Экономикалық ақпараттық жүйе түсінігі

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

Елімізде тауар және қаржылық нарықтың жылдам дамуы қоғамның барлық салаларында ақпаратандыру процессінің интенсивті жүруіне әсер етті. Өндірістік шаруашылықта, басқару ісінде, қолданушылардың әр түрлі категорияларында ақпараттық қызмет көрсету мен ақпарат ролін бағалау көптеген өзгерістерге ұшырады. Біздің қоғам ашық қоғамға айналды, осыған байланысты шынайы, толық, қолданушыға түсінікті және уақтылы берілетін ақпаратқа сұраныс арта түсуде. Мемлекетіміздің заңы мен ретке келтіруші ісі әрекеттері нәтижесінде микро- және макроэкономикалық объектілер деңгейінде алынатын есептік - статистикалық ақпараттардың заңдылығына, шынайылығы мен уақтылығына қойылатын талаптар көбейді

Қазіргі уақытта қоғамдық өмірде ақпараттың таралу қарқыны өте жылдам дамып келеді. Ақпараттық процесстер - адамдар арасында, тірі организмдерде, техникалық құрылғыларда, қоғамдық өмірде ақпарат тасымалдау, жинақтау мен түрлендіру процесстері.

Ақпаратты басқару компьютерлерді қолданудың негізгі саласы болып табылады және де, болашақта үлкен роль атқарады.

Мәліметтер қоры - қоғамның қандай да бір саласындағы немесе оның бөлігіндегі нақты объектілер туралы мәліметтер жиынтығы. Мәліметтер қорын басқару жүйесі компьютерлік техниканың даму жолдарына байланысты жетілдіріліп тұрды, пайдаланушының қойған барлық күрделі деңгейдегі талаптарын орындауға бейімделді.

Дипломдық жұмыстың тақырыбы «Құрылыс материалдарын сату орталығының жұмысын жобалау». Жұмысты бастамас бұрын, бірінші бөлімде қазіргі кездегі ақпараттық жүйелерге шолу жасалынды. Осы ақпараттық жүйелерге шолу жасай отырып, өзіндік ақпараттық жүйе құрылды.

Дипломдық жұмыстың өзектілігі. Қазіргі қоғамның талаптарына сәйкес жаңа техналогиялардың даму барысында ақпаратты-іздестіру жүйесі негізгі мәселелердің бірі. Өнеркәсіптерде, мемлекеттік және жеке шаруашылық мекемелерде, оқу орындарында, сауда саласында және басқа да салаларда ақпараттандыру жүйесін кеңейту және ақпаратты-іздестіру жүйесі мәселелері алға қойылып отыр. Автоматтандыру үшін көптеген автоматтандырылған бағдарламалық жүйелер мен құрылғылар қолданылады, олардың ішінде бухгалтерлік есептеулер жүйесі, электронды деканат, оқу жүктемесін есептеу, қызметкерлер, студенттер туралы электронды мәліметтер қоры, сауда саласы, саудадағы ақпараттық жүйелер және тағы да басқалар бар.

Дипломдық жұмыстың негізгі мақсаты - құрылыс материалдарын сату орталығының қызметкерлерінің жұмысын жеңілдететін автоматтандырылған ақпараттық жүйе құру. Пайдаланушыларды ақпараттық кеңістікке бейімдеп, ақпараттық мәдениетін қалыптастыру. Бағдарлама көмегімен басқару процесін күшейту, яғни қызметкерлердің жұмысқа деген ынтасын мен қызығушылығын арттыру. Басқару қызметінің қарқынын жылдамдату.

Зерттеу мақсаты- МҚ құруға қойылатын талаптарды зерттей келе, оң бағыттарға сәйкес МҚ жасау әрекеттерін одан әрі дамыту және қалыптастыру.

Дипломдық жұмыстың зерттеу объектісі- сауда саласындағы қолданыста бар ақпараттық жүйелер, ақпараттық жүйелер, оларға қойылатын талаптар, жүйлердің ақпараттық және техникалық қамсыздандырылуы, кәсіпорындық ақпараттық жүйелердің ерекшеліктері, кәсіпорындық ақпараттық жүйелер, мәліметтер қорын құру мәселелері және мәліметтер қорын басқару жүйесін құруда Delphi 7 ортасының мүмкіндіктері

Дипломдық жұмыс Delphi обьектілі бағытталған тілінде жазылған және мәліметтер қорын басқару жүйесі ретінде Access қосымшасы қолданылады. Қазіргі уақытта Delphi корпоративтік пайдалану үшін қолданылатын мәліметтер қоры қосымшасын құруда бірден-бір кеңінен таралған құрылғы болып есептелінеді. Delphi-де МҚ қосымшаларын өңдеуші бизнес-логика және программа интерфейсі реализациясы әдістерін таңдай алу мүмкіндігі ғана емес, МҚ-мен өзара іс-әрекет архитектурасы және мәліметтерге ену мүмкіндігі да бар. Бұл тіл визуалды бағдарламалау ортасы, бағдарламалауға тиімді және қолайлы болып табылады.

1 АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕЛЕР

1. 1 Ақпараттық жүйенің түсінігі

Бізді қоршаған әлемдегі ақпараттар ағымы өте көп. Уақыт өткен сайын олар көбеюде.

Адамзат баласы ғасырлар бойы қоршаған орта туралы, жұмыс істеу тәрбиесі туралы және т. б. білімдер жинақтаған, басқаша айтқанда - мәлімет жинаған. Алғашқыда ақпарат ұрпақтан-ұрпаққа ауызша әңгіме түрінде таратылған. Кітаптың пайда болуы мен дамуы ақпаратты сенімді - жазбаша түрде сақтауға әкелді. электр саласының дамуы - телеграф, телефон, радио, теледидар арқылы ақпаратты оперативті түрде жинақтап, жеткізуге септігін тигізді. Прогрестің өсуі ақпараттың да қарқынды өсуіне әкеліп соқтырды. Сондықтан оларды сақтап, қайта өндіру жылдан жылға қиындап келеді. Есептеуіш техникасының шығуымен байланысты ақпараттарды сақтау әдістері жеңілденді. Есептеуіш техникасының микропроцессорлар негізінде дамуы компьютер мен ақпаратты қамтамасыз етуді жетілдіреді. Өте көп көлемдегі ақпараттарды өңдей алатын программалар (бағдарламалар) пайда болды. Осындай программалар көмегімен ақпараттық жүйелер құрылады. Ақпараттық жүйелер адамға ақпаратты жинақтау, қайта өңдеу, сақтау, тарату, іздеу және беру сияқты мәселелерді шешеді [4] .

Егер біз кейбір объектілердің жиынтығын қарастыратын болсақ, онда бірдей құрамдас объектілерді бөліп көрсете аламыз. Бұндай объектіні жеке топтарға бөледі. Бөлінген топтағы объектіні тасымалдаудың жалпы ережелері бойынша, мысалы алфавит бойынша, сондай-ақ кейбір нақты белгілері, мысалы түсі немесе материалы бойынша реттеуге болады. Объектлерді нақты бір белгілері бойынша топтап, мәліметтерді іздеуді және сұрыптауды жеңілдетеді. Барлық бұл мәліметтер деректер қорындағы файлдың жиынтығында жинақталады, ал бұл файлды басқару үшін арнайы бағдарламалар құрылады - ол деректер қорын басқару жүйесі [5] .

Ақпараттар жүйесін фактографиялық және құжаттық деп бөлуге болады.

Фактографиялық ақпараттар жүйесінде - нақты әлем объектлері жайындағы атрибуттардың нақты мәні туралы фактілер тіркеледі. Мұндай жүйенің негізгі мақсаты мынада: объекті бойынша барлық мәліметтер (адамның фамилиясы, заттың атауы, даталар, сандар) компьютерге алдын-ала шартты форматта хабарланады (мысалы дата - ДД. ММ. комбинациясы түрінде) . Фактографиялық ақпараттар жүйесі жұмыс істейтін ақпараттың нақты машинаға бір мәліметті екіншісінен айыратын құрылымы болады, мысалы, фамилиясы жұмыс дәрежесінен, туған күнін өсуден (рост) т. б. Сондықтан фактографиялық жүйе берілген сұраққа бірегей немесе бір жақты жауап бере алады.

Құжаттық ақпараттар жүйесі - сұраққа бір жақты жауап беретін емес басқаша мәселелерді қарастырады. Бұндай жүйенің қорын құрылымдық емес текстік құжаттың жиынтығы (мақала, кітап, реферат т. б. ) және іздеудің қалыптастырылған аппаратымен жабдықталған графикалық объектлер құрайды. Жүйенің мақсаты - пайдаланушының сұрауына жауап ретінде сұрау шарттарын белгілі бір мөлшерде болса да қанағаттандыратын құжаттардың не болмаса объектінің тізімін беру.

Ақпараттық жүйенің бұл көрсетілген топтауы біраз ескірген. Өйткені фактографиялық жүйелер жиі ақпараттың дұрыс құрылмаған блоктарымен жұмыс істейді. (текст, графика, дыбыс, видео), бұлар құрылымдық суреттеумен жабдықталған. Белгілі факторларда фактографиялық жүйе құжаттыққа айналуы мүмкін немесе керісінше [1, 3] .

Берілген жұмыс мақсатын фактографиялық ақпараттар жүйесі қанағаттандырады. Олар адамның барлық қызмет саласында қолданылады.

Ақпараттық жүйенің топталуы.

Ақпараттық жүйелердің түрлерін топтау белгілеріне байланысты анықтауға болады. Немесе пайдаланушы мен зерттеушінің қалауына да байланысты таңдауға болады.

Қолданылып отырған топтауға байланыссыз, ақпараттық жүйенің негізгі мақсаты - ақпараттық жүйелерде үнемі көрініп бейнеленетін объектіні басқару мүмкіндігінде жатыр. Ақпараттарды тікелей қолданудың негізгі мәні осыда. Басқарудың оперативтілігі әрбір ақпарат түрінің және жалпы алғанда ақпарат жүйесінің тиімділік бағасы болып табылады.

Көптеген мамандардың практикалық қажеттілігіне ақпараттық жүйенің қатысатын адамдар саны бойынша ақпараттық жүйені атауға болады:

• Жеке дара ақпараттық жүйелер.
• Топтық ақпараттық жүйелер.
• Аймақтық ақпараттық жүйелер.
• Бүкілғаламдық ақпараттық жүйелер.

Жеке дара ақпараттық жүйелер әрбір адам өзі құра алады және жеке қажеттіліктерді қанағаттандыруға арналған. Әдетте көптеген адамдар жеке дара ақпараттық жүйені өзінің жадында ұстауға тырысады. Кейде жазу кітапшасында үнемі емес жазбалар жүйесін жүргізеді. Олар жазбаларды сақтауға көп көңіл аудармайды.

Топтық ақпараттық жүйелерге екі немесе одан да көп адамдардан тұратын ақпараттық жүйелер, мысалы, жанұялық ақпараттық жүйе, бөлімнің ақпараттық жүйесі т. б.

Региональдық ақпараттық жүйелерге көптеген жүйелер жатады. Олар кейбір адамдар арасында белгілі регионда әсер ететін жүйелер тобы.

Бұл мемлекеттік ақпараттар жүйесі және оның субъектілік және администрациялық білімділігі, - қала, район, облыс және т. б. кәсіпорындар.

Жалпы ақпараттық жүйелерді технологиялық белгілері арқылы ажырату, бұл жағдайда ақпараттық жүйелерді келесі түрлерге бөлуге болады:

• Құжаттық-фактографикалық ақпараттық жүйелер.
• Электрондық ақпараттық жүйелер.
• Құжаттық-фактографикалық электрондық жүйелер.

Құжаттық-фактографикалық ақпараттық жүйелерде негізгі ақпарат тасушы болып табылатын ол - қағаз. Өйткені қағазда көптеген жазу түрлері және ақпарат өңделуін реттейтін қағаздар шығарылады, құжаттардың барлық түрлері және жоспарлық ақпараттар тіркеледі. Қазақстанда бұл жүйелер кең таралған болып саналады. Бұл жүйелер белгілі дәрежедегі құжаттар дайындау архивтік және ақпараттың баяу жылдамдықпен өңделетін болған соң, олар көп мөлшердегі шығынды қажет етеді. Бұл оның ақпараттық жүйелердегі және электрондық аймақтарда қолданылуына да әсер етпейді.

Электрондық ақпараттық жүйелерді таза түрінде біздің елімізде сирек кездеседі. Ғарыштық ұшыру басқармасының орталығын осыған жатқызуға болады. Тіптен ракеталық жоспарлау күштерінің командалық пункті және ірі су үсті немесе су асты корабльдерінің командаларының қосылуларын жатқызуымызға болады. Жалпы электрондық ақпараттар жүйесінің сегментіне Қазақстанда жұмыс істейтін және Ғылым Академиясының кейбір ақпараттық жүйелерін электрондық ақпараттық жүйелерге жатқызуға болады.

Бұл жүйелерде барлық ақпарат тек электрон-байланыс каналдары арқылы қабылданады, беріледі, пайда болады және қолданылады. Ол ақпараттар электрондық ақпарат тасушыларда, дискіде, ленталарда, кристалдарда және т. б. тұрақты болады.

Құжатты - факторлық электронды жүйелер өркениетті елдерде көп таралған болып табылады, - ол банктердің ақпараттық жүйелері, Қазақстан басқармасы, ірі компаниялар, жергілікті компьютерлік (жүйелер) желілер және региональдік компьютерлі желілер, радиостнациялар, телестудиялар, қатысты байланыс құралдары.

Қазіргі кезде көптеген ақпараттық жүйелер әртүрлі саладағы техникалық құралдар коммуникациясы қолданылады, ақпарат сақтау, ақпарат өңдеу және тіпті тікелей қолданулар да бар. Бұл барлық техникалық құралдар ақпараттық жүйе құрауыштарынан тұрады. Әр техникалық құралдар адамдар өңдеген ақпарат нәтижесінде пайда болады және ақпараттық жүйеде берілген алгоритм бойынша құралдар да арнайы машинаның ішкі тілін қолданады, ал оны мамандар алгоритм тілінде өндіреді.

Ақпараттық жүйе қасиеттері арнайы ақпараттық жүйелерді экономикалық және социалдық аспектлерде сапалы және көлемді бағалауға мүмкіндік береді. Ақпараттық жүйелердің нақты қасиеттеріне мыналар жатады:

• Ақпараттық жүйелердің жылдамдығы;
• Ақпараттық жүйелердің өндірілуінің көлемі мен сыйымдылығы;

• Ақпарат бірліктерінің енгізілу жылдамдығы;
• Ақпарат алмасу жылдамдығы;
• Ақпараттық бірлік өнделуінің жылдамдығы;
• Ақпарат бірліктерінің тұрақтылығы;
• Ақпарат жүйелернің әсері;
• Ақпарат жүйелернің төзімділігі.

Жылдамдығын анықтау үшін, ақпарат деректерінің енгізіле басталысымен уақыт бойында - ақпарат деректерінің қорытынды ақпараты шыққанға дейін есеп беру және жоспар жобалары, я болмаса ақпараттық басқару жүйелеріндегі әсердің басқаруымен өлшенеді.

Жылдамдық артқан сайын, коррекциялық ақпарат арқылы объектіні басқару жеңілдейді, бірақ техникалық ақпараттық жүйелер қымбатқа түспек, өйткені олар жүйенің тура жылдам жұмыс атқаруын қамтамасыз етпек.

Ақпараттық жүйелердің көлемі мен сыйымдылығының өндірілуі ақпараттық бірлік бағасымен анықталады. Ақпараттың бірлік енгізу мақсатында әртүрлі бірлік амалдары қолданылуда: әріп, белгі, сөз. Дамыған информатикада ақпарат бірлігі - байт және шығару бірліктері: килобайт, мегабайт, гигабайт қолданылуда. Байт машинаның ішкі тілінің сөзі, ол сегіз түрлі бола тұрса да, екі қалыпта кездеседі олар “0” немесе “1”.

Бір килобайтта 2 ¹⁰ байт-1024 байт

Бір мегабайтта 2 ²⁰ байт-1024 килобайт

Бір гигобайтта 2 ³⁰ байт-1024 мегабайт.

Бір байттың көмегімен дәстүрлі тілдің бір белгісі немесе саны белгіленеді. А-4 форматының бір беті 12-30 килобайттан тұрса, бір мегабайтта 85-34 бет болады. Егер бізге мәтіндік процессордың бір файлында 1000 беттік құжат тұру керек болса, онда компьютер жадысының 12-29 мегабайттың жылдамдығы қажет сонда барлық құжаттарда жылдам жұмыс атқара аламыз. Ақпарат жүйелерінің көлемі мен сыйымдылығын анықтағанда, тұтас алғанда ақпарат жүйелерінің әртүрлерін топтастырып, және әр топ бойынша байт түрінде ақпаратты қорыту қажет, сіздің жүйеңізде өңделген және пайда болған ақпараттарды және де шетке шығару ақпараттарының мүмкіндіктерін қолдану керек.

Ақпарат жүйелерінің әсерлерін оның қосымша өнімнің бағасына қатысымен және жүйесінің басқаруымен және шығынның қорытынды бағасымен анықтауға болады.

Кем немесе жетпей қалған жағдайда нақты ақпарттық жүйелер қатысына бұл минус белгісімен енеді, бұл оның әсерін анықтамайды да жүйені өзгертуді талап етеді.

Егер қатынас нөлге тең болса, онда, жүйе жай өзіндік жұмыс тәртібінде болғаны. Егер қатынас (0; 1) көп болса, онда жүйе даму тәртібінде тұрғаны, бұл қалыпта сақтау үшін артық көлемнің (1\10) бөлігін нормативтен ақпараттық жүйелердің дамуына бағыттау керек. Бұл жағдайда табыс мүмкіндіктің қорытындысымен анықталуы тиіс, онда ақпараттық жүйенің бөлшектері бар. Пайдаланудың кемшілігін есептеген кезде ақпараттық жүйедегі материалдық және жұмыстың жетіспеушіліктерін есептеу керек. Амортизацияның нормативі заңдылықтың сәйкестігімен немесе қабылданған политикалық санақпен анықталады.

(А. Ж) төзімділігін көрсеткіш суммаларының, айналу суммаларына қатынасымен анықтауға болады, онда әсер де анықталады. Егер жыл сайын бір көрсеткіш қайталанса онда жүйе стационарлық қалпында тұрақты, егер қатынастың өсуі байқалса, онда жүйенің тұрақтылығы динамикалық қалпында жоғарылайды. Егер кері өзгеріс жүрсе, онда жүйе деградация? мен құлдырау жолында.

Ақпараттық жүйенің ұсынылған қасиеттері ақпараттық жүйе жобаларына дәл баға беру немесе дұрыс таңдауға, көптеген жағдайда ақпараттық жүйенің басқа да қасиеттерін таңдауға және салыстыруға мүмкіндік береді.

Ақпараттық жүйелердің соңғы түрлерінің артықшылықтары [7] :

• Үстелдік компьютердің потенциялының толық қолданылуын және анықталған орталықтарының өңделуін;
• Жүйе үлгілерінің құрылысы, біртұтас жақтаулық кешендегі архитектуралық шешімдердің көптеген түрлерінің бар екендігін болжауы.
• Жүйенің ресурстарын экономдау жоғарғы деңгейде мәліметтерді өңдеу және сақтауды ортақ есепке алады.
• Жүйе конфигурасиясының динамикалық өзгеруі, иерархенің барлық деңгейлерін басқару және желілер функцияларын бақылауға алу, желілік және жүйелік әкімшіліктерді ортақлықтанған ортада тиімді деп есептеу.

Компьютер негізіне ақпаратты орналастырудың көптеген себептері бар. Қазіргі кезде ЭЕМ файлында ақпаратты сақтау парақ бетінде сақтаудан әлде қайда арзан тұрады. Деректер қоры қолданушыларға ақпаратты структуралауға, сақтауға, тиімді пайдалануға рұқсат береді. Клиент/сервер технологиясы ең басты керекті ақпараттарды алу үшін қолданылады. ЭЕМ кез-келген форматтағы текстерді сақтай алады. Атап айтсақ сызбалар, шығармашылық жазбалар, дауыс жазбалары және т. б.

1. 2 Экономикалық ақпараттық жүйе түсінігі

Жазып алуға, жіберуге, өңдеуге, сақтауға болатын және халық шаруашылығын салалық және аймақтық басқарудың барлық сатыларындағы жоспарлау, есеп жүргізу, бақылау, анализдеу процесінде пайдаланатын экономикалық сипаттағы әртүрлі мәліметтердің жиынтығы болып табылатын, басқарушы ақпараттың маңызды бөлігін экономикалық ақпаратты қарастырайық.

Экономикалық ақпаратқа жұмыстық, материалдық, қаржылық қорлары туралы және анықталған бір уақыт бөлігінде басқару объектілерінің күйі туралы мәліметтер жатады. Экономикалық ақпарат натуралды, бағалық және басқа да көрсеткіштер арқылы мекемелер мен кәсіпорындардың қызметін бейнелейді.

Экономикалық ақпараттың келесі ерекшеліктері бар:

• көлемінің көп болуы;
• оны алу циклдарының көп рет қайталануы және анықталған уақыт кезеңінде (ай, квартал, жыл т. с. с. ) өзгеруі;
• оның көздерінің және қолданушылардың әр алуандылығы;
• оны өңдеу кезіндегі логикалық операциялардың меншікті салмағының көп болуы.

Экономикалық ақпараттың осындай қасиеттері ғылыми-техникалық қажеттілікті және есептеуіш техниканың құралдарын қолданудың экономикалық лайықтылығын алдын-ала анықтайды.

Экономикалық ақпараттың құрылымы күрделі және құрамында белгілі бір мазмұны бар ақпараттық жиынтықтың әртүрлі комбинациялары кіреді. Ақпараттық жиынтық деп объектті, процесті, операцияны сипаттайтын деректер тобын түсінеміз. Құрылымдық құрамы бойынша ақпараттық жиынтықтарды келесідей бөліп көрсетуге болады:

• реквизиттер;
• көрсеткіштер;
• құжаттар.

Экономикалық ақпаратың элементарлы бөлінбейтін бірліктері болып, объекттің белгілі бір қасиеттерін білдіретін реквизиттер табылады. Реквизиттер реквизиттер-белгілер және реквизиттер-негіздер болып екіге бөлінеді. Реквизиттер-белгілер бейнеленетін объекттің сапалық қасиеттерін сипаттайды (қызметінің уақыты және орыны, атқарушының аты-жөні, жұмысты аталуы және т. б. ) . Реквизиттер-негіздер анықталған өлшем бірліктерімен белгіленген құбылыстардың сандық сипаттамасын береді (салым сомасы, салық ставкасы т. с. с. ) . Бөлек алынған реквизиттер-белгілердің және реквизиттер-негіздердің экономикалық мағынасы жоқ, сондықтан олар тек екеуінің тіркесі ретінде ғана қолданылады.

Экономикалық мағынасы бар реквизиттер-белгілердің және реквизиттер-негіздердің логикалық байланысқан тіркесі көрсеткіш құрайды.

Ақпараттың барлық маңызды сегменттері үшін ақпарат сандық және сапалық сипаттамаларының минималды және лазым мәндері беріледі:

Сандық сипаттамалар:

• жазулар саны;
• ақпараттың жаңару мерзімі;
• ақпаратты жинауға кеткен шығындар;
• басқа сипаттамалар

Сапалық сипаттамалар:

• сапаның қорытынды жазбасы;
• ақпараттың толықтығы, дұрыстығы және актуальдылығы;
• қолдану ыңғайлылығы;
• басқа сипаттамалар.

1. 3 Ақпараттық жүйе ресурстарына шолу

Қоғамды ақпараттандыру сатысында ақпараттың құрылуы және өндірілуі оның сапалы қолданылуы үшін маңызды мәселе болып табылады. “Ақпарат” түсінігі латынның “informatio” сөзінен (бір фактты, оқиғаны, құбылысты түсіндіру немесе мазмұндау) шыққан. Кеңейтілген мағынада ақпарат - материалдық әлемнің әртүрлі жақтары және онда жүріп жатқан процестер туралы мәлімет ретінде анықталады. Адам іс-әрекетінің әртүрлі салаларында ақпаратты зерттеу кезінде оны құру, өзгерту және қолдану заңдылықтары есептеледі.

Ақпаратты өндірістің және қолданудың өнімі ретінде біріншіден пәндік мазмұны анықтайды. Оның түрлері өте көп болады және адам іс-әрекетінің қызмет ету түрлері бойынша бөлінеді: ғылыми, техникалық, өндірістік, басқармалық, экономикалық, әлеуметтік, салықтық, құқықтық және т. б. Ақпараттың әрбір түрінің өзінің өңдеу технологиясы, мағыналық құндылығы, физикалық қолданушыдағы (физический носитель) көрсету және суреттеу формалары, факттарды, құбылыстарды, процестерді бейнелеудің анықтық, дұрыстық, шапшаңдық талаптары бар.

Келесі қарастырылатын мәселе басқармалық және экономикалық ақпарат болады. Олардың негізгі қасиеттері келесідей болады:

• дұрыстық;
• толықтық;
• құндылық;
• өзектіліе;
• анықтық;
• түсініктілік.

Егер ақпарат жағдайдың нағыз күйін бұлжытпайтын болса, онда ол дұрыс болып саналады. Дұрыс емес ақпарат қате түсінікке немесе қате шешімдерге әкеліп соқтырады.

Егер ақпарат түсінуге және шешімдерді қабылдауға жеткілікті болса, онда ол толық болады. Ақпараттың толық еместігі шешімдерді қабылдауды баяулатады немесе қателерді тудырады.

Ақпараттың құндылығы, сол ақпарат арқылы қандай мәселелер шешілетініне байланысты. Өзекті ақпараттың үнемі өзгеріп тұратын жағдайларда бар болғаны маңызды. Егер құнды және актуалды ақпарат түсініксіз сөздермен көрсетілген болса, онда ол пайдасыз болуы мүмкін. Ақпарат түсінікті және анық болады, егер ол ақпаратты қабылдайтын пайдаланушылар сөйлейтін тілінде жазылса.

Үлкен, күрделі адам-машиналық ақпараттық жүйелердің жиынтығы қоғамның маңызды инфрақұрылымы болып табылады.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс