ҚАЗАҚСТАНДА ЖЕРГЕ САЛЫҚ САЛУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 66 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ. . …… . . . …… . . . ……. . . . . 5

1 ҚАЗАҚСТАНДА ЖЕРГЕ САЛЫҚ САЛУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ. … . . . 8

1. 1 Жер салығының әлеуметтік-экономикалық мәні және ҚР салық жүйесіндегі ролі . . . 8

1. 2 Қазақстанда жер салығының қалыптасуы мен дамуы . . . 21

2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ЖЕРГЕ САЛЫҚ САЛУ ЖҮЙЕСІН ТАЛДАУ . . . 26

2. 1 Жер салығын есептеу тәртібі мен қызмет ету ерекшеліктері. 26

2. 2 Жергілікті бюджеттің кірісін қалыптастырудағы жер салығының ролін экономикалық талдау . . . 42

3 ҚАЗАҚСТАНДА ЖЕРГЕ САЛЫҚ САЛУ ЖҮЙЕСІН ЖЕТІЛДІРУ. . . . . . . . 52

3. 1 Жерге салық салу жүйесін жетілдірудегі дамыған елдер тәжірибесі . . . 52

3. 2 Қазақстанда жер қатынастары мен жерге салық салу жүйесін жетілдіру мәселелері және оны шешу жолдары ……… . . . 57

ҚОРЫТЫНДЫ . . . . . . . . . … . . . …… . . . ……65

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 68

КІРІСПЕ

Тақырыптың өзектілігі. Қазақстанда экономиканы тиімді дамыту үшін қолайлы алғышарттар жасауға жағдай бар. Оларға саяси тұрақтылық, толағай теңіз табиғи байлық, қолайлы геосаяси жағдай, кең көлемді шаруашылық байланысты жатқызуға болады.

Мемлекет өмірінде басты мәселелердің бірі болып әлі күнге дейін мемлекеттің кірісін қалыптастыру көздері жөнінде мәселе табылады. Тәуелсіздік алғалы бергі он тоғыз жыл ішінде республика салық жүйесі дербес қызмет етіп келеді.

Салық - бұл белгілі бір көлемде, белгілі бір мерзімде төлеуге мемлекеттің бекіткен міндетті төлемдері.

Салықтың экономикалық мәні - ол ұлттық табыстың бір бөлігін құрайды, сонымен бірге мемлекет өзінің мақсаттары мен қызметтерін іске асыру мақсатында қаржыны шоғырландыруы.

Салықтар мемлекеттің қаржы көздерін жақсартудың ең негізгі құрамы болуымен қатар ел экономикасын қайта құруға, өндірістің ұлғайып, дамуына және саяси-әлеуметтік шаралардың толығымен іске асуына мүмкіндік туғызады. Салық қаржының бөлінбейтін категорияларының бірі.

Салық мемлекеттің пайда болуымен бірге пайда болады, және оның өмір сүруінің негізі болып табылады. Барлық адам даму тарихында салықтың түрлері мен әдістері мемлекеттің сұранысы мен қажеттілігіне қарай өңделіп, икемделіп отырды. Салықтың даму көрінісі дамыған товар - ақша қатынасы жүйесінде, олардың жағдайына әсер етуінен көрінеді.

Мемлекет салық саясатын - салық жүйесіне байланысты шараларды, жалпы әлеуметтік-экономикалық жағдайға, арнаулы экономикалық саясатқа және басқа мақсаттар мен нақты даму деңгейіне байланысты жүргізеді.

Жалпы нарықтық жағдайдағы салық саясатының бағыты кейбір өзін ақтамай қалған қағидаларды тұрғындардың табысының бір бөлігін орталықтанған қоғамдық тұтыну қорларына жинау арқылы жауып отыру. Бұл өз кезегінде еңбекке қабілетті тұрғындардың табысының өсуіне, ынталандырушы механизммен экономикалық қызығушылық арқылы жетеді. Салық жүйесі арқылы қоғамның еңбекке қабілетсіз топтарын тиімді әлеуметтік қорғауды қамтамасыз етеді. Мемлекетке төленетін салық түрлері, әдістері мен нысанының құрылымы, салық органдарының қызметі - мемлекеттік салық жүйесі негізінде жасалады. Қазақстан Республикасында қазіргі аграрлық қайта құруды жүзеге асыру жағдайында ақылы жер иелену және жер пайдалануды мемлекеттік реттеу барған сайын үлкен маңызға ие бола бастады. Әсіресе жер қорын оңтайлы пайдалануды реттеу механизмін жетілдіру өзекті болып табылады.

Қандай мемлекет болмасын, оның жүйесінің экономикалық негізін табиғи ресурстарға деген меншік нысаны құрайды, яғни оларды иелену, пайдалану және өкім ету бойынша заңмен белгіленген құқықтық өкілеттік. Бұл құқықтық өкілеттіктің мазмұны мемлекеттің экономикалық жүйесінің мәнін айқындайды.

Қазақстан Республикасының салық жүйесінде жер салығының бюджет кірісіндегі ролін арттыру мақсатында және осы салықтардың есептелу механизмі мен бюджетке түсуін жетілдіруде мынадай ұсыныстарды қарастырсақ:

Қазіргі жағдайда жер қатынастарының дамуымен жер ресурстарын оңтайлы пайдалануға қол жеткізу мақсатында экономикалық реттеудің ролі артады. Осыған байланысты жерді пайдалану және иеленуге салық салу жүйесі маңызды орын алады. Жерді пайдалану және иелену рентаның және оның бір бөлігін қоғам мүддесіне қайта бөлу негізінде құрылады.

Жер қатынастарының экономикалық жүйесін қалыптастырудың әлемдік тәжірибесі көрсеткендей, жер ресурстарын оңтайлы пайдалану және сақтау көзқарасы тұрғысынан жер иелері мен жерді пайдаланушыларға салық салу тиімді ықпал етуде. Жер учаскесін иелену немесе пайдалану жер салығымен өлшенетін экономикалық жауапкершілік жүктейді.

Қазақстанда қолданыстағы жер салығының жалпы салықтық түсімдердегі үлесі мардымсыз мөлшерде. Сондықтан бұл салық әзірше жер қатынастарын тиімді реттеуші ролін атқармайды және жерді пайдалануды көтеруді ынталандырмайды.

Жер өзінің табиғи ерекшеліктерімен, қоғамдық қатынастар жүйесіндегі атқаратын ролімен адамзат қоғамы үшін ерекше бағалы. Ол бәрінен бұрын, адамзаттың барлық ұрпағының бірден-бір өмір сүру ортасы ретінде өндіріс салаларының орналасуы мен дамуы үшін кеңістік базисі ролін атқарады.

Жер салығы мен жалгерлік ақы арқылы жерге ақы төлетуді енгізу әртүрлі сападағы жерлерде шаруаларға шаруашылық жүргізудің тең экономикалық жағдайын жасаудың маңызды тетігі болып табылды. Сондай-ақ осы жерлерді пайдалануда шаруалардың жауапкершілігі және өндірістің тиімділігін арттыруға жағдай жасайды.

ҚР жер заңдарына сәйкес жер салығы меншік құқығында, тұрақты жер пайдалану немесе бастапқы өтеусіз уақытша жер пайдалану құқығындағы жер учаскелеріне салынады. Мемлекеттен уақытша өтеулі пайдалануға алынған жерлерден жергілікті бюджетке түсетін жалгерлік ақы алынады.

Табиғи белгілеріне қарай топырақты бағалау жерді экономикалық бағалауды алмастыра алмайды және қосымша маңызы бар. Сондықтан қолданыстағы заңмен белгіленген салық салу деңгейі әркез жердің нақты құндылығына сәйкес келе бермейді. Сондықтан ақылы жер пайдалану жүйесі өзінің негізгі функциялары - фискалдық және жер ресурстарын тиімді пайдалануды ынталандыруды өз деңгейінде атқармайды.

Жерге салық салудың қолданыстағы жүйесіне талдау жүргізу жер салығының мөлшерін анықтау жаңа әдістемелік тәсілдер дайындау қажеттігі туындағанын көрсетеді. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерге жер салығының ставкасын анықтау негізіне жердің сапасы, жер учаскесінің орналасқан өңірі секілді рента түзетін факторлардың нақты параметрлері мен шарттастырылған дифференциалдық рента мөлшері, жер салығын есептеу механизмінің мақсаты - жақсы табиғи-экономикалық жағдайларда алынған қосымша табысты алу.

Сондықтан нарықтық қатынастардың тереңдеуі жағдайында жер салығының есептелу механизмін жетілдіру барынша өзекті болып табылады. Жер салығының ставкасын дұрыс анықтаудан көп жағдайда жер реформасының қалай жүргізілетіндігі, топырақ құнарлылығын арттыру мен сақтауды қоса, жер ресурстарын оңтайлы пайдалануды, орталықтандырылған қаржы ресурстарын қалыптастыруды қамтамасыз ету тікелей байланысты.

Тақырыптың зерттелу дәрежесі. Қазіргі уақытта жер рентасы мен жер қатынастары, сол сияқты жерге салық салу мәселелері ТМД елдері мен Қазақстанның көрнекі ғалымдарының еңбектері мен мерзімді басылымдарда зерттелген.

Диплом жұмысының мақсаты жерді иелену мен жерді пайдалануда салық салу жүйесін кешенді зерттеу және осының негізінде салық субъектілері - жер иеленушілер мен жер пайдаланушылар мен мемлекет мүдделерінің оңтайлы ұштастырылуы және жер салығын есептеу механизмін жетілдіру бойынша практикалық ұсыныстар жасау болып табылады.

Қойылған мақсатқа сәйкес келесі міндеттер қарастырылады:

экономикалық және жер қатынастары жүйесінде жерге салық салудың теориялық негіздерін қарастыру;
әлемнің дамыған нарықтық мемлекеттерінде жерге салық салу жүйесінің құрылуы мен дамуының заңдылықтарын зерттеу;
отандық тәжірибедегі жерге салық салу жүйесінің негізгі беталысын қорыту;
ҚР-нда жер пайдалану және жер қатынастарын жетілдірудің қаржылық аспектілерін айқындау.

Диплом жұмысының зерттеу объектісі болып заңды және жеке тұлғаларға меншік құқығына, тұрақты жер пайдалану құқығына, бастапқы қайтарымсыз уақытша жер пайдалану құқығына берілген жер учаскелеріне салық салу механизмі табылады.

Диплом жұмысының зерттеу пәні болып жерге салық салу жүйесінде мемлекет пен заңды және жеке тұлғалар арасында пайда болатын салық қатынастары табылады.

Жұмыстың теориялық және әдістемелік негізі. Диплом жұмысын зерттеу барысында отандық және шетелдік ғалымдардың монографиялары мен мақалалары, салықтық және қаржы-бюджеттік қатынастарды реттейтін заңнамалық және нормативтік-құқықтық құжаттар қолданылды.

Ақпараттық база ретінде ҚР Президентінің жарлықтары, ҚР Үкіметінің қаулылары, басқа да нормативтік құжаттар, Қазақстан Республикасы статистика жөніндегі Агенттігінің, Қаржы министрлігі Салық басқармасының материалдары, Жетісу ауданы Салық басқармасының есептері, әр түрлі деңгейлердегі конференциялардың материалдары пайдаланылды.

Жұмыстың көлемі мен құрылымы. Диплом жұмысы кіріспеден, үш негізгі бөлімнен, қорытындыдан, қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1 ҚАЗАҚСТАНДА ЖЕРГЕ САЛЫҚ САЛУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

Жер салығының әлеуметтік-экономикалық мәні және ҚР салық жүйесіндегі ролі

Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық-экономикалық құрылысы мен саяси іс-бағытына қарамастан ұлттық мемлекет кірістерінің негізгі көзі - ұлттық табысты қайта бөлудің басты қаржылық құралы, мемлекеттің кірістері және бюджеттің кірістерін қалыптастырудың шешуші көзі болып табылады. Салықтарда мемлекеттің экономикалық мазмұны нақты түрде көрінеді ал салықтардың әлеуметтік-экономикалық мәні, олардың түрлері мен рөлі қоғамның экономикалық құрылысымен, мемлекетің табиғатымен және функцияларымен айқындалады [1] .

Қазақстан Республикасы Конституциясының 31-бабында: заңды түрде белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу әркімнің борышы әрі міндеті болып табылады, - жазылған.

Еліміздегі салық салу жалпыға бірдей және міндетті болып табылады. Жеке сипаттағы салық жеңілдіктерін беруге тиым салынады. Салық салу мәселелерін реттейтін нормативтік-құқықтық актілер ресми басылымдарда міндетті түрде жариялануға жатады.

Мемлекетке түсетін салық түсімдерінің сипатты ерекшелігі олардың сан алуан қоғамдық қажеттерге кейін иесіз пайдаланылуы болып табылады. Осынысымен салықтардың мемлекет, сондай-ақ басқа жергілікті органдар белгілейтін түрлі міндетті мақсатты жарналардан, төлем аударымдарынан айырмашылығы болады.

Салықтар кез-келген өркениетті мемлекеттердің негізгі кіріс көзі. Қазақстан Республикасының аумағында қолданылып жүрген барлық салықтардың алатын орны ерекше.

Салықтар - бұл мемлекет біржақты тәртіппен заң жүзінде белгілеген, белгілі бір мөлшерде және мерзімде бюджетке төленетін қайтарусыз және өтеусіз сипаттағы міндетті ақшалай төлемдер [2] .

Салықтардың экономикалық мәні олардың өзінің функциялары мен міндеттерін жүзеге асыру үшін мемлекет жұмылдыратын ұлттық табыстың бір бөлігі болып табылатындығында.

Салықтар мемлекетпен бірге пайда болды және мемлекеттің өмір сүріп, дамуының негізі болып табылады. Адамзат дамуының бүкіл тарихы бойына салық нысандары мен әдістері өзгерді, игерілді, мемлекеттің қажеттіліктері мен сұрау салуларына бейімделеді. Салықтар тауар-ақша қатынастарының ахуалына әсер ете отырып, олардың дамыған жүйесінде айтарлықтай өрбіді. Мемлекет құрылымының өзгеруі, өркендеуі әрқашан салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен қабаттаса жүреді [3] .

Нарықты экономиканы дамыту үшін мемлекет тарапынан салыққа аса мән беріледі. Салықтар мемлекеттің қаржы көздерін жақсартудың ең негізгі құралы болуымен қатар ел экономкасын қайта құруға, дамуына және саяси-әлеуметтік шаралардың толығымен жүзеге асуына мүмкіндік туғызады.

Салықтарды салу объектісі бойынша олар тікелей және жанама салықтар болып бөлінеді.

Тікелей салықтар - салық төлеушінің кірісі мен мүлкінен тікелей төленген салықтар. Олар өз кезегінде нақты және жеке салықтарға жүктеледі. Нақты салықтар - салық төлеушілерінің мүлкінің (меншігінің) кейбір түрлеріне) үй, жер, кәсіп, ақшалай капитал және т. б) салынады. Жеке тікелей салықтар - бұл жеке адамдар заңды ұйымдардың табыстары мен мүлкіне салынатын салықтар. Нақты салықтардың айырмашылығы жеке салық салу әрбір салық төлеушінің жеке табысы мен мүлкін де, оның қаржы жағдайын да ескереді.

Корпорациялық табыс салығы бюджет түсімдерінде едәуір орын алады (27, 2%) . Бұл салықты Ұлттық банк пен мемлекеттік мекемелерді қоспағанда Қазақстан Республикасы резидент-заңды тұлғалары, сондай-ақ Қазақстанда қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын немесе республикадағы көздерден табыс алатын бейрезидент-заңды тұлғалар төлейді. Арнаулы салық режімін қолданушы заңи тұлғалар - шағын бизнестің субъектілері, шаруа қожалықтары, заңды тұлға - ауыл шаруашылығы өнімін өндірушілер, кәсіпкерлік қызметтің жекелеген түрлері корпорациялық табыс салығын төлейді.

Корпорациялық табыс салығын салу механизмі заңи тұлғалар салықты есептеу, төлеу тәртібін, алу шарттарын, жеңілдіктер мен санкцияларды, төлеу уақытын айқындайды.

Негізгі шектерде бұл механизм заңнамаға сәйкес мынаған саяды. Салықты табыс алатын заңи тұлғалар, резиденттер мен бейрезиденттер, соның ішінде кәсіпкерлік қызметтен алатын табыстары бойынша коммерциялық емес ұйымдар да, бюджет ұйымдары да төлейді.

Мыналар - салық салынатын табыс, төлем көзінен салық салынатын табыс және Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын бейрезидент-заңи тұлғаның таза табысы корпорациялық табыс салығы салынатын объектілер болып табылады.

Салық салынатын табыс жылдық жиынтық табыс пен Салық кодексіне сәйкес жасалған түзетулерді ескере отырып, заңнамалы түрде белгіленген шегерімдер арасындағы айырма ретінде айқындалады. Жылдық жиынтық табыс салық заңнамасына сәйкес түзетулерге тиіс.

Резидент-заңи тұлғаның жиынтық жылдық табысы салық кезеңі ішінде Қазақстан Республикасы мен одан тыс жерлерден алынуға тиіс табыстардан тұрады. Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын бейрезидент-заңи тұлғаның жылдық жиынтық табысы салық заңнамасына сәйкес анықталады, оған тұрақты мекеменің қызметіне байланысты табыстардың барлық түрлері жатады

Табыс салығының мөлшерлемесі 20 пайыз болып белгіленген. Негізгі өндіріс құралы жер болып табылатын салық төлеушінің салық салынатын табысына 10 пайыздық мөлшерлеме бойынша салық салынады. Бейрезиденттердің Қазақстан республикасындағы тұрақты мекемеге байланысты емес көздерден алатын табыстарының төлем көзіне мынадай мөлшерлемелер бойынша салық салынуға тиіс:

дивиденттер, қатысу үлесінен түскен табыстар және сыйақылар - 15%;
тәуекелдерді сақтандыру шарттары бойынша төленетін сақтық сыйақылары - 10%;
тәуекелдерді қайта сақтандыру шарттары бойынша төленетін сақтық сыйақылары - 5%;
халықаралық тасымалдарда көлік қызметтерін көрсетуден түскен табыстар - 5%.

Салық төлеушілер корпорациялық табыс салығын төлеуді өзінің тұрып жатқан орны бойынша жүзеге асырады және бұл салық бойынша аванстық төлемдерді бюджетке салық кезеңі ішінде белгілі мөлшерде ағымдағы айдың 20-сынан кешіктірмей ай сайын төлеп тұруға міндетті.

Ал, егер жеке табыс салығына келетін болсақ бұл төлем бойынша қаражаттардың түсімі ( 20001ж. дейін - жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы) барлық салық төлемдерінің 0, 9% алады.

Салық салу объектілері бар жеке тұлғалар жеке табыс салығын төлеушілер болып есептеледі. Салық салу объектісі төлем көзінен салық салынатын табыстар және төлем көзінен салынбайтын табыстар болып табылады.

Төлем көзінен салық салынатын табыстарға мыналар жатады:

- қызметкердің табысы;

- біржолғы төлемдерден алынған табыс;

- жинақтаушы зейнетақы қорларынан берілетін зейнетақы төлемдері;

- дивидендтер, сыйақылар, ұтыстар түріндегі табыс;

- стипендиялар;

- жинақтаушы сақтандыру шарттары бойынша табыс.

Салық агенттері жеке табыс салығын есептеу мен ұстап қалуды төлем көзінен салық салынатын табыс төленетін күннен кешіктірмей жүргізеді. Олар салық төлеушілердің тұрған жері бойынша есепті айдың табысын төлеудің соңғы күнінен кейінгі бес жұмыс күні ішінде жүзеге асырады. Салық кодексінде көрсетілген қызмет түрлері бойынша арнаулы салық режімдерін қолданатын салық агенттерінің жеке табыс салығын төлеудің тәртібі мен мерзімдері белгіленген.

Салық төлеушінің төлем көзінен салық салынбайтын табыстарына мүліктік табыс, жеке кәсіпкердің салық салынатын табысы, адвокаттар мен жеке нотариустардың табысы және өзге де табыстар жатады. Соның ішінде салық төлеушілердің мүліктік табысына кәсіпкерлік қызметте пайдаланылмайтын: бір жылдан аз уақыт меншік құқығында болған жылжымайтын мүлікті, бағалы қағаздарды, сондай-ақ заңи тұлғадағы қатысу үлесін, қымбат бағалы тастар мен қымбат бағалы металдарды, олардан жасалынған зергерлік бұйымдарды және құрамында қымбат бағалы тастар мен қымбат бағалы металдар бар басқа да заттарды, сондай-ақ өнер туындылары мен антиквариаттарды сату кезіндегі олардың құнының өсімі, мүлікті жалға беруден алынған табыс және т. б. жатады.

Төлем көзінен салық салынбайтын табыстар бойынша жеке табыс салығын есептеуді салық төлеуші салықтық шегерімдер сомасына азайтылған, төлем көзінен салық салынбайтын табыс сомасына белгіленген мөлшерлемелерді қолдану жолымен дербес жүргізеді. Адвокаттардың және нотариустардың табыстарына 10 пайыздық мөлшерлеме бойынша ай сайын есептеледі.

Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерде төленген жеке табыс салығының сомасы белгіленген тәптіппен Қазақстанда салық төлеу кезінде есепке жатқызылады.

Тұрақты мекемемен байланысы жоқ бейрезиденттер салықты төлем көзінен шегерімсіз 5 пайыздан 20 пайызға дейінгі мөлшерлемелер бойынша төлейді; қызметі тұрақты мекеме құруға соқтыратын бейрезиденттер салықты төлем көзінен салық салынбайтын, шегерімдер сомасына азайтылған табыстардан резиденттерге арналған мөлшерлемелер бойынша төлейді.

Жанама салықтар - бағаға немесе тарифке үстеме түрінде белгіленген салық төлеушінің кірістері мен мүлкіне тікелей байланысты емес салықтар. Оларды саналы пайдалану баға белгілеу процесіне оңтайлы ықпал жасауы және тұтыну құрылымына әсер етуі мүмкін. Бұдан басқа, салық төлеушілер үшін табыстарға тура салық салудың өсуіен гәрі олардың шығыстарына салық салудың өсуі жақсырақ. Сонымен бірге тұтынуға салынатын салықтар болып табылатын акциздерді, сатудан алынатын салықты, қосылған құнға салынатын салықты пайдаланудың көбірек артықшылығы болады, өйткені, олардан жалтарыну қиынырақ; олармен экономикалық бұзушылық аз байланысты; олар еңбекке деген ынталандырмаларды аз қысқартады; тапшылықтың жоғтығы жағдайында, ауыстырушы тауарға да тапшылықтың жоқтығын қоса олар тұтынушыға таңдау құқығын сақтап қалады; салықтардың жасырымдылығын қамтамасыз етеді және тағы басқа.

Алайда тұтынуға салынатын салық өсуінің кемшіліктері де бар, бұл кемшіліктерге олардың инфляциялық және регрессивтік сипатын жатқызуға болады. Бірақ бұл салықтардың оң нәтижесі олардың теріс әсерін жауып кетеді. Егер баға өсетін болса, сонымен бірге бюджет шығыстары да өсетін болса, онда бұл салықтардан түсетін түсімдер бағаның өсуімен көбейетін болады. Бұл әлеуметтік бағдарламаларды іске асыруға қаражаттар алуға мүмкіндік береді. Бюджет жүйесіне инфляцияға қарсы автоматты механизм кіріктірілетін болды.

Салық салу жүйесіне ортақ заңдылықтың болатынын есте ұстау қажет: экономиканың дағдарысы жағдайында, тұралаушылықта - өндірістегі, саудадағы және экономиканың басқа секторларындағы тоқырауда - салық салуды тұтынысқа обьективті қайта бағдарлау болады.

Жанама салықтардың ішіндегі ең маңыздысы 1992 жылы енгізілген қосылған құнға салынатын салық - ҚҚС болып табылады. Салық төлеуші мемлекетке оны төлеу нәтижесінде шеккен шығысының орнын бағаны көтеру жолымен толықтырады және салықты төлеуді сатып алушыға аударады. Салық салу объектісі материалдық шығындарсыз өндірілген өнім (амортизациясы бар таза өнім) болып саналатын қосылған құн болып саналады: қосылған өнімге кешенді шығыстар, мысалы, жарнамаға жұмсалатын және басқа бірқатар шығындар кіріктірілуі мүмкін.

Демек, бұл салықтың ерекшелігі - оның салық салынатын объектісі сатудан түскен бүкіл түсім-ақша емес, тек салық салынатын айналым мен салық салынатын импортты қамтитын қосылған құн болып табылатындығында. Қосылған құнға салынатын салық дүние жүзінің 40-тан астам елдерінде, соның ішінде Еуропа экономикалық одағының 17 елінде пайдаланылады. Бұл салықтың артықшылығы мынада: біріншіден, ол жаңа құн жасалынған орын бойынша салық төлеушілердің үлкен тобынан алынады; екіншіден, төлеушілер үшін де есептеудің салыстырмалы қарапайымдылығымен ерекшеленеді және үшіншіден, бағалардың өзгеруіне, төлеушінің қаржылық ахуалына, инфляция деңгейіне қарамастан мемлекет бюджетінің кірістерін қалыптастырудың сенімді және тұрақты базасын қамтамасыз етеді. ҚҚС қазіргі кезде Қазақстан Республикасының бюджет кірістерінің аса маңызды көздерінің бірі болып саналады. Мемлекеттік бюджет кірістерінің жалпы сомасында бұл төлемнің үлес салмағы 27, 1 % құрады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.