Кәсіпорындағы қысқа мерзімді активтердің аудиті

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 74 бет
Таңдаулыға:

Қысқамерзімді активтердің есебі және аудиті

Мазмұны

1 Қысқа мерзімді активтер есебі және аудитінің теориялық аспектілері

1. 1 Қысқа мерзімді активтердің жалпы сипаттамасы

1. 2 Қысқа мерзімді активтер және олардың жіктемесі

1. 3 Аудиторлық тексерісті ұйымдастыру

2 «Байназар-Эк» ЖШС-ндегі қысқа мерзімді активтердің есебі

2. 1 «Байназар-Эк» ЖШС-ң сипаттамасы және қысқа мерзімді активтер облысындағы есеп саясаты

2. 2 Қысқа мерзімді активтердің қозғалысының құжаттық рәсімделуі

2. 3 Қысқа мерзімді активтердің синтетикалық және аналитикалық есебі

3 Кәсіпорындағы қысқа мерзімді активтердің аудиті

3. 1 Ішкі бақылау жүйесін бағалау және аудиторлық бағдарламаны әзірлеу

3. 2 Аудиторлық процедуралар

3. 3 Аудит нәтижесін рәсімдеу

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер

Қосымша «А» Бухгалтерлік баланс

Қосымша «Ә» Анықтамалық материалдар

Қосымша «Б» Графикалық бөлім

Кіріспе

Диплoмдық жұмыстың тaқырыбы «Қысқa мерзімді aктивтердің есебі мeн aудиті».

Қысқa мерзімді активтер дeп бұл қoғамның қысқa мерзімді айналымғa тез түсетін өтімді aктивтерді aйтaды. Oған: қoлдa бар ақшалай қаражаттары мен дебиторлық берешектері, қаржылық инвестицияларын айтуға болады немесе мобильдік қорлары қысқа мерзімді активтер болып табылады. Осымен қысқа мерзімді активтерге серіктестік көп көңіл бөлуі қажет.

Қысқа мерзімді активтерге:

ақша қаражаттары (кассадағы, банкте ашылған шоттардағы, депозиттердегі) . Пайдалануға шектеулері бар ақша қаражаттары егер шектеу бір жыл мерзім ішінде жойылатын болса ғана есепке алынады;
қаржылық инвестициялар (құнды қағаздарға салымдар) ;
жойылу мерзімі бір жылға дейінгі дебиторлық борыштар;
тауарлы-материалдық босалқылар;
бір жыл мерзім ішінде есептен шығарылатын болашақ мерзімдердің шығындары;
қысқа мерзімді активтерді сатып алуға жұмсалған аванстық төлемдер;
алынуға тиісті шоттар;
алынуға тиісті вексельдер;
басқа да дебиторлық қарыздар.

Қысқа мерзімді активтер баланста төлем қабілеттіктеріне сай орналасуы мүмкін. Ағымдағы активтер құрамындағы негізгі бес элемент қаржылық есептілікте әдетте төмендегідей өлшемдермен көрсетіледі:

- ақша қаражаттары - номиналды құны бойынша;

- қысқа мерзімді инвестициялар - әділ бағасы бойынша;

- алынуға тиісті шоттар - алынады деп күтілетін бағалау құнымен;

- қорлар - өзіндік құны немесе өзіндік құн мен сатып-өткізудің таза құнының ең төменгісімен;

- алдын ала төленген шығындар - өзіндік құнымен.

Қазақстан Республикасының «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру» туралы заңы еліміздегі бухгалтерлік есепті жүргізу жүйесін анықтайды, қаржылық есеп беру мен оның пайдаланылуын және есепке алудың негізгі принциптері мен жалпы тәртібін, ішкі бақылау және сыртқы аудит жөніндегі талаптарды, сондай-ақ ұйымдардың құқықтары мен міндеттерін белгілейді. Қазақстан Республикасының аумағында жұмыс істейтін барлық кәсіпорын бухгалтерлік есептеу мен қаржылық есеп беруді осы заңға сәйкес жүргізуге міндетті.

Дипломдық жұмыстың обьектісі «Байназар-Эк» ЖШС.

Дипломдық жұмыстың мақсаты Қазақстан Республикасының аумағында жұмыс істейтін ЖШС «Байназар-Эк» кәсіпорынның бухгалтерлік есебі мен аудитінің жүргізілу тәртібін талдау.

Көрсетілген мақсатқа жету үшін төмендегідей міндеттер қойылды:

кәсіпорында қысқа мерзімді активтер облысындағы бухгалтерлік есепті ұйымдастыру;
бухгалтерлік құжаттарының түрлерінің ерекшеліктерін талдау;
бухгалтерлік есепті ұйымдастырылуының принциптерін анықтау;
ішкі бақылаудың ерекшеліктерін және жүргізілуін талдау.

Дипломдық жұмыстың мәні - бухгалтерлік есепті жүргізудің және ұйымдастырудың ерекшеліктерін анықтау.

Дипломдық жұмысты жазу кезінде Радостовецтің «Кәсіпорындағы бухгалтерлік есепті көптеген салаларда қолдану», «Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп» өңделіп және толықтырылып 3-ші басылымы, Әбдіманаповтың «Бухгалтерлік есеп теориясы», Хендриксен мен Ван Бреданың «Бухгалтерлік есеп теориясы» және тағы басқа көптеген әдебиеттер қолданылған.

Дипломдық жұмыс үш үлкен бөлімнен және тоғыз бөлімшеден тұрады. Бірінші бөлімшеде қысқа мерзімді активтердің теоретикалық аспектілері туралы жазылған, екінші бөлімінде «Байназар-Эк» ЖШС-і бойынша қысқа мерзімді активтер облысындағы есеп саясаты, қысқа мерзімді активтер қозғалысының құжаттық рәсімделуі, олардың синтетикалық және аналитикалық есебі ашылып қарастырылған, ал үшінші бөлімінде
«Байназар-Эк» ЖШС-індегі қысқа мерзімді активтердің аудиті қалай жүргізілетіндігі ашылып қарастырылған.

1 Қысқа мерзімді активтер есебі және аудитінің теориялық аспектілері

1. 1 Қысқа мерзімді активтердің жалпы сипаттамасы

Қысқа мерзімді активтер деп бұл қоғамның қысқа мерзімді айналымға тез түсетін өтімді активтерді айтады. Оған: қолда бар ақшалай қаражаттары мен дебиторлық берешектері, қаржылық инвестицияларын айтуға болады немесе мобильдік қорлары қысқа мерзімді активтер болып табылады. Осымен қысқа мерзімді активтерге серіктестік көп көңіл бөлуі қажет.

Қысқа мерзімді активтерге:

ақша қаражаттары (кассадағы, банкте ашылған шоттардағы, депозиттердегі) . Пайдалануға шектеулері бар ақша қаражаттары егер шектеу бір жыл мерзім ішінде жойылатын болса ғана есепке алынады;
қаржылық инвестициялар (құнды қағаздарға салымдар) ;
жойылу мерзімі бір жылға дейінгі дебиторлық борыштар;
тауарлы-материалдық босалқылар;
бір жыл мерзім ішінде есептен шығарылатын болашақ мерзімдердің шығындары;
қысқа мерзімді активтерді сатып алуға жұмсалған аванстық төлемдер;
алынуға тиісті шоттар;
алынуға тиісті вексельдер;
басқа да дебиторлық қарыздар.

ақша қаражаттары - номиналды құны бойынша;
қысқа мерзімді инвестициялар - әділ бағасы бойынша;
алынуға тиісті шоттар - алынады деп күтілетін бағалау құнымен;
қорлар - өзіндік құны немесе өзіндік құн мен сатып-өткізудің таза құнының ең төменгісімен;
алдын ала төленген шығындар - өзіндік құнымен.

Активтер үш сатыдан: анықтау, тану және бағалаудан тұрады. Анықтау сатысында шаруашылық фактілерінің негізіне қарай алынған және есеп бақылауына түскен ұйымдар қызметінің қалыпты жағдайында қызмет атқаруына және алдағы кезеңде экономикалық табыс келтіретін активтер жатады.

Активтерді тану деп активтерді бірегейлік өлшемге келтіріп, қаржылық қорытынды есеп мәліметтерін пайдаланушыларды талабына қарай қанағаттандыруды айтады.

Активтер дәстүрлі әдістермен, бастапқы құнымен бағаланады. Бухгалтерлік есеп тәжірибесінде активтер төрт түрлі құнымен яғни:

бастапқы өзіндік құнымен;
қалпына келтіру құнымен;
жоюдағы құнымен;
ағымдағы құнымен (немесе базарлы құнға келтіру әдістерімен) бағаланады.

Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп - деп аталатын бухгалтерлік есеп стандартының бірінші бабында: «Кәсіпорындар мен ұйымдардың, яғни субъектілердің ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есебі осы деректі пайдаланушыларды түрлі операциялық және инвестициялық қаржы қызметі бойынша есепті кезеңдегі ақша қаражаттарының келіп түсуі, кірістелуі ол қаржылардың жұмсалуы туралы ақпараттармен қамтамасыз етіп және оларға осы заңды тұлғаның, яғни субъектінің қаржы жағдайындағы өзгерістерін бағалауына: мүмкіндік береді» делінген. Ал осы стандарттың екінші бабында: «Заңды тұлғалар, субъектілер ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есепті осы стандарттың талаптарына сай жүргізіледі және есепті кезеңдегі қаржы нәтижелері есептемесінің құрамында тапсырады» делінген.

Жалпы ақша қаражаттары «Қысқа мерзімді активтер» деген алғашқы бөлімнің бірінші тобына кіреді. Бұл бөлімнің шоттары қысқа мерзімді ретінде жіктелетін ұйымның активтерін есепке алуға арналған.

Актив егер:

оны іске асыру болжамдалса, немесе ұйымның қалыпты операциялық циклінің барысында ол сату немесе пайдалану үшін ұсталынады;
ол негізінен сауда мақсатында немесе қысқа мерзімге және оны іске асыру баланстың күнінен кейін он екі айдың ішінде күтілсе.

Ақша қозғалысы жөніндегі есепті дайындау кезінде пайданың көбею кездерін және олардың пайдалану әдістерін бөліп көрсету қажет. Сондықтан кәсіпорынның таза табысы - тапқан табысы - егер есепті кезеңде ақша нысанында алынса ақша көзі болып табылады, ал шығындар, егер олар есепті кезеңде ақша нысанында жүргізілсе, онда ақшаның азаюымен байланысты болады.

Ақша қозғалысымен байланыссыз, алынған таза табыстар мен шығыстарды көлеміне келесі баптар бойынша түзету қажет:

амортизациялық аударымдар;
провизияны құруға кеткен нақты шығындар сомасы;
есептелген, бірақ алынбаған табыс сомасы және сыйақы түрінде жұмсалған шығындар;
сыйақы төлеумен және алумен байланысты емес, алынбаған табыс немесе кеткен шығындар сомасы.

Ақша қаражаттар қозғалысының есебі, олардың операциялық, инвестициялық және қаржылық қызметі бойынша жіктей отырып кезеңдегі ағымын көрсету қажет. Қаржы салымына (қаржылық инвестиция) кәсіпорындар мен ұйымдардың басқа заңды тұлғалардың бағалы қағаздарын (акцияларды, облигацияларды және басқа да бағалы қағаздарды сатып алуға, депозитке салған тағы да басқа) сатып алуға жұмсаған қаржылары жатқызылады.

Қаржы нарығының айрықша бөлігі, ол - бағалы қағаздар нарығы. Ал қаржылық инвестициямен осы бағалы қағаздар нарығы тікелей байланысты.

Бүгінгі күні елімізде көптеген акционерлік қоғамдар, сақтандыру компаниялары, инвестициялық және мемлекеттік емес зейнетақы қорлары, сонымен қатар басқа да кәсіпорындар мен ұйымдар тіркелген. Осы жоғарыда аталған кәсіпорындар мен ұйымдардың барлығы да еліміздегі бағалы қағаздар нарығының потенциалды қатысушылары қатарына жатқызылады. Олардың кейбіреулері эмитент, яғни айналымға бағалы қағаздар шығарушылар болып табылса, ал екіншілері инвестор ретінде қызмет атқарады. Кәсіпорындар мен ұйымдарға жаңа технология енгізу, өндірісті жаңғырту (модернизациялау), қайта құру (реконструкциялау) әрқашанда ірі капитал салымын керек етеді. Ал мұндай жұмысты атқару үшін өндірушілерде әр уақытта капитал бола бермейді. Сондықтан да кәсіпорындар мен ұйымдар қарыз капиталы нарығына несиелер мен заемдарының қаражаттарын, айналымға акциялары мен облигацияларын шығарса, онда елімізде бағалы қағаздар нарығы пайда болады.

Іс жүзінде акция, облигация және басқа да бағалы қағаздарын шығару арқылы капиталды тартуды көздейтін заңды тұлғалар эмитент деп аталады және сонымен қатар олар бағалы қағаздарды иемденушілердің (сатып алушылардың) алдында белгілі бір жағдайда борышты (міндетті) болып табылады.

Қысқа мерзімді қаржы салымдарын өзінің бухгалтерлік балансында сатып алу және ағымдағы құнының ең төменгісі бойынша бағалаған жағдайда (уақытта) кәсіпорындар мен ұйымдар мынадай үш тұжырымды басшылыққа алады:

баланстық құнды тұтастай жиынтық портфель негізінде анықтау;
баланстық құнды жиынтық портфель негізінде инвестиция түрлері бойынша, яғни сатып алу құны мен ағымдағы құнының ең аз (төменгі) құнын анықтау;
баланстық құнды жеке инвестициялар негізінде анықтау.

Инвестициялар деп өнеркәсіптің, құрылыстың, ауыл шаруашылығының және экономиканың басқа да салаларының кәсіпорындарына капитал түрінде салынып, жұмсалатын шығындардың жиынтығын айтамыз. Инвестициялық кызметтің мақсаты - түпкі нәтижесінде кәсіпкерліктен табыс немесе процент алу болып табылады.

Инвестицияның көзі болып жаңадан қалыптасқан (құрылған) құн немесе таза табыстың жинақталған бөлігі саналады. Кәсіпкерлер (кәсіпорындар) оны өзінің табысының (таратылған) қаражаттарының есебінен жұмылдырады. Негізгі капиталды жаңартуға арналған инвестиция кезі болып кәсіпорынның меншігінде қалған табысы саналады. Бағалы қағаздардың көп түрлілігі инвестицияны жіктеудің көптеген критерийлерін алдын ала айқындайды.

Қаржылық инвестициялар - бұл субъектінің табыс алу мақсатында пайдаланатын активі (мысалға, пайыздар, роялтилер, дивидендтер және жалға ақысы), инвестицияланған капиталдың өсімі немесе алынатын басқа да олжалар (мысалға, коммерциялық мәміленің нәтижесі) . Сондай-ақ, қаржылық инвестицияға пайдаланбай тұрған жылжымайтын мүліктер де жатады. Қаржылық инвестицияның бір түрі болып бағалы (құнды) қағаздар да саналады. Барлық бағалы (құнды) қағаздар екі топқа бөлінеді - ақшалай және күрделі (капиталды) болып. Ақшалай бағалы қағаздарды алған кезде ақшалай қарыздарды алғандағыдай етіп рәсімделеді. Бұл борыштық бағалы қағаздар. Оларға: вексельдер, депозиттер және жинақ сертификаттар және тағы басқалар жатады. Осы бағалы қағаздар бойынша табыс бір мәртелік сипатқа ие болады және олар өзінің номиналдық (атаулы) құнынан төмен бағаға сатып алудың есебінен қалыптасады. Ақшалай бағалы қағаздар, әдетте, кысқа мерзімге (бір жылдан аспайтын уақытқа) беріледі.

Инвестицияларға жататындар:

қаржы көздері, банктік салымдар, акциялар және басқа да бағалы қағаздар;
жылжыйтын және жылжымайтын мүлік (ғимараттар, құрал-жабдықтар, және басқа да материалды игіліктер) ;
авторлық құқықтар, жерді қолдану құқығы;
меншіктік құқықтар, тәжірибе және басқа да интеллектуалды игіліктер;

Инвестициялаудың негізгі объектілері:

жаңа құрылып жатқан, реконструкторланып жатқан және кеңейтіліп жатқан негізгі қорлар және де барлық шаруашылықтағы айналым көздері;
бағалы қағаздар (акциялар, облигациялар және тағы басқалар) ;
қаржылық салымдар;
ғылыми-техникалық өнім және басқа да меншік объектілері;
меншік құқығы және интеллектуалды меншік құқығы;

Инвестициялық іс-әрекет заңды және жеке тұлғалардың, ал мемлекет көлемінде инвестицяларды жүзеге асыру және инвестициялық процестің сәтті орындалуына бағытталған іс-әрекеттердің жиынтығы.

Ресурстарды салу мен табыс немесе әлеуметтік эффект алу процестердің неғұрлым тиімді үйлесуі инвестициялық сұраныс пен ұсыныстың сәйкес келуі негізінде жүзеге асуы керек (бұл әсіресе нарықтық экономика жағдайында актуальді) .

Инвестициялық іс-әрекеттің объектілері нарықта капиталға деген сұранысты бейнелесе, ал субъектілері инвестициялық сұраныс пен ұсынысты бейнелейді.

Инвестициялық іс-әрекеттің субъектілері мыналар:

инвесторлар;
атқарушылар;
инвестициялық іс-әрекеттің объектілерін пайдаланушылар;
қаржыландырушы және несиелендіруші банктер;
Қазақстанның және сонымен қатар, шетелдердің жеке және заңды тұлғалары;

Инвестициялық іс-әрекеттің субъектілері инвестициялардың практикалық реализациясы жүретін инвестициялық сферада әлдеқайда айқын әрекет етеді.

Инвестициялық сфераның құрамына мыналар кіреді:

капиталды құрылыс сферасы;
ғылыми-техникалық өнім мен интеллектуалды потенциал жүзеге асатын инвестициялық сфера;
қаржы капитал айналымының сферасы;
инвестициялық іс-әрекеттің субъектілерінің мүліктік құқығы жүзеге асатын сфера.

Инвестициялық іс-әрекеттің барлық қатысушылары ішінен негізгі үшеуін бөліп көрсетуге болады:

инвесторлар;
атқарушылар;
қаржыландырушы және несиелендіруші банк;

Инвесторлар мен атқарушылар арасындағы қарым-қатынас екі жақ арасындағы жасалған келісім-шарт негізінде жүреді. Осы келісім-шартта жақтардың міндеттері айқындалады.

Келісім-шартта көрсетілген шарттарды орындамау мүліктік және басқа да міндеткерліктерді туғызады.

Банктер мен инвестициялық іс-әрекетке қатысушылар арасындағы
қарым-қатынас екі жақты қалыптасады:

егер банк кредитор болса, онда кредиттік келісім-шарт негізінде;
егер банк кредитор болмай, қызмет көрсету бойынша агент болса, Қазақстан Республикасының «Банктер және банктік іс-әрекет» Заңы негізінде.

Мемлекеттік секторда инвестициялық іс-әрекеттің қатысушылары арасындағы қарым-қатынас құрылысты қаржыландыру және несиелендіру ережелері және келісім-шарт ережелері арқылы реттеледі.

Кәсіпорындар мен ұйымдардың басқа заңды немесе жеке тұлағалардан оларға сатқан тауарлары, көрсеткен қызметтері, сондай-ақ аванс ретінде алдын ала төлеген төлемдері үшін алашақ борыштары - дебиторлық борыштар деп аталады. Осы кәсіпорындар мен ұйымдарға берешек борышы бар заңды және жеке тұлғалар дебиторлар болып табылады. Өтелетін (алынатын) уақытына қарай алынуға тиісті дебиторлық борыштар ағымдағы алынуға тиісті борыштар және ұзақ мерзімді алынуға тиісті борыштар болып екіге бөлінеді.

Есеп беретін уақыттан кейінгі бір жыл ішінде алынатын (өтелетін) дебиторлық борыштар ағымдағы активтер қатарында есептеледі. Олардың қатарына жататындар:

ағымдағы активтерді сатып алуға төленген аванстық (алдын ала төленген) төлем;
тапсырылған (берілген) шоттар бойынша алынуға тиісті борыштар;
вексельдер бойынша алынуға тиісті борыштар;
негізгі ұйымдар мен еншілес серіктестігі арасындағы түрлі операциялар негізінде туындаған дебиторлық борыштар;
ұйымның лауазымды тұлғаларанының дебиторлық борышы;
басқадай дебиторлық борыштар.

Кәсіпорынның балансындағы алынған вексель деп аталатын бабындағы сома басқа заңды немесе жеке тұлғалардың ұйымға вексель бойынша төлейтін ресми берешегі болып есептелінеді. Алынуға тиісті шоттар бойынша борыштар (дебиторлық борыштар) иелік ету құқығымен қоса, заңды құқығымен байланысты актив болып саналады. Қорытындылап айтатын болсақ «дебиторлық борыш» дегеніміз, бұл - иелік ету құқығын қосқандағы заңды құқықтармен байланысты активке қамтылған алдағы уақыттағы экономикалық тиімділік.

Ұйымның қаржы жағдайын сипаттайтын көрсеткіштердің қатарына дебиторлық борыштардың айналымы жатады. Яғни дебиторлық борыштардың есептелген уақыты мен өтелу уақытының арасындағы мерзім күндерінің саны. Ұйымның дебиторлық борышы оған байланысты кірісті алынған жағдайда ғана анықталады. Дебиторлық борыштар сатылған өнімдер мен тауарлардың құнынан баға жеңілдіктерін және қайтарылған тауарлардың құнын алып тастағандағы қалдық сомасы бойынша есептелінеді. Бір жылдан астам уақыт бойы алынбаған дебиторлық борыштар «ұзақ мерзімді дебиторлық борыштар» болып есептеледі. Дебиторлық борыштардың пайда болған (есептелінген) уақыты мен өтелу уақытының арасындағы мерзімге байланысты пайыздар бойынша кіріс көп жағдайларда ескерілмейді. Кәсіпорындар өздерінің тауарларын сатқанда кейде сатып алушыларға баға жеңілдіктерін береді. Ұйымдардаң мұндай қадамға баруының басты себебі сатып алушыларды қызықтыру арқылы сатылатын тауарларының көлемін арттыру болып табылады. Сонымен қатар баға жеңілдіктерін пайдалану ұйымының күмәнді борыштарының сомасын қысқартуға үлкен әсер етеді. Халықаралық тәжірибеде баға жеңілдіктері (скидки) терминімен (сөзімен) бірге сауда жеңілдігі термині қатар қолданылады. Өз экономикасын нарықтық жолмен жүргізіп келе жатқан елдердегі ұйымдар сауда жеңілдігін қолдануының мақсаты баға жеңілдіктерін пайдаланғандағы жағдаймен бірдей деп айтуға болады.

Кейбір жағайларда сапаның төмендігінен немесе тауарлардың ақау болу себебінен сатылған тауарларды қайтаруға тура келеді. Мұндай тауарларды қайтарып алу сатушы ұйымдар үшін тиімсіз болады. Сондықтан да кәсіпорын сатып алушы заңды немесе жеке тұлғаның осы тауарлар бойынша борыш сомаларының мөлшерін қысқарту туралы. Талабын қабылдауға келісуіне тура келеді. Әрине аталған жеңілдікті жасау ұйымның келіп түсуге тиісі табыстарының көлемін азайтатындағы сөзсіз.

Кәсіпорындардың бухгалтериясы дебиторлық борыштар есебін жүргізу барысында мына төменде аталған құжаттарды қолданады:

нөмірі 7 Журнал-ордер - «Жұмысшылар мен басқа да тұлғалардың борышы» деп аталатын шотының кредиті бойынша;

нөмірі 9 Журнал-ордерге қосымша тізімдеме - «Берілген аванстар» шотының дебиті бойынша;

нөмірі 10 Журнал-ордер - «Күдікті қарыздар бойынша резерв», «Алдағы кезең шығындлары» шоттарының несие бойынша;

Нөмірі 11 Журнал-ордер - 1210 «Сатып алушылар мен тапсырыс берушілердің борышы» шотының және 1220 «Еншілес (тәуелді) серіктестіктердің дебиторлық борышы» шотының кредиті бойынша жүргізіледі.

Сатып алушылар мен тапсырыс берушілер және басқадай дебиторлармен есеп айырысудың есебі бойынша жоғарыда аталып өткен тіркелімдерден басқа дебиторлық борыштардың есебіне талдамалық есептің карточкалары, ажырату парақшалары, бухгалтерлік анықтамалары және тағы да басқа тіркелімдер (құжаттар) қолданылады. Жалпы есеп тіркелімдерін толтыру шаруашылық операцияларының мазмұнын сипаттайтын бухгалтерлік жазулардың жиынтығын анықтау үшін керек. Халықаралық бухгалтерлік есеп стандарттарында (соның ішінде Америка Құрама Штаттарының бухгалтерлік есеп стандарттарында) ұйымның бухгалтерлік есеп жұмысын жүргізу барсында қолданылатын барлық бланкілері үшін міндетті ортақ есеп беру формалары қарастырылмаған. Есеп нысанын таңдау құқығы толығымен бас бухгалтердің құзырында, яғни ол алғашқы құжаттарды топтастырудың ең қарапайым әдісін таңдап, шоттар корреспонденциясын жүргізуге міндетті. Шоттарға келетін болсақ, оларға негізгі есеп тіркелімдерінде үнемі қатысатын, эпизодтық болып бөлінеді және олар басқадай операцияларда қолданылады. Дебиторлық борыштар шоттарында есептелінетін сомаларлың дұрыстығы мен олардың толықтығын бақылау үшін түгендеу жүргізу керек, ол құжаттар бойынша шоттарды щоттармен салыстыру арқылы жүргізіледі. Мұндағы басты мақсат - әрбір шоттағы сомалардың сәйкестігі мен дұрыстығын, толықтығын анықтау болып табылады. Дебиторлық борышты есептеудегі басты мәселе сату мерзімін анықтау болып табылады, яғни сатып алушыларға тиеліп жіберілген немесе жөнелтілген тауарлардың (жұмыстар, қызметтер) қашан сатылғанын тануында. Бухгалтерлік есептің көзқарасымен қарағанда, тауарлардың тиелуі мен мен сатып алушыға қаржылық және есеп айырысу құжаттарының ұсынылуы, тауарлардың сатылғандығы деп танылады.

Дебиторлық берешектің түрлері:

«Қысқа мерзімді дебиторлық берешек» кіші бөлімі қысқа мерзімді дебиторлық берешекті есепке алуға арналған.

Осы кіші бөлім мынадай шоттардың топтарын қамтиды:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.