Негізгі құралдарды бағалау

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР
Кіріспе
1. Бөлім. Негізгі құралдарды түгендеудің, бағалаудың және қайта
бағалаудың маңызы.
1.1 Негізгі құралдарды түгендеудің, бағалаудың және қайта бағалаудың
міндеттері.
1.2 Негізгі құралдарды түгендеу, бағалау және қайта бағалау есептерінің
құжатталуы
1.3 Негізгі құралдарды түгендеудің бағалаудың және қайта бағалаудың
шоттар корреспонденциясы.

2. Бөлім. Негізгі құралдарды түгендеудің, бағалаудың және қайта
бағалаудың аудиторлық есебі.
1. ЖШС Вега-ның шоттар корреспонденциясы.
2. Кәсіпорындардың негізгі құралдарын қайта бағалау.

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер

Кіріспе

Негізгі құралдарды бағалау, жіктеу - кәсіпорынның экономика жағдайын
реттеудің басты элементтері. Менің Негізгі құралдарды тугендеудің,
бағалаудьң және қайта бағалаудың маньзы атты курстық жұмысым осы кәсіпорын
қызметіндегі аса маңызды мәселе жайында болмақшы. Бұл тақырыптың негізгі
өзектілігі - негізгі құралдардың кәсіпорын қаржылық негіздерін белгілеп,
оның негізгі міндеттемелерімен танысып, кәсіпорынньң экономикалық кызметтін
ырықтандыруға бағытталган.
Кез келген өндіріс өз қызметіне құрал - жабдықтарын тартса ғана
жүреді, ал ол еңбек заттары (шикізат, материалдар, салып алынған жартылай
фабрикаттар) және еңбек құралдары (машина, станок) болып бөлінеді. Бұл
арада еңбек құралдарының құрамы сыртқы белгісімен емес, олардың өнідіріс
процессіңде атқаратын роліне қарап аныкталады.
Негізгі құралдар материалдык өндіріс саласында да, өндірістік емес
(әлеуметтік) салалда да ұзақ уақыт бойы (1 жылдан астам) қызмет етеді.
Негізгі құралдардың стандарттары оның есебін жургізудің, субъектіге
жататын меншік құқығын, шаруашылық пен оперативтік басқару жуйесін
анықтайды. Сондықтан да Қазақстан Республикасы егеменді, тәуелсіз ел болған
сон фирманың стандарттарға сай басқарылыл дамуы, оның қажеттілігі,
кәсіпорын дамуындағы пайдасы айкын байқалады.

1.1. Негізгі қүралдарды түгендеудін, бағалаудың және қайта бағалаудың есеп
міндеттері.

Негізгі құралдар материалдык активтер олар:
а) Компания нсмесе тауарлы - материалдык қорларды жабдықтау және
қызмет атқару үшін, басқа компанияларға жалға беру үшін немесе әкімшілік
мақсаттар үшін колданылған.
б) әрбір кезеңнен астам уақыт ішінде қолданылуды болжайды.
Негізгі каражатгың объектілері үшін пайдалы қолдану мерзімі
белгіленеді, бүл:
а. компания активтік пайдалану болжанып, күтілетін (есептік) кезең;
б. компания активті пайдаланып, жасауды көздейтін бұйымның саны. Басқаша
айтсақ, негізгі құралдарды пайдаланудың экономикалық пайдасын
алу
болжанатын кезең;
Негізгі құралдардың объектісі актив ретінде мынандай жағдайларда пайда
алады деп сендіруге болатын болса:
а. Компания активке байланысты болашак экономикалық пайда алады деп
сендіруге болатып болса;
б. Активтің өзіндік күны сенімді бағаланса;
Негізгі құралдар дегеніміз - ұзақ уакыт бойы (бір жылдан астам)
материалды өндіріс салаласында да, өндірістік емес салада да еңбек құралы
ретінде іс - әрекет ететін материалдык активтер ұлттық комиссиясы.
Негізгі құралдар есебі Қазақстан Республикасының бухгалтер есеп
жөніндегі І996 жылы ІЗ қарашадағы Қаулысымен бекітілген №6 Негізгі
құралдар есебі бухгалтерлік есеп стандартарына сәйкес іске асырылады.
Мақсаттық белгілеуіне және орындалатың іс-қызметі аясына байланысты,
сонымен қатар Қазақстан Республикасы Ұлттык бухгалтерлік есеп бойынша 1996
жылы 18 қарашадағы №6 қаулысымен бекітілген қаржы - шаруашылық қызметтің
бухгалтерлік есебі шоттарының Бас жоспарына сәйкес негізгі
құралдар мынандай топтар бойынша мақсатты белгілеу мен орындалатын іс -
қызмет аясына байланысты жіктеледі.
1. Жер - субъектінің меншік құкығымен алынған жерінін саны мен бағасы;
Үйлер - еңбек етуге, тұруға, халыққа әлеуметтік - мәдени қызмст көрсету
және материалдык қорларды сақтауға жағдай жасау
үшінбелгіленген
архитектуралық құрылыс объектілері, әрбір жеке тұрғын үй
түгендеу
объекісі болып табылады.
Ғимараттар — еңбекке керек жарақтардың емес (зат скважиналар, көпірлер
және т.б.; өзгеруіне байланысты емес міндетті іс - қызмет аясын
атқару
жолымен өндіріс процесін жүзеге асыруға арналған инженерлік-құрылыстық
объектілер.
Машиналар мен жабдықтар - әрбір машина егер ол басқа мүліктік объектінің
бөлігі болмаса, құрамындағы тетік, құрал - аспаптармен, қоршаулармен, тірек
түғырымен мүліктік объекті болып табылады. Негізгі құралдардың бұл тобы 5
топшадан тұрады:
• Күш - қуатты машиналар мен жабдықтар - жылу және электр қуатын
өндіретін машина - генераторлар; әр түрлі энергияны
механикалық, ягни қозгалыс энергиясына айналдырылатын машина -
двигательдер (тракторлар және өзі жүретін шассилср, бу
двигательдері, турбиналар, электр двигательдері және т.б.);
• жұмыс машиналары мен жабдықтары - еңбск өнімін жасау процесінде
керек жараққа механикалық, термиялык және химиялык әсер ету үшін
арналған машиналар, аппараттар мен жабдықтар (токарлық-винт,
бұранда жасайтын станоктар, ағаш тілетін рамалар, насостар,
элекртромоторлар, экскаваторлар, грейдерлер (жол құрылысьна
пайдаланылатын машиналар және т.б.);
• өлшеуіш жәнс реттегіш құрал - аспаптар (приборлар, құрылғылар мен
керек - жарақтар, лабороториялык жабдықтар) - өндірістік
процестерді өлшеу, реттеу үшін құрал аспаптар, құрылғылар
мен керек-жарақтар (дозаторлар, ампермертлер, микроскоптар,
су өлшеуіштер және басқалары):
Есептегіш техника — процестерді түзету мен автоматтандыруға арналған
машиналар, құрылғы, керек-жарақтар, құрал-аспаптар (компъютерлер
мен басқа есептегіш техника);
басқа да машиналар мен жабдықтар - машиналар, аппараттар және басқа да
жабдық (телефон станцияларының, радио тораптарының жабдықтары,
өрт
сөндіру машиналары);

табыстау қондырғылары электр, механикалык және жылу
энергиясы
(электр беру желісі, тұрба құбыры) қондырғылары.
көлік құралдары - адамдарды, жүктерді тасуға арналған (теміржол, су, әуе
автомобиль көлігі, арба көлігі) тасымал құралдары.
басқа да негізгі құралдар:

аспап — қол еңбегінің механикаландырылған және механикаландырылмаған немесе
металл, ағаш және т.б. өңдеуге арналған, машинаға бекітілген керек -
жарақтар (кескіш, соққыгср, езуші, тығыздап нығайтылған -
электр қол бұрғылар, бояу сыр пульттары, вибраторлар, қысқыштар):
өндіріс мүлік пен олардың керек жарақтары - өндірістік операцияларды
орындау немесе жеңілдету үшін қызмет етугс арналған заттар-жұмыс үстелдері,
шкафтар, верстактар (ағаш үсталарының ағаш шабатын, кесетін ұзынша үстелі);
шаруашылық мүлкі - кеңселік және шаруашылық мүлік (үстелдер, шкафтар,
кілемдер және т.б.);
жұмыс малы және өсімтал мал. Жұмыс малы — аттар, өгіз, түйе жэне тағы
басқа жұмыс малы, өсімтал мал - ірі қара мал, тұқымдық айғырлар
және
тұкымдық бие; тұкымдық нар мен аруана, бұғы, марал, ұрғашылары
мен
еркектері, қабан шошқа, ешкі, саулық және қошкар. Мүліктік объект - әрбір
үлкен мал.
Көпжылдық көшет егістері - колдан егілген, жасына
қарамайтын
көпжылдык егістср (жеміс жидек беретін, жүзімдік, көпжылдық егістері,
роза
плантациясы, бұтадан (есімдіктен) жасалған коршау, қаша, танапты қорғайтын
егістер). Жас қасиеттер әбден толыскан (жеміс беру басы, ағаштың
ұшар
басының түйісуі);
8. Жерді (ғимаратсыз) жақсарту жөніндегі күрделі шығындар -
ауыл
шаруашылығына пайдаланатын жердің бетін керкейту жөніндегі
мүліктік
сипаттағы шығындар (жер учаскесін жоспарлап, жүйелеу, аланды
егіндікке арнап тамырмсм жулу жерді тастан тазарту.
9. Басқа да негізгі құралдар қітапхана қорлары, спорттық мүлік,
мұражай
кұндылықтары;

8. бітпеген құрылыс.
Қолда бар негізгі құралдар алынған сәтінен бастап үнемі
қолданылмайды, өйткені олар:
10. тоқтатылып қойылды (жұмыс жасамайды) -уакытша қолданылмайды;
11. қоймада тұрады (қорда) - жөнделген, жоқтатылған, апат
жағдайында
қолданыстағы негізгі қүралдарды ауыстыру үшін қор құрайды;
12. жалға берілген немесе алынған - басқа ұйым тамсырған немесе
басқа
ұйымнан жал мерзімі шартпен белгіленген негізгі қүралдар.
1. Негізгі құралдарды бағалау. Материалдық активтерді негізгі құралдар
деп танитын тұста бағалауғаа бырыңғай қарау қажетті шарт болып
табылады 6 Негізгі құралдар есебі БЕС мен 16 Негізгі кұралдар
ҚЕБХС- на сәйкес негізгі құралдар мыналар бойынша багаланады:
13. бастапқкы кұн немесе өзіндік кұнмен - активті немесе ғимаратты алуға
сол
сәтінде берілген, басқа әділ бағаның немесе төленген ақшалай
қаражаттың
немесе оның баламасының сомасы;
14. ағымдағы құнмен белгілі бір күндс қолданыста жүрген нарықтык баға
бойынша негізгі қаражаттық күны:
15. өткізу кұымен (әділ баганың) – мәмілеге дайын және жақсы хабардар
тәуелсіз тараптар арасында жасалған операциялар кезінде активті
-ауыстыру
болатын сома;
16. жойылу құны - шыққан шығынды тастап пайдаланылган мерзім соңында
субъект актив алатын ден үміттенетін таза сома немесе сынған
қалдықтарының
қосалқы бөлшектерінің көзделетін багасы.
17. амортизациялык құнымен - жойылу кұнын алып тастағандағы өзіндік құнның
орнына есеп беруде көрсетілген басқа сома мен активтің өзіндік кұны;
баланстың кұнымен - жинакталған тозу және баға түсуден жинақталған залал
сомасын алып тастағанда бухгалтерлік баланста актив мойындалатын сома. Баға
түсуден болатын залал активтің баланстық құны оның орнын толтыратын құннан
артқаи сома.
Негізгі құралдарды бастапқы кұнына келтіру мақсатымен шаруашылық
жүргізуші субъект басшылығы кейбір кезде іс жүргізуде бағаларға сәйкес.
Қолданыста жүрген зандарға орай (Қазакстан Республикасы Үкіметінің 1997
жылы 24 шілдедегі № 1174 Қаулысы мен ҚР Статистика жөніндегі агенттіктің
2002 жылы 3 сәуірдегі №03-1а-8 Негізгі құралдардың құнын арттыру
иидекстері туралы қатынас хаты) объектілерде қайта бағалау өткізілді, оның
нәтижесінде негізгі құралдар есепте және ессп беруде агымдағы құн бойынша
көрсетіледі.
Осы қатынас хатқа сәйкес, жазу мерзімі аса көп емес, сондай ақ едәуір
тозу дәрежесі бар негізгі құрал объектілерінің бастапкы индекстерін
белгілегенде негізгі құралдардың қызмет егу мерзіміне байланысты индексті
көшендету әдістемесі қолданылады. Бухгалтерлік есеп мәліметтері бойьнша
тозу дәрежесі бар негізгі құрылғылардың кұнын үлғайтушы алынған бастапқы
индекстері бір графасын 30 пайыз кем, 3 1-50 пайыз тозу дәрежесі 2
графадан, 51 ден 54 пайызына дейінгі тозу дәрежесі 3 графадан, 65 тен 79
пайызға дейінгі тозу дәрежесі 4 графадан, 80-нен жоғары тозу дәрежесі 5
графадан.
2. Негізгі құралдарды тугендеу. Негізгі құралдарды түгендеу олардың
сақталуын бақылау мен нақты бар екендігін анықтау мақсатымен №6 Негізгі
құралдардың есебі бухгалтерлік есеп стандарттарына сәйкес жүргізіледі.
Түгендеу басталмас бұрын техникалык құжаттардың бар - жоғын тексеру
керек - құжаттар жоқ болса, оларды алу немесе рәсімдеу қажет. Субъект
құрылған комиссия міндетті түрде объектіге байқап қарайды және Негізгі
құралдарды түгендеу ретінде тізімдемесіне олардың толық атауын,
белгіленген міндетін, мүліктік номерін жэне негізгі техникалық
пайдаланатын.
көрсеткіштерін жазады. Есепке алынған объектілер табылғанда, сондай - ақ
бухгалтерлік есеп регистрін оларды сипаттайтын мәліметтер жоқ болса немесе
дұрыс көрсетілмесе, комиссия түгендеу тізімдемесіне (опись) және мүлік
карточкаларына жетіспейтін, сонымен қатар сол объектілер бойынша дұрыс
мәліметтер мен техникалык корсеткіштерді енгізуге тиісті.
Егер комиссия күрделі сипатта жасалған (қабаттарды салу, қосымша үй,
бөлме салу және т.б.) жұмыстарды немесе құрылғыс пен орналастырылғандарды
жекелеп жоюды (кейбір конструктивті элементтерді бұзу) бухгалтерлік есепте
көрсетпесе, тиісті құжаттар бойынша объектінің баланстык құнын арттыруды
немесе түсірудің сомасын анықтауды қажет және регистрде болған өзгерістер
жайлы мәліметтер келтіру керек. Комиссия бір уақьтта кінәлі адамдарды әрі
сол және басқа объектілердегі конструктивті өзгерістерді бухгалтерлік есеп
регистрін де көрсетпеу себептерін анықтауға тиіс.
Түгендеу сәтінде щаруашылық жүргізуші субъектіден сыртқары жерде
тұрған (алыс рейстердегі, теңіз және өзен кемелері, күрделі өңдеуғе
жіберілген автомашиналар және т.б.) негізгі құралдар олар істен шыққанша
түгенделеді.
Пайдалануға жарамсыз және калпына келтірмейтін негізгі құралдар
түгендеу тізіміне кіргізілмейді.
Меншікті құралдарды түгендеумен бір уақытта жалға алынған және жауапты
сақталуда тұрған негізгі құралдар да тексеріледі. Бұл объектілер бойынша
әрбір шаруашылық жүргізуші субъект бойынша жекелей түгендеу тізімдемелері
жасалады, оларда бұл объектілерді жалға алу немесе жауапты сақтауға
қабылданғандығын растайтын құжаттарға сілтеме беріледі. Оларды белгіленген
мәліметтерден басқа шаруашылық жүргізуші субъектінің атауы, жал немесе
сақтау мерзімі корсетіледі. Түгендеу тізімдемесінің бір данасы осы
шаруашылық жүргізуші субъектілеріне жолданады.
Түгендеу нәтижелерін айқындау үшін бухгалтерияда есеп мәліметтерінен
ауытқу табылған объектілерде де қоса жазған негізгі құралдарды түгендеу
нәтижелерін салыстыру тізімдемесі жасалады.
Түгелдеу комиссиясы негізгі құралдардың кем немесе артық шығу
фактілерін анықтағанда материалға жауапты адамдардан айырмашылық себептері
жазбаша түсініктер жинайды, Ескертілген негізгі құралдарға жетпейтін
объектілер. Баланс есебінен шығарылған, жаңа түгендеу карточкалары
жазылады; карточкалар Архив картотекасы бөліміне орналастырылады.
Түгендеу комиссиясының хаттамасын субъект басшысы түгендеу
аяқталғаннан кейін он күннен кем емес мерзімде бекітеді. Қорытындыларды
түгендеу біткен айдың есебінде көрсетілуі тиіс.
3. Негізгі құралдарды қайта бағалау. 6 БЕС сәйкес, негізгі құралдың
бастапқы құнын белгілі бір кұнге әрекет етіп тұрған бағасымем сәйкес
келтіру
үшін объектілерге қайта бағалау жүргізіледі, содан соң ол есепке және есеп
беруде көрініс табады, Әрекет етіп тұрған нормативтік актілерге сәйкес
шаруашылық жүргізуші субъектілер заңымен ұштастырылған негізгі
кұралдардың индексациялауының ережесі мен тәртібі туралы дербес шешім
қабылдай алады. Қайта бағалаудың барысында негізгі құраладардың нақты
бары және құрылымы, олардың нақты ағымдағы (нарықтык) құны мен тозу
дәрежесі туралы дәл және толык мәлімет алынады. Негізгі құралдарды қайта
бағалау кәсіпорынға онімнің өзіндік кұнын, рентабельдігін анықтаудың
экономикалық тиімді жағдайларын тудырады, сондай ак
нарықтық
қатынастар жағдайында өте маңызды роль атқарады. Және ол негізгі құралдарды
белсенді түрде жаңартуы қажетті инвестициялық ресурстарды тартуға мүмкімдік
береді Негізгі құралдарды қайта бағалау техникалық прогресстің дамуын
есепке ала отырып, аморгизация нормаларын нақтылауға негіз бола алады,
қазіргі заман талабына сай ұдайы өндірісті жетілдіруге қажетті жағдайларды
жасап, негізгі құралдарды сақта) мен тиімді пайдалануға жол ашады.
Негізгі құралды қайта бағалауды жүргізу үшін түгелдеу комиссиясы сияқты
комиссия кұрады және кәсіптенген бағалаушыларды шақырады, ал олар сол
бағалау кұніне сәйкес келетін багасын шығарады. Қайта бағаламастан
бұрын, сол негізгі құралдардың белгіленген тәртіпте түгелдеуін жүргізеді.
Негізгі құралдарды қайта бағалау үшін, олардың бастапқы кұны, қызмет ету
мерзімі, техникалык жағдайы қайта бағалаудың ең негізгі мәліметі болып
табылады, ягни қайта бағалау кезінде оларды негізге алады.
Шаруашылық жүргізуші субъектінің қаржылық есеп беруінде келесі
ақпараттардың мәні ашылуы тиіс: негізгі құралдың әрбір түрі бойынша
бастапқы кұны; пайдалануға берілген және есептен шыққан кезі; бастапқы
кұнының өзгеру себептері; амортизацияны есептеу үшін пайдаланатын тәсілі;
есептік кезеңнін басына және соңына жинақталған амортизация сомасы; егер де
қайта бағалау жүргізілсе: әрбір негізгі құралдардың ағымдағы құны;
бағалауды жүргізудің кезеңі жәпе күні, әдісі, сондай - ақ эксперттік
бағалауды кімнін жүргізгені т.б.
Сондай - ақ, қаржылық есеп беруді пайдаланатындар үшін уақытша
пайдаланбай тұрған негізгі құралдардың бастапқы немесе ағымдағы құны,
міндеттемесі үшін кепілдікке берілген негізгі құралдар, аякталмаған
кұрылыстың есептік кезен сонына қалган кұны т.б.

1.2. Негізгі құралдарды түгендсу, бағалау және қайта бағалау есебінің
құжатталуы.
Негізгі құжаттарды қабылдау - тапсыру (орнын ауыстыру) актісі негізгі
құралдар құрамына жекелеген объектілерді енгізу үшін; қолданылып жүрген
заңга сәйкес олардың енгізілуі ерскшс тәртіппсн рәсімделуге тиіс
жағдайлардан басқасы, оларды пайдалануга берілуін рәсімдеу үшін; негізгі
құрал-жабдықтардын бір цехтан (болімнен, учаскеден) екіншісіне орын
ауыстыруын рәсімдеу үшін, сондай - ақ басқа да субъектілерге берілген
кезінде (жарғылық капиталға қосқан үлестерді. сатуды, сыйларды) оларды
негізгі құралдардың құрамынан шығару үшін қолданылады.
Негізгі құралдарды қабылдауды рәсімдеу кезінде субъект жетекшісінің
өкімімен тағайындалған қабылдау комиссиясы әрбір жекелеген объектіге бір
данадан акт жасайды. Негізғі құралдардың бірнеше объектісін қабылдау
-тапсыру актісін жасауға тек шаруашылық мүлінің, құрал -
сайманның,
жабдықтардың және т.б. обьектілердің, есебін жүргізген кезде,
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.