Дүние жүзінің аймақтарында мұнай тасымалдаудан туындайтын мәселелер

Пән: Мұнай, Газ
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Дүние жүзінің аймақтарында мұнай тасымалдаудан

туындайтын мәселелер

Көптеген жоғары дәрежеде дамыған елдер ресурстардың ірі қорына ие, олар кейбір ресурс түрлерін өндіруден әлемдік жетекші болуы да мүмкін. Жалпы алғанда, осы айтылғандай дүниежүзілік экономикада мамандану бір жағынан, дүниежүзіндегі елдердің тарихи және әлеуметтік-экономикалық даму деңгейімен, екінші жағынан, жекелеген ресурс түрлерінің Жер шарындағы таралу ерекшеліктерімен түсіндіріледі. Қазіргі замандағы жалпы дүниежүзілік отын қорлары бірінші кезекте көмір қорынан (жылу өндіру мүмкіндігінің 60%-ына дейін), мұнай мен газдан (шамамен 27%) тұрады. Жалпы әлемдік өндірісте сұраныс басқадай: көмірге шамамен 30%, ал мұнай мен газға 67%-дан артық. 2000 жылы дүниежүзіндегі шынайы мұнай қоры 140 млрд т (жалпы барланғаны 250-300 млрд т) деп анықталған. Оның ішінде ОПЕК (мұнай экспорттаушы елдер ұйымы) елдерінің үлесіне өндірілген мұнай қорыньң 77%-ы тиесілі болды. Дүниежүзілік табиғи газ қоры 146 млрд м ³ деңгейінде анықталған. Оның ішінде ОПЕК елдерінің үлесіне табиғи газ корының 41%-ы тиесілі.

Ресейдегі мұнай туралы алғашқыларды еске түсіретін болсақ ол мұнай Ухтада табылған XV ғ. жатады. 1684 жылы иркуттық жазушы Леонтий Кислянский Иркут аралының ауданында мұнай тапты. Ресейдегі тағы да басқа табылулар туралы орысша «Ведомости» газетінде 1703 жылы 2 қаңтарда хабарланды. Мұнай өндіру 1745 жылдан басталды. Ресей үшіе басты мұнай ауданы Кавказ болды. Соғыс және революциялық оқиғалар Ресейде мұнай өндірісін дағдарысқа әкеп соқты. Тек 1920 жылдары мұнай саласының қайта орнығуы туралы айтуға болады. Қазіргі таңда мұнай тасымалдау жүйесіндегі инфрақұрылым мен технологиялық дәрежесін дамыту және мұнайды өткізу каналдарын кеңейту мәселелері өзекті мәселелердің қатарында.

СССР дегі мұнай өндірісі 80-шы жылдардың басына дейін айтарлықтай өсті, сосын өсу қарқыны бәсеңдеді. 1988 жылы СССР және Ресейде мұнай өндірісі тарихи жоғарғы деңгейге жетті, ал сосын төмендей бастады. Кеңес Үкіметі тарағаннан кейін мемлекеттік кәсіпорындар акционирленді, олардың негізгі бөліктері жеке қолдарға өтті. Мұнай өндірісі 90-шы жылдардың ортасына дейін толықтай төменуін жалғастырды, осыдан кейін тағы да өсе бастады.

2011 жылы РФ мұнай өндірісі 511, 432 млн тоннаны құрады, 2010 жылға қарағанда 1, 23% жоғары. Мұнай экспорты Росстат бойынша 2, 4% ға қысқарды немесе ФТС бойынша 6, 4% ға қысқарды, бірақ экспорттан кірістер 129 дан 171, 7 млрд. долларға дейін өсті. Осы уақыттарда Ресей ішінде мұнай бағасы халықаралық нарыққа қатынас бойынша айтарлықтай бәсекелес болды. Сонымен, 2005 ж. желтоқсанында Жерорта теңізінде Urals ресейлік экспорттық қоспаның бағасы 220 долларда экспорттық кезінде тоннаға шамамен 380 долл. Құрады, ал Батыс Сибирде - 194 долл. Мұнайды қайта өңдеу көлемі Ресейде 2005 жылы өткен жылғы көрсеткішке қатынас бойынша 6, 4% ға өсті және 207 млн т жетті.

Мұнай 2009 жылғы мәліметтер бойынша ақша мәнінде (мұнай өнімдерімен бірге - 49%) 33% экспортты құрай ресейлік экспортының негізгі бағыты болып табылады. Сондай ақ, мұнай және мұнай өнімдерінің бағасының деңгейіне экспорттың негізгі үшінші компоненті - табиғи газдың бағасы аса тәуелді. Ресей өкіметі мұнай өндірісін 2030 жылы жылына 530 млн тоннаға дейін арттыруды жоспарлауда.

2005 жылы Ресей 253 млн т мұнай және 100 млн т мұнай өнімдерін экспорттады. Сондықтан, мұнайдың рекорттық жоғарғы бағасына қарамай оның экспорты өткен жылдың соңында шамамен 2% қысқарды, ал өнімдерді қайта өңдеу өткен жылдың осындай кезеңімен салыстыру бойынша шамамен 14% өсті. Ресейдің экспорттық мұнай өнімдері үшін басты нарық - Солтүстік-Батыс Европа және Жерорта теңізі. Мұнайды экспорттық тасымалдаудың Ресейлік нарығы - ең динамикалық дамушылардың бірі. «Новошип», «Совкомфлот», Шалғай шығыс және Теңізжағалайы теңізі секілді отандық жетекші компаниялар әлемдік интерьерде лайықты көрінеді. Халықаралық нарықта «Новошиптің» тасымалының негізгі маршруттары:

Венесуэла - АҚШ,
Кариб теңізі - АҚШ,
Батыс Африка - Мексика шығанағы.

Ресейдің басты мұнай базалары: Самара, Волгоград, Нижний Новгород, Пермь, Саратов, Уфа, Нижнекамск, Петрозаводск, Астрахань.

Өткен жылы Самара мұнай базасы шамамен 1, 7 млн т мазут экспортталды, осыдан 1, 6 млн т «Роснефть» компаниясына тиісті. НПЗ Волгоградтық Лукойлға тиісті өзенді жеткізулер мұнай базасы арқылы Татьяна-ІІ кентіне жүргізіледі. 2005 жылы Лукойл өзенмен Волгоград арқылы 1, 5 млн т мұнай өнімдерін рейдке өзінің танкер-жинақтаушы бағытында Керчке экспорттады, сондай ақ Каспиийге де.

Ресей өзінің негізгі артықшылықтарын әлемдік нарықта ресейлік тасымалдардың бәсекеге қабілеттілігінің жоғарылуында көреді. Бұл өз кезегінде, балтиялық және қара теңіз бұғаздары арқылы мұнай экспортының өсуін қамтамасыз ету үшін «Балтмакс» және «Босформакс» серияларының үлкен тонналы танкерлерінің құрылысы, Солтүстік теңіз жолының трассасы бойынша тасымалды қамтамасыз ету үшін жаңа ұрпақтың, атомды, сызықтық және көмекші дизель-электрлі ледоколдарының құрылысы және жобаларды жасау, Ямал, Сахалин және басқа да жерлерден шикізатты алу үшін арнайы газ алулардың құрылысын қарайды.

Әлемдік ірі мұнай өндірушілер (Халықаралық энергетикалық

агенттіктің мәліметтері бойынша)

Елдер

2008

2006

2003

Кені, млн т.

Әлемдік нарық үлесі

(%)

Кені, млн т.

Әлемдік нарық үлесі (%)

Кен, млн т.

Әлемдік нарық үлесі (%)

Ресей

505

9, 2

477

12, 1

470

12, 7

Сауд Аравия

480

9, 1

507

12, 9

419

11, 3

АҚШ

294

5, 6

310

7, 9

348

9, 4

Иран

252

4, 8

216

5, 5

194

5, 2

Қытай

189

3, 5

184

4, 7

165

4, 4

Мексика

167, 94

3, 2

183

4, 6

189

5, 1

Канада

173, 4

3, 3

151

3, 8

138

3, 7

Венесуэла

180

3, 4

151

3, 8

149

Қазақстан

1, 3

64, 9

1, 7

51, 3

1, 2

Қалған елдер:

2985, 56

1692, 1

1589, 7

Әлемдік ірі мұнай өндірушілер (Халықаралық энергетикалықагенттіктің мәліметтері бойынша)Елдер200820062003Кені, млн т.Әлемдік нарық үлесі(%)Кені, млн т.Әлемдік нарық үлесі (%)Кен, млн т.Әлемдік нарық үлесі (%)Ресей5059, 247712, 147012, 7Сауд Аравия4809, 150712, 941911, 3АҚШ2945, 63107, 93489, 4Иран2524, 82165, 51945, 2Қытай1893, 51844, 71654, 4Мексика167, 943, 21834, 61895, 1Канада173, 43, 31513, 81383, 7Венесуэла1803, 41513, 81494Қазақстан701, 364, 91, 751, 31, 2Қалған елдер:2985, 56561692, 1431589, 743:

Әлемдік ірі мұнай өндірушілер (Халықаралық энергетикалықагенттіктің мәліметтері бойынша):

Елдер:

2008:

Әлемдік ірі мұнай өндірушілер (Халықаралық энергетикалықагенттіктің мәліметтері бойынша):

Елдер:

2008:

2006:

2003:

Әлемдік ірі мұнай өндірушілер (Халықаралық энергетикалықагенттіктің мәліметтері бойынша):

Елдер:

2008:

2006: