Мұнай құрамы бойынша күрделі
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
1 ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1.1 Жалпы
мәлімет ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.2
Стратиграфия ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.3
Тектоника ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.4 Өнімді горизонттардың коллекторлық
қасиеттері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.5 Мұнай, газ және судың физика-химиялық
қасиеттері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.6 Гидрогеологиялық
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .
2 ТЕХНИКАЛЫҚ-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
2.1 Скважиналарды пайдалану кезіндегі күрделі жағдайлармен күресу.
Скважиналарды жер асты
жөндеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ..
2.2 Скважиналардың сулануымен
күресу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.3 Скважинадағы құм тығынының пайда болуымен
күресу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.4 Парафин және асфальтен шөгінділерімен
күресу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.5 Тұз шөгінділері және олармен
күресу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.6 Скважинаны жер асты жөндеудің басқа да
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.7 Жөндеудің техникасы. Көтеріп – түсіру операцияларының механизмімен
автоматизациясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3 ЕҢБЕК ҚАУІПСІЗДІГІ ЖӘНЕ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ
3.1 Мұнайгаз кәсіпшілігіндегі қауіпсіздік
техникасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3.2 Скважиналарды жөндеу кезіндегі еңбек
қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3.3 Қоршаған ортаны және жер қойнауын
қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ
4.1 Октябрьмұнай МГӨБ - ның ұйымдық
сипаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4.2 Негізгі және қосымша өндірісті
ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.3 Октябрьмұнай МГӨБ - ның еңбекті және еңбекақы төлемін ұйымдастыру
ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4.4 Жанажол кен орнын пайдаланудың техникалық-экономикалық көрсеткіштерін
сараптау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.5 Мұнай мен газды өндіру
көлемі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ..
4.6 Жобаны іске асыру тиімділігінің
көрсеткіштері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
КІРІСПЕ
Қазақстан-ірі мұнай елдеріне жатады. Геологиялық қоры бойынша ол ТМД
ішінде екінші орынды алады. (бірінші орынды Ресей). Дүние жүзінде оныншы
орында. Алайда 164 кен орынның 58-і ғана игерілуде. Барлық кен орындарын
пайдаланса Қазақстан мұнай өндіру жағынан Ирак, Кувейт, Ливия, БАЭ секілді
елдермен тең болар еді.
Ерте кездің өзінде-ақ батыс аймақ тұрғындары мұнай және оның
қасиеттерін білген. Олар тайыз шұңқырлардан мұнайды жинап кейбір тері
ауруларын емдеген.
1899 ж. Қаракүңгіл кен орнында 21 ұңғыма 38-275 м тереңдіктерде
қазылған. №7 Ұңғымадан 40 м тереңдіктен бірінші фонтан алынған, дебиті 22-
25 тн, бұл Қазақстан мұнай кәсіпшілігінің бастауы болды.
Ақтөбе облысы негізігі бөлігі Каспий маңы ойысының шығыс шегінде
орналасқан, мұнайдағы іздеу барлау жұмыстары бұнда 70 жылдық тарихқа ие.
Тұз асты түзілімдерінің алғаш кен орындары Шұбар-Құдық және Жақсымайда
1931, 1933 ж.ж. ашылған.
Геофизика өрістерінің және бұрғылаудың техникалық дамуы 60 жылдары
бұл аумақты өте терең геологиялық зерттеуге мүмкіндік берді. Мұнайгаздылық
ауданы 100 мың болды.
Кенқияқ тұзасты кешені 1959 ж. ашылып, 1966 ж. игеруге берілді.
Мұнайы құмдылы жоғары тұтқырлы.
Қазақстан мұнайгаз саласындағы оқиғалардың бірі 1979 ж. ашылған және
1991 ж. меңгерілген Тенгиз кен орны. Осының негізінде АҚШ фирмасымен
бірлескен Шеврон-Тенгиз Шевройл өнеркәсібі құрылды.
Жаңа Жол кен орнының бірінші тұз асты кешені 1978 ж. ашылып, 1983 ж.
пайдалануға берілді. Бұл күкіртсутегі мен көмірқышқыл газының 6%-ға
дейінгі, 10%-ға дейінгі парафині бар алғаш кен орын.
Барлаушылар әрдайым жаңа кен орындар ашуда. Тек 1995 ж. АҚ
Ақботамен Айтыртау, Мырзалы, Шығыс, Кемеркөл аудандарда барлау
жүргізіліп, Төбеарал кен орны ашылған.
Мұнайдың қазақстан экономикасындағы ролі зор; Мұнай өнімдері барлық
салалар бойынша қолданылады. Жыл сайын 27 млн. мұнай өндіріледі.
Мұнай құрамы бойынша күрделі. Ол тек бензин, керосин, дизель отынын
алу үшін емес, басқа да мақсаттарда қолданылады. Бұл мыңдаған заттардың
қоспасы. Бүгінгі күннің өзінде барлық заттар анықталмаған.
Мұнай кеуекті, жарықшақты қабаттарда болады. Оларды алу үшін тек
сорапты, газды қолданбай, сонымен бірге басқа да ығыстырғыштар
пайдаланылады.
Әдетте мұндай мақсатта кәдімгі немесе әр түрлі химиялық заттар
қосылған минералды су қолданылады. Оның мөлшері өндірілген өнім мөлшеріне
байланысты айдалады. Осылайша қабат қысымы тұрақты ұсталады.
Мұнайды толығымен өндіріп алу 30-шы ж. өзінде-ақ проблеммаға айналды.
Ол мақсатта қабатқа су ғана емес, көмірсутек газын айдау ұсынылған. Өйткені
бұл газдар мұнайда ериді, ал газконденсатты қоспаны алып шығу сұйыққа
қарағанда жеңіл. Бұл теориялық түрде мұнай өндіруді 90%-ға дейін өсіруге
мүмкіндік береді.
Пайдалану кезінде қабаттың түп маңы аймағы физикалық қасиеттерін
өзгертеді. Бұл өңдеулер кезінде болады. Көбік қышқыл өңдеуді қолдану судың
өндіру ұңғысына жылжуын төмендетеді. Бұл мұнай кен орындарын игерудегі
ауқымды мәселелердің бірі болып табылады.
Суы минералданған және техникалық қажеттіліктерге қолданылады.
Тұрмыстық қажеттіліктерге құдық сулары алынады. Жем өзені балыққа бай
келеді. Онда шортандар, майшабақтар, алабұғалар мекендейді.
Тамды өзені өз бастауын Шабаева ауылы жанындағы бұлақтан алып, Елек
өзеніне келіп құяды.
Бұлардан басқа төрт кішігірім өзендер бар; Сазды, Ақжар, Қаракеш,
Талды-су. Олардың тұрақты ағымы жоқ сондықтан жиі кеуіп кетіп отырады.
Өсімдік әлемі тек атмосфералық шөгінділер есебінен құралады. Өсімдік
әлемі кедей және негізінен бетегелер тобынан құралған.
Жылдық орташа шөгінділер 170 мм. Қыс мезгілінде жердің қату тереңдігі
1,5-1,8 м.
Жем метеостанция мәліметі бойынша ауаның айлық және жылдық
температурасы.
Кестe 1.1
Ай Орташа температура Айлар Орташа температура
I -15.2 0С VII 21.60С
II -140С VIII 21.80С
III -7.30С IX 14.80С
IV 6.20С X 3.80С
V 15.70С XI -5.10С
VI 21.40С XII -11.20С
Жылдық орташа температура 4,80С
Жел бағытының, жылдамдығының, қайталануының мәліметтері
Кестe 1.2
Бағыт қайталануы, % Қайта-
лану %
Айлар
Желдің бағыт бойынша орташа
жылдамдығы, мс
С СШ Ш
1 2 3 4
Арасында құмтас және әксаз
0,5 суглинкалар 100 тасмалтасымен.
Құмдары сұрғылт, әр түрлі түйіршікті,
5-85 құмдар 50 полимикті.
саздар 30 Саздары сұрғылт-жасыл, әксаздылы.
әксаздар 20 Әксаздары ақшыл-сұрғылт.
Саздар Саздары сұрғылт, тығыз, алевролитті.
Құмдар 50 Құмдары ұсақ түйіршікті.
85-475 Құмтастар 30 Құмтастары сұры.
20
Саздары сұры, әр түрлі түйіршікті.
475-600 Саздар 50 Құмдары сұры, қабатшалы.
Құмдар 50
Саздар 50 Саздары сұры, слюдалы алевролитті.
Алевролиттері орташа түйірлі, саздылы.
600-800 Алевролит-тер Құмтастар кварц-слюдалы, орташа түйірлі.
35
Құмтастар
15
Саздар 65 Саздары қара-сұрғылт, тығыз, әктастылы,
арасындақызыл түсті.
Құмтастары шұбар түсті, ұсақ түйірлі
800-2290 Құмтастар 15 әктастылы.
Алевролиттері жұқа қабатшалы.
Алевроли-ттер Ангидриттері сұры, массивті, қатты.
Ангидриттер 15
5
Тас тұзы 55 Тас тұзы ақ, слюдалы саз қабатшалары бар
кристалл күйінде.
Ангидриттері сұрғылт, тығыз, массивті.
2290-2400 Ангидриттер 40 Сұрғылт-жасыл саздардың қабатшалары бар.
Саздар 5
Аргилиттер 75 Сұры, тығыз, слюдалы.
Алевриттер 25 Сұры, газдылы.
2400-2450
Гравий мен құмтас қабатшалары бар
2450-2560 Аргилиттер 55 аргилиттер.
Ангидриттер 30 Қоңыр-сұрғылт,ірі кристалды.
Аргилиттер 30 Қоңыр-сұры.
30 Ашық-сұрғылт.
2560-2690 Әктастар 10 Ашық-сұры,ақ, жарықшақты,
Доломиттер кристаллсыздандырылған.
Әктастар 90 Сұрғылт, микро кристалды, доломиттелген,
кеуекті каверналы.
2690-2760 Қоңыр-сұры, тығыз, қабатшалы.
Аргилиттер 10
Әктастар 45 Ашық-сұры, жарықшақты, каверналы.
Жасыл-сұры, тығыз.
Аргилиттер 25 Сұры, қабатшалы.
2760-3310 Алевролит-тер 3075 м тереңдіктегі жыныстар аргилиттер
Құмтастар 15 мен алевролиттер арқылы көрсетілген.
Доломиттер 10 Сұрғылт, қабатшалы құмтастар.
5
Әктастар 90 Сұрғылт,жарықшақты, каверналы.
3310-3546 Сұры, тығыздалған.
Аргилиттер 10
Әктастар 90 Сұрғылт,жарықшақты, каверналы.
Сұры, тығыздалған.
3540-3900 Аргилиттер 10
Әктастар 90 Сұрғылт,жарықшақты, каверналы.
3600-3740 Сұры, тығыздалған.
Аргилиттер 10
Әктастар 90 Сұрғылт,жарықшақты, каверналы.
Сұры, тығыздалған.
Аргилиттер 10
3740-3900
Ортаңғы карбон (С) - Башкир және Мәскеу жікқабаттарының
түзілімдерімен көрсетілген. Жалпы қалыңдығы 224м. (3892-3668). Олар
негізінен сұры және ашық сұры, органогенді, массивті доломиттелген, сирек
кездесетін аргиллит қабатшалары бар әктастармен сипатталады. Мәскеу
жікқабатының (С) құрамы екі жікқабатшаға бөлінеді: төменгі мәскеулік,
жоғарғы мәскеулік. Төменгі мәскеу жікқабатшасының түзілімдері верей және
кашир горизонттармен көрсетілген, №23 ұңғымамен 3803-3647м. интервалында
және І-С ұңғымасымен 36668-3560м. интервалында ашылған. Жікқабатшаның
ашылған қалыңдығы 108-156м. Олар кішігірім қалыңдықтағы аргиллит
қабатшалары бар карбонатты жыныстардан тұрады. Жоғарғы визей – төменгі
мәскеу жікқабатшасының карбонатты түзілімдер кешені (қалыңдығы 30м.),
былайша айтқанда, төменгі қабат қатқабатын құрайды және КТ-ІІ индексімен
белгіленеді. Онда өнеркәсіптік мұнай қорлары бар екендігі анықталған.
Жоғарғы мәскеу жікқабатшасы подольск, мячков горизонттарымен
көрсетілген. Подольск горизонтының төменгі бөлігі негізінен аргилиттердің,
құмтастардың, алевролиттердің, гравилиттердің, сирек әктастардың (қалыңдығы
266м-ден (№33 ұңғыма) 366м-ге дейін (№23 ұңғыма)) қатпарласуынан тұратын
терригенді жыныстар қатқабатынан тұрады. Горизонттың жоғарғы бөлігі қатты,
массивті әктастармен көрстілген. Подольск горизогтының карбонатты
түзілімдер қалыңдығы шамамен 144-220м. аралағында ауытқиды. Мячков
горизонты барлық ұңғымалармен аршылған және органогенді, сынықты, ұсақ
түйірлі, массивті, қатты жыныстардан құралған. Оның қалыңдығы 115-тен 164м-
ге дейін өзгереді.
Жоғарғы карбон (С) касым және гжель жікқабаттармен көрсетілген.
Метологиялық қатынаста касым жікқабаты әктас пен доломиттерден тұрады.
Солтүстік-шығыс бөлігінде саздардан, алевриттерден, сирек, қалыңдығы 24-
109м. гравийлерден тұратын доломит пен әктастан құралған.
Касым жікқабатының қалыңдығы 50-97м. Гжель жікқабаты оңтүстік және
оңтүстік- батыс бөлігінде 65-85%-ға балдырлар қалыңдығынан құралған
аргоногенді әктастардан тұрады. Солтүстік-шығысқа қарай ангидриттену өсе
отырып, толық ангридриттерге өтеді. Осы жерде аргилит тәріздес саздар
кездеседі. Жікқабат қалыңдығы 53-156м. касым, гжель, мәскеу жікқабатының
подольск және мячков горизонттарының карбонатты түзілімдер кешені Жоғарғы
карбонатты қатқабатқа тіркелген (КТ-І). Бұл жерде кен орнының негізгі
кеніші орналасқан. Карбонатты қатқабаттың суммарлы қалыңдығы 427-ден (№3
ұңғыма) 537м-ге (№5 ұңғыма) дейін өзгереді. Қиманың карбонат үсті бөлгі
гжель жікқабатының терригенді жыныстар будасымен сипатталған.
Пермь жүйесі (Р) төменгі Р1 және жоғарғы Р2 бөліктерден тұрады. Төменгі
бөлік ассель, сақмар және кунгур жікқабаттарының түзілімдерімен
көрсетілген. Ассель-сақмар терригенді қатқабаты Жаңажол кен орнында флюид
тірегін құрайды. Негізінен саздардан тұратын бұл түзілімдердің қалыңдығы
кең ауқымда өзгереді – 16м-ден (№24 ұңғыма) 598м-ге (№8 ұңғыма) дейін.
Литологиялық тұрғыдан бұл қатқабат аргиллиттердің, құмтастардың,
алевриттердің және саздылы әктастардың қатпарласуынан тұрады.
Кунгур жік қабаты сульфат-терригенді (ангридттер және қалыңдығы
60 метрге дейінгі аргиллит тектес саздар) жыныстармен көрсетілген.
Жоғарысында аргиллит, алевролит және ангидрит қабатшалары бар галогенді
жыныстар (тас тұзы) қатқабаты орналсқан. Қиманың ангридтену дәрежесі
төменнен жоғары қарай жүреді.
Кунгурдың жоғары бөлігінде қалыңдығы 4-84 метр ангидридттерден құралған
терригенді-сульфатты буда орналасқан. Жоғары бөлік – () жеке ангидрит
қабатшалары бар шұбар түсті
терригенді жыныстармен (саздар, аргилиттер, ұсақ түйіршікті құмтастар мен
алевролиттер) сипатталған. Жоғарғы пермь қалыңдығы солт. күмбез дөңесте 633
метрден (№10 ұңғыма) 1808 метрге дейін (№6 ұңғыма) өзгереді.
Триас, юра және бор жүйелерінің түзілімдері саз, құмтас,
алевролиттердің алмасуымен терригенді жыныстардан тұрады. Триас қалыңдығы
шамамен 67-371 метр, юра – 60-246 метр, бор – 320-560 метр арасында
ауытқиды. Жоғарғы бор түзілімдері қалыңдығы 2-3 метр төрттік түзілімдерден
құралған.
1.3 Тектоника
Техтоникалық қатынаста Жанажол кен орнының ауданы Орал геосинклиналь
аймағынан Ащысай мен Көкпенкті жарылымы арқылы бөлінген Каспий маңы
ойпатының шығыс бөлігінде орналасқан. Геологиялық дамудың ең басты көрінісі
территорияның түсуі және қалың шөгінді құндақтың түзілуі болып табылады (7-
10км.). Шөгінді жыныстардың негізгі бөлігін тұз асты кешені құрайды. Тұз
асты түзілімдердің беттігі батысқа қарай Ащысай жарылымынан 2 км-ден Беттау
күмбезінің меридианында 5,5-6,0 км-ге дейін құлайды. Шығыстан батысқа қарай
Жаңажол, Кенқияқ, Қоздысай және Шұбарқұдық саты жүйелері ерекшеленеді.
Олардың тұз асты түзілімдерінің жабын тереңдігі сәйкесінше 3-3,5 км; 3-4 км
және 5 км-ден төмен болып келеді.
Жаңажол көтерілімі ось ұзындығы бойынша 28 км және субмеридианьді
созылымдағы бранхиантиклинальді қатпарды құрайды. Қатпар екі шағын
көтерілімдерден тұрады. Солтүстік - №50 ұңғыма ауданында, оңтүстік - №19
ұңғыма ауданында, құрылым өлшемі мұнайлылық контуры бойынша 28*7 км.
Көтерілім амплитудасы 250 м. Қиманың барлық горизонттары бойынша
құрылымдық пішіні сақталады.
1.4 Өнімді горизонттардың коллекторлық қасиеттері
Жоғарғы карбонат қатқабатының қималарын салыстыру нәтижесінде үш
коллектор будалар (жоғарыдан төмен қарай А, Б, В будалары) анықталады. Олар
бойынша газ, конденсат және мұнай қорлары анықталған. Стратиграфиялық
тұрғыдан А және Б будалары Гжель мен Касым жікқабаттарына жатқызылған.
Құрылымның солтүстік күмбез маңында №10, 13, 50 ұңғымалар ауданында В
будасы анықталады.
Литологиялық жыныстары әктастармен, доломиттермен және соларға тән
түрлермен көрсетілген. Әктастар органогенді, микрокристаллды, псевдоолитті.
Органогенді әктастар А будасы үшін тән (Гжель жікқабаты). Олар органикалық
қалдықтардан тұратын сұры түсті жыныстар. Кеуектілік бұрыс пішінді болып
келеді, өлшемдері 0,005-0,5 мм., сирек 1мм., каверналы 1-5 мм. Жарықшақтық
нашар дамыған. Микрокристалл әктастар әр түрлі дәрежеде саздалған,
біртекті, негізінен тығыз, жарықшақтығы органогенді әктастар арасында
кездеседі, сонымен бірге гжель жікқабатының төменгі бөліктерінде жеке
будалар түзеді.
Доломиттер өнімді жыныстар қимасында кең тараған. Олар біртекті,
массивті, қоңыр-сұрғылт жыныстар, арасында жиі битумнан қалған белгілері
болады.
А, Б, В будалары керн материалдарымен қанағатты түрде қамтылған. А
будасы бойынша 34 рет кеуектілік пен өткізгіштікті (8 Мg) анықтау
жүргізілген. Кеуектілік сонымен бірге СКҚ арқылы да анықталады. СКҚ бойынша
алынған кеуектілік көрсеткіші керн мәліметтеріне жақын. Жобалау үшін 12%-ға
тең кеуектілік пен 8 Мg өткізгіштік қабылданады. Мұнайға қанығу 80% -ға
тең.
Б будасы бойынша 7 ұңғымадан 215 кеуектілікті есептеуге және 186
өткізгіштікті есептеуге қажетті үлгілер алынды.
Мұндағы кеуектілік – 13,7%, өткізгіштік - 171 Мg. Мұнайға қанығу 87%-ға
тең. Осы параметрлер жобалауға қабылданады.
В будасы 164 кеуектілік пен 82 өткізгіштікті анықтау орындалған. Мұнда
кеуектілік – 10,2%, өткізгіштік – 175 Мg. Мұнайға қанығу 86%.
В1 будасы кернмен сипатталмаған. Оның параметрлері В будасымен
келтірілген. Төменгі карбонатты қатқабат толық зерттелмеген. өткізгіштігі
анықталмаған. Керн бойынша кеуектіліктің орташа мәні - 11%. Мұнайға қанығу
75% .
Бірінші карбонатты қатқабат (КТ-І) әктастармен, доломиттермен
көрсетілген. Сирек түрде саз қабатшалары кездеседі. КТ-І қатқабатының
қимасында үш өнімді коллектор будалар анықталған. (А, Б, В).
Өнімді будалардың коллекторлық қасиеттері керн және геофизикалық
зерттеулер кешені бойынша зерттелген. Керн бойынша орташа арифметикалық
кеуектілік мәні А, Б және В будалары үшін сәйкесінше: 11,5%, 13,7% және
10,2%.
А, Б, В будалары газ бүркемесінің газбен қанығуы 79%, 82%, 81%.
ГИС нәтижелері бойынша орташа кеуектілік : А будасы бойынша - 12%, Б –
13,8%, және В – 11,5% болды.
Жоғарыда келтірілген мәліметтер бойынша А және Б будалары керн мен ГИС
арқылы зерттеу жүргізу нәтижелері бірдей де , ал В будасы бойынша бірдей
емес. Алайда, В будасы бойынша керн 7 ұңғымадан алынғанын, ал ГИС зерттеу
жұмыстары 12 ұңғыма бойынша жүргізілгендігін ескеріп, кеуектілікті 11% деп
аламыз. А, Б және В будаларының өткізгіштік сипаттамасын негіздеу үшін тек
қана керн мәліметтері алынды. Ораташа өткізгіштік А, Б және В будалары
бойынша сәйкесінше 0,0008 мкм2 , 0,171 мкм2 , 0,114мкм2 . А және В будалары
бойынша бастапқы мұнайға қанығу геофизикалық зерттеулермен анықталды және
сәйкесінше 80 % -ға тең. В будасы үшін 86%.
В1 будасы кернмен әлсіз сипатталған. Ол бойынша барлық параметрлер В
будасындай етіп алынған.
Стратиграфикалық қатынаста Г будасы Мәскеу жікқабатының нашар
горизонтына жатқызылған, ал Д будасы Мәскеу жікқабатының верей горизонтына,
башкир жікқабатына және серпухов жікқабатының протвин горизонтына жатады.
Жобалау үшін кеуектіліктің келесі мәндері ұсынылады: ГІ - 9,5%, ГвІІІ –
12,6%, ДНІ – 10,8% және ДІІІ – 9,8%.
Өнімді будалардың өткізгіштігін негіздеу үшін керн материалының ,
геофизикалық және гидродинамикалық зерттеулердің нәтижелері қолданылды.
Керн мәліметтерінің шектеулі екендігі белгілі болғандықтан өткізгіштікті
белгілі кеуектілік және каротаж бойынша анықталған жөн.
Жобалауға келісідей өткізгіштіктің берілгендері ұсынылады. ГІ –
0,0185мкм2 ; Гв–ІІІ - 0,0824мкм2; ДнІ, ДвІ – 0,0603мкм2.
Жалпы мұнайға қанығу тек ГИС арқылы анықталды және будалар үшін
келесідей болып келеді: ДнІ, ДвІ және ДІІІ үшін 89%, 85%, 73%; газға
қанығу: ГнІІІ және ГвІІІ - 78% және 83%.
Өнімді будалардың қалыңдығы өте ауқымды көлемде өзгеріп отырады.
Мысалы, КТ-І қатқабаты бойынша А, Б, В және В1 будаларының қалыңдығы
негізінен 30-60 м. Болса, кейбір ұңғыларда 5, тіпті 2 м-ге дейін
төмендейді. Олардың жоғары мәндері Б және В будаларында байқалады, кейбір
ұңғыларда 100-109 м-ге жетеді. Будаларды бөлгіш қабатшалардың қалыңдығы
ондаған метге жетеді, тек бөлек ұңғыларда 2-5 м-ге азаяды, ал кейде 0-ге
түседі.
А будасының қалыңдығы 2,4-89,4 м,жалпы тиімді қалыңдығы 3,4-66,5 м,
мұнайға қанығу максимум қалыңдығы 36 м-ге жетеді.
Оташа мұнайға қанығу қалыңдығы 12 м., газға қанығу – 26 м.
Б будасы бойынша жалпы қалыңдық 4 – 104,8 м, тиімді қалыңдық 3,4 – 6,4
м, мұнайға қанығу қалыңдығы 1-ден 47,3 м-ге дейін.
Мұнайға қаныққан орташа қалыңдық кеніш бойынша 12 метр, газға қаныққан
қалыңдық 14 метр.
В будасы Б будасы секілді кең ауытқуға ие қалыңдығы бар. Осылай, Б
будасының жалпы қалыңдығы 10-нан 108,8 м-ге дейін өзегерді, тиімділік
қалыңдығы 6-40 м. Мұнайға қанығу қалыңдығының максимал мәні 55м.
Мұнайға қанығу қалыңдығының орташа мәні оңтүстік күмбезде 13 м.,
солтүстік күмбезде 20,9 м.В1 будасының қалыңдығы 28,2 – 73 м, мұнайға
қанығу қалыңдығы 30,8 – 88,6м.
Мұнайға қанығу қалыңдығының орташа мәнінің оңтүстік күмбезде 5,6 м,
солтүстік күмбезде 7,4 м. КТ-ІІ карбонатты қатқабатының интервалы
құрылымының оңтүстік бөлігінде 603 м-ден және құрылымының солтүстік
бөлігінде 827 м-ге дейін өзгереді. Ондағы Г және Д будалары да өз
қалыңдықтарының тұрақсыздығымен ерекшеленеді: І блокта олардың қалыңдығы
солтүстікке қарағанда аз. ГвІІІбудасының жалпы қалыңдығы
4,2 м-ден 84 м-ге дейін, ГнІІІ будасы 4 м-ден 218 м-ге дейін өзегерді.
ГвІІІ будасының мұнайға қанығу қалыңдығының максимал мәні 30,2 м; ГнІІ –
71,2м; ДвІ – 115,4 м; ДнІ – 83,8м.
1.5 Мұнай, газ және судың физика-химиялық қасиеттері
Жаңажол кен орнының мұнай мен газы 9 ұңғымадан алынған 9 үлгі бойынша
зерттелді. Зерттеу жұмыстарын жүргізген Эмбамұнай бірлестігінің ЦНИЛ ,
Гурьевмұнайгаз геология бірлестігінің орталық лабороториясы, Ақтөбе
КАЗНИГРИ бөлімшесі.
Эксперименттер мен есептеулер сепарацияның келесі жағдайында
жүргізілген:
Сепарация Қысым Температура
сатысы
1 20,00 10
2 7,0 8
3 1,05 8
4 1,00 20
Сынамаларды толығымен зерттеу тек №17 және №25 ұңғымаларда жүргізілген.
Бұл ұңғылардан алынған мәліметтер өзара ұқсас. Сонымен қатар
эксперименттік және есептік мәліметтердің үйлесімділігі байқалған. Басқа
сынамаларды зерттеу кезінде әр түрлі параметрлер анықталғандықтан, оларды
есептеуге алуға мүмкін емес. Сондықтан 17 және 25 ұңғымалардан мәліметтер
алынған. Мұнай және газ параметрлері ретінде 17 және 25 ұңғымалар мәні
бойынша алынды. Стандартты зерттеулер нәтижесі бойынша 17 және 25
ұңғымаларынын мұнайларының тығыздығы сәйкесінше, 0,7215 және 0,7205 гсм3 .
Мұнайдың газбен қанығу қысымы қабат жағдайында – 250,0 және 263,3 мт
(газ көлемі 200 С және 760мм.с.б. бойынша), қабат мұнайының динамикалық
тұтқырлығы – 0,36 және 0,39 епз. Мұнайдың парафинмен қанығу температурасы
қабат қысымы жағдайында екі ұңғы бойынша бірдей және мынаған тең:
12,0xI0 1am. Газдың ауа бойынша салыстырмалы тығыздығы- 0,758 және
0,743. Жеңіл фракциялар бөліктерінің сақталу есесінен жұмыс жағдайында
сатылы түрде газсыздандыру кезінде мұнай тығыздығы бір рет газсыздандыру
кезіндегіге қарағанда төмендейді.
Төменгі карбонат өнімділік қатқабаты КТ- II мұнайгазының физикалық-
химиялық қасиеттері зерттелмеген, сондықтан КТ-I қатқабатымен бірдей етіп
алынады. Жаңажол кен орнында 7 барлау ұңғымасынан 9 қабат суының үлгілері
алынып зерттелінді. 23 және 3 ұңғыма сулары нашар минерализацияланған болды
- 63,0 гл. Химиялық құрамы бойынша бұл сулар жоғары минерализацияланған
суға жатады, сонымен бірге метаморфозды (NaCl 74-0,85). Ондағы кальций
құрамы 2,6-4,8 гл, магний 1-2,1 гл, сульфаттар 1,3-2,2 гл. Тұтқырлығы
орташа есеппен 0,66 сп. Сулардың газға қанығуы-1,75 м^т.
1.6 Гидрогеологиялық сипаттамасы
Қарастырылып отырған территория жер асты сулары жеке сулы горизонттарға
бөлінеді.
Бұл горизонттар жоғарғы альб, маастрих, палеоцен және жоғарғы олигоцен
жыныстарына жатады. Төрттік түзілімдерде дамыған сулы горизонттар кең
тараған. Олардың арасында құм массивтеріне, Жем және Атжақсы өзендерінің
жайылымдарына жататын сулы горизонттар да бар.
Жоғарғы альб сулы горизонты.
Альб жікқабатының түзілімдері кең түрде тараған. Жоғарғы альб сулы
горизонты аймағы бойынша гидродинамикалық шарттарға сай арынды және арынсыз
сулы аудандар анықталды.
Арынсыз сулар ауданы түзілімдер беттікке шығар сәттегі жерді қамтиды. Мұнда
су кешенінің қоры орналасқан. Жер асты сулары жиірек шалғай мен жыралар
арқылы сорғытылған.
Альб сулары салыстырмалы түрде терең орналаспаған (5,6м), минералдану
дәрежесі 0,2-0,5 гл. Құрамы бойынша гидрокарбонатты, натрийлі және
кальцийлі болып келеді.
Маастрихт сулы горизонты.
Бұл горизонт қарастырылып отырған аудан бойымен кең тараған және өзен
алаптарын бөлгіш жазықтарды алып жатыр.
Кейбір шалғайлар мен жыралардың баурайында маастрихт сулы
горизонтының жер асты сулары пайда болып келе жатқан бұлақтарды
қорландырады.
Сулы горизонт қалыңдығы 10-20 м бор және құмтас қабатшаларына
жатқызылған. Кей жерлерінде ол әксаз-борлы қатқабатпен құралған, бұл
қатқабат сулылығы 100-150 м тереңдіктегі жыныстардың белсенді жарықшақтық
аумағымен байланысты. Бұл тереңдіктен төмен қарай бор мен әксаз
жарықшақтығы азаяды, ал жыныстардың өзі іс жүзінде сутіректі
болады.
Бөлгіш жазықтарда әксаз-борлы горизонт сулары ұңғылармен 0-60 м
тереңдікте ашылған, дебиті 0,3-4,5 лс.
Минералдануы шұбар және 1-ден 3 гл-ге дейін өзгереді. Химиялық
құрамы жағынан сулар гидрокарбонатты-хлорлы-кальцийлі және натрийлі.
Маастрихт сулы горизонтының ең жақсы суланған бөлігі Көкпекті
антиклинальінің солтүстік-батысында орналасқан.
Тұрып қалудың ұзақтығы, жұмыс істелген уақытының календарлы
саллыстырмалылығына тең ұңғыманы пайдаланудың коэффициентімен бағаланады.
Жоғары өндірісті ұйымдастыру кезінде ол 0,95-0,98, ал өндірудің фонтанды
тәсілі бойынша 0,99-1 жетеді.
Өткізілетін жөндеулердің саны жөндеу аралық кезеңімен сипатталады, яғни
өткен және келесі жөндеу арасындағы ұңғыманы пайдаланудың жалғасы.
Зерттеулер көрсеткендей мұнайдың 80-85% жетіспеушілігі ұңғыманы жөндеуден
өткізумен байланысты. Ұңғыма бойынша өндірілген мұнайды жоғалтуын төмендету
үшін жөндеу аралық кезеңін ұзарту және жөндеудің жалғасуын қысқарту қажет.
Жөндеу аралық кезеңі негізінен пайдалану тәсілімен анықталады, оған
келесі жағдайлары әсер етеді сұйықтықты көтеру тереңдігі және дебит,
дайындалған жабдықтың сапалылығы, дұрыс орнатылған жұмыс режимімен,
күрделі факторларының пайда болуы (құм, парафин, тұздар, тоттану,
сұйықтықтың жоғары тұтқырлылығы), алдыңғы өткізілген жөндеудің сапалылығы
және т.б.
Жұмыстардыдайындау және ұйымдастырудың қанағаттандырылмағандықтан
керекті жабдықтардың болмауынан пайда болатын әр түрлі тұрып қалу уақытының
азаюынан және жөндеу бригада жұмыстарының кезеңдерінің ауысуының көбеюінен
және т.б. бұдан жөндеулердің жалғасуы қысқартылды. Бөлек скважиналардың
қатардан шығуы орынсыз жағдайымен сипатталады.
Жер асты жөндеуі күрделілігіне тәуелді ағымдағы және күрделі болып
бөлінеді. Кәсіпшілік тәжірибесіндегі ұңғымаларды жер асты жөндеу
терминінде тек қана ағымдағы жөндеуді білдіреді.
Ағымдағы (жерасты) ұңғымаларды жөндеу дегеніміз ұңғыма және саға
жабдықтарын дұрыстау немесе алмасыту, оны пайдаланудың режимін өзгерту,
көтергіш тізбегін парафинді шайырлы шөгінділерінен, тұздардан және құм
тығынынан тазарту сияқты ұңғымалардың жұмыс қалпын ұстап тұруға бағытталған
комплексті жұмыстары.
Бұдан басқа ҰЖЖ –ге (ұңғыманы жер асты жөндеу) арқанды тәсілі арқылы
жөндеулер және ұңғыманы тоқтатып қою (консервация) жұмыстары жатады.
Ағымдағы ұңғымаларды жөндеуді, арасында жобалы – ескерту (сораптарды,
клапандарды және басқада жабдықтарды алдын ала қарап ауыстыру, СКҚ-дағы
ағып кетулерді жою, құм тығындарын, парафин шөгінділерін, тұздарды алып
тастау), қажетті (вынужденнный) жөндеулер (штанга үзілулерін болдырмау),
және технологиялық (жабдықты өлшемі басқасына алмастыру, пайдаланудың басқа
тәсіліне аудару) болып бөлінеді.
Ұңғыманы күрделі жөндеу (ҰКЖ)- бұл өте ұзақ және күрделі
комплексті жұмыстары:
а) ұңғымалардың өнімділігін және сиымдылығын жоғарлату және қалпына келтіру
мақсатымен қабаттың түп маңы аймағына әсер ету
б) жөндеу-изоляциялау жұмыстары
в) жөндеу дұрыстау жұмыстары
г) түп маңы аймағындағы жай цементтелген жыныстарды бекіту
д) апаттарды жою.
е) басқа горизонттарға ауысу, қосымша перфорациялау.
ж) ұңғымаларды екінші оқпанды орнату.
з) айдау ұңғымасын жөндеу.
и) бір уақытта бөлек пайдалану жабдықтары бар ұңғымаларды жөндеу.
Бұл жұмыстарды ұңғыманы ағымдағы және күрделі жөндеу бригадалары орындайды.
Ұңғымада жөндеу жұмыстарын жасау үшін бригадаға жұмыстар тізімін және
оларды аяқтау уақытын көрсететін техникалық наряд беріледі.
Ұңғымаларды жөндеуді – ұңғыманы жөндеуге қабылдаған уақытанан
пайдалануға еңгізуге дейінгі негізгі дайындау және аяқтаушы комплексті
жұмыстарын айтады.
Дайындау жұмыстарын ұңғымаларды жөндеу бригадасының, үздіксіз жұмысын
қамтамассыз ету үшін өткізеді. Оларды дайындау – аяқтаушы жұмысын істейтін
бригадалар жасайды. Дайындау жұмыстарының процессі кезіндегі жер асты
жолдарын жөндеу және территорияларды өзгерту, ұңғымаға агреттарды,
керекті материалдарды, жабдықтарды және электртогының желісін жеткізу,
ұңғыма сағасын дайындау, жөндеу үшін жабдықтарды монитаждау, ұңғыманы
бастыру (глушение) және тағы басқаларды жүзеге асырады.
Ұңғыманы бастыру. Ұңғыманы сұйықтықпен бастыруды саға жабдығын алып
тастағанда және скважинадан құбырларды көтер генде ашық фонтандауды,
мұнай мен газдың лақтыруын болдырмау үшін қажет, яғни қабаттағы қысымға
қарсы жасалатын іс әрекеті.
Бастыру сұйықтығы түп маңы аймағының өткізгіштігін төмендетпеу қажет,
пайдалану және жөндеу жабдықтарына тоттану, қажаушы әсерлерін тигізбеу
керек және улы, жарылғыш, өртті, қымбат және арзан болмауы тиіс. Бастыру
сүйықтығының тығыздығы ұңғымадағы қабат қысымына лайық болуы тиіс. Ұңғыманы
бастыру үшін БӘЗ – мен өңделген техникалық суын қабат суын (тығыздығы 1120-
1190 кгм-ке дейін), хлорлы (натри сулы ерітіндісі) (тығыздығы 1160м-ке
дейін) не кальци сулы ерітіндісі (1382 кгм-ке дейін), саз балшықты
ерітіндісі (1700 кгм-ке дейін), қолданылады. Жоғары өткізгіш қабаттары
сүйықтығын жұтып алмас үшін буферлі сұйықтықтарын, яғни
карбоксилметилцеллюлоза (КМЦ) же тұтқырлысерпімді құрамды сулы
ерітінділерін қолданады. Бастыру кезінде қабаттың коллекторлық қасиетін
сақтау үшін дегидратталған полиамидтерімен (ЭС-2) тұрақтандырылған және
құрамында ауырлатылғандырғышы (барит, гематит және т.б.) бар гидрофобты –
эмульсиялы ерітіндісін қолдану арқылы қамтамассыз етіледі. Ұңғымаларды
жөндеу кезінде саға немесе түптегі пакерлі айырғышты сұйықтықпен бастырмаса
онда жұмыс кезінде ол берік және сенімді болмайды, сондықтанда сұйықтықпен
бастыруды қажет етеді.
Фонтанды ұңғымаларды сұйықтықпен бастыру келесі жағдайда өтеді,
пайдалану тізбегіне бастыру сұйықтығын айдап тік бағытта немесе кері бағыт
тәсілімен жуып, сұйық (циркуляциялық) айналымы беттіке шығуына дейін және
кіретін, шығатын ағындарының тығыздықтарын теңестіруге дейін өткізеді. 1-2
сағат өткеннен кейін газ шықпаса ұңғыма бастырылған болып саналады.
Пакермен жабдықталған газлифтті ұңғыманы бастыру үшін біріншіден
арқанды аспабы көмегімен сүйық айналымының клапанын ашып артық газды
шығарады және СКҚ-ға бастыру сұйықтығын құбыр аралық кеңістігінен беттікке
шығуына дейін оны айдайды. Содан кейін құбыр аралық кеңістігін жауып
қабатқа бастыру сұйықтығын айдайдыда ұңғыманы саңылаусыздығынан ажыратып па
керді жұлып алады. 1,5-2 сағат ұстағаннан кейін пакер түбі аумағындағы
шайылған мұнайды алу мақсатымен, сұйықтың айналымын қайтадан бастайды.
Жабдықтарды көтеру үшін ұңғымаларға қосымша бастыру сұйықтығын құяды.
ОТЭС-мен жабдықталған ұңғымаларды бастыру кезінде сұйық айналымының
клапанын қағадыда сұйықтықты СКҚ-ға құбыр аралық кеңістігі арқылы шыққанға
дейін айдайды. Содан соң құбыр аралық ысырмасы жабыладыда сұйықтық қабатқа
бастырылады.
Бастыру сұйықтығын ұңғымалардың алдында немесе орталықтандырып
дайындайды. Оның мөлшері пайдалану тізбегінің көлеміне тең болуы қажет.
Негізгі жұмыстарына жөндеуден өткен немесе жаңа жабдықтарды
ұңғымаларға түсіріп көтеру және жобаланған жөндеу жұмыстары жатады.
Жер асты жөндеулері біткеннен кейін қорытынды жұмыстары жасалады, саға
жабдығын жинақтау және ұңғымаларды іске қосу.
2.2 Ұңғымалардың сулануымен күресу.
Су арынды режимі кезіндегі өндіру ұңғымалардың сулануы мұнаймен
қаныққан кеніштің ішкі аумағына СМК-ң (су мұнай контактісі) қозғалуының
нәтижесімен пайда болатын табиғи және заңды процессі болып саналады.
Уақыттан ерте суланудың жолдарымен себептері: Мұнайды алу кезінде
өндіру ұңғымаларда судың жарып өтуі болуы мүмкін. Жарып өтулердің
себептеріне мыналар жатады.:
1) кеніштің аумақтық (алаң бойынша) және қатпарлы (қабаттың қалыңдығы
бойынша) өткізгіштігінің әр тетілігі, ығыстырудың тұтқырлы және гравита
2) циялы тұрақты болмауынан, өндіру және айдау ұңғымалардың орналасуының
ерекшеліктері;
3) табан суларының орналасуы; қабаттың иілуі;
4) негізінен жарықшақты – кеуекті коллекторларында жоғары өткізгіш каналдар
мен жарықшалардың болуы;
5) пайдалану құбырының және цементті сақинаның саңылаусыз болмағандығынан.
Негізінен ауқытынан ерте суланудың пайда болуы мынада:
а) конусты табан суларының пайда болуы;
б) әр тетілі қатпарлы қабатындағы өткізгіштігі жоғары қабатшалар бойымен
судың алдыға шығып кету қозғалысы;
в) өткізгіштігі жоғары жарықшаларда судың жарып өтуі;
г) тізбектің және цементті сақинаның саңылаулығының нәтижесінен судың
жоғарғы, ортаңғы және төменгі сулы қабаттарынан келуі.
Қабаттармен ұңғымалардың уақытынан ерте сулануы ағымдағы мұнай
өндіруді және соңғы мұнай бергіштікті (жуылған аумақта бостан бос су
айналымы жүредіде, ал қабатта бүтін мұнайлары қалады), беттікке
көтерумен, тасымдаумен байланысты үлкен экономикалық шығындарға, мөлшері
үлкен суларды дайындау және оны қайтадан қабатқа айдауды, мұнай
жетіспеушілікті компенсациялау ретінде жаңа кен орнындарын жылдам
игеруге еңгізуді өте елеулі төмендетеді. Қабаттардың және ұңғымалардың
сулануымен күресу өте маңызды болып бара жатыр.
Суланумен күресу әдістері. Қабаттармен ұңғымалардың уақытынан ерте
сулануымен күресу үшін игеру процессін реттеу әдісінің бірінші тобын
қолданады. Конусты сулардың пайда болуын төмендету үшін ұңғымалардың
технологиялық жұмыс режимін қолайландыру қажет, ал көп қабатты кең
орнындарындағы өткізгіштігі жоғары қабат бойымен судың алдыға шығып кету
қозғалысын болдырмау үшін бір уақытта бөлек пайдаланудың әдісін қолданады.
Мұнай кеніштерін сумен ығыстыру арқылы игергенде 98% суланған қабаттан
көп мөлшерде суды алуымен жалғасады.
Сондықтанда айтарлықтай изоляция жөндеу (изоляция) жұмыстарын (ЖИЖ)
ұңғымалардың уақытынан ерте сулануы кезінде қолданғаны дұрыс.
ЖИЖ –ң негізгі міндеті жобадағы мұнайбергіштіктің коэфициентіне жету
үшін қабаттың қолайлы жағдайын қамтамассыз ету болып саналады.
Изоляция жұмыстарының мақсаттарын нақты орындау және негізгі әдістермен
технологиясын таңдау үшін ұңғымалардың сулану жолдарын білу қажет.
Судың келу жолдарын білу үшін кәсіптік-геофизикалық зерттеу әдістерін
қолданады: шегенделмеген ұңғымаларды – электрокаратаж; ал шегенделген
ұңғымаларда термотерия, импульсті нейтронды-нейтронды каротаж (иннк),
радиоактивті индикаторларды (изотоп) және азотты айдау әдістері. Алайда бұл
әдістер әр дайымда сенімді болмайды. Сондықтанда су ағынын изоляциялау
мүмкіндігінің сұрағын жиі тәжірибелі жолдарымен шешеді. Изоляция
жұмыстарының классификациясы және изоляция әдістері.
Мақсатынан тәуелді ЖИЖ-н үш түрге бөлуге болады:
шегендеу тізбегінің және цементті сақинаның саңылаулылығын жою;бөлек
қабаттарды өшіру;қалыңдығы бойынша орналасуынан және сулануының
сипаттамасынан (табан, контур және айдалатын су) тәуелді емес қабаттың
бөлек суланған аралықтарын өшіру жәнеде айдау ұңғымадағы суды айдаудың
профилін қадағалау.
Қуыстар, жарықшылар, каверналар және өлшемі әр түрлі басқада каналдары су
ағынының және оны сорып алу жолдары болып табылады. Технологиялық
ұстанымынан ағынды изоляциялау әдістерін және суды сіңірімділігінің
профилін қадағалауды, изоляция материалдарының (тампандаушы) бөлшектенуінің
дәрежесі бойынша 4 топқа бөлген дұрыс:
1) қабат қуыстарына тампондаушы ерітінділерінің фильтрациялануы;
2) жұқа дисперсті тампондаушы материалдарының суспензиясы;
3) ұсақталған тампондаушы материалдарының суспензиясы;
4) механикалық аспаптармен құралдар.
Қуыстарға ұсақ бөлшектердің түсуі негізінен қуыстың dқ және ұсақ
бөлшектің dб, өзара өлшемдерінен (диаметр) тәуелді. Егерде dқ(10dб –
болғанда, онда дисперсті ұсақ бөлшектері қуыстың каналдарымен бос жылжиды;
dқ(3dб – болғанда өткізгіштік болмайды; 3(dқdб10 – болғанда сұйықтықты
фильтрациялау кезінде қуыстарда бөлшектердің шайылуы пайда болады. Ұсақ
бөлшектер жарықшаларда бос қозғалады деп саналады. Бұл жерден алатынымыз
жұқа дисперсті материалдарға жататын қуыс үшін 3(dқdб10болатын және
жарықшалар үшін 1dжdб2 болатын
материалдарын қолданады.
Қазіргі уақытта көп деген әр түрлі тампондаушы материалдары
ұсынылған. Тампондаушы бөгеттерді – жасаудың механизмі белгілі физикалық
құбылыстарда және химиялық реакцияларында негізделген (реагенттердің өзара
немесе қабат флюидтерімен байланысы, полимерлеу, поликонденсация,
диспергирлеу, балқу кристалдану, кольматация, гидрофобизация және т.б.).
Нәтижесінде тампондаушы бөгеті гель, эмульсия, көбік, дисперсті тұнба
немесе қатты дене түрінде болуы мүмкін, жәнеде ол қабатта пайда болатын
қысым градиентіне шыдауы қажет. Бұл материалдарды негізінен әр түрлі
шайырлардан (ТСД-9, ТС-10), полимер ерітінділерінен (гипан, ПАА, метас,
тампакрил және т.б.), органикалық қосылыстардан (газдан тазартылған
тұтқырлы мұнай, мазут, битум, парафинмен қаныққан көмірсутекті
ерітінділері, мұнай эмульсиялары, мұнай күкіртқышқылдарының ерітінділері
және т.б.) кремний қосылыстарынан (силикагельдер) және басқада органикалық
емес заттардан (натри силикаты, кальциландырылған сода және т.б.) жасауға
болады.
Суспензияның дисперсті ортасына су немесе көмірсутек негізіндегі
сұйықтықтары және қуыстарда фильтрацияланатын тампондаушы материалдары
жатады. Дисперсті фаза ретінде (толтырғыш) мына ұсақ бөлшектерді қолдануына
ұсынған (порошок, гранула, талшық, стружка) цемент, саз парафин,
жоғарықышқылданған битум, рубракса, грек жаңғағының сыртқы қатты қабығы,
полиолифен (полимер), магний, ағаштың ұнтақтары, тері, асбест, әктас, құм,
қиыршық тас, бұрғылау ерітіндісінің ауырлатқышы, резеңке (резеңке ұнтағы),
жәнеде нейлонды шариктері.
Механикалық аспаптар мен қондырғыларға мыналарды жатқызу қажет
пакерлер – тығыны, жарылғыш пакерлері, неогренді ұшқышты – келте құбырлары,
хвостовик немесе диаметрі құттай қосымша тізбектері және т.б.
Кеуекті ортаны тығындау механизмі бойынша бұл әдістер селективті және
селективті емес болып бөлінеді. Селективті изоляциялау әдісінде келесіні
қолдануына негізделген екі топты әдістерге бөледі:
1. мұнайда еритін және суда ерімейтін, қуыстар кеңістігін
тығындайтын материалын құрайтын селективті изоляциялау
реагенті;
2. қабат мұнайымен араласқанда пайда болмайтын, ал тек қана
қабат суымен араласқан жағдайда қуыстардың кеңістігін
тығындайтын материалын құрайтын селективті әрекет ететін
изоляциялау реагенті.
Өнімді қабатты толықтай суланған жағдайда су ағының селективті
изоляциясын қолданады. Тәжірибе көрсеткендей өнімді қабаттың
анизотропиясынан, өткізгіш және өте шайылған қабатшаларда, сулану болады.
Сондықтан да ұңғымаларға бітеуші полимерлі құрамын немесе сулы
ерітінді негізіндегі тампонажды материалдарын айдаған кезінде ол қабатқа су
өткізгіш каналдары арқылы енеді. Бұл жағдайда жоғары өткізгіш су қаныққан
аймақтарында бітеуіш полимерлерімен селективті тығыны пайда болады. Су
ағынына бағытталған изоляция ұңғымалардың қалыңдығымен және қабатпен
айдалынатын сумен сулану интервалы бойынша фильтрациялық біртексіздігі жоқ
қабаттарға қолданады.
Тәжіриебеде бағытталған изоляцияның технологиясы үш схема бойынша өтеді:
- мұнаймен қаныққан аумақтағы пакерді айырып суланған аралыққа ТСҚ – мын
бағыттап айдау;
мұнаймен қаныққан төменгі аралықтарға түйіртпекті (зернистый)
материалдарын сеуіп ТСҚ-мың бағыттап айдау;
- қосымша бұрғылау үшін және суланған аралықты екінші рет ашу үшін
аттырылған аралықта уақытша цементті көпірін орнатуға ТСҚ-мын бағыттап
айдау.
Тізбек сырты ағынын жою арнайы тесіктері арқылы және перфорацияның
жоғарғы немесе төменгі аралықтары арқылы жүзеге асады.
Пайдалану тізбегінің саңылаусыздығындағы ажыратылуды жою үшін,
ажыратылудың сипаттамасынан тәуелді арнайы тампонажды құрамдарын
қолданады.
Барлық айтылған жұмыстардың түріне келесі изоляциялық материалдарын
қолданады:
- сулы ерітінді негізіндегі, төмен малекулалы полиакриламид және бітеуші
тұтқырлы серпімді құрамы (ТСҚ технолдогиясы (технология ВУС));
- әр түрлі модификациялы кремний органикалық қосылыстары (АКОР
технологиясы)).
- синтетикалық шайыр негізіндегі құрамы ТОТАЛ және СТАТОЛИТ.
- сұйықтықты өте көп мөлшерде сорып алғанда қолданатын ісінетін
полимерлері.
Жөндеу изоляциялық жұмыстарын өткізу үшін қажетті материалдардың түрін
нақты бір жағдайға байланысты анықтайды. Жиі араласқан (комбинированный)
технологиясын қолданады, мысалы ТСҚ + АКОР (ВУС+АКОР).
Суда ерігіш полимер акриламид негізіндегі тұтқырлы серпінді құрамдары
Селективті және қабатқа бағытталған изоляциясы үшін ТСҚ технологиясы
Тағайындалуы. Қабатшалар арасында әлсіз гидродинамикалық байланысы бар
өткізгіштік бойынша кенет біртексіз қабаттардың
ағымдағы және соңғы МБК-н жоғарлатудағы игерудің тиімді технологиясын
жақсарту үшін қабаттың түп маңы аймағына тұтқырлы-серпімді құрамдарымен
әсер ету болып табылады.
Бұл технологиясы іске асыру кезінде тереңдік бойынша қабатқа бір жақты
(айдау немесе жинау желістерінің жағынан) немесе екі жақты әсер ету
жағдайларына шектеу қойылады.
Технологияны еңгізудің нәтижесі:
- кеніштің өңделген ауданындағы алаңымен тілігі бойынша фильтрациялық
ағынының қайта құрылуы;
- айдау ұңғымалардан өндіру скважина судың жарып шығуын ұстап тұру;
- өткізгіштігі төмен аймақтардан қиын алынатын қорларды игеруге еңгізу;
- жөндеу изоляциялық жұмыстарын өткізу кезінде өндіру ұңғымалардың түбіне
келетін су ағының шектелуі.
Қолдану аумағы.
Өткізгіштігі 0,1 мкм²-тан жоғары, қабат температурасы 90ºС болатын
мұнайгаз кен орнының терригенді және карбонатты коллекторлары.
Тиімділігі.
Өңделген скважинаға, меншікті технологиялық тиімділігі 500 тоннадан
асады. Өндіру ұңғымадағы су ағынына шектеу қойғандағы тиімділігі 80%.
Тиімділігінің жалғасуы 12 ай.
Қолданылатын жабдығы.
Мұнай кәсіпшілікте полимер-бітеуіш компазициясын дайындап айдау үшін
жылжымалы УДР-32м қондырғысы (порошок тәрізді полимер үшін) және полимері
ерітінділерін дайындау үшін сорапты агрегатындай УППР-ЖИЖ жылжымалы модулін
(сұйық полимер үшін) қолданады.
Ерекше айырмашылығы. Айдалатын ТСҚ-ң жиегін аз мөлшерде қажет етеді (100 м-
ке дейін), аз уақытта пайда болады және құрамындағы полимерлі мен
бітеуіштің мөлшері көп болады. Қабатқа айдалған гидрогель бітеушісі өте жай
жылжиды, қалған кедергі факторы, бастапқы қысым градиенті және тұтқырлы
серпімді құрамы жоғары дәрежеде болады.
Қабатқа селективті және бағытталған изоляциясы үшін кремний органикалық
тампонажды материалы.
АКОР-БН технологиясы.
Тағайындалуы.
Бұл технология жарықшақты,каверналы қабаттардағы
қабатшаларда өткізгіштікті төмендетіп және оны жою үшін тікелей түп маңы
аймағында және оған жақын қоршаған ортада изоляциялық экранын жасауда
негізделген.
АКОР-БН сумен араласу нәтижесінде гидролизденіп содан соң қатайады.
Технологияны енгізудің нәтижесі:
- пайдалану тізбегінің саңылаулылығын жою;
- айдау ұңғымадан өндіру ұңғымаға судың жарып шығуын ұстап тұру;
- өткізгіштігі төмен аймақтардан қиын алынатын қорларды игеруге
егізу;
- ұңғыманы пайдалану кезінде тізбек сырты ағынын жою. Қолдану
аумағы. Қабат температурасы 90ºС болатын мұнайгаз кен орнындағы терригенді
жарықшақты қуысты, каверналы жоғары өткізгішті коллекторлары.
Тиімділігі.
Өңделген ұңғымаларға меншікті технологиялық тиімділігі 500 тоннадан асады.
Өндіру ұңғымаларға су ағынына шектеу қойғандағы тиімділігі 80%
Тиімділігінің жалғасуы 12 ай.
Қолданылатын жабдығы. Жөндеу изоляциялық жұмысын өткізген кезінде
стандартты ұңғыма сағасының жабдығын және ҰЖЖ (ПРС) мен ҰКЖ (КРС)-да
қолданылатын механизімдермен агрегаттары пайдаланады. Техниканың минималды
мөлшері: ЦА – 320 – 2 агрегаты, мөлшері 8-10м³ болатын автоцистерналары.
Ерекше айырмашылығы.
АКОР-БН материалы концентратталған сұйықтық болып келеді. Жиек аз мөлшерде
айдалады және гель аз уақытта пайда болады.
Қабатқа айдалған гидрогель бітеушісі өте жай жылжиді, қалған кедергі
факторы, бастапқы қысым градиенті жоғары дәрежеде болады.
Ұңғымалардың сиымдылығы нашар болған уақытта АКОР-БН технологиясын
қолдану изоляциялық жұмысын өткізуге және құрамдарды аз мөлшерде айдауына
(10м –ке дейін) мүмкіндік берумен ерекшеленеді. Цементпен бекітілген суда
ерігіш полимер акриламид негізіндегі тұтқырлы – серпімді құрамдары.
Қабатқа бағытталған изоляциясы үшін ТСҚ+Цемент технологиясы.
Тағайындалуы.
Қабатқа ұзақ уақыт бойы тиімді әсер етуі үшін қабаттың түп маңы
аймағындағы тұтқырлы-серпімді құрамы цементпен бекітіледі. Бұл технология
изоляцияланатын қабатқа ТСҚ-мын айдап цементпен бекіту арқылы жүзеге асады.
Осы технологияны келесі жағдайларды шешуге қолданады:
- тізбек сырты ағындарын жою;
- айдау ұңғымаларынан өндіру ұңғымаға судың жарып шығуын ұстап тұру;
- суланған аралықтарды және жайылған суларды өшіру; Қолдану аумағы.
Өткізгіштігі 0,1 мкм²-тан жоғары, қабат температурасы
- 90ºС болатын мұнайгаз кен орнының терригенді және карбонатты
коллекторлары. Тиімділігі. Өңделген ұңғымадағы меншікті технологиялық
тиімділігі 1000 тоннадан асады. Өндіру ұңғымаларындағы су ағынына шектеу
қойғандағы тиімділігі 85 % - ға дейін. Тиімділігінің жалғасуы 18 айдан
жоғары.
Қолданылатын жабдығы.
Мұнай кәсіпшілікте полимер-бітеуіш композициясын айдау үшін жылжымалы
УДР-32м қондырғысы (порошок тәрізді полимер үшін) және полимерлі
ерітінділерін дайындау үшін сорапты агрегатындай УППР-ЖИЖ жылжымалы модулін
(сұйық полимер үшін) қолданады.
Ерекше айырмашылығы.
Гидрогелмен бітеп цеметпен бекіту нәтижесінде қабатта немесе тізбек
сыртындағы жиегінің қалған кедергі факторы, алғашқы қысым градиенті жоғары
болғандықтан табан суларының ағынын берік изоляциялап тізбек сырты суларын
жояды.
АКОР-БН мен бекітілген суда ерігіш полимер акриламид негізіндегі
тұтқырлы-серпімді құрамдары.
Қабатқа бағытталған изоляциясы үшін ВУС+АКОР – БН технологиясы.
Тағайындалуы. Өңделген қабатқа тұтқырлы – серпінді (ТСҚ) құрамдарын
айдап және АКОР – БН-мен бекіту арқылы тиімді және ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КІРІСПЕ
1 ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1.1 Жалпы
мәлімет ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.2
Стратиграфия ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.3
Тектоника ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.4 Өнімді горизонттардың коллекторлық
қасиеттері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.5 Мұнай, газ және судың физика-химиялық
қасиеттері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.6 Гидрогеологиялық
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .
2 ТЕХНИКАЛЫҚ-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
2.1 Скважиналарды пайдалану кезіндегі күрделі жағдайлармен күресу.
Скважиналарды жер асты
жөндеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ..
2.2 Скважиналардың сулануымен
күресу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.3 Скважинадағы құм тығынының пайда болуымен
күресу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.4 Парафин және асфальтен шөгінділерімен
күресу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.5 Тұз шөгінділері және олармен
күресу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.6 Скважинаны жер асты жөндеудің басқа да
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.7 Жөндеудің техникасы. Көтеріп – түсіру операцияларының механизмімен
автоматизациясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3 ЕҢБЕК ҚАУІПСІЗДІГІ ЖӘНЕ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ
3.1 Мұнайгаз кәсіпшілігіндегі қауіпсіздік
техникасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3.2 Скважиналарды жөндеу кезіндегі еңбек
қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3.3 Қоршаған ортаны және жер қойнауын
қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ
4.1 Октябрьмұнай МГӨБ - ның ұйымдық
сипаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4.2 Негізгі және қосымша өндірісті
ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.3 Октябрьмұнай МГӨБ - ның еңбекті және еңбекақы төлемін ұйымдастыру
ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4.4 Жанажол кен орнын пайдаланудың техникалық-экономикалық көрсеткіштерін
сараптау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.5 Мұнай мен газды өндіру
көлемі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ..
4.6 Жобаны іске асыру тиімділігінің
көрсеткіштері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
КІРІСПЕ
Қазақстан-ірі мұнай елдеріне жатады. Геологиялық қоры бойынша ол ТМД
ішінде екінші орынды алады. (бірінші орынды Ресей). Дүние жүзінде оныншы
орында. Алайда 164 кен орынның 58-і ғана игерілуде. Барлық кен орындарын
пайдаланса Қазақстан мұнай өндіру жағынан Ирак, Кувейт, Ливия, БАЭ секілді
елдермен тең болар еді.
Ерте кездің өзінде-ақ батыс аймақ тұрғындары мұнай және оның
қасиеттерін білген. Олар тайыз шұңқырлардан мұнайды жинап кейбір тері
ауруларын емдеген.
1899 ж. Қаракүңгіл кен орнында 21 ұңғыма 38-275 м тереңдіктерде
қазылған. №7 Ұңғымадан 40 м тереңдіктен бірінші фонтан алынған, дебиті 22-
25 тн, бұл Қазақстан мұнай кәсіпшілігінің бастауы болды.
Ақтөбе облысы негізігі бөлігі Каспий маңы ойысының шығыс шегінде
орналасқан, мұнайдағы іздеу барлау жұмыстары бұнда 70 жылдық тарихқа ие.
Тұз асты түзілімдерінің алғаш кен орындары Шұбар-Құдық және Жақсымайда
1931, 1933 ж.ж. ашылған.
Геофизика өрістерінің және бұрғылаудың техникалық дамуы 60 жылдары
бұл аумақты өте терең геологиялық зерттеуге мүмкіндік берді. Мұнайгаздылық
ауданы 100 мың болды.
Кенқияқ тұзасты кешені 1959 ж. ашылып, 1966 ж. игеруге берілді.
Мұнайы құмдылы жоғары тұтқырлы.
Қазақстан мұнайгаз саласындағы оқиғалардың бірі 1979 ж. ашылған және
1991 ж. меңгерілген Тенгиз кен орны. Осының негізінде АҚШ фирмасымен
бірлескен Шеврон-Тенгиз Шевройл өнеркәсібі құрылды.
Жаңа Жол кен орнының бірінші тұз асты кешені 1978 ж. ашылып, 1983 ж.
пайдалануға берілді. Бұл күкіртсутегі мен көмірқышқыл газының 6%-ға
дейінгі, 10%-ға дейінгі парафині бар алғаш кен орын.
Барлаушылар әрдайым жаңа кен орындар ашуда. Тек 1995 ж. АҚ
Ақботамен Айтыртау, Мырзалы, Шығыс, Кемеркөл аудандарда барлау
жүргізіліп, Төбеарал кен орны ашылған.
Мұнайдың қазақстан экономикасындағы ролі зор; Мұнай өнімдері барлық
салалар бойынша қолданылады. Жыл сайын 27 млн. мұнай өндіріледі.
Мұнай құрамы бойынша күрделі. Ол тек бензин, керосин, дизель отынын
алу үшін емес, басқа да мақсаттарда қолданылады. Бұл мыңдаған заттардың
қоспасы. Бүгінгі күннің өзінде барлық заттар анықталмаған.
Мұнай кеуекті, жарықшақты қабаттарда болады. Оларды алу үшін тек
сорапты, газды қолданбай, сонымен бірге басқа да ығыстырғыштар
пайдаланылады.
Әдетте мұндай мақсатта кәдімгі немесе әр түрлі химиялық заттар
қосылған минералды су қолданылады. Оның мөлшері өндірілген өнім мөлшеріне
байланысты айдалады. Осылайша қабат қысымы тұрақты ұсталады.
Мұнайды толығымен өндіріп алу 30-шы ж. өзінде-ақ проблеммаға айналды.
Ол мақсатта қабатқа су ғана емес, көмірсутек газын айдау ұсынылған. Өйткені
бұл газдар мұнайда ериді, ал газконденсатты қоспаны алып шығу сұйыққа
қарағанда жеңіл. Бұл теориялық түрде мұнай өндіруді 90%-ға дейін өсіруге
мүмкіндік береді.
Пайдалану кезінде қабаттың түп маңы аймағы физикалық қасиеттерін
өзгертеді. Бұл өңдеулер кезінде болады. Көбік қышқыл өңдеуді қолдану судың
өндіру ұңғысына жылжуын төмендетеді. Бұл мұнай кен орындарын игерудегі
ауқымды мәселелердің бірі болып табылады.
Суы минералданған және техникалық қажеттіліктерге қолданылады.
Тұрмыстық қажеттіліктерге құдық сулары алынады. Жем өзені балыққа бай
келеді. Онда шортандар, майшабақтар, алабұғалар мекендейді.
Тамды өзені өз бастауын Шабаева ауылы жанындағы бұлақтан алып, Елек
өзеніне келіп құяды.
Бұлардан басқа төрт кішігірім өзендер бар; Сазды, Ақжар, Қаракеш,
Талды-су. Олардың тұрақты ағымы жоқ сондықтан жиі кеуіп кетіп отырады.
Өсімдік әлемі тек атмосфералық шөгінділер есебінен құралады. Өсімдік
әлемі кедей және негізінен бетегелер тобынан құралған.
Жылдық орташа шөгінділер 170 мм. Қыс мезгілінде жердің қату тереңдігі
1,5-1,8 м.
Жем метеостанция мәліметі бойынша ауаның айлық және жылдық
температурасы.
Кестe 1.1
Ай Орташа температура Айлар Орташа температура
I -15.2 0С VII 21.60С
II -140С VIII 21.80С
III -7.30С IX 14.80С
IV 6.20С X 3.80С
V 15.70С XI -5.10С
VI 21.40С XII -11.20С
Жылдық орташа температура 4,80С
Жел бағытының, жылдамдығының, қайталануының мәліметтері
Кестe 1.2
Бағыт қайталануы, % Қайта-
лану %
Айлар
Желдің бағыт бойынша орташа
жылдамдығы, мс
С СШ Ш
1 2 3 4
Арасында құмтас және әксаз
0,5 суглинкалар 100 тасмалтасымен.
Құмдары сұрғылт, әр түрлі түйіршікті,
5-85 құмдар 50 полимикті.
саздар 30 Саздары сұрғылт-жасыл, әксаздылы.
әксаздар 20 Әксаздары ақшыл-сұрғылт.
Саздар Саздары сұрғылт, тығыз, алевролитті.
Құмдар 50 Құмдары ұсақ түйіршікті.
85-475 Құмтастар 30 Құмтастары сұры.
20
Саздары сұры, әр түрлі түйіршікті.
475-600 Саздар 50 Құмдары сұры, қабатшалы.
Құмдар 50
Саздар 50 Саздары сұры, слюдалы алевролитті.
Алевролиттері орташа түйірлі, саздылы.
600-800 Алевролит-тер Құмтастар кварц-слюдалы, орташа түйірлі.
35
Құмтастар
15
Саздар 65 Саздары қара-сұрғылт, тығыз, әктастылы,
арасындақызыл түсті.
Құмтастары шұбар түсті, ұсақ түйірлі
800-2290 Құмтастар 15 әктастылы.
Алевролиттері жұқа қабатшалы.
Алевроли-ттер Ангидриттері сұры, массивті, қатты.
Ангидриттер 15
5
Тас тұзы 55 Тас тұзы ақ, слюдалы саз қабатшалары бар
кристалл күйінде.
Ангидриттері сұрғылт, тығыз, массивті.
2290-2400 Ангидриттер 40 Сұрғылт-жасыл саздардың қабатшалары бар.
Саздар 5
Аргилиттер 75 Сұры, тығыз, слюдалы.
Алевриттер 25 Сұры, газдылы.
2400-2450
Гравий мен құмтас қабатшалары бар
2450-2560 Аргилиттер 55 аргилиттер.
Ангидриттер 30 Қоңыр-сұрғылт,ірі кристалды.
Аргилиттер 30 Қоңыр-сұры.
30 Ашық-сұрғылт.
2560-2690 Әктастар 10 Ашық-сұры,ақ, жарықшақты,
Доломиттер кристаллсыздандырылған.
Әктастар 90 Сұрғылт, микро кристалды, доломиттелген,
кеуекті каверналы.
2690-2760 Қоңыр-сұры, тығыз, қабатшалы.
Аргилиттер 10
Әктастар 45 Ашық-сұры, жарықшақты, каверналы.
Жасыл-сұры, тығыз.
Аргилиттер 25 Сұры, қабатшалы.
2760-3310 Алевролит-тер 3075 м тереңдіктегі жыныстар аргилиттер
Құмтастар 15 мен алевролиттер арқылы көрсетілген.
Доломиттер 10 Сұрғылт, қабатшалы құмтастар.
5
Әктастар 90 Сұрғылт,жарықшақты, каверналы.
3310-3546 Сұры, тығыздалған.
Аргилиттер 10
Әктастар 90 Сұрғылт,жарықшақты, каверналы.
Сұры, тығыздалған.
3540-3900 Аргилиттер 10
Әктастар 90 Сұрғылт,жарықшақты, каверналы.
3600-3740 Сұры, тығыздалған.
Аргилиттер 10
Әктастар 90 Сұрғылт,жарықшақты, каверналы.
Сұры, тығыздалған.
Аргилиттер 10
3740-3900
Ортаңғы карбон (С) - Башкир және Мәскеу жікқабаттарының
түзілімдерімен көрсетілген. Жалпы қалыңдығы 224м. (3892-3668). Олар
негізінен сұры және ашық сұры, органогенді, массивті доломиттелген, сирек
кездесетін аргиллит қабатшалары бар әктастармен сипатталады. Мәскеу
жікқабатының (С) құрамы екі жікқабатшаға бөлінеді: төменгі мәскеулік,
жоғарғы мәскеулік. Төменгі мәскеу жікқабатшасының түзілімдері верей және
кашир горизонттармен көрсетілген, №23 ұңғымамен 3803-3647м. интервалында
және І-С ұңғымасымен 36668-3560м. интервалында ашылған. Жікқабатшаның
ашылған қалыңдығы 108-156м. Олар кішігірім қалыңдықтағы аргиллит
қабатшалары бар карбонатты жыныстардан тұрады. Жоғарғы визей – төменгі
мәскеу жікқабатшасының карбонатты түзілімдер кешені (қалыңдығы 30м.),
былайша айтқанда, төменгі қабат қатқабатын құрайды және КТ-ІІ индексімен
белгіленеді. Онда өнеркәсіптік мұнай қорлары бар екендігі анықталған.
Жоғарғы мәскеу жікқабатшасы подольск, мячков горизонттарымен
көрсетілген. Подольск горизонтының төменгі бөлігі негізінен аргилиттердің,
құмтастардың, алевролиттердің, гравилиттердің, сирек әктастардың (қалыңдығы
266м-ден (№33 ұңғыма) 366м-ге дейін (№23 ұңғыма)) қатпарласуынан тұратын
терригенді жыныстар қатқабатынан тұрады. Горизонттың жоғарғы бөлігі қатты,
массивті әктастармен көрстілген. Подольск горизогтының карбонатты
түзілімдер қалыңдығы шамамен 144-220м. аралағында ауытқиды. Мячков
горизонты барлық ұңғымалармен аршылған және органогенді, сынықты, ұсақ
түйірлі, массивті, қатты жыныстардан құралған. Оның қалыңдығы 115-тен 164м-
ге дейін өзгереді.
Жоғарғы карбон (С) касым және гжель жікқабаттармен көрсетілген.
Метологиялық қатынаста касым жікқабаты әктас пен доломиттерден тұрады.
Солтүстік-шығыс бөлігінде саздардан, алевриттерден, сирек, қалыңдығы 24-
109м. гравийлерден тұратын доломит пен әктастан құралған.
Касым жікқабатының қалыңдығы 50-97м. Гжель жікқабаты оңтүстік және
оңтүстік- батыс бөлігінде 65-85%-ға балдырлар қалыңдығынан құралған
аргоногенді әктастардан тұрады. Солтүстік-шығысқа қарай ангидриттену өсе
отырып, толық ангридриттерге өтеді. Осы жерде аргилит тәріздес саздар
кездеседі. Жікқабат қалыңдығы 53-156м. касым, гжель, мәскеу жікқабатының
подольск және мячков горизонттарының карбонатты түзілімдер кешені Жоғарғы
карбонатты қатқабатқа тіркелген (КТ-І). Бұл жерде кен орнының негізгі
кеніші орналасқан. Карбонатты қатқабаттың суммарлы қалыңдығы 427-ден (№3
ұңғыма) 537м-ге (№5 ұңғыма) дейін өзгереді. Қиманың карбонат үсті бөлгі
гжель жікқабатының терригенді жыныстар будасымен сипатталған.
Пермь жүйесі (Р) төменгі Р1 және жоғарғы Р2 бөліктерден тұрады. Төменгі
бөлік ассель, сақмар және кунгур жікқабаттарының түзілімдерімен
көрсетілген. Ассель-сақмар терригенді қатқабаты Жаңажол кен орнында флюид
тірегін құрайды. Негізінен саздардан тұратын бұл түзілімдердің қалыңдығы
кең ауқымда өзгереді – 16м-ден (№24 ұңғыма) 598м-ге (№8 ұңғыма) дейін.
Литологиялық тұрғыдан бұл қатқабат аргиллиттердің, құмтастардың,
алевриттердің және саздылы әктастардың қатпарласуынан тұрады.
Кунгур жік қабаты сульфат-терригенді (ангридттер және қалыңдығы
60 метрге дейінгі аргиллит тектес саздар) жыныстармен көрсетілген.
Жоғарысында аргиллит, алевролит және ангидрит қабатшалары бар галогенді
жыныстар (тас тұзы) қатқабаты орналсқан. Қиманың ангридтену дәрежесі
төменнен жоғары қарай жүреді.
Кунгурдың жоғары бөлігінде қалыңдығы 4-84 метр ангидридттерден құралған
терригенді-сульфатты буда орналасқан. Жоғары бөлік – () жеке ангидрит
қабатшалары бар шұбар түсті
терригенді жыныстармен (саздар, аргилиттер, ұсақ түйіршікті құмтастар мен
алевролиттер) сипатталған. Жоғарғы пермь қалыңдығы солт. күмбез дөңесте 633
метрден (№10 ұңғыма) 1808 метрге дейін (№6 ұңғыма) өзгереді.
Триас, юра және бор жүйелерінің түзілімдері саз, құмтас,
алевролиттердің алмасуымен терригенді жыныстардан тұрады. Триас қалыңдығы
шамамен 67-371 метр, юра – 60-246 метр, бор – 320-560 метр арасында
ауытқиды. Жоғарғы бор түзілімдері қалыңдығы 2-3 метр төрттік түзілімдерден
құралған.
1.3 Тектоника
Техтоникалық қатынаста Жанажол кен орнының ауданы Орал геосинклиналь
аймағынан Ащысай мен Көкпенкті жарылымы арқылы бөлінген Каспий маңы
ойпатының шығыс бөлігінде орналасқан. Геологиялық дамудың ең басты көрінісі
территорияның түсуі және қалың шөгінді құндақтың түзілуі болып табылады (7-
10км.). Шөгінді жыныстардың негізгі бөлігін тұз асты кешені құрайды. Тұз
асты түзілімдердің беттігі батысқа қарай Ащысай жарылымынан 2 км-ден Беттау
күмбезінің меридианында 5,5-6,0 км-ге дейін құлайды. Шығыстан батысқа қарай
Жаңажол, Кенқияқ, Қоздысай және Шұбарқұдық саты жүйелері ерекшеленеді.
Олардың тұз асты түзілімдерінің жабын тереңдігі сәйкесінше 3-3,5 км; 3-4 км
және 5 км-ден төмен болып келеді.
Жаңажол көтерілімі ось ұзындығы бойынша 28 км және субмеридианьді
созылымдағы бранхиантиклинальді қатпарды құрайды. Қатпар екі шағын
көтерілімдерден тұрады. Солтүстік - №50 ұңғыма ауданында, оңтүстік - №19
ұңғыма ауданында, құрылым өлшемі мұнайлылық контуры бойынша 28*7 км.
Көтерілім амплитудасы 250 м. Қиманың барлық горизонттары бойынша
құрылымдық пішіні сақталады.
1.4 Өнімді горизонттардың коллекторлық қасиеттері
Жоғарғы карбонат қатқабатының қималарын салыстыру нәтижесінде үш
коллектор будалар (жоғарыдан төмен қарай А, Б, В будалары) анықталады. Олар
бойынша газ, конденсат және мұнай қорлары анықталған. Стратиграфиялық
тұрғыдан А және Б будалары Гжель мен Касым жікқабаттарына жатқызылған.
Құрылымның солтүстік күмбез маңында №10, 13, 50 ұңғымалар ауданында В
будасы анықталады.
Литологиялық жыныстары әктастармен, доломиттермен және соларға тән
түрлермен көрсетілген. Әктастар органогенді, микрокристаллды, псевдоолитті.
Органогенді әктастар А будасы үшін тән (Гжель жікқабаты). Олар органикалық
қалдықтардан тұратын сұры түсті жыныстар. Кеуектілік бұрыс пішінді болып
келеді, өлшемдері 0,005-0,5 мм., сирек 1мм., каверналы 1-5 мм. Жарықшақтық
нашар дамыған. Микрокристалл әктастар әр түрлі дәрежеде саздалған,
біртекті, негізінен тығыз, жарықшақтығы органогенді әктастар арасында
кездеседі, сонымен бірге гжель жікқабатының төменгі бөліктерінде жеке
будалар түзеді.
Доломиттер өнімді жыныстар қимасында кең тараған. Олар біртекті,
массивті, қоңыр-сұрғылт жыныстар, арасында жиі битумнан қалған белгілері
болады.
А, Б, В будалары керн материалдарымен қанағатты түрде қамтылған. А
будасы бойынша 34 рет кеуектілік пен өткізгіштікті (8 Мg) анықтау
жүргізілген. Кеуектілік сонымен бірге СКҚ арқылы да анықталады. СКҚ бойынша
алынған кеуектілік көрсеткіші керн мәліметтеріне жақын. Жобалау үшін 12%-ға
тең кеуектілік пен 8 Мg өткізгіштік қабылданады. Мұнайға қанығу 80% -ға
тең.
Б будасы бойынша 7 ұңғымадан 215 кеуектілікті есептеуге және 186
өткізгіштікті есептеуге қажетті үлгілер алынды.
Мұндағы кеуектілік – 13,7%, өткізгіштік - 171 Мg. Мұнайға қанығу 87%-ға
тең. Осы параметрлер жобалауға қабылданады.
В будасы 164 кеуектілік пен 82 өткізгіштікті анықтау орындалған. Мұнда
кеуектілік – 10,2%, өткізгіштік – 175 Мg. Мұнайға қанығу 86%.
В1 будасы кернмен сипатталмаған. Оның параметрлері В будасымен
келтірілген. Төменгі карбонатты қатқабат толық зерттелмеген. өткізгіштігі
анықталмаған. Керн бойынша кеуектіліктің орташа мәні - 11%. Мұнайға қанығу
75% .
Бірінші карбонатты қатқабат (КТ-І) әктастармен, доломиттермен
көрсетілген. Сирек түрде саз қабатшалары кездеседі. КТ-І қатқабатының
қимасында үш өнімді коллектор будалар анықталған. (А, Б, В).
Өнімді будалардың коллекторлық қасиеттері керн және геофизикалық
зерттеулер кешені бойынша зерттелген. Керн бойынша орташа арифметикалық
кеуектілік мәні А, Б және В будалары үшін сәйкесінше: 11,5%, 13,7% және
10,2%.
А, Б, В будалары газ бүркемесінің газбен қанығуы 79%, 82%, 81%.
ГИС нәтижелері бойынша орташа кеуектілік : А будасы бойынша - 12%, Б –
13,8%, және В – 11,5% болды.
Жоғарыда келтірілген мәліметтер бойынша А және Б будалары керн мен ГИС
арқылы зерттеу жүргізу нәтижелері бірдей де , ал В будасы бойынша бірдей
емес. Алайда, В будасы бойынша керн 7 ұңғымадан алынғанын, ал ГИС зерттеу
жұмыстары 12 ұңғыма бойынша жүргізілгендігін ескеріп, кеуектілікті 11% деп
аламыз. А, Б және В будаларының өткізгіштік сипаттамасын негіздеу үшін тек
қана керн мәліметтері алынды. Ораташа өткізгіштік А, Б және В будалары
бойынша сәйкесінше 0,0008 мкм2 , 0,171 мкм2 , 0,114мкм2 . А және В будалары
бойынша бастапқы мұнайға қанығу геофизикалық зерттеулермен анықталды және
сәйкесінше 80 % -ға тең. В будасы үшін 86%.
В1 будасы кернмен әлсіз сипатталған. Ол бойынша барлық параметрлер В
будасындай етіп алынған.
Стратиграфикалық қатынаста Г будасы Мәскеу жікқабатының нашар
горизонтына жатқызылған, ал Д будасы Мәскеу жікқабатының верей горизонтына,
башкир жікқабатына және серпухов жікқабатының протвин горизонтына жатады.
Жобалау үшін кеуектіліктің келесі мәндері ұсынылады: ГІ - 9,5%, ГвІІІ –
12,6%, ДНІ – 10,8% және ДІІІ – 9,8%.
Өнімді будалардың өткізгіштігін негіздеу үшін керн материалының ,
геофизикалық және гидродинамикалық зерттеулердің нәтижелері қолданылды.
Керн мәліметтерінің шектеулі екендігі белгілі болғандықтан өткізгіштікті
белгілі кеуектілік және каротаж бойынша анықталған жөн.
Жобалауға келісідей өткізгіштіктің берілгендері ұсынылады. ГІ –
0,0185мкм2 ; Гв–ІІІ - 0,0824мкм2; ДнІ, ДвІ – 0,0603мкм2.
Жалпы мұнайға қанығу тек ГИС арқылы анықталды және будалар үшін
келесідей болып келеді: ДнІ, ДвІ және ДІІІ үшін 89%, 85%, 73%; газға
қанығу: ГнІІІ және ГвІІІ - 78% және 83%.
Өнімді будалардың қалыңдығы өте ауқымды көлемде өзгеріп отырады.
Мысалы, КТ-І қатқабаты бойынша А, Б, В және В1 будаларының қалыңдығы
негізінен 30-60 м. Болса, кейбір ұңғыларда 5, тіпті 2 м-ге дейін
төмендейді. Олардың жоғары мәндері Б және В будаларында байқалады, кейбір
ұңғыларда 100-109 м-ге жетеді. Будаларды бөлгіш қабатшалардың қалыңдығы
ондаған метге жетеді, тек бөлек ұңғыларда 2-5 м-ге азаяды, ал кейде 0-ге
түседі.
А будасының қалыңдығы 2,4-89,4 м,жалпы тиімді қалыңдығы 3,4-66,5 м,
мұнайға қанығу максимум қалыңдығы 36 м-ге жетеді.
Оташа мұнайға қанығу қалыңдығы 12 м., газға қанығу – 26 м.
Б будасы бойынша жалпы қалыңдық 4 – 104,8 м, тиімді қалыңдық 3,4 – 6,4
м, мұнайға қанығу қалыңдығы 1-ден 47,3 м-ге дейін.
Мұнайға қаныққан орташа қалыңдық кеніш бойынша 12 метр, газға қаныққан
қалыңдық 14 метр.
В будасы Б будасы секілді кең ауытқуға ие қалыңдығы бар. Осылай, Б
будасының жалпы қалыңдығы 10-нан 108,8 м-ге дейін өзегерді, тиімділік
қалыңдығы 6-40 м. Мұнайға қанығу қалыңдығының максимал мәні 55м.
Мұнайға қанығу қалыңдығының орташа мәні оңтүстік күмбезде 13 м.,
солтүстік күмбезде 20,9 м.В1 будасының қалыңдығы 28,2 – 73 м, мұнайға
қанығу қалыңдығы 30,8 – 88,6м.
Мұнайға қанығу қалыңдығының орташа мәнінің оңтүстік күмбезде 5,6 м,
солтүстік күмбезде 7,4 м. КТ-ІІ карбонатты қатқабатының интервалы
құрылымының оңтүстік бөлігінде 603 м-ден және құрылымының солтүстік
бөлігінде 827 м-ге дейін өзгереді. Ондағы Г және Д будалары да өз
қалыңдықтарының тұрақсыздығымен ерекшеленеді: І блокта олардың қалыңдығы
солтүстікке қарағанда аз. ГвІІІбудасының жалпы қалыңдығы
4,2 м-ден 84 м-ге дейін, ГнІІІ будасы 4 м-ден 218 м-ге дейін өзегерді.
ГвІІІ будасының мұнайға қанығу қалыңдығының максимал мәні 30,2 м; ГнІІ –
71,2м; ДвІ – 115,4 м; ДнІ – 83,8м.
1.5 Мұнай, газ және судың физика-химиялық қасиеттері
Жаңажол кен орнының мұнай мен газы 9 ұңғымадан алынған 9 үлгі бойынша
зерттелді. Зерттеу жұмыстарын жүргізген Эмбамұнай бірлестігінің ЦНИЛ ,
Гурьевмұнайгаз геология бірлестігінің орталық лабороториясы, Ақтөбе
КАЗНИГРИ бөлімшесі.
Эксперименттер мен есептеулер сепарацияның келесі жағдайында
жүргізілген:
Сепарация Қысым Температура
сатысы
1 20,00 10
2 7,0 8
3 1,05 8
4 1,00 20
Сынамаларды толығымен зерттеу тек №17 және №25 ұңғымаларда жүргізілген.
Бұл ұңғылардан алынған мәліметтер өзара ұқсас. Сонымен қатар
эксперименттік және есептік мәліметтердің үйлесімділігі байқалған. Басқа
сынамаларды зерттеу кезінде әр түрлі параметрлер анықталғандықтан, оларды
есептеуге алуға мүмкін емес. Сондықтан 17 және 25 ұңғымалардан мәліметтер
алынған. Мұнай және газ параметрлері ретінде 17 және 25 ұңғымалар мәні
бойынша алынды. Стандартты зерттеулер нәтижесі бойынша 17 және 25
ұңғымаларынын мұнайларының тығыздығы сәйкесінше, 0,7215 және 0,7205 гсм3 .
Мұнайдың газбен қанығу қысымы қабат жағдайында – 250,0 және 263,3 мт
(газ көлемі 200 С және 760мм.с.б. бойынша), қабат мұнайының динамикалық
тұтқырлығы – 0,36 және 0,39 епз. Мұнайдың парафинмен қанығу температурасы
қабат қысымы жағдайында екі ұңғы бойынша бірдей және мынаған тең:
12,0xI0 1am. Газдың ауа бойынша салыстырмалы тығыздығы- 0,758 және
0,743. Жеңіл фракциялар бөліктерінің сақталу есесінен жұмыс жағдайында
сатылы түрде газсыздандыру кезінде мұнай тығыздығы бір рет газсыздандыру
кезіндегіге қарағанда төмендейді.
Төменгі карбонат өнімділік қатқабаты КТ- II мұнайгазының физикалық-
химиялық қасиеттері зерттелмеген, сондықтан КТ-I қатқабатымен бірдей етіп
алынады. Жаңажол кен орнында 7 барлау ұңғымасынан 9 қабат суының үлгілері
алынып зерттелінді. 23 және 3 ұңғыма сулары нашар минерализацияланған болды
- 63,0 гл. Химиялық құрамы бойынша бұл сулар жоғары минерализацияланған
суға жатады, сонымен бірге метаморфозды (NaCl 74-0,85). Ондағы кальций
құрамы 2,6-4,8 гл, магний 1-2,1 гл, сульфаттар 1,3-2,2 гл. Тұтқырлығы
орташа есеппен 0,66 сп. Сулардың газға қанығуы-1,75 м^т.
1.6 Гидрогеологиялық сипаттамасы
Қарастырылып отырған территория жер асты сулары жеке сулы горизонттарға
бөлінеді.
Бұл горизонттар жоғарғы альб, маастрих, палеоцен және жоғарғы олигоцен
жыныстарына жатады. Төрттік түзілімдерде дамыған сулы горизонттар кең
тараған. Олардың арасында құм массивтеріне, Жем және Атжақсы өзендерінің
жайылымдарына жататын сулы горизонттар да бар.
Жоғарғы альб сулы горизонты.
Альб жікқабатының түзілімдері кең түрде тараған. Жоғарғы альб сулы
горизонты аймағы бойынша гидродинамикалық шарттарға сай арынды және арынсыз
сулы аудандар анықталды.
Арынсыз сулар ауданы түзілімдер беттікке шығар сәттегі жерді қамтиды. Мұнда
су кешенінің қоры орналасқан. Жер асты сулары жиірек шалғай мен жыралар
арқылы сорғытылған.
Альб сулары салыстырмалы түрде терең орналаспаған (5,6м), минералдану
дәрежесі 0,2-0,5 гл. Құрамы бойынша гидрокарбонатты, натрийлі және
кальцийлі болып келеді.
Маастрихт сулы горизонты.
Бұл горизонт қарастырылып отырған аудан бойымен кең тараған және өзен
алаптарын бөлгіш жазықтарды алып жатыр.
Кейбір шалғайлар мен жыралардың баурайында маастрихт сулы
горизонтының жер асты сулары пайда болып келе жатқан бұлақтарды
қорландырады.
Сулы горизонт қалыңдығы 10-20 м бор және құмтас қабатшаларына
жатқызылған. Кей жерлерінде ол әксаз-борлы қатқабатпен құралған, бұл
қатқабат сулылығы 100-150 м тереңдіктегі жыныстардың белсенді жарықшақтық
аумағымен байланысты. Бұл тереңдіктен төмен қарай бор мен әксаз
жарықшақтығы азаяды, ал жыныстардың өзі іс жүзінде сутіректі
болады.
Бөлгіш жазықтарда әксаз-борлы горизонт сулары ұңғылармен 0-60 м
тереңдікте ашылған, дебиті 0,3-4,5 лс.
Минералдануы шұбар және 1-ден 3 гл-ге дейін өзгереді. Химиялық
құрамы жағынан сулар гидрокарбонатты-хлорлы-кальцийлі және натрийлі.
Маастрихт сулы горизонтының ең жақсы суланған бөлігі Көкпекті
антиклинальінің солтүстік-батысында орналасқан.
Тұрып қалудың ұзақтығы, жұмыс істелген уақытының календарлы
саллыстырмалылығына тең ұңғыманы пайдаланудың коэффициентімен бағаланады.
Жоғары өндірісті ұйымдастыру кезінде ол 0,95-0,98, ал өндірудің фонтанды
тәсілі бойынша 0,99-1 жетеді.
Өткізілетін жөндеулердің саны жөндеу аралық кезеңімен сипатталады, яғни
өткен және келесі жөндеу арасындағы ұңғыманы пайдаланудың жалғасы.
Зерттеулер көрсеткендей мұнайдың 80-85% жетіспеушілігі ұңғыманы жөндеуден
өткізумен байланысты. Ұңғыма бойынша өндірілген мұнайды жоғалтуын төмендету
үшін жөндеу аралық кезеңін ұзарту және жөндеудің жалғасуын қысқарту қажет.
Жөндеу аралық кезеңі негізінен пайдалану тәсілімен анықталады, оған
келесі жағдайлары әсер етеді сұйықтықты көтеру тереңдігі және дебит,
дайындалған жабдықтың сапалылығы, дұрыс орнатылған жұмыс режимімен,
күрделі факторларының пайда болуы (құм, парафин, тұздар, тоттану,
сұйықтықтың жоғары тұтқырлылығы), алдыңғы өткізілген жөндеудің сапалылығы
және т.б.
Жұмыстардыдайындау және ұйымдастырудың қанағаттандырылмағандықтан
керекті жабдықтардың болмауынан пайда болатын әр түрлі тұрып қалу уақытының
азаюынан және жөндеу бригада жұмыстарының кезеңдерінің ауысуының көбеюінен
және т.б. бұдан жөндеулердің жалғасуы қысқартылды. Бөлек скважиналардың
қатардан шығуы орынсыз жағдайымен сипатталады.
Жер асты жөндеуі күрделілігіне тәуелді ағымдағы және күрделі болып
бөлінеді. Кәсіпшілік тәжірибесіндегі ұңғымаларды жер асты жөндеу
терминінде тек қана ағымдағы жөндеуді білдіреді.
Ағымдағы (жерасты) ұңғымаларды жөндеу дегеніміз ұңғыма және саға
жабдықтарын дұрыстау немесе алмасыту, оны пайдаланудың режимін өзгерту,
көтергіш тізбегін парафинді шайырлы шөгінділерінен, тұздардан және құм
тығынынан тазарту сияқты ұңғымалардың жұмыс қалпын ұстап тұруға бағытталған
комплексті жұмыстары.
Бұдан басқа ҰЖЖ –ге (ұңғыманы жер асты жөндеу) арқанды тәсілі арқылы
жөндеулер және ұңғыманы тоқтатып қою (консервация) жұмыстары жатады.
Ағымдағы ұңғымаларды жөндеуді, арасында жобалы – ескерту (сораптарды,
клапандарды және басқада жабдықтарды алдын ала қарап ауыстыру, СКҚ-дағы
ағып кетулерді жою, құм тығындарын, парафин шөгінділерін, тұздарды алып
тастау), қажетті (вынужденнный) жөндеулер (штанга үзілулерін болдырмау),
және технологиялық (жабдықты өлшемі басқасына алмастыру, пайдаланудың басқа
тәсіліне аудару) болып бөлінеді.
Ұңғыманы күрделі жөндеу (ҰКЖ)- бұл өте ұзақ және күрделі
комплексті жұмыстары:
а) ұңғымалардың өнімділігін және сиымдылығын жоғарлату және қалпына келтіру
мақсатымен қабаттың түп маңы аймағына әсер ету
б) жөндеу-изоляциялау жұмыстары
в) жөндеу дұрыстау жұмыстары
г) түп маңы аймағындағы жай цементтелген жыныстарды бекіту
д) апаттарды жою.
е) басқа горизонттарға ауысу, қосымша перфорациялау.
ж) ұңғымаларды екінші оқпанды орнату.
з) айдау ұңғымасын жөндеу.
и) бір уақытта бөлек пайдалану жабдықтары бар ұңғымаларды жөндеу.
Бұл жұмыстарды ұңғыманы ағымдағы және күрделі жөндеу бригадалары орындайды.
Ұңғымада жөндеу жұмыстарын жасау үшін бригадаға жұмыстар тізімін және
оларды аяқтау уақытын көрсететін техникалық наряд беріледі.
Ұңғымаларды жөндеуді – ұңғыманы жөндеуге қабылдаған уақытанан
пайдалануға еңгізуге дейінгі негізгі дайындау және аяқтаушы комплексті
жұмыстарын айтады.
Дайындау жұмыстарын ұңғымаларды жөндеу бригадасының, үздіксіз жұмысын
қамтамассыз ету үшін өткізеді. Оларды дайындау – аяқтаушы жұмысын істейтін
бригадалар жасайды. Дайындау жұмыстарының процессі кезіндегі жер асты
жолдарын жөндеу және территорияларды өзгерту, ұңғымаға агреттарды,
керекті материалдарды, жабдықтарды және электртогының желісін жеткізу,
ұңғыма сағасын дайындау, жөндеу үшін жабдықтарды монитаждау, ұңғыманы
бастыру (глушение) және тағы басқаларды жүзеге асырады.
Ұңғыманы бастыру. Ұңғыманы сұйықтықпен бастыруды саға жабдығын алып
тастағанда және скважинадан құбырларды көтер генде ашық фонтандауды,
мұнай мен газдың лақтыруын болдырмау үшін қажет, яғни қабаттағы қысымға
қарсы жасалатын іс әрекеті.
Бастыру сұйықтығы түп маңы аймағының өткізгіштігін төмендетпеу қажет,
пайдалану және жөндеу жабдықтарына тоттану, қажаушы әсерлерін тигізбеу
керек және улы, жарылғыш, өртті, қымбат және арзан болмауы тиіс. Бастыру
сүйықтығының тығыздығы ұңғымадағы қабат қысымына лайық болуы тиіс. Ұңғыманы
бастыру үшін БӘЗ – мен өңделген техникалық суын қабат суын (тығыздығы 1120-
1190 кгм-ке дейін), хлорлы (натри сулы ерітіндісі) (тығыздығы 1160м-ке
дейін) не кальци сулы ерітіндісі (1382 кгм-ке дейін), саз балшықты
ерітіндісі (1700 кгм-ке дейін), қолданылады. Жоғары өткізгіш қабаттары
сүйықтығын жұтып алмас үшін буферлі сұйықтықтарын, яғни
карбоксилметилцеллюлоза (КМЦ) же тұтқырлысерпімді құрамды сулы
ерітінділерін қолданады. Бастыру кезінде қабаттың коллекторлық қасиетін
сақтау үшін дегидратталған полиамидтерімен (ЭС-2) тұрақтандырылған және
құрамында ауырлатылғандырғышы (барит, гематит және т.б.) бар гидрофобты –
эмульсиялы ерітіндісін қолдану арқылы қамтамассыз етіледі. Ұңғымаларды
жөндеу кезінде саға немесе түптегі пакерлі айырғышты сұйықтықпен бастырмаса
онда жұмыс кезінде ол берік және сенімді болмайды, сондықтанда сұйықтықпен
бастыруды қажет етеді.
Фонтанды ұңғымаларды сұйықтықпен бастыру келесі жағдайда өтеді,
пайдалану тізбегіне бастыру сұйықтығын айдап тік бағытта немесе кері бағыт
тәсілімен жуып, сұйық (циркуляциялық) айналымы беттіке шығуына дейін және
кіретін, шығатын ағындарының тығыздықтарын теңестіруге дейін өткізеді. 1-2
сағат өткеннен кейін газ шықпаса ұңғыма бастырылған болып саналады.
Пакермен жабдықталған газлифтті ұңғыманы бастыру үшін біріншіден
арқанды аспабы көмегімен сүйық айналымының клапанын ашып артық газды
шығарады және СКҚ-ға бастыру сұйықтығын құбыр аралық кеңістігінен беттікке
шығуына дейін оны айдайды. Содан кейін құбыр аралық кеңістігін жауып
қабатқа бастыру сұйықтығын айдайдыда ұңғыманы саңылаусыздығынан ажыратып па
керді жұлып алады. 1,5-2 сағат ұстағаннан кейін пакер түбі аумағындағы
шайылған мұнайды алу мақсатымен, сұйықтың айналымын қайтадан бастайды.
Жабдықтарды көтеру үшін ұңғымаларға қосымша бастыру сұйықтығын құяды.
ОТЭС-мен жабдықталған ұңғымаларды бастыру кезінде сұйық айналымының
клапанын қағадыда сұйықтықты СКҚ-ға құбыр аралық кеңістігі арқылы шыққанға
дейін айдайды. Содан соң құбыр аралық ысырмасы жабыладыда сұйықтық қабатқа
бастырылады.
Бастыру сұйықтығын ұңғымалардың алдында немесе орталықтандырып
дайындайды. Оның мөлшері пайдалану тізбегінің көлеміне тең болуы қажет.
Негізгі жұмыстарына жөндеуден өткен немесе жаңа жабдықтарды
ұңғымаларға түсіріп көтеру және жобаланған жөндеу жұмыстары жатады.
Жер асты жөндеулері біткеннен кейін қорытынды жұмыстары жасалады, саға
жабдығын жинақтау және ұңғымаларды іске қосу.
2.2 Ұңғымалардың сулануымен күресу.
Су арынды режимі кезіндегі өндіру ұңғымалардың сулануы мұнаймен
қаныққан кеніштің ішкі аумағына СМК-ң (су мұнай контактісі) қозғалуының
нәтижесімен пайда болатын табиғи және заңды процессі болып саналады.
Уақыттан ерте суланудың жолдарымен себептері: Мұнайды алу кезінде
өндіру ұңғымаларда судың жарып өтуі болуы мүмкін. Жарып өтулердің
себептеріне мыналар жатады.:
1) кеніштің аумақтық (алаң бойынша) және қатпарлы (қабаттың қалыңдығы
бойынша) өткізгіштігінің әр тетілігі, ығыстырудың тұтқырлы және гравита
2) циялы тұрақты болмауынан, өндіру және айдау ұңғымалардың орналасуының
ерекшеліктері;
3) табан суларының орналасуы; қабаттың иілуі;
4) негізінен жарықшақты – кеуекті коллекторларында жоғары өткізгіш каналдар
мен жарықшалардың болуы;
5) пайдалану құбырының және цементті сақинаның саңылаусыз болмағандығынан.
Негізінен ауқытынан ерте суланудың пайда болуы мынада:
а) конусты табан суларының пайда болуы;
б) әр тетілі қатпарлы қабатындағы өткізгіштігі жоғары қабатшалар бойымен
судың алдыға шығып кету қозғалысы;
в) өткізгіштігі жоғары жарықшаларда судың жарып өтуі;
г) тізбектің және цементті сақинаның саңылаулығының нәтижесінен судың
жоғарғы, ортаңғы және төменгі сулы қабаттарынан келуі.
Қабаттармен ұңғымалардың уақытынан ерте сулануы ағымдағы мұнай
өндіруді және соңғы мұнай бергіштікті (жуылған аумақта бостан бос су
айналымы жүредіде, ал қабатта бүтін мұнайлары қалады), беттікке
көтерумен, тасымдаумен байланысты үлкен экономикалық шығындарға, мөлшері
үлкен суларды дайындау және оны қайтадан қабатқа айдауды, мұнай
жетіспеушілікті компенсациялау ретінде жаңа кен орнындарын жылдам
игеруге еңгізуді өте елеулі төмендетеді. Қабаттардың және ұңғымалардың
сулануымен күресу өте маңызды болып бара жатыр.
Суланумен күресу әдістері. Қабаттармен ұңғымалардың уақытынан ерте
сулануымен күресу үшін игеру процессін реттеу әдісінің бірінші тобын
қолданады. Конусты сулардың пайда болуын төмендету үшін ұңғымалардың
технологиялық жұмыс режимін қолайландыру қажет, ал көп қабатты кең
орнындарындағы өткізгіштігі жоғары қабат бойымен судың алдыға шығып кету
қозғалысын болдырмау үшін бір уақытта бөлек пайдаланудың әдісін қолданады.
Мұнай кеніштерін сумен ығыстыру арқылы игергенде 98% суланған қабаттан
көп мөлшерде суды алуымен жалғасады.
Сондықтанда айтарлықтай изоляция жөндеу (изоляция) жұмыстарын (ЖИЖ)
ұңғымалардың уақытынан ерте сулануы кезінде қолданғаны дұрыс.
ЖИЖ –ң негізгі міндеті жобадағы мұнайбергіштіктің коэфициентіне жету
үшін қабаттың қолайлы жағдайын қамтамассыз ету болып саналады.
Изоляция жұмыстарының мақсаттарын нақты орындау және негізгі әдістермен
технологиясын таңдау үшін ұңғымалардың сулану жолдарын білу қажет.
Судың келу жолдарын білу үшін кәсіптік-геофизикалық зерттеу әдістерін
қолданады: шегенделмеген ұңғымаларды – электрокаратаж; ал шегенделген
ұңғымаларда термотерия, импульсті нейтронды-нейтронды каротаж (иннк),
радиоактивті индикаторларды (изотоп) және азотты айдау әдістері. Алайда бұл
әдістер әр дайымда сенімді болмайды. Сондықтанда су ағынын изоляциялау
мүмкіндігінің сұрағын жиі тәжірибелі жолдарымен шешеді. Изоляция
жұмыстарының классификациясы және изоляция әдістері.
Мақсатынан тәуелді ЖИЖ-н үш түрге бөлуге болады:
шегендеу тізбегінің және цементті сақинаның саңылаулылығын жою;бөлек
қабаттарды өшіру;қалыңдығы бойынша орналасуынан және сулануының
сипаттамасынан (табан, контур және айдалатын су) тәуелді емес қабаттың
бөлек суланған аралықтарын өшіру жәнеде айдау ұңғымадағы суды айдаудың
профилін қадағалау.
Қуыстар, жарықшылар, каверналар және өлшемі әр түрлі басқада каналдары су
ағынының және оны сорып алу жолдары болып табылады. Технологиялық
ұстанымынан ағынды изоляциялау әдістерін және суды сіңірімділігінің
профилін қадағалауды, изоляция материалдарының (тампандаушы) бөлшектенуінің
дәрежесі бойынша 4 топқа бөлген дұрыс:
1) қабат қуыстарына тампондаушы ерітінділерінің фильтрациялануы;
2) жұқа дисперсті тампондаушы материалдарының суспензиясы;
3) ұсақталған тампондаушы материалдарының суспензиясы;
4) механикалық аспаптармен құралдар.
Қуыстарға ұсақ бөлшектердің түсуі негізінен қуыстың dқ және ұсақ
бөлшектің dб, өзара өлшемдерінен (диаметр) тәуелді. Егерде dқ(10dб –
болғанда, онда дисперсті ұсақ бөлшектері қуыстың каналдарымен бос жылжиды;
dқ(3dб – болғанда өткізгіштік болмайды; 3(dқdб10 – болғанда сұйықтықты
фильтрациялау кезінде қуыстарда бөлшектердің шайылуы пайда болады. Ұсақ
бөлшектер жарықшаларда бос қозғалады деп саналады. Бұл жерден алатынымыз
жұқа дисперсті материалдарға жататын қуыс үшін 3(dқdб10болатын және
жарықшалар үшін 1dжdб2 болатын
материалдарын қолданады.
Қазіргі уақытта көп деген әр түрлі тампондаушы материалдары
ұсынылған. Тампондаушы бөгеттерді – жасаудың механизмі белгілі физикалық
құбылыстарда және химиялық реакцияларында негізделген (реагенттердің өзара
немесе қабат флюидтерімен байланысы, полимерлеу, поликонденсация,
диспергирлеу, балқу кристалдану, кольматация, гидрофобизация және т.б.).
Нәтижесінде тампондаушы бөгеті гель, эмульсия, көбік, дисперсті тұнба
немесе қатты дене түрінде болуы мүмкін, жәнеде ол қабатта пайда болатын
қысым градиентіне шыдауы қажет. Бұл материалдарды негізінен әр түрлі
шайырлардан (ТСД-9, ТС-10), полимер ерітінділерінен (гипан, ПАА, метас,
тампакрил және т.б.), органикалық қосылыстардан (газдан тазартылған
тұтқырлы мұнай, мазут, битум, парафинмен қаныққан көмірсутекті
ерітінділері, мұнай эмульсиялары, мұнай күкіртқышқылдарының ерітінділері
және т.б.) кремний қосылыстарынан (силикагельдер) және басқада органикалық
емес заттардан (натри силикаты, кальциландырылған сода және т.б.) жасауға
болады.
Суспензияның дисперсті ортасына су немесе көмірсутек негізіндегі
сұйықтықтары және қуыстарда фильтрацияланатын тампондаушы материалдары
жатады. Дисперсті фаза ретінде (толтырғыш) мына ұсақ бөлшектерді қолдануына
ұсынған (порошок, гранула, талшық, стружка) цемент, саз парафин,
жоғарықышқылданған битум, рубракса, грек жаңғағының сыртқы қатты қабығы,
полиолифен (полимер), магний, ағаштың ұнтақтары, тері, асбест, әктас, құм,
қиыршық тас, бұрғылау ерітіндісінің ауырлатқышы, резеңке (резеңке ұнтағы),
жәнеде нейлонды шариктері.
Механикалық аспаптар мен қондырғыларға мыналарды жатқызу қажет
пакерлер – тығыны, жарылғыш пакерлері, неогренді ұшқышты – келте құбырлары,
хвостовик немесе диаметрі құттай қосымша тізбектері және т.б.
Кеуекті ортаны тығындау механизмі бойынша бұл әдістер селективті және
селективті емес болып бөлінеді. Селективті изоляциялау әдісінде келесіні
қолдануына негізделген екі топты әдістерге бөледі:
1. мұнайда еритін және суда ерімейтін, қуыстар кеңістігін
тығындайтын материалын құрайтын селективті изоляциялау
реагенті;
2. қабат мұнайымен араласқанда пайда болмайтын, ал тек қана
қабат суымен араласқан жағдайда қуыстардың кеңістігін
тығындайтын материалын құрайтын селективті әрекет ететін
изоляциялау реагенті.
Өнімді қабатты толықтай суланған жағдайда су ағының селективті
изоляциясын қолданады. Тәжірибе көрсеткендей өнімді қабаттың
анизотропиясынан, өткізгіш және өте шайылған қабатшаларда, сулану болады.
Сондықтан да ұңғымаларға бітеуші полимерлі құрамын немесе сулы
ерітінді негізіндегі тампонажды материалдарын айдаған кезінде ол қабатқа су
өткізгіш каналдары арқылы енеді. Бұл жағдайда жоғары өткізгіш су қаныққан
аймақтарында бітеуіш полимерлерімен селективті тығыны пайда болады. Су
ағынына бағытталған изоляция ұңғымалардың қалыңдығымен және қабатпен
айдалынатын сумен сулану интервалы бойынша фильтрациялық біртексіздігі жоқ
қабаттарға қолданады.
Тәжіриебеде бағытталған изоляцияның технологиясы үш схема бойынша өтеді:
- мұнаймен қаныққан аумақтағы пакерді айырып суланған аралыққа ТСҚ – мын
бағыттап айдау;
мұнаймен қаныққан төменгі аралықтарға түйіртпекті (зернистый)
материалдарын сеуіп ТСҚ-мың бағыттап айдау;
- қосымша бұрғылау үшін және суланған аралықты екінші рет ашу үшін
аттырылған аралықта уақытша цементті көпірін орнатуға ТСҚ-мын бағыттап
айдау.
Тізбек сырты ағынын жою арнайы тесіктері арқылы және перфорацияның
жоғарғы немесе төменгі аралықтары арқылы жүзеге асады.
Пайдалану тізбегінің саңылаусыздығындағы ажыратылуды жою үшін,
ажыратылудың сипаттамасынан тәуелді арнайы тампонажды құрамдарын
қолданады.
Барлық айтылған жұмыстардың түріне келесі изоляциялық материалдарын
қолданады:
- сулы ерітінді негізіндегі, төмен малекулалы полиакриламид және бітеуші
тұтқырлы серпімді құрамы (ТСҚ технолдогиясы (технология ВУС));
- әр түрлі модификациялы кремний органикалық қосылыстары (АКОР
технологиясы)).
- синтетикалық шайыр негізіндегі құрамы ТОТАЛ және СТАТОЛИТ.
- сұйықтықты өте көп мөлшерде сорып алғанда қолданатын ісінетін
полимерлері.
Жөндеу изоляциялық жұмыстарын өткізу үшін қажетті материалдардың түрін
нақты бір жағдайға байланысты анықтайды. Жиі араласқан (комбинированный)
технологиясын қолданады, мысалы ТСҚ + АКОР (ВУС+АКОР).
Суда ерігіш полимер акриламид негізіндегі тұтқырлы серпінді құрамдары
Селективті және қабатқа бағытталған изоляциясы үшін ТСҚ технологиясы
Тағайындалуы. Қабатшалар арасында әлсіз гидродинамикалық байланысы бар
өткізгіштік бойынша кенет біртексіз қабаттардың
ағымдағы және соңғы МБК-н жоғарлатудағы игерудің тиімді технологиясын
жақсарту үшін қабаттың түп маңы аймағына тұтқырлы-серпімді құрамдарымен
әсер ету болып табылады.
Бұл технологиясы іске асыру кезінде тереңдік бойынша қабатқа бір жақты
(айдау немесе жинау желістерінің жағынан) немесе екі жақты әсер ету
жағдайларына шектеу қойылады.
Технологияны еңгізудің нәтижесі:
- кеніштің өңделген ауданындағы алаңымен тілігі бойынша фильтрациялық
ағынының қайта құрылуы;
- айдау ұңғымалардан өндіру скважина судың жарып шығуын ұстап тұру;
- өткізгіштігі төмен аймақтардан қиын алынатын қорларды игеруге еңгізу;
- жөндеу изоляциялық жұмыстарын өткізу кезінде өндіру ұңғымалардың түбіне
келетін су ағының шектелуі.
Қолдану аумағы.
Өткізгіштігі 0,1 мкм²-тан жоғары, қабат температурасы 90ºС болатын
мұнайгаз кен орнының терригенді және карбонатты коллекторлары.
Тиімділігі.
Өңделген скважинаға, меншікті технологиялық тиімділігі 500 тоннадан
асады. Өндіру ұңғымадағы су ағынына шектеу қойғандағы тиімділігі 80%.
Тиімділігінің жалғасуы 12 ай.
Қолданылатын жабдығы.
Мұнай кәсіпшілікте полимер-бітеуіш компазициясын дайындап айдау үшін
жылжымалы УДР-32м қондырғысы (порошок тәрізді полимер үшін) және полимері
ерітінділерін дайындау үшін сорапты агрегатындай УППР-ЖИЖ жылжымалы модулін
(сұйық полимер үшін) қолданады.
Ерекше айырмашылығы. Айдалатын ТСҚ-ң жиегін аз мөлшерде қажет етеді (100 м-
ке дейін), аз уақытта пайда болады және құрамындағы полимерлі мен
бітеуіштің мөлшері көп болады. Қабатқа айдалған гидрогель бітеушісі өте жай
жылжиды, қалған кедергі факторы, бастапқы қысым градиенті және тұтқырлы
серпімді құрамы жоғары дәрежеде болады.
Қабатқа селективті және бағытталған изоляциясы үшін кремний органикалық
тампонажды материалы.
АКОР-БН технологиясы.
Тағайындалуы.
Бұл технология жарықшақты,каверналы қабаттардағы
қабатшаларда өткізгіштікті төмендетіп және оны жою үшін тікелей түп маңы
аймағында және оған жақын қоршаған ортада изоляциялық экранын жасауда
негізделген.
АКОР-БН сумен араласу нәтижесінде гидролизденіп содан соң қатайады.
Технологияны енгізудің нәтижесі:
- пайдалану тізбегінің саңылаулылығын жою;
- айдау ұңғымадан өндіру ұңғымаға судың жарып шығуын ұстап тұру;
- өткізгіштігі төмен аймақтардан қиын алынатын қорларды игеруге
егізу;
- ұңғыманы пайдалану кезінде тізбек сырты ағынын жою. Қолдану
аумағы. Қабат температурасы 90ºС болатын мұнайгаз кен орнындағы терригенді
жарықшақты қуысты, каверналы жоғары өткізгішті коллекторлары.
Тиімділігі.
Өңделген ұңғымаларға меншікті технологиялық тиімділігі 500 тоннадан асады.
Өндіру ұңғымаларға су ағынына шектеу қойғандағы тиімділігі 80%
Тиімділігінің жалғасуы 12 ай.
Қолданылатын жабдығы. Жөндеу изоляциялық жұмысын өткізген кезінде
стандартты ұңғыма сағасының жабдығын және ҰЖЖ (ПРС) мен ҰКЖ (КРС)-да
қолданылатын механизімдермен агрегаттары пайдаланады. Техниканың минималды
мөлшері: ЦА – 320 – 2 агрегаты, мөлшері 8-10м³ болатын автоцистерналары.
Ерекше айырмашылығы.
АКОР-БН материалы концентратталған сұйықтық болып келеді. Жиек аз мөлшерде
айдалады және гель аз уақытта пайда болады.
Қабатқа айдалған гидрогель бітеушісі өте жай жылжиді, қалған кедергі
факторы, бастапқы қысым градиенті жоғары дәрежеде болады.
Ұңғымалардың сиымдылығы нашар болған уақытта АКОР-БН технологиясын
қолдану изоляциялық жұмысын өткізуге және құрамдарды аз мөлшерде айдауына
(10м –ке дейін) мүмкіндік берумен ерекшеленеді. Цементпен бекітілген суда
ерігіш полимер акриламид негізіндегі тұтқырлы – серпімді құрамдары.
Қабатқа бағытталған изоляциясы үшін ТСҚ+Цемент технологиясы.
Тағайындалуы.
Қабатқа ұзақ уақыт бойы тиімді әсер етуі үшін қабаттың түп маңы
аймағындағы тұтқырлы-серпімді құрамы цементпен бекітіледі. Бұл технология
изоляцияланатын қабатқа ТСҚ-мын айдап цементпен бекіту арқылы жүзеге асады.
Осы технологияны келесі жағдайларды шешуге қолданады:
- тізбек сырты ағындарын жою;
- айдау ұңғымаларынан өндіру ұңғымаға судың жарып шығуын ұстап тұру;
- суланған аралықтарды және жайылған суларды өшіру; Қолдану аумағы.
Өткізгіштігі 0,1 мкм²-тан жоғары, қабат температурасы
- 90ºС болатын мұнайгаз кен орнының терригенді және карбонатты
коллекторлары. Тиімділігі. Өңделген ұңғымадағы меншікті технологиялық
тиімділігі 1000 тоннадан асады. Өндіру ұңғымаларындағы су ағынына шектеу
қойғандағы тиімділігі 85 % - ға дейін. Тиімділігінің жалғасуы 18 айдан
жоғары.
Қолданылатын жабдығы.
Мұнай кәсіпшілікте полимер-бітеуіш композициясын айдау үшін жылжымалы
УДР-32м қондырғысы (порошок тәрізді полимер үшін) және полимерлі
ерітінділерін дайындау үшін сорапты агрегатындай УППР-ЖИЖ жылжымалы модулін
(сұйық полимер үшін) қолданады.
Ерекше айырмашылығы.
Гидрогелмен бітеп цеметпен бекіту нәтижесінде қабатта немесе тізбек
сыртындағы жиегінің қалған кедергі факторы, алғашқы қысым градиенті жоғары
болғандықтан табан суларының ағынын берік изоляциялап тізбек сырты суларын
жояды.
АКОР-БН мен бекітілген суда ерігіш полимер акриламид негізіндегі
тұтқырлы-серпімді құрамдары.
Қабатқа бағытталған изоляциясы үшін ВУС+АКОР – БН технологиясы.
Тағайындалуы. Өңделген қабатқа тұтқырлы – серпінді (ТСҚ) құрамдарын
айдап және АКОР – БН-мен бекіту арқылы тиімді және ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz