Интернационалды сөздерді аудару тәсілдері

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 58 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

Кіріспе4

1. Қазіргі танда интернационалды сөздер мәселесі7

1. 1 Жалпы интернационалды лексикалық қордың қалыптасуы7

1. 2 «Интернационализм» түсінігі мен терминінің мағынасын анықтау15

1. 3 Интернационалды лексиканы қазақ тіліне аудару мәселесі26

2. Жалпы ғылыми интернационалды сөздерді ағылшын тілінен қазақ тіліне аудару ерекшеліктері34

2. 1 Жалпы ғылыми мәтіндердегі интернационалды сөздер34

2. 2 Интернационалды сөздерді аудару тәсілдері43

2. 3 Интернационалды сөздерді аудару кезінде кездесетін қателіктер51

Қорытынды57

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі59

Кіріспе

Қазіргі қолданысымыздағы қазақ лексикасы, ғылым тілі бір күнде қалыптаса қалған жоқ. Ол өзінің қалыптасу тарихында бірнеше кезеңдерден өтті. Тілдер арасындағы өзара сөз алмасу - қашанда болып отыратын табиғи құбылыс. Өзге тілден сөз қабылдамай, тек өз ішінен байып отыратын тілді кездестіру қиын. Әлем халықтары тілдерінің қай-қайсысы да сөзалмасу құбылысынан тыс қала алмайды. Қазақ тілі де солай. Біздің лексикалық қорымызда да әр кезеңде түрлі халықтардың тілдерінен қабылданған сөздер едәуір. Ағылшын және қазақ тілдерінде таралу деңгейі бойынша интернационалды лексика маңызды орын алады және оның аудармасы өзіндік ерекшеліктерге ие.

Жаһандану кезеңі қоғамдық өмірдің әртүрлі салаларында халықаралық байланыстар арқылы сипатталады. Кейін бұл тілдік байланыстардың интенсификациясында көрінісін табады. Пайда болған тілдік тенденция, ең біріншіден, лексикада байқалады, уақыт өте келе, ол интернационалды сипатқа ие болады.

Ғылым саласына тән белгілі бір интернационалды сөзде шындықтың көрінісі жалпы интернационалды сипатқа ғана негізделмей, сонымен қатар тек нақты халыққа тән спецификалық сипатқа ие болады.

Дипломдық жұмыстың өзектілігі. Кірме сөздер қазіргі қазақ тіліндегі динамикалық үрдістердің бірі болып саналғандықтан, бұл тақырып әрқашан өзекті болатыны мәлім. Зерттеушілер интернационалды лексиканының мәселелерін қарастырса да, бұл тақырыпқа байланысты нақты нәтижелер әлі де жоқ. Бұл жұмыстың өзектілігі - интернационалды сөздердің қызметінде деп санаймыз. Кірме сөздердің ішкі саласы ретінде интернационалды сөздер қазіргі қоғамда үлкен рөл атқарады, мемлекеттер арасындағы халықаралық үрдістер, байланыстар, әрине, ең біріншіден, сөздік қор мен лексикаға әсерін тигізеді. Кез-келген этностық ұлттық-мәдени байлықтарының ерекшеліктерін зерттеу екі немесе одан да көп мәдениеттер арасындағы тілдің өзгеріс қалпы, даму эволюциясындағы көп қырлы байланыстар жағдайын құрастырып орнатып беруге мүмкіндік ашады. Кірме сөздер үрдісі халықтардың және тілдермен байланысын сақтайтын табиғи және заңды құбылыс. Бұл үрдіс тілді байытады, сонымен қатар, тілдің төліне зиянын келтірмейді. Халықаралық лексика бүгінгі күні ең күрделі және мәселесі көп сала. Қазір жарыса шығып жатқан жаңа сөздер көп. Сөздіктердің өзі ала-құла. Кәсіби, салалық, ғылыми терминдердің әр жерде әр түрлі жазылуы бәрімізді де жаңылдырады. Заң, медицина, техника, экономика, әлеуметтану, саясаттану, тағы басқа салалардың өзіне тән терминдері мен атау сөздерін бір ізге түсіру де әлі басталмаған жұмыс. Ғылым, өндіріс салаларын терминмен толық қамтамасыз ету үшін кем дегенде 300 мыңдай сөз бекітілу керек екен. Сондықтан интернационалды сөздерді аударудың ерекшеліктерін білу қажеттілігі - дипломдық жұмыстың өзектілігін көрсетеді.

