Артериядан қан кету

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 276 бет
Таңдаулыға:

Қ. А. ЯСАУИ АТЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЌАЗАҚ-ТҮРІК УНИВЕРСИТЕТІ

М. С. Жүнісов

«ЖАЛПЫ ХИРУРГИЯ ЖӘНЕ АНЕСТЕЗИОЛОГИЯ»

ПӘНІНЕН ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР ЖИНАҒЫ

(оқу құралы)

Түркістан 2008 ж

ӘОЖ 617. 91:617. 960 92

Ж88 Авторлар: М. С. Жүнісов, М. Е. Сейсенбаева «Жалпы хирургия және анестезиология пәнінен әдістемелік нұсқаулар жинағы». Оқу құрал. - Түркістан, 2008. - 270 бет.

Қ. А. Ясауи атындағы ХҚТУ Жаратылыстану және медицина институты

ІSBN-9965-840-94-6

ББК54. 5 я 73

Ж 88

Пікір жазғандар.

Медицина ғылымының докторы., профессор Ә. К. Баймағамбетов

Медицина ғылымының докторы Ы. С. Модалиев

«Жалпы хирургия және анестезиология» пәнінен дайындалған оқу құралында ҚР медициналық ЖОО-ның ОӘБ-гі бекіткен типтік бағдарламасына сәйкес, тақырыптардың сұрақтары кеңінен қамтылған. Қосымша тест сұрақтары мен жағдайлық есептер берілген. Оқу құралы жоғарғы және орта медициналық оқу орындары студенттеріне ұсынылып отыр.

Қ. А. Ясауи атындағы ХҚТУ Жаратылыстану және медицина институтының оқу-әдістемелік кеңесімен бекітілген және баспаға ұсынылған, хаттама №5, «20»12. 2007 жыл.

ІSBN-9965-840-94-6

Кіріспе сабаќ. Хирургия туралы т‰сінік.

1. Таќырып µзектілігі:

Хирургия - медицинаныњ бір бµлігі, ол адам денесініњ барлыќ м‰шелерініњ аурулары мен жараќаттарын зерттейтін жєне арнайы емдеу тєсілдерін тауып, ќолданады. «Хурургия» сµзін дєлме -дєл аударѓанда ќолмен істеу дегенді білдіреді. (гректіњ сћеіr - ќол, ergon - істеймін) . Біраќ б±ндай т‰сінік хирургияныњ ѓылымда жєне практикалыќ, медицинадаѓы алып жатќан орнына сєйкес келмейді. Хирургиялыќ єдістіњ кµмегімен ќолданбайтын адамныњ денесінде м‰ше жоќ, ауру жоќ. Бір ќатар ішкі м‰ше ауруларын, аяќ - ќолды емдеу кезде тек ќана хирургиялыќ жолмен емдейді. Хирургиялыќ емдеу єдісі клиникалыќ медицинада ‰лкен орын алып отыр, барлыќ аурулардыњ шамамен 25% хирургиялыќ аурулар ќ±райды. Хирургияда бір м‰шені т‰гелімен немесе жартылай алыптастау ѓана деген кµзќарас ќалыптасќан, ол тек ќана аѓзаныњ ќызметіне єлсіз єсер ететін м‰шелерге ќатысты (мысалы: аппендициттіњ ќабынѓан кезінде, соќырішекті кесіп алу) . Біраќ кейбір м‰шелер, аурулармен б±зылѓан, олардыњ ж±мыс істеу ќабілетін операция кезінде ќалпына келтіру керек; кейбір м‰шелердіњ болмауы немесе деформацияѓа ±шырауы, даму кезінде алѓан єрт‰рлі аќаулар, адамдарѓа ауыр физикалыќ жєне моральдыќ ќасіреттер єкеледі, єсіресе бет - ж‰зіндегі, аяќ-ќолындаѓы т. б. Єрт‰рлі аќауларды жµндеу, орнына қалыптастыру хирургиясыныњ міндеті.

2. Сабаќтыњ маќсаты:

Жалпы хирургияѓа т‰сініктеме беру. Хирургияның даму тарихын, хирургиялық деонтологияны және хирургиялықкөмекті ұйымдастыруды үйрену.

Студент білуге тиіс:

Хирургияныњ даму тарихын.
Хирургия туралы жалпы түсінік. Хирургияныњ маќсатын.
Ќазаќстандаѓы хирургиялыќ ќызмет ±йымын
Қабылдау бөлімінің ұйымдастырылуын.
Хирургия бµлімініњ операциялыќ блоктың ұйымдастырылуын және оның ж±мыс тєртібін.
Ұйымдастыру ж±мыстары жєне хирургиялыќ істердіњ ќ±рылысын
Хирургиялық деонтологияны

Студент істей алуѓа тиіс:

Жара таңу бөлімінің ұйымдастырылуы
Жандандыру бµліміне, операциялыќ блогќа ауруларды тасымалдауы
Операциялыќ блокта ќалай д±рыс киім киюі
Операция кезінде µзін д±рыс ±стай білуі
Операциялық бөлімде, операция уақытында жалпы ережені сақтау

3. Сабаќќа дайындалу с±раќтары .

А. негізгі білім бойынша:

Адам организмінің анатомо-физиологиялық ерекшеліктері.
Тірек қимыл жүйесінің топографиялық анатомиясы

Б. осы сабаќ таќырыбы бойынша:

Хирургиялыќ емдеу принциптері.
Жалпы хирургия курсына не кіреді?
Хирургиялыќ ќызмет. Маќсаты мен есебі.
Операциялыќ блок дегеніміз не? Хирургиялыќ стационар.

4. Аќпараттыќ- дидактикалыќ блок.

Хирургия дегеніміз бұл аурулар мен жарақаттарды оқытатын және соларды емдеу барысында, яғни патологиялық аймақтарды емдеу және жою үшін ұлпаға механикалық әсер ету арқылы жүргізілетін денсаулық сақтау ұйымы және медицина ғылымының маңызды бір бөлімі. “Хирургия”деген сөз-грек тілінен аударғанда қолмен әрекет ету мағынасын береді. Оның алғашқы мағынасы қысқа тәжірибелік істерді, яғни шыққан мүшені салу, жараны өңдеу және қан жіберу сияқты істерді жасауына байланысты ерте заманда пайда болған. Жарақат алған және қан кету кездерінде адам өмірін сақтап қалу үшін, адамдар бір-біріне ең қарапайым көмек көрсете білген. Ондай жағдайлар соғыс алаңында көп болған.

Хирургия пәні анатомиямен, физиологиямен, микробиологиямен, фармакологиямен және медицинаның басқа да бөлімдерімен тығыз байланысты. Қазіргі хирургияда басқа медицина мамандықтарымен бірігіп (терапия, акушерство, педиатрия, т. б. ), диагностиканың барлық әдістері пайдалана отырып емдер қолданылады. Өйткені, қазіргі дәрігер хирургтан тек қолмен әрекет етуді, яғни операция жасау техникасын игеруді ғана талап етпей, сонымен қатар қазіргі медицина қалыптастырған биологиялық және арнайы дисциплиналарды білуді қажет етеді. Осылайша ежелгі ғылым мен мамандық шеберліктерінің тәжірибесін бірте-бірте жинақтай отыру нәтижесінде, хирургия медицина ғылымының маңызды бір саласына айналды.

Хирургия саласы, бұл мамандықты таңдаған дәрігердің бойынан ерекше қасиеттерді қажет етеді. Бұған дәлел ретінде С. С. Юдин былай деген: Хирургқа, саусақтарының жылдамдығы скрипкашы мен пианисттің саусақтары сияқты болуы, мергеншінің сенімділігі мен аңшының батылдығы, мүсіншідей түс пен түрдің аз ғана өзгерістерін айыра-білетін қабілеті және кестешілердің тоқыған кестесіндей өрнектей білуі, тігіншінің шеберлігіндей, үлкен тереңдікте көзді жұмып тұрып жіпті тігіп, түйіндей білу және кәсіби сиқыршы мен цирк ойыншыларының ептілігіндей қасиеттері болуы керек.

Дәрігер дайындауда хирургия саласын оқытудың маңызы зор. Қандай мамандық болмасын (терапевт, акушер-гинеколог, педиатр анестезиолог т. б. ), әр дәрігердің хирургия саласынан белгілі бір білімі болу керек, себебі кейбір жарақаттар мен кенетттен болған жағдайларда қан кетуді тоқтатуды, трахеостомия салуды және тағыда басқа жедел тез көмектерді көрсете білуі керек. Жалпы тәжірибелі дәрігерді дайындауда оқу бағдарламаларының жетілдірілуіне байланысты хирургияның бұл мәселелерінің маңыздылығы кем түсіп отырған жоқ. Хирургия пән ретінде ТМД және ҚР территориясындағы медициналық жоғарғы оқу орындарының негізгі 3 хирургиялық кафедраларында оқытылады: жалпы, факультеттік және госпитальді хирургия, сонымен қатар балалар хирургия каферасында.

Жалпы хирургия-хирургияның және хиругиялық мамандықтардың негізі, яғни хирургия пропедевтикасы немесе болашақ дәрігерлер оқитын алғашқы хирургиялық дисциплина. Клиникаға алғаш келген 3-курс студенттері хирургиялық ауруларды тексеру әдістерін үйренеді, операцияларға және жарақат таңуға қатысады, хирургия үшін қажет асептика, антисептика, қан құю, қан кету, жансыздандыру, хирургиялық инфекция (сепсис, сіріспе, газды гангрена және т. б. ), жарақат сұрақтарын және онкологияның негізін игереді. Жалпы хирургияда алған білім басқа хирургиялық пәндер: акушерлік іс және геникология, урология, травматология, офтальмология, отоларингология, онкология, балалар хирургиясын меңгеру үшін маңызды және өте қажет. Курс дәрістерін тыңдау, тәжірибелік сабаққа белсенді қатысу, медициналық оқулықтармен өздігімен жұмыс істеу, ғылыми үйірмелерге қатысу сияқты істер теориялық білім мен тәжірибелік дағдының нығаюына және тереңдеуіне жағдай жасайды.

Факультеттік хирургияда 4-курс студенттері хирургиялық аурулардың пайда болуын және дамуын, диагностика және емдеу сұрақтарын үйренеді.

Госпитальды хирургияда 5-6 курс студенттері сирек кездесетін хирургиялық аурулармен және асқынуларымен танысады.

Техниканың, физиканың, химияның және медициналық ғылымның даму деңгейі хирургиялық ауруларды диагностикалау шеңберін анықтайды. Хирургиялық аурулар келесі топтарға бөлінеді:

Даму ақаулары және кемтарлық (тік ішек тесігінің болмауы, таңдай жырығы-“қасқыр аран”, ерін жырығы- “қоян жырық ”, жүректің тума ақаулары және т. б. ) .
Зақымданулар және жарақаттар (жаралану, шығу, сынық, күйік, үсік, электрожарақат) .
Хирургиялық инфекция (абцесс, флегмона, сепсис, остеомиелит, сүйек-буын туберкулезі, гангрена т. б. ) .
Ісіктер (қатерлі, қатерсіз) .
Өліеттену.
Патологиялық процестердің ағым кездеріне байланысты хирургтар емдейтін кеуде және құрсақ қуысының аурулары (асқазанның және 12-елі ішектің жара аурулары, холецистит, панкреатит, өкпе абсцессі, бронхоэктаз ауруы және т. б. ) .

Хиругиялық ауруларды емдеуге негізінен операциялық әдіс қолданылады. Хирургиялық көмек көрсетілу уақытына қарай келесі түрлерге бөлінеді:

Жедел хирургиялық ауруларда жасалынатын жедел операциялар, тез дамитын ауруларға жасалынатын жеделдетілген операциялар, созылмалы ауруларға жасалатын жоспарлы операциялар.

Хирургияның қысқаша даму тарихы.

Хирургия тарихы ежелгі немесе XІX ғасырға дейінгі хирургиядан басталады. Бұдан соң ХІX -XX ғасырғы капитализм дәуірінің хирургиясы басталады. Соңы 1917 жылдардағы Совет хирургиясына ұласқан орыс хирургиясын жекеше атап өтуге болады. Ал, Қазақстан хирургиясының өз тарихы бар

Хирургия ең ежелгі медицина ғылымы болып табылады. Археологиялық қазбалар нәтижесінде трепанация жолымен тас ғасырында тесілген адамның бас сүйегі табылған. Ежелгі Египет, Сирия, Вавилонда мыңдаған жылдар бұрын: қан ағызу, аяқ-қол ампутациялары, кастрация, тас алу операцияларын жасағаны белгілі болды. Ал Индияда 3000 жыл бұрын адам өмірін сақтап қалу үшін ғана емес косметикалық мақсатта құлақ, мұрын деформацияларын қалпына келтіру мақсатында тері жапырақшаларды орналастыру арқылы әр түрлі пластикалық операциялар жасалған.

Ежелгі Греция мен Римде де хирургия жоғары дәрежеде дамыған. Медицинаны тұтас алғанда, қазіргі замандағы ғылыми хирургиялық негізін қалаушы ретінде ежелгі грек дәрігері әрі философы Гиппократты айту керек (460-377 б. ғ. ) . Ол адам ауруының негізі организмдегі сұйықтардың арақатынасы бұзылуынан, яғни ауруды зат алмасудың әсерінен болады деп пайымдаған. Гиппократ ашық жараның іріңдеуін ауадан жараға түсіп сонда өмір сүретін әлде бір “миозма” деген тіршілік иесімен байланыстырды. Біздің заманымызға дейін жеткен көптеген шығармаларында ол жаралар туралы ілімді қолданды және сүйектің шығуы мен сынуын емдеу тәсілдерін сипаттап жазды (шина қолдану, тартыру әдісі, массаж, гимнастика) . Ол көптеген операциялардан жасалу тәсілдерін соның ішінде құрсақ және кеуде қабырғасын тесу, бас сүйек трепанациясы, плевра қуысын іріңдегенде дренаждау және т. б. сипаттап жазды.

Хирургияның одан әрі дамуында Рим дәрігерлері Цельс (б. д. д. І-100 жылдықта ) пен Гален (б. д. д. ІІ-100 жылдықта өмір сүрген) үлкен орын алады. Цельс еңбектерінде медицина ілімінің сол кездегі барлық жиынтығы көрсетілген. Ол көптеген операцияларды жетілдіру әдістерін ұсынды, қан тамырларын таңуда бірінші лигатураны қолданды, жара туралы түсінік жазды, бас сүйегін трепанациясын, қуықтағы тасты, катарактаны алу операцияларын сипаттап жазды. Рим гладиаторының емшісі болып қызмет еткен Гален шамамен 120-130 анатомия мен физиологиядан көптеген бағалы мәліметтер қалдырды. Ол қан тоқтатудың бір әдісі тамырды қысу тәсілін ұсынды. Жараны тігуге жібек жіпті қолданды. Жоғарғы еріннің туа біткен ақауын (қоян жырық) тігуді және басқаларды жазды. Галеннің жараларды емдеу әдістері көпшілікке танымал болды және хирургияда 1000-даған жылдар бойы қолданылды.

Хирургияда шығыстың ғұлама емшісі Абу-Али-Ибн-Сина (Авецина 980-1037 ж) ерекше орын алды. Оның үлесіне, медицинаның өзіне дейінгі жиналған бөлімін қайта қарап бағалау құрметі тиді. Ол өз заманының айрықша теоретигі және әдіскері болды. Ол 100-ден аса ғылыми еңбектер қалдырды, оның ішінде медициналық теориялық және тәжірибелік сипаттамасы берілген “Дәрігерлік өнер Каноны”-деген жұмысы ерекше орын алды. Ол жараны емдеудің әр түрлі тәсілдерін және қуықтағы тастарды үгіту және түсірудің әр-түрлі әдістерін жазды. Ол алғашқы болып жарақаттанған нервті тікті және аяқ-қол сынықтарында емдеуде тарттыру әдісін бірінші болып қолданды.

Басқа ғылымдар сияқты медицина да орта ғасырда дамыды деуге болады. Бірақ, шіркеу қызметкерлері өліктерді ашуды үлкен күнә деп жариялап, мәйітке ғылыми-зерттеу операциялар жасауға тыйым салды. Ал түрлі ғылыми зерттеулермен айналысқан адамдарды қатал қуғынға салып, тіпті өлім жазасына дейін кесті.

Одан кейінгі медицинаның дамуы қайта өрлеу дәуіріне қатысты болады. Сол замандағы хирургияның ірі өкілдерінің бірі-Абруаз Паре (1570-1590) . Ол атылған жарақат туралы ілім жазды. Оның үлкен еңбегі-ампутация операциясының техникасын қан тамырына арнайы таңғыштарды салу арқылы жетілдіру болып табылады. Теориялық және тәжірибелік медицинада химияның жетістіктерін сүйене отырып, жара біріктіргіш заттарды және дәрілік препараттарды ойлап тауып, емдеуде үлкен тәжірибе көрсеткен Парацельс болды (1493-1541) .

Хирургияның дамуына үлкен әсерін тигізген қайта өрлеу дәуірінің өкілдері, анатомия білімінің дамуына белсенді үлесін қосқан және 1605 жылы қан айналым заңын ашқан анатом-Везалий, Левенгуктың микроскобын жетілдірген физиолог-Гарвей болып табылды.

Хиругия ғылым ретінде XVІІІ ғасырда танылды. Бұның дәлелі ретінде хирург Лафранштың Париж университетінде хирургия пәнінен алғаш рет дәріс оқығанын айтуға болады. 1731 жылы Парижде сол заманның хирургиялық ойлар орталығы болып хирургиялық академия ашылды.

XІX ғасырда хирургияның дамуына түрткі болған жаңа ғылыми жаңалықтардың ашылуы болды. 1846 жылы химик Джексон және тіс дәрігері Мортон эфир буымен тыныс алғанда, науқас есінен айырылатынын және ауырсыну сезімдерінен толық жойылатынын көрсетті. 1847 жылы хирург-акушер Симпсон теоформды наркозды тәжірибеге енгізді. ‡здік ағылшын хирургы Листер (1827-1912), Пастер ашқан микроорганизмдердің май қышқылы мен сірке қышқылдарының ашу реакциясында дамитындығына сүйене отырып, жараны іріңдететін жараға ауадан түсетін тірі микроорганизмдер, яғни микробтар деген тоқтамға келді. Ол микробтармен қарсы күресу үшін операция жасайтын бөлмені, кесу аймағын және хирургтың қолын өңдеуге карбол қышқылын ұсынды. Бұл антисептикалық әдістің жетіспеушіліктері болса да хирургияның дамуына түрткі болды (карбол қышқылы жараның регенерациясын баяулатады және организмнің улануын шақырады) .

Бергман осы қауіптерді төмендету мақсатында, таңғыш материалдары мен хирургиялық құралдарды жоғарғы температурадағы буда ұстау арқылы жүзеге асатын және хирургиягиялық, операциялық бөлімшелердің құрамын дұрыс ұйымдастыруға негізделген асептика негізін ұсынды.

Ландштейнердің қан топтарын ашуы және қан құю әдістерін ойлап табуы хирургияның одан әрі дамуына жағдай жасады.

Бұдан кейінгі уақытта Ресей хирургиясы халық медицинасының саласы ретінде дамыды және емдік заттарды қолданып, ауамен, сиқырмен ем жасайтын медик- білгір сымақтардың пайда болуымен сипатталды.

Ресейдегі отандық хиругияның негізін салушы болып XІX жүз жылдықтың ұлы медигі Пирогов болып саналды. Егер анатом анатомияны жүйе бойынша (қан айналымын, нерв, ас қорыту және т. б. ) оқып үйренетін болса, ал хирург операция жасалатын жердің және ағзаның анатомиялық қабатын білуі тиіс. Бұл жаңа ілім-топографиялық анатомияның пайда болуына алып келді (ол топографиялық анатомия атласын құрастырды) .

Пирогов алғашқы болып Мортон мен Джексонның эфирлі наркоз туралы ұсынылымдарының маңызын түсініп эфирмен жансыздандыру теориясын жасады. Ол жануарға және өзіне эксперимент жасап эфирдің әсерін сынап, содан кейін дүние жүзінде алғаш рет Кавказдағы 1847 ж соғыста эфирлі наркозді операцияда кеңінен қолданды. Ол хирургиялық бөлімде жараның іріңдеуін профилактика ретінде ерекше режим ұйымдастырды. Сонымен қатар науқастарға арналған ғимараттың жақсы желдетілуін, дәрігердің қолдары мен құралдардың таза болуын, жарақаттарды ағымдағы қайнаған сумен жуатын арнайы ыдыстардың болуын талап етті. Жара ағымын асқындыратын миазмалармен күресуге болатын тірі тіршілік иелері екені жайында айтты.

Пирогов 70 жасында кеңінен жүзеге асқан әскери дала хирургиясының негізін қалаушы болып табылды.

Россия хирургияныњ дамуында ‰лкен єсерін тигізетін сонымен ќатар А. А. Пирогов., Н. А. Вельяминов., П. И. Дяконов., В. И. Разумовский жєне таѓы басќалар. Олар Пироговтыњ шыѓармашылыќ ж±мыстарын физиология хирургияѓа ѓылымныњ физиологиялыќ жєне биологиялыќ негіздерін байланыстыра отырып одан єрі жалѓастырады.

Техникалыќ жєне биологиялыыќ ѓылымдарыныњ орасан табыстары ќєзіргі заман хирургиясыныњ тез дамуына жаѓдай жасады.

Хирургия кезегімен оќып ‰йренуді талап ететін ‰лкен жєне к‰рделі медицина саласына айналды. Єсіресе хирургия Кењес ‰кіметі жылдарында ерекше ќарќынмен дами бастады.

Соњѓы онжылдыќта хирургия алып ќадаммен алѓа басты. Мањызды аѓзалардыњ операциялары игеріліп жєне табысты ќолданылуда: бас жєне ж±лын миына, ж‰рекке, тамырѓа, µкпеге жєне таѓы басќаѓа реконструктивті жєне орнына келтіру операцияларыныњ диапазоны кењейді. Тіндер жєне м‰шелер трансплантациясы мєселелері зерттелуде.

Хирургияныњ Совет заманындаѓы ірі µкілдері болып:

С. П. Федоров (1869-1936 жылы) ол б‰йрек хирургиясына, несепаѓар жєне ќуыќ, µт хирургиясына ‰лкен ‰лес ќосќан.

С. И. Спасокукоцкий (1870-1943 жылы) -µкпеніњ жєне плевраныњ іріњді аурулары хирургиясыныњ негізін салу жєне ќан ќ±ю, хирургтыњ ќолын µњдеу єдісі ењбектерімен танымал.

Н. Н. Бурденко (1878-1946жылы) -шок туралы, емдеу, єскери далалыќ хирургиясы, нейрохирургия жайында ењбек жасап мањызды ‰лес ќосты. Нейрохирургия институтыныњ негізін ќалады.

П. А. Герцен (1871-1946 жылы) - µњеш пластикасында тік ішекті фиксациялау єдісі, сан жарыѓын кесу сияќты µзініњ атын алѓан операцияларды ойлап тапты.

Ю. Ю. Джанелидзе (1883-1950 жылы) - ж‰рек хирургиясыныњ пионерлерініњ бірі к‰йікке, сіњірге жєне с‰йек пластикасына ішек µтімсіздігіне, ш±ѓыл хирургияѓа арналѓан ерекше операциялардыњ авторы. Н. Н. Петров (1876-1964 жылы) - Совет онкологтарыныњ жетекшісі, «Онкология жетекшілігі» оќулыѓыныњ авторы.

А. В. Вишневский (1774-1948 жылы) медициналыќ тєжірибеге жергілікті жансыздандыру, май-бальзам тањѓышын салу мен операциялардыњ орындалу єдістерін ойлап тапты жєне ендірді.

А. Н. Бакулев (1890-1967 жылы) -ж‰ректіњ магистральді тамырлар хирургиясыныњ негізін ќалаушы болып табылады. «Ж‰рек тамыр хирургиясы» институтын ±йымдастырды.

С. С. Юдин (1891-1954 жылы) - асќазан-ішек хирургиясы туралы кµптеген ењбектердіњ авторы. ¤њеш пластикасы жєне ж±лындыќ анестезия ењбектері айрыќша баѓаланады.

А. Г. Савинник (1888-1963 жылы) Кµрнекі Сібір хирургі µњешке операция жєне кµкірек арасыныњ м‰шелерге кµкет арќылы жету, сонымен ќатар жоѓары ж±лын ми анестезия єдістерін ойлап тапты.

Б. В. Петровский -кардияѓа жєне µњешке сонымен ќатар магистральді тамырлар мен ж‰рекке операциялар жасаѓан.

Н. Н. Блохин -Совет онкологтарыныњ жетекшісі.

Л. К. Богуш- ‰здік фтизиохирургы.

И. С. Колесников -кеуде ќуысы хирургы.

В. И. Стручков-іріњді хирургия жєне плевра аурулары.

Н. М. Амосов- µкпеге, ж‰рекке операциялар жасаѓан жєне медицинадаѓы гибернетиканы жєне т. б. ќолданѓан.

Ќазаќстандаѓы хирургиялыќ ќызмет ±йымы.

ЌР хирургиясыныњ µз тарихы бар. Кµптеген жылдар бойы Ќазаќстанда ауруларды тєуіптер, баќсылар, ќожалар жєне сыныќшылар емдеген. Оњт‰стік аймаќтарда дєрілікпен айналысќандарды табибтер деп атаѓан. Ішкі аѓзалар аулуларында олар диагнозды пульс бойынша ќойып науќасќа “ аштыќ емдємін” жєне шµптен жасалѓан дєрілерді таѓайындаѓан.

1917 жыл ќазаќстан революциясына дейін Ќазаќстанда 23 ќазаќ дєрігер болѓан. 1926 жылы алѓашќы хирургтар, окулисттер пайда бола бастады. Ќалаларда медицина училищелері ашыла бастады: Ќызылорда (1926 ж), Семейде (1926 ж), Ќостанай жєне Петропавлда (1929 ж), Шымкентте (1930 ж), Аќтµбеде (1931) .

1931 жылы Алматыда бірінші болып осы институттыњ ректоры Асфендиаров атындаѓы медициналыќ институт ашылды. Ќазір б±л оќу орны мемлекеттік медициналыќ университет статусын алды.

1933 жылы Сызѓанов осы институтта “Жалпы хирургия” кафедрасын ±йымдастырды.

1936 жылы Республикадаѓы хирургиялыќ ќызметініњ дамуындаѓы жетіспеушіліктер ќаралѓан Ќазаќстан хирургтарыныњ бірінші сьезді µтті.

Дєрігерлік мамандар дайындайтын медициналыќ институттар ашылды. Ќараѓандыда (1950 ж), Семейде (1953 ж), Аќтµбеде 1957 ж µткен медицина академия статусын алѓан. Аќмола медициналыќ институты (1964ж) .

1959 жылы яѓни 20 жылдан кейін 500 ден аса хирургтар олардыњ арасында басќа да республикалардыњ µкілдері ќатысќан. Ќазаќстан хирургтарыныњ ІІ-съезді µтті. Б±л уаќытта Ќазаќстанда 1700 хирург ќызмет атќарады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.