Қазақстан Республикасындағы шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 51 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

Кіріспе3

I тарау. Қазақстан экономикасы үшін шағын және орта бизнестің мәні мен маңызы. 6

1. 1 Шағын және орта бизнестің дамуы мен несиелендірілунің әлемдік тәжірибесі. 6

1. 2. Қазақстан Республикасындағы шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау. 18

ІІ -тарау. Шағын және орта бизнесті несиелендіру тәжірибесі36

2. 1 «Шағын кәсіпкерлікті дамыту қоры» АҚ құру көздері және олардың бағыттары36

2. 2 Шағын және орта бизнес объектілерін қаржыландыру және несиелендірулер тәжірибесін талдау41

ІІІ-тарау Шағын кәсіпкерлік дамытуды несиелендіру жолдарының тиімділігін арттыру47

ҚОРЫТЫНДЫ56

Кіріспе

Нарықтық экономика дамуының теориясы мен тәжірибесіне сәйкес кәсіпкерлік қоғам өмірінің неғұрлым маңызды: экономикалық әлеуметтік және саяси сфераларындағы құрылым құрушы элемент болып табылады.

Нақты өмірде аталған аспектілердің көрінісі бірқатар ішкі және сыртқы факторларға байланысты қалыптасады, ол кәсіпкерлік зерттелу объектісі ретінде күрделі және көп жақты болып келеді.

Шағын бизнесті дамытудың негізгі мақсаты кәсіпкерлік ары қарай дамуы үшін жаңа мықты импульс алуы үшін көзқарасты шоғырландыру қажет негізгі (маңызды, стратегиялық) сәттерді анықтауда.

Осындай сәт ретінде нарықтық экономика жағдайында кәсіпкерліктін негізін құрайтын ортаңғы класс мәселесін қарастырылу ұсынылады.

Арнайы зерттеулер жүргізген ғалымдардың образдық салыстыруы бойынша “қазіргі дамыған қоғамда әлеуметтік құрылымды эллипс түрінде көрсетуге болады, оның жоғарғы және төменгі жағын сәйкесінше элита мен кедейлер ал ортанғы саны көп бөлігін - ортанғы класс құрайды”.

Қазақстандағы шағын кәсіпкерліктің дамуы өтпелуі кезең ерекшеліктеріне байланысты қиын және қайшылықтарымен жүзеге асырылады.

Шағын бизнестің қалыптасуының бастапқы кезеңінде жалпы ұлттық масштабта аталған сектор дамуын мемлекеттік қолдауға кенцептуалдық көзқарас қалыптасқан кейіннен соған негізделе нормативтік құқықтық база құрылып, қойылған мақсатқа қамтамасыз ететін жүзеге асырушы ұйымдастырушылық - құқықтық механизмдер қалыптасқан.

Қолданылған шаралар нәтижесінде 1992-1993 жылдары күш жинай бастаған шағын кәсіпкерлікті белсендіру процессі 1994 жылы бәсеңдеп кейінгі екі жылда мүлдем тоқтады.

Ол жалпы экономикалық жағдайдын нашарлауына, қолайсыз криминогендік жағдайдын болуына, сондай-ақ қабылданған заң және бағдарламалы құжаттардың нақты орындалмауына байланысты болды.

Осы уақытқа дейін Қазақстанда шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудағы негізгі бағыт салық преференцияларын мен мемлекеттік қаржы есебінен жеңілдіктік қаржыландыру болды, ол жерде қысқа мерзімді нақты әсер алынып, жүйелі бастамаларда жүргізіледі.

Сол себепті, негізгі мақсаты Қазақстанның бәсекелесті қабілетін жоғарлату болып табылған Қазақстанның 2015 жылға дейінгі индустриалдық - инновациялық даму стратегиясында мемлекеттік саясат көзқарастарын қайта қарастырылып шағын және орта кәсіпкерліктің жаңа даму идеологиясы жасау қажет.

Қазіргі таңда, шағын және орта кәсіпкерлік өзін инновациялық экономикада табуда жедел іздестіру үшін өзінің икемділігін, мобильділігін, нарықтық объективтілігін қолдануына жағдай пісіп жетілді. Мемлекет өз тарапынан кәсіпкерлік орта инициативасы жүзеге асыру үшін қолайлы жағдай туғызуы қажет.

Қойылған міндеттерді жүзеге асыру үшін Қазақстан Республикасының Үкіметі шағын және орта кәсіпкерлікті дамытудың жедел шараларын қабылдауда.

Қазақстан Республикасы Агенттігінің мәліметтері бойынша республикада шағын кәсіпкерліктің 145, 1 мың субъектісі тіркелген, ал 2003 жылмен салыстырғанда 10, 9 % көп. Шағын кәсіпкерліктің істегі субъектілері тіркелгендер санының 71, 2% құрайды.

2005 жылдың бірінші қаңтарында шағын кәсіпкерлік субъектілерінің саны жалпы заңды тұлғалар санының небәрі 61% құрайды.

Осы уақытқа дейін қолданылған қазіргі кезеңдегі мемлекеттік қолдаудың формаларымен әдістері жеткілікті дәрежеде тиімді емес және қайта қарауды талап етеді.

Ең біріншіден ол үкімет қабылдаған шараларға қарамастан шағын бизнес үшін тартымды сфера болып сауда, және қызмет көрсету қалып отырғандығына, ол өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы, транспорт және байланыс көп жағдайда ірі бизнеске тән болғандығына байланысты болып отыр.

Қазақстандағы кәсіпкерліктің дамуына кедергі жасаушы, жалпыға мәлім салық-салу, несиелендіру, бақылау-қадағалау қызметтерін атқарушы органдармен арақатынас мәселелері кейінгі бірқатар жылдар ішінде өзгерместен қалып отыр.

Қарастыруға ұсынылған диплом жұмысының тақырыбы әлемдік әдебиетте жете қарстырылғанмен Қазақстанда бұл мәселені қарастырылған жұмыстар өте аз. Шағын кәсіпкерлікті несиелендіру мәселелері ғылыми дәлелдеусіз негізінде жеке жариялануларда ғана көрініс тауып отыр. Аталған жайды ескере отырып, диплом жұмысы жоғарыда көрсетілген кемшіліктер орнын толтырады деп ойлаймыз.

I тарау. Қазақстан экономикасы үшін шағын және орта бизнестің мәні мен маңызы.

1. 1 Шағын және орта бизнестің дамуы мен несиелендірілунің әлемдік тәжірибесі.

Жалпы экономиканың тиімді дамуында ерекше роль мемлекеттің несие саясатына беріледі. Кәсіпкерлік іскерлікті қаржылық реттеудің маңызды құралы ен біріншіден өндірістік аппаратты жаңарту жетілдіруге, айналым қолын толтыру, шикізат, материал т. б. сатып алуға тікелей несие, субсидия беру болып табылады.

Шағын бизнес меншік иелерінің көпшілігін құрайды, өзінің көптігінің есебінен, біраз мөлшерде елдің әлеуметтік - экономикалық және саяси деңгейін анықтайды. Өзінің өмірлік және әлеуметтік жағдаынын деңгейіне қарай шағын бизнес халықтың көпшілігін құрайды, сонымен қатар негізінен локальдік нарықта әрекет етіп, тауар және қызметтің кең спектрінің тікелей өндірушісі де тұтынушысыда болып табылады ол сондай-ақ экономикадағы бәсекелестік тонусты ұстап тұрып, нарық бастамасында ұйымдастырылған қоғамдық құралға табиғи тіреу болады.

Шағын кәсіпкерлік елдің құрылымдық қайта құрылуының мықты құралы болып табылады. Оның ірі кәсіпкерліктен ерекшеленуі оның ерекше дәрежеде мобильділігінде, күнделікті өзгерістегі тұтынушылық сұранысқа жедел әсер етуі, аз капитал символығы болып отыр. Осы себептерге байланысты әлемдік тәжірибеге шағын кәсіпкерлік әрқашан экономикалық кризистің нәтижесін жеңілдетуші фактор, одан кейін кризистен шығудын негізі болды.

Шағын кәсіпкерлік өзгеріп отырған нарық конъюктурасына тез бейімделіп, экономикадағы өзінің орнын алуда. Осы арада шағын бизнестің дамуы ірі өндіріске тән ұйымдастырушылық форманы қолдануды талап етпейтін жоғары технологиялық өндіріске негізделмеуі керек.

Нарық дамуының өмірлігі, танымдылығы, динамикасы шағын және орта кәсіпкерлікпен анықталады.

Ол келесілерге байланысты:

шағын кәсіпкерлік қатысушылардың көптігіне;
қоғам мүшелері қажеттіліктерінің кез-келген деңгейінде сұранысқа әсерінің жеделділігі мен икемділігіне;
шағын бизнес субъектілерінің бір сәтте екі ролде бола алуы мүмкіндігіне - өзінің тұтынушыларының сұранысына бейімделуші кәсіпкер ретінде, кем қажеттіліктері, соның ішінде өз кәсіп орындарының қажеттіліктері бар тұтынушы ретінде;
Әлеуметтік тұрақтылыққа әсер ету мүмкіндігі.

Экономиканы реформалау және қаржы ресурстарын шектеу жағдайында ірі бастапқы инвестицияны талап етпейтін, іскерлік және интеллектуалды потенциалы бар, жоғары жылдамдықта айналым қоры бар, кең тұтынушылық сұранысқа бейімделу икемділігі және шеделділігі бар шағын кәсіпкерлік халықтың жұмыспен қамтылу мәселелерін тез және үнемді шешуге мүмкіндігі бар яғни, сонымен қатар экономикалық және мәселелерді шешеді.

Шағын кәсіпкерлік - өзінің дамуында бірнеше кезенді басынан кешірген, өмірлік қабілетін, сондай-ақ әлеуметтік экономикалық жағдайымен қатар өзгерістер шаруашылық ету жүйесіне бейімделу мүмкіндігін дәлелдеген өндірісті ұйымдастырудың объективтік формасы.

Дамыған елдерде шағын бизнес белсенді құрылуын 40-50 жыл бұрын бастады. Оның әр-түрлі формаларының көпшілік экономистер көз-қарасты бойынша революциясының негізгі кезеңдері кестеде көрсетілген.

Кесте-1

Шағын кәсіпкерліктің даму кезеңдері

Бірінші кезең

Екінші кезең

Үшінші кезең

Төртінші кезең

Бесінші кезең

Бірінші кезең: 1873-1929 ж. ж.

Екінші кезең: 1929-1974 ж. ж.

Үшінші кезең: 1974-1985 ж. ж.

Төртінші кезең: 1986-1990 ж. ж.

Бесінші кезең: 1991-қазіргі уақытқа дейін

Бірінші кезең: Шаруашылық іскерлік секторын монополизациялау

Екінші кезең: Ғылыми-техникалық революция басы

Үшінші кезең: Монополиялардың шағын кәсіпорындарымен қарым-қатынасының өзгеруі

Төртінші кезең: Экономиканы басқару механизмнің қайта құрылуы.

Бесінші кезең: КСРО құлауы және Қазақстанның тәуелсіздік алуы

Бірінші кезең: Бизнестің жаңа формулаларының пайда болуы лизинг, франсайзиг, факторинг т. б.

Екінші кезең: Алғашқы инновациялық кәсіпорындардың корпорациялар базасында пайда болуы.

Үшінші кезең: Венчурлік кәсіпорындар дамуы.

Төртінші кезең: Экономиканың мемлекеттік емес секторының туылуы (кооператив, жолдық кәсіпорындар)

Бесінші кезең: Негізіг меншік түрі жеке болып келді (ЖШС, ЖАҚ)

Бірінші кезең: Экономикалық саясаттың позитивтік алға жылжуы

Екінші кезең: Жоспарлаудың жаңа жүйесі және экономикалық ынталандырудың жаңа нормативтік құқықтық актілерін енгізу

Үшінші кезең: Шаруашылық есеп жүргізу және кәсіпорынның жеке шаруашлығын кеңейту

Төртінші кезең: Жеке еңбек іскерлігі туралы кооперация жалға беру т. б. туралы заң қабылдау.

Бесінші кезең: ҚР-азаматтық кодексі; “Жекелендіру және мемлекетсездіндіру” туралы ҚР заңы; “Жауапкершілігі және қосымша жауапкершілікті серіктестіктер туралы Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау туралы” т. б. заңдар.

Әлемдік тәжірибе дәлелдегендей, шағын бизнес, мемлекет гормониялы дами алмайтын нарықтық экономиканың маңызды элементі болып табылады.

Ол көбіне экономикалық өсу қарқының, жалпы ұлттық өнім құрылымы мен сапасын анықтап, оны 40-50% құрайды.

Елдегі шағын кәсіпкерліктің маңызды әлеуметтік қызметі оның ірі кәсіп орындар босатқан жұмыспен қамтылмаған жұмыс күшін үлкен масштабта тарта білу мүмкіндігінен, экономикалық кризис және үздіксіз жұмыссыздық жағдайымен туындаған әлеуметтік тырысуды төмендетумен байланысты. Филиал құруда тікелей капитал сонымен қатар қолданатын ірі корпорацияға қарағанда, шағын кәсіпорындар жаңа формалары - өткізу сферасын дамытуға, лицензия және потентті сату немесе айырбастауға ақша салуды көп қолданады.

Бір жұмыспен қамтылғанда шаққанда, шағын фирмалардын жаңа өнімді 2, 5 есе көп шығарады. Ірі компаниялар технологияны жақсартуда 2 есе көп ұсыныста жасайды.

Біздің экономикамыздың шаруашылық етудің нарықтық механизмнің көшірілуі байланысты экономикасы дамыған елдердегі әсіресе мемлекеттік қолдау саясаты дамыған елдердегі шағын және орта кәсіпкерлік тәжірибесін атап өту қажет.

Шағын және орта бизнеске қолдау көрсетілуі бұл елдердегі мемлкет саясатының жеке бөлігі болып табылады.

Германияда шағын және орта бизнесті федералдық деңгейде экономика министрлігі деңгейінде, ал жергіліктиі деңгейді - жергілікті билік орагандары деңгейінде жүзеге асырылады. Кәсіпорындарға қаржылық көмек көрсетіледі: кәсіпорынды кеңейту, қайта жөндеу, алу және құруға судалар беру; жұмыс орындарын құру және сақтау үшін Ұзақ мерзімді инвестициялау; несиелік қоғам алдында кепілдену; энергия өнемдеу шараларын жүргізуде, алдынғы технология енгізуді ынталандыруды, кадрлар, квалификициясын жоғарылатудыда, қоршаған ортаны қорғауда, известициялық көмек; кәсіпорын табысы мен капитал салымдарын арнайы несиелендіру бағдарламаларын жүзеге асыру жолымен реттеу, сондай-ақ дифференциялды ашық ставкаларын тағайындау арқылы пайданы реттеу.

Инновациялық ескерлікпен айналысатын шағын және орта кәсіпкерлікке ғылыми-зерттеулермен технологиялар министрлігі бірқатар қолдау көрсетеді.

Жапониядағы бұл типтегі мемлекеттік қолдау 40-жылдар аяғында сыртқы сауда және өнеркәсіп министрлігінің жанына құрылған шағын және орта кәсіпкерлікті басқару экидасымен жеңілділікті несиелендіру және салық салу, сондай-ақ тікелей қаржыландыру жолымен жүзеге асрылады. Басқару 12 департамент және 6 бөлімнен тұрады; жұмыскердің жалпы саны 200 адам. Басқару іс-әрекеті шағын және орта бизнеске жетекшілік ететін Жапонияның 9 аймақтық қызметімен шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту бойынша мемлекеттік корпорацияның, шағын және орта кәсіпорындарына қаржыландыру бойынша үкімет органдарымен, шағын және орта кәсіпорындарын қаржыландыру бойынша мемлекеттік және халық корпорациясымен толықтырылады.

Шағын және орта кәсіпкерлікті мақсатты бюджеттік қаржыландыру бірнеше арнаулар бойынша жүзеге асырылады. Біріншіден, ол кей ведомоство мен министрліктердің жыл сайынғы қаржыландыруы; екіншіден, шағын және орта кәсіпорындар мемлекеттік инвестиция және зайым бағдарламалары шегінде арнайы бюджеттік ситтар бойынша қаржыландфырады.

Ұлыбританияда эксперттік бағалау бойынша 96% фирмалар шағын және орта кәсіпорындарға жатады. Оның 25% жұмыскерлеріне және 20% жалпы өнімге келеді. Елге жеке, соның ішінде шағын бизнесті дамытудың белсенді саясаты жүргізілуде. Жыл сайын 900-ге жуық жаңа кәсіпорындар құрылады, олардың төрттен бірі бірінші жылы банкротка ұшыраса, қалғандары бәсекелестікке төзіп, жетістікке жетуде. Оған мемлекеттік бағдарламаны жүзеге асыру әсер етеді, соның ішінде, инвесторлар тарапынан шағын және орта бизнеске қолдау көрсету, кәсіпкерлерді көмек ақымен қамтамасыз ету т. б.

Үкімет фирмаларға 70% зайым кепілдік береді. Британ үкіметі сондай-ақ шағын кәсіпкерлікпен айналысқысы келетін жұмыссыздарға қаржылық көмек көрсетеді. Шағын кәсіпорындарға тегін (немесе шегеріммен) кенес берлері, қызықтырған сұрақтары бойынша көмек көрсетіледі, соның ішінде нарыққа шығуда, іскерлік әріптестер іздеуде нақты ұсыныстар береді.

Елде Шағын фирмалардың мемлекеттік қызметінің 100 бөлімі жұмыс істейді, сонымен қатар шағын бизнесті қаржыландыру жүзеге асыратын фирмалар тарабы бар.

Францияда Шағын және орта кәсіпкерлікті Өнеркәсіп министрлігі қолдайды. Осы қолдау шегінде мемлекет жаңа кәсіпорындар құру үшін, дамыған салалардан басқа салаларға істей кәсіпорындарды алмастыру үшін, кәсіпорындарды дамыту бойынша капитал салымына, реинвестициялау пайдаға салық жеңілдіктерін береді.

Шағын бизнес іскерлігін мемлекеттік ынталандыру шараларының атап көрсететін бай тәжірибесі АҚШ белең алған тәжірибе болып табылады.

Шағын кәсіпкерлікке мемлекеттік көмектің негізгі арнасы экономикалық ынталандыру болып табылады. Мемлекеттің міндеті кәсіпорындарын зерттеулер мен жобалар жасау үшін ынталандыруда жағдаймен қамтамасыз ету болып келеді.

АҚШ-та шағын фирмаларды ынталандырудың күрделі несие - қаржылық механизмі жасалған, оған тікелей және кепілдікті заимдар, салық жеңілдіктері, жеңілдетілген амартизация кірді.

Тікелей және кепілдікті заемдар шағын бизнесті федералдық үкіметтің қаржылық қолдаудың несиелік бағдарламасын білдіреді, олар шағын бизнес істері бойынша әкімшілік көмегімен жүзеге асылады.

Тікелей заемдар шағын фирмаларға ссудалық капиталдың жеке нарығынан несие алуға қарағанда төмен проценттік ставкамен мерзімге беріледі.

Кепілдікті заем беруде шағын бизнес істері бойынша әкімшілік несие берушілерге заемдық капиталдық 90% мемлекеттік кепілдігін береді. Солайша олардың тәуекел етуін төмендетеді.

Кепілдік заемдар арқылы мемлекет әртүрлі кәсіпорындардың-жеке банктер, сауда және өнеркәсіптік корпорациялар, құрылыс компанияларының - шағын фирмаларға капитал беруде қызығушылығын жоғарлатуға тырысады.

Кореяда шағын және орта бизнестің 3 млн. субъектісі бар, ол барлық компаниялардың 99, 5% - құрайды.

Соның ішінде шағын кәсіпорындардың үлесі 97% құрап отыр. Оңтүстік Кореяда шағын кәсіпорындар еңбекпен қамтылудың негізгі көзі болып табылады. Себебі онда елдің экономикалық белсенді (10 млн адамнан астамы) .

Шағын және орта кәсіпкерлік үлесіне ЖҰӨ өндірісінің жартысы және оңтүстік корея экспорттың 43% кіреді.

Сингапур Ғылыми-өнеркәсіптік парк дамуына қатысушы компанияларға, тек экспортқа бағытталған салалардағы фирмаларға берілетін жеңілдіктер көрсетіледі. Мұндай компаниялардың жергілікті кәсіпорынды 100% бақылауға құқығы бар ал салық жеңілдіктері ұзақ мерзімге беріледі. Инвестицияны ғылыми-зерттеу іскерлігіне салған жағдайда пайдаға салық екі есе төмендейді.

Технопарк зонасында өнеркәсіптік ғимраттардың құрылысы мен эксплуатациясына жеңілдікті салық енгізілген. Бүгінгі таңда

Кәсіпкерлік сектор 01. 11. 2004 жылдағы жағдайымен салыстырғанда қоғамда көрнекті орын алуда.

Қазақстан Республикасында шағын кәсіпкерліктің 145, 1 мың субъектісі болды, онда 524, 6 мың адам жұмыс істеуде. Шағын бизнес мәселелерін шешудегі жүйелік пен реттілік оның Республикадағы ЖҰӨ-дегі үлесін жоғарылатты. Бүгінгі күні ол 16-17% құрап отыр.

Шағын кәсіпкерлік секторы бар потенциалды толық қолданбайды және экономикалық және әлеуметтік міндеттер шешудегі оған берілген ролді атқармайды. Оның дәлелі бір қатар жылдар бойы шағын бизнестің аймақтық салалық құрылымы еш өзгерместен қалып отыр.

Шағын кәсіпкерлік субъектілерінің тауар және қызмет сатудан түсімді көбейту 2004 жылда 2003 жылға қарағанда 16, 5% құрып отыр.

Қалыптасқан шағын кәсіпкерліктің салалық құрылым кейінгі жылдарда өзгермейді, істегі шағын кәсіпкерлер субъектілерінің жалпы санынан негізгі орынды сауда сферасы, көлік жөндеу және күнделікті қолдану бұйымдарының сфералары алуда. Жалпы саннан 40, 5% құрайды. Шағын кәсіпкерліктер 163, 6 мың адам жұмыс істеуде (жалпы еңбекпен қамтылғандардың 31%)

Аймақтық аспектіде шағын бизнес даму диспропорциясы көрінуде. Осылайша шағын кәсіпкерліктің жалпы санына қарағанда субъектілер үлесі Республика бойынша, Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша 16, 6%, Алматыда 13%, Алматы облысында 12, 4%. Ал Қызылорда облысында бұл көрсеткіш 2, 1%, Маңғыстауда 2, 2%, Атырауда 23% құрап отыр. Сөйтіп бір аймақтағы шағын бизнес көпшілік концентрациясы халықтың жалпы санымен сипатталады. Себебі бұл фактор қызмет көрсету және сауда сферасындағы қажеттілікті жоғарлатады1.

