Өндірістік есептің шоттары

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 28 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе 3
1 Дебиторлық борыштар есебін ұйымдастыру 7
2.Бухгалтерлік есеп туралы ғалымдардың ой-пікірі 10
3. Сатып алушылар мен тапсырыс берушілер борышының есебі 11
4. Басқа да дебиторлық қарыздардың есебі 19
5. Берілген аванс бойынша есеп айырысудың есебі 28
Қорытынды 31
Қолданылған әдебиеттер 32

Кіріспе

Бухгалтерлік есеп дүние жүзіндегі кез келген бухгалтерияның іс
жүзіндегі қызметінің мәнін айқындап, бағалауға мүмкіндік береді.
Қоғамның дамуы барысында бухгалтерлер 3 міндетті шешеді:
1.Есепті барынша ақпаратты, әрі дәл жасау;
2.Оның қарапайым және арзан болуына қол жеткізу;
3.Шаруашылық өміріндегі деректер жөнінде дер кезінде ақпарат алу.
Алайда бұл міндеттер едәуір шамада бірін-бірі өзара жоққа шығарып,
болғызбайтын, өйткені меншік иесінің, әкімшіліктің, қызметкерлер, бағынышты
тұлғалардың, кредиторлар мен дебиторлардың мүдделері қарама-қайшы және осы
қарама-қайшылықтар есепті регистрде міндетті түрде бейнеледі. Сондықтан
әрдайым кейбірлеулерінің бухгалтерлерге реніш білдіріп, риза болмауының
себебі осында.
Есеп қашан пайда болғаны тура тауып айту мүмкін емес. Оның пайда
болуының алғы шарты-адамдар арасындағы экономикалық қатынастардың дамуы.
Бухгалтерлік есептің пайда болып, қалыптасуын мынадай кезеңдерге бөлуге
болады:
o Ежелгі дүние;
o Ортағасырлық:
o Ренессанс пен қосарлы бухгалтерияның пайда болуы.
o Ғалымның пайда болуы.ХІХ ғ. Екінші жартысы.
o ХХ ғ.-бухгалтерлік есептің үдемелі дамуы.
o Есеп және оның техникасы қашан да оның есептік регистрлерінің
түрлеріне байланысты.
Көрнекті ғалым Б.Де Солозаноның Бухгалтерлік есеп болмас, әлемді басқару
мүмкін емес және онсыз адамдар бірін- бірі түсінбес еді - деген.
ҚР-сының Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру туралы заңы
еліміздегі бухгалтерлік есепті жүргізу жүйесін анықтайды.
Кез келген кәсіпорынның бухгалтерлік балансында сол ұйымның
меншігіндегі шаруашылық құралдары мен олардың қорлану көздерінің есеп
беретін уақыттағы жағдайы көрсетіледі. Кәсіпорынның қызметін басқару үшін
оның шаруашылық құралдары мен олардың қорлану көздерінің есепті кезең
барысындағы, яғни күнделікті өзгерісін біліп, қадағалап отыру қажет.
Кәсіпорында әрбір күнтізбелік жұмыс күні барысында бірнеше операцияның
орындалуы мүмкін. Бұл операциялардың барлығы да ұйымның капиталына қандай
да бір дәрежеде әсерін тигізеді. Ал осы операцияларға сәйкес бухгалтерлік
баланс баптарындағы сандарды өзгертіп отыру, яғни әрбір операциядан кейін
кәсіпорынның жаңа бухгалтерлік балансын жасау мүмкін емес және олай
жасаутиімді болып табылмайды. Бухгалтерлік баланс әрбір айдың бірінші
жұлдызына қарай жасалады. Осыған сәйкес ұйымдағы орындалатын әрбір
операцияларды және олардың негізінде болатын өзгерістерді жіктеп отыру үшін
бухгалтерлік шот қолданылады.
Бухгалтерлік есеп шот кәсіпорынның шаруашылық қызметін басқарып отыру
үшін шаруашылық құралдары мен қорлану көздерін белгілі бір ұқсастықтарына
қарай біріктірп, олардың орындалған операция әсерінен өзгеріске ұшырауын
есептеп отыратын ақпаратты мәліметтер әдісі болып табылады.
Шоттар ұйымдағы орындалған операцияларды жинақтап, тіркеп, кейіннен
бухгалтерлік баланс және басқа да есеп беру мәліметтерін құру үшін
пайдаланылады. Кәсіпорынның әрбір мүліктері мен қорлану көздерінің ұқсас
топтары үшін белгілі бір шот ашылады.
Мысалы, ұйымның қолда бар нақты ақшаларын есептеу үшін касса деп
аталатын шот, кәсіпорынның шығарған, дайындаған өнімдерін есептеу үшін
дайын өнімдер деп аталатын шот және т.б. шоттар қолданылады.
Бухгалтерлік шоттың қарапайым жай түрі үлкен Т әрпі сияқты болып
көрінеді. Ал шоттың аты оның үстіңгі жағына жазылады. Барлық шоттар қарама-
қарсы активтік және пассивтік болып екі түрге бөлінеді. Активті шоттар
ұйымның қолда бар мүліктерін, ал пассивті шоттар осы ұйымның меншікті
капиталы мен міндеттемелерін есептеуге арналған. Әдетте шоттың сол жағы
дебит, ал оңжағы кредит болып аталады. Шоттың қолдануы барысында бұл
дебит және кредит сөздері қысқаша Д-т, К-т түрінде жазылады.Жалпы шот
мына түрде болып келеді.

Дебит Шоттың аты
Кредит
1 1
2 2

Кәсіпорында орындалған әрбір операция бір шоттың дебитіне және екінші
шоттың кредитіне жазылады.
Бухгалтерлік есеп шоттың типтік жоспары
Бухгалтерлік есеп шоттарының Бас жоспары дегеніміз кәсіпорынның қаржы-
шаруашылық қызметін есепке алуға қажетті, экономикалық негізделген
шоттардың жүйелеген тізілімі. Субъектінің қаржы-шаруашылық қызметінің
бухгалтерлік есеп шоттарының Бас жоспары, сондай-ақ оны қолдану жөніндегі
нұсқаулық 1997 жылғы 1-қаңтардан бастап күшіне енгізілген.
Кәсіпорынның қаржы-шаруашылық қызметінің бухгалтерлік есеп шоттарының
Бас жоспарын шетелдік инвесторлар қатысатын кәсіпорынды және шетелдік
кәсіпорындарға толықтай тиесілі кәсіпорындар, бірлестіктер және халық
шаруашылығының ұйымдары пайдаланады.
Шоттардың Бас жоспарын қолдану жөніндегі нұсқаулық бухгалтерлік есеп
шоттарының Бас жоспарын қолдануға және шаруашылық қызметтің біртектес
фактрлерін бухгалтерлік есеп шоттарында көрсетуге бірыңғай қадамды
белгілейді. Шоттарының Бас жоспары бойынша оны қолдану жөніндегі
нұсқаулыққа сәйкес бухгалтерлік есеп тәуелділігіне, меншік нысанына,
ұйымдық-құқықтық нысанына қарамастан, барлық шаруашылық салаларының,
қызмет түрлерінің кәсіпорындарында ұйымдастырылуға тиіс.
Шоттарының Бас жоспарында бірінші реттегі жинақтамалы шоттардың
атаулары мен кодтары келтірілген.
Бухгалтерлік есептің шоттары мынадай бөлімдерге біріккен:
1-бөлім.Айналымнан тыс активтер.
2-бөлім.Тауарлы-материалдық қорлар.
3-бөлім.Дебиторлық берешек және басқа активтер.
4-бөлім.Қаржы инвестициялары мен ақшалар.
5-бөлім.Меншікті капитал.
6-бөлім.Міндеттемелер.
7-бөлім.Кірістер.
8-бөлім.Шығыстар.
9-бөлім.Өндірістік есептің шоттары.
10-бөлім.Баланстан тыс шоттар.
Төменде 21.10.2003 жылғы №438 Қазақстан Республикасының Қаржы министірінің
жарлығына сәйкес бекітілген Типтік шот жоспары келтірілген. Бұл типтік шот
жоспары, бухгалтерлік есеп шоттарының Бас жоспары негізінде, түзетулер
енгізу арқылы жасалған.

1 Дебиторлық борыштар есебін ұйымдастыру

Дебиторлық борыштар деп - белгілі бір қарым-қатынасқа заңды және жеке
тұлғалардың шаруашылық субъектісінің сатып алған тауарлары, субъектінің
оларға көрсеткен қызметтері және жұмысшылар мен қызметкерлердің
субъектіден аванс ретінде алған немесе несиеге, қарызға алған тауарлары
мен материалдары, сондай-ақ ақша қаражаттары үшін қайтаруға тиісті
борыштарын айтады. Осы субъектіге берешек борышы бар кәсіпорындар мен
ұйымдар сондай-ақ жеке тұлғалар дебиторлар болып табылады.
Есеп беретін уақыттан кейінгі бір жыл ішінде қайтарылатын дебиторлық
борыштар ағымдағы активтер қатарында есептелінеді.Олардың қатарына
жататындар:
o Ағымдағы активтерді сатып алуға алдын ала төленген төлемдер;
o Сатылған тауарлар мен көрсетілген қызметтер үшін алынуға тиісті
борыштар;
o Вексель бойынша алынуға тиісті борыштар;
o Негізгі шаруашылық серіктестігі мен оның еншілес серіктестері
арасындағы түрлі операциялар негізінде туындаған дебиторлық борыштар;
o Акционерлік қоғамның лауазымды адамдарының дебиторлық борыштар;
o Басқадай дебиторлық борыштар;
Қазақстан Республикасы Бухгалтерлік есеп және аудит жөніндегі Ұлттық
комиссиясының 1996 жылғы №2 Қаржылық есепті дайындау мен ұсынуға арналған
концептуалды негіздер туралы-деп аталатын қаулысына сәйкес Дебиторлық
борыш иелік ету құқымен қоса, заңды құқықтарымен байланысты актив болып
саналады.Яғни дебиторлық борыш дегеніміз бұл иелік ету құқын қосқандағы
заңды құқықтарымен байланысты активте қамтылған болашақтағы экономикалық
тиімділік болып табылады. Мысалы, Американдық FASB-пен сәйкес, дебиторлық
борыштың маңызды 3 сипаттамаға ие:
□ Ол, ақша қаражаттарының тікелей немесе жанама өсуі мүмкіндігін
қамтамасыз ететін болашақтағы тиімділік қамтиды.
□ Шаруашылық субъектісінің басқара алатын ресурстары актив болып
табылуы қажет. Сондай-ақ тиімділікке деген немесе потенциалдық
қызметтерге деген құқықтар, заңды болуы қажет немесе оларды алудың
заңды дәлелдемелері болуы қажет.
□ Бір жылдан астам уақыт бойы алынбаған дебиторлық борыш ұзақ
мерзімді активтер ретінде Ұзақ мерзімді дебиторлық борыштар бабына
енгізілуі мүмкін.
Дебиторлық борыштар есебіне мына төмендегі аталған есептілік тіркелімдер
пайдаланылады:30-шы Сатып алушылар және тапсырыс берушілердің борышы бас
шотындағы бөлімше шоттарының және 32-ші Еншілес серіктестердің дебиторлық
борышы бас шотындағы кредиті бойынша жүргізіледі.
Сатып алушылар мен тапсырыс берушілер және басқадай дебиторлармен есеп
айырысудың есебі бойынша №7, №8, №10, №11 журнал-ордерлерден басқа
аналитикалық есептің карточкаларын ажырату парақшаларын бухгалтерлік
анықтамаларды және тағы басқа құжаттарды қолданған дұрыс болып табылады.
Жалпы есеп регистрлерін толтыру шаруашылық операцияларынан мазмұнын
сипаттайтын бухгалтер жазулардың жиынтығын анықтау үшін қажет. Контировка
деп аталатын бұл процедура корреспонденцияланатын шоттардың мәнін ашатын
