Меншікті капитал айналымы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 98 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

КІРІСПЕ2

І. МЕНШІКТІ КАПИТАЛДЫҢ ЖАЛПЫ ТҮСІНІГІ4

1. 1 Меншікті капиталдың мәні мен мазмұны4

1. 2 Меншікті капиталдың негігі түрлері мен құрамы5

1. 3 Меншікті капитал айналымы9

ІІ. МЕНШІКТІ КАПИТАЛ ЕСЕБІ11

2. 1 Жарғылық капиталдың есебі11

2. 2 Резервтік капиталдың есебі13

2. 2 Бөлінбеген пайда (жабылмаған зиян) есебі14

ІІІ. ҚАЗАҚСТАНДА КӘСІПОРЫННЫҢ МЕНШІКТІ КАПИТАЛЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ ЖӘНЕ ДАМУ МӘСЕЛЕЛЕРІ16

3. 1 Кәсіпорынның меншікті капиталды талдау16

3. 2 Кәсіпорынның меншікті капиталын басқарудағы қаржылық шешімдерді қабылдау критерийлері18

3. 3 Кәсіпорынның менікті капиталын басқару тенденциялары21

ҚОРЫТЫНДЫ24

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР27

КІРІСПЕ

Тақырыптың өзектілігі. Қазақстан Республикасының Президенті Н. Назарбаевтың биылғы 2007 жылғы 27 ақпандағы «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» атты Қазақстан халқына Жолдауында: «Бүгінгі таңда тұтас алғанда еліміздегі экономикалық жаңарудың «локомативі» болуға қабілетті дамыған өңірлік орталықтардың экономикалық қызметін жандандыруға, сондай-ақ өңірлердің ұтымды экономикалық мамандануын қалыптастыруға бағытталған осы заманғы жаңа аумақтық даму стратегиясы қажет» - деп жазды.

Нарық жағдайында бухгалтерлік есептің басқару жүйесінде алатын орны ерекше. Ол өндіріс процесін, айналым, бөлу және тұтыну және кәсіпорын қаржы жағжайын айқын көрсетіп, басқарушылық шешім қабылдаудың негізі болып табылады.

Қазақстан Республикасындағы бухгалтерлік есеп, бухгалтерлік есеп стандарты, кәсіпорын қаржы - шаруашылық қызметі бухгалтерлік есеп бас шот жоспары мен Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігінің бұйрығы бойынша бекітілген. Бухгалтерлік есеп Қазақстан Республикасының «Бухгалтерлік есеп жөніндегі» Заңына, сонымен қатар Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп жөніндегі өкілетті ұйымдары қабылдаған қаулылар мен ұсыны, талаптарға сай жүргізіледі.

Қазақстан Республикасының заңына сәйкес кәсіпорындар өзінің құрылуы барысында, яғни шаруашылық қызметпен айналысу үшін белгілі бір мөлшерде мүліктерге ие болуы тиіс. Осы жоғарыда аталған мүліктердің ақшалай өлшемге айналдырылғандағы жиынтығы ұйымның меншікті капиталы болып саналады. Кәсіпорын алғашқы құрылған кезде оның капиталы Қазақстан Республикасы заңында қаралған мөлшерден кем болмауы тиіс жөне де ол сол ұйымның құрылтайшыларының, акционерлерінің ақшалай, заттай және басқадай түрде қоғамға қосқан үлестерінен құралады. Бұл сома, яғни кәсіпорынның капиталы осы ұйымнын, қызметі барысында тапқан таза табысы және басқа да көздерден, тегін түскен мүліктер мен ақшалай қаржылар есебінен өсіп отырады.

Жалпы кәсіпорынның есебін жүргізу барысында жұмыс істеп тұрған, қызмет атқарушы яғни қодданыстағы капиталы және оның құрамы мен құрылымы бухгалтерлік баланстың активінде көрсетілсе, ол капиталдың қаржыландыру көздері баланстың пассивінде көрсетіледі.

Ұйымның барлық мүлкі (қызмет атқарушы капиталы) айналыстан тыс және айналыстағы активтер болып екіге бөлінеді. Мүліктерді қызмет атқару мерзіміне қарай "негізгі (айналымнан тыс) активтер" және "айналымдағы активтер" деп екіге бөледі.

Негізгі (айналымнан тыс) активтер негізгі құралдардан, материалдық емес активтерден, қаржылық (ұзақ мерзімді) инвестициялардан, аяқталмаған құрылыстан құралады. Жалпы айналымнан тыс активтер шаруашылық субъектінің материалдық-техникалық базасын жасауға және дамытуға арналады.

Ал айналымдағы активтер кәсіпорынның қызмет атқаруы барысында пайда табуға негізделеді. Соған сәйкес олардың қатарына ақша қаражаттары, қысқа мерзімдік қаржылық салымдар, тауарлық-материалдық қорлар, дебиторлық борыштар және басқа да активтер жатады.

Курс жұмысының мақсаты мен міндеті. Берілген тақырып - «Меншікті капитал есебі» болған соң, осы тақырыптың мәнін ашу, меншікті капиталды талдай отырып, оның қай шотта қаралатынын, меншікті капиталдың түрлерін қарастыру.

Кәсіпорын мүлкі оның негізгі құралдары мен айналымдағы қаржыларының құнынан құралады. Ұйымның меншікті капиталының көздері болып мыналар саналады:

- жарғылық капитал;

- резервтік капитал;

- бөлінбеген пайда.

Кәсіпорындар оздерінің қызмет атқаруы барысында меншікті қаржыларынан басқа қарыз қаражаттарында пайдаланады. Ал олардың қатарына қысқа және ұзақ мерзімді несиелер, қарыздар, алынған аванстар және басқа да кредиторлық борыштар жатады.

Жарғылық қор меншік иесінің (кәсіпорынның) жарғысында қаралған қызметтерін қамтамасыз ету үшін инвестициялық қаржылардың сомасы болып табылады.

Меншік иесінің тиісті құқығымен жауапкершілігіне қарай ұйымның жарғылық қоры мынадай түрлерге бөлінеді.

Кәсіпорындардың (толық серіктестік, сенім серіктестігі, жауапкершілігі шектеулі серіктестік, қосымша жауапкершілігі бар серіктестік, жабық және ашық ащионерлік қоғам) жарғылық капиталы.

Өндірістік кооператив мүшелерінің мүлік жарналары (үлестері) .

Жарғылық қор мөлшері ұйымның жарғысында және басқа да құрылтайшылық құжаттарында белгіленген, үкіметтің атқарушы органдарында тіркелуі керек. Оның мөлшері құрылтайшылық құжаттарға тиісті өзгерістер енгізілгеннен кейін ғана өзгеруі мүмкін.

Қосымша төленген капитал - қоғамның өзінің акцияларын олардың атаулы (номиналдық) құнынан артық бағаға сатқан жағдайда пайда болған құн айырмашылығынан туындайды.

Қосымша төленбеген капитал - кәсіпорынның өзінің меншігіндегі негізгі құралдары мен инвестицияларын қайта бағалаған уақыттағы олардың құнының өскен сомасынан және тағы да басқа жағдайлардан туындайды.

Резервтік (сацтық, сақтаулы) капитал - келешекте (алдағы уақыттарда) болуы мүмкін зияндармен шығындардың (ысыраптардың) орнын толтыруға арналып кәсіп-орынның озінің таза пайдасынан (табысынан) бөлінген меншіктік капиталының бір белігі. Резервтік (сақтық, сақтаулы) капиталдың мөлшері мен құрылу тәртібі Қазақстан Республикасының заңдары мен ұйымның (қоғамнын) жарғысында қаралады (көрсетіледі) .

Бөлінбеген пайда (табыс) - кәсіпорынның жалпы кірісінен (пайдасынан) барлық жұмсалған шығындарды (бюджетке төленген салық сомаларын, кірістен (пайдадан) басқадай бағыттарға пайдаланған сомаларын шегеріп тастағандағы қалған бөлігі болып табылады.

І. МЕНШІКТІ КАПИТАЛДЫҢ ЖАЛПЫ ТҮСІНІГІ

1. 1 Меншікті капиталдың мәні мен мазмұны

Латын тілінен аударғанда "капитал" сөзі "басты" деген мағынаны білдіреді, және ол экономикалық теориядағы осынау күрделі құбылысқа бөлінген орынға сай келеді. Бұл терминді алғашқы рет ауыл шаруашылығы өндірісіндегі заттық факторларды белгілеу үшін физиократтар мектебінің өкілдері пайдаланған.

Қоғамдық өңдірістегі капитал мен оның рөлі туралы одан арғы түсініктің даму процесі мынандай кезендерден өтті:

Капиталға ауыл шаруашылығында қолданылатын өндіріс құралдары жатады. Барша капитал бастапқы және әр жылғы аванс болып бөлінеді. Бастапқы аванс деп әр жыл сайын өтеуді талап етпейтін өндіріс құралдарын алуға кеткен шығындар, ал әр жылғы аванс деп - өр жыл сайын өтелуге тиісті шығындарды айтады.

"Капитал" ұғымы жеке тұлғаның қолындағы қорды тұтыну қарекеттерінен шығады. Капитал мәртебесін алу үшін олар мынандай тәсілдермен пайдаланулары керек: пайдалы сату немесе бір иегерден екіншісіне өтпей-ақ табыс әкелетін өндіріс құралдарын сатып алу үшін тауарлар өндіру, өндеу және сатып алу мақсатында жұмсау. Капиталдың басты қасиеті - өз иесіне табыс әкелу.

Капитал әлеуметтік-экономикалық санат ретінде қаралады. К. Маркс бір-неше анықтама келтіреді:

1) Капитал - жұмысшылардың жалданбалы еңбектеріне негізделген таптық қатынасты жөне қоғамның белгілі бір сипатын керсететін өздігінен өсіп отыратын құн. Капиталдың өсу көзі жұмысшыларға төленбеген еңбек болып саналады.

2) Капитал дегеніміз тып-тыныш жататын зат емес, ол дегеніңіз қозғалыс.

3) Капитал - еткен еңбекті қанағанда ғана барып жанданатын қанаушы секілді өлі еңбек.

Капитал өндірістің екінші факторына жатады, ондайда бастапқы факторлар жер мен еңбек болады, және олардың алғы кезеңдегі шығындарымен капитал мөлшері анықталады. Капитал табысы өңдірістік циклдың уақытына немесе "тосу кезеңіне" байланысты. Сөйтіп капитал мелшерін анықтауға уақыт факторы ендірілген.

Микро және макроэкономика деңгейінде капиталды тану тәсілі әртүрлі. Микроэкономика деңгейіндегі капитал - тәсілдері мен аясына қарамастан табыс (жалпы пайыз) алу үшін пайдалануға болатын жеке тұлғалар байлы-ғының бір бөлігі. Маршалл макроэкономика деңгейінде капиталға, еңбек және жермен қатар, материалдық игіліктер өндіру үшін пайдалануға болатын өндірістік құралдардың барлық жиынтығын жатқызады. Капитал - баламалы пайдаланудан гөрі үлкен кіріс әкеле алатын байлық, оны банк пайызын алу үшін ақшадай сақтаған дұрыс. Байлықты капиталға ай-налдыратын жағдай - оның пайыздан асып түсетін табыстылығы болып та-былады.

"Капитал - ақша мен төлемдік міндеттемеден тұратын "сатып алу күшінің қоры", - деп санайды Шумпетер. Ол қорға қоғамның прогрессивты дамуын қамтамасыз ететін өндіріс құралдары алынады. Егер басқаша жағдайда, экономикалық прогресс болмаса, капитал жоқ болса, яғни, онда ол өз функциясын орындамайды, өзін бейтарап ұстайды.

Қазіргі экономикалық теория капиталды өндірістік тұтынуға арналған, адам еңбегімен жасалынған өңдіріс құралы деп біледі. Ол жер, еңбек және кәсіпкерлік қабілеттермен қатар өндіріс процесі үшін қажетті фактор болып саналады.

1. 2 Меншікті капиталдың негігі түрлері мен құрамы

Нарықтық қатынастың кез келген субъектісінде, қандай да болмасын өндірісті бастаудан бұрын оның ақша түрінде капитал болуы керек. Капиталды айналымға жібермесе, ол капитал болудан қалады. Ол кәсіпкер рыноктан өндіріс ресурстарын алу керек (шикізат, материалдар, машиналар, жұмысшы күшін және т. б. )

Ресурс-тауарларды сатып алудан капитал қозғалысының бірінші сатысы басталады. Ақша капиталының өндіруші капиталға айналуы болады (ақша - тауарлар - өндіріс факторлары) .

Ақша дегеніміз не? Ақша - ол баршаға бірдей эквиваленттік қызмет көрсететін ерекше тауар. Ақша барша тауарларға тікелей айырбасталатын "тауарлардың тауары".

Ақша өзінің бірқатар функциялары арқылы капитал қозғалысының процесіне:

1) құндылық өлшемдері;

2) айналым құралдары;

3) қазына мен жинақтауды құру құралдары;

4) төлем құралдары;

5) әлемдік ақша ретінде қызмет көрсетеді.

Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 127 бабына сәйкес:

1. Қазақстан Республикасының ақша бөлінісі теңге болып табылады.

2. Теңге Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында өз құны бойынша қабылдануға міндетті заңды төлем құралы болып табылады.

3. Қазақстан Республикасының аумағындағы төлемдер қолма-қол төлеп және қолма-қол төлемей есеп айырысу түрінде жүзеге асырылады.

4. Қазақстан Республикасының аумағында шетел валютасымен есеп айырысудың реттері, тәртібі мен шарттары Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленеді.

Ақша құн өлшемі ретінде. Барлық тауарлар өздерінің құндарын ойша пайымдаудағы ақшамен яғни, санадағы ақшамен есептейді. Баға - тауар құнының мөлшер көрсеткіші. Тауарлардың нарықтық бағасы, өз құнының мөлшерімен әрқашанда сәйкес келе бермейді.

Ақша айналым құралы ретінде. Ақша тауарлар алмасуында делдалдық рөл ойнайды. (Т-А-Т) : тауар сатуды жүзеге асырып (Т-А), тауар өндіруші түскен ақшасына өзіне қажетті басқа тауарды сатып алады (А-Т) . Айналым құралы болып тек нақты ақша алынады.

Қазына түрінде ақша жинау нарықтық құбылмалылықтан өзін қорғау үшін өрбір тауар өндірушінің белгілі бір ақша қорын жасауға тырысуымен анықталады. Оның үстіне қазына құру құралының функциясын тек толық бағалы жөне нақтылы ақша ғана: монета және құйма түріндегі алтын мен күмістер орындай алады. Қазына жинау, мұнан басқа, "қазынаның эстетикалық формасы" деп қабылданатын алтын мен күмістен жасалынған сәндік заттар түрінде жүзеге асырылады. Әрине, қағаз ақшаны да жинауға болады, бірақ олар құнсыздануға ұшырауы мүмкін.

Елдің орталық банкінде сақталатын мемлекеттік (ұлттық) алтын қорлар формасындағы қазына жинауды жеке адамдар жөне мемлекет жасайды.

Қазына нарықтық экономика жагдайында байлық жинау формасы ретінде ("қозғалыссыз жатқан", "мүлгіген тыныштықтағы" ақшалар) қосалқы рөл атқарады, себебі, еңбастысы - айналым, ақша қозғалысын жылдамдату.

Ақша төлем құралы ретінде. Тауарларды қолма-қол қаражатқа сату және сатып алу міндетті емес. Сатып алушының қолында ақша ұдайы бола бермейді, сатушы кейде болашақ тауарларын сату жөнінен келісім жасайды. Жалпы алғанда, әртүрлі себептерге байланысты тауарларды сатып алу-сатуды несиемен жүргізудің, яғни төлем мерзімін ұзартудың қажеттілігі туады.

Тауарларды несиеге сатқанда айналым құралы болып ақшаның өзі емес, оның бейнесіндегі қарызгерлік міндеттеме жүреді. Міндеттеме мерзімі өткен соң қарыз алушы несие берушіге міндеттемеде көрсетілген сомманы төлеуі тиіс. Қарызгерлік міндеттемені өтеу құралы рөлін ойнай отырып, ақша төлем құралы функциясын орындайды. Бұл функция несиеге сатып алынған тауарлардың төлемі кезінде ғана емес, сонымен бірге басқа да міндеттемелерді өтеу кезінде: мысалы, жалақы төлеу, қарыз ақшаны қайтару, салықтарды төлеу кездерінде де жүзеге асырылуы мүмкін.

Төлем құралы функциясындағы қағаз ақша қозғалысы (тауарлар мен игі қызметтерге біз ақша төлегенімізде) - "ақша аиналымы" деп аталады.

Ақша айналымы мемлекеттік ақша жүйесінің занды бекітілген формасында жүзеге асады. Оның басты элементтері болып: негізгі ақша құрылымымың болуы ("теңге", "доллар" және т. б. ) ; заңды төлем құралы болатын мемлекет бекіткен ақша түрлері (әртүрлі құндылықтағы "банкнот" және "қазыналық билеттер") ; ақша шығару (эмиссия) жүйесі, яғни ақша айналымының мақсаттары үшін заңмен бекітілген ақша шығару тәртібі; ақша айналымы қызметімен байланысты "қаржылық" мемлекеттік аппарат секторы.

Ақша - бұл, бәрінен бұрын, нарықтық игіліктердің экономикалық құндылығының әмбебап өлшеуіші (есептегіш бірлігі) . Алайда ақшаның жалпыға бірдей есеп бірлігі деп саналуының себебі, ол, кез келген сатылатын игілікке төлем құралы ретінде пайдаланылады. Ақшаның "төлемдік" функциясы ақшаның бірінші теориялық және практикалық проблемасы - өтімділік проблемасын тудырады. 0

Мәселе мынада - "өтімділік" (ликвидность) дегеннің не екенін түсінбей, біз "ақшаның" не екенін айыра алмаймыз. Өз кезегінде, өтімділік мәнін түсіндіру қазіргі ақша теориясының негізіне алынатын принципте жатыр. Ол былай айтылады - "ақша орнына жүретін барша нәрсе, ақша болып саналады".

Тікелей тәжірибенің бізге көрсетіп отырғанындай, өтімділік - нарықтық экономика активтерінің нақтылы қасиеті; принципте, рынокта сұранымы бар кез келген актив төлем құралы бола алады. Бар мәселе сол активтерді басқа активке айырбастауға орай болған шығында жатыр. "Өтімділік" басқа активті айырбастау кезінде болған ұқсас шығынмен салыстырғанда тап осы активті айырбастауға кеткен шығынның салыстырмалы мөлшерін білдіреді. (Экономика теориясында айырбастауға кеткен мұндай шығынды - "трансакциялық шығындар" деп атайды) .

Өтімділік кез келген әлеуметтік айыру активінің үш ерекшелігін қамтиды (яғни, қажеттілік туған жағдайда басқа құндылыққа айырбастауға болғандай субъектіге жататын құндылықтарды) :

- активті төлем құралы ретінде пайдалану мүмкіндігі;

- "сенімді" активті төлем құралына айналдырудың жылдамдығы мен жеңілділігі;

- өзінің "уақыт пен кеңістіктегі" алғашқы атаулы құнын (антиинфляциялық тұрақтылық дәрежесі) сақтаудағы актив қабілеттілігі (соның ішінде ақша да бар) .

Үшінші сатыда (тауар-ақша) тауардың таратылуы жүзеге асырылады.

Капитал тауар формасын бірінші сатыдағы оның мөлшерінен гөрі үлкен ақша формасына ауыстырады.

Капиталдың ауыспалы айналымы - бір функциональдық формадан (ақша, өндірістік, тауар) басқа формаға жүйелі түрде айналатын және алғашқы формасына қосымша өндірілумен қайта оралатын үздіксіз капитал қозғалысы.

Бірақ капитал қозғалысы бір қозғалыспен шектелмейді, қайта, қайта, қайталана береді.

Капиталдың жеке акт ретінде емес, ұдайы қайталанып отыратын қозғалыс процесі капитал айналымы деп аталады.

А - Т . . . Ө . . . Т'- А'- Т' (өндіріс факторлары) . . . - Ө . . . Т" - А"

Капиталды мынадай белгілері бойынша топтастыруға болады:

• бар болу формасы бойынша;

• құнын ауыстыру тәсілі бойынша;

• меншіктік капитал формасы бойынша;

• қаржыландыру кездері бойынша;

• пайдалану бағыттары бойынша.

Кәсіпорын қызметінің жөне елдің толайым барлық экономикасының тиімділігін жүзеге асыру үшін объективті түрде негізгі екі принципті ұстау қажет:

1. Кәсіпорын капиталы бір мезгілде үш түрлі: ақша, өндіруші және тауар формасында болуға тиіс.

2. Егер капитал формасының ауысуы үзіліссіз жүріп тұрса, кәсіпорын сондай жағдайда ғана табысты жұмыс істейді. А - Т . . . Ө . . . Г.

Егер капитал бірінші фазасында кідіріп қалса (А - Т), онда ақша капиталы қазынаға айналады. Өндірістік фазада кідіріс болса, өндіріс құралдары мен жұмысшы күші істен шығады.

Кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржылық жағдайлары республика экономикасындағы өзара есеп айырысулардың ретсіздігінен қиындай түседі.

1998 жылғы желтоқсан айының соңындағы жағдай бойынша көсіпорындардың мерзімі асқан дсбиторлық қарыздары 359, 4 млрд. теңгеден асып, жыл басындағыдан 36, 5 пайызға көбейген.

Көсіпорындар мен ұйымдардың міндеттемелері бойынша мерзімі өткен қарызға келетін болсақ, ол 64, 9 пайызға өсіп, 1998 ж. желтоқсан соңына 611, 3 млрд. теңгені құрады.

Кәсіпорындар мен ұйымдардың міндеттемелері бойынша мерзімі асып кеткен қарыз құрылымында ең көп мерзімі асқан қарыз үлесі тауар, жұмыс, қызметтер (45, 2%) жөне бюджетке, сондай-ақ бюджеттен тыс қорға төлем бойынша екен.

Атап айту керек, көсіпорындардың қаржы жағдайларының нашарлаулары, олардың төлем қабілетсіздіктері көп жағдайда экономикада ақша массасының тапшылығына ұрындыратын қатаң жүргізілген ақша-несие саясатына байланысты.

ҚР Ұлттық банкісі бойынша табыс 4227, 6 млн. теңге және екінші деңгейдегі банктер бойынша шығындардан асып түскен табыс 3939, 4 млн. теңге құрады.

Егер үшінші фазада үзіліс болса, онда тауарлар таратылмайды, сөйтіп айналым процесі жаңаланбай қалады.

Өндірілген капитал оның құнын ауыстыру тәсілі және сол қозғалыстың әрекеті бойынша негізгі және айналымды болып болінеді.

Негізгі капиталға (негізгі шаруашылық құралдарына) : ғимарат, салынып жатқан күрылыс, жұмысшы машиналар мен жабдықтар, инвентарь, көлік құралдары жәнс т. б. жатады. Негізгі құралдар шаруашылық құралдарының бір ғана емес, бірнеше айналыстарына қатысады. Аталған көрнекті активтерден тыс: патенттер, лицензиялар, авторлық құқық, ноу-хау және т. б. сол секілді сезілмейтін активтер де есепте көрініс табады.

Күшіндегі есепке алу төртібіне сәйкес негізгі капиталға жатпайтын және айналым құралдарының құрамында есепке алынбайтындар: бір данасының қанша тұратындығына қарамастан бір жылдан кем тұтынылған заттар, құндылықтары олардың қызмет мерзіміне қарамастан, тиісті органдармен белгіленген белгілі бір лимиттен төмен заттар, бағаларына қарамастан арнаулы құралдар мен аспаптар; бағаларына жөне қызмет мерзімдеріне қарамастан арнайы киімдер мен аяқ киімдер, төсек-орын бұйымдары, құрылысқа, жөндеу мақсаттарына және жабдықтауға арналған айналымдық қорларды жекеленген құрылыс конструкциялары мен тетіктері, машиналардың, құралдардың және жылжымалы техникалардың бөлшектері мен агрегаттары; кәсіпорын-дайындаушылардың, жабдықтау және тарату ұйымдарының қоймаларындағы дайын бұйымдар секілді саналатын жабдықтар мен машиналар, сондай-ақ монтаждауды талап ететін жөне курделі құрылыс балансында саналатын жабдықтар; құнына және қызмет мерзіміне қарамастан балық аулау құралдары (тралдар, ау, тор, жабдық және басқалар) ; бензомоторлы ара, бұтақкескіш және сал ағызатын трос, сондай-ақ иелікке алынған немесе магистрал өнімінің (жұмысының) өзіндік құны есебінен салынған ағаш таситын жол тармақтары, маусымдық жолдар, ормандардағы уақытша ғимараттар.

1. 3 Меншікті капитал айналымы

Айналым капиталы дегеніміз - өндірістің айналым қорлары мен айналу қорларына салынған ақшалай қаржы. Айналым капиталы шамалы тұрақты қор жасауға, дайын өнімдер қалдықтарына, аяқталған өндірістің қажеттен тыс жиналып калған шикізаттарына, алғы кезеңдегі болатын шығындарға бөлінеді. Оның сомасы көсіпорынның (фирмалар, ұйымдар) жарғылық қорында бекітіледі; оны олар өз қалауларынша қалай жұмсаса да сатуға, айырбастауға, қарызға беруге, егер олар ескірсе немесе жарамсызданса, баланстан шығарып тастауға да билік ете алады. Теңестірілгендерге, ең алдымен, тұрақты түрде шаруашылық айналымда пайдаланылатын қаржы жатады. Ол жұмысшылар мен қызметкерлердің жалақылары бойынша ең аз қарызды, кәсіпорын жұмыскерлерінің демалыс айларына төлеу үшін жинақталған әлеуметтік қажеттіліктер мен алдағы төлем резервтеріне ақша аудару жөні бойынша жиналған қарызды, еңбек сіңірген жылдарына сыйақы төлеу, фактураланбаған өнімдер жеткізушілерге қарызды және басқаларды қамтыйды. Қарыздық қаражат маусымдық корларды жасаудың және басқадай уақытша қажеттіліктерді қанағаттандырудың бастау көзі. Негізінен банк несиесі формасында қосымша ресурстарға деген қажеттіліктерді жабу үшін (мысалы, жол үстінде есеп айырысу құжаттарына қарыз беру жоне сол сияқты) беріледі. Тартылған айналым капиталына өнім жеткізушілермен, бюджетпен жоне басқа қарызгерлермен есеп айырысуға дейінгі кәсіпорын айналамындағы уақытша еркін қаржылар жатады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.