Достық қонақ үйінде қонақтарға қызмет көрсету түрлерін дамыту

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 41 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2

І Қонақ үй шаруышылығы кәсіпорындарында қонақтарға қызмет көрсету
саласының даму келешегі
1.1 Қазақстандағы қонақ үй шаруашылық кәсіпорындары

және оның диференциациялық функциясы мен құрылымы

1.2 Қазақстандағы Республикасындағы қызмет көрсету саласы аясындағы
проблемалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ...

ІІ Достық АҚ қонақ үйінің шаруашылық қызметінің жағдайына талдау жасау
2.1Достық қонақ үйіне жалпы
сипаттама ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
2.2Достық қонақ үйінің қаржылық жағдайына талдау
жасау ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ..

ІІІ Қонақ үй клиенттеріне қызмет көрсетуді жетілдіру жолдары және қонақ
үй шаруашылығы қызметін дамыту

3.1Қазақстандағы қонақ үй қызметінің даму
келешегі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ..

3.2 Достық қонақ үйінде қонақтарға қызмет көрсету түрлерін
дамыту ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... .

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Пайдаланылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
..

КІРІСПЕ
Зерттелініп отырған тақырыптың өзектілігі: Елімізде соңғы бес жылда қонақ
үй бизнесі қарқынды дамып келеді. Аса ірі қалаларымыздағы жеке кіші
отельдер саны артып, ескі қонақ үйлер қайта жаңғыртылуда. Алайда отандық
қонақ үй сервисі мен қызмет көрсету сапасы бәрі бірдей жоғары деуге әлі
ерте. Сондықтан да көптеген мейманханаларымыз батыс пен шығыс елдеріндегі
беделді бәсекелестерінің қатарынан көріне алмай тұр. Себеп,
республикамыздағы қонақ үйлердің басым бөлігі – арнайы категорияға ие емес.
Мәселен; Қазақстандық қонақ үй нарығын төмендегіше топтастыруға болады: Бес
отель 5 жұлдызды, жиырма үші 4 жұлдызды категория қатарына тіркелсе, 3
жұлдызды қонақ үйге елу нысан қатысты. Қалған қонақ үй қорлары - арзан
сегменттегілер. Еліміздегі 385 қонақ үй орынжайларының 350-і қалалық
жерлерде орналасса, 35-і ауылдық елді-мекендерден (11 облыстағы) орын
алған. Бір өкініштісі, Батыс Қазақстан, Қызылорда және Маңғыстау
облыстарындағы ауылдық жерлерде қонақ үйлер мүлдем жоқ. Ал Алматы, Астана
және Ақтау қалаларындағы санаулы мейманханалар ғана қонақтарына комфортты
жағдай жасауға қабілетті. Бір жағынан алғанда, шетелдік батыстық бәсекелес
кәсіпорындар желісінің ықпалымен ірі қалалардағы қонақ үй саласының дамуы
жоғары деңгейде деп сипатталады. Екінші жағынан, сырттан келетін туристерге
қолайлы кейбір аймақтардағы қонақ үй индустриясын жетілдіру жағы мардымсыз.
Осымен байланысты орталық қалалардағы, экскурсанттарға ыңғайлы өңірлердегі
Отандық қонақ үй желісінің бәсекеге қабілеттілігін арттыру проблемасы
туындайды. Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, мұндай кәсіпорындардың бәсекеге
қабілеттілігі маркетингтік басқарудың ажырамас бөлігі болып табылатын
қызмет сапасын ұдайы көтеруге негізделеді. Бұл өз кезегінде қонақ үй
кәсіпорнының ғаламдық жүйеге енуіне жол ашып, тұтынушылар талабына толық
жауап береді. Жалпы алғанда басқару жүйесіне TQM (басқарудың жаппай
сапалылығы) енгізе отырып, тауарлар мен қызмет көрсету сапасының теориясын
қолдану қажет. Бүгінгі қонақ үй тәжірибесінде стандарттау жөніндегі
халықаралық ұйым ұсынымдарына (ISO) сәйкес тауарлардың, қызмет сапасының
сертификациясы мен процесстерін маркетингтік қызмет сапасымен үйлестіру
жағы кемшін. Ал қонақ үй шаруашылығында ұсынылатын қызметтер кешенін
басқару мейманхананың маркетингтік іс-әрекетіне сүйенеді. Қонақ үй
шаруашылығы қызметін ұйымдастыру қазақстандық мейманханалардың бірегей
корпоративтік жүйесі құрылған жағдайда тиімді жүзеге асатыны анық. Аталған
фактілер - диплом жұмысының көкейкестілігіне куә.

Мәселенің қазіргі жағдайын бағалау:
Написать современное состояние обслуживания в гостиницах, какие проблемы
есть на рынке услуг

Зерттеу тақырыбының әзірленуі:
Зерттеу барысында Қазақстан Республикасы Статистика жөніндегі агенттігі
мен Достық қонақ үйі жайлы материалдар мен мәліметтер зерттеу жұмысының
негізгі ақпараттық базасын құрады.
Қонақ үй қызметін ұйымдастыру формаларының бірқатар басымдықтары ел
экономикасының қонақ үй секторына қолдануға жарамды. Қазақстандық, сондай-
ақ шетелдік клиенттерді туристік нысандар мен еліміздің кәсіпорындарына
тарту Отандық мейманжайлылықты әрі қарай дамыта түсуге мүмкіндік береді.
Осы жағдайда қазақстандық туристік өнімдердің халықаралық рыноктағы
бәсекеге қабілеттілігі жөнінде айту орынды. Алайда, аталған секторды
ілгерілету сәл қиынға соғып тұр. Оған кедергі болған – ұйымдастырушылық,
құқықтық және экономикалық сипаттағы мәселелер. Оның негізгісіне жататындар
- қызмет көрсету сапасының төмендігі, тиімсіз менеджмент, баға шығыны,
өнімі мен қызметін өткізуге шорқақтық. Туризмді дамыту арқылы қонақ үй
шаруашылығын ұйымдастырудың батыстық тәжірибесіне бейімделе отырып,
келтірілген проблемалардан айығуға болады. Қазақстандағы қонақ үй қызметі
шетелдік мейманханалар тізбегінің ықпалымен дамып келетінін ескерсек, кіші-
гірім елді-мекендердегі қызмет сапасын басқару стратегиясы ойдағыдай
орындалмай отыр. Қызмет индустриясы - бір-біріне жанасып жатқан сала.
Сондықтан да ұсынылатын қызмет сапасы алдымен сол ұйымның қызметкеріне
тәуелді. Яғни, мұндағы ішкі және сыртқы маркетингтің ролі басым.

Ғылыми-зерттеу жұмысының мақсаты:
Қонақ үй қызметі шаруашылығын заманға сай бәсекеге қабілетті етіп
жетілдіру, оны еліміздің экономикасының жоғары табысты секторына айналдыру,
Қазақстан мейманханаларының имиджін тартымды туробъекті ретінде
қалыптастыру.
Алға қойған мақсатқа жету үшін келесі міндеттер шешілуі керек:
- қонақ үй шаруашылығын ұйымдастырудың қазіргі заманғы тенденцияларын
үйрену;
- қонақ үй шаруашылығын дамытуға және оның материалдық базасын
жетілдіруге жәрдемдесу жөніндегі ережелерді әзірлеу;
- Отандық қонақ үйлердің қазіргі жағдайына баға беру;
- Достық қонақ үйінің қаржылық жағдаятына талдау жүргізу;
- осы саланы реттеу тетігін жетілдіруге ықпал ету;
- қонақ үйлік сервис сапасын белгiленген талаптарға сәйкес арттыру.

Зерттеу нысаны:
Көкшетау қаласындағы Достық қонақ үйі.

Зерттеу пәні:
Зерттеу нысаны болып қазіргі экономикалық жағдайда қазақстандық қонақ
үй – мейрамханалық кешені қызметін ұйымдастыру танылды.

Ғылыми-зерттеу жұмысының теориялық және әдістемелік негіздері:
Жалпы зерттеудің теориялық және әдістемелік негізі ретінде заң актілері,
ҚР Президентінің Жарлықтары мен ҚР Үкіметінің Қаулылары, отандық және
шетелдік ғалым-экономистердің ғылыми жұмыстары алынды.
Зерттеу нәтижелері салыстырмалы талдау, сараптамалық, есептік-құрылымдық,
экономикалық-математикалық, болжамдау және монографиялық әдістерді қолдану
көмегімен алынды.

Зерттеудің негізгі әдістері: ... ... ... ... ... ... ... ... .

Зерттеу жұмысының ғылыми жаңалығы мынада:
Қонақ үй шаруашылығы қызметін ұйымдастыру бойынша берілген ұсыныстар
жұмыстың ғылыми жаңалығын қамтиды. Осы реттегі қол жеткізілген жаңалықтар:

- мейманхана секторын ілгерілетудің алғышарттары анықталды;
- теориялық сараптама негізінде қазақстандық қонақ үй саясатының
ерекшеліктері талданып, қорытылды;
- қонақ үй қызметін жетілдіру алға тартылып, оның даму перспективасына
болжам жасалды.

Зерттеудің практикалық маңыздылығы:
Қонақ үй шаруашылығының әлеуетін қалыптастыру жолында оның экономикалық
механизмін жетілдіру үшін осы диплом жұмысында қолданылатын әдістемелік
тәсілдер мен ұсыныстар арқылы айқындалады. Зерттеу материалын қонақ үй
шаруашылығы саласында, өндіріс пен қызмет көрсету орындарының бәсекеге
қабілеттілігін арттыру мақсатындағы жобаларды жасауда пайдалануға болады.

Зерттеу нәтижелерін сынақтан өткізу (апробациясы):
Зерттеу жұмысы қазақстандық, ресейлік және шетелдік басылымдар
деректеріне сүйене отырып, әзірленді. Материалдардың теориялық қағидалар
арқылы дәлелденуімен, зерттеудің ғылыми ақпаратының мазмұнына сай болуымен,
кешенді тәсілдердің пайдаланылуымен, ұсынылып отырған пайымдардың
тиімділігімен, сондай-ақ зерттеу нәтижелерін тәжірибелік-эксперимент жұмысы
арқылы тексеруге және практикаға енгізуге болады. .

І Қонақ үй шаруышылығы кәсіпорындарында қонақтарға қызмет көрсету
саласының даму келешегі
1.1 Қазақстандағы қонақ үй шаруашылық кәсіпорындары

және оның диференциациялық функциясы мен құрылымы

Адам баласының негізгі мекені - жеке үйі. Осыған сай, халқымыздың
басым бөлігінің саналы ғұмыры өз шаңырағында өтеді. Біз жұмысқа, дүкенге,
сондай-ақ бос уақытымызды ойдағыдай өткізу үшін дос-жарандарымызға барып,
кешкісін үйімізге қайта ораламыз. Алайда, кейбір азаматтар еңбек
демалысына, іссапарларға және өзге де себептерге байланысты жыл бойы жиі-
жиі үйде тұрақтамауы мүмкін. Мұндайда олар аялдайтын бірден-бір орын –
мейманхана. *-мейрамханалар және басқа да көңіл көтеретін, демалатын
орындар көзге бірден түседі. Керісінше қала сыртына қарай бет алсақ,
фабрика, ферма және автозаправкаларды кездестіреміз. Осы ретте қаланың нақ
ортасынан да, қала маңынан да алдымен байқалатын бір ғимарат – мейманхана.
Кімнің болса да әлеуметтік-тұрмыстық қажеттілігін қанағаттандыратын
орындарға кенде емеспіз. Қонақ үйлер де осындай нысандар қатарында.
Тұтынушылардың көзқарасынша мейманхана – коммерциялық негізде тұру
үшін арнайы бөлме бөлетін әрі қызметін сатуға ұсынатын мекеме.
Қонақ үй шаруашылығының шығуы және дамып жетілуі қоғамымыздың даму
тарихымен тікелей астасып жатыр. Ең алғашқы мейманханалық мекемелер –
ежелгі Шығыстың өркениетті елдерінде саяхат жасаушы адамдарға қызмет
көрсету мақсатында біздің эрамызға дейінгі екі мың жылдай бұрын пайда
болған.
Ерте дәуірлерден-ақ римдіктер мемлекет мұқтаждықтарына қарай саяхат
жасаушыларға арнайы ғимараттар тұрғыза бастапты. Жол бойында ерекше сән
түзеген бұл ғимараттар бір қарағанда сарай секілді. Меймандостық
мекемелерін құру жолында Шығыс, Азия және Кавказ елдеріндегі сауда
байланыстарының дамуы үлкен роль атқарды. Аталған аймақтардың территориясы
арқылы алып сауда жолдары қалыптасты. Осылайша тауар жүктеген керуендер
көші басталды.
Саяхат жасаушыларды түнету мақсатында сауда жолдарын жағалай
керуендерді жайғастыратын орындар құрылды. Ұлы қабырғамен айнала қорғалған
сарайлар кезінде керуеншілерді қолайсыз ауа-райынан, сондай-ақ түрлі жол
азабынан сақтады.
Орта ғасырлардағы қонақжай орындарын дамытудың діни дәстүрлерге де
ықпалы болды.
Қонақ үй шаруашылығын дамытудағы тағы бір елеулі кезең Еуропадағы ат
күшімен атқарылатын пошта және көлік қатынасының орнауымен байланысты
бекеттер. Пошта жолы бойында мемлекеттік тасымалдауға, сондай-ақ демалыс
орындарына қызмет көрсететін пошта бекеттері пайда болды.
ХV ғасырларда тұрғын сарайлар пошта бекеттеріне біріктірілді. Оларға
мейманхана деген атау тағылды. Осыдан соң кейбір ірі қалаларда қонақжай
орындарының қатары біртіндеп көбейе бастады. Бірақ, бұлар - өзгеше сипатта.
Мұндағы ерекшелік - жолаушы-жүргіншілердің орналасып, тамақтануымен қатар,
олардың коммерциялық құрылымдарын жетілдіруіне жол ашылғандығы. Осыған
орай, қонақ үйлерде жабдық бөлмелер, сауда қатарлары, дүкендер, қоймалар
құрылды.
Отель сөзі ХVІІІ ғасырда қолданысқа енді. Кезінде Францияда көп
пәтерлі ғимараттарды отель деп атаған. Мұндай пәтерлер негізінен бір күнге,
бір аптаға не бір айға жалға берілетін. Көп ұзамай бұл терминді Америка
Құрама Штаттарының тұрғындары қабыл алды. О бастан-ақ алпауыт Америка –
мейманханаларды техникалық жарақтандыру ісіндегі жаңа ережелердің, жаңа
енгізілімдердің Отаны. Бұл елдерде мейманханаға деген сұраныс қашан да
жоғары. Өйткені, мұнда уақытша қоныстануға бел байлаған эмигранттар жиі
барып тоқтайтын. Әлемнің алпауыт мемлекеттерін жаулап алған қонақ үй
бизнесі көп ұзамай қазақ даласында да дәуірледі.
Кейiнгi жылдары елiмiзде жанданып келе жатқан саланың бiрi - туризм.
Бұл өз кезегінде экономикамыздың едәуiр пайда әкелетiн тармағына айналуымен
қатар қонақ үй саласын ілгерілетуге септігін тигізіп келеді.
ҚР Үкіметінің Экономиканың басымдық секторындағы пилотты кластерді
құру және дамыту жөніндегі жоспарын бекіту туралы Қаулысында қазіргі таңда
туристік бизнес жандана түскендігі сөз етілген. Қазақстан алдағы 3-4 жыл
ағымында елімізге келетін туристерді 10 есеге ұлғайтуды көздеп отыр.
Халықаралық консалтингтік IPK компаниясы келтірген деректер бойынша
еліміздегі туризмді дамытуда бес облыс алда тұр. Олар: Маңғыстау, Оңтүстік
Қазақстан, Шығыс Қазақстан, Ақмола, Алматы, сондай-ақ Алматы қаласы. Мұндай
өсім жоғарыда аталған облыс аймақтарынан ірі орталықтар құруға сеп. Осы
сынды қадам қонақ үй бизнесін екпінді дамытуға, туристерге бағытталған орта
деңгейлі мейманханалар құрылысын салуға жол ашады.
2006-2007 жылдардағы республикамыздағы қонақ үй бизнесінің қарқынды
дамуы экономикалық өсіммен байланысты сипатталады. Қонақ үй шаруашылығын
дамытуға сыртқы және ішкі туризмнің дамуы нәтижесінде қатысушылар санының
көбеюі ықпал етті.
Қазақстанда туризмді дамытудың 2007-2011 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасын іске асыру қорытындысына сәйкес 2007 жылғы
келушілер саны 2006 жылмен салыстырғанда 26,7%-ға өсті. Сырттан келушілер
туризмі 31,5%-ға өсіп, 3996,3 мың адамды құраса (36,9%), сыртқа шыққан
туристердің саны 2006 жылға қарағанда 22,7%-ға өсіп, 3396,0 мың адамды
құрады немесе жалпы келушілер ағынының 31,3% құрады және ішкі туризмнің
келушілер саны 25,5%-ға өсіп, 3449,0 мың адамды құрады.
Көрсетілген қызметтің жалпы көлемі 45%-ға өсіп, 34557,3 мың теңгені құрады,
сатылған жолдамалардың құны 11036,0 млн. теңгеге жетті (1,7 есе көбейді).
2007 жылы 904 туристік фирма және туристік қызметпен айналысатын 46 жеке
кәсіпкер 422,6 мың келушілерге қызмет көрсетті. Республикадағы барлық қонақ
үйлерде 1906,9 мың адамға қызмет көрсетілген және қызмет көрсетуден 28166,4
млн. теңге түскен. Орналастыру объектілерінде 25565 нөмір есептелді, бір
уақыттағы сыйымдылығы 58612 койко-орынды құрады.
2006 жылғы есеп бойынша республикамыздағы мейманхана, мотель және
келушілерге арналған жатақханалар саны – 385, ал келгендерді орналастырумен
шұғылданатын кәсіпкерлер – 163. Мейманханалардағы бір жолғы сыйымдылық -
33 399 орын болса, нөмірлер саны - 15 515. Орта статистикалық әрбір қонақ
үйдегі 86,8 орынға 40,2 нөмірден келеді. Сонда бір нөмірдегі орташа
сыйымдылық көлемі - 2,2 төсек-орын.
2000-2006 жылдары елімізде мейманханалар саны күрт өсті. Бұл
Қазақстанға шетелдік азаматтардың іскерлік мақсатпен келу көрсеткішінің
көбеюімен байланыстырылады. Екінші жағынан, соңғы жылдары халықаралық
стандарттарға сай келетін жеке мейманханалар, қонақ күту үйлері мен
туристерді жайғастыратын өзге де стационарлық орындар бой көтеріп, ескі
мейманханаларға жөндеу жұмыстары жүргізілуде.
2000 жылмен салыстырғанда мейманханалар, мотель және келушілерге
арналған жатақханалар саны 226 бірлікке, яғни 2,4 есе өскен болса, 1994
жылмен салыстырғанда – 6,7 есе артық. 2000 жылмен салыстырғанда қонақ
үйдегі бір жолғы сыйымдылық 2-2,5 есеге, нөмірлер саны – 6391 бірлікке,
яғни 1,7 есе ұлғайды.
Қор нөмірінің көлемі жағынан аса ірі қонақ үйлер Алматы және Астана
қалаларында орналасқан. Алматыдағы мейманханалар орта есеппен алғанда 148,8
орынға 72,5 нөмірден, ал Астанадағы 66,2 орынға 38,4 нөмір сәйкес келеді.
Қазіргі таңдағы өзекті мәселе - қонақ үй шаруашылығын меншік формасы
бойынша бөлу. Жоғарыда аталған 385 орынжайдың 22-сі мемлекет меншігінде
болса, 340 – жеке меншікке, 17-сі өзге мемлекеттердің, олардың азаматтары
мен заңды тұлғаларының меншігіне тиесілі.
Ал 340 кәсіпорын жеке меншіктікі десек, соның 37-сі шетелдіктермен
бірлескен меншік үлесінде.
Еліміздегі 385 қонақ үй орынжайларының 350-і қалалық жерлерде
орналасса, 35-і ауылдық елді-мекендерден (11 облыстағы) орын алған. Бір
өкініштісі, Батыс Қазақстан, Қызылорда және Маңғыстау облыстарындағы
ауылдық жерлерде қонақ үйлер мүлдем жоқ.
Қазақстандық қонақ үй рыногын төмендегіше топтастыруға болады:
Бес отель 5 жұлдызды, жиырма үші 4 жұлдызды категория қатарына
тіркелсе, 3 жұлдызды қонақ үйге елу нысан қатысты. Қалған қонақ үй
қорлары - арзан сегменттегілер. 5 жұлдызды қонақ үйлердің менеджменттері
шетелдіктердің басқаруында, келесі категориядағыларға жетекшілік ететіндер
– жергілікті топ-менеджменттер.
Халықаралық желіге жататын бес жұлдызды отельдер: Алматыдағы Hyatt
Regency мен The Regent Ankara, Астанадағы – OKAN InterContinental мен Rixos
Astana President Hotel, ал Ақтауда – Marriott International Ренессанс
Ақтау атты алғашқы отель желісі. Ренессанс Ақтау Отелі – Ренессанс
брендіне (макетіне) ие болған Қазақстандағы тұңғыш отель.
Тәжірибе көрсеткендей, қонақ үйдегі қызмет түрінің сапасы мен
бағасының арақатынас факторы нарықтағы отельдерді тізімдеудің айырмашылық
белгісі болып саналады. Бұл [баға-сапа] кілтті параметрлердің қонақ үйді
таңдар алдындағы ықпалы зор.
Қонақ үй шаруашылығы кәсіпорындары түрлі мақсатпен түрліше
топтастырылады. (қосымша А)

Кесте-4, Орналастыру нысандарымен көрсетілген қызметтер көлемі,
(мың теңге)
1-кесте
Көрсеткіштер Жылдар
2004 2005 2006
Қызметтер көлемі, барлығы 2539020,3 3129741,1 4760601,6
соның ішінде:
мейрамханалары бар қонақ үйлер 1821046,0 2803138,5 4335299,2
олардан – мейрамханалар 201468,7 786724,9 971713,9
мейрамханалары жоқ қонақ үйлер 707016,3 290426,6 379204,2
жастар туристік лагері және тау 10958,0 - -
туржазбалары
басқа тұру орындары - 36176,0 46098,2

Демек, орналастыру нысандарында көрсетілетін қызметтерге сұраныс 2006 жылы
2005 жылға қарағанда 1,52 % -ға өсе түскен. Соның ішінде мейрамханалары
бар қонақ үйлерге 1,54 %-ға, мейрамханалардың өзіне 1,23 %-ға,
мейрамханалары жоқ қонақ үйлерге деген сұраныс 1,30 %-ға, ал өзге тұратын
орындарға 1,27 %-ға дейін жеткен.
Кесте-5, Келермендердің сапар мақсаттарына қарай бөлінуі,

(адам)
2-кесте
Көрсеткіштер Жылдар
2004 2005 2006
Барлығы 128041 144378 202129
соның ішінде:
жұмыстан бос уақыт, рекреация және 448 776 1133
демалыс, барлығы
олардан: аңшылық, балық аулау - 2 -
таныстар мен туысқандарға бару 926 161 513
іскерлік және кәсіби мақсаттар, 89847 114331 188839
барлығы
олардан спорттық 501 2467 1917
Емделу 2 16 8
дін-қажылық 2 - -
коммерциялық (шоп-турлар) 48 - 1155
өзге де мақсаттар 36768 28672 10481

2006 жылғы келушілер саны 9,69 %-ға көбейсе, соның ішінде, іскерлік және
кәсіби мақсатпен жолға шыққандар қатары 1,65 %-ға өскен.
Кесте – 6, Келермен – резидент еместер, (адам)
3-кесте
Көрсеткіштер Жылдар
2004 2005 2006
Барлығы 18229 25313 46236
соның ішінде:
жұмыстан бос уақыт, рекреация және - 41 152
демалыс, барлығы
олардан: аңшылық, балық аулау - - -
таныстар мен туысқандарға бару - 73 46
іскерлік және кәсіби мақсаттар, 18278 24502 45851
барлығы
олардан: спорттық - 597 468
Емделу - 2 2
дін-қажылық 2 30 -
коммерциялық (шоп-турлар) 13 4 129
өзге де мақсаттар 3 661 56

Бұл кестеден 2006 жылғы бейрезидент келушілер санының 1,82 %-ға артқанын,
соның ішінде, басқалардан басым тұрған іскерлік және кәсіби мақсатпен жолға
шыққандар қатарының 1,87 %-ға ұлғайғанын көрдік. Демек, бейрезиденттердің
де қызмет барысында жиі жолсапарға шығуына тура келеді екен.
Кесте – 7, Келермен – резиденттер, (адам)
4-кесте
Жылдар
2004 2005 2006
Барлығы 109742 119065 155893
соның ішінде:
жұмыстан бос уақыт, рекреация және 448735 981
демалыс, барлығы
олардан: аңшылық, балық аулау - 2 -
таныстар мен туысқандарға бару 923 88 467
іскерлік және кәсіби мақсаттар, 71569 89829 142988
барлығы
олардан: спорттық 501 1870 1449
Емделу 2 14 6
дін-қажылық - 2 -
коммерциялық (шоп-турлар) 35 386 1026
өзге де мақсаттар 36765 20011 10425

Алдыңғы жылдармен салыстырғанда 2005 жылғы жалпы келуші-резиденттер қатары
1,08 % -ға, ал 2006 жылы 1,30 %-ға көбейе түскен. Соның қатарында іскерлік,
кәсіби мақсаттағы тұлғалардың белсенділігі 2005 жылы 1,25 %-ға, 2006 жылы
1,59 %-ға жоғарылаған.

1.2 Қазақстандағы Республикасындағы қызмет көрсету саласы аясындағы
проблемалар

Еліміздің базар экономикасына көшу процесі мен оның әлемдік
интеграцияға шоғырлануы жағдайында мейманхана қызметінің ролі зор.
Сондықтан да қонақ үй қызмет саласын қарқынды дамыту – кезек күттірмейтін
міндет. Алайда еліміздегі бірқатар қонақ үйлердің жоғары техникалық
деңгейде сапалы қызмет көрсетуінде көңіл қынжылтатын сәттер да жоқ емес.
Мұны шешу үшін қонақ үйдегі қ-ызмет көрсету саласына теориялық баға бере
білу керек.
Ал Батыс елдеріндегі мейманханалық қызмет түрлерін дамыту
тенденцияларының талдамасы ел экономикасының аса маңызды бағыттары деп
тұжырымдалады. Оған алдымен мемлекет ықпал етуі тиіс. Осы жағдайда замана
ықпалына қарай дамуда мемлекет әрдайым басты рольде. Мемлекет бұл саланы
дамытудың стратегиялық әзірлемесінің орындалуын қатаң қадағалауы тиіс.
Басқа елдер тәрізді Қазақстанда да қонақ үй шаруашылығын дамытудағы
басты проблема - білікті кадр тапшылығы. Соның салдарынан еңбекті
ұйымдастыру тиімсіз болып отыр. Америка Құрама Штаттарындағы мейманханалық
желілер маусымдық жұмысшы күші есебінен игеріледі. Олар бұл істі дайын
қызметкерлерді артығымен ұстайтын ұйымдарды өздеріне жұмысқа тарта отырып
орындайды. Ал осы тәрізді тәсілдер Қазақстанда мүлдем жоқ. Тәжірибесіз
маманның сапалы оқу курсынан өтуіне көп уақыт қажет. Еліміздің
мейманханаларында дайындықсыз жұмыскерлердің еңбегін пайдалану құбылысы өте
жиі ұшырасады. Ол өз кезегінде үлкен ұтылысқа алып келеді.
Қызмет көрсету сапасы жағынан Отандық мейманханалардың дамыған шетел
қонақ үйлерімен бәсекеге түсуі екіталай. Қонақ үйлеріміздің басым бөлігінде
қызмет көрсету сапасының сын көтермейтіні - шындық.
Қазақстанның ірі қалаларында комфортты жағдай жасайтын қонақ үйлер
жеткілікті делік. Төрт және бес жұлдызды қонақ үйлер негізінен халықаралық
мейманханалық желіге қатысты әрі оларды халықаралық компаниялар басқарады.
Ал олардың меншік иесі - жергілікті өкімет органдарымен және жеке
инвесторлармен бірлескен кәсіпорындар.
Мұндағы қызмет көрсетудің жоғары сапасы қымбат төлемді талап етеді.
Оған ірі бизнесмендер, іскер туристер, әйгілі артистер, спортсмендер ғана
қол жеткізуі мүмкін. Ал елімізге ат басын бұрған кез келген қарапайым
азаматқа арналған қалыпты деңгейдегі туристік классты мейманханалар жоқтың
қасы.
Іс жүзінде елімізде үш жұлдызды категориясына сәйкес келетін
мейманхана ілуде біреу. Аз болғаны сондай, олардың басым бөлігі қызмет
көсету сапасы жағынан да, персоналдар дайындау жағынан да жоғарыда айтылған
категорияға сай емес.
Қазіргі таңда қазақстандық қонақ үй шаруашылығын жетілдірудегі ең
өзекті мәселеге айналған құбылыс - мейманханалар мен туроператорлардың
өзара әрекеттестігі. Серіктестер бір-біріне жиі-жиі талап қойып жатады.
Келісімшарт тәртібін орындау барысында да олқылықтар кездесіп қалады.

Туроператорлардың өз топтары үшін сақтаулы нөмірлерді алдын ала сатып
алмағандығынан келетін шығындарға мейманханалар шыдап бағуда. Кеш тапсырыс
- қонақ үй индустриясындағы көзжұмбайлық факторлардың бірі.
Ал орынжай жағына келгенде туроператорлар да өз серіктестеріне кінә
қоймақ. Бірқатар қонақ үйлер туртоптарға орынжайларын жеңілдіксіз ұсыну не
тауарларына тым жоғары баға қою салдарынан туристік топтарды қабылдаудан
қол үзіп қалады. Осындай жағдайда туроператорлардың өз ұстанымын қорғауына
қиындықтар туындап жатады.
Қазақстандық қонақ үй шаруашылығын ұйымдастыру жолындағы желілік
қатынас қалыптасудың бастапқы белесінде тұр. Сондықтан да осы кезеңдегі
өзара бірлесу формалары тым күрделі. Сонымен қоса заманауи талаптарға
толығымен жауап бере алмайды. Мұндағы негізгі айтпағымыз – Отандық
тәжірибенің жоқтығы.
Жалпы қонақ үйлер мынадай екі сегментке бөлінеді: Желілік
мейманханалар және желісіз мейманханалар. Желісіз мейманханалармен
салыстырғанда желілік мейманханалардағы еңбек өнімділігі 50%-дай жоғары. Ол
негізінен еңбекті ұйымдастырудың желілік формасын қолдану арқылы қажетті
ресурстарды жеткізу мен қызметкерлерді кәсіптік оқытуға кететін жұмыс
көлемі есебінен қаржыны үнемдеуге байланысты.
Қазақстандық желісіз мейманханалардағы еңбек персоналдары өнімінің
төмендеуін тұрғындардың кіріс деңгейі мен салықтық тәртіптің дұрыс
орындалмауынан сұраныстың азаюына алып келгендігімен түсіндіруге болады.
АҚШ-да қонақ үй тиімділігіне қарай менеджерлерге сыйақы тағайындауды
басқару шарты кең тараған. Ал қазақстандық желісіз қонақ үйлер
келісімдерінде еңбекті ұйымдастыруды жетілдіру мен басы артық штаттан
арылуға ынталандыру көзделмеген.
Қонақ үй бизнесін дамытуға кедергі – транспорттық инфрақұрылым:
аймақтарда орналасқан кейбір демалыс базаларына жолдың сапасыздығынан
жетуге мүмкін болмай жатады.
Қазіргі уақытта шетелдерге демалысқа, емделуге, іскерлік сапарға,
шоп-турға кеткен туристер саны басымдық алып отыр. Қазақстанның ішінде
емделу мен демалыс үшін ұйымдастырылған жолдамаларға сұраныс бар болғаны
25%-ға қанағаттандырылады. Сонымен бірге, ТМД елдерінен келген
ұйымдастырылмаған туристерге туристік қызметтің толық кешені көрсетілмейді.

Нашар дамыған инфрақұрылым, туробъектілердің материалдық-техникалық
базасы, кәсіптік кадрлардың, туристік қызмет рыногына қатысушылар арасында
тығыз өзара байланыстың болмауы, халықаралық деңгейде имидждік компанияның
жеткіліксіз жүргізілуі – бұның бәрі елімізде туристік саланың ойдағыдай
қалыптасуына тосқауыл болуда.
Ұлы Жiбек жолы бойында орналасқан Қазақстан аймағындағы көрікті
қалалар мен табиғаты ғажайып қорықты жерлер ежелден-ақ саяхат пен туризм
нысандары болып табылған. Тарихқа шегінсек, Қазақстандағы алғашқы туристiк
ұйымдар 20 ғасырдың 20-30 жылдарынан бастау алған. Жылжыған жылдар көшімен
сатылай дамыған туризм Тәуелсiздiк таңы арайлап атқан кезеңнен дамудың жаңа
сатысына көштi. 1993 жылдан Қазақстан Дүниежүзiлiк туризм ұйымына мүше.
2001 жылы 13 маусымда Қазақстан Республикасындағы туристiк қызмет туралы
Заңы қабылданды. Онда туристiк саланы дамытудың бiрiншi кезектегi шаралары
айқындалды. Қазақстанның табиғи, тарихи, геосаяси орны туристiк нысандарды
ұтымды пайдалануға мүмкiншiлiк бередi, сонымен қатар экономиканың басты
тармақтарының бiрi ретiнде дамытуды қажет етедi.
Қазақстанның туристiк фирмалары бүгінде дүние жүзiнiң 80 аса елiмен
қарым-қатынас жасайды. Қазақстанда туризмнiң барлық түрлерi бар. Бұл үшiн
Қазақстан аумағы бойынша 700-ден астам саяхаттық маршруттар белгiленген.
Оларға еліміздегі әр түрлi категориялы қонақ үйлер сервистiк қызмет
көрсетедi. Туризм қазіргі әлемде құқығы жағынан жүз жылдықтың экономикалық
феномені болып танылды. Осы заманғы дүниежүзілік экономикада туристік сала
– аса жанды әрі перспективалы салалардың бірі, тіпті кейбір елдерде
мемлекет кірісінің алғашқы тарауы болып табылады. Қазақстанда Ішкі Жалпы
Өнім көлемінің 1,5-2 % туризм үлесі құрайды.
Бүкіләлемдік туристік ұйымның болжамы бойынша Қазақстан тұрақты
туризмді дамыту үшін болашағы бар елдер сапында. Барлық туристік нарықта
Қазақстанның табиғатына, ландшафтарына және ұлттық мәдениетіне үлкен
қызығушылық білдіреді. Зерттеу мәліметтері бойынша алыс-жақын шет елдерден
республикамызға бет алатын туристердің 74 % - жабайы табиғатты, 63 % -
көшпенділер мәдениетін, 59 % - тау жоталарын, 68 % - әсем табиғат
көріністері мен шексіз кең даланы, 58 % - таза табиғатты тамашалауға
құштар. Сондықтан да Қазақстандағы туристік сала елдің экономикалық
дамуындағы басым сала ретінде белгіленді.
Төменде туристердің, бейрезиденттер мен резиденттердің Қазақстанға келу
мақсаттары бойынша құрылымы ұсынылған.
Сурет-3, 2005 жылғы Қазақстанға туристердің келу мақсаттары бойынша
құрылымы

Сурет – 4, 2005 жылғы туристер мен бейрезиденттердің Қазақстандағы сапар
мақсаты бойынша құрылымы

Сурет -5, 2005 жылғы туристер мен резиденттердің Қазақстандағы сапар
мақсаты бойынша құрылымы

Ұсынылған суреттердің үшеуінде де іскерлік және кәсіби мақсаттағылар
саны - басым.
Елімізде жылдан-жылға туристік қызметке деген сұраныс өсіп келеді.
Соған сәйкес туристік саладағы жұмыс орындарының көлемі де ұлғаюда.
Туристік бизнестегі жұмыс технологиялары тегіс компьютерлендіріліп,
өркендеуде. Осы замандық клиент талап қоюшы әрі таңдаушы. Олар сенімді
серіктестер арқылы сапалы тур-тағамдардың жеткізілгенін қалайды. Мұның бәрі
туристік сала қызметкерлерінен біліктілігін, жұмыс тәжірибесін және
мамандығына машықтануын талап етеді. Сапалы туристік қызметті ұйымдастыру –
осы замандық әрбір туристік фирманың алға қойған міндеті. Сапалы қызметпен
қамту тағы да білікті маманға келіп тіреледі.
Туризмнің қазіргі индустриясы әлемдік экономиканың ең жоғары табысты
және серпінді дамушы салаларының бірі болып табылады.

2. Достық қонақ үйінің экономикалық қаржылық жағдайына талдау жасау

2.1 Достық қонақ үйіне жалпы сипаттама
Достык қонақ үйі 2001 жылдың 10 желтоқсанында құрылған. Достык
қонақ үйінің директоры - Абильтаев К.Д. Достық қонақ үйі Көкшетау
қаласының орталығында Абай көшесі 69 үйде, вокзалдан 5 минуттық жерде,
аэропорттан 15 минуттық жерде орналасқан. Ол Үш жұлдызды категорияға
жатады. Ол 155 тұру нөміріне есептелген. Тұру бағасы нөмірлердің
категориясына және адам санына қарай түрліше белгіленеді.Достық қонақ
үйінің орналасқан жері ыңғайлы, инфрақұрылымы дамыған, қызмет көрсету
деңгейі жоғары, сондай-ақ бағасы мен сапасының бір-біріне сай келуі
туристер мен іскер адамдарға дұрыс таңдау жасауға мүмкіндік береді. Кешен
қалалық парк, орталық әмбебап дүкені, Cinema кинотеатры,қазақ музыкалық-
драма театры және Ш: Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік
университетінің маңына өте жақын орналасқан. Қонақ үйдің тұрақты
тұрғындары бизнес орталықтың, кір жуатын орынның, автотұрақтың, факс,
көшірме жасау, шаштараз сияқты қосалқы қызмет түрлерімен қолданыла
алады.Нөмірлердің барлығы да жеке ванна бөлмелерімен және санитарлық
тораптармен жабдықталған. Сондай-ақ тоңазытқыштар да орнатылған. Қонақтар
үшін ең маңыздысы мейманханада тұру уақытын ұзартуға да мүмкіндік
жасалған.
Кесте – . Достық қонақ үйіндегі нөмірлер құны.
№ Категория 1 орынға тәуліктік тұру бағасы
(НДС-пен)
А 1 2
1 Бір кісілік стандарт бөлмесі 8800
2 Екі кісілік стандарт бөлмесі 9800
3 Бір бөлмелі жартылай люкс 5100
4 Екі бөлмелі жартылай люкс 10000
5 Бір бөлмелі люкс 20000
6 Екі бөлмелі люкс 30000
Барлығы: 155 нөмір

Люкстер кондиционерлермен де жарақтандырылған. Люкстер осы замандық
жиһаздар қойылған екі бөлмеден тұрады әрі қабылданған стандарттарға
толығымен сай келеді.
Нөмірлік қорлардың жай-күйі жаман емес, мейманхананың нөмірлерінде
күрделі жөндеу жүргізілді. Нәтижесінде қонақ үйдің ішкі келбеті көркейе
түсті.
Жоғарыда келтірілген деректерден қонақ үйдің нөмірлік қоры әр алуан
екеніне көз жеткізуге болады әрі осы жағдай кез келген тұрғынмен жұмыс
істеуге мүмкіндік береді. Нөмірлік қордың көлемділігі көптеген клиенттер,
яғни, бас қалаға арнайы келген әр алуан делегацияларды қабылдауға қолайлы.

Достық қонақ үйінің мейманханасы бірінші қабатында жұмыс істейді.
Мейрамханада қонақтар ертеңгілік асын ішеді.
Мейманхананың жертөлесінде кафе-бар бар. Кафе-бар түнгі сағат 2.00-ге
дейін жұмыс істейді. Кафе жабдықтары мен тұрмыстық техникалары қонақ үй
категориясына сәйкес. Бұл жабдықтар қонақ үй меймандары үшін өте қолайлы.
Қонақ үй холлдары мен қабаттарында салқын сусындар, темекі, тәтті тағамдар
мен өзге де бұйымдар сататын сауда нүктелері ұйымдастырылған.
Сапасыз тағамдардан клиенттердің ұшынуын болдырмау үшін азық-түлікті
дайындау сапасын көтерумен қоса өнімдер сапа сертификатына ие фирмалық
дүкендерден сатып алынады.
Қонақ үй ғимаратында әйелдер мен ерлерге арналған шаштараз бөлмелері
жұмыс жасайды.
Қонақ үйде клиенттердің факс хабарламаларын алып әрі жібере алатын бизнес
орталығы бар. Мұндағы қонақтар өзге де қызмет түрлерін қолдануға мүмкіндік
алған.
Тұтынушылар бірнеше орынға есептелген мәжіліс залын да жалдай алады. Зал
әр алуан кездесулер мен кеңесулер өткізуге сай келеді.
Достық қонақ үйінде сауықтыру кешендері қызмет көрсете бастады. Оған
енетіндер: саунас, су алабы, массаж кабинеті, бильярд. Осы кешеннің
арқасында қонақ үй өз тұтынушыларының еркін демалуына жағдай жасап, оларды
көтеріңкі көңіл күйге бөлейді. Бұл қызмет түрлері осы отельде тұрмайтын
азаматтарды да тартып, кірістің көбеюіне ықпал етеді. .
Бәсекеге қабілеттілігін көтеру мақсатында Достық АҚ бұқаралық ақпарат
құралдарының (телевидение, радио, газет-журналдар, іскерлік анықтамалықтар,
бизнес кітаптар т.т.) мүмкіндіктерін пайдалана отырып, өз қызметін тиімді
түрде жарнамалайды.
Халықаралық аэропорт ғимаратында, автовокзалда және темір жол вокзалында
жарнама орнатылған. Интернетте Достық қонақ үйі жайлы ақпараттарды да
алуға болады. арнайы сайты ашық. Сайттан мейманханадағы нөмір қорларының
фотосуреттері және ұсынылатын қызмет түрлері туралы мәлімет білуге болады.
Жыл сайын қонақ үй ғимаратының кескіні бейнеленген кіші өлшемдегі
календарлар мен түрлі-түсті қабырға календардары әзірленеді. Оны
үйлестірушілер еліміздің барлық облыстары мен қалаларына таратады.
Достық қонақ үйінің негізгі сипаты, оның жұмысы мен ұсынатын қызмет
түрлері туралы мәлімет білдік. Енді кәсіпорынды басқару құрылымын
ұйымдастыру жағына тоқталайық.

2.2 Достық қонақ үйінің қаржылық жай-күйіне талдау

Алдымен есептік мерзімдегі кәсіпорынның материалдық-техникалық
базасының қолданылуын талдап кетелік.

2011 жылы Достық қонақ үй кешенінің жалпы сыйымдылығы 370 кереует-
орын болды, соның нәтижесінде жыл қорытындысын есептей келсек эквивалентті
қызмет етуі 68080 кереует-орын. 2011 жылы қонақ үйдің жалпы сыйымдылығы
350 кереует –орын, ал 2008 жылы - 300 кереует –орын ғана болған. Кереует
–орындардың санының өсуі кейбір нөмірлер мен жоғарғы қабаттардағы қызметтік
орындарда қайта жоспарлау жұмыстарының жүргізілуіне байланысты болып
отыр.келесі кесте номірлік қордың мәліметтері көрсетілген

Кесте Достық қонақ үйінің номірлік қорының пайдаланылуы
5-кесте
№ Кезең Достык қонақ үйінің толықтырылуы
п.
п.
2009 жыл 2010 жыл 2011 жыл
Толық, нақты., ЖүктелуТолық, нақтыЖүктелуТолық, нақты.,
кереует-кереует-коэф. ,кереует., коэф. ,кереуеткереует-к
күн күн % -күн кереу% -күн үн
ет-кү
н
Барлығы 45900 29823 64,97 53550 39805 74,3356610 54570 96,40
кезеңде

• Деректер кәсіпорынның есептік мәліметтері негізінде құрастырылған.

Кәсіпорынның ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.