Жол қозғалысын ұйымдастыру

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1. Бағыттар бойынша көлік ағымының келтірілген қарқындылығын
есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2. Бағыт бойынша есептелінген қозғалыс қарқындылығын болашаққа
Nперс.i. анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3. Қиылысқа жақындау алдында қозғалыс жолақ санын алдын ала
анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
4. Конфликтік нұктелері мен болу мүмкін конфликтік жағдайларының
санын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5. Көлік және жаяу жүргіншілер ағымының қозғалыс
қарқындылығының картограммасын тұрғызу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6. Бағдаршамдық реттеудің енгізу қажеттілігін түсіндіру ... ... ... ... ... ... ... ... .
7. Тарату фаза бойынша сұлба варианттарын өңдеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
8. Жүріс бөлігінің енін анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
9. Бағдаршамның реттеу циклын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
9.1. Қанығу ағымын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
9.2. Фазалық коэффициенттерін анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
9.3. Реттеу циклының және тактының ұзықтығын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ...
10. Жаяу жүргіншілер өткелі мен қауіпсіздік аралшығын есептеу ... ... ... ... ...
11. Көлік құралдары мен жаяу жүргіншілердің орташа кідірісін есептеу ... ... ..
12. Фаза бойынша оптималды тарату желісін таңдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
13. Жол киылыс жоспарын тұрғызу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
14. Бағдаршам белгілерінің жұмыс графигін тұрғызу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
15. Бағдаршам реттеуін енгізгеннен кейін бір сағат ішіндегі
конфликттік нұктелері мен конфликттік жағдайларының санын анықтау ... .
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Әдебиет тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..

Автомобильдің тез қарқынының жол қозғалыс тиімділігіне және қауіпсіздігіне қамтамасыз етуін талап етеді.
Көліктің негізгі міндеті болып толық және тасымалдау кезінде тұрғындар мен ауылшаруашылық қажеттіліктерін қанағаттандыру, көлік жүйесінің жұмысын сапалы және тиімділігін жоғарлату. Ол үшін:
- тасымал процесінің ұйымдастыруын жетілдіру және оларды басқару;
- барлық көлік түрлерінде жолаушыларға қызмет көрсетуін жақсарту;
- қауіпсіз қозғалысын жоғарлату және қоршаған ортаға әсер ететін зиянды заттарды азайту.
Бұл міндеттерді орындағаннан кейін жол қозғалысын ұйымдастыруын жетілдіруде мамандар даярлау қажет.
Жол қозғалысын ұйымдастыру пәні оптималды жылдамдық пен жол қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған.
Жол қозғалысының ұйымдастыруын негіздеу үшін кітаптан танымалы американ авторының сөзін келтірейік: көлік қозғалысында адам және оның машинасы қатысады, сондықтан ЖҚҰ кезінде қоғамдық болса, дәл солай техникалық ғылымын ескеру қажет.
Көбіне көп қозғалыстың техникалық параметрлерінде дәл есептелінеді, кейбірде адамның әдеті мен кездейсоғы көлік қозғалысында соңғы шешім беретін критикалық фактор. Осыған байланысты жол қозғалысын ұйымдастырудың практикалық сұрақтары мен теориялық шешім, зерттеу үшін білім қажет, бір жағынан, математика, механика, физика мен статистика, ал басқа жағынан психология, мемлекеттік басқару, экономика және қалаларды жоспарлау.
Сонымен жол қозғалысын ұйымдастыруда жол қозғалысының инженерлік қызмет деңгейіне мыналарды түсінуі қажет: қауіпсіздікті қамтамасыз ететін көше - жол торабындағы шараларды және инженерлік комплексті ұйымдастыру, жаяу жүргіншілер мен көлік қозғалысының жылдамдығын қамтамасыз ету.

. Клинковштейн Г.И. Организация дорожного движения. – М.: Транспорт, 2001 г.
2. Кременец Ю.А., Печёрский М.П. Технические средства регулирования дорожного движения. – М.: Транспорт, 1981 г.
3. Ширванов Р.Б., Шадьяров Т.М. 300440 – «Жол қозғалысын ұйымдастыру», 3001 – «Тасымалдау және жол қозғалысын ұйымдастыру» және 050901 – «Көлікті пайдалану және жүк козғалысы мен тасымалдауын ұйымдастыру» мамандығының студенттеріне курстық жұмысты орындауға арналған оқу - әдістемелік құралы. – Орал.: БҚАТУ, 2006 ж.
4. Ширванов Р.Б., Шадьяров Т.М. 300440 - «Жол қозғалысын ұйымдастыру» және 050901 – «Көлікті пайдалану және жүк козғалысы мен тасымалдауын ұйымдастыру» мамандығының студенттеріне арналған «Жол қозғалысын ұйымдастыру» пәні бойынша практикум. – Орал, 2007. – 43 с.

Қосымша әдебиеттер
5. Фишельсон М.С. Городские пути сообщения. – М.: Высшая школа, 1980. – 145 с.
6. Шештокас В.В., Самойлов Д.С. Конфликтные ситуации и безопасность движения в городах. – М.: Транспорт, 1987. – 125 с.
7. Волошин Г.Я., Мартынов В.П., Романов А.Г. Анализ дорожно-транспортных происшествий. – М.: Транспорт, 1986. – 239 с.
8. Васильев А.П. Проектирование дорог. – М.: Транспорт, 1983. – 158 с.
9. Аксенов В.А., Попова Е.П., Дивочкин О.А. Экономическая эффективность рациональной организации дорожного движения. – м.: Транспорт, 1987. – 152 с.
10. Статистика ДТП ШТАБА УДП ДВД по ЗКО.

Пән: Транспорт
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 24 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Автомобильдің тез қарқынының жол қозғалыс тиімділігіне және
қауіпсіздігіне қамтамасыз етуін талап етеді.

Көліктің негізгі міндеті болып толық және тасымалдау кезінде тұрғындар
мен ауылшаруашылық қажеттіліктерін қанағаттандыру, көлік жүйесінің жұмысын
сапалы және тиімділігін жоғарлату. Ол үшін:
- тасымал процесінің ұйымдастыруын жетілдіру және оларды басқару;
- барлық көлік түрлерінде жолаушыларға қызмет көрсетуін жақсарту;
- қауіпсіз қозғалысын жоғарлату және қоршаған ортаға әсер ететін
зиянды заттарды азайту.
Бұл міндеттерді орындағаннан кейін жол қозғалысын ұйымдастыруын
жетілдіруде мамандар даярлау қажет.
Жол қозғалысын ұйымдастыру пәні оптималды жылдамдық пен жол қозғалысының
қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған.
Жол қозғалысының ұйымдастыруын негіздеу үшін кітаптан танымалы американ
авторының сөзін келтірейік: көлік қозғалысында адам және оның машинасы
қатысады, сондықтан ЖҚҰ кезінде қоғамдық болса, дәл солай техникалық
ғылымын ескеру қажет.
Көбіне көп қозғалыстың техникалық параметрлерінде дәл есептелінеді,
кейбірде адамның әдеті мен кездейсоғы көлік қозғалысында соңғы шешім
беретін критикалық фактор. Осыған байланысты жол қозғалысын ұйымдастырудың
практикалық сұрақтары мен теориялық шешім, зерттеу үшін білім қажет, бір
жағынан, математика, механика, физика мен статистика, ал басқа жағынан
психология, мемлекеттік басқару, экономика және қалаларды жоспарлау.
Сонымен жол қозғалысын ұйымдастыруда жол қозғалысының инженерлік қызмет
деңгейіне мыналарды түсінуі қажет: қауіпсіздікті қамтамасыз ететін көше -
жол торабындағы шараларды және инженерлік комплексті ұйымдастыру, жаяу
жүргіншілер мен көлік қозғалысының жылдамдығын қамтамасыз ету.

1. Бағыттар бойынша көлік ағымының келтірілген қарқындылығын есептеу

Қарқындылық – берілген уақыт аралығында жол қимасынан өтетін көлік
құралдарының саны.
Көлік құралдарының әр түрлі үлгідегі әсерін есептеулі көлік ағымының
нақты құрамын ескеру үшін келтіру коэффициентін – Кпр. қолданылады: СНиП
11–60–75.
Жеңіл автомобильдер 1,0
Жүк автомобильдер
2т дейін 1,5
5т дейін 2
Автобустар 2,5
Троллейбустар 3,0
Автопоездар 4,0
Келтіру қарқындылығы мына формула бойынша анықталады:

Nпр. = Nл.а. + Nгр.а. * Кпр.гр. + Nав. * Кпр.ав. + Nап. * Кпр.ап.

Көлік ағымының келтірілген қарқындылығын жеті бағытқа есептеймін

Nпр1=765*67100+765*23*2100+765*10 *2.5100 = 1056 бірліксағ
Nпр2=500*67100+500*23*2100+500*10 *2.5100 = 690 бірліксағ
Nпр3=585*50100+585*25*2100+585*25 *2.5100 = 951 бірліксағ
Nпр4=635*50100+635*25*2100+635*25 *2.5100 = 1032 бірліксағ
Nпр7=55*45100+55*35*2100+55*20*2. 5100 = 91 бірліксағ
Nпр10=85*30100+85*30*2100+85*40*2 .5100 = 162 бірліксағ
Nпр12=115*30100+115*30*2100+115*4 0*2.5100 = 218 бірліксағ

2. Бағыт бойынша есептелінген қозғалыс қарқындылығын
болашаққа Nперс.i анықтау

Келтірілген қарқындылығы бойынша негізінде берілген мәліметтері мен
жүргін бөліктің қажетті жолақ санын есептеу үшін және сәйкесті жүктелу
коэффициентінде күтудегі максималды қозғалыс қарқындылығын бағыт бойынша
Nперс.i болашаққа есептеуі келесі формула бойынша анықталады:
Nпр.i
Nперс.i = ---------
Zi
мұндағы: i – қозғалыс бағытының нөмірі;
Nпр.i - i бағытындағы келтірілген қозғалыс
қарқындылығының мәні, бірінші тараунда анықталған;
Zi - берілген бағыты бойынша жүктелу коэффициенті,
тапсырманың вариантында көрсетілген.

Nперс1=10560,65 = 1625 бірліксағ
Nперс2=6900,65 = 1062 бірліксағ
Nперс3=9510,65 = 1463 бірліксағ
Nперс4=10320,65 = 1588 бірліксағ
Nперс7=910,62 = 147 бірліксағ
Nперс10=1620,74 = 219 бірліксағ
Nперс12=2190,74 = 296 бірліксағ

Бағыт бойынша қозғалыс қарқындылығын болашаққа анықтадым.
3. Қиылысқа жақындау алдында қозғалыс жолақ санын
алдын ала анықтау

Алдын ала есептеу барысында, тапсырмадағы қиылыс желісінде көрсетілген
әрбір бағытқа, кемінде бір жолақтан бөлінуі керек. [6] нормативті құжатқа
сүйене, Р1, Р2, Р3 . . . Рi – қиылыстағы бағдаршам реттеуінің және көп
жолақты коэффициентін ескере әр түрлі қозғалыс жолағының өткізу қабілетінің
мәнін табу қажет. Nперс.i мәнін алынған мәндермен салыстырылады және i
бағытындағы көлік құралдарын өткізу үшін минималды қажет жолақ санын – ni
табу керек.
Мысалы, егер Р1 Nперс.i Р2 онда ni = 2
Өткізу кабілетінен түсінеміз қозғалыс қауіпсіздігін және берілген
жылдамдығын қамтамасыз еткенде жол қимасынан уақыт бірлігінде мүмкін өте
алатын максималды автомобильдердің саны.

Көше және жолдың өткізу қабілеті

1. Үздіксіз қозғалыс кезінде көшенің немесе жолдың бір жолағы өткізе
алатын автомобильдер санын, осы ағымындағы қозғалып кележатқан көлік
ағымының жылдамдығы мен автомобильдер арасындағы қауіпсіз дистанциясына
байланысты.
2. СНиП 11-К.3-62 сәйкесті көлік қиылысындағы өткізу қабілетін есептеу
кезінде 3.1. кестесінің мәліметтері мен қолдану керек.

Бір жолақ қозғалысының шамамен өткізу қабілеті
3.1. кестесі
Автомобильдер Бір сағаттың ішінде біртекті көлік ағымында өткізетін ең
көп көлік құралдарының саны
Әр деңгейдегі қиылысында Бір деңгейдегі қиылысында
Жеңіл 1000 – 1500 500
Жүк:
1,5 . . . 3 т; 800 – 1000 350
3 . . . 5 т 600 - 800 350

3. Аралас көлік ағымында автомобильдердің санын орнатқанда, бір жолақ
қозғалысы бойынша өткізуі болу мүмкін кезінде, бұл ағым біртекті жеңіл
автомобильдер ағымына келесі келтіру коэффициенттер арқылы тиісті:
Жеңіл автомобильдер – 1
Жүк автомобильдер:
3 т дейін – 1,5
3 – 5 т дейін – 2
Автобустар - 2,5
4. Бір жолақ қозғалысы бойынша өте алатын көлік құралдарының максималды
саны мына формула бойынша анықталады:

100 * Nлег.
Рi = ----------------------------------- ------------;
Р1 * К1 + Р2 * К2 + . . . + Рn * Кn

мұндағы: Nлег. - жеңіл автомобильдер санымен көрсетілген бір
жолақ қозғалысының өткізу қабілеті, сағ;
Р1, Р2 . . . Рn - қарастырылған аралас ағымында әр түрлі
көлік құралдарының пайызы;
К1, К2 . . . Кn - әр түрлі көлік құралдары жеңіл

автомобильдерге сәйкесті келтіру коэффициенттері.

P1=100*80067*1+23*2+10*2.5 = 580
P2=100*80067*1+23*2+10*2.5 = 580
P3=100*80050*1+25*2+25*2.5=492
P4=100*80050*1+25*2+25*2.5=492
P7=100*80045*1+35*2+20*2.5=485
P10=100*80030*1+30*2+40*2.5 = 421
P12=100*80030*1+30*2+40*2.5 = 421

5. Әр бағыттағы бірнеше қозғалыс жолағы бар кезіндегі есептеунде қажетті
көп жолақтық коэффициентін γn қолдану керек, шектес ағымында көлік
құралдарының кедергілерін өзара есепке алғанда. Көп жолақты коэффициентін
тең болуын қабылдағанда:
бір жолақ қозғалысы үшін – 1
екі жолақ қозғалысы үшін – 1,25
үш жолақ қозғалысы үшін – 2,55
төрт жолақ қозғалысы үшін – 3,05
бес жолақ қозғалысы үшін – 3,75

100 * Nлег.
Рn = γn (---------------------------------- -------------);
Р1 * К1 + Р2 * К2 + . . . + Рn * Кn

Әрі қарай есептелген нәтижелер бойынша әр бағытта қажетті жолақтар
санын анықтаймыз.

580 16251479
Бірінші бағыт бойынша 3 жолақ қажет.

580 1062725
Екінші бағыт бойынша 2 жолақ қажет.

492 1463 1255
Үшінші бағыт бойынша 3 жолақ қажет.

492 1588
Төртінщі бағыт бойынша 4 жолақ қажет.

485 147
Жетінші бағыт бойынша 1 жолақ жеткілікті.

421 219
Оныншы бағыт бойынша 1 жолақ жеткілікті.

421 296
Он екінші бағыт бойынша 1 жолақ жеткілікті.

4. Конфликттік нүкте және болу мүмкін конфликттік жағдайларының санын
анықтау

Конфликттік нүктелерінің саны рұқсат етілген қозғалыс бағыттары мен және
көлік құралдарының қозғалыс жолақтар санымен анықталады. Көлік құралдарының
және жаяу жүргіншілердің киылысу қозғалысының траекториясын ескеру керек.
Үшінші бөлімінің есептемесі бойынша қиылыс желісін өз беті масштабында
сызып, қозғалыс қатарлары мен рұқсат етілген маневрдың траекторияларын
көрсету қажет. Осы желісі бойынша әр түрлі конфликттік нүктелерінің санын
анықтап, бес немесе он балл конфликттік нүктелерінің қауіпсіздік есептеу
жүйесімен қиылыстың кұрделі көрсеткішін есептеу қажет. Көрсеткіш мәніне
сәйкес көлік түйінін келесі түрлердің біріне жатқызу керек – қарапайім,
орташа күрделілі және т.б. Соннаң соң конфликттік нүктелерінің саны мен
көлік ағымының қарқындылығын еске алып, бір сағаттың ішінде болу мүмкін
конфликттік жағдайларының санын есептеу қажет. Көрсетілген әрекеттер Жол
қозғалысын ұйымдастыру [3] курсы бойынша оқу - әдістемелік материалдарына
сәйкесті жүргізілуі болу қажет.
Егер барлық рұқсат етілген маневрларымен қарсы бағыттағы біртекті көлік
құралдарының ағымдары үшін төрт жақты жол қиылысты қарастырсақ (сурет
4.1.), онда 32 типті конфликттік нүктелерін табуға болады, соның ішіне 16
қиылысу, 8 ауытқу және 8 қосылу нүктелері кіреді.
Конфликттік нүктелерінің саны болған немесе рұқсат етілген қозғалыс
бағыттары мен көлік құралдарының рұқсат етілген қозғалыс жолақтар санымен
анықталады. Бұдан басқа, көлік құралдары мен жаяу жүргіншілердің қиылысу
қозғалыс траекториясын бөлек қарастыру керек.
Көлік түйінінің потенциалдық қауіп-қатерін және күрделігінің бағалауын
салыстыру үшін шартты көрсеткіштердің түрлі жүйелерін қолданады (бағалау
баллы). Соның бірі көлік түйінінің күрделі көрсеткіші бойынша бағалауды 1
балл – ауытқу, 3 балл – қосылу және 5 балл – қиылысуін ұсынады:
m = no + 3nc + 5nп
мұндағы: no - ауытқу нүктелерінің саны;
nc - қосылу нүктелерінің саны;
nп - қиылысу нүктелерінің саны.

m=0+3*3+5*47=244
Бес балдық жүйе бойынша қарастырылған қиылыстың күрделік деңгейі өте
күрделі болып анықталды.

Сурет 4.1. Екі жолақты жол қиылысындағы конфликттік нүктелері: 0 – ауытқу,
3 – қосылу, 47 – қиылысу.

Егер m 40 қарапайым, m = 40÷80 болса орташа күрделілі, m = 80÷150
күрделілі, m 150 өте күрделілі болып көліктік түйіндері есептелінеді.
50 конфликттік нүктесі бар түйін, осы жүйе бойынша m = 244 мөлшері мен
сипатталынып өте күрделіге жатады. 4.1. кестесінде конфликттік нүктелерін
он балды бағалау жүйесінде қолданатын коэффициенттер көрсетілген. Ол көше -
жол торабының кез келген участкесінде конфликттік нүктелерін талдауға
мүмкіндік береді, және де бір жолақтағы қарсы қозғалыстың ерекше жағдайын
ескереді. Осы жүйені қолданғанда, жоғарыда көрсетілген бес балды жүйе үшін
күрделі бойынша классификациясын пайдалануға болмайтынын айта кетеміз.

4.1. кестесі
Конфликттік нүктелері Қауіптілік коэффициенттері
Ауытқу 1
Қосылу 2
Бұрышпен қиылысу: 30º 3
60º 4
90º 6
120º 7
150º 9
Бір жолақ бойынша қарсы қозғалыс 10

Бір сағат ішіндегі мүмкіндік конфликттердің потенциалды саны бойынша
қиылыс күрделігін практикалық пайдалану әдісімен бағалағанда назар аудару
керек. Осылай бағалағанда барлық нұктелер үшін конфликттік жағдайлары
бойынша мәліметтерді жинақтайды, байланыссыз түрінде. 4.2. суретінде
көрсетілген қиылыс үшін, мүмкін болатын потенциалды конфликттік
жағдайларының жалпы саны, екі конфликттік ағымдарының ең аз қарқындылығынын
негіздеунен келесі түрде есептелінеді: I нүктесінде – 100 конфликттік
жағдай; II – 50; III – 50; IV – 200; V – 50.
Берілген қиылыс үшін бір сағат ішіндегі қосындысы 450 мүмкін болатын
конфликттік жағдайын құрады.
Жол қозғалысын зерттегенде негізгі талдауын бекітуге болады, одан арғы
прогрессі осы әдістерде ЖКА іске асыру факт бойынша қауіпті нүктелерін
табуынан конфликттік жағдайларының көріну орындарын табу және жою әдісіне
толық өтуіне мүмкіндігін қамтамасыз етеді.

Сурет 4.2. Бір сағат ішіндегі конфликттік жағдайларын есептеу үшін
желісі (сандар ағымының қарқындылығын көрсетеді, автсағ).

∑=488+488+487+219+397+397+397+397+4 88+488+487+219+397+397+397+397+296+ 296
+296+219+219+219+219+488+488+487+29 6+397+397+397+397+488+488+487+296+3 97+397
+397+397+488+488+487+296+397+397+39 7+397+296+147+219=19007

Бір сағат ішінде осы талданған 19007 конфликттік нүкте құралды.

5. Көлік және жаяу жүргіншілер ағымының қозғалыс
қарқындылығының картограммасын тұрғызу

Көлік және жаяу жүргіншілер ағымдарының қозғалыс қарқындылығының
картограммасы болашақ қарқындылығының есептемесінің нәтижесі бойынша
белгілі Жол қозғалысын ұйымдастыру [3] оқылығына сәйкесті кепілдемесі
мен тұрғызылады. 5.1. суретті қараңдар.

а) б)

Сурет 5.1. Жол киылысындағы көлік және жаяу жүргіншілер ағымының
қарқындылық картограммасы: а) масштабты; б) шартты (сандар ағымының
қарқындылығын көрсетеді, автсағ).
6. Бағдаршамдық реттеудің енгізу қажеттілігін
түсіндіру

Конфликтті ағымдарының мәндерін (5 бөлім) картограмма бойынша талдап,
[2,5] нормативті құжаттарды пайдалану негізінде бағдаршамдық реттеуінің
енгізуін мақсатқа лайықты орнату қажет.
Шамаланды, екінші бөліміндегі есептелген көлік және жаяу жүргіншілер
ағымының қарқындылық мәндері 8 сағаттық жұмыс күнінің ішінде жарамды.
Мақсатқа лайықты жол қиылысында бағдаршамдық сигнал беруін енгізгенде
көлік құралдары мен жаяу жүргіншілер қозғалысының нормативтік жағдайы
бұзылса қарастыру тиісті:
1. Жол қиылысына жақындаған кездегі кептелуі жүйелілік пайда болуы;
2. Мерзімділіктегі кезектіліктің көрінуі, болмашы көшедегі көлік
құралдарының 2 минуттан көп кідірісі болса басты көше бойынша нәтижелі
мүмкіндікке шек қоюін үздіксіз ағымды кесіп өту немесе оған құйылу;
3. Қарқынды көліктік қозғалыс көшені өту үшін жаяу жүргіншілердің
жиналуы мен ұзақтық кідірісіне мүмкіндік шек қояды;
4. Жол қиылыс қозғалысына байланысты кезектілікті сақтамағандықтан, ЖКА
пайда болады;
Егер төмендегі көрсетілген 5 шарттың біреуі орындалса, қатаң режимінде
жұмыс істеп тұрған бағдаршамның сигнал беруін іске асырып, экономикалық
ақталған.
1 шарт. Қозғалыс қарқындылығы минималды. Жұмыс күнінің (қатарынан немесе
жоқ) 8 сағаттың ішінде қозғалыс қарқындылығының мәні көрсетілген 6.1.
кестесінен кем емес.
2 шарт. Жаяу жүргіншілер ағымының қарқындылығы минималды. Жұмыс күнінің
(қатарынан немесе жоқ) 8 сағаттың ішінде көлік құралдары мен жаяу
жүргіншілердің қозғалыс қарқындылығы келесі мәндерден кем емес:
1. 600 автсағ (бөлу сызығы бар көше үшін 1000 автсағ) – екі бағыттағы
басты көше бойынша;
2. сол 8 сағаттың ішіндегі осы көшені 150 жаяу жүргіншілер бір ең
жүктелген әрбір бағытында өтеді.
Халқы 10000 адамнан кем қалалар мен ауылдар қала түріндегі үшін 1 – 2
шарт бойынша нормативтері 70% құрайды.
3 шарт. ЖКА саны. Соңғы 12 айдың ішінде жол қиылысында үштен кем емес
ЖКА болса, статистикалық есебіне қосылуына жатады, олар бағдаршамның сигнал
беру қақпайлауімен болу мүмкін және 1 – 2 шарттың біреуі әр норматив
бойынша 80% немесе көбірек орындалса.
4 шарт. Шарттардың үйлестіруі. 1 – 2 шарттың біреуі де 100% орындалмаса,
бірақ бөлек әр норматив бойынша екеуі 80% немесе көбірек орындалса.

Көше қиылысындағы көлік құралдарының минималды қозғалыс қарқындылығы
6.1. кестесі
Бір бағыттағы қозғалыс жолақтардың Екі бағыттағы басты Ең көп жүктелген бір
саны көше бойынша бағыттағы болмашы көше
қозғалыс бойынша қозғалыс
қарқындылығы, қарқынды-лығы, автсағ
автсағ
Басты (көп Болмашы (аз
жүктелген көше) жүктелген көше)
1 1 750 75
670 100
580 125
500 150
410 175
380 190
2 немесе көп 1 900 75
800 100
700 125
600 150
500 175
400 200
2 немесе көп 2 немесе көп 900 100
825 125
750 150
675 175
600 200
525 225
480 240

5 шарт. Координирленген реттеу. 1 – 4 шарттардың біреуі де орындалмайды,
бірақ қиылыс магистральда орналастырған, бағдаршаммен сигнал беретін
басқару координированиясының енгізуін белгілегенде және сол жерден шектес
реттелетін қиылыстардың ара қашықтығының қосындысы 800 метрден артық болса.
Осындай магистральдағы екі аралықтағы ұзындығы 800 метрден көбірек болса,
қосымша бағдаршамдық объекттерін енгізу қажет.
Жол қиылыстарында немесе жаяу жүргіншілер өткелдерінде қарбалас уақыт
мезгілінде көліктердің кептелуі немесе жаяу жүргіншілердің жиналуі
байқалса, бірақ 1 – 5 шарттардың біреуіде орындалмаса, ағымның жартысын аз
жүктелген жол қиылыстарына бағыттау керек, реттелмейтін қиылыстардың
ұсынылған әдістерін белсене қолдану қажет және қолмен реттеу уақытша
посттарын қажеттілік жағдайда енгізуге болады.
Әрдайым бағдаршамның сигнал беруін қолмен басқаруы экономикалық
қолайсыз. Бірақ кез келген бағдаршам объектісін қолмен басқаруына көшіру
мүмкіндігіне қамтамасыз етуі керек, ақаулық аппаратурасының көрінуі
қажеттілі болу мүмкін, шұғыл жәрдем автомобильдердің қозғалысы, көпшілік
шараларын және т. б. жұмыстарды өткізгенде.
Сары жыпықтау сигналымен бір түсті, бірсекциялы бағдаршамды реттелмейтін
жол қиылыстарында қозғалыс қарқындылығы 1 – 2 шарттарда көрсетілген 50%
мәндеріне жеткенде орнату керек. Сигналды айыру қосу периодының ұзақтығы
бірдей болу тиіс, жыпықтау жиілігі минутысына 60 болу керек.

7. Тарату фаза бойынша сұлба варианттарын өңдеу

Тарату фаза бойынша сұлбаны таңдаған кезінде [5] нормативтік жағдайларға
және [4] Реттеу техникалық құралдары курсы бойынша оқу-әдістемелік
материалдарымен басшылыққа алу керек. Бірнеше негізгі жағдайларды бөліп
көрсету керек.
1. Көлік құралдары мен жаяу жүргіншілердің кідірісін қысқарту мақсаты
үшін реттеу циклында фазалар санын азайтуға тырысу керек. Үшінші фазаны
енгізгенде (сол жаққа бұрылатын көлік ағымын өткізу үшін немесе арнайы жаяу
жүргіншілерді өткізу үшін) тек қана шарттардың біреуі орындалса қажетті
болады:
а) Сол жаққа бұрылатын ағымының қарқындылығы – 120 автсағ көбірек
құраса;
б) Бір фазадан өткізілетін Nт және Nп көлік және жаяу жүргіншілер
ағымының конфликттік қарқындылығының мәні теңсіздіктерін қанағаттандырады:
Nт 120 автсағ
Nп 900 ж.жсағ
2. Көлік құралдарының жалпы жолақ қолдануы арқылы жолақ санының
қысқаруын келтіру қажет, әр бағытта қозғалып бірақ бір фаза ішінде
өткізгенде. Бірақ бөлек фазамен қызмет көрсететін әрбір бағыт үшін кемінде
бір қозғалыс жолағы бөлінуі қажет. Қиылысқа жақындар алдында сол жаққа
бұрылатын көлік құралдарының ағымдары үшін арнайы жолақ қарастыру қажет.
Рұқсат етілген фазада басқа бағыт қозғалысына кедергі жасамау үшін сол
жаққа бұрылатын көлік құралдарына қиылыста жиналып тұратын арнайы орын
жоспарлы варианттары қарастырылуы қажет.
3. Жүргін бөліктің ені үлкен болғанда (бір бағыт қозғалыс үшін екі
жолақтан көп болғанда) кейбір жағдайда жаяу жүргіншілерді қауіпсіздік
аралшасы арқылы кезең бойынша өткізуді қарастыру қажет. Оның геометриялық
өлшемдері [5] нормативті жағдайларда ескере есептелуі тиіс. Тапсырманың әр
варианты үшін көрсетілген жазбаларды қолданып және сәйкес шектеулерді
ескере отырып (реттеу фазалары мен пайдалынатын қозғалыс жолақтардың саны
бойынша), фазалық тарату сұлбалардың бірнеше түрін ұсынуға болады. Мүмкін
варианттардың көптілігі жеке тапсырмалардың түрлі орындалу әдістерінің
болуымен түсіндіріледі. Мысалы, бір фазалық реттеунің ішінде жаяу
жүргіншілерді жүріс бөліктен өткізуге болады немесе қауіпсіз аралшалар
арқылы екі фаза ішінде өткізуге болады. Бірінші жағдайда жаяу
жүргіншілердің кідірісі азаяды, бірақ реттеу циклында корректировканы
жасауға қажет болуы мүмкін (жалпы циклдың ұзақтығы жоғарлау бағытына
қарай), бірақ ол көлік кідірісін көбейтеді.
Оң жаққа бұрылатын көлік ағымдарын өткізгенде қиылысқа жақындар алдында
оң жақ жолақты пайдалануға байланысты екі әдіспен орындалуы мүмкін (оң
жаққа бұрылатын ағымдар үшін немесе оң жаққа бұрылатын және тіке бағытта
қозғалып баражатқан көлік құралдары үшін). Бірінші жағдайда оң жаққа
бұрылатын ағымдарды тіке бағыттағы қозғалып баражатқан көлік құралдарына
байланыссыз өткізуге болады. Бұл барлық цикл уақытында оңға бұрылыс жасау
мүмкіндігін береді, яғни оң жаққа бұрылатын көлік құралдарының кідірісін
толық жояды. Басқа жақтан қарасақ тіке қозғалатын ағымдардың жолақ саны
азайып кетеді. Бұл қиылыстағы басқа жолдардың көліктік кідірісін ұлғайту
мүмкін.
Жеке тапсырмаларды есептеген кезде қиылыстағы жалпы жағдайларды ескере
табылуы мүмкін. Сондықтан жұмыстың әріғарай жалғасуы көлік құралдары мен
жаяу жүргіншілердің кідірісін жоюы, минимизация критериясы бойынша реттеу
тиімділігінің негізгі бағалаумен тарату фаза бойынша жақсы варианттардың
сұлбасын анықталуын қарастырады. Егерде, тарату фаза бойынша сұлба
варианттардың саны көп болса, онда осы жою есептері үш варианттар үшін
қанағаттануға рұқсат етіледі.

1 Вариант

2 Вариант

8. Жүргін бөліктің енін анықтау

Жалпы қалалық немесе аудандық мәні бар магистралды көшелер категориясы
үшін Вп қозғалыс жолағының ені [6] нормативтік құжаттары бойынша таңдау
негізінде жүргін бөліктін ені анықталады.
Жол және көше жүргін бөліктерінің ені
1. СНиП 11-К.3-63 талаптарына сәйкес жол және көше жүргін бөліктерінің
ені қайта жөндеу кезінде және қала аудандарында жаңа құрылыс жерлерінде
қабылданады (8.1. кестесі).
2. Жалпы қалалық магистралды кошелерде қозғалыстың жолақ ені – 3,75 м
алынады, егер есептік жылдамдық қозғалысы 100 кмсағ артық болса, ал
автобус пен троллейбустың қозғалысы үшін жолақтың ені – 3,5 м алынады.
3. Қозғалыс үшін жеңіл автомобильдерге арналған жолақтың ені ГОСТ 13508
– 74 бойынша Жол таңбаларына сәйкесті қажетті кезінде – 2,75 м-ге дейін
төмендеуі мүмкін.

Жол мен көшенің категориясына байланысты ұсынылған
қозғалыс жолақтардың ені 8.1.
кестесі
Жол мен көшенің категориясы Жолақтың Екі бағыттағы қозғалыс
ені Вп, м жолақтардың саны
Еңі төменгі Балашаққа
Тез жолдарда 3,75 4 6
Магистралды көшелерде:
жалпы қалалық мәнінде 3,75 – 3,5 4 6 – 8
аудандық мәнінде 3,5 4 6
Жергілікті қозғалыс көшелері мен
жолдарда 3 2 3 – 4
Тұрғын аудандарда, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.