НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАР ТЕРБЕНБЕС ЖШС - ТЕГІ ЕСЕБІНІҢ СИПАТТАМАСЫ

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 70 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ6

1. "ТЕРБЕНБЕС" ЖШС ҰЖЫМЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ МЕН ҚЫЗМЕТІ9

1. 1 "Тербенбес" ЖШС- тің ұйымдастырылуының құрылымы9

1. 2 "Тербенбес" ЖШС ұжымының есеп саясаты14

1. 3 Темір жол жүйесінің негізгі даму бағыты21

2. НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАР "ТЕРБЕНБЕС" ЖШС - ТЕГІ ЕСЕБІНІҢ СИПАТТАМАСЫ28

2. 1 Негізгі құралдарды жіктеу және бағалау28

2. 2 Негізгі құралдар есебін ұйымдастыру және түгендеу37

2. 3 Негізгі құралдардың тозуы және амортизациясы47

2. 4 Негізгі құралдар есебін жүргізуде ХҚЕС - ын қолдану55

3. НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАРДЫҢДЫҢ АУДИТІ63

3. 1 Қазақстанда аудиттің қалыптасуы мен дамуы63

3. 2 Негізгі құралдардың аудиті68

3. 3 Негізгі құралдарды талдау75

ҚОРЫТЫНДЫ78

Қолданылған әдебиеттер тізімі79

КІРІСПЕ

Менің дипломдық жұмысымның тақырыбы "Темір жол құрлым бөліміндегі негізгі құралдардың есебі мен аудитінің ұйымдастырылу ерекшеліктері". Мұнда негізінен негізгі құралдар жайында баяндалады. Негізгі құралдар - материалдық өндіріс саласында да, өндірістік емес салада да ұзақ уақыт бойына жұмыс істейтін материалдық активтер. Өтемді қызмет мерзімін бағалау, қайта бағалау, түгендеу тәртібі мен әдістерін тағы басқа субъект есеп саясатын әзірлеу кезінде дербес айқындайды. Салық салу мақсатында негізгі құралдар құны 40 АЕК - тен асатын және қызмет мерзімі бір жылдан асатын активтер. Субъектінің балансында есепте тұрған негізгі құралдардың әрбіреуі бухгалтерлік және салық есебінде түрлі мөлшерлемелер бойынша амортизацияланады, олар салық салынатын табысты есептеу кезінде тұрақты айырма нәтижесін де береді. Менің дипломдық жұмысымда қарастырылған кәсіпорын ЖШС "Тербенбес"-тің негізгі құралдарына тоқталатын болсақ келесідей түрлерге бөлінеді: жер, ғимарат, құрал - жабдық, машина мен құрылғылар, көлік құралдары, жабдықтар, өндірістік инвентарь, шаруашылық инвентары, қызмет етуші және өсімдік хайуанаттар, көп жылдық өсімдіктер, басқа да негізгі құралдар, аяқталмаған құрлыстар.

Сонымен қатар бұл кәсіпорында негізгі құралдар есебі БЕС - на сәйкес жүргізіледі, яғни №6 "Негізгі құралдар есебі" бөлімінде. ЖШС "Тербенбес" - ке негізгі құралдар сатып алуға байланысты, құрлыс нәтижесінде, өтеусіз, жарғылық капиталға салым ретінде және тағы басқа жағдайларға байланысты келіп түседі. Негізгі құралдарды есептен шығару оларды тарату, өткізу, ақысыз беру, жетіспеушіліктер, табиғи апаттар болғанда жүргізіледі.

Шаруашылық субектісі қолданыстағы заңдарға сәйкес өзіне тиесілі үйлерді, ғимараттарды, көлік құралдарын және инвентарларды басқа субъектілерге беруге, айырбастауға, жалға беруге, тегін уақытша пайдалануға немесе қарызға беруге, егер заңдарда және субъектінің жарғысында өзгедей көзделмесе, сондай - ақ оларды баланстан есептен шығаруға құқылы.

Қазіргі нормативті актілер мен кәсіпорын есеп саясатына сәйкес кәсіпорындар мен ұйымдар нақтылы қолда бар негізгі құралдарды айқындау және оның дұрыс сақталуын бақылау мақсатында мерзім сайын түгендеу жүргізіп отырады. №24 "Бухгалтерлік қызметті ұйымдастыру" бухгалтерлік есеп стандартына сәйкес түгендеу жүргізу мерзімін кәсіпорын өзі белгілейді. Негізгі құралдарды түгендеу жылына бір рет міндетті түрде жүргізіледі. Негізгі құралдарға аудиторлық тексеру жүргізу кезінде аудитор көрсеткіштерді және коэфциенттерді есептеуге сүйене отырып, негізгі құралдарды қалыптастыру мен пайдалану мәліметтеріне мәнді талдау жүргізу керек. ЖШС "Тербенбес"-те сыртқы аудит жүргізіледі, яғни арнаулы түрде аудиторлар шақыртылып кәсіпорынның қаржылық жағдайына аудитолық тексерулер жүргізіледі.

ЖШС "Тербенбес" - те негізгі құралдарды бағалаудың орташа құн әдісі қолданылады. Негізгі құралдардың есебі активтік 121(2411) - 126(2416) шоттарда жүргізіледі, оларда субшоттар бастапқы бағасымен немесе ағымдағы құнымен (негізгі құралдар бойынша қайта бағалаудан кейін) ескеріледі. Есептелген тозу сомаларын есепке алуға пассивтік 131(2421) - 134(2424) шоттар арналған. Негізгі құралдардың амортизациясын есептеу бухгалтерлік есепте тура жолмен анықталады. Негізгі құралдар өндіріс процесіне ұзақ уақыт бойы қатыса отырып, біртіндеп тозады, яғни физикалық күштердің техникалық және экономикалық факторлардың әсерінен өз қасиеттерін жоғалтады және жарамсыз күй кешеді. Толығымен амортизацияланған негізгі құралдар бойынша амортизация есептелмейді.

Дипломдық жұмысымның мәні - темір жол құрлым бөліміндегі негізгі құралдардың есебі мен аудитінің ұйымдастырылу ерекшеліктерін түсіндіру болып табылады.

Мақсатына келер болсақ - негізгі құралдарға жалпы сипаттама беріп, олардың келіп түсуі және есептен шығарылуын, амортизациялық есебін жүргізу тәртібін, негізгі құралдар аудитін, оларға жүргізілетін талдау жолдарын ашып көрсету болып табылады.

Дипломдық жұмысымның бірінші тарауында ЖШС "Тербенбес" ұжымының құрлымы мен қызметі, құрылу тарихы, есеп саясаты, темір жол жүйесінің негізгі даму бағыты қарастырылған. Мұнда осы ұжымның алғаш құрылған күнінен бастап бүгінге дейінгі дамуы, негізгі құралдар, тауарлы - материалдық қорлар, инвестициялар, капитал салымдары, ақша қаражаттары, материалдық емес активтер, табыстар мен шығыстар бойынша есеп саясатының жүргізілу мәліметтері және Қазақстан республикасының теміржол жүйесінің даму бағыттары айқындалған.

Екінші тарауына келер болсақ, ол "Негізгі құралдар есебін ұйымдастыру және оның жалпы сипаттамасы" деп аталады. Мұнда негізгі құралдарды жіктеу мен бағалау, негізгі құралдар есебін ұйымдастыру және түгендеу жүргізу, негізгі құралдардың тозуы мен амортизациясы, негізгі құралдардың БЕС - нан ҚЕХС - на көшуіндегі өзгешеліктер жайында баяндалады. Негізгі құралдардың ғылыми негізделген жіктемесі алға қойған мақсаттарға жету үшін маңызды шарт болып табылады. Жіктемелік топтарға өндірістік - техникалық мақсаты бойынша, тозу қарқыны, қызмет мерзімі, жөндеудің ерекшелігі, икемділігі мен техникалық жаңалығының дәрежесі бойынша өте жақын негізгі қорлар енгізіледі. Негізгі қорларды бағалауда орташа әдіс қолданылады. Негізгі құралдардың есебін ұйымдастырудың маңызды шарты оларды бағалаудың қабылданған принципі болып табылады. Негізгі құралдарды ақшалай өлшеммен бағалау олардың көлемін, құрлымын, тозуын анықтап, қайта өндіруді жоспарлауға мүмкіндік береді. Негізгі құралдар түрлі сыртқы жағдайларға байланысты өзінің бастапқы жағдайынан айырылады, яғни тозып амортизацияланады.

Неізгі критерилер бойынша ХҚЕС бойынша негізгі құралдардың амортизациясы бөлігінде есепке қадамдар Қазақстандық бухгалтерлік есептің стандарттарына онша көп ерекшеленбейді.

Үшінші тарауы "Негізгі қорлардың аудиті". Бұл тарауда Қазақстандағы аудиттің қалыптасуы мен дамуы, негізгі құралдардың аудиті, негізгі құралдарды талдау қарастырылған. /6/

1. "ТЕРБЕНБЕС" ЖШС ҰЖЫМЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ МЕН ҚЫЗМЕТІ

1. 1 "Тербенбес" ЖШС- тің ұйымдастырылуының құрылымы

Оңтүстік - Батыс Қазақстан темір жолының құрылысы 1900 жылдың сәуір айында басталды. Бұл жол салуға дейін бірталай талқылаулар өтеді. Тарих қойнауына үңіліп, кейінге шегініс жасап көрсек, 1854 жылы генерал губернатор А. В. Перовский орта Азия мен алыс шахарларға сауда қатынасын өркендету үшін Орынбор - Ташкент темір жолының салынуы керектігіне рапорт жазады. Темір жолдың салынуына екі жоба берілді. Бірінші жоба Арал теңізінің сол жақ жағалауы арқылы өтетін болса, екінші жоба Арал теңізінің оң жақ жағалауы арқылы жүретін болды. II - ші Николай патша екі жобаны қарап шығып, бірінші жобаға тоқталды. Ол жобаның авторларының бірі инженер Мұхамеджан Тынышпаев еді. 1900 жылы Орынбордан Арысқа қарай Арал теңізінің сол жақ жағалауы арқылы темір жол құрылысы басталып кетті.

Теміржол құрлысымен бірге станциялар мен шеберханалар салына бастады. Қандыағаш, Шалқар, Қазалы станциялары осы жолды салу барысында пайда болды. Ал 1905 жылы Құмсай қазіргі Сексеуіл шеберханасы салынып, 1911 жылы айналым депосы болды. 1905 жылы Орынбор - Ташкент теміржолы пайдалануға берілді. Осы жылы шеберхана Сексеуіл паровоздар жөндеу болып қайта құрылды. 1911 жылы айналым депосы болғандықтан, локомотив бригадаларына арналып демалыс үйі салынды. Сол мерзімдері депоны Сидиев, Адищев, Петин, сияқты сырттан келген мамандар басқарды. 1959 жылы депо тіркеуінде 6 паровоз, 12 маневрлік тепловоз болды. Паровоздар негізінен Тұз комбинатынан тұз тиеп, Арал станциясына жеткізіп отырды. Бұл кездегі бригадтар саны 30 - ға жеткен. 1964 жылы СО-2 сериялы паровоздар Сексеуіл депосынан үлкен жөндеуден өтіп жүрді. Сонымен бірге ТЕМ-10, ТЕ-2, ТЕ-3 сериялы тепловоздар пайдаланыла бастады.

1989 жылы Сексеуіл депосында айына 2 тепловоз жоспарланып, үлкен мерзімді жөндеулер ТР-2 жүргізіле бастады. Соңғы жылдары темір жолдағы

қайта құрылымдау және оңтайландыру процестері жүргізілуде. 2000 жылдың 5 қыркүйегінде 503-Ц бұйрығымен Сексеуіл локомотив депосы екіге бөлінді - пайдалану локомотив депосына және локомотив жөндеу депосына. Сексеуіл жөндеу депосының бас офисі болып Астана қаласындағы "Локмотивжөндеу " ЕМК -ны болды. 2002 жылы 27 сәуірдегі №479 Қазақстан Республикасының Үкіметінің Қаулысымен "Локомотивжөндеу" ЕМК "Локмотивжөндеу" ААҚ болып қайта құрылып, Сексеуіл жөндеу депосы осы қоғамның филиалы болып қайта өзгерді. Қазіргі уақытта Сексеуіл жөндеу депосы "Локомотивжөндеу" ААҚ президенті

С. Т. Дүйсеновтың 2004 жылы 26 ақпандағы №77 бұйрығымен жабылуына байланысты, жаңадан "Тербенбес" ЖШС болып құрылды.

Серіктестік осы уақыттағы 2ТЭ10М, 2ТЭ10У, ТЭМ-2 сериялы жолаушылар және жүк таситын тепловоздарды жөндеуде алдыңғы қатардағы озық кәсіпорындардың бірі. Цехтар күрделі жөндеулерден өткен. ТО-7, ТО-6, ТО-4, ТО-3 циклімен тепловоздарға және ТО -6, ТО-4, ТО-3 циклімен маневрлік тепловоздарға техникалық қызмет көрсету үшін цехтар қажетті жабдықтармен жабдықталған. Депода 2 жөндеу цехы, 1 шаруашылық және 15 қосалқы цех жұмыс істейді. Сонымен бірге жақын арада жұмысшылардың бос уақытында демалу үшін, екі орындық сауна салынды. Демалыс бөлімдері мен шағын шайхана бөлмелері жөнделіп, әзірленуде. Намаз оқу үшін арнайы бөлме пайдалануға берілген. Алдағы уақытта да "Тербенбес" ЖШС ұжымы үлкен ауызбіршілікпен жұмыс істей отырып Қазақстан теміржолының көркейіп өркендеуіне өзінің мол үлесін қоса беретіндігіне, серіктестік басшылығы және оның ұжымы үлкен сенімде.

Заңды мәртебесі:

"Локомотив" акционерлік қоғамы "Акционерлік қоғамдар туралы "Қазақстан Республикасының Заңына және "Қазақстан темір жолы" ұлттық компаниясы жабық акционерлік қоғамы директорлар кеңесінің шешіміне және " Қазақстан темір жолы" ұлттық компаниясы жабық акционерлік қоғамы Президенттің 2003 жылғы 9 қазандағы бұйрығына сәйкес құрылған.
Қоғам Қазақстан Республикасының әділет органдарында мемлекеттік тіркелген сәттен бастап заңды тұлға мәртебесін алады.
Қоғамның дербес балансы, банктік, соның ішінде валюталық шоттары, толық фирмалық атауы мемлекеттік және орыс тілдерінде жазылған мөрі болады. Қоғамның құрылтай құжаттары - бұл Қоғам Жарғысы болып табылады. Барлық мүдделі тұлғалар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен Қоғамның жарғысымен танысуға құқылы.

Қоғам қызметінің мақсаттары:

1) тасымалдаушылардың магистральдық және маневрлік қозғалыста жылжымалы тартым құрамы қызметіне қажеттілігін қанағаттандыру;

2) магистральдық темір жол желісі операторының маневрлік қозғалыстағы қажеттілігін қанағаттандыру.

3) поездар қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету;

4) локомотивтерді айналым иіндерін оңтайландыру;

5) отын - энергетикалық ресурстарға және локомотивтерді күтіп ұстауға шығыстарды азайту арқылы ағымдық операциялық шығыстарды оңтайландыру;

6) басқару жүйесін толық ақпараттандыруға және автоматтандыруға көшу;

7) кадрлар қажеттілігін қамтамасыз ету және барлық тартым түрлеріне кадрлар даярлау.

8) материалдық - техникалық базаны жоспарлы және кешенді дамыту;

9) құрлыстарды құрылғылар мен техникалық құралдарды жарамды күйде ұстау;

10) жылжымалы тартым құрамының жұмылдыру дайындығын қамтамасыз ету, құпия және қызметтік мәліметтерді жария болудан қорғау жөнінде кешенді шаралар жүргізу;

11) пайда табу болып табылады.

Көрсетілген мақсаттарға қол жеткізу үшін қоғам мынадай қызмет түрлерін жүзеге асырады:

жылжымалы тартым құрамының қызметтерін көрсету;
поездық және маневрлік жұмыста қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
олардың жұмысының үздіксіз ұзақтығы нормаларының орындалуынын ескере отырып, локомотив паркін және локомотив бригадаларын пайдалану жөніндегі жоспарлық көрсеткіштердің орындалуын ұйымдастыру;
локомотивтердің жабдықтауда және ТО-2 техникалық тексеріп қарауда тұру нормаларын орындауын қамтамасыз ету, локомотивтерді қорлар мен резервтердің барлық түрлерінде техникалық жарамды күйде күтіп - ұстау;
локомотивтердің жұмысын техникалық ұйымдастыру;
локомотивтерді күрделі жөндеуді жүргізетін және техникалық қызмет көрсететін ұйымдармен Қазақстан Республикасы сатып алу туралы заңнамасына сәйкес шарттық қатынастар жасасу;
табиғат қорғау қызметі, жарақтандырудың алдын - алу, еңбек жағдайларын жақсарту, жаңа қауіпсіз техника мен еңбек стандарттарын енгізу жөніндегі іс - шаралар, санитарлық - сауықтыру іс - шараларын әзірлеу және іске асыру;
жаңа тартым түрлерін, ғылым мен техника жетістіктерінің негізінде әзірленген оларды пайдалануға және жөндеуге арналған құрылғыларды енгізу жөніндегі іс - шараларды әзірлеу және орындау;
локомотив паркін басқарудың автоматтандырылған жүйесін енгізу, электрондық паспорт негізінде мүкәммалдық есепке алу;
маркетингтік қызмет;
ақпараттық қызметтер көрсету;
сыртқы экономикалық қызмет;
Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де қызметтер.

Қоғамның құқықтары мен міндеттері:

Қоғам ҚР заңнамасында көзделген барлық құқықтарды иеленеді және міндеттерді атқарады.
Қоғам өз Акционерлерінің мүлкінен оқшауланған мүлікке иелік етеді және Акционердің міндеттемелері бойынша жауап бермейді. Қоғам өзінің міндеттемелері бойынша өз мүлкінің шегінде жауап береді.
Акционерлер Қоғамның міндеттемелері бойынша жауап бермейді және қоғамның қызметіне байланысты шығындар қатеріне, ҚР заңнамалық актілерінде көзделген жағдайларды қоспағанда, өзіне тиісті акциялар құнының шегінде жауапты болады.
Қоғам мемлекеттің міндеттемелері бойынша жауап бермейді, сол сияқты мемлекет те Қоғамның міндеттемелері бойынша жауап бермейді.
Қоғам өз атынан мәмілелер жасай алады, мүліктік және жеке мүліктік емес құқықтар мен міндеттемелерге иелік ете алады, сотта қуынушы немесе жауапкер бола алады, сондай - ақ ҚР заңнамасына қайшы келмейтін басқа да іс - әрекеттерді жүзеге асыра алады.
Қоғам күзет құжаттарын, технологияларды, "НОУ-ХАУ" және басқа ақпараттарды иелену және пайдалану құқығын сатып алуы және ұсынуы мүмкін.
Қоғам құнды қағаздарды шығара және оларды тарата алады, мемлекеттік және эмиссиялық құнды қағаздарды шығара және тарата алады, мемлекеттік және эмиссиялық құнды қағаздарды сатып ала алады, сондай - ақ ҚР заңнамасында көзделген тәртіппен өзінің қаржылық қатерлерін қаржылық құралдар арқылы сақтандыра алады. /4/
Қоғам ҚР және шетелде өзінің филиалдары мен өкілдіктерін құра алады, ҚР заңнамасына сәйкес мүлікпен қамти алады және олардың жеке балансында және Қоғамның жалпы балансында ескеріледі.
Қоғам филиалдардың және өкілдіктердің қоғам тағайындайтын лауазымдар номенклатурасын, сондай - ақ жылдық еңбекақы қорының мөлшерін бекітеді. Филиалдың басшысы қоғам берген сенімхаттар негізінде әрекет жасайды.
Қоғам өндірістік қызметті жоспарлаумен, қызметкерлердің еңбегіне төлем жасаумен, материалдық - техникалық жабдықтаумен, әлеуметтік дамытумен, кадрларды таңдаумен, орналастырумен, даярлаумен, қайта даярлаумен және біліктілігін арттырумен байланысты барлық мәселелерді дербес шешеді.
Қоғам сондай - ақ ҚР заңнамасында және жарғыда көзделген басқа да құқықтарды жүзеге асыра алады.
Қоғам жүк және жолаушылар тасымалдарының жоспарларын әзірлеуге және орындауға, сондай - ақ пайдалану жұмысының техникалық нормативтеріне сәйкес маневрлік жұмыстар жүргізуге қатысады.
Қоғам жолаушылар және жүк поездарының қозғалыс графигін дайындауға және орындауын қамтамасыз етуге қатысады.
Қоғам локомотив паркін тиімді пайдалану, локомотив пен локомотив бригадаларын айналым учаскелерін ұйымдастыру жөніндегі шараларды әзірлейді және жүзеге асырады.

1. 2 "Тербенбес" ЖШС ұжымының есеп саясаты

ЖШС "Тербенбестің" есеп саясаты ҚР "Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру" туралы №2732, 26. 12. 1995 жылғы заңының негізінде өңделген, мұнда бухгалтерлік есеп стандарттары, ҚР нормотивтік құқықтық актілері және бекітілген өкілетті органдардың бухгалтерлік есепті бақылауы қарастырылған. ЖШС "Тербенбестің " бухгалтерлік есебі және қаржылық есеп беруді құруы санау принціпі негізінде жүргізіледі, шығындар мен табыстар бухгалтерлік есепте мойындалады және келіп түскенде немесе пайда болған жағдайда қаржылық есепте көрсетіледі. ЖШС "Тербенбес" шектелмеген уақытқа құрылған. Локомотив сервис ТЧ-28 жауапкершілігі шектеулі серіктестік осы серіктестікті ұйымдастырушы болып табылады. ЖШС "Тербенбестің" жарғысы АҚ "Ремлокомотив", №247-ші 2004 жылдың 17 тамызындағы бұйрығымен бекітілген. ЖШС "Тербенбестің" жарғысы бойынша негізгі қызмет түрлері болып осы ұйымда бар болып табылатын және модернизация бойынша орындалатын қызметтер капиталды жөндеу, техникалық қызметтер, жылжымалы құрам қызметтері, өнім шығару, негізгі және көмекші қызметтер табылады. Ал, қызметінің негізгі түрі теміржолдағы жылжымалы құрамды жөндеу. ЖШС "Тербенбес" негізгі қызмет түрлерімен бірге көмекші қызметтерден де табыс алады. Ұйымдағы бухгалтерлік және қаржылық есептің ұйымдастырылып жүргізілуіне ЖШС "Тербенбестің" директорларына тәуелді түрде бухгалтерлік есепті жүргізетін бас бухгалтер жауапты тұлға болып табылады. ЖШС "Тербенбестің" бас бухгалтер ҚР Бухгалтерлік есеп стандарттары (БЕС) талаптарын сақтауға және басқа да нормативтік, құқықтық актілер мен есеп саясатына жауапты. ЖШС "Тербенбес" бухгалтерлік есепті БЕС сәйкес өңделген ішкі ведомоствалық есеп беру формасымен және ҚР Қаржы Министрлігі бекіткен белгіленген көлем мен форма бойынша жүзеге асырады. ЖШС "Тербенбестің" қаржылық есебі ҚР ақша бірлігінен құрылады. Ақша қаражаттарының қозғалысы бойынша есеп жүргізу операциясы тура әдісті қолдану арқылы құрылады. Алдағы кезеңдегі қаржылық есепті ұйымдастыру кезеңіндегі жіберілген қателерді түзету сомасы есеп беру кезеңінің табысында не шығысында көрсетіледі. ЖШС "Тербенбестің" бухгалтерлік есепті жүргізуі жазбаша түрде немесе автоматтандырылған түрде жүргізіледі. ЖШС "Тербенбес" операцияларды орындау кезінде субъектінің қаржы - шаруашылық қызметіндегі бухгалтерлік есепті шоттар жоспары бойынша, шаруашылық операцияларын типтік шоттар корреспонденциясы бойынша орындайды. Бұл ҚР Қаржы Министрлігінің аудит және бухгалтерлік есеп методологиясының Департаментінің №64 бұйрығы бойынша 1997 жылы 12 қарашада бекітілген.

Негізгі құралдардың есебі. Негізгі құралдар есебі БЕС №6 "Негізгі құралдар есебі" бөліміне сәйкес жүргізіледі. ҚР талдау және статистикалық мемлекеттік комитетінің №73-ші 16. 11. 1994 жылғы қаулысында бекітілген алғашқы есеп құжаттарының типтік ведомствааралық бланкілерінде негізгі құралды пайдалану орнына байланысты есебі жүргізіледі.

Ішкі ведмоствалық типтік формалар:

№6 нысандағы "НҚ есебінің түгендеу карточкасы".
№10 нысандағы "НҚ есебі бойынша инвентарлық карточкалардың описі".
№12 нысандағы "НҚ қозғалысы есебінің карточкасы".
№12а нысанындағы "Жалға алынған НҚ есебінің карточкасы".
№13 нысанындағы "НҚ түгендеу тізімдемесі".

Негізгі құралдар қозғалысының есебі жүргізіледі:

№1 нысанындағы "НҚ есептен шығару актісі".
№2 нысандағы "Модернизацияланған, рекострукцияланған, жөнделген объектілерді қабылдау - өткізу актісі".
№3 нысанындағы "НҚ есептен шығару актісі".
№4 нысандағы "Автокөліктік құралдарды есептен шығару актісі".

Негізгі құралдар әр шоттың бөлімшелерінде есептелінеді. №12 НҚ бөлімшесінің 1"Айналымсыз активтер" бөлімінде негізгі құралдардың әр түріне синтетикалық шоттардан аналитикалық шоттар ашылады. НҚ кірістелген кезде алғашқы құн бойынша бағаланады яғни БЕС №6 "НҚ есебінің 5, 15, 16 тармақтарында мазмұндалған, анықталған рет бойынша".

ЖШС "Тербенбесте" мақсатты бағыттауларына және қызметтеріне байланысты НҚ келесі топтарға бөлінеді.

Жер.
Ғимарат.
Құрылыс.
Машина және құралдар.
Көлік құралдары.
Құрылғылар.
Өндірістік инвентарь.
Шаруашылық инвентарь.
Жұмыстық және өнімдік малдар.

10) Көпжылдық өсімдіктер.

11) Басқа да негігі құралдар.

12) Аяқталмаған капиталдық құрылыс.

Құрылымдық бөлімдер және филиалдар Директорлар кеңесінің келісімінсіз жер учаскелерін, ғимараттар мен құрылыстарды, құрылғыларды және басқа да негізгі құралдарды уақытша пайдалануға, жалға беруге құқы жоқ.

Негізгі құралдардың алғашқы құнының есептелуі мынадай жағдайларда ескеріледі:

БЕС №6 "НҚ есебі" бөлімінде қарастырылған, есеп беру тәртібінде көрсетілген шағын бизнесті қолдану, бәсекелестіктен қорғау, табиғи монополияны басқару бойынша ҚР Агенттігі, ҚР коммуникация және көлік министірлігінің келісімімен шығарылған қайта бағалау кезінде.
Алғашқы бағалаудың нормалық көрсеткіштері, НҚ пайдалылық мерзімінің ұзару және қысқару нәтижелері қосымша капитал салымдары әсерінен өзгертіледі.

НҚ аналитикалық есебімен филиалдар мынандай жағдайда қамтамасыз етеді:

НҚ қозғалысы және қолма - қолдығы.
Өндірістік және өндірістік емес бағыттардағы негізгі құралдар қозғалысы және қолма - қолдығы.
НҚ амортизациясын есептеу және осы соманы шығындар шотына көшіру.
НҚ тозу қозғалысы.
НҚ жөндеу түрі бойынша шығындар.

НҚ шығарылуы келесі жағдайда көрсетіледі:

НҚ тарату.
НҚ өткізу.
НҚ ақысыз беру.
НҚ жетіспеушіліктері.
Табиғи апаттар, сәтсіз жағдайлар.

ЖШС "Тербенбес " басқаруы бойынша НҚ түгелдеу жылына бір рет жүргізіледі. Табиғи апаттар жағдайында, материалдық жауапты тұлға ауысқанда, қайта ұйымдастыру жағдайында жылдық қаржылық есепті құру алдында есепті жылдың 1-ші қарашасынан кешіктірмей жүргізіледі. НҚ түгендеу жүргізу шарты БЕС №24 " Бухгалтерлік қызмет ұйымының" рекомендациялық, методологиялық бекітуі бойынша бухгалтерлік есепті белгілеу тәртібінде көрсетілген түгендеу нәтижесінде көрсетіледі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.