Бағдарламаның интерфейс талаптары

Мазмұны

Кіріспе

Менің дипломдық жобамның тақырыбы «Avia Standart. kz» ЖШС-ның техникалық бөлім жұмысын автоматтандыру бағдарламасын құру, яғни техникалық бөліміне арналған мәліметтер базасын құру болып табылады. Оның ішінде ғимарат ішіндегі жөндеуге жататын компьютер жайындағы мәлімет сақталу керек.

Қазіргі автоматтандырылған жүйелер заманында осы сияқты бағдарламалар үлкен сұраныста болады.

Берілген бағдарламалық өнімнің мақсаты - ғимарат ішіндегі жөндеуге жататын компьютер жайындағы мәлімет сақталу керек. Сонымен қатар қолданушыға ыңғайлы жұмыс жасау мүмкіндігін беру және артықшылығын көрсету.

Жоба техникалық бөлім жұмыскерлеріне ақпаратты жинау, сақтау және оларды өңдеу процесі түріндегі жүктелетін жұмыстарды жеңілдету, анықталған критерийлер бойынша ақпараттарды ыңғайлы түрде іздеу жұмыстарын қамтамасыз етеді.

Өзінің негізі ретінде бағдарлама құрылғылар туралы ақпаратты санауға мүмкіндік беретін мәліметтер жиынынан тұрады. Сондықтан берілген бағдарламалық өнім техникалық бөлімдердегі жұмысты ұйымдастыру үшін универсалды болып табылады.

Бұл дипломдық жобалаудың тақырыбын «Техникалық бөлім» деп алуымның да бірнеше себептері бар. Бірақ ең маңыздысы оның компьютерге немесе арнайы бейнелеу құрылғыларына жүктелетін форматталған электрондық құжат екендігінде.

Барлық ақпараттар кесте түрінде көрсетілген. Сол себепті жұмыскерлер ең алдымен әр бағыттағы кестені бөлек - бөлек көре алады. Ал қалған берілгендер бағдарламамен жұмыс жасау процесінде өңделеді де оның нәтижесі осы кестеге қосылып көрсетіледі.

Осы жоғарыда айтылып кеткен мәселелерге сүйене отырып берілген бағдарлама автоматизацияланған деп айтуға болады.

Бағдарламаны жасаған кезде назар аударатын басты мәселе - бағдарлама интерфейсі. Қолданушы бағдарлама интерфейсіне қарап, бағдарламамен жұмыс істеу талабын анықтайды. Егер бағдарлама интерфейсі түрлі - түсті палитра түстерінен құрылған болса, онда қолданушы бағдарламамен жұмыс істеу барысында шаршап, оның бағдарламамен жұмыс істеу талабы да төмендейді. Сондықтан бұл бағдарламаның интерфейсі тек қарапайым түстерден ғана тұрады:

• ақ және сұр түсті экран;
• қара түсті символдар шрифті.

Дипломдық жобалау алты бөлімдерден құралған:

1) есептің қойылуы бөлімі. Бұл бөлім үш бөлімшеден тұрады: есептің қалыптастырылуы, кіріс және шығыс мәліметтерінің сипаттамасы, бағдарламаның интерфейс талаптары. Мұнда сөздік және математикалық модельдер, кіріс және шығыс құжаттарының атаулары, тағайындалуы, алған жері және құжаттардың келтірілген мысалдары сонымен қатар бағдарламалық өнімінің интерфейсіне қойылған талаптар жазылады;

2) жобалау бөлімі. Мұнда ақпарат базасының сипатттамасы, алгоритмнің сипаттамасы және қолданушы интерфейсінің ұйымдастырылуы деген бөлімшелер бар. Осы жерде пәндік аумақты анализдеу нәтижесінде алынған барлық мәліметтердің, алынған кестелердің тізімдері, пәндік аумақты анализдеу арқылы алынған негізгі операциялар жиыны сонымен қоса интерфейс элементтерінің сипатталуы кіреді;

3) дипломдық жобаны орындаудың аспаптық құралдары. Бұл бөлім екі бөлімшелерден құралған. Бірінші бөлімшесінде қолданылған операциялық жүйесінің қысқаша мінездемесі жөнінде жазылған. Екінші программалау тілінің қысқаша мінездемесі бөлімшесінде бағдарламалық өнімді өңдеуге таңдалған программалау тілі туралы жазылады;

4) эксплуатация бөлімі. Эксплуатация бөлімі үш бөлімшелерден құралған: аппараттық жабдықтарға қойылатын талаптар, қолданушыға нұсқау мен программистке нұсқау. Аппараттық жабдықтарға қойылатын талаптар бөлімшесінде аппараттық ресурстардың минималды конфигурациясына қажетті талаптар, сыртқы құрылғылар тізімі, бағдарламаның арнайы функцияларын орындау үшін арналған құжаттар тізімі жазылады. Екінші қолданушыға нұсқау бөлімшесінде бағдарламалық өнімнің қалай жұмыс істейтіндігі туралы мәлімдейді. Ал программистке нұсқау бөлімшесінде программистке арналған нұсқаулар болуы қажет;

5) экономикалық бөлім. Бұл осы дипломдық жобадағы ең үлкен бөлім болып табылады. Оның құрамында жеті бөлімшелер бар. Мұнда келесі берілгендер есептеледі: бағдарламалық өнімді өндірудегі еңбек сыйымдылығының есебі, еңбек ақысының шығыны мен бағдарламалық өнімді өндіруге арналған мамандар санының есебі, құрылғы бағасының есебі, эксплуатациялық шығынның есебі, бағдарламалық өнімді өңдеуге шығын сметасын құрастыру, бағдарламалық өнімнің сату бағасын есептеу мен техникті - экономикалық көрсеткішінің есебі.

6) қауіпсіз техникасы және еңбек қорғау шарасы бөлімі. Бұл бөлімде қауіпсіздіктің жалпы талаптары, жұмысты бастау алдындағы қауіпсіздік талаптары, жұмыс уақытындағы қауіпсіздік талаптары, апат жағдайындағы қауіпсіздік талаптары, жұмысты аяқтау кезіндегі қауіпсіздік талаптары мен еңбек қорғау заңдары айтылады.

Қорытынды бөлімінде жасалған жұмыс нәтижесі бойынша қысқаша айтылып өтеді және де осы программаны қолдану бойынша ұсыныстар мен кәсіпорынға кірістіру мен өңдеу перспективасы туралы жазылады.

1 Есептің қойылуы

1. Есептің қалыптастырылуы

Дипломдық бағдарламалық өнімнің мақсаты «Техникалық бөлім» мәлімет базасын құру болып табылады. Бұл бағдарлама техникалық бөлімдегі қызметкерлерінің жұмысын жеңілдетуге арналған. Бағдарламалық өнімді өзге техникалық бөлімдерде қолдануға болады.

Дипломдық жұмыстың тақырыбы «Avia Standart. kz» ЖШС-ның техникалық бөлім жұмысын автоматтандыру бағдарламасы» болғандықтан мекеме жайлы қысқаша анықтама берген жөн болады.

Практика өткен кәсіпорын - «Avia Standart. kz» ЖШС. Мекеме келесі мекенжайда орналасады: Астана қаласы, Тұран көшесі, 18 үй. Бөлімнің директоры - Асанов Серик Дариевич. Әкімшілік бірнеше бөлімдерден тұрады. Тәжірибе «Техникалық бөлімде» өтеді. Техникалық бөлімі орталықтың 1 қабатында 107 кабинетте орналасқан. Бөлім меңгерушісі - Дженалинов Алибек .

Кәсіпорынның міндеттемелері:

• компьютерлер арасында желілерді орнату;
• қалалық әкімшіліктің сайтын жетілдіру;
• клиент-сервер структурасын жетілдіру;
• компьютерлерді жөндеу;
• кеңсе құжаттарын дайындау.

Осыдан басқа техникалық бөлімі орталықтағы жұмыскерлер кең қолданбалы программаларды орнатумен айналасады.

1. 2 Кіріс және шығыс құжаттарының сипаттамасы

Қарастырылып отырған «Техникалық бөлім» бағдарламасында кіріс мәліметтері ретінде жөндеуге жарайтын құрылғылар туралы барлық мәліметтер енгізіледі. Бағдарламада қолданылатын кіріс құжаттары кесте 1. 1-де көрсетілген.

Кесте 1. 1 - Кіріс құжаттары

Кесте 1. 1 - соңы

Ал бағдарламаның шығыс мәліметтеріне іздеу, есеп беру нәтижелері шығады. Есепті сурет 1. 1-ден көруге болады.

Сурет 1. 1 - Есеп беру

1. 3 Бағдарламаның интерфейс талаптары

Берілген дипломдық жобаның интерфейсі қолданушы интерфейсінің реализация принципіне сәйкес орындалуы шарт.

Бағдарлама берілгендер мен командаларды әртүрлі тәсіл арқылы (пернелер тақтасы, тышқан, басқа да құрылғылар) енгізу мен қосымша функцияларға деген көпнұсқаулық (“ыстық пернелер”, мәзір. . ) мүмкіндігін беру керек, сонымен қатар бағдарлама терезеден терезеге, режимнен режимге қосылу мүмкіндігін қамтамасыз етуге тиіс. Яғни нақтырақ айтқанда интерфейсте қолданушының сана сезіміне кері әсерін тигізетін элементтердің болмағаны жөн. Онымен қоса ол келесі жағдайларды дұрыс өңдеуі қажет: басқа аппараттық (бағдарламалық) платформаға ауысқанда қолданушы интерфейсі мен соңғы қосымшаның ауысуы автоматты түрде орындалу.

Қолданушы интерфейсін құрудың көпдеңгейлі ұйымы досшыл құрастырылған. Досшыл интерфейс сөзінің мағынасы интерфейстердің қасиеттер жиынтығы деген ұғымды білдіреді. Ол қолданушыға бағдарламамен жеңіл жұмыс істеу мүмкіндігін береді. Бұл қасиеттерінің кейбіреулерін атап шығайық:

• қолданушыға түсінікті терминдерді, белгілерді және суреттерді қолдану; жүйелік анықтаманың бар болуы; қолданушының қателіктеріне сыпайы қарау; интерфейсті қолданушыға қарап жасау керек (білім деңгейіне байланысты) .

Интерфейс шешімдері үш этапқа бөлінеді:

• физикалық. Есептеуіш жүйелерінің техникалық құрылғыларымен ассоциялайды (перне тақтада пернелердің орналастырылуы, тышқанның функциялары, дисплейдің графикалық және түстер сұранысы) ; синтаксистік. Қосымша мен қолданушы арасындағы сұқпаттың шегінен ақпаратты көрсетуді реттеу; семантикалық. Қолданушы интерфейсінің элементтерінің мағынасымен байланысты.

Қолданушы интерфейсінің жалпы талаптарына:

• унификациялау; досшыл; нақты үнсіз жағдайда параметрлерді анықтайды. Мәтін орнына пиктограмманы реализациялауға, командаларды жедел енгізу әдісінің көмегінен тұрады; баптау құрылғыларының көмегімен берілетін иілгіштік; сұхбатты құрылғыларға бөлу, яғни қолданушы интерфейстерінің компоненттерін қиындық деңгейлеріне бөлу; қолданушының қателіктерін табу және оларды өзгерту мүмкіндігі, яғни қате әрекеттерді алып тастау мүмкіндігі.

Қолданушы интерфейсінің концептуалдық проекциялау негізгі есептеулердің шешімдерін құрайды:

• терезелердің құрылымын және атрибуттарын анықтау; сызбасын өңдеу; оқу материалдарының навигациялығын беретін қолданушы интерфейсінің құрылғыларын анықтау; сұхбат сызбасын өңдеу; қолданушы интерфейсінің басқару элементтерінің жиынтығын анықтау; қолданушы интерфейсінің баптау параметрлерін белгілеу.

Терезелердің негізгі атрибуттарына:

• басты көлемдер мен орналастырылуы (терезені шақырған кездегі жоғарғы сол жақ бұрыштың өлшемі) ; терезе көрсетудегі стандарттық манипуляциялау операцияларын көрсету (манипуляциялау, максимизациялау, қайта құру, ауыстыру, көлемді өзгерту) ; басқа терезелерге қарағандағы терезелердің көрсетуін реттеу; көлемдердің өзгерту шегі; әшекейлендіру стильі (рамка түрі, фон түсі, атаудың бар болуы, жылжу сызықтарының болуы және т. б. ) .

Нақты мәселеге қарамастан өндірушінің квалификациясы қорғалатын кейбір формальдық талаптарды айта кетуге болады:

1. терминологиялық орта және интерфейс. Белгілі бір диалог шығатын жерде қолданушыға түсінікті терминдер қолданылуы тиіс, және де оған түсініксіз өндірушінің терминдері жазылмауы керек (<жазба>, <индексация> т. б. ) . Диалогта қолданылатын сөздер сыпайы түрде жазылып, СУБД-ның ағылшын тіліндегі көмекші хабарларын экран бетіне шығармауға тырысу керек. Және де программада қолданылатын терезелердің түсі стандартқа сай келуі керек;
2. пернелер тақтасын қолдану. Қандай да бір пернені басқан кезде (әсіресе функционалдық) алдын-ала қарастырылған іс-қимылдар шақырылуы тиіс. Осы іс-қимылдардың пернелерге байланысы тиісті түрде орындалуы керек. F1 - көмек; Enter - келісу, енгізудің соңы; Esc - келіспеу, алгоритмнің бұдан бұрынғы бұтағына қайтып оралу (экран формасын қалпына келтіру арқылы) ; Tab - келесі жолға, терезеге т. б. көшу; Shift+Tab - бұдан бұрынғы жолға қайтып оралу т. б;
3. қозғалыс реті. Алгоритм ағашымен “жоғарыдан төмен” қарай қозғалғанда барлық өтілген бұтақтың аты шығуы керек. Енгізілген мәліметтерді сақтау арқылы ғана бұдан бұрынғы деңгейге қайтып оралуға болады (мєзір бµлімі мен жазба нұсқауларын таңдау арқылы) ;
4. көмек көрсету мен жарнаманың түрлері. Программаны іске қосқанда осы программаның мәні мен мүмкіндігін көрсететін жарнамалық бет пен автордың мәліметтері шығады. Кез-келген алгоритмнің бөлігінде осы уақыттағы барлық белсенді пернелер көмек көрсету жолында көрінуі тиіс. Кез - келген сәтте F1 пернесін басқан кезде контекстік - бағынышты (оқиғаға бағынышты) көмек көрсету мәтіні шығу керек;
5. кірістірілген және шығарылған құжаттардың бейнесі. Енгізу мен жөндеуге арналған экран формасы қолданушының үйреншікті құжатына максимум ұқсас болуы керек. Жұмыс нәтижесі тек қана экран бетінде ғана емес, сонымен қатар қолданушыға үйреншікті пішінінде жөндеу және баспаға шығару мүмкіндігімен текстік файлда да шығарылуы керек;
6. құжаттардың құрылғылары. Программа ішкі құжаттарда комментария, көмек құрылғысы, мәзір құрылғысы мен диалог түрінде, ал сыртқы құжаттарда құрамында минимум есептің қойылуы, деректер базасының құрылысы, құрамында жарнаманың элементтері, алгоритмінің жазылуы, экран пішіні, кірістірілген және шығарылған құжаттардың мысалдары бар қолданушыға арналған нұсқау есеп түрінде қамтамасыздандырылады.

Қосымшаның басты терезесі бастапқы болып табылады. Әрине ол оны жүктегеннен кейін ғана көрінеді. Содан кейінгі терезелер екілік терезелерге жатады да, олар сонымен қатар ұрпақтын және ағымдық та болуы мүмкін.

Ұрпақтық терезелер бастапқы терезенің бірінші координатына (оның жұмыс облысының сол жақ жоғарғы бұрышы) тәуелді болады. Олардың көрсетілуі мен орын ауыстыруы осы облыспен шектелген болып келеді. Бастапқы терезенің орын ауыстыруы оның ұрпақтық терезелерінің синхронды орын ауыстыруына әкеп соғады да ол активті болады. Терезелердің түрлері сурет 1. 2-ден көруге болады.

Сурет 1. 2 - Терезелердің түрлері

Ағымдық терезелер экранның кез - келген жеріне орналаса алады да, олар бастыпқы терезеге тәуелсіз орын ауыстыра алады. Үнсіз түрде ақырғы терезенің орын ауыстыруы, егер мұндай байланыс әдейі қосымшада реализацияланбаса ғана одан пайда болған ағымдық терезелердің жағдайына әсер етпейді.

Режимдік емес немесе ұрпақтық терезелер сұхбаттың параллелді бұтақтарын ұйымдастыру үшін қызмет етеді. Қолданушы ұрпақтық және режимдік емес немесе бастапқы және режимдік емес (егер ұрпақтық терезелер болмаса) терезелері арасында қосылуы арқасында автивті терезені таңдай алады. Режимдік емес немесе ұрпақтық терезелерден басқа терезелерге ауысқанда олардың сұхбаты үзіледі, бірақ жұмысы аяқталмайды. Енгізілген ақпарат қосымшаға апарылады. Терезені жапқан жағдайда ғана сұхбат жұмысы аяқталады.

2 Жобалау бөлімі

2. 1 Ақпарат базасының сипаттамасы

«Техникалық бөлім» программасы Delphi программалау ортасында жасалған. Жөндеуге әкелінген құрылғылар туралы мәлімет кесте түрінде сақталынады. Осы кестелер сурет 2. 1-де көрсетілген.

Сурет 2. 1 - Мәліметтер сызбасы

Көрсетілген кестелер туралы анықтаманы кесте 2. 2-ден қарауға болады.

Кесте 2. 2 - Мәліметтер кестесі

Кесте 2. 2 - соңы

2. 2 Алгоритмнің сипаттамасы

Формалар арасындағы ақпараттық байланыс құрылымы сурет 2. 3-де сәйкес келтірілген.

Сурет 2. 3 - Формалар арасындағы ақпараттық байланыс құрылымы.

Бағдарламалық өнімнің сызба - нұсқасы сурет 2. 4-те сәйкес келтірілген.

Сурет 2. 4 - Сызба - нұсқасы

Модульдердің анықтамасы кесте 2. 5-де сәйкес келтірілген.

Кесте 2. 5 - Модульдер анықтамасы

2. 3 Қолданушы интерфейсінің ұйымдастырылуы

Қазіргі уақытта кез келген специализацияланған функционалдық бағдарламалық өнімнің мақсаты - қолданушының жұмыс процесінің жеңілдігі мен ыңғайлығы. Функционалды программалаудың интерфейсі жалпы көпшілікпен қолданылған стандартқа сәйкес келуі тиіс.

Бұл бағдарламалық өнімнің басты мақсаты мәліметтерді еңгізу процессі, берілген информацияның өңделуі және сақталуы, сондықтан бұл бағдарламада жарық визуалдық эффекттерді қолдануға болмайды. Бұл бағдарламалық өніммен жұмыс істеуді бастау үшін тек бағдарламаны жіберу қажет.

Берілген бағдарламалық өнімнің ең басты мақсаты берілгендерді енгізу процесін жеңілдету мен алынатын ақпараттарды өңдеу мен оны сақтау болып табылады. Сондықтан осындай бағдарламаларда ашық визуалды эффектілерден алшақ болған жөн.

Егер біз бағдарламада ашық көк, қызыл, көгілдір немесе тағы да басқа осындай түстерді қолдансақ әрбір қолданушының бұл программамен жұмыс жасау мүмкіндігі кемиді де, оның көзі ауырады. Сондықтан бағдарламада қолданылатын түстердің түсі көзді ауыртпайтындай болғаны дұрыс, өйткені егер программада түрлі - түсті түстер қолданылса онымен жұмыс жасауға қиын, әрі ыңғайсыз болып табылады. Мысалы көк, сұр, қоңыр тағы да басқа түстер көзді ауыртпайды. Тек қана қызыл, жасыл тағы да басқа түстерді программада қажетті бір хабарлануды немесе тыйым салуды шығарған кезде бірден көзге түсу үшін қолданған қолайлы. Сонымен қатар бұл түстердің бір - біріне сәйкес келгені де дұрыс. Осы жерде менің айтқым келіп отырғаным, бағдарлама әдемі түрде әрлендірілген болса, онымен жұмыс жасауға өте ыңғайлы болып табылады.

Берілген программалық өніммен жұмысты бастау үшін бағдарламаны жіберу керек. Ол Дельфи программалау ортасында жазылған, сондықтан оның интерфейсі қарапайым болып табылады.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс