Автомобильдің қозғалысы

Мазмұны
Kipiспe
1. Динамикалық дәліз ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2. Автомобильдің тарту динамикасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3. Басып озу уақыты және жолы
4. Автомобильдің тежеу динамикасы
5. Автомобильдің орнықтылығы
6. Автомобильдің басқарылғыштығы
7. Әдебиет

Жол козғалысының қауіпсіздігі (ЖҚҚ) - бұл жан жақты кешенді мәселе. Қозғалыс қауіпсіздігін анықтайтын көптеген факторлардың ішінен белсенді және : пассивтік қауіпсіздігі жоғары, пайдалануға сенімді автокөлік құралдарын шығаруды, оларға уақтылы және сапалы күтім жасауды, жүргізушілердің психофизиологиялық қасиеттері мен оларды кәсіби даярлаудың деңгейін бөліп қарастыруға болады.
Автомобильдің конструктивтік қауіпсіздігі дегеніміз оның жұмысы кезінде қозғалысқа қатысушыларга жэне қоршаган ортаға тиетін зияндылықты жою жэне жол-көлік оқиғаларының ауырлығын төмендету қасиеті.
Көлік құралдарының қауіпсіздіктерінің түрлері. Конструктивтік қауіпсіздіктің бөлек аспектілерін жеңіл түсіну үшін оларды ; 4-ке бөледі:
1. Белсенді қауіпсіздік.
2. Пассивтік қауіпсіздік.
3.Апаттан кейінгІ қауіпсіздік.
4. Экологиялық қауіпсіздік.
Белсенді қауіпсіздік - бұл автокөлік құралдарының жол-колік оқигасының болу мүмкіндігін төмендету қасиеті. Автомобильдің белсенді қауіпсіздігіне көліктің тарту-жылдамдықтық, тежегіш сапалары, дірілді бәсеңдету деңгейі, басқарылгыштығы, бұрылғыштығы, тұрақтылығы, ақпараттылығы, дыбыстық және жарықтық белгілері, маневр жасауға егітілігі, өткіштігі және көліктен айналаның көріну сапасы жатады. Белсенді қауіпсіздік жүргізушінің автомобильдің козғалыс сипатын өзгертуге мумкіндігі бар кезде, ЖКО-ның бастапқы сатысында қолданылады.
Пассивтік қауіпсіздік - бұл автомобильдің жол-көлік оқиғасы салдарының ауырлығын төмендетуді қамтамасыз ету қасиеті. Автомобильдің пассивтік жүрізушінің қолданған шараларына қарамастан автомобильдің қозғалыс сипатын өзгерту, ЖКО-ның алдын алу мүмкіндігі болмаған жағдайда қолданылады. Пассивтік қауіпсіздіктің екі түрі ажыратылған. Ішкі - жолаушылардың, жүргізушінің жарақатын азайтады, жүктің сақталуын қамтамасыз етеді, сыртқы - басқа жол қозғалысына қатысушыларга зақым тигізу мүмкіңдігін төмендетеді.
Автомобильдің апаттан кейінгі қауіпсіздігі - бұл автомобильдің тоқтағаннан кейін жол-көлік оқиғасы салдарының ауырлығын төмендету

1. Афанасьев, JI. J1. Конструктивная безопасность автомобиля . JI. Афанасьев, А.Б. Дьяков, В.А. Илларионов. - М.: Машиностроение, 1983. - 212 с.
2. Теория и конструкция автомобиля. / В.А. Илларионов [и др.]; по ред. В.А. Илларионова. - М.: Машиностроение, 1985. - 368 с.
3. Гомицкий, И. И. Безопасность движения на автомобильном транспорте: справочник / И. И. Томицкий, В. JI. Чаруев, Ю. Ф. Щербинин. - М. Транспорт, 1988,- 158 с.
4. Бочаров, Е. В. Безопасность дорожного движения: справочник / Е. В. Бочаров. - М.: Росагропромйздат. 1986.-284 с.
5. Илларионов, В. В. Экспертиза дорожно-транспортных проишествий: учебник для вузов / В. В. Илларионов. - М.: Транспорт, 1989. - 255 с.

Пән: Транспорт
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 24 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны
Kipiспe
1. Динамикалық дәліз ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2. Автомобильдің тарту динамикасы ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ...
3. Басып озу уақыты және жолы
4. Автомобильдің тежеу динамикасы
5. Автомобильдің орнықтылығы Изм.
Лист
№ докум.
Подпись
Дата
Лист

Разраб.

Провер.

Реценз.

Н. Контр.

Утверд.

Лит.
Листов

6. Автомобильдің басқарылғыштығы
7. Әдебиет

КІРІСПЕ
Жол козғалысының қауіпсіздігі (ЖҚҚ) - бұл жан жақты кешенді мәселе. Қозғалыс қауіпсіздігін анықтайтын көптеген факторлардың ішінен белсенді және : пассивтік қауіпсіздігі жоғары, пайдалануға сенімді автокөлік құралдарын шығаруды, оларға уақтылы және сапалы күтім жасауды, жүргізушілердің психофизиологиялық қасиеттеріИзм.
Лист
№ докум.
Подпись
Дата
Лист

мен оларды кәсіби даярлаудың деңгейін бөліп қарастыруға болады. Автомобильдің конструктивтік қауіпсіздігі дегеніміз оның жұмысы кезінде қозғалысқа қатысушыларга жэне қоршаган ортаға тиетін зияндылықты жою жэне жол-көлік оқиғаларының ауырлығын төмендету қасиеті.
Көлік құралдарының қауіпсіздіктерінің түрлері. Конструктивтік қауіпсіздіктің бөлек аспектілерін жеңіл түсіну үшін оларды ; 4-ке бөледі:
1. Белсенді қауіпсіздік.
2. Пассивтік қауіпсіздік.
3.Апаттан кейінгІ қауіпсіздік.
4. Экологиялық қауіпсіздік.
Белсенді қауіпсіздік - бұл автокөлік құралдарының жол-колік оқигасының болу мүмкіндігін төмендету қасиеті. Автомобильдің белсенді қауіпсіздігіне көліктің тарту-жылдамдықтық, тежегіш сапалары, дірілді бәсеңдету деңгейі, басқарылгыштығы, бұрылғыштығы, тұрақтылығы, ақпараттылығы, дыбыстық және жарықтық белгілері, маневр жасауға егітілігі, өткіштігі және көліктен айналаның көріну сапасы жатады. Белсенді қауіпсіздік жүргізушінің автомобильдің козғалыс сипатын өзгертуге мумкіндігі бар кезде, ЖКО-ның бастапқы сатысында қолданылады.
Пассивтік қауіпсіздік - бұл автомобильдің жол-көлік оқиғасы салдарының ауырлығын төмендетуді қамтамасыз ету қасиеті. Автомобильдің пассивтік жүрізушінің қолданған шараларына қарамастан автомобильдің қозғалыс сипатын өзгерту, ЖКО-ның алдын алу мүмкіндігі болмаған жағдайда қолданылады. Пассивтік қауіпсіздіктің екі түрі ажыратылған. Ішкі - жолаушылардың, жүргізушінің жарақатын азайтады, жүктің сақталуын қамтамасыз етеді, сыртқы - басқа жол қозғалысына қатысушыларга зақым тигізу мүмкіңдігін төмендетеді.
Автомобильдің апаттан кейінгі қауіпсіздігі - бұл автомобильдің тоқтағаннан кейін жол-көлік оқиғасы салдарының ауырлығын төмендету қасиеті. Автомобильдің бұл қасиеті апат салдарын тез жою және жаңа апаттық жағдайлардың алдын алу мүмкіндігімен сипатталады. ,
Автомобильдің экологиялық қауіпсіздігі - бұл автомобильдің оны қалыпты пайдалану процесінде қозғалыска қатысушылар мен қоршаған ортаға тигізетін зияндылығын азайту қасиеті.

1. Динамикалық дәліз
Автомобиль қозғалыс кезінде оның қозғалыс сипатын өзгерттетін әр түрлі кездейсоқ кедергілер кездеседі. Мұндай кедергілерге жолдағы соқпаларға дөңгелектің соғылуы, жолдың көлденең еңісінің өзгеруі, бүйірден соққан жел, алдыңғы дөңгелектердің кездейсоқ бұрылуларын жатқызуға болады. Осындай кедергілер автомобильдің қозғалыс бағытын өзгертеді, нэтижесінде автомобильді бастапқы қалпына келтіру үшін жүргізушіні рульдік дөңгелекті бұруға мәжбүрлейді.
Осының салдарынан автомобиль жолдың түзу учаскелерінде де радиусы үлкен қисық сызық бойымен қозғалады.
Сол себепті автомобиль көпшілік уақытта жол осіне белгілі бұрышпен қозғалады, ал оның қозғалысына керекті жолақ өлшемі - динамикалық дәліз оның көлемдік енінен артық болады.
3.1 Жолдың түзу учаскесіндегі Изм.
Лист
№ докум.
Подпись
Дата
Лист

жеке көлік құралының динамикалық дәлізінің ені
Вд =0,01 LаVа+Ва = 0,01 * 4.19* 18.1 +2.5= 3.3

3.2 Тегіс жолдардағы маневр кезіндегі динамикалық дәліз
Вд = (10La + 36)Va 1000 + Ва = (10 * 4.19 + З6) * 18.11000+2.5=3.91
3.3 Автомобиль екі жақ қапталынан қауіпісіздік аралық қамтамасыз
етілуі тиіс
Δδ = (5La+18)Va 1000 = (5 * 4.19 +18)* 18.11000 = 0.7
3 4 Тегіс жолдарда автомобильдің түзу сызықты қозғалысындағы
қапталдық қауіпсіз аралығы
Δδ = 0,005LaVa = 0,005 * 4.19* 18.1 = 0.4

3.5 Жол бұрылыстарындағы динамикалық дәліз
Вб.ж.=Ba+(L+C)⁄sinθ(1-cosθ)+0,3=2.5 +4.19+2.070.26*(1-0.96)+0.3=3.5 м

І-сурет Жол бұрылысындағы динамикалық дәліз
а) Жеке автомобильдің бұрылысИзм.
Лист
№ докум.
Подпись
Дата
Лист

ы; б) Автопоездың бұрылысы

3. Автомобильдің тарту динамикасы
Автомобильдің өнімділігін жоғарылатуда және тасымалдау шығындарын азайтуда тарту динамикасының маңызы зор. Автомобильдің динамикалық көрсеткіші неғұрлым жоғары болған сайын, ол жүктер мен жолаушыларды соғұрлым тез тасиды, оның орташа жылдамдығы да жоғары болады.
Автомобильдің қозғалыс жағдайларының үздіксіз ауысып отыруы, оның жылдамдығының өзгеруіне әкеліп соқтырады. Автомобильдің қауіпсіз қозғалуы оның жылдамдығы кез келген уақытта жол жағдайларына, жүргізушінің психофизиологиялық мүмкіндіктеріне, сондай-ақ техникалық күй-жайына сәйкес келуі қажет.
Тарту динамикасын бағалау кезінде төмендегі параметрлер қолданады: жылдамдық, үдеу, екпіндеу немесе екпіндеп қозғалу уақыты мен жолы. Қозғалыстың қауіпсіздігіне тарту динамикасының келесі көрсеткіштері әсер етеді: максимал жылдамдық Vmax және үдеу jmax, сонымен қатар жабыны қатты, сапасы жақсы, жазық жолдағы екпіндетудің минимал уақыты tp мен жолы Sp. Тарту динамикасы қозғалткыштың және трансмиссияның сипаттамаларына, массасына (ауырлық центрінің орналысуына), аэродинамикалық сипаттамасына, дөңгелектер өлшеміне, тербелу кедергісіне байланысты анықталады.
3.1 Тарту балансының теңдеуі
Pm=Pj+-Pi+-Pf+Pa
3.2 Авгомобильдің қуаттық балансы
Nm=Nj+-Ni+-Nf+Na
Изм.
Лист
№ докум.
Подпись
Дата
Лист

3.3 Жанама тарту күші
Рж=(M*i*ŋ)r=(0.34*7.5*0.9)0.49 = 4.68Н
Me=Nω=110.3320=0.34
мұндағы Nен -- қозгалтқыштың тиімді қуаты, Вт
ω, -- қозғалтқыштың иінді білігінің айналыс жылдамдығы, радс.
Трансмиссияның ПӘК-і (пайдалы әсер коэффициенті)
Жарыс және спорттық автомобильдер 0,90 - 0,95
Жеңіл автомобильдер 0,90 - 0,92
г \
Жүк автомобильдері және автобустар 0,82 - 0,85

3.4 Тербелу кедергісіИзм.
Лист
№ докум.
Подпись
Дата
Лист

нің күші Рf =f*Ga= 0,019*116.1= 2.21 кН
Тербелуге кедергі коэффициенті f

Асфальттелген немесе цементтелген тас
жол:
- өте жақсы жагдайда
- қанагаттанарлық жагдайда
Жұмыр тас төселген жол
Қиыршық тастармен жабылган жол
Қара жол:
- тапталған құрғақ
- жауыннан кейінгі
Құм жол
Тапталған қарлы жол
1 : ■

0,014...0,018

0,018...0,020

0,023...0,030

0,020...0,025

0,025...0,035

0,05...0,15

0,1...0,3

0,07...0,1

Тербелуге кедергісі күшті жеңуге қажетті қуат, (Вт)
Nf=f*Ga*Va= 0,019*116.1*18.1 = 40000 Вт

Өрлеуге кедергі күш
Жолдың бойлық еңісі α бұрышымен немесе жолдың еңістілігімен i- өрлеу
Биіктігінің ұзындығына қатынасымен сипатталады.Қатты жабынмен жабылған автомобиль жолдарында өрлеу бүрышы мардымсыз, 4...5 градустан аспайды. Бұндай өрлеулер үшін:
і = sin α
Pi =Gai = 116.1*0.05= 5.8 kH
еңістігі і өрлеуге шығу үшін жұмсалатын қуат:
Nі = Рi Vа = 5.8*18.1 = 104.9 kBт

Жол кедергісінің күші
Тербелуге кедергі коэффициенті жэне еңістілік жолдың сапасын шаттайды. Сондықтан жол кедергісі Рψ туралы түсінік еңгізілген, ол Рf жэне Рi,
күштерінің қосындысына тең.

3.7 Ауа кедергісі

Ра = KaFaV2= 0.4*0.78*327.61=0.1 кН
мұндағы, Ка - аИзм.
Лист
№ докум.
Подпись
Дата
Лист

втомобильдің пішініне және бетін өңдеу сапасына байланысты ауа кедергісінің коэффициенті (орағытылгыштық коэффициенті), Н*с2м2 Fа - автомобильдің колденең қимасының ауданы, м2
Автомобильдің көлденең қимасының ауданы деп оның бойлық осіне перпендикуляр жазыктықтагы кескінінің ауданын айтады. Жүк таситын автомобильдер және автобустар үшін:
Ға = Ва:: На = 2.5 * 2.95 = 7.4 м2
мұндағы В а - автомобильдің ені, м; На - автомобильдің биіктігі, м.
Орагытылғыштық коэффициенті Ка, Нс2 м4 Жеңіл автомобильдер 0,2...0,35
Жүк автомобильдері 0,4...0,5
Вагон түрдегі кузовты автобустар 0,24...0,4
Ауа кедергісін жеңуге қажетті қуаты:
Na= Pa*V= 0.1*18.1 = 1.81 кH

Изм.
Лист
№ докум.
Подпись
Дата
Лист

4-сурет. Максимал бойлык φx және көлденен φy ілінісу коэффициенттерінің, тежеуші Хт және көлденен күштер мен олардың реакцияларының ара қатынасы.

4.9 Автомобильдің келтірілген инерция күші
Pj= m*j *δайн= 11.8*1,07*0.7 = 8.8 кН
Жылдамдықты өзгертуге кететін қуат шығыны, кВт
Nj=Pj*V= 8.8*18.1 = 159.3 кВТ
Автомобильдің тарту балансының теңдеуі, кН
P=Pf+-Pi+-Pj+Pa= 2.21+5.8+0.1+8.8= 16.9 кН
Автомобильдің қуаттық балансы, кВт
Ne=Nf+-Ni+-Nj+Na= 40+104.9+1.8+159.3 = 306 кВт
Динамиқалық фактор
D=Pж-PaGa=4.68-0.1116.1 = 0.04
Мұндағы Рж - жанама тарту күші, кН;
Ра - ауаның кедергі күші, кН;
Ga - автомобильдің толық салмағы, кН
Қуатты қолдану Изм.
Лист
№ докум.
Подпись
Дата
Лист

коэффициенті ηN= Nтр+Nf+-Ni+-Nj+Na+NkpNeн= 306110.3=2.8
Жолдың көлденен, тура учаскесінде автомобиль дамыта алатын ең
жоғары жылдамдық, мс
V=Pж-f*Gaka*Fa= 4.68-0.019*116.10.4*0.78 = 89 мс

Шекті өрлеу мәні,
i=D-f- δbp*jg= 0,04 - 0,019-1.079,81=-0,055 ̊
3. Басып озудың уақыты және жолы
Басып озу - жүргізушінің уақытын үнемдеуді қалауынан туатын қиын және қауіпті маневр. Басып озу көрші қозғалыс жолағына шығумен байланысты және басып озатын автомобильдің алдынан бос кеңістікті талап етеді.
Басып озуды дұрыс орындау қиындығы, жоғары жылдамдық жүргізушіден автомобильді басқару кезінде қатесіз есептеуді, нақты әрекетті талап етеді. Басып озу кезіндегі сәл ғана абайсыздық ауыр жағдайларға әкеліп соқтыруы мүмкін. Көлік легінің жылдамдығы неғұрлым жоғары болған сайын, жол-көлік оқиғасының ықтималдығы соғұрлым жоғары болады.
Басып озу маневрін 3 кезеңге бөлуге болады:

1.Басып озушы автомобильдің солға карай ауытқуы және көршілес қозғалыс жолағына шығуы;
2. Кейін қалатын автомобильдің сол жағында және оның алдында қозғалу; 3.Басып озатын автомобильдің кейін қалатын автомобильдің алдына шығып, өз жолағына оралуы.
Екпіндеп басып озу жолы мен уақытын есептеу

Үдеу мәнін әдетте берілген жол жағдайларындағы мүмкін болатын ең жоғарғы мәнінің 0,7...0,8 бөлігіне тең кабылдайды. Бастапқы жылдамдығы V2 болатын басып озатын автомобильдің бірқалыпты үдеумен қозғалысы кезіндегі басып озу жолы мен уақыты:

Sbo=V2*tbo+j*tbo22=Изм.
Лист
№ докум.
Подпись
Дата
Лист

13.9*151+0.7*15.1[2]2 = 184.7 м ;
tбо =2*(D1+D2+L1+L2j =15.1 c;
Екпіндеп басып озу кезінде автомобильдердің қабылдау қасиетінің маңызы жоғары болады. Автомобильдің максимал үдеуі неғұрлым жоғары болса басып озу уақыты соғұрлым аз болады. Егер Д1=Д2=30 м және L1=L2=5 м қабылдасақ, j = 0,2 мс[2] болғанда 10 мс жылдамдықпен қозғалып келе жатқан Изм.
Лист
№ докум.
Подпись
Дата
Лист
3
НАЗВАНИЕ ДОКУМЕНТА
автомобильді басып озу үшін кем дегенде 27 с уақыт және 335 м қашықтық қажет. Егер үдеуді 0,4 мс[2] дейін өсірсек, онда басып озуға қажетті уақыт 19 с-ке дейін азаяды, ал басып озу жолы 260 м-ге дейін қысқарады.

tbo = D1+D2+L1+L2V1-V2*V1=18.9 c ;
Sbo= 18.9 * 18.1 = 343.2 м;

Сурет 5. Басып озудың сұлбасы және графигі.
1- басып озушы автомобиль; 2 - кейін қалатын автомобиль; 3 - қарсы бағыттағы автомобиль.
4. Автомобильдің тежеу динамикасыИзм.
Лист
№ докум.
Подпись
Дата
Лист

Автомобильдің тежегіштік қасиеті қажетті қарқындылықтағы баяулау және көлікті еңісте ұстап тұру мүмкіндігін анықтайды.
Көлік құралдары нормативтік құжаттарға сәйкес төмендегі тежеу жүйелерімен жабдықталуы кажет:
Пайдаланудың барлық жағдайында жылдамдықты төмендетуге арналған жұмыстық тежегіш жүйе;
жұмыстық тежегіш жүйе істен шыққанда қолданылатын қосалқы тежегіш жүйе;
көлік құралдарын қозғалыссыз ұстап тұруға арналған тұрақтық тежегіш жүйе;
еңістен темен қарай қозғалғанда көлік құралдарының тұрақты козғалыс жылдамдығын сақтауға арналған көмекші тежегіш жүйе;

Автомобильдердің тежегіштік қасиеттері тежелудің теріс үдеуімен, яғни баяулауымен, тежеу процесіне жұмсалған уақытпен және тежеу жолымен бағаланады.
Қозғалыс қауіпсіздігі бойынша қолданылатын терминдер:
Тежеу - автокөлік құралдарының немесе оның бөлшектерінің қозғалыс жылдамдығын төмендету немесе оны жазықтыққа қатысты қозғалтпай ұстап тұру мақсатында қозғалысқа жасанды жолмен кедергі жасау немесе кедергісін өзгерту.
Тежеу барысында автокөлік құралдарының орнықтылығы - қозғалыс бағытын сақтау және тежеу процесінде осы бағытты өзгертуге тырысатын сыртқы күш әсерлеріне қарсы тұру кабілеттілігі.
Тежегіштік қасиеттер - автокөлік құралдарының қажетті тежелуін қамтамасыз ететін тежеу жүйесін сандық бағалайтын өлшемдер.
Тежеу жүйесі - автокөлік құралдарын тежеуге арналған құрылғылар жиынтығы.
Баяулау - автокөлік құралдары қозғалысының берілген мезеттегі жылдамдығының төмендеуін сипаттайтын өзгерістің кеңістіктік-уақыттық өлшемі.
Іске қосылу уақыты - тежеу басталғаннан автомобильдің баяулауы тұракты мәнге жеткенге дейінгі уақыт аралығы.
Тежеу жолы - автокөлік құралдарының тежеу басталғаннан тежеу аяқталганға дейін жүріп өткен қашықтығы.
Тұрақталған баяулау - қалыптасқан тежеу уақытындағы баялаудың орташа мәні.
Тежелудің басталуы - тежеу жүйесінің тежеуді бастаудың қажеттігі туралы белгі алған уақыт мезеті.
Тежелудің аяқталуы - автокөлік құралдарының қозғалысына жасанды кедергі толық жойылған немесе олардың тоқтаған уакыт мезеті.
Тежеу диаграммасы - баяулаудың немесе тежеу күшінің уИзм.
Лист
№ докум.
Подпись
Дата
Лист

акытка тәуелділігінің графигі. Жалпы меншікті тежеу күші - автокөлік құралының дөңгелектерінде тежеу механизмдері дамытатын максимал күштердің автокөлік құралының толық садмағына қатынасы.
Тежеу күштерінің осьтік біркалыпсыздығы коэффициенті -- автокөлік құралының осіндегі оң және сол дөңгелектерінде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.