Жеке тұлғаға бағыттап оқытудың дәстүрлі педагогикалық оқытудан айырмашылығын анықтау

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 73 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Нормативтік сілтемелер

Анықтамалар мен қысқартаулар . . . 3

Кіріспе 4

І. БАСТАУЫШ МЕКТЕПТІҢ ОҚУ ҮРДІСІНДЕ ЖЕКЕ ТҰЛҒАҒА БАҒЫТТАП ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

Жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясының

мәні, оқу үрдісінде алатын орны . . . . . . …. . …. 6

Жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясының

моделдері мен оған қойылатын талаптар . . . ……… . . . …… 17

1. 3 Жеке тұлғаға бағдарланған оқытудың дәстүрлі

педагогикалық оқытудан айырмашылығы …… . . . . . 28

1. 4 Жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясын

пайдаланудағы мұғалімнің басқару қызметтері. . . . 37

ІІ. БАСТАУЫШ МЕКТЕПТІҢ ОҚУ ҮРДІСІНДЕ ЖЕКЕ ТҰЛҒАҒА БАҒЫТТАЛҒАН ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ПАЙДАЛАНУ ӘДІСТЕМЕСІ (Ана тілі пәні 3-сынып)

2. 1 Бстауыш мектеп оқушыларының жеке тұлғалық қасиеттерін анықтау жұмыстары . . . . . . 37

2. 2 Жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясын пайдалану үлгісі

бойынша тәжірибелік-эксперименттік жұмыс нәтижелері . . . 46

Қорытынды . . . 61

Қолданылған әдебиеттер. 63

Нормативтік сілтемелер

Бұл дипломдық жұмыста келесі стандарттарға, тұжырымдамаларға, бағдарламаларға сілтеме жасалған:

1. Қазақстан Республикасы /ҚР БМЖБМС 2. 003-2002 /жалпы орта білім берудің бастауыш сыныптарға арналған мемлекеттік стандарты. Негізгі ережелер. Алматы: 2002.

2. Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы. Алматы 2005.

Анықтамалар мен қысқартулар

Білім беруді ізгілендіру технологиясы - оқушыны азамат етіп тәрбиелеу, олардың танымдық күшін қалыптастыру және дамыту, баланың жаны мен жүрегіне жылылық ұялату

Жеке тұлға - дербес әрекет ететін субъект ретіндегі нақты жеке адам болмысының қайталанбас, ерекше әдісі, адамның қоғамдық өмірінің дара нысаны.

Жеке тұлға - жоғарғы дәрежеде кіріктірілген үнемі оқу, даму процесінде болатын әлеуметтік жүйе.

Жеке адам - тек әлеуметтік сана мен қасиеттерді игерген тұлға.

Қызығушылық- дүниедегі заттар мен кұбьшыстарды белсенділік пен

танып білуге багытгалған адамньщ жеке ерекшеліктерінің бір көрнісі.

Өзін-өзі басқару - ұжым мүшелерінің өз ұжымдарына басшылық етіп, басқару әрекеті. Өзін-өзі басқару негізінен сыныптан тыс, мектептен тыс жұмыс түрінде кеңінен көрініс береді.

Өзін-өзі-жетілдіру- өзінің өмірлік қуатының мәнін, мақсатын жүзеге асыратын, тәндік, жаңдық, рухани күш-қуатын сандық және сапалық өзгеріске түсіретін ішкі объективтік процесс.

Өзін-өзі меңгеру- түрлі жағдайда өзінің эмоциясын, тәртібін адамның шамадан тыс кетірмеуге байланысты әрекеті.

