Көмекші өндіріс шығындарының есебі

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 63 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

Кіріспе

Кіріспе:

Кіріспе: 1. Мұнай-газ өнеркәсібі кәсіпорнындағы өнім өндіруге кеткен шығындардың құрамы мен есебі

3: 5

Кіріспе: 1. 1. Шығындардың экономикалық түсінігі, маңызы мен жіктелуі

3: 5

Кіріспе: 1. 2. «СНПС-АМГ» АҚ-да өнім өндіруге кеткен шығындардың құрамы мен сипаттамасы

3: 11

Кіріспе: 1. 3. Өнімді өндіруге кеткен шығындардың есебін жүргізу

3: 13

Кіріспе: 1. 4. Шығындар есебі мен өнімнің өзіндік құнын есептеу

3: 21

Кіріспе:

Кіріспе: 2. «СНПС-АМГ» АҚ-да өнім өндіруге кеткен шығындардың есебі мен аудитін ұйымдастыру

3: 43

Кіріспе: 2. 1. «СНПС-АМГ» АҚ-да тауарлы-материалдық қорлар есебін ұйымдастыру

3: 43

Кіріспе: 2. 2. Кәсіпорынға жүргізілетін аудиттің мәні

3: 48

Кіріспе: 2. 3. Шығындар аудитін жүргізудің мақсаты мен міндеттері

3: 54

Кіріспе: 2. 4. Өнім өндіруге кеткен шығындардың аудитін жүргізу

3: 55

Кіріспе:

Кіріспе: Қорытынды

3: 61

Кіріспе:

Кіріспе: Қолданылған әдебиеттер тізімі

3: 63

Кіріспе:

КІРІСПЕ

Нарықтық экономика шарттарында кез келген коммерциялық ұйымның қызметінің стратегиялық негізгі мақсаты пайданы ұлғайту болып табылады. Бұл мақсаттың нақты орындалу мүмкіндіктері, бір жағынан, өндірістік шығындармен, екінші жағынан, ұйым шығаратын өнімге (жұмысқа, қызметке) деген сұраныммен шектеледі. Шығындар ұйымның пайдасын негізгі шектеуші және бір уақытта ұсыным көлеміне ықпал етуші басты фактор болып табылады, сондықтан ұйым басшылығының басқарушылық шешімдер қабылдауы өндірістің қазіргі нақты шығындарын және олардың болашақ көлемін талдаусыз мүмкін емес.

Кәсіпорынның ұйымдық қызметі оның мақсаты мен міндеттеріне сәйкес кәсіпорынның бүкіл қызмет етуін қамтамасыз ететін қажетті процесс болып табылады.

Кәсіпорынның өндірістік қызметінің негізгі мақсаты - өнімді өндіру, оларды өткізу және пайда табу.

Өндіріске кеткен шығындардың басқарушылық есебі кәсіпорынның негізгі мақсатын орындауға бағытталған, сәйкес белгілі бір басқару модельінде, өткен, қазіргі және болашақ, алдағы өндірістік қызмет нәтижелері мен шығындарын бақылау және талдаудан тұрады.

Өндіріске кеткен шығындар есебінің негізгі маңызы, міндеті - өндіріс қызметі бақылау және оны жүзеге асыруға шығындарды басқару.

Өндірісті ұйымдастыру ерекшеліктері мен технологиясына байланысты өндірістегі шығындарды есепке алуды және өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың бірнеше әдістері қолданылады. Халық шаруашылығының түрлі салаларындағы кәсіпорындарда қандай да бір әдісті қолдану өнімнің өзіндік құнын жоспарлау, есепке алу және калькуляциялау жөніндегі негізгі ережелеріне сәйкес белгіленеді.

Дипломдық жұмыстың мақсаты - мұнай-газ өнеркәсібі кәсіпорындарында өнім өндіруге кеткен шығындардың есебі мен аудитінің ұйымдастырылуын зерттеу.

Осы мақсатқа сәйкес, дипломдық жұмыстың міндеттеріне келесілер жатады:

шығындар түсінігін анықтау, олардың жіктелуін көрсету;
кәсіпорындағы өнім өндіруге кеткен шығындардың маңызы мен құрамын анықтау;
өнім өндіруге кеткен шығындардың есебін жүргізуді қарастыру;
шығындар есебі мен өнімнің өзіндік құнын есептеуді көрсету;
шығындар аудитін жүргізудің мақсаты мен міндеттерін ашу;
өнім өндіруге кеткен шығындардың аудитін жүргізуді зерттеу.