Шағын кәсіпкерлік дамуында маңызды ролді Қазақстанның банк секторы алады. Қазақстанның Ұлттық Банкі қаржы секторын бекіту бағдарламасы үшін және өнеркәсіптегі консалидацилға көмек, резерв талаптарын ұлғайту және 1997 жылғы 100 банктен 2003 жылғы қыста 38 азаюы үшін жоғары баға алды.

2004 жылы банк жүйесі бойынша клиенттерге ссуда 3 336 932 АҚШ долларын құрады.

12. 2000 - 09. 2004 ж. ж. экономика салалары бойынша банк несиелері.

Кесте-2

Қысқа мерзімді несиелер

(мың тенге)

12. 00

12. 01

12. 02

12. 03

12. 04.

: Өнеркәсіп

12. 00: 11, 954

12. 01: 16, 049

12. 02: 42, 772

12. 03: 82, 845

12. 04.: 69, 050

: Ауыл шаруашылығы

12. 00: 3, 697

12. 01: 2, 755

12. 02: 12, 669

12. 03: 24, 527

12. 04.: 26, 098

: Құрылыс

12. 00: 1, 563

12. 01: 3, 606

12. 02: 4, 328

12. 03: 9, 419

12. 04.: 13, 777

: Транспорт

12. 00: 752

12. 01: 281

12. 02: 3, 533

12. 03: 6, 245

12. 04.: 7, 094

: Байланыс

12. 00: 1, 583

12. 01: 2, 043

12. 02: 5, 484

12. 03: 9, 552

12. 04.: 12, 331

: Сауда

12. 00: 17, 961

12. 01: 23, 858

12. 02: 57, 366

12. 03: 85, 089

12. 04.: 100, 185

: Басқада

12. 00: 13, 241

12. 01: 20, 536

12. 02: 17, 033

12. 03: 23, 457

12. 04.: 26, 926

Жұмыс барысында кәсіпкерлер көптеген мәселелермен соқтығысады және шағын кәсіпорындар өндіріс кәсіпорындар үшін - тен 5 жылға дейін уақыт алатын құрылу процесін бастан кешіреді.

Шағын бизнес дамуына кедергі жасайтын мәселелер жалпыға мәлім. Оларға келесілерді жатқызуға болады: нарықтық инфрақұрылымның дамымағандығы, несие ресурстарына қол жеткізу күрделілігі, салық салу жүйесінің күрделілігі, өндіріс орындарына қол жеткізу қиындығы, бақылаушы органдар талабының күрделілігі, салық салу жүйесінің күрделілігі, өндіріс орындарына қол жеткізу қиындығы, бақылаушы органдар талабының күрделілігі т. б.

Кесте-3

Орта және ұзақ мерзімді несиелер

(мың тенге)

12. 00

12. 01

12. 02

12. 03

12. 04.

: Өнеркәсіп

12. 00: 9, 896

12. 01: 16, 271

12. 02: 41, 511

12. 03: 83, 968

12. 04.: 124, 204

: Ауыл шаруашылығы

12. 00: 5, 557

12. 01: 9, 001

12. 02: 13, 211

12. 03: 26, 073

12. 04.: 33, 398

: Құрылыс

12. 00: 403

12. 01: 2, 118

12. 02: 7, 630

12. 03: 13, 572

12. 04.: 25, 140

: Транспорт

12. 00: 3, 129

12. 01: 4, 399

12. 02: 12, 956

12. 03: 14, 867

12. 04.: 14, 962

: Байланыс

12. 00: 637

12. 01: 855

12. 02: 422

12. 03: 2, 077

12. 04.: 3, 292

: Сауда

12. 00: 4, 231

12. 01: 17, 535

12. 02: 34, 473

12. 03: 66, 229

12. 04.: 77, 121

: Басқада

12. 00: 11, 338

12. 01: 19, 763

12. 02: 22, 820

12. 03: 41, 896

12. 04.: 55, 154

Нақты нарықтық ортада қолында көп бастапқы капиталы жоқ, маркетингтік және консалтинтік қолдауы жоқ, заңдық, сертификациялық және басқа да қызметтер кешені қолында болмаған бастаушы кәсіпкердің мемлекеттің кәсіпкерлікті қолдауға бағытталған барлық шараларына қарамастан, ісін дұрыс жүргізуге мүмкіндігі жоқ. Себебі ол шет мемлекеттер бәсекелестерінің қыспағында, және де табысы төмен шығыны мен тәуекелі жоғары, болып келеді, әсіресе жалпы және салық занының, монополистерді 1 тарифтік саясат тұрақсыздығы мен әртүрлі бақылау және фисюлдық органдар қосылысының әсерінен.

Кәсіпкерлік дамуына кедергі болатын ең маңызды себептер келесілер:

Өнеркәсіптік өндірістегі шағын кәсіпорындардың жаңа тауар нарығына шындағы күрделілік. Ол негізінен бәсекелестік қабілеті жоғары өнім шығару үшін қажет істегі өндіріс қуатын қайта жабдықтауға немесе жаңартуға, жаңа құрал-жабдық сатып алуға қаржы ресурстарының жетіспеуінен болады.

Шағын кәсіпкерліктің неғұрлым кең және тұрақты дамымауының басты себебі - алғашқы капитал жинақтау: қолайлы шартпен несие алу мүмкіндігінің жоқтығымен байланысты қиындықтар нәтижесінде көпшілік шағын кәсіпорындардың қаржылық камтамасыз етілу деңгейінің төмендігі.

Алғашқы капитал жеткізбеуі, қор жинақтау мүмкіндіктерінің шектеулілігі, қаржы-несие ресурстарына қол жеткізу жағдайларының қолайсыздығы нәтижесінде шағын кәсіпорындар жеке дамуға жаңа тауар жорығын игеру мүмкіндігіне, нарықтық өндірісті жетілдіруге және өнім сапасын жоғарылатуға ішкі стимулы болмайды. Бұдан басқа, шағын бизнесті банктік несиелендіру оның дамуына жоғары пайыздық ставка, орта және ұзақ мерзімді несие жүйесінің жоқтығы және де өндірістік технологиялық процесті сауда-саттық немесе таза сауда іскерлігінен айыратын ерекшеліктер есебінің жоқтығы себебінен нақты дамуға ықпал жасамайды.

Кәсіпкерлікті қолдау және дамыту инфрақұрылымының, соның ішінде кәсіпкерлерді нарық коньюктурасы туралы сенімді және рас ақпаратпен қамтамасыз ететін инфрақұрылымның дамымауы, салық жүйесінің жетілмеуі (есеп беру жүйесінің күрделілігі, салық және жинақ ставкаларының жоғарлығы, салық және аударым жинау жүйесінің күрделілігі, шағын кәсіпорындарға жеңілдік жоқтығы) .

Тасымалдауға, электрқуатын ұстаушыларға және коммуналдық қызметке қатысты жоғары тарифтер.

Кәсіпкерлер даярлығының деңгейінің төмендігі - бизнес жүргізумен тығыз байланысты заң негіздерін, бизнес жоспарлауды, басқаруды, маркетингті, бухгалтерлік есепті бақа да пәндерді білмеу.

Ешнәрсе білмейтін кәсіпкерде ұйымдастыру және өздігінен бизнес жүргізу бойынша тәжірибесі болмайды, өз бизнесін қорғаудың әдістерін, өндіріс шығындарын төмендету әдістерінен, нарықты зерттеу әдістерінен бейхабар болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.