Өзін-өзі меңгеру тәсілдері- қызметте өзін босаң ұстау, релаксация, аутотренинг жасай білу, өзін басқаларға жақсылық жасауға дайын болуға тәрбиелеу, ісіне оптимизіммен қарау. (еңбек терапиясы, музыка терапиясы, кітап терапиясы, имитациялық ойын т. б. )

Өзін-өзі тәрбиелеу- адамның өз бойындағы ұнамсыз, жағымсыз мінез құлықты жеңуге, ұнамды, жақсы қасиеттерді қалыптастыруға, жетілдіруге бағытталған жүйелі де саналы әрекеті.

Технология - (грек сөзі - өнер, іскерлік, шеберлік) бір істі орындағанда қолданылатын әдіс-тәсілдер жүйесі.

Білім беруді ізгілендіру технологиясы - оқушыны азамат етіп тәрбиелеу, олардың танымдық күшін қалыптастыру және дамыту, баланың жаны мен жүрегіне жылылық ұялату

Ұжым - бір мақсатқа бағытталған ұйымшылдық пен мақсаттылық іс-әрекетімен сипатталатын адамдар тобы.

ҚР - Қазақстан Республикасы

ҚР БМЖБМС - Қазақстан Республикасы білім берудің міндетті жалпы білім мемлекеттік стандарты

Кіріспе

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазіргі таңда үздіксіз білім беру жүйесінде білім беруді дамыту, дүниежүзілік білім беру кеңістігіне кіру мақсатында елімізде білім берудің жаңа жүйесі құрылып жатыр. Осыған орай Қазакстан Республикасының Президенті Н. Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауында «бізге экономикалық қоғамдық жаңару қажеттіліктеріне сай келетін осы заманғы білім беру жүйесі қажет» делінген. Сол білім беруді дамыту ісі жеке тұлғаға мәдени-тарихи құндылықтарды, нормалар мен дәстүрлерді, білім берудің арнайы таңдап алынған мазмұны мен нысандарын беру болып табылады. Нәтижелі білім алудың мәнісі сол, мұнда оқушының іс-әрекеті оның жеке басының әлеуметін іске асыруға негізделген және оның оқытылатын пәндер мен салаларға сәйкес келетін білім алуын талап етеді.

Сондықтан оқытушылардың алдында өмірге жан - жақты дайындалған, еңбексүйгіш, ынталы, шығармашылықпен ойлайтын, интеллектуалдық және адамгершілік тұрғысынан бай, жоғары білімді жеке тұлғаны оқытып, тәрбиелеу қажеттігін дамыту мәселесі тұр.

Қазіргі таңдағы өзгерістер қоғамның шығармашыл әрекет пен шығармашыл тұлғаға мұқтаж екенін күнделікті өмірдің өзі дәлелдеп отыр. Сондай басым бағыттардың бірі - жеке тұлғаға бағытталған білім беру.

Жеке тұлғаға бағытталған білім беру дегеніміз педагогикалық іс әрекеттің әдіснамалық жаңа бағыты, яғни баланың қайталанбас дара тұлға ретінде өзін- өзі тануын, өзін - өзі жетілдіре отырып дамытуын қамтамасыз ететін өзара тығыз байланысты идеялар, түсініктер және іс - әрекеттер жиынтығы.

Білімді де білікті, салиқалы да парасатты, жан- жақты жетілген жеке тұлғаны тәрбиелеу мемлекеттік маңызды іс. Қазіргі жаңару кезеңінде біздің қоғамымыздың ілгерілеу процесінде адам факторы және оны жан-жақты жандандыру, ел өмірінің барлық жақтарын жаңарту бала тәрбиесінің мәнімен оның проблемаларын күрделендіріп отыр. Осыған байланысты білім берудің тиімділігі мен сапасын арттырудың негізгі бағыты- барлық тәрбиелік істе әрбір баланы жеке тұлға деп танып біліп, жан- жақты қалыптастыру.

Мектеп оқушыларының жеке тұлғасын қалыптастыру мәселелері білім мен тәрбие беру тұжырымдамасында негізгі орын алады. Сонда: «Жеке тұлғаның қалыптасуы- үздіксіз күрделі процесс. Әрбір балаға жеке тұлға ретінде қарап, оның өзіне тән санасы, еркі, өзіндік әрекет жасай алатын қабілеті бар екенін ескеріп, балалар мен жастардың білімге, ғылымға ықыласын арттыру, олардың ақыл- ой қабілетін, жеке бас қасиеттерін дамытып, оны қоғам талабына сай іске асыруға көмектесу», - деп атап көрсетіп, мектеп алдындағы міндеттердің бірі етіп қояды.
Жеке тұлғаны дамыту мәселелері- Л. С. Выготскийдің, М. Б. Блонскийдің, С. Л. Рубинштейннің, Л. В. Занковтың, Д. В. Элькониннің еңбектерінің негізгі арқауы. Қазіргі кезде Д. Н. Богоявленскийдің, П. Я. Гальпериннің, Б. В. Давыдовтың, Л. В. Занковтың, Е. Н. Кабанова-Меллердің, С. Л. Рубинштейннің, Н. Ф. Талызинаның т. б. жеке тұлғаға бағытталған және дамыта оқытудың психологиялық теориялары жасалып, оқу үрдісіне енгізілген. Білім берудің жеке тұлғаға бағытталған технологиясына Л. И. Аниферованың, Е. В. Бондаревскаяның, В. С. Ильиннің, М. В. Клариннің, Т. Н. Мальковскаяның, В. В. Сериковтың, И. С. Якиманскаяның, Д. В. Дорофеевтің зерттеулері арналған.

Білім берудің мәні баланың өзінің дербес мүмкіндіктерін ескере отырып белсенді іс-әрекет жасауына, оқуға деген ынтасы мен өз қабілетін
еркін көрсете білуіне, оқушының тұлға ретінде үнемі дамуына, өзін-өзі тәрбиелеп дамытуына, жасы және жеке бас ерекшеліктерін ескеруге жағдай туғызуды қажет етіп отыр. Білім берудегі бұл мәселелер қазіргі таңда қоғамдағы ең өзекті тақырыпқа айналып отыр. Бастауыш мектеп үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқытуды өзектілендірудің басты себебі:

- Оқу барысында дәстүрлі оқытуда мұғалім оқушыны бастауыш пәндері бойынша қайшылыққа әкеліп, оны шешудің жолдарын табуды жеке тұлға ретінде ұсына алмады;

- Оқу барысында жеке тұлға ретінде оқушы қайшылықты практикалық іс-әрекетте көрсете білмеді немесе шеше алмады;

- Оқу барысында мұғалім оқушыға жеке тұлға ретінде бір сұрақты жан-жақты қамтитын бірнеше жауаптар ұсына алмауы, құбылысты әр түрлі позициядан қарастыру технологиясы жүзеге аспады;

- Оқу барысында мұғалім оқушыға жеке тұлға ретінде ұқсастықтар мен қайшылықтарды өз беттерімен салыстыруға, қорытуға, түйіндеуге жағдай туғызбады;

- Жеке тұлға ретінде оқушы өз бетімен нақты сұрақтар қоюды, мәселелерді шешуді өз бетімен жүзеге асыру технологиясы жүзеге аспады.

Яғни оқыту технологиясы оқушы тұлғасын басты орынға қоя оқыту педагогикалық үрдіс субъектілерінің өзара қарым-қатынастарының мазмұнына негізделмеді.

Бұл өзекті мәселелерді шешудің негізі мені дипломдық жұмыс тақырыбын «Бастауыш мектеп оқу үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясын пайдаланудың педагогикалық шарттары» деп таңдауыма негіз болды.

Зерттеудің мақсаты. Бастауыш мектептің оқу үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясын пайдаланудың педагогикалық шарттарын айқындау, теориялық тұрғыдан негіздеу және оның тиімділігін эксперимент арқылы тексеру.

Зерттеудің міндеттері:

Зерттеу тақырыбына сай педагогикалық, психологиялық, әдіснамалық әдебиеттерді оқып, саралау.
Жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясының мәнін оқу үрдісінде алатын орнын анықтап, нақтылау.
Жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясының модельдері мен талаптарына талдау жасау.
Жеке тұлғаға бағыттап оқытудың дәстүрлі педагогикалық оқытудан айырмашылығын анықтау.
Бастауыш мектептің оқу үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясын пайдаланудың педагогикалық шарттарын айқындау және оларды іске асырудың әдістемесін жасау
Бастауыш мектептің оқу үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясын пайдаланудың педагогикалық шарттарының тиімділігін эксперимент арқылы тексеру.

Зерттеу маңыздылығы мен объектісі. Тұлғаның өзіндік дамуы өз білімі үшін өз жауапкершілігін көтеру оның "көптің бірі" немесе" көптің ең жақсысы" болуымен емес, өз тұлғасының мәнділігімен, субъектілік тәжірибесінің ерекшелігімен, қайталанбайтын тұлғалық құндылығымен маңызды болып саналады.

Зерттеу пәні: Бастауыш мектептің оқу үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясын пайдаланудағы мұғалім іс әрекетінің мазмұны және оның педагогикалық шарттары.

Зерттеудің ғылыми жаңалығы: Бастауыш мектептің оқу үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясын пайдалану оқушылар тұлғасын шығармашылық тұрғыдан дамытуды және мұғалім іс әрекетінде педагогикалық жаңашылдықты іске асыруды қамтамасыз етеді.

Зерттеудің болжамы. Егер бастауыш сыныпта жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясын пайдаланудың нақты педагогикалық шарттары айқындалса, онда мұғалім іс ірекеті нәтижелі болып, білімнің сапасы қамтамасыз етіледі, Өйткені жеке тұлғаға бағытталған технологиясы бастауыш мектептің оқу үрдісін жетілдіруді көздейді.

Зерттеудің практикалық маңызы:

Бастауыш мектептің оқу үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту технология пайдалануда жеке тұлға ретінде қалыптастыруда экперимент жүргізілді Сауалнамалар, тәрбие сағаты, сабақтар жүргізілді.

Зерттеу әдістері:

Педагогикалық психологиялық әдебиеттерге, оқулықтарға, әдістемелік материалдарға талдау жасау.
сұрақ-жауап әдістемесі, сараптау, талдау әдісі;
диалогтік, ынтымақтастық, бірлескен шығармашылық әдісі
Озат ұстаздар тәжірибесінен тәжірибе алмасу
Интернет, кітапханадан мәліметтер жинастыру
сарамандық-тәжірибе жасау әдісі;
байқау, салыстыру, бақылау әдісі;
Зерттеу тәжірибелік базасы:СҚО, Уәлихан ауданы, Бидайық ауылы, Бидайық орта мектебінің 3 сыныбы

І. БАСТАУЫШ МЕКТЕПТІҢ ОҚУ ҮРДІСІНДЕ ЖЕКЕ ТҰЛҒАҒА БАҒЫТТАП ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 Жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясының мәні, оқу үрдісінде алатын орны

Жеке тұлғаға бағытталған технологияның өзектілігі соңғы кезде Қазақстанда болып жатқан өзгерістердің демократиялық бағыты жеке тұлғаны дамыту жағына қарай білім беру жүйесін өзгертті. Бүгінгі күні оқытуды тек қана оқушылардың білім, білік, дағдысын қалыптастыру емес, сонымен қатар оқитын тұлғаның жеке ерекшеліктерін, оны тәриелеуі мен дамуын, мәдени байлығын және өзін-өзі тәрбиелеу мен дамытуға жағдай жасауын айқындап, есептеуге бағыттауымыз қажет.

Қазіргі жүйеге қойылатын талаптардың өзгеруімен мұғалімге деген де талап өзгереді. «Білімдік» парадигманың орнына келген қазіргі парадигма эрудициясы бар және мәдениетті мұғалімнің ұмтылысын жетелейді. Осы ұмтылыс оқуға деген қызығушылығын дамытуға әкеледі. Осы аталған өзгерістердің бағыттаушы векторына оқу-тәрбие үрдісінің барлық компоненттерін қамтитын жеке тұлғаны оқытуға бағытталған идеялар жатады. Мектеп дамуының қазіргі кезеңінде олардың әлемдік деңгейде қарағанда басым мағынасы бар. Жаңа білім беру мекемелерінің пайда болуына және қазір бар мекемелердегі оқу үрдісінің қайта құруына осы жеке тұлғаға бағытталған технология жақсы ықпал етеді.

Жеке тұлғаға бағытталған технологияның жетекші идеясы жаңа парадигманың негізгі бағыты - баланың жеке тұлғалық қасиетінің дамуы. Оның жетекші идеясы мынадай негізделеді: даму көзі баланың өзінде, оның субъективтік тәжірибесінде, табиғи жеке тұлғалық қажеттілігінде болып табылады. Адамға, оның жеке тұлғалық дамуына, мәдениетіне және қоғамдық іс-әрекетіне деген бетбұрыс-жеке тұлғаның және қоғамның қажеттілігіне толығынан сәйкестенетін білім берудің түрін өзгертуге әкеледі.

Өткен жылдардағы оқытуда басты назар оқу-тәрбие үрдісінің мазмұнына, әдіс тәсілдеріне аударылып, оқушының өзіне және осы мазмұнды игеру қажеттілігіне көңіл бөлінбеді. Оқуға деген мұндай көзқарастың нәтижесі жүктемеден асып кетуіне, оқуға деген қызығушылықтың кемуіне, соңында оқушы білімінің нашарлауына әкелетіндігі белгілі. Осының әсерінен оқуға деген қызығушылық жойылды.

Оқу үрдісінен мұғалім де осылай алыстатылып қалды (процентомания, «жалған» бағалар, т. с. с) . Оқушының беделін өзгерту туралы сұрақ мүлдем қойылмады. Оқу үрдісінің объектісін көру маңыздырақ болған («барлығын» және «барлығына үйрету» мақсатына жету болды. ) . Нақты жеке тұлғаға бағытталған білімді, оның жеке тұлғалық қасиетін қолдауды талап ететін принцип жойылды.

Осы оқу тәрбие үрдісінің әкелді. Технократтық педагогтардың ойлау қабілетіне де енді. Ал мұғалім білім тек интеллектіні қозғайтын жалпы өсім емес оның қабілеті адамға емес, ақыл-ойға бағытталғанын әрқашан есте сақтауы керек. Адам ойының бейнесі де әрқашан білімге тән емес.

Сондықтан оқыту басты мәселе болатын білім беру, көбінесе «не істеу керек?» деген сұраққа жауап береді, ал оқушы болса мектепте оқи отырып, «қалай өмір сүру керек?» деген сұраққа жауап табуы тиіс. Сөйтіп, жеке тұлғаға бағытталған технологияның міндеті - оқушыларды жай өмір сүруге емес, жоғарғы қоғамдық критерийлермен сәйкес лайықты өмір сүруге үйрету. Мектепте оқып жүріп оқушылар білім алумен қатар, өмірдің мәнін тауып, оның нақты бағалы мазмұнын толықтырулары тиіс. Қазіргі кезде Д. Н. Богоявленскийдің, П. Я. Гальпериннің, Б. В. Давыдовтың, Л. В. Занковтың, Е. Н. Кабанова-Меллердің, С. Л. Рубинштейннің, Н. Ф. Талызинаның т. б. жеке тұлғаға бағытталған және дамыта оқытудың психологиялық теориялары жасалып, оқу үрдісіне енгізілген. Білім берудің жеке тұлғаға бағытталған технологиясына Л. И. Аниферованың, Е. В. Бондаревскаяның, В. С. Ильиннің, М. В. Клариннің, Т. Н. Мальковскаяның, В. В. Сериковтың, И. С. Якиманскаяның, Д. В. Дорофеевтің зерттеулері арналған.

Соңғы кездері білім беруді басқару мәселесін ізгіліктік және демократаялық көзқарастар тұрғысында қайта зерделеу арқылы жаңа басқару технологиясын қалыптастыру қажеттігі туындап отыр. Өйткені, бүгінгі мектеп-адамға білім, білік, дағдылар жиынтығын беріп кана қоймайды, сонымен қатар, өмірдегі өз орнын анықтай алатан, білімі арқылы мүмкіндіктерін жүзеге асыра алатын, үнемі даму үстінде болатын тұлғаны қалыптастырады. Сондықтан мектеп басқаруды білім беру үрдісіне қатысушы оқушы және мұғалім тұлғасының айналасына шоғырландыру тұлғаның бойында ізгіліктілік, рухани қасиеттер пайда болуын көздейді. (Д. Дьюи, К. Роджерс, С. Л. Рубинштейн, Ж. Пиаже, Л. Выготский) .

Көптеген еңбектерді саралау нәтижесінде қарастырып отырған мәселенің теориялық заңдылықтары мен ұстанымдары айқындалды. Білім беруді басқарудың теориялары зерделеніп, мазмұнына қарай топтастырылды. Бірінші топқа алдын ала белгілеген нәтижеге бағытталған қызметтік басқару теориялары жатқызылды. Олар өзара жүйелі байланыстағы әрекеттер мен қызметтердің жиынтығын құрайды. Мектеп басқару теориясында қызметтік басқару түрлі көзқарастар тұрғысынан қарастырылған. Мысалы, Н. В. Кузьмина алдын ала болжау, жоспарлау, ұйымдастыру, тәртіп беру, үйлестіру және бақылау деп алса, А. М. Моисеев, В. С. Лазарев, Н. Ә. Әбішев т. б. басқаруды педагогикалық жүйе ретінде көрсетіп, оның танымдық, жобалау, құрастыру, ұйымдастыру, қарым-қатынастық деген бөліктерін айқындайды. В. А. Якунин, Б. А. Қойшыбаев, Г. П. Храпченков т. б. білім беруді басқарудың өзін үрдіс ретінде қарастыра отырып, мақсат қою, ақпарат жинақтау, болжау, шешім қабылдау, орындау, қарым-қатынас, бақылау мен нәтижені бағалау бөлімдеріне бөледі.

Соңғы кезде білім беру үрдісінде жеке тұлғалық бағыттылықты жасау, қалыптастыру мәселесіне үлкен ден қойылып отыр. Себебі қоғамның бүгінгі қарқынды дамуы әр істе белсенді әрекет жасай алатын жаңа ұрпақ адамының қалыптасуына мүдделі. Яғни жаңа дамып келе жатқан қоғамға жаңа білім алған, жаңа тұрмысқа, жаңа еңбек түрлеріне, жаңа қатынастарға бейімделген, өз бетінше шығармашылық қабілет-қасиеттерін дамыта алатын, өзінің мүмкіндіктерін бағалай білетін және оларды қалыптасқан қатынастар жүйесінде іске асыра алатын тұлға қажет. Ал бұл қажеттіліктің жүзеге асырылуы білім беру тәсілін, оны жақсартудың әдістемелік негіздерін жетілдіруге тікелей байланысты.

Білім беру тәсілдерін жетілдіру мәселелері белгілі ғалымдар мен педагог-әдіскерлердің назарынан тыс қалмай, олардың үнемі зерттеу нысанына айналып келеді. М. Кларин, Л. Выготский, С. Рубинштейн, А. Леонтьев, А. Петровский, Б. Бим-Бад, Е. Пассов, т. б. ғалымдар мен жаңашыл ұстаздар білім бөрудегі тұлғалық бағыттылықты қалыптастырудың теориялық және әдістемелік негіздерін жасауда үлкен нәтижелерге жеткен. Олар білім берудің әлемдік үрдісіне тән негізгі тенденцияларды атап көрсетті. Оның ішінде танымдық іс-әрекеттердің тәсілдерін белсенді меңгеруге бағытталған, тұлғаның мүддесіне және мұқтажына бейімделген, оның өзін-өзі ашып көрсете алатын мүмкіндікті қамтамасыз ететін білімнің басымдылықтағы орынға ие екендігі ерекше көрсетілген.

Сонымен қатар Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасында да жеке тұлғаны қалыптастырудағы білім берудің мақсаты мен оның тәсілдерін жетілдіру міндеті де айқын көрсетілген. Атап айтқанда, онда "Орта білім берудің мақсаты - жылдам өзгеріп отыратын дүние жағдайларында алынған терең білімнің, кәсіби дағдылардың негізінде еркін бағдарлай білуге, өзін-өзі іске асыруға, өзін-өзі дамытуға және өз бетінше дұрыс адамгершілік тұрғысынан жауапты шешімдер қабылдауға қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру" делінген.

Ендеше оқу-тәрбие үрдісінде жеке тұлғалық бағыттылықты қалыптастырудың және жетілдірудің теориялық негіздері мен технологиясына ғылыми тұрғыдан талдау жасалынып, оны шешудің жолдары көрсетіліп, жаңа міндеттері айқындалып жатыр деуге толық негіз бар.

Жеке тұлғалык, бағыттылықты жасау технологиясына байланысты жіктеулер жасау мәселесінде де ілгерілік байқалады. Атап айтар болсақ, бұл мәселеде зерттеуші Г. Селевко мен И. Харламовтардың жіктеулері мағыналық жағынан тартымды көрінеді. Г. Селевко қазіргі заманғы білім беру технологиясын зерттей келе жеке тұлғалық бағыттылықты жасаудағы басты мақсат баланың жан-жақты, еркін және шығармашылық дамуына жетуде антропоцентрлік, гуманистік және психотерапевтік бағыттың рөлін ерекше атап көрсетеді. Ал И. Харламов тұлғалық қасиеттерді қалыптастыруда білімді болудың жеткіліксіз екендігін айтады. Оның пікірінше, әрбір жеке адам білім, іскерлік және дағды жиынтықтарын жақсы меңгеріп, жоғары білімділігін көрсете алса да, ол өзінің тәрбиелілігін көрсете алмауы мүмкін, яғни қарым-қатынас жасау мәдениетінің болмауы, эгоцентрлік әдетінің болуы оның өнегелі болып саналуына қайшы келеді.

Тұлғалық бағыттылық қасиетті қалыптастыруда оқушы өзін-өзі дамытатын, өз бетінше білімін көтеретін, өзін-өзі іске асыра алатын субьектіге айналады, ал оқу үрдісі, оның категориялары (мақсаты, мазмұны, әдістері, формалары) тұлғалық бағыттылықты жасаушы, қалыптастыру шы қайнар ретінде қабылданады.

Сонымен, жеке тұлғаға бағытталған технологияның мақсаттар, жаттығулар мазмұны -бұл таным және заттық іс-әрекеттің субъектісі ретінде оқушының жеке қабілетін көрсету негізінде даму және өзіндік дамуды қамтамасыз ететін технологиялар, яғни оқу үрдісі оқушылардың қабілетінің дамытуы (интеллектуалдық, креативтік, коммуникативтік және т. б. ) сонымен қатар оқушының мақсатты бағытталған әсерін оқушының бағалы, жігерлік эмоционалдық және басқа сфераларына тигізуі керек.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.