Дипломдық жұмыс екі бөлімнен тұрады. Оның бірінші бөлімінде шығындардың экономикалық маңызы мен жіктелуі, мұнай-газ өнеркәсібі кәсіпорнында өнім өндіруге кеткен шығындардың маңызы мен құрамы анықтау, олардың есебін жүргізу және шығындар есебі мен өнімнің өзіндік құнын анықтау көрсетілген. Ал екінші бөлімінде кәсіпорынға жүргізілетін аудиттің мәні, өнім өндіруге кеткен шығындардың аудитінің жүргізілуі қарастырылған.

Дипломдық жұмыстың зерттеу объектісі - «СНПС-Ақтөбемұнайгаз» АҚ-ның «Октябрьмұнай» бөлімшесі болып табылады. «Октябрьмұнай» мұнайгазөндіру басқармасы «СНПС-Ақтөбемұнайгаз» Акционерлік қоғамының бөлек бөлімшесі, ҚР-ның заңдастырылған негізгі заңды тұлға болып саналады. Бұл қоғамның қызметі мен негізгі мақсаты акционерлер мен еңбек ұжымының мүшелерін кіріспен қамсыздандырып қызықтыру. Оның негізгі қызметтері: шикі көмір сутегін өндіру және игеру; іздеу, барлау, структуралық және пайдалану ұңғыларын бұрғылау; мұнай және газ кен орындарын пайдалану, іздеу, бұрғылау, өңдеу; мұнай және газ өнімдерін тасуда жабдықтау, ұйымдастыру, өткізу; өндірістік электр, жылу қуаттарын өткізу, қолдану; құбырлардың құрылысын тұрғызу; каратаж және геофизикалық бұрғылау, т. б.

1. МҰНАЙ-ГАЗ ӨНЕРКӘСІБІ КӘСІПОРНЫНДАҒЫ ӨНІМ ӨНДІРУГЕ КЕТКЕН ШЫҒЫНДАРДЫҢ ҚҰРАМЫ МЕН ЕСЕБІ

Шығындардың экономикалық түсінігі, маңызы мен жіктелуі

Кейбір мамандардың пікірі бойынша шығындар барлық жұмсалған материалдар мен орындалған қызметтердің құнын көрсетеді, ал басқалары «шығындар» категориясын шығыстардың бөлігі ретінде немемсе шығындардың ақшалай түрі ретінде қарастырады. Шығындар өнімді (жұмыс, қызмет) өндіру процесінде қолданылған табиғи ресурстар, шикізат, материалдар, отындар, энергия, негізгі қорлар, еңбек ресурстары және басқа шығындардың құндық бағасы деген пікір бар, ал экономикалық энциклопедияда шығындар «экономикалық субъекті қандай да бір іс-әрекет жасағанда жұмсалатын экономикалық ресурстардың ақшалай көрінісі» ретінде түсіндіріледі.

«Шығындар» категориясын қарастырудың қазіргі кең таралған бағыты болып шығындарды бухгалтерлік, экономикалық және альтернативтік деп бөлу табылады. Мұндай бағытқа қарай, бухгалтерлік шығындар болып ұйымның бухгалтерлік есебінде толығымен көрсетілген шығындар түсіндіріледі. Альтернативтік шығындар - бұл ұйымға тиесілі ресурстарды қолдану шығындары.

Экономикалық шығындар бухгалтерлік және альтернативтік шығындар сомасына тең.

Шетелдік арнайы әдебиеттерде шығындар тауарды немесе қызметті сатып алу немесе өндіру үшін қажеттіқұралдар (қаражаттары) сомасы ретінде немесе ақшалай бағасы есептілікті құру туралы негізгі көрсеткіштерге сәйкес келетін шығындар ретінде түсіндіріледі.

Осылайша «шығындар» түсінігі түрлі маңызға ие және зерттеу мақсаттарына және шешілетін экономикалық міндеттердің сипатына байланысты болады.

Шығындар экономикалық категория ретінде жұмсалынуы өнімді (өнімді, қызметті) өндіру процесімен байланысты материалдық, еңбектік, қаржылық ресустардың жиынтығы деп шешім жасауға болады.

Экономикалық әдебиеттерде жиі «шығыстар» түсінігін «шығыстар» түсінігімен біріктіреді, бірақ авторлардың пікірі бойынша шығындар одан кеңірек түсінік болып табылады. Олар барлық материалдық еңбектік және қаржылық ресурстардың жынтығын қамтиды, оладың жұмсалуы ұйымның қаржылық-шаруашылық қызметін жүзеге асыру үшін арналған. яғни шығындар -бұл ұйымдардың қаржы-шаруашылық қызметін жүзеге асыру үшін қажетті барлық ресурстардың құны. Кейбір әдебиеттерде кейде «шығындар» және «шығыстар» түсініктері бір мағынада қолданылады. Бұл дұрыс емес. Шығыстар есепті кезең бойына ұйымның активтерінің кемуі немесе жұмсалынуы немесе міндеттемелерінің артуы формасында экономикалық тиімділіктер ағымын көрсетеді. Осы есептік кезеңдегі шығыыстар табыс мойындалғанға дейін берілген кірістер мен шығыстар туралы есеп беруде танылмайды.

Шығындар олардың туындауы кезеңінде шығыстармен келесі шарттардың бірі орындалғанға сәйкес келуі мүмкін:

оларды жүзеге асыру нәтижесінде табыстар алынды;
ағымдағы есептік кезеңде де, алдағы кезеңдерде де табыстар жоқ болған кезде сенімділіктің жектілікті дәрежеде болса.

Есепті кезең соңында шығыстар ретінде танылмаған шығындардың жиынтығы кірістер мен шығыстар туралы есеп беруде емес, баланстық есеп беруде (баланста) активтер ретінде танылады.

Жалпы жағдайда жұмсалынған ресурстардың құндық бағасы шығындар құрамында бұл ресурстарды жұмсау бағытталған табысты танығанға дейін саналады. Табысты тану сәтінде шығындар шығыстар реніде танылады.

Тиімді басқару шешімдерін қабылдау үшін ұйымшың өндірістік қызметінің барлық кезеңдеріндегі шығындарды білу керек. Шығындарды талдау олардың тиімділігін, жұмыстың сапалық көрсеткіштерін тексеруге, бағаларды дұрыс есептеуге, шығыстарды реттеуге және бақылауға, пайда деңгкйін жоспарлауға және өндірістің пайдалылығын анықтауға көмектеседі.

Сондықтан да шығындар басқару есебінің негізгі объектілерінің бірі болып табылады. Көп уақыт бойына шығындарды біртұтас әдіспен анықтаған, ол кәсіпорынға шығындардың бағыты, олардың туындау орындары, шығарылатын өнім түрлері бойынша өндіріс шығыстарын бақылау үшін қажетті мәліметтерлі алуға мүмкіндік ерген жоқ.

Шығындар - бұл шаруашылық қызмет процесінде жұмсалған материалдық, еңбектік, қаржылық ресурстардың құны. Осыдан «шығындар» түсінігі «өндіріске кеткен шығындар» түсінігінен кеңірек екендігін көруге болады. Өндіріске кеткен шығындар өнімді өндіру процесінде жұмсалған ресурстардың бөлігін көрсетеді.

Есепті кезеңдерге жатқызылуына қарай шығыстар екі категорияға бөлінеді:

ағымдық есепті кезеңдегі
кейінге қалдырылған.

Басқару шешімдерін қабылдауда қолданылатын шығындардың жіктелуі.

Шығындар деп тауарларға және қызметтерге жұмсалған ресурстарды немесе олар үшін төленген ақшаны санайды.

Басқару үшін менеджерлерге тек жай шығындар ғана емес, сонымен қатар олар (шығыстар) туралы ақпарат та қажет.

Шығындар бірлігі - шығындар жатқызылатын өнімнің немесе қызметтің бірлігі.

Шығындарды (қызметтері бойынша) жіктеудің көптеген түрлері бар.

Шығындарды келесі белгілері бойынша жіктеуге болады:

Құрылымы бойынша:

- Нақты;

- Жоспарлы.

Өндіріс көлеміне қатысты:

- Ауыспалы (айнымалы) ;

- Тұрақты.

Орталықтану дәрежесі бойынша:

- Жалпы;

- Орталықтанған.

Басқару қызметтері бойынша:

- Өндірістік;

- Әкімшілік;

- Коммерциялық.

Объектінің өзіндік құнына қарасты:

- Тікелей;

- Жанама.

Пайда кезеңдігіне шығындар жатқызу тәртібіне байланысты:

- Өнімге;

- Кезеңге.

Ауыспалы (айнымалы) және тұрақты шығындар. Айнымалы және тұрақты шығындар - бұл шығындардық 2 негізгі типі, әрбіреуі өндіріс көлемінің өзгеруіне қарай қорытынды шығындар өзгертінділігін қарай анықталады.

Айнымалы шығындар жалпы сомада өндіріс көлемінің өзгеруіне тура пропорциональды өзгереді.

материалды
негізгі жұмысшылардың кесімдік ақысы
электроэнергияны технологиялық мақсаттар үшін төлеу
көлік шығындары
дайындау шығындары
рояльти

Тұрақты шығындар нақты уақыт кезеңінде өндірістік түрлі масштабтары үшін өзгеріссіз қалады:

жал төлемі
коммунальдық төлемдер
жарыққа және жылуға төлеу
мамандар мен қызметкерлердің еңбек ақысы
амортизация
несие процесі
сақтандыру

Тікелей және жанама шығындар.

Тікелей шығындар - бұл өнімнің бір түріне байланысты, оның өзіндік құнына кіретін шығындар.

Тікелей шығындардың негізгі таптары:

Шикізаттар мен негізгі материалдар
Сатып алынған бұйымдар мен жартылай фабрикаттар.
өндіріс жұмысшылардың негізгі еңбек ақысы.
Күшті электроэнергия

Егер шығындарды белгіл бір өнімге тікелей жатқызуға болатын болса, онда ол бұл өнімі үшін тікелей шығындар болып табылады.

Жанама шығындар - бұл бірнеше өнім түрлерінің өндірісімен байланысты, әр өнім түріне қарай қарастырылады.

Жанама шығындардың негізгі таптары:

жалпы цехтық шығындар
жалпы заводтар шығындар
өндірістік емес шығындар

Жанама шығындар - бұл белгілі бір өкілімен тікелей байланысты болмайтын шығындар.

Шығындар бөлімше үшін тікелей шығындар, бірақ өнім үшін жанама цех басшының еңбекақысы цех үшін тікелей шығын, ал цехта дайындалатын көптеген өнім түрлері үшін жанама шығындар болып табылады.

Өнім және кезең шығындары.

Өнімді өндіру шығындарының үш негізгі элементері бар.

Негізгі материалдар - өндірілген өнімнің құрамына кіретін материалдық шығындар. Негізгі материалдарға маңызы аз, ұзақ шығындар жатпайды. (клей, кнопка) . Мұндай материалдар әдетте көмекші немесе жанама деп аталады және жанама өндірістік шығындарға жатқызылады.
Тікелей еңбек шығындары - бұл белгілі бір өнімге қатысты барлық жұмысшылардың еңбекақысы - бұл белгілі бір өнім түріне қатысты емес кәсіпорындағы басқа еңбек ақылар (күзетшілер, зворник)
Жанама шығындар - бұл өндіріс процесімен байланысты шығындар баптарынан басқа барлық шығындар.

Жанама шығындарды былай бөлуге болады:

айнымалы жанама шығындар (мысалы, энергия, жабдықтау шығындары, жанама еңбекақы)
тұрақты жанама шығындар (рента, сақтандыру, жергілікті салықтар, аморция және тұрақты еңбекақы)

Егер жұмсалған ресурстардың барлық саласын олардың сәйкесінше әрбір баға бірлігіне көбейтсе, онда тура шығындардың жалпы шамасын (көлемін) немесе нақты бір өнімнің толық өзіндік құнын анықтауға болады.

Негізгі шығындардың жалпы сомасы - негізгі өзіндік құн.

Тікелей материалдар, тікелей еңбек шығындары және басқа тікелей шығындардың жалпы сомасы өнім бірлгінің өзіндік құны деп аталады.

Өндірістік өзіндік құн - қорларды, өндіріс құнын және қорлар білігін сатып алуды бағалау үшін қолданылады.

Оған тікелей және жанама өндіріс шығындар кіреді, бірақ өткізу және жалпы - әкімшілік шығындар кірмейді.

Өнімге байланысты шығындар ағымдар шығындар мен қорлар арасында бөлінеді.

Өнімге байланысты шығындардың эквиваленті болып сауда кәсіпорында - сатып алынған тауарлар ал өнеркәсіпте - өндіріс өзіндік құн табылады.

Кезең шығындары әрқашан олар нақты жұмсалған айға, кварталға жатқызылады: олар пайданы есептеуге сол кезде, (сразу) әсер етеді. (әкімшілік және коммерциялық шығындар)

Жауапкершілік орталықтары бойынша есеп.

Өнімдер арасында бөлу жолымен шығындар есептеу принциптері оларды бақылау мен реттеу жүргізуге келмейді, себебі өнім өндірісінің циклі бірнеше түрлі технологиялық операцияларды тұруы мүмкін, олардың әрбіреуі үшін түрлі тұлғалар жауап береді. Сондықтан, өнімнің өзіндік құны туралы ақпарат болса да, өндіріс бөлімшілерінің арасында шығындардың қлай бөлінетінін дәл анықтау мүмкін емес.

Бұл мәселені нақты бір тұлғалардың (құралдарды жұмсауға жауапты) іс-әректерімен шығындар мен табыстардың өзара байланысын бекітуде шешіледі.

Шығындар есебіне осылай қарау құралдарды жұмсаудағы жауапкершілік орталықтары бойынша есеп деп аталады.

Жауапкершілік орталықтарының төрт түрі бар. Бұл шығындар, табыс, пайда және инвестициялар орталықтары.

Өсім және шекті шығындар. Өсім шығындар қосымша шығындар болып табылады және өнімдердің қосымша партиясын дайындау немесе өткізу нәтижесінде туындайды. Өсім шығындарға тұрақты шығындар енгізілуі де енгізімеуі де мүмкін. Егер тұрақты шығындар шешім қабылдау нәтижесінде өзгерсе, онда олардың өсімі өсім шығындары ретінде қарастырылады.

Шекті шығындар және табыстарды бір өнім (тауар) бірлігіне шаққандағы қосымша шығындар немесе табыстарды көрсетеді.

Жоспарланатын немесе жоспарланбайтын шығындар. Жоспарланатын шығындар - бұл өндірістің нақты бір көлеміне есептелген шығындар. Нормалар, нормативтер, лияшкер және сметалар сәйкес олар өнімнің жоспарлы өзіндік құнына енгізіледі.

Жоспарланбайтын шығындар - бұл жоспарға енгізілмейтін және өнімнің нақты өзіндік құнында ғана көрсетілетін шығындар.

Ретгелетін және ретгелмейтін шығындар.

Ретгелетін шығындар менеджер реткей алатын шығындар болып табылады. Реткелмейтін шығындарға менджер ықпал ете алмайды. Менеджерлерінің жұмысы ретгелетін шығындарды басқару қабілетінен бағаланады.

Мысалы, өндірістік цех материалдар артық жұмсаса, бұл ретгелмейтін шығындар. Ал ол материалдар артық жұмсалуы цехтағы еңбек немесе техтарының тәртіптік бұзылуымен байланысты болса, онда бұл шығындар реткелетін шығындар болып табылады. Егер оның себебі цехқа келіп түскен материалдық сапасының нашар болуына байланысты болса, бұл шығындар цехбастығы үшін реткелмейтін шығындар болып (себебі оған жабдықтау білімінің бастығы жауапты)

Негізгі және үстеме шығындар. Өзіндік бағытты бойынша шығындар негізгі және үстелес шығындарға бөлінеді.

Негізгі шығындарға ресурстардың барлық түрлері (шикізаттар түріндегі құалдар негізгі материалдар, сатып алынған полуфабрикаттар, негізігі өндірістік қорлардың тозуы, т. б. ), яғни өнімді шығарумен (қызмет көрсетумен) байланысты барлық шығындар жатады.

Кез - келген олар шығындар маңызды бөлінген құрайды.

Үстемдік шығындар басқару қызметтерімен байланысты, олар өз сипаты, бағыты және ролі бойынша өндірістік шығындардан ерекшеленеді. Бұл шығындар, әдетте, қызметін ұйымдастырумен, оны басқару байланысты жанама шығындарға сәйкес келеді.

Өндірістік және өндірістік емес (кезең шығындары) шығындар.

Бухатерлік есептер халықаралық стандартына сәйкес өндірістік өнім қорларын бағалау үшін тек қана өндірістік шығындар өнімнің өзіндік құнына енгізілуі тиіс. Сондықтан басқару есебінде шығындар келесідей болып жіктеледі:

өнімдердің өзіндік құнына кіруші (өндірістік)
өндірістік емес (есептік кезең шығындары)

Өндірістік шығындар - бұл материалдандыған шығындар. Олар 3 элементтен тұрады:

тікелей материалдық шығындар
тікелей еңбекақы шығындары
жалпыөнімдік шығындар.

Өндірістік шығындар материалдар қорында, аяқталмаған өндірістік көлемінде және қоймасында дайын өнімдер қалдығында көрінеді. Басқару есебінде олардың қорытынды деп те атайды, себебі олар пайданы да, қорлады . да есептеуде қатысатын ағымдардың шығындар арасында бөлінеді.

Өндірістік емес шығындар немесе кезең шығындары - бұл шығындарды басқару есебінде нақты бір кезеңіде ұзақтығына байланысты болады. Бұл шығындар, әдеті есептеуді қолданылмайды. Кезең шығындары өндірістік емес сипатқа ие, өндірістік процесте тікелей қатыспайды. Олар комерциялық және әкімшілік шығындарынан турады. Комерциялық шығындар өнімді өткізу және жеткізіп беруді жузек асырумен, байланысты, ал әкімнің шығындар басқарумен байланысты.

«СНПС-АМГ» АҚ-да өнім өндіруге кеткен шығындардың құрамы мен сипаттамасы

«СНПС-АМГ» АҚ өз қызметін келесі бағыттарда жүргізеді:

шикі көмірсутегін өндіру және өңдеу;
іздеу, барлау, структуралық және пайдалану ұңғыларын бұрғылау;
мұнай және газ кен орындарын пайдалану, іздеу, бұрғылау, өңдеу;
мұнай және газ өнімдерін тасуда жабдықтау, ұйымдастыру, өткізу;
өндірістік электр, жылу қуаттарын өткізу, қолдану;
құбырлардың құрылысын тұрғызу;
каратаж және геофизикалық бұрғылау,
қазылған шикізаттарды және минералдық шикізаттарды өткізу;
ақпараттық, көліктік, заңгерлік, білім және т. б. қызметтерді көрсету,
сыртқы экономикалық қызмет:
сауда-саттық қызметі, т. б.

Шығындар есептеу әдісімен танылады және шоттардың типтік жоспарының 8 тарауында көрсетіледі.

Жалпы және әкімшілік шығындар, пайыздарды төлеу шығындары, сонымен қатар қорларды өткізу бойынша шығындар өнімнің өзіндік құнына кірмейді және олар жұмсалған есепті кезеңде шығын ретінде мойындалады.

Мұнай және газды өндірумен байланысты шығындардың есебі № 20 «Мұнай-газ өнеркәсібі қызметінің есебі мен есептілігі» БЕС-на сәйкес жүргізіледі.

Мұнай мен газды игеруге құқығын толық немесе бөлшектеп берумен байланысты шығындар осы құқықтарды беру сәтінде танылады.

Геологиялық және геофизикалық жұмыстарға кеткен шығыстар, әдетте, шығындарға жатқызылады.

Жұмыс әлі басталмаған контрактілік территорияны ұстап тұрумен байланысты шығыстар, скважиналарды бұрғылаудан қорлар табылмаған жағдайда, оған кеткен шығыстар туындау кезінде танылады.

Мұнай мен газды өндірумен байланысты шығындар туралы ақпарат әртүрлі географиялық сегменттерде орналасқан бұрғылау орындарының әрбір тобы бойынша бөлек-бөлек ашылады.

Мұнай және газды өндіру бойынша жиынтық капиталданған шығындар, есептелген амортизация және бағалауға резервтер жыл соңындағы жағдайы бойынша шығындары бөлек көрсетіліп ашылады.

Мұнай-газ өнеркәсібі кәсіпорнындағы шығындар жіктелуі.

А. Тікелей материалдарға: