Ипотекалық несиенің әсерін жоғарылату жолдары

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 55 бет
Таңдаулыға:

К І Р І С П Е

I тарау. Нарықтық экономикаға көшу кезеңіндегі ипотеканың дамуы

1. 1. Ипотеканың тарихы

1. 2. Нарықтық экономикаға көшу кезеңіндегі ипотекалық несиенің

атқаратын рөлі

1. 3. Ипотекалық институттың дүниеге келуі, дамуы

1. 4. Қазақстан республикасындағы тұрғын үй нарығы

II тарау. ҚР ипотекалық несиенің қазіргі кездегі жағдайы мен дамуы

2. 1. ҚР-ғы ипотекалық баспана несиесі жүйесінің жүзеге асуына

дейінгі тұрғын үй мәселесі

2. 2. ҚР-на ипотекалық несиенің енуі мен дамуы

2. 3. Соңғы жылдардағы ҚР-ғы тұрғын үй қаржысының жүйесін

дамытуға арналған

құқықтық және ұйымдастыру базасының қазіргі жағдайы

2. 4. Ипотекалық несиенің әсерін жоғарылату жолдары

III тарау. ҚР ипотекалық несие нарығындағы «БТА ипотека» және

«Астана-финанс» акционерлік қоғамдарының қызметтері

3. 1. Компания жайындағы жалпы ақпарат пен оның қызметінің

негізгі бағыттары

3. 2. Коммерциялық жылжымайтын мүліктің экономикалық аспектілері

3. 3. Компанияның «Астана қаласындағы тұрғын үй құрылысының

ипотекалық несиелеу бағдарламасына» қатысуы

3. 4. Қалалық тұрғын үй құрылысының ипотекалық несиелеу бағдарламасы

негізінде баспана сатып алу үшін ипотекалық қарызды құжаттау рәсімі

Қорытынды

Әдебиеттер тізімі

Қосымша

I тарау

Нарықтық экономикаға көшу кезеңіндегі ипотеканың дамуы

Ипотеканың тарихы

Рим мемлекетінде міндеттемелерді орындауға кепілдік беретін бірнеше институттар мен арнайы ережелер болған. Міндеттемелерді ауызша бекітуден бөлек (мысалы, ант), зат жүзінде кепілдемелер ұсынылған. Оларға аманат пен кепілгерлік жататын. Алғашқысы адамгершілік сипатта болса, соңғысы зат жүзінде кепілдік беру сипатына ие. Азаматтық айналымның даму мөлшеріне қарай, Рим жерінде міндеттемелерді бекітудің ең қолайлы және сенімді тәсілі ретінде көбіне аманаттан гөрі заттай кепілдікті қолдану кеңінен өріс жайды.

Рим жерінде кепілдіктің үш түрі қолданылды: fiducia, pignus, hypotheca.

Рим мемлекетінде міндеттемелерді қамтамасыз ету жүйесінің дамуы несие берушінің уақытша қарыздың орнына қызмет атқаратын затты меншік құқына иеленуіне негізделген институтынан (fiducia) басталды. Осы қалыпта бекітілген кепілзат кепілдемешінің толық қамтамасыздығына енетін, себебі кепілдегі зат оның жеке меншігіне айналатын. “Бір уақытта кепілдеменің пайда болуына себепші болған, заттың меншікті иесіне айналған кепілдемеші қолындағы затты иемденуге, пайдалануға және өз қалауы бойынша қолдануға, тіпті, талаптың орындалу уақытын күтпей, қарыз адамның келісімінсіз-ақ, затты біреуге беруге құқылы болатын”

Сондықтан қарыз адам ешбір пайдасыз, қиын жағдайда қалатын, ол кепілдегі затты меншіктеу құқынан, сол себепті кепілдегі заттың берген жемісінен де, сонымен қатар үшінші тарапқа сол затты іздету құқынан да айрылатын. Тіпті, кепілдемешінің талаптарын орындай отырып, қарыз адам өз мүлкін қайтарып алуға сенімсіз болатын, себебі, кепілзат кепілдемешінің қолында болмауы, басқа біреудің пайдасына кетуі мүмкін еді. Жеке меншік құқынан айрылғанымен қоймай, затының төлемақысын қайтарып алу үшін ұятсыз кепілдемешіге қарсы талап қорғанысын жүзеге асыратын қажетті амалдар таппайтын. Мәдениет құқы заттай қуыным ғана емес, қарызгердің жеке басының кепілдемешіге қоятын талабын да қарастырмаған.

Демек, фидуция институты, атауында көрсетіліп тұрғандай (fiducia - сенімділік, сенім), қарызгердің кепілдемешіге (actio fiducia) деген толық сенімділігіне құрылған. Уақыт өте келе преторлық құқық қарызгердің кепілдемешіге деген талабын мойындай бастады. Бірақ, бұнымен қарызгердің жағдайы жеңілдей қоймады, себебі, несие беруші кепілдегі затты үшінші біреуге сатып жіберген болса, ол қарызгерге кері қайтарылмайтын, оның қойған ұуыным, талаптары да ешгбір нәтижесіз қалатын.

Фидуция институтының жетілмеуі преторлық құқық аясында кепілдің басқа түрі- pignusтың дамуына себеп болды. Бұл жүйе бойынша, кепілзат несие берушінің иелігіне уақытша өтіп, қарызгер қанағатынан кейін өзіне қайтарылуға тиіс болды. Қарызгер өз міндетін орындай алмаса да, бастапқы уақытта несие беруші кепілзатты өз қалауы бойынша қолдана алмайтын. Кепілдеменің осы түрінің де өзіндік кемшіліктері болды, ол мыналарға байланысты еді: біріншіден, несие беруші кепілзаттың иесі болып саналғанымен, өз құқын қорғайтындай заттай талап жасай алмайтын, яғни, кепілдік мүлікті үшінші тараптан іздей алмайтын; екіншіден, несие беруші өзін қанағаттандыру мақсатымен кепілзатты сатып жібере алмайтын. Ондай құққа несие беруші тек кепілдік қатынастардың даму барысында ғана қол жеткізді, яғни, арнайы кепілдік талаппен қорғалған заттық құқыққа (actio pigneraticia) ие болды.

Сонымен қатар, fiducia мен pignusтың ең алдымен кепілді бекітуде қарызгердің несие берушіге мүлікті беруімен байланысты туындаған бірнеше ортақ кемшіліктері болатын. Л. В. Гантвер былайша бөліп қарайтын: 1. “кепілге қарызгердің мүлкі қойылған қарыз қанша аз мөлшерде болса да, сол мүліктің несиелік қабілеті мүлдем жоғалатын”; 2. “несие берушіге кепілдемені өткізу арқылы, әсіресе, ол зат қозғалмайтын мүлік сипатында болса, қарызгер өзі мен отбасын асырайтын жалғыз табыс көзінен және осы заттан түсетін өнім арқылы қарызынан құтылатын мүмкіндіктен айрылатын”. 1

Экономикалық айналымның талаптары, қарызгер кепілдегі затты иемденуге және қолдануға болатындай, міндеттемелерді заттай қамтамасыз етудің басқа да түрлерін жасап шығаруды қажет етті. Ең алдымен, бұл бір мезгілде несиені қаматамасыз етуге қызмет ететін жер мен басқа да жылжымайтын мүлікке қатысты еді. Қамтамасыз етудің ипотека деп аталатын бұл түрі ең алдымен Ежелгі Грецияда б. э. д. 7 ғасырдың соңы мен 6-ғасырдың басында пайда болды және қарызгердің жер қожалығына ие несие берушінің алдындағы жауапкершілігін қамтамасыз етумен байланысты болды. Б. э. д. 621-жылы Драконттың енгізген тәртібі бойынша, жеке меншік иелігі мен оның жылжымалы мүлкіне қол салу қатаң түрде жазаланатын. Оның өзі мен қатаң тәртібінің соңынан “аждаhалы заң” анықтамасы тарихта тегін қалмаған. Б. э. д. 594-жылы аттары аңызға айналған “жеті данышпанның” бірі - Солон өзінің атақты реформаларын жүзеге асырады - жер қарызын жояды, артта қалған мүліктің өз ұрпағына тікелей қалуы міндетті емес мұра қалдыру еркіндігін енгізеді. Енді әркім өз қалауынша “меншікті” мирас ету құқына ие болды. Афиныда алғашында кепілдікке қарызгердің жеке тұлғасы қойылатын, қарызын өтей алмаған жағдайда, оның мойнына құлдық қамыты киілетін. Жеке тұлғалық міндеттемені заттық түрге ауыстыру үшін Солон қарызгердің атына “белгілі бір мөлшердегі қарызды қайтаруға қызмет ететін жер” деп жазылған бөрене қоюды ұсынды. “Hypotheca” (іріктеу) деген атқа ие болған бұндай бөренеге жер иесінің мойнына келіп түскен барлық қарыздыр белгіленіп отыратын.

Жер - жеңіл қолданылатын тауар, яғни, бұл меншіктің қарыздан құтылмаған немесе кепілдікке беру қаупі (сатып алушыға ғана емес, несие берушіге де) бар. Ипотека мүліктің басқаның иелігіне өтуіне кедергі болды, себебі, қамтамасыздық меншік иесінің жеке тұлғасына емес, мүліктің құнына байланысты еді. Уақыт өте келе, «ипотека» сөзі кепілдеме мағынасында қолданылды.

Келе-келе осы мақсатта ипотекалық деп аталатын аса ерекше кітаптар шығарыла бастады. Ипотеканың ең алғашқы түрін қолданудың өзінде Ежелгі Грецияда әр қызығушы тұлғаға ешбір кедергісіз жер құнының белгілі жағдайына көз жеткізу мүмкіндігін беретін ашықтық қамтамасыз етілді. Сол кездің өзінде-ақ, жерді немесе басқа да жылжымайтын мүлікті сатып алу үшін жүргізілетін ипотека кезінде сатушы мен сатып алушының арасындағы бір келісім ғана жеткіліксіз болатын, сонымен қатар үшінші тараптың көзі жететіндей арнайы ресми түрдегі қол жететін ақпараттың болуы талап етілді.

Ежелгі Римде ипотекалық несиелеу қажетті қасиеттер - «арнайылық» пен «ашықтыққа» ие емес еді, сондықтан да несие берушіні сенімділікпен қамтамасыз етпейтін. Римдіктер ипотеканың заңдық аясын кеңейтеді. Оны қарызгердің барлық мүлкіне бекітуге болатын. Бір жағынан, бұл несие берушіні нақты қамтамасыздықтан айыратын, себебі, сенімділік үшін кепіл белгілі және нақты бір мүлікке жүргізілуі тиіс. Екінші жағынан, римдік заң кейбір тұлғаларға (несие берушінің оған деген ерекше қатынасына немесе қарыздың ерекше түріне байланысты), жасалған шарттан бөлек, ипотекалық құқық беретін. Бұл, басқаша айтқанда, заңды ипотека болатын, құпиялы және жариясыз. Несие беруші қарызгердің мүлкіне шартты ипотека бекіту кезінде, осы мүлік арқылы өз ипотекалық құқымен сайысқа түсетін, тіпті, одан асып түсетін жариясыз басқа бір талаптың қойылмауына сенімді болмайтын.

Біртіндеп ипотека орта ғасырлық еуропалық экономикаға енеді. Германияда ол 18-ғасырдан пайда болады. Бірінші ипотекалық банктің негізі 1770-жылы Силезияда қаланады. Бұл үлкен поместьялық шаруашылыққа қаржылай көмек көрсететін мемлекеттік банк еді. Құралдарды қамту үшін банк кепілзаттарды (ипотекалық құнды қағаздардың әр түрін) шығара бастады. 19-ғасырдың басынан ипотекалық банктің қызметі ұсақ поместье иелеріне, содан кейін шаруа қожалықтарына жайыла бастады.

1916-жылы АҚШ-тың 12 аймағында фермерлердің жерлерін кепілдікке ала отырып, ұзақ уақыттық қарыздар беру үшін федералды жер банктері ашылды. Ипотекалық банктер ұсақ аймақтық банктер арқылы танылды.

Франциядағы ірі жер банкі («Креди фонсье де Франс») және оның филиалы - Кәсіпкерлер конторы (Контуар дез натрепенер) тұрғын үй және өнеркәсіптік құрылыс компаниялары мен жер иелеріне қарыз беретін. Ипотекалық операциялар орташа және ұзақ уақыттық ипотекалық қарыздар берумен байланысты, ол негізінен ірі құрылыс компаниялары мен тұрғын үй және өнеркәсіптік құрылыс жасайтын жер иелеріне 3 жылдан 20 жылға дейінгі аралыққа берілетін.

Канададағы ипотекалық банктер несие институттарының дәстүрлі түрі болып табылады. Негізінен олар жылжымайтын мүлікті несиелеу операцияларымен, сонымен қатар мемлекет пен кәсіпорындардың құнды қағаздарына ұзақ уақытқа қаржы салымын жүргізумен айналысады. Басында, олардың қызмет объектілері жерді кепілдікке ала отырып, ауыл шаруашылығын несиелеу болды, соңынан ол тұрғын үй құрылысын несиелеуге ұласты.

Пруссияда қорытындыланған ипотекалық жүйе 1783 және 1872-жылдардағы қаулылармен, Австрияда - 1811-жылғы азаматтық тәртіп және 1871-жылғы қаулымен, Саксонияда - 1843-жылғы қаулы және 1863-жылғы кодекспен бекітілген.

Еуропалық мемлекеттердің экономикасында ипотека екі түрлі сипатқа ие: біріншіден, ол тек қана жылжымайтын мүлікке жүргізіледі, екіншіден, кепілзатты сату несие берушінің өзімен емес, сот арқылы жүргізіледі. Ипотеканың тек қана жылжымайтын мүлікке жүргізілу себебін Л. В. Гантовер жылжымалы мүліктің қасиеттерімен түсіндіреді, нақтырақ айтқанда, «оларды қарызгер оңай түрде жойып жіберуі, жасырып немесе үшінші біреуге беріп жіберуі мүмкін, сондықтан кепілдегі затты қарызгердің қолынан алып алмаса, несие берушінің өз қамтамасыздығынан айрылу қаупі бар». 2 Несие берушілер үшін ипотека өз иелігіне қарызгердің затын алмай-ақ және басқа несие берушілермен ешбір жарысқа түспей-ақ, «қарыздар арқылы қаржыланудың» ең сенімді тәсілі.

Ипотеканың шын мәнінде сенімді экономикалық ынталандырмаға айналуы ерекше кітапқа ипотека жайлы арнайы жазбаның енуінен кейін ғана жүзеге асты. Орта ғасырлық кодекстер мынадай анықтаманы ұстанды: «енгізілген ипотека өз табиғаты бойынша бөлінбейді, ол қамтамасыздықты жүзеге асыру құқына негізделген». Берілген міндеттеменің бір бөлігі болсын орындалмаған болса, қамтамасыздық құқы кепілдікке қойылған толық зат арқылы жүргізіледі. Бір бөлікке жүргізілген жеке сауда несие берушіні қарызды толығымен қайтаруды талап ету құқынан айырмайды. Ипотека мүлік иесінің ауысуына қарамастан, кепілдегі жылжымайтын мүлікке жүргізіле беретін.

Рим мемлекетінде ипотека талапқа және ипотека мен несие берушіні қанағаттандыру мақсатында одан ұсталатын пайызға тұтас жүргізілетін. 18-19 жүз жылдықтардағы бірқатар елдердегі ипотекалық заңға сәйкес, талапты қанағаттандырудың капиталды сомасы жариялылықпен, пайыздың өсуімен толыққан оның көлемімен анықталатын, егер ол жазба кітабында белгіленген болса.

Рим мемлекетінің рецепциясы кезінде ипотека еуропалық экономикаға ауысты. Революцияға дейінгі Ресейде ипотека несиенің бір түрі ретінде тек кітапқа жазба енгізу сәтінен бастап қана іске асты. Несие беруші қарызгер өз міндетін атқармаған жағдайда, кімнің қолында болмасын, кепілге қойылған заттан өз талабын қанағаттандыруға құқылы.

Көбінде ипотека АҚШ, Канада, Ұлыбритания, Германия, Франция және Швецияда дамыған. Ал СССР-де пролетариат диктатурасының қағидасы нәтижесінде, жеке меншіктегі жер мен жылжымайтын мүлікті тарату немесе шектеу негізінде ипотека қызметін орнату базасы жойылды, алдында жиналып қалған біраз тәжірибе де жоғалды.

Қазіргі құқықта ипотека институтының түрі өзгерді, бірақ, Рим заңгерлерінің қалап кеткен оның негізі сақталды. Рим мемлекетінде орнатылған қағидалар континенттік экономикалық жүйемен ғана емес, сонымен қатар ағылшын-американдық экономикасымен де қабылданды.

Сонымен, ипотека - кепілге қалдырылған зат кепілдемешінің иелігінде қалатын кепілдің түрі. Кепілдемелік құқық өз тарапына бекітілген несие беруші кепілзаттың иесі емес, сол зат арқылы қарызды қанағаттандыру құқына ие тұлға болып табылады яғни ол иқарызгер өз міндетін атқармаған жағдайда, кімнің қолынан болса да кепілзатты талап етіп, оны сату арқылы содан түскен қаржымен қарызгерге қойған талабын қайтарып алуға құқылы.

1. 2. Нарықтық экономикаға көшу

жағдайындағы ипотекалық несиелеудің рөлі

Ипотекалық несиелеу - банктен қарыз алу кезінде несие берушіге қарызгер тарапына кепілдегі заттың бағасы көлемінде қоятын өз талаптарын қанағаттандыру құқын беретін жылжымайтын мүлік кепілі. 3

Ипотекалық несие - жылжымайтын мүлікті кепілге ала отырып, банктердің ұзақ мерзімге беретін несиесі. Жылжымайтын мүлік өз иесінің қолдануында қалса да, несиені жабу уақыты аралығында оның иелік құқы несие берушіге өтеді.

Ұзақ мерзімді ипотекалық несие - дайын баспананы (пәтер немесе жер үй) сатып алу мақсатында жеке тұлғаға банктің беретін несиесі. Ол сатып алынған баспананың өзін кепілге ала отырып, 3 немесе одан да көп мерзімге беріледі.

Ипотекалық несиелеу мемлекет экономикасы мен әлеуметі дамуында белгілі бір фактор болып табылады. Оның атқаратын рөлі мемлекеттің экономикалық кедергіден өту кезеңінде аса білінеді. Тұтас өндірістің үнемі дамуы үшін, сонымен қатар кіріс пен шығыстың біртұтастығы үшін кіріс жиынтығының бір бөлігін инвестиция арқылы өндірістің дамуына жұмсау қажет. Сонда ғана экономикалық көрсеткіш өсімінің сатылы нәтижесінің пайда болуы мүмкін.

Аса маңызды мәселелердің біріне материалды белсенділіктердің құнды қағаздарға, жеке және депозитті құралдарға «конверттелу» мәселесі жатады. Сондай конверттелудің аса маңызды механизміне «жылжымайтын мүлік» түсінігіне енетін ипотека және жылжымайтын мүліктің керемет қасиеті - шекарадан өту қабілетсіздігі жатады. Ипотека баспана мәселесін шешетін ең бір маңызды жол ғана емес, инвестициялық жағдайды жақсартудың, ақша айналымын реттеудің, жалпы әлеуметтік-экономикалық жетістікке жетудің де оңтайлы амалы болып табылады.

Рузвельттің «жаңа курсты» баспана иелеріне (баспана ипоткасы) несие беруді дамытудан бастауы кездейсоқ емес. Экономиканың көтерілуі негізінен осы ипотекалық несиелеудің дамуымен байланысты АҚШ-тан басқа да бірқатар мемлекеттерде осындай жүйе жүргізілді.

Ипотекалық бизнестің дамуы экономика саласының өркендеуіне тікелей әсер етеді. Ипотека салынған үйлердің тезірек сатылуын жүзеге асырады, ал құрылыстың көбеюі құрылыс өндірісін дамытады: құрылыс материалдары мен оны құрау, жол және құрылыс машиналарын жөндеу, ағаш өңдеу мен жиhаз жасау өндірісі жанданады. Өндірістік ипотекалық несиелеу өндірісті модернизациялауға мүмкіндік береді, ол өнім сапасын арттырып, оны сайысқа түсетіндей қабілетке жеткізеді - бұның барлығы мемлекеттің экономикалық дәрежесін көтереді. 4

Ипотекалық несиелеудің дамуы әлеуметтік тұрақсыздықты жоюға көп көмегін тигізеді. 5 Ипотека үнемі жұмыспен айналысуды (құрылыс пен басқа да салаларда қосымша жұмыс орындары пайда болады) талап теді және тұрғындарды баспанамен қамтамасыз етуге көмектеседі.

Мемлекеттегі банктік жүйе қызметінің сапалылығы мен тұрақтылығына қол жеткізуде де ипотеканың атқаратын маңызы зор. Қамтамасыз етілген несиелер банктер үшін аса қауіпсіз (бланктік несиемен салыстырғанда), себебі несие қайтарылмаған жағдайда, банк кепілдегі затты сатады да, өз қаражатын қайтарып алады. (Бұл үшін ипотека жағдайында, әрине, жылжымайтын мүліктің дұрыс бағалануы мен дамыған жылжымайтын мүлік нарығы қажет) . Ипотекалық несиелеу кезіндегі қауіптің азаюына қарыздың мақсатты сипатының әсері бар. Жылжымайтын мүлікке жүргізілетін операциялар, коммерциялық банктердің ағымдағы несиелік операцияларына қарағанда, көбіне қауіпсіз болып келеді.

Ипотекалық несиелеудің банктік қызметтегі тиімді бағыт екені даусыз. Ипотекалық банк тұрақты және рентабельді экономикалық институт болып табылады. Сондықтан, банк жүйесінде сенімді банктер неғұрлым көбірек болса, оның жалпы экономикалық жүйедегі қызметі соғұрлым нәтижелі де тұрақты бола түседі.

Ипотекалық банкттер ұлттық деңгейде, негізінен бірлестіктер құрайды. Ипотекалық банкттер бірлестігінің аясында қор сақтауға кепілдік беретін қосымша қордың жиналуы банкттік жүйені одан сайын нығайта түседі.

Ипотекалық несиелеу жүйесінің банк жүйесінің тұрақтылығына әсер ететін тағы бір маңызды тұсы бар. Ол қор арқылы қамтамасыз етілетін қарызды екінші рет беру қызметімен байланысты. Бұндай нарық қордың анағұрлым экономикалық тиімті салаға айналуына (банктік қордың диверсификациясы) әсер етеді, сонымен қатар әр түрлі аймақтық аудандардағы пайыз мөлшерінің айырмашылығын азайтады, ол мемлекет ішіндегі қордың бірдей деңгейде жиналуын қалыптастырады.

Сондықтан да Қазақстан Республикасы дамуының дәл қазіргі кезеңінде ипотекалық несиелеу жүйесінің дамуына қажетті көңіл бөлінуі тиіс. Себебі, аталған жүйенің жетілуі - Қазақстандағы нарықтық қатынастардың дамуына қарай жасалатын кезекті қадам.

Сонымен, ипотеканың мемлекет экономикасына тигізетін оң әсерін төмендегідей жүйелеуге болады:

шаруашылық айналымға кепіл беру арқылы, қордағы құнды қағаздарды екінші қайтара сату арқылы жылжымайтын мүлік түрінде қор жинау - экономиканы дамытудың тиімді тәсілі;
жылжымайтын мүлік нарығы ақшалай қаражаттың белгілі бөлігін «байланыстырады» және сонысымен инфляцияға қарсы негізгі фактор болып табылады. Мысалы, АҚШ-та орта жағдайлы американдық азамат жалақысының 25%-ы жылжымайтын мүлікке қарызын төлеуге жұмсалады;
тұрғындардың жылжымайтын мүлікке төленетін ақшалай қаражаты текке емес (мысалы, шетелдік тауарларды сатып алу арқылы шетелдік өнім шығарушыларды қамтамасыз ету), негізінен ауыл, қала, жергілікті құрылыс кешендерін дамытуға, жұмыс орындарын құру мен оларға көмек көрсетуге жіберіледі;
банк қызметінде несиелеуді жүргізу технологиясын меңгеру қолданылады, әсіресе, кепілге жылжымайтын мүлікті қою жалпы әлемде қолданылатын несиені қайтарып алу үшін кепілді қамтамасыз ету жүйесіне қарай қадам жасауға мүмкіндік береді.

Жоғарыда айтылғанның барлығы Қазақстанда ипотеканы (жылжымайтын мүлік кепілін) дамыту қажеттілігін талап етеді.

Ипотекалық институттың дүниеге келуі

Барлық дерлік мемлекеттің әр түрлі дәрежеде сәтсіздіктерге ұшырап, экономикалық қиындықтарды басынан кешіргеніне мемлекет өркендеуінің әлемдік тәжірибесі куә болады. Тұрғындардың төлей алу қабілетін арттыратын барлық кездегі экономикалық механизмнің ең бір өміршең түрі қомақты пайда түсіретін, жылжымайтын мүлік нарығын дамытатын, демек, экономиканы шыңыраудын алып шығатын механизм болып табылады. Сондай қаражат қорын молайтудың ең бір тиімді көзіне айналған және қазір де сол дәрежесінен таймаған тәсіл - ипотека.

Ипотека - көпшіліктің ойлағанындай, дамыған капитализм мемлекеттерінен келген жаңа сөз емес. Ипотекалық несиелеу тарихы өркениеттің сонау бастамасынан нәр алады. Ипотека ең алғаш б. э. д. VI ғасырда Грецияда дами бастады. Алғаш рет қарыз беруші қарызгердің иелігіндегі жерді қарыздың орнын толтыру мақсатында кепілге қойды: қарыз адамның меншігіндегі жер аймағына арнайы бөрене тұрғызылып, онда осы жердің белгілі бір сомаға және белгілі бір мерзімге кепілге алынғаны жайлы жазылды. Аталған бөрене гректің тосу мағынасындағы «ипотека» сөзімен аталды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.