Дипломдық жұмыстың тақырыбы. Жалпы ғылыми интернационалды сөздерді ағылшын тілінен қазақ тіліне аудару ерекшеліктері болып табылады.

Дипломдық жұмыстың мақсаты - «интернационалды лексиканы» зерттеу мен талдау, сонымен қатар аударма кезінде кездесетін қателіктер және «интернационалды лексика» түсінігі жалпы ғылыми мәтіндерде қандай орынға ие екенін анықтау. Қойылған мақсатқа сәйкес, берілген жұмыста келесі міндеттер орындалады:

- «Интернационализм» немесе «халықаралық сөздер» түсініктердің мағынасын аңықтау және олардың басқа лексикалық бірліктерден айырмашылығын айқындау;

- жалпы ғылыми интернационалды сөздердің аудару ерекшеліктерін қарастыру;

- ғылыми мәтіндер негізінде интернационалды сөздердің аударылу мәселелері.

Зерттеу жұмысының нысаны - интернационалды лексикасы бар ғылым саласына жататын ағылшын тіліндегі халықаралық мәтіндер болып табылады.

Дипломдық жұмыстың пәні ретінде ғылыми жаңалықтар мәтіндерінде кездесетін интернационалды сөздер.

Дипломдық жұмыста қолданылған зерттеу әдістері. Зерттелетін тілдік құбылыстардың ерекшеліктерін еске ала отырып, қойылған міндеттерге сәйкес, келесі зерттеу әдістерді қолдандық: сараптама әдісі (бақылау, жинақтау, талдап отырған ақпараттың типологизация әдістері), тарихи-этимологиялық талдау, сөздік дефиницияларды талдау әдісі, салыстырмалы-типологиялық талдау әдісі.

Зерттеу жұмысының жаңалығы қазақ және ағылшын тілдерінің ғылыми интерлексемалар аудармасының анализі мен құрылымдық-салыстырмалы сипаттамасынан тұрады.

Дипломдық жұмыстың болжамы. Мақсатқа сәйкес келесі болжам жасалды: интернационалды сөздер қазақша ғылыми мәтіндердің көп бөлігін қамтиды. Интернационалды сөздердәі аударма ерекшеліктері - өте күрделі тақырыптардың бірі болып саналады. Ғылыми мәтіндер арасында тұрақты интернационализмдер кездеседі және олардың аудармасы да ерекше.

Зерттеудің теориялық маңызы. Интернационалды сөздерді қарастыру нәтижесінде лексикалық семантиканың дамуына жол ашады. Ағылшын және қазақ тілдердің лексикалық жүйесін жетілдіруге, интернационалды сөздердің әртүрлі құрылымдық тілдерде семантико-функционалдық мәнін және орнын аңықтаудың мәселелерін шешуге мүмкіндік береді. Осы жұмыс болашақ студенттер мен оқытушылар үшін лексикологияның сәйкес аспектісін, сонымен қатар осы саладағы зерттеулерде теориялық маңызы өте зор.

Зерттеудің практикалық құндылығы. Берілген дипломдық жұмыстың нәтижелерін лексикографиялық практикада қолдануға болады, сонымен қатар, жұмыстың теориялық және практикалық қағидасы қолданбалы басылым ретінде оқу процессінде, ағылшынша, қазақша аудиторияларға шет тілдер сабактарында, көп тілді және монотілді сөздіктерді, лингвистикалық оқу құралдарын, ғылым тілінде жалпы қолданылатын лексикалық сөздіктерді жасау кезінде өз орнын табады. Берілген дипломдық жұмыс жалпы тіл білімінің, лексикологияның дамуына әсерін тигізеді, сонымен қатар, аударма теориясы мен практикасының дамуына зор үлесін қосады.

Дипломдық жұмыстың құрылымы. Бұл дипломдық жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан және әдебиеттер тізімінен тұрады.

1. Қазіргі танда интернационалды сөздер мәселесі

1. 1 Жалпы интернационалды лексикалық қордың қалыптасуы

Мәдени және экономикалық қоғамда ұлттар мен халықтардың жанасу үрдістері болашақта өркениетті толық бірлікке, үлкен жетістіктерге әкелуі мүмкін. Жанасу үрдісіне ұлттық тілдер де бар. Алайда, тіл құрылымы мен оның өзіне ғана тән ерекшеліктеріне байанысты жанасу үрдістері қатысты болып келеді, сондықтан олар тілдердің бірігуіне жол бермейді. Бұл процесстердің қатыстылығы тілдің жан-жақты бөліктерінде ерекшеленеді. Көбінесе тілдердің жанасуы сөздік құрамда болады. Оған мысал ретінде, Кеңес Үкіметі кезінде халықтардың барлық әдеби тілдерінде жалпы лексикалық қор пайда болды.

Интернационалды сөздер қорының құрылуына әртүрлі оқиғалар әсер еткен: діндердің таралуы, жаңа континенттердің ашылуы, соғыстар, Ренессанс, мемлекеттер колонизациясы және т. б. Ғылыми интернационалды сөздердің ерекше қыртысының пайда болуына ғылыми оқиғалар маңызды болды: 1945 ж. Қазақстан Ғылым академиясының құрылуы, физика, химия, математика, т. б. ғылым салаларында жаңалықтар мен жаңа түсініктердің пайда болуы, сонымен қатар жаһандану үрдісі интернационалды ғылым лексикасының толығуына себеп болды [1, 75б] .

Жалпы лексикалық қордың негізін сипаттамасы мен шегі туралы бірегей пікір жоқ интенационалды лексика немесе интернационалды терминология құрайды. Интернационалды лексика - саясат, мәдениет, ғылым, техника, өнер салаларының түсініктерін қамтитын және көбінесе дамыған тілдерде қолданылатын айдынды терминологиялық қабат. Әрине, өзінің сыртқы пішіні (фонетикалық және морфологиялық) бойынша сөздер сәйкес келе алмауы мүмкін. Бірақ, олардың түбірлері әртүрлі тілдерде оңай білінеді. Сонымен қатар, олардың негізгі лексико-терминологиялық мағынасы сақталады.

Кеңес өкіметі тұсында ұлттық терминологиямыз интернационалистік принциппен дамыды. Түбірі сақталып, жалғауы орысшаға бейімделіп өзгертілген халықаралық терминдер, атау сөздер біздің тілдік ортамызға сол күйінше еніп кетті. Бірнеше ұрпақ сол терминдердің тілімен оқып, бұл сөздер әбден құлаққа сіңісті болып қалды. Енді кеп біз оларды жаппай аударуға көштік. Жөні келсе аударған дұрыс, әрине. Бірақ, өкінішке қарай, терминді, атау сөзді аударған кезде көпшілік жағдайда оның кез келген сөз тіркесіндегі әмбебап мағыналық принципі, яғни терминнің аудармасына деген академиялық көзқарас сақталмады. Көпшілік жұрттың оны қалай қабылдайтыны, аударма терминнің тілдік ортаға сіңісу мәселесі ескерілмеді. Содан келіп бір сөзді бірнеше нұсқада аудару проблемасы пайда болды. Академиялық көзқарас соңғы жылдары қаптап кеткен сөздіктерде де сақталмаған. Осыған байланысты академик Ә. Қайдаровтың сонау 90-шы жылдардың басында айтқан: “Қазақ тілі терминологиясы әр түрлі жағдайларға байланысты бүгінде дағдарысқа ұшырап отыр: оның ғылыми принциптері жаңа үрдіске бағыт-бағдар беріп, алда жүріп отырудың орнына артта қалып, термин практикасы аяқ асты болып бара жатыр. Осының салдарынан әркімнің өз білгенінше термин жасауы немесе оны ауыстыруы, алмастыруы тәрізді бейберекет әрекетке (анархия) жол беріле бастады”, - деген сөзі бүгінгі күні күрделі проблемаға айналып, алдымыздан шығып отыр [1, 58б] .

Ал өзге тілдегі нұсқасы қабылданып алынған интернационалды сөздер қазақ тілінің заңдылығына икемделіп қабылданып алынған. Бұл 1925 жылдан бергі осы кезеңде шығарылған сөздіктердің барлығында, тіпті 1931 жылы кеңестік биліктің басқаруымен шыққан алғашқы сөздікте де солай. Оған дәлел осы сөздіктен келтіре кетуге болатын автомат - абтамат, агитсут - үгіт соты, академия - академие, баллистические приборы - балістіке құралы, барометр - барометір, брезент - бірезент, вольтметр - болтметр, вымпел - бемпел, газ - ғаз, градус - қырадыс, инспектирование - інспектеу, инспектор - інспектір, канал - қанал, капот - көпет, капсюль - кәпсүл, комутатор - көмететір, комиссар - кемесер, лаборатория - лабыратыр, магазин - магажін, микрофон - мекіропон, перископ - перескеп, планшет - пыланшет, почта - пошта, рапорт - ырапырт, химия - кемие,, т. б.

Бір мән берерлігі - осы кезеңдегі шығарылған басқа сөздіктердегі сияқты бұл сөздікте де кірме интернационалды сөздердің сол қалпында алынған түрін байқай қоймайсыз. Осы сияқты кірме интернационалды сөздердің ішінде қазіргі үрдіс бойынша сол қалпында алынған интернационалды сөздерді іздеп көргенімізде, өзге тілдегі нұсқасын сақтап жазылған динамит - динамит, штат - штат түрінде берілген бар болғаны 3-4 интернационалды сөзді ғана кездестірдік. Қалғаны жоғарыдағыдай өзгертіліп жазылған, қазақтың тіліне жатық қалпында берілген. Ал басым көпшілігінің аударылып берілгендігін еріксіз аңғаруға болады [1, 101б] . Олардың барлығы өз тілімізден алынған баламалармен немесе тіркесті баламалармен аударылған. Сол қалпында, сол кезеңнен бастап қолданыла беріп кете бергенде, қазіргі айтып жүргендей жай сөз жүзінде емес, шынында интернационалды сөздердің көпшілігі қазақтың өз тілінде сөйлер ме еді деген тұжырымның шындыққа жақын екендігіне нақты дәлелдермен, осы сөздікте көрінетін мысалдармен көз жеткізе түсуге болады. Бұл қазіргі кезде жай сөз деп айтылып жүрген ұлттық интернационалды сөздер қалыптастыру бағытының мүмкін екендігін айғақтай алады. Сөздікпен танысып шыққан әрбір ғалым, әрбір интернационалды сөз зерттеуші, әрбір қолданушы тілде интернационалды сөз жасау мүмкіндігінің табиғатына, сол кездегі термин жасаудың табиғи үлгісіне тереңдей еніп, жаңа сөз, термин жасаудың қыр-сырын тұла бойымен түсіне алатын болады.

Басым көпшілігі интернационалды сөздердің ежелгі грек пен латын шығу тегіне ие. Оны мәдениет дамуының тарихында классикалық тілдердің үлкен орынға ие болуымен түсіндіруге болады.

Орта ғасырларда латын тілі халықаралық тіл болып саналды. Сонымен қатар, бұл тіл ғылым мен шіркеу тілі болған. XVIII ғасырдың аяғына дейін бұл тіл ғылыми шығармаларда қолданылған еді. Тіпті біздің уақытымызда да кейбір университеттерде салтанатты жағдайларда латын тілін пайдалану дәстүрі сақталды. Латын сөздері Батыс Еуропа тілдеріне кең тасқынмен енген. Олар әртүрлі әдіспен және әртүрлі деңгейде тілдерде бейімделді. XIV ғасырдан бастап, Батыс Еуропаның ежелгі грек тіліне деген қызығушылығы арта бастайды, ал бұл процесс Шығыс Еуропа елдерінде ертерек басталған еді. Бұл латын тілінде жазылған схоластикалық ғылымның озбырлығына өзінше бір реакция ретінде болды.

Латын сөздері орыс тіліне басқа тілдер (француз, ағылшын, неміс) көмегімен енді. Грек сөздеріне келетін болсақ, олар ежелгі славян тілі арқылы түпдеректен кірді. Кейін бұл сөздер қазақ тіліне ене бастады.

Латын мен ежелгі грек тідер мәліметі арқылы қазіргі кезде көптеген жаңа сөздер құрылуда, мысалы: автомобиль, телефон, телевизор, телеграф және т. б.

Грек-латын тегіндегі сөздерден басқа, интернационалды терминологияға математика, астрономия, химиямен байланысты араб тілдерінен енген сөздер де бар: алгебра, алгоритм, азимут, алколоидтар, ализарин және т. б. Арабша тегі бар кейбір ерекше де сөздер бар: арабески, адмирал.

Музыкалық терминологияда көптеген итальян сөздері бар: альт, баркаролла, виолончель, интермеццо, канцона, каватина, мандолина, фортепиано, бемоль, клавесин және т. б. ; спортта - ағылшын сөздері: спорт, футбол, волейбол, бокс, хоккей, баскетбол, ринг, аут және т. б. ; теңіз лексикасында - голланд сөздері: док, компас, рейд, фрегат және т. б.

Интернационалды лексика қазақ тілінде мығым орынға ие. Ол қазіргі мәдениет, ғылым, техника, өнер, саясаттың барлық салаларында бар. Интернационализмдер қазақ тілі терминологиясының ажыратылмайтын құрамдас бөлігі болды. Ал қазақ тілі, негізінде жалпы ұлттық лексиканың қорына тіреледі [2, 43б] .

Орыс тілінің интернационалды терминологиясын әртүрлі авторлар әртүрлі топтастырады. Мысалы, Ю. А. Бельчиков келесі топтарды саралайды: 1) қоғам ғылымдарының терминологиясы (оның ішінде саяси лексика да бар) ; 2) жаратылыстану терминологиясы; 3) жаратылыстану терминологиямен тығыз байланысатын техникалық терминология.

Берілген топтардың әрбіреуі ғылым, пән, мамандық белгіленген жүйеге сәйкес лексикалық топ бөліктеріне бөліне алады. Мысалы, қоғам ғылымдарының терминология тобын: а) саяси терминдер - партия, класс, коммунизм, пролетариат, демократия, конституция жәнет. б. ; ә) философиялық -материализм, материя, диалектика, метафизика, идеализм, агностицизм, гносеология және т. б. ; б) әдебиеттану мен этика - эстетика, лирика, проза, драма, романтизм, трагедия, театр, комедия, фабула, эпитет, сюжет, хорей, ямб, метафора, композиция, реализм, классицизм және т. б. ; в) тіл білімі - грамматика, лингвистика, семантика, лексика, синтаксис, фонетика, морфология, фонема, стилистика, парадигма, синтагма, субъект, перфект, инфинитив, фонология және т. б. ; г) заңгерлік - кодекс, нота, ратификация, экспертиза, меморандум және т. б. ; д) саяси экономика - экономика, капитал, базис және т. б.

Қазіргі тілдің қызметі мен толық дамуына әсерін тигізетін интернационалды терминологияны шет тілінің қажетсіз үйінділерінен ажырату қажет. Яғни біз шет тілдер сздерінің қажетсіз және бейсауат қолданысымен күресуіміз керек. Интернационалды терминологияның кірме сөздері туралы айтатын болсақ, бұл лексика қазақ тілінде орнығып, қазірде жат лексика деп саналмайды.

1925-1927 жылдары шығарылған терминография тарихындағы маңызды еңбектердің бірі - Н. Қаратышқанұлы құрастырған «Пән сөздері». Сөздіктің ішінде берілген халықаралық терминдердің аудармасынан, олардың берілісінен оның өз кезеңінде ауқымды міндеттер мен мақсаттарды орындап, іске жарай алғандығын байқауға болады. Әсіресе көзге бірден түсетін ерекшелік қайсыбір терминнің қазіргі сөздіктердей кірме нұсқасын бере салуды бұл сөздіктен сирек кездестіресіз. Сөздік мүмкіндігінше терминдер мен термин емес сөздердің орыс тіліндегі нұсқасын қазақшалауға ұмтылған. Мысалы, абберация - бұлдырлық, агит суд - үгіт соты, аквариум - су қора, анатомия тән жүйесі, выводная труба - шүмек, высший центр мозга, вычитаемое - азайтқыш, гипноз - ұйыту, испарение - кебу, каолин - ақ саз, поршень - іскек, потсобник - көмекші, растворитель - ерітпе, регресс - кер кету, уголовно-процессуальный кодекс - қылмыстық істерді жүргізу заңы, т. б. Мән беріп қарасақ, қазіргі сөздіктердей көптеген кірме терминдердің нұсқасын тұлғасында бере салу мұнда жоқтың қасы [2, 57б] .

Орыс тілі интернационалды лексиканың таратушысы ғана емес, сонамен қатар бұл лексиканың дамуына әсерін тигізеді. Мысалы Қазан революциясына дейін, орыс тілінен интернационалды лексикаға келесі сөздер енді: нигилизм, нигилист, фагоцит, большевик, хвостизм, совет, ликвидатор және т. б.

Революциядан кейін КСРО-да пайда болған техникалық жаңалықтар, сонымен қатар кеңестік шыңдықты сипаттайтын құбылыстар мен түсініктер интернационалды сипатқа ие болды: ленинизм, колхоз, комсомол, мичуринец, комитерн, стахановец, агробиология, гибридизация, коллективизация, тракторист, комбайнер, автоблокировка, автобаза, индустриализация, ударник, пятилетка, агитатор, бригада, план, комиссар, спутник, лунник және т. б.

Орыс тілі интернационалды лексика мен терминологиясының тарауына улкен әсерін тигізеді. Л. Андрейчиннің айтуы бойынша, орыс тілі арқылы ежелгі грек пен латын тілдерінің элементтері болгар тіліне енді. Оған революция, конституция, конференция, цивилизация, прокламация, культура, температура, структура, фигура, цензура, варваризм, эгоизм, деспотизм, дуализм, студент, агент, темперамент, директор, профессор, ревизор, музыка, минерал, экватор, меридиан, полюс, плюс, минус, минимум, микроб, автор, министр, секунда, миллион, миллиард және т. б. сөздер кіреді. Чех тілінде ұқсас орыс кірме сөздері туралы Ф. Травничек айтады [3, 93б] .

Көптеген интернационалды сөздер орыс тілі арқылы КСРО халықтарының тілдеріне еніп, басқа лексикалық қабаттармен түзіліп, кеңес халықтар тілдерінің жалпы сөздік қорын құрды. Кейін интернационалды лексикамен бірге КСРО халықтарының тіліне кеңес социалистік экономика мен мадениеттің дамуы мен жағдайын бейнелейтін терминдер мен басқа да көптеген сөздер кіре бастады. Жалпы лексикалық қордың құрамы КСРО халықтар тілдерінен алынған көптеген сөздер орыс тілі арқылы таралды. Бұл әртүрлі халықтардың тұрмыс-жағдайын сипаттаған түрлі сөздер: мацони, чанах, лаваш, пиала, паранджа, арык, чайхана, аксакал, акын, шашлык, бастурма, инжир, изюм. Оның құрамына көптеген халықтар мен жерлердің атаулары кіреді: осетиндер, балкарлар, чуваштар, грузиндер, марийлер, свандар, чукчалар, Кахетия, Алтай.

Жалпы лексикалық қордың дамуына үлесін қосқан ұлттық тілдердің рөлі ұлттық жазушылардың шығармаларын аудару арқылы ерекшеленген. Кеңес оқырманы көптеген ұлы жазушылар мен ақындардың есімдерін біледі: Шота Руставели, Тарас Шевченко, Джамбул Джабаев, Ксста Хетагуров, Дмитрий Гулиа, Сулейман Стальский, Расул Гамзатов, Муса Джалиль, Чингиз Айтматов, Кайсын Кулиев және т. б. [3, 104б] .

Алайда негізгі сөздік қордан алынған сөздің фономорфологиялық қалпы барлық тілдерде бір қызметте емес екенін айту керек. Жалпы лексика ұлттық тілдердің сәйкес (фонетикалық және морфологиялық) көмкеруінде болып, сонымен қатар сөздік құрамның ажыратылмайтын бөлігі ретінде тіршілік етеді. Сондықтан жалпы қордың сөзі мен әрбір тілдің құрылысына байланысты әртүрлі безендіріледі.

Басқа жағынан, жалпы лексикалық қор әртүрлі тілдерде бірдей көрсетілмейді. Сәйкесінше, ол бай әдеби дәстүрлердің болмауынан лексика мен терминологияның толығуын қажетсінген жас әдеби тілдерде маңызды деңгейде орнын табады. Ескі әдеби тілдерде, керісінше, белгілі бір терминологиялық қабатты иемденіп, кейінен бұл сөздік қордан жалпы лексикалық жүйенің дамуына әкелетін көптеген жаңа терминдер пайда бола бастайды.

Жалпы лексикалық қор дамуының заңдылықтарына сәйкес - даму мен күшею. Бұл құбылыс прогрессивті, өйткені барлық ұлттар мен халықтардың жанасу тенденциясымен толық сәйкестікте болады. Басқа жағынан, жалпы лексикалық қордың болуы барлық ұлттық тілдердің дамуына көмектеседі, яғни ұлттық тілдердің даму үрдісінде өз терминологиялық қабатын дамытатын сарқылмас қайнар көзі.

Тілдік құрылыс пен өзара байыту Кеңес үкіметі жылдары кезінде КСРО халықтардың әдеби тілдерінің даму деңгейін көтеру тетіктері арқылы енді. Алайда, тілдер кемелінің мүмкіндігі мен қажеттілігі тіршілік етуінің әлеуметтік жағдайларына байланысты болды, яғни кеңес социалистік ұлттар мен халықтардың экономикалық және мәдени жоғарылауының қарқынды үрдістері үлесін қосты.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.