Банктік операциялар шығындарын басқаруды модернизациялау

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 71 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . .

КІРІСПЕ . . .:

КІРІСПЕ . . .: 1 КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕР КІРІСТЕР МЕН ШЫҒЫСТАРЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ . . .

6: 9

КІРІСПЕ . . .: 1. 1 Банк кірістері мен шығыстарының экономикалық мәні мен мазмұны . . .

6: 9

КІРІСПЕ . . .: 1. 2 Банк кірісінің құралу көздері мен жіктелуі . . .

6: 11

КІРІСПЕ . . .: 1. 3 Банк шығыстары және банк өнімдерінің шығыстары түсінігінің теориялық мазмұны . . .

6: 15

КІРІСПЕ . . .:

КІРІСПЕ . . .: 2 «KASPI BANK» АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫНЫҢ КІРІСТЕРІ МЕН ШЫҒЫСТАРЫН ТАЛДАУ . . .

6: 25

КІРІСПЕ . . .: 2. 1 Банктің қызмет ету негіздері және банк қызметін қаржылық талдау . . .

6: 25

КІРІСПЕ . . .: 2. 2 Банктің пайда және залалдар туралы шоғырландырылған есептілігінің нәтижелерін талдау . . .

6: 33

КІРІСПЕ . . .: 2. 3 Банктік операциялар түрлері бойынша табыстар мен шығыстарды талдау . . .

6: 40

КІРІСПЕ . . .:

КІРІСПЕ . . .: 3 БАНКТЕРДІҢ КІРІСІ МЕН ШЫҒЫСЫН БАСҚАРУДЫ ЖЕТІЛДІРУ БАҒЫТТАРЫ . . .

6: 50

КІРІСПЕ . . .: 3. 1 Коммерциялық банктер кірістерін арттыру тұрғысындағы пайыздық және тарифтік саясаттарын оңтайландыру мәселелері . . .

6: 50

КІРІСПЕ . . .: 3. 2 Банктік операциялар шығындарын басқаруды модернизациялау . . .

6: 56

КІРІСПЕ . . .:

КІРІСПЕ . . .: ҚОРЫТЫНДЫ . . .

6: 65

КІРІСПЕ . . .:

КІРІСПЕ . . .: ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . .

6: 68

КІРІСПЕ . . .:

КІРІСПЕ . . .: А ҚОСЫМШАСЫ - «Kaspi bank» АҚ 2009, 2010 жж. қаржылық жағдайы туралы шоғырландырылған қаржылық есептілігі . . .

6: 70

КІРІСПЕ . . .: Ә ҚОСЫМШАСЫ - «Kaspi bank» АҚ 2011 жылдың 30 қыркүйегіндегі жағдайы бойынша бухгалтерлік балансы . . .

6: 72

КІРІСПЕ . . .: Б ҚОСЫМШАСЫ - «Kaspi bank» АҚ 2009, 2010 жж. пайда және залал туралы шоғырландырылған есептілігі . . .

6: 73

КІРІСПЕ . . .: В ҚОСЫМШАСЫ - «Kaspi bank» АҚ 2011 жылдың 30 қыркүйегіндегі пайда және залал туралы шоғырландырылған есептілігі . . .

6: 77

КІРІСПЕ . . .: Г ҚОСЫМШАСЫ -«Kaspi bank» АҚ 2009, 2010 жж. пайыздық, комиссионды табыстары мен шығыстары туралы . . .

6: 78

КІРІСПЕ

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Жаһандану және әлемдік қаржылық жүйедегі интеграциялық процестердің дамуы жағдайында банктердің бәсекеге қабілеттілігінің өсуінің маңызды факторларының бірі инновацияларды, жаңашыл банктік ақпараттық-компьютерлік шешімдер мен технологияларды енгізу болып табылады. Осы орайда банктік жүйеде бизнес процестер, ақпараттық ағындар және банктің ақпараттық инфрақұрылымы күрделене түсуде.

Көптеген отандық банктер банктік бизнеске қойылатын талаптарға сәйкес келетін, атқарушылардың ауысуына қарамастан жұмыс жасайтын, жаңа банктерде, филиалдарда және бөлімшелерде таратуға жарамды, банктік қызметтің тиімділігі мен жүргізілетін операциялардың рентабельділігін қамтамасыз ететін басқарушылық жүйені құрған.

Бәсекелесті нарықтардың мүмкіндіктеріне тәуелді көлемдерді арттыру немесе тарифтерді ұлғайту сынды өзге факторларға қарамастан банктегі шығындарды төмендету мен табыстылықты арттыру менеджменттің ішкі жұмысымен, банк жұмысының тиімділігін арттырудың ішкі резервтерімен анықталады және көп жағдайдада оның бәсекелестігімен айқындалады. Бұл жалпы банктік басқарушылық жүйенің құрамдас бөлігі болып табылатын банк кірістері мен шығындарын басқарудың тиімді жүйесін құруды талап етеді.

Бұл саладағы ғылыми және практикалық зерттеулердің бизнестің практиктерінің әрі қарайғы оңтайлы жұмысын анықтайтын ағымдағы кезеңнің негізгі міндеті болып басқарушылық талдаудан кірістер мен шығыстарды нақты басқаруға көшу болып табылады.

Кіріс - активтің көбеюі немесе несиелік қарыздың азаюы формасындағы есеп беру уақытындағы экономикалық табыстың көбеюі. Кіріс шығындарды жабу көзі болып табылады. Коммерциялық банктердің табыс көздеріне мынадай банктік банктік бизнес түрлерін жатқызуға болады: несиелік бизнес; дисконттық бизнес; сақтау бизнесі; банктік кепіл беру қызметі; бағалы қағаздармен жасалатын бизнес; салымдар қабылдау және клиенттердің твапсырмасы бойынша операциялрды жүзеге асыру бизнесі; басқа банктермен корреспондеттік қатынасқа негізделген бизнес.

Шығын- активті пайдалану немесе қарыздың көбеюі формасындағы есеп беру кезіндегі эканомикалық табыстың азаюы. Шығындар капиталдың азаюына да себеп болып табылады. Шығын -кірісті төмендету көзі. Кірістер банктің өмір сүру құралы болып саналады. Оларсыз табыс жоқ, табыссыз банк жоқ. Кірістер негізгі және негізгі емес қызметтен болған кірістер болып бөлінеді. Кіріс пен шығынның құрылымы және табыс есебінің реті Ұлттық Банкпен анықталады.

Осы орайда коммерциялық банктердің кірістері мен шығындарының пайда болу көздерін талдау, ғылыми негізделген нәтижелер шығару, банк кірістерін арттыру мен шығындарын төмендету салдарына банк пайдасын ұлғайту жолдарын табу қазіргі уақытта отандық банктер үшін маңызды, шешімі кезең күттірмейтін мәселелердің бірі болып табылады.

Мәселенің зерттелу жағдайы. Банк ісі теориясында басқарудың жекелеген санаты ретіндегі шығындар мен кірістерді қосымша мамандандырылған зерттеу үшін кең перспективалары бар. Кірістер мен шығындардың қалыптасуы мәселелері банкті стратегиялық және жедел басқару мәселелерін, жоспарлау және бюджеттеу, банк кірістері мен шығыстарын басқару мәселелерін қарастыру кезінде қозғалады. Айта кеткен жөн, шетелдік ғалымдар П. С. Роуз, П. Фалетти, Д. МакНотон, К. Дж. Барлтроп, Т. Бэррел, М. Хиггинс, Г. Вэйнс өз еңбектерінде жоспарлау процестерін, қаржылық есептілікті ұйымдастыру, банк қызметін бағалау жүйесін, басқарушылық есепті зерттеу барысында жанама түрде банк кірістері мен шығыстарын талдауға, жоспарлауға көңіл бөлген.

Сонымен бірге, банктік кірістер мен шығындарға байланысты мәселелерді зерттеу ресейлік ғалымдар Г. Н. Белоглазова, Л. Г. Батракова, Н. И. Валенцева, О. В. Гончарук, О. В. Грядова, С. А. Котляров, Л. П. Кроливецко, О. И. Лаврушин, И. В. Ларионова, И. Д. Мамонова, Ю. С. Масленченков, М. А. Поморина, Г. С. Панова, Т. С. Новашина, отандық ғалымдар С. Б. Мақыш, А. Ә. Ілиясов, Д. Бохаев еңбектерінде жақсы зерттелген кірістер мен шығыстардың қалыптасу мәселелері, банк қаржыларын басқару тұрғысындағы зерттеулерге әдістемелік тұрғыда негізделеді.

Дипломдық жұмыстың мақсаттары мен міндеттері. Дипломдық жұмыстың мақсаты коммерциялық банктерді кірістер мен шығындардың мәні мен мазмұнын және қалыптасу көздерін теориялық тұрғыда зертте, және нақты банк мысалында кірістер мен шығыстардың көздеріне талдау жасау негізінде банк кірістері арттыру мен шығындарын басқаруды модернизациялау тұрғысында ұсыныстар жасау болып табылады.

Анықталған мақсатқа сәйкес дипломдық жұмыста келесі міндеттер қойылған және орындалған:

банк кірістері мен шығыстарының экономикалық мәні мен мазмұнын ашып көрсету;
банк кірістерінің мазмұнын, олардың қалыптасу көздері мен жіктелуін зерделеу;
банктің жалпы шығыстары мен банк өнімдеріне жұмсалатын шығыстар түсініктерін теориялық тұрғыда зерттеу;
нақты банк мысалында банктің кірістері мен шығыстарына, солардың негізінде айқындалатын банк пайдасының көлеміне талдау жасау, динамикасын анықтау;
банк кірістерін арттыру тұрғысындағы банктердің пайыздық және тарифтік саясаттарының оңтайлы шешімдерін ұсыну;
банк шығындарын басқару тұрғысында басқаруды модернизациялау бағыттарын анықтау.

Зерттеу объектісі болып «Kaspi bank» акционерлік қоғамының кірістері мен шығыстары табылады.

Зерттеу пәні болып банк кірістері мен шығыстарын басқару жүйесін қалыптастыру процесіндегі ұйымдастырушылық-экономикалық қатынастар табылады.

Зерттеудің теориялық және әдістемелік негізі ретінде банк ісі, банктік қаржылық менеджмент, бизнес-жоспарлау теориялары бойынша жетекші отандық және шетел зерттеушілерінің іргелі және қолданбалы ғылыми жұмыстары қолданылған.

Зерттеудің ақпараттық және статистикалық базасы. Зерттеудің статистикалық және ақпараттар базасы ретінде ҚР Ұлттық банктің статистикалық және есептік деректері, нормативтік құжаттары, «Kaspi bank» акционерлік қоғамының жылдық есеп деректері, түрлі деңгейдегі ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары, сондай-ақ банк кірістері мен шығындары жайлы сұрақтарды қамтитын жергілікті және шетелдік басылымдардағы мақалалар және т. с. с. пайдаланылды.

Дипломдық жұмыстың құрылымы кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен, қосымшалардан, 11 кесте мен 23 суреттен тұрады. Дипломдық жұмыстың құрылымы оның мақсаты мен міндеттерін толық ашып көрсетеді.

1 КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕР КІРІСТЕР МЕН ШЫҒЫСТАРЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

Банк кірістері мен шығыстарының экономикалық мәні мен мазмұны

Банк - көне ұғым болып саналады және оның көрінуі ақшаны айырбастау, қарызға ақша беру, өзгелердің ақшаларын шоғырландыру туралы ойлардың пайда болуымен байланысты болды. Әлемдегі қазіргі заманғы банк жүйесі күрделі, көп буынды құрылым болып саналады. Клиентке көрсетілетін қызмет сипатының базалық ұқсастығы, мемлекеттің қаржы саясатымен өзара байланыстылығы оның негізі болып қызмет етеді.

Ақша эмиссиясына құқығы бар мемлекеттік орталық банкі.
Қызмет көрсету сипаты мен даму деңгейінің көптеген белілері бойынша топтастырылған коммерциялық банктер.
Әртүрлі қаржылық топтарды, компанияларды, ұсақ салым орталықтарын енгізетін мамандандырылған қаржы институттары [1, 15б. ] .

Мемлекеттің орталық банкі - бұл мемлекеттің қаржы саясатымен тығыз өзара байланысты қызмет ететін, негізі бойынша мемлекеттің ұлттық банкі.

Коммерциялық банктер нарықтық қатынастардың белсенді қатысушылары ретінде операциялар мен қызметтердің көптеген түрлері арқылы іскер банктер түрінде қатысады. Олардың көмегімен клиенттерге қаржылық қызмет көрсетуде активті және пассивті операциялар жасау, есеп айырысуларды жүзеге асыру кезіндегі ссудалық капиталдың ауысуы болады.

Әрбір кәсіпкерлік қызметтің басты мақсаты пайда табу болып табылады. Бухгалтерлік есептің ең басты атқаратын қызметі-есептемеде банктің кірісінің жеткіліктігімен немесе кірісі мен шығынын белгілеу. Табыс-бұл шаруашылық қызметті жүргізу нәтижесіндегі капиталдың көбеюі, толық шығынды алып тастағандағы жалпы табыс. Есепшілер «бөлінбеген немесе таза кіріс» деген терминді қолданғанды жөн көреді.

Таза кіріс =кірістер-шығындар (1)

Егер де шығын кірістен көп болса, онда жабылмаған зиян туралы әңгіме қозғалады. Кіріс- активтің көбеюі немесе несиелі қарыздың азаюы формасындағы есеп беру кезіндегі эканомикалық табыстың көбеюі. Яғни банктің өз қызметі нәтижесіндегі алған пайдасы. Шығын- активті пайдалану немесе қарыздың көбеюі формасындағы есеп беру кезіндегі эканомикалық табыстың азаюы. Шығындар капиталдың азаюына да себеп болып табылады. Шығын -кірісті төмендету көзі. Кірістер банктің өмір сүру құралы болып саналады. Оларсыз табыс жоқ, табыссыз банк жоқ. Кірістер негізгі және негізгі емес қызметтен болған кірістер болып бөлінеді. Кіріс пен шығынның құрылымы және табыс есебінің реті Ұлттық Банкпен анықталады. Бухгалтерлік есептің қағидалары баптарды субъектінің қаржылық есеп беруіне қосылатын процессін мойындау болып табылады. Кірістер мен шығындарды белгілеудегі критерийлары келесідей:

- баға беруге қолданылады.

- кіріс пен шығын анықталады (кіріс пайда алу кезінде көзделеді, ал шығын активтің дұрыс орналаспауында белгіленеді) . Келісім-шарт толық орындалған кезде ғана кірістер мойындалады. Активтер болашақ зканомикалық табысты ұстап қалмаған жағдайда шығындар мойындалады. Кірістерді мойындаудың басты критерийларының бірі- сатушы сатып алушыға тәуекелдерді және сатылған өнімнің меншіктік құқығынан сый ақының бергендігінде. Сатушы оларды өзіне қалдырса, бұл мәмлені сату деп есептеуге болмайды [2, 122б. ] .

Өнімді сату кезінде кірістер мен шығындардың белгілену қағидалары қолданылады, егер де кіріс белгіленсе:

- берілгенге дейін

- берілу кезінде

- берілгеннен кейін

Өнімді бергенге дейінгі белгіленген кіріс. Бұл екі әдіс бойынша жүзеге асырылады:

1. Келісімнің аяқталуы, яғни келісім біткен кезде барлық шоттары жабылады, оның ішінде кірістер мен шығындар шоттары да.

2. пайыздың аяқталуы кіріс, шығын, жалпы табыс әр есеп беру кезінде белгіленеді [3, 88б. ] .

Берілу кезіндегі кірістер. Бұл негізінде өнім мен қызметті беру кезінде орындалады. Келісім-шартты орындау және түсім алу мүмкіншілігі кірістің белгілеуі бойынша осы сәтте орындалады. Берілгеннен кейінгі кіріс
Мұнда екі әдіс қолданылады: бөліп төлеудегі сатылым және шығындардың орнын толтыру. Бірінші жағдайда сату кезінде емес, ақшаны қолға алған кезде ғана кіріс белгіленеді. Екіншісі кіріс белгіленбеген жағдайда қолданылады.
Қызмет көрсету бойынша белгіленген кірістер мына әдістермен жүзеге асырылады:

- нақты орындаулар (бір операцияны орындағаны үшін алынған кірістердің есебі үшін қолданылады) .

- пропорционалды орындаулар (көп сатылы қызметтерден белгіленген кірістер үшін қолданылады) .

- аяқталған орындаулар (соңғы саты болғанннан кейінгі кірістер) .

- инкассация (кіріс нақты ақша алуда белгіленеді, себебі белгісіздік өте жоғары) [4, 175б. ] .

Әрбір кірістер мен шығындардың түрлері банктің қызмет етуінің оңтайлы жүйесінің бағасы үшін жеке ашылады. Банктің қаржылық нәтижесін құру үшін кірістер мен шығындардың маңызы бойынша топтастырылады. Кірістер мен шығындардың баптары мыналарды қосады: тауарлы-материалдық құндылықтардың бағасының төмендеуі; банк қызметінің өзгеруі; қозғалматын мүліктің бабының -шығуы; ұзақ мерзімді инвестицияның шығуы; орындалған операциялар; соттық істер; резервті тағы басқалай қабылдамау.

Орындалған операциялар бойынша келесі ашылулар:
орындалған операциялар мінездемесі; есептеуге байланысты операцияларды бөлу; орындалмаған операциялар бойынша кірістер мен шығындар; келесі мерзімге табыс пен шығынның көрсетілуі.

Банктің кірісі мен шығынының құрамында кіріс пен шығынның жеке түрлері елеулі орын алады. Клиенттерге қызмет көрсетуде барлығы қолдануы мүмкін, тенгеде және шетел валютасында. Ол үшін валюта жағдайын білу керек.

Шығын активті пайдалану немесе қарыздың көбеюі формасындағы, есеп беру уақытындағы экономикалық табыстың азаюы. Олар капиталдың азаюына себебін тигізеді.

Экономикалық шығын - кіріс алуда банктік өніммен қолданылады. Банк өнімінің қозғалысы есепте бейнеленеді. Концепциясында банк өнімім қолданып жұмсалған ақша сомасынан алған сома көп болуын көздейді. Кіріс көздерінде шығындар бейнеленеді [5, 182б. ] .

1. 2 Банк кірісінің құралу көздері мен жіктелуі

Дәстүрлі емес қызметтерді көрсету бизнесі.
Несиелік бизнес, екі элементтен тұрады: клиенттерге (жеке және заңды тұлғаларға) несиелер беру және бос ресурстарды басқа коммерциялық банктерге уақытша пайдалануға пайыздық сыйақыда беру. Несиелік бизнестің екінші бөлігі кейде банкаралық несие, кейде басқс банктегі депозит формасында болуы мүмкін. Несиелік бизнесте пайыз формасында табыс түседі және де банктердің ең көп кірісі осы операция түрінен құралады.
Дисконттық бизнес- төленбеген вексельдерді, чектерді және талаптарды банктің белгілі бір төменгі бағамен - дисконт негізінде сатып алуын сипаттайды. Дисконт бизнестің түріне факторинг ооперациясы жатады. Факторинг операциясы айналымды және айналымсыз болуы мүмкін. Бірінші жағдайда, банк төлеушінің төлемеген міндеттемесін қаражатты алушыдан (жабдықтаушыдан) талап етуге құқылы. Ал екінші жағдайда, банктің ондай құқығы жоқ, бірақ ол ондай операциядан түсетін жоғары сый ақы үшін тәуекелге барады. Факторингтік операциядан түсетін сый ақының жоғары болуы, өнімді сатудан түсетін жабдықтаушының табысын азайтады. Мұндағы табыс екі элементтен тұрады:

1. сатып алғаннан төлемнің түсуі арасындағы аралықта банктің несиелік ресурсын пайдаланғаны үшін төленетін пайыз.

2. факторинг операциясының түріне байланысты тәуекелге сәйкес шамасы ауытқып отыратын комиссиондық сыйақы [6, 98б. ] .

Факторинг операциясындағы комиссия пайызбен белгіленетіндіктен, факторингтік операциядан түсетін табысты банктің пайыздық табысына жатқызады.

Сақтау бизнесі - банктің трасталық (сенім) және агенттік қызметтеріне негізделеді. Бұл бизнес клиенттің мүлкін (жылжымайтын мүлік, бағалы қағаз, шоттағы қаражатын) басқарғаны үшін немесе осы мүлікке байланысты клиенттің тапсырмаларын орындағаны үшін алатын комиссия формасындағы табыс түрінде банкке табыс әкеледі. Мысалға, траст келісім-шарты негізінде банк клиентке шоттағы қаражатын табыс әкелетін активтерге орналастыратындығына міндеттеме алады. Агенттік қызметте клиентпен нақты қай операцияға қаражат жұмсау қажеттігін келісіп алады. Трасталық операцияларда тәуекел жоғары, себебі мұнда банктің табысы клиенттің табысынан жоғары болуын қалайды. Соған сәйкес трасталық операциялардан түсетін комиссия мөлшері де агенттік қызмет көрсетуден түсетін табысқа қарағанда біршама жоғары болып келеді. Мұндай ерекшелік, өз кезегінде трасталық қызметтен алынатын комиссиялық сый-ақының құрылымын анықтайды. Ол мүлікті басқарғаны үшін төленетін комиссиондық сый-ақымен жұмыстың нәтижесі бойынша төленетін сый-қыдан тұрады [7, 195б. ] .
Банктің кепіл беру қызметі- клиенттерге есеп айырысу үшін және несие алу үшін банктің әртүрлі формалардағы берген кепіл-хаты мен кепілдемесінен түсетін ақшалай сый-ақы түріндегі табыс әкелетін банктің қызметін сипаттайды. Егер клиент банкі үшін оның атын шығаратын клиенттердің қатарында болса, банк оған ақысыз кепіл-хатын беруі мүмкін.

Бағалы қағаздармен бизнес мынадай элементтерді қамтиды:

1. банктің өзінің бағалы қағаздарын шығару

2. оларды нарыққа сату

3. кәсіпорындарды жекешелендіруге байланысты қызмет көрсетуде басқада эмитенттердің бағалы қағаздары мен қайталама нарықтағы операциялары [8, 122б. ] .

Мұндай бизнестен түсетін табыстар келесідей көзден құралады:

1. өзінің және басқада эмитенттердің бағалы қағаздарын сату барысында бағамдық айымадан

2. жекешелендіруге байланысты көрсеткен қызметі (жекешелендірілетін кәсіпорынның есебін талап етілетін стандартқа жеткізу, оның құнын бағалау, акцияларды шығару және орналастыру, реестр жүргізу) үшін комиссия.

Салымдар қабылдау және клиенттердің тапсырмасы бойынша операцияларды жүзеге асыру бизнесі банкке мынандай формаларда табыс алуға мүмкіндік береді:

Комиссиондық сыйақылар:

- шот ашқаны үшін

- шотты жүргізгені үшін белгілі бір мерзім ішінде белгіленген комиссия (ақша белгісінде)

- айналымнан алынатын комиссия (айналымнан пайыз түрінде алу)

- шот бойынша операциялар туралы көшірме берген үшін

- шотты жабу үшін

- қолма-қол ақша беруге немесе есеп айырысуға байланысты операциларды жүргізгені үшін

- банктің корреспондеттік қатынасы бойынша басқа банктердегі корреспондеттік шоттарындағы кредиттік қалдық үшін алатын пайызы.

Дәстүрлі емес табыс түрлері банктің лизингтік, ақпараттық, кеңес беру, валюта айырбастауға байланысты, клиенттерге оқытып-үйреткені үшін және тағы басқа алынатын табыстар. Мұндағы лизингтік операциялардан түсетін табысқа: лизингтік төлемдер, пайыздық төлем және комиссия жатады.

Банктің барлық табысын үш топқа бөлуге болады:

1. пайыздық табыстар;

2. банктік қызмет көрсетуден алатын комиссиялар;

3. басқа да табыстар (бағамдық айырма, яғни баланстық құны мен нарықтық құны арасындағы айырма, алынған айып-пұлдар, пенялар және т. с. с. ) .

Пайыздық табыс комиссиялар мен ұштасуы мүмкін. Мысалға, несиелік және факторингтік операциялардан банк пайыздық төлем мен комииссияға иеленеді.

Несиелік пайыз - пайыздық табысьтың басты көзі ретінде банктің берген несиелері үшін қарыз алушылардың төлейтін төлемі болып табылады. Несиелік пайзды мынадай белгілерге байланысты іріктеуге болады:

1) несие формасына қарай: коммерциялық, банктік, тұтыну несиелерінің пайызы және т. с. с. ;

2) несиелік мекеменің түріне байланысты: Орталық Банктің есепке алу пайызы, банктік, ломбардтық;

3) несиелердің мерзіміне қарай: қысқа мерзімді несиелер бойынша пайыз, ұзақ мерзімді несиелер бойынша пайыз;

4) несиелер түріне байланысты: овердрафт, бойынша айналым құралдарына берілген несиелер, вексельдерді есепке алу, мақсатты несиелер бойынша пайызы;

5) операциялар түрлеріне қарай: несиелер бойынша пайыз, банкаралық несиелер бойынша пайыз, депозиттік пайыз бағалы қағаздар мен облигациялар бойынша пайыз;

6) есептеу тәсіліне қарай: жай және күрделі, қарапайым және тура және т. б.

Комиссия - банктік операция үшін сый-ақы, латын тілінен аударғанда «comissio» сөзі тапсырма дегенді білдіреді. Оның мөлшеріне көрсетілетін қызметтердің өзіндік құны мен қажетті пайда жатады.
Табыс көздері екіге бөлінеді:

- тұрақты, оған банктік қызметтен алынатын пайыздық және пайызсыз табыстар жатады;

- тұрақсыз, оған қайталама нарықтағы бағалы қағаздар мен жасалатын операциялардан және көзге көрінбейтін операциялардан алатын табыстарды жатқызуға болады [9, 112б. ] .

Банктің кірісі ұлттық валютада есептелінеді және мыналардан тұрады:

1) банктің сый-ақы алуына байланысты:

- Ұлттық Банктегі және басқа банктердегі корреспонденттік шоттар бойынша;

- Ұлттық Банкте орналастырылған депозиттер бойынша;

- Ұлттық Банкте қайта қаржыландыруға жарамды жоғары өтімді бағалы қағаздар мен қазыналық міндеттемелер бойынша;

- сатуға арналған бағалы қағаздар бойынша;

- басқа да бағалы бағалы қағаздар бойынша;

- басқа банктерде орналастырылған депозиттер бойынша;

- басқа банктерге берілген несиелер бойынша;

- клиенттерге берілген несиелер бойынша;

- инвеститцияға салымдар және субординарлық қарыздар бойынша;

- филиалдармен есеп айыру бойынша;