корреспонденциялар құруды білдіреді және де бұл дұрыс көрсетілген,
бөлімдері бойынша топтастырулары тиіс. Бүгінгі таңда шоттар
корреспонденциясын көрсетудің жеңіл нысаны ретінде компьютерлік
өңдеулермен белгілі – бір бағдарламалық пакеттер қабылдануда.
Байқап қарасақ,көптеген ағылшын тілдес мемлекеттерде біртұтас шоттар
жоспары жоқ. Әрбір корпорацияның мамандары өздеріне ыңғайлы, тиісді деп
санайтын жоспарды өздері құрайды. Бір жағынан мұндай шешім бухгалтер
мамандарының әдістемелік шешімдер таңдауында бір шама тәуелсіздігін
көрсетсе мамандардың, екінші жағынан мәліметтерді сәйкестендіруде немесе
мамандардың бір кәсіпорыннан екіншісіне ауысуы кезінде қиындық туғызады.
Алайда, кәсіпорындардағы құратын шоттар жоспарына халықаралық стандарттар
мен ұлттық кәсіби бірлестіктермен қалыптасқан бухгалтерлік стандарттар
ықпалын тигізеді. Мысалы, Америка Құрама Штаттарында барлық бланкілер үшін
міндетті ортақ есеп беру формалары жоқ. Есеп беру формалары бір шама
жинақталығымен, мәліметтердің ірілігімен айрықша көзге түседі, сондықтан да
оларға деген көп алаңдатушылық туғызбайды. Есеп формасын таңдау құқы
толығымен бас бухгалтердің құзырында, яғни ол алғашқы құжаттарды
топтастырудың ең қарапайым әдісін таңдап, шоттар корреспонденциясын
жүргізуге міндетті. Шоттарға келетін болсақ,олар негізгі есеп
регистрлерінде үнемі қатысатын, эпизоттық болып бөлінеді және олар басқадай
операцияларда қолданылады. Бұл жерде транцформациялық ведомостар деген
ұғымы кең етек алып жатыр. Олардың мақсаты- біздің терменологиямыз бойынша
нәтижелікпен қаржы бөлінуші-реттеуші шоттардың толық жабылуы. Мұндай
ведомостар біздің теориямызда да қолданылмай отыр. Біздің жағдай қаржылық
нәтижелердіесептеу барысында барлық жазулар айқын түрде көрініс табуы
мүмкін, керісінше, транцформациялық ведомсты көптеген көңіл бөліп отырған
тұлғаларды мұндай мүмкіндіктен айырады немесе бухгалтер бұл жағдай да, егер
алынған пайда (зиян) оны қанағаттандырмаса, онда құрылған ведомствоны жоққа
шығарып, басқа реттеу жұмыстарын жүргізіп, өзгеше нәтижелер алуы мүмкін.
Дебиторлық борыштардың шоттарында есептелетін сомалардың дұрыстығы мен
олардың толықтығын бақылау үшін түгендеу жүргізілу қажет, ол құжаттар
бойынша щоттарды корреспонденциялайтын шоттармен салыстыру арқылы
жүргізіледі. Мұндағы басты мақсат- әрбір шоттағы сомалардың сәйкестігінен
дұрыстығын, толықтығын анықтау болып табылады. Шетел валютасы түріндегі
дебиторлық борыштар есеп беретін уақыт бағамдық айырмашылықтың өзгеруіне
сәйкес есепке алынып отырылуы тиіс. Соңғы жылдары бухгалтерлік ақпараттарды
өңдеудің барлық техникалық-экономикалық параметрлерінің жақсарғандығы
байқалып отыр. Бұл ақша дематерилизациясы, яғни ақшалардың электрондық
формаға ауысуы, әр түрлі есеп айырысулар бойынша бухгалтерлік есепті
енгізідің тәртіптерін түбегейлі қайта түсінуге мәжбүр етіп отыр. Сондықтан
дебиторлық борыштың әлемдік тәжірибесінде біршама жақсы тәжірибе
жиналғандығы туралы ұмытпаған дұрыс.

2.Бухгалтерлік есеп туралы ғалымдардың ой-пікірі

Бухгалтерлік есеп көптеген жылдар бойы басқа ғылымдар сияқты дамып,
қоғамның экономикалық-әлеуметтік жағдайларына сай өзгерістерге ұшырап келе
жатқан, сондай-ақ өмірде өзінің ерекшелігіменен оқшауланатын ғылым болып
табылады. Белгілі ғалым Б.Де Солозано осы ғылым туралы Бухгалтерлік есеп
барлық ғылымдар мен өнердің ең алдында тұрады, басқалар онсыз өмір сүре
алмаса, бухгалтерлік есеп үшін олардың ешқайсысы емес -деген болса, оның
әріптесі Р.А. Фаулки Есеп-бұл барлық бизнестің тілі, яғни философиясы деп
атаған.Бухгалтерлік есеп ұйымның қаржылық ақпараттарын өлшейтін, өңдейтін,
есептейтін және оны пайдаланушылар жеткізіп отыратын жүйе болып табылады.
Бухгалтерлік есеп басқару жүйесінде ең маңызды орындардың бірін иеленеді.
Бұған дәлел ретінде Біріккен Ұлттар Ұйымының 1992 жылы өткізген
конференциясында Есептей алмаған, басқара алмайды -деген сөздің бекер
айтылмағандығын атап өтуге болады. Сонымен қоса, бухгалтерлік есептің тек
қана кәсіпорын жұмысының бір бөлігін ғана атқарып қоймай тұтас мемлекетті
басқаруға қатысы бар екендігін дәлелдеуімізге болады. Сондықтан да бұлар
көрнекті ғалым Б. Де Солозаноның Бухгалтерлік есеп болмаса, әлемді
басқарумүмкін емес және онсыз адамдар бірін-бір түсінбес еді-
деген.Іскерлік қатынастар этикасының тәжірибесі сенім негізідле құралады,
клиенттермен және қабылдаушылар мен тұрақты өнімді қатынастар
ынталандырады. Көптеген компаниялар қызметкерлер басшылыққа алатын этика
ережелерін жасап шығарады.Осы кәсіби этиканың ережелерін жасау американдық
бухгалтерияның үлкен еңбегі болып табылады. Алғаш рет мұндай талапты ірі
Р.Монтргомери қойды. Қазіргі заманғы бухгалтер этикасын жасаушы болып Джон
Ленсинг Кэри (1900-1984)болып саналады.
Американдық зертеушілер Вильям Рипли, Колер барлық меншік иелері мен
әкімшіліктерге заң мен мораль талаптарына сай жұмыс істеуге тиіс деген
пікірге келді. Бухгалтерлер жоғары тұратын адамдардың пікірін емес, өз
пікірін өмірге енгізуге тиісті. Осыған байланысты 1987 жылы Бухгалтерлердің
американдық ассоциациясы моральдық ережелер кодексін қабылдады.

3. Сатып алушылар мен тапсырыс берушілер борышының есебі

Кәcіпорындар мен ұйымдардың “Сатып алушылар мен тапсырыс берушілер
борышы” деп аталатын бөлім шоттары сатып алушылар мен тапсырыс берушілердің
осы кәсіпорынға деген әртүрлі қарыздары жайлы ақпараттарды қорытындылау
үшін алынған. Аталған бөлімде келесідей шоттар қаралған:
301 “Алынуға тиісті қарыздар” шоты;
302 “Алынған вексельдер” шоты;
303 “Сатып алушылар мен тапсырыс берушілердің басқадай қарыздары” шоты
301 “Алынуға тиісті қарыздар” шотында жөнелтілген өнім. Орындалған
жұмыстар және көрсетілген қызметтер үшін төлеуге банк қабылдаған есептесу
құжаттарын есепке алады. Алынуға тиісті дебиторлық қарыздар, яғни бір
есепті кезеңнің ішіндегі болып және ұзақ мерзімді дебиторлық қарыздар, яғни
бірнеше есептік кезеңді қамтитын болып екіге бөлінеді. Сатып алушылар мен
тапсырыс берушілермен есеп айырысу бойынша бухгалтерлік есепте келесі
жазулар жазылады:
Сатылған өнімнің, тауардың, істелген жұмыстардың және көрсетілген
қызметтердің нақты өзіндік құнына сәйкес мына төмендегі шоттардың
корреспондениясы жасалады: 801 “Сатылған дайын өнімнің өзіндік құны”, 802
“Сату үшін алынып, сатылған тауарлардың өзіндік құны” шоттары дебиттеледі
де, 221 “Дайын өнімдер”, 222 “Алынған тауарлар”, 900 “қосалқы өндіріс”, 910
“өз өнімдерінің шала өнімдері”, 920 “Қосалқы өндіріс” және басқа да есеп
шоттары кредиттелінеді. Қаржылық инвестицияларды, материалдық емес
активтерді, негізгі құралдарды сатқан кезде тиесілі шығыстар шоттары
дебиттелініп, актив шоттары кредиттелінеді.
Сатылған өнімнің, тауардың, істелінген жұмыстардың және көрсетілген
қызметтердің сату құнына 301 шоты дебиттелінеді де, 701 “Сатылған дайын
өнімнен түскен табыс”, 702 “Алынған тауарды – өткізуден түскен табыс” және
басқа шоттары кредиттелінеді.
Егер сатып алушылар мен тапсырыс берушілер шартқа сәйкес жабдықтаушыға
аванс төлесе, онда сатып алушылар мен тапсырыс берушілер төленген аванс
сомасын шегеріп барып төлем жасайды.
Дебиторлық қарыздар соларға байланысты түсетін табысты салыстырғанның
нәтижесінде ғана танылады, бірақ табыстан баға бойынша да берілген
жеңілдіктермен қоса, сатудан қайтарылған тауарлардың құны шегеріледі.
Дебиторлық қарыз айналыстан қаражатты айыратындығын көрсететін
болғандықтан, шаруашылық жүргізуші субьектілер бірінші кезекте олардың
айналымдылығын таңдайды. Әдетте, дебиторлық қарыздың айналымдылығы 30-дан
90 күнге дейін тең болады, егер де осы мерзімнен асып кетсе, одан оның
мерзімі өтіп кеткен деп санайды.
Сондықтан кейінгі кездері дебиторлық қарызды талап ету құқын
факторингтық компанияларға жүктейді.
Факторингтық операциялардың есебі. Факторинг, басқаша айтқанда,
қаржылық агент болып табылады және ол үшінші тұлға ретінде қарызды өндіріп
беру үшін қызмет етеді.
Ондай қаржылық агент болып банктерде басқа да несиелік, коммерциялық
ұйымдар бола алады, бірақ олар аталған қызметті жүзеге асыру үшін лицензия
болу керек. Бірақ кез келген кәсіпорын немесе ұйым факторинг қызметімен
шұғылданбастан бұрын екі жақтың да несиелік қабілеттілігін тексереді және
көрсеткен қызметі үшін, өз құнын берген кәсіпорын автоматты түрде төлеуге
тиіс. Бұл арада өзінің дебиторлық қарызды талап ету құқын берген кәсіпорын
мен факторинг компаниясы келісім-шартқа отырады. Ондай келісім-шарт ашық
та, жабық та болуы мүмкін.
Осы келісім-шартта, клиентке құқын өзіне қайтып беру мәселесі деп
айтылады, яғни регресс құқы да қарастырылады. Факторингтік қызметтің құны
көрсететін қызметтің түріне, қаржылық жағдаына және т.б. факторларына
тәуелді болып келеді. Мысалы, “Жол - Өткен” ЖШС “Тасты” ААҚ-на 32250
теңгеге тауарды беретіндігі жөнінде келісім-шартқа отырған. Енді осы
жеткізіп берген тауарына толық төлем алу үшін “Жол - Өткен” ЖШС
факторингтік компаниясымен, яғни “Жуан – төбе” ААҚ-мен келісім-шартқа
отырады.
Келісім-шарттың жағдайы бойынша факторингтік компания “Жуан – төбе” ААҚ
“Жол - Өткен” ЖШС “Тасты” ААҚ-на тауарды жөнелткеннен кейін үш күннің
ішінде “Жол - Өткен” ЖШС-тің есеп айырысу шотына ақшаны аударуы тиіс. Шын
мәнінде “Тасты” ААҚ жасалған контрактің 80% құнын бірден аударған, ал
қалған контрактының құнынан (20%) марапаттау сомасы ұсталып, содан қалған
сомасы аударылған. Келісім-шартқа сәйкес марапаттау сомасы, несие
мөлшерлемесі сияқты 30% жылдық мөлшерлемесінің деңгейінде ұсталған.
Қаражаттың айналымдық мерзімі 18 күнді құраған.
Факторинг келісім-шарты бойынша марапаттау сомасы 1,9%((38%*18)360
күн) құраған және сол сомасы төленуге қабылданған. Енді біз шоттар
корреспонденциясын жасап көрейік.
Қатар №Шаруашылық операциялардың Сомасы,теңге Шоттар
мазмұны корреспонденциясы

Дебет Кредит
1 2 3 4 5
Жабдықтаушы кәсіпорвнда (“Жол-Өткен”ЖШС)
1 Контракттың шарты бойынша
“Жол-Өткен”ЖШС,
“Тасты”ААҚ-ға тауарды 196875 802 222
жөнелтті: 281250 301 702
-жөнелтілген тауардың нақты 45000 301 633
өзіндік құнына
-Келісім-шарттың құнына
-ҚҚС(16%)
2 Қаржылық агенттен
(“Жуан-Төбе”ААҚ)жөнелтілген 261000 441 687
тауардың 80% алынды
3 Қаржылық агентке көрсеткен
қызметі үшін, марапаттау 6199 831 687
сомасы шығысқа жатқызылады.
4 Қалған 20% агенттен алынады,
бірақ осы сомадан марапаттау59051 441 687
сомасы шегеріледі 59051
теңге ()326250*20%-6199
5 Қарыздары зачет жсалады 326250 671 334
Қарыз кәсіпорында (Тасты ААҚ)
1 Жол - Өткен ЖШС-тен 281250 222 671
жөнелтілген тауар - Тасты45000 331 671
ААҚ-ға келіп түсті:
тауар құнына
ҚҚС (16%)
2 Қаржылық агенттің талап 326250 334 441
еткен сомасы, алынған тауар
үшін төленеді
3 Қарыздары зачет жасалады 326250 671 334
Қаржылық агентте (Жуан-Төбе ААҚ)
1 Факторингтік келісім шарт 261000 334 441
бойынша Жуан-Төбе ЖШС-ты
қарыз сомасынан 80% аударады
2 Факторинг бойынша марапаттау6199 332 724
сомасы есептелінді 6199
тенге (326250*1,9%)
3 Тасты ААҚ-нан талап 326250 441 687
етілген қарыз сомасы алынды
4 Факторингтік келісім-шарттың59051 334 441
жағдайы бойынша Жуан-Төбе
ЖШС-ке 20% қалған сомасы
аударылды (Бірақ бұл жерде
марапаттау сомасы
шегеріледі)
5 Қарыздары зачет жасалады 326250 687 332, 334

Кейбір жағдайда жабдықтаушы сатып алушыға тиеліп жіберілген тауарлар
үшін вексель алуы мүмкін. Алынған вексель анықталған мерзім ішінде берілген
соманы төлеу бойынша жазба міндеттемені білдіреді.
Вексель дегеніміз – оның иесінің белгіленген мерзім, яғни уақыт біткен
соң борышкердің ақша төлегенін талап ететін құқығын күәландыратын жазбаша
борыштық міндеттемесі. Сатып алу және стау объектісі, сондай-ақ капиталды
қысқа мерзімді инвестициялау құралы бола отырып, вексель құнды қағаздардың
ерекше бір түрі ретінде қызмет етеді.
Вексель белгіленген қатал нысанда жазылған жазбаша борышқорлық
міндеттеме болып саналады. Вексель толтырушы, яғни ол вексель бойынша төлем
жүргізуге міндет алған заңды немесе жеке тұлға вексель беруші деп аталады.
Ал вексель бойынша төлем алушы тұлға ремитент болып табылады. Вексельдің
жалпы түрін мына төмендегі суреттен көруге болады:

10000 (жүз мың) теңге Вексель
Төленуге тиісті сома
мөлшері берілген уақыты
25.03.2006 жыл
Вексельдің
КДЕ фирмасы
Вексель бойынша ақша алушы
ұйымның аты
13.12.2006 жыл
төлену мерзімі

ТОО Медиком
Вексель беруші ұйымның аты
Ербол ___________________________________ _________________________________МО
Тиісті адамдардың қолдары және ұйымның мөр таңбасы

302 Алынған вексель шотында жөнелтілген тауарлар (жұмыстар,
қызметтер) үшін алынған вексельдердің есебі жүргізіледі. Дебиторлық қарызды
жабу ретінде вексель ұстаушының алған векселі бухгалтерлік есепте 302
шотында және 301 шоттың кредитінде көрсетіледі. 302 шотта пайыздық та
пайыздық еместе есептелінеді. Пайыздық вексель бойынша 302 шотында, 1
Вексель бойынша алынатын пайызы деп аталатын субшот ашылуы мүмкін.
Пайыздық емес вексель бойынша 2 қосымша шот ашылуы мүмкін.
2 Вексельдің алынған сомасынан марапаттау сомасы шегерілген (дисконт)
3 Вексель бойынша марапаттау сомасы (дисконт).
Алынған вексель бойынша марапаттау сомасы толық көлемде олардың алған
кезінде келесі қалыпта көрініс табады:

Пайыздық вексель Пайызсыз вексель
Алғашқыда, марапаттау сомасы толық көлемде болашақ кезеңде табысы ретінде
есептелінеді
332 шоттың дебеті мен 611 шоттың 302 шоттың 3 субшотының дебетінде
кредиті бойынша көрсетіледі және 611 шоттың кредитінде
көрсетіледі
Содан соң, есеп кезең барысында үлесіне сай есептелінген пайыз сомасы
табысқа жатқызылады
611 шоттың дебеті мен 724 шоттың 611 шоттың дебеті мен 724 шоттың
кредитінде көрініс табады кредитінде көрініс табады

Жасалу үлгісі бойынша және қолданылуы бойынша вексельдер жай және
аудармалы деп аталатын екі түрге бөлінеде.
Жай вексель дегеніміз төлем мерзімі келген кезде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.