Мұнай өңдеуді тереңдету

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 64 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ11

1 Әдеби шолу12

1. 1 Бастапқы айдаудың түрлері12

1. 2 Мұнайды мазут пен гудронға дейін айдау15

1. 3 Атмосфералық және атмосфералы-вакуумдық процестерінің өнімдерінің түрлері16

1. 4 Бастапқы мұнай айдау қондырғыларының технологиялық сызбалары17

1. 5 Қондырғылар сызбасы20

1. 6 Мұнай өңдеуді тереңдету24

1. 7 Шетел ұсынатын мұнай мен мазутты айдаудың сызбанұсқасы27

1. 8 Өндірістің орнын таңдау30

1. 8. 1 Мұнай қоспасының физика-химиялық қасиеттері30

1. 8. 2 Атмосфералы- вакуумдық қондырғының сызбанұсқасын сипаттау31

1. 8. 3 Технонологиялық сызбаны сипаттау32

2 Технологиялық бөлім34

2. 1 АВҚ қондырғысының технологиялық режимі34

2. 2 Вакуумды колоннаның технологиялық есебі34

2. 3 Вакуумды колоннаның жылулық балансы35

2. 4 Вакуумды колоннаның негізгі өлшемдерін есептеу36

2. 5 Вакуумды колоннаның механикалық есебі39

3 Бақылау өлшегіш аспаптары және автоматтандыру42

3. 1 Автоматтандыру құралдарын таңдау43

3. 1. 1 Температура өлшеуге арналған аспаптар мен түрленгіштер43

3. 1. 2 Қысымды өлшеуге арналған аспаптар мен түрлендіргіштер45

3. 1. 3 Шығынды өлшеуге арналған аспаптар мен түрлендіргіштер45

3. 1. 4 Деңгейді өлшеуге арналған аспаптар мен түрлендіргіштер46

3. 2 Реттеудің автоматтандырылған жүйесін реттеу заңдылығы47

4 Еңбекті қорғау48

4. 1 Қазақстан Республикасының еңбек туралы заңы48

4. 2 Технологиялық процесті қауіпсіз жүргізудің негізгі ережелері49

4. 2. 1 Өндірісті қолданғандағы қауіпсіздік шаралары50

4. 2. 2 Жарылыс өрт қауіптілігін, зияндығы тұрғысынан технологиялық процестің сипаттамасы51

4. 2. 3 Жеке қорғаныс құралдары52

4. 3 Еңбек қорғаудағы өндірістік тазалық шаралары53

4. 4 Жарықтандыру53

4. 5 Өндірістік шу мен діріл55

4. 6 Өртке қарсы шаралар55

5 Қоршаған ортаны қорғау57

5. 1 Мұнай өңдеу зауытындағы зиянды қалдықтарынан ауаны және суды қорғау57

5. 1. 1 Ауаны қорғау59

5. 1. 2 Су қоймаларының ластанбауын шешудің негізгі жолдары61

5. 1. 3 Су қоймаларын өндірістік қалдықтарынан тазарту62

6 Экономикалық бөлім63

6. 1 Капиталды шығындардың есептеулері64

6. 2 Өндірістің негізгі жұмысшыларының санын есептеу64

6. 3 Өнімнің өзіндік құнын анықтау67

6. 4 Негізгі техника экономикалық көрсеткіштерінің есептеулері69

ҚОРЫТЫНДЫ71

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ72

КІРІСПЕ

Дүниежүзілік экономикасының қазіргі заман даму жағдайында мұнай және газ ең құнды шикізаттар болып табылады. Аталмыш шикізаттың қолданылу аясы шексіз десе де болады.

Барлық өнімдерге қойылатын тұтынушылық талаптар әртүрлі болып келеді және қандай да бір мұнай өнімінің қолданылу немесе пайдалану шарттарының үнемі өзгеріп отыратын шарттарына тәуелді болып келеді. Технология мен техниканың аса маңызды міндеттерінің бірі бастапқы шикізаттың өндірістік-технологиялық бағалауы болып табылады: өңделмеген мұнай, дистилляты және қалдық мұнай өнімдері, табиғи, ілеспе және өнеркәсіптік көміртегі газдары. Өндірістік-технологиялық бағалау ең басты шикізаттың құрамы мен қасиетін сипаттайтын физика-механикалық көрсеткіштері бойынша жүзеге асырылады.

Мұнай өңдеу өндірісінің алдында тұрған басты міндеттерінің бірі халық шаруашылығын қамтамасыз ету саласын жоғары сапалы өнімдерімен қамтамасыз ету болып табылады.

Мұнай өңдеуіш және мұнай химиялық өнеркәсібінің алдында тұрған аса маңызды проблемалар мұнайды қолдану тиімділігін арттыру, оның өңделуін ары қарай тереңдету, мұнай мен газ кондесатын өндіру мөлшерін 625-640 млн. тоннаға жеткізу, мұнай және мұнай өңдеу өндірісінің дамуын жалғастыру, Каспий аймағындағы тереңдікте орналасқан мұнай кен орындарын өндірістік жетілдіруге ден қою, мұнай және газ кен орындарын меңгеруді тездету, кен орындарын өңдеудің тиімді жүйелерін қолдану, бұрғылау жұмыстарының технологиясын жақсарту, олардың техникалық қамсыздандыруын арттыру және мұнайды ұлғайта, пласттарды беру және прогрессивті технологиялық процесстерді қолдану арқылы мұнай өндірісінің тиімділігін арттыру [1] .

Өнеркәсіптің мұнай өңдеу және мұнай химиялық салаларын тұтынатын түрлі өнімдерді өндіреді: сұйық жанармай, майлау және арнайы майлар, консистенттік майлағыштар, битумдер, парафиндер, синтетикалық қышқылдар, спирттер, полимеризация өнімдері, этиленгликоль, хош иісті көміртегілер, ацетон, фенол және өнімнің басқа да түрлері.

Қолданыстағы саясаттың инвестициялық саясатын өзгерту капиталдық салымдардың жартысынан көбін қайта құрлымға және техникалық қайта жабдықтауға жіберу мүмкіндігін тудырады. Келесі жылы жұмыс атқарушылар санын азайта отырып, еңбек өнімділігін арттыру есебінен өндірістің өсімінің барлық көлемін қамтамасыз ету жоспарлануда [2] .

Маңғышлақ ірі кен орындарын игеруде мұнай құрамында парафин мөлшері өте көп болғандықтан және ол ұңғымаларды, кәсіпшілік аясында және сыртқа мұнай тасымалдау процесстерін күрделенумен байланысты қиындықтар туды. Мұнайға балауыздың магистральды құбырларға түсуін баяулататын, мұнайды термалды өңдеу мақсатында түрлі химиялық реагенттерді қосудың кеңінен тәжрибелі эксперименттері жүргізіледі.

1 Әдеби шолу

1. 1 Бастапқы айдаудың түрлері

Жоғарыда атап өткеніміздей өзара еріткіш көмірсутектерінің аса күрделі қоспасы болып табылады [3] . Оны бүтінімен құрамдас бөліктеге бөліп тастау тіптен мүмкін емес, алайда ондай бөлу де мұнай өнімдерін өндірістік мақсатта қолдану барысында талап етілмейді. Өндірістік тәжрибеде мұнайды айдаудың температуралық шектерімен ерекшелетін шектерімен ерекшеленетін фракцияларға бөледі. Ондай бөлу дистиляциялау және ректификациялау процестерін қолдана отырып, мұнайды бастапқы айдау жабдықтарында жүзеге асырылады.

Нәтижесінде алынған фракциялар ары қарай өңдеуге қажетті шикізат ретінде немесе тауарлық өнім ретінде қолданылады. Бастапқы айдау - мұнай өңдеудің ең бірінші технологиялық процесі. Бастапқы айдау жабдықтары әр мұнай өңдеу зауыттарында бар.

Дистиляция. Дистиляциялану немесе айдау дегеніміз өзара еріткіш қабілетіне не сұйықтықты фракцияларға бөлу процесі, олар бір-бірінен және бастапқы қоспадан қайнау температуралары арқылы ерекшеленеді. Айдау барысында қоспа қайнауға дейін қыздырылады және жартылай буға айналып кетеді. Алынған булар сорапталып, конденсацияланады. Айдау нәтижесінде дистиллят пен қалдыққа қол жеткіземіз, олар құрамдары жағынан бастапқы қоспадан ерекшеленеді.

Айдауды бір реттік, көп реттік немесе сатылы буландыру арқылы жүзеге асыруға болады.

Өнімдер қоспасын белгіленген бір температураға дейін қыздыру уақыты барысында пайда болған булар жүйеден шығарылмай, сұйықтықпен байланыста қала береді. Жылу қатынасы аяқталғаннан кейін, барлық бу сұйықтық қоспасы сеператорға жіберіледі. Бұл жерде жиналған бу бірден (бір реттік) сұйықтықтан ажыратылады.

Бір реттік булану процессінің сатылы булануға қарағанда бір артықшылығы бар. Бір ретті булану кезінде, төмен қайнағыш фракциялар буға айнала отырып, аппаратта қалып отырады, қатты қайнап жатқан фракциялардың парциялды қысымы төмендейді, соның нәтижесінде айыруды төмен температураларда жүзеге асыру мүмкіндігі туады. Сатылы булану кезінде керісінше, жеңіл фракцияларды алдымен, ал ауырларды соңында айдайды. Сондықтан жеңіл буға айналған жеңіл фракциялар аппараттан шығарылған, олар ауыр фракциялардың қайнау температурасына ықпалын тигізбейді. Сатылы булану кезінде керісінше, жеңіл фракцияларды алдымен, ал ауырларды соңында айдайды. Сондықтан жеңіл буға айналған жеңіл фракциялар аппараттан шығарылған, олар ауыр фракциялардың қайнау температурасына ықпалын тигізбейді. Жеңіл фракциялардың ықпал етуінің арқасында, бір реттік буландыруды қолдана отырып, сатылы буландыру мен салыстырғанда айдау шикізатының қайнау сойын 50-100 °С дейін төмендетуге болады.

Қазіргі заман қондырғыларында мұнай айдау бір реттік булануда қолдану арқылы жүзеге асырылады.

Өзімізге белгілі болғандай, мұнай құрамында 400-500 ⁰ С және одан да жоғары температуралар интервалында атмосфералық қысым жағдайында қайнайтын көмірсутектері бар, ал көмірсутектерінің термалдық тұрақтылығы тек 380-400 ⁰ С температурасында сақталады. Ал одан жоғары температура жағдайында жүктеу процесі - көмірсутектер крекингі басталады, сонымен қатар аса жоғары ыстықта қайнайтын көмірсутектері өте төмен термалдық тұрақтылыққа ие болады [4] .

Көмірсутектерінің жіктелуін болдырмау үшін, олардың қайнау температураларын азайту қажет. Ол мұнайды вакуумда айдау арқылы жүзеге асырылады. 450-500 ⁰ С. Температура интервалы жағдайында атмосфералық қысым ықпалы мен қайнап кететін мұнай фракциясы 200-250 ⁰ С жағдайында вакуумда айдалынған болуы мүмкін (қалдық қысымы 20-40 мм рт. ст. ) .

Мұнай өндіру тәжрибесінде қайнау температурасын көмірсутектерінің парциалды қысымын азайтатын су буымен жүзеге асырылатын айдауды қолданады.

Фракцияның қайнау температурасын түсіру үшін инертті газ (азот, көмірқышқыл газы және т. б. ) айдау арқылы да жүзеге асыруға болады. Алайда бұл әдіс кеңінен қолданылдмайды, себебі инертті газдың болуы мұнай фракцияларының конденсациялану жағдайын нашарлатады. Қазіргі заманның бастапқы мұнай айдау қондырғыларында төмендетілген қысым мен су буын енгізудің біріктірілген ықпалы қолданылады.

Ректификациялау. Өзара еріткіш сұйықтықтарды бір реттік буландыру және буды кейін конденсациялау нәтижесінде екі фракцияға қол жеткіземіз: құрамында төменгі температурада қайнайтын фракциялары бар жеңіл және бастапқы шикізатпен салыстырғанда, соның салдарынан айдау бір фазаны төмен температурада қайнайтынмен, ал екіншісін жоғары температурада қайнайтын құрамдас бөліктермен қорландыру жүзеге асырылады. Алайда мұнайдың компоненттерін қажетті түрде бөліп, айдау арқылы берілген температуралар интервалында қайнайтын нәтижелі өнімдерді алу мүмкін емес. Сондықтан да бастапқы буландырудан кейін мұнай булары ректификациядан өтеді.

Ректификациялау дегеніміз булар мен сұйықтықтардың ағымға қарсы көп реттік түйісулері есебінен қайнау температуралары арқылы ерекшеленетін диффузиялық процесс.

Булар мен сұйықтықтардың түйісулері тік цилиндрлік аппараттарда - ректификациялық колонналарда жүзеге асырылады, ол колонналар арнайы жабдықтармен - колонна бойымен жоғары көтерілетін бу мен төмен қарай ағатын сұйықтықтың тығыз контактісін қамтамасыз ететін ректификациялық табақшалармен және саптамалармен жабдықталған (Сурет 1) .

I - сулық суландыру; II - ректификат; III - ағынды ыстық айналдыру; IV - қалдық; V - шикізат.

1- сурет. Ректификациялық колоннаның сызбасы

Ортаңғы бөлігіне бу, сұйықтық және бу тәріздес сұйықтық қоспасы түрінде шикізат жеткізіледі, оны - жоғары температурада қайнайтын және төменгі температурада қайнайтын екі түрге бөлу қажет. Ең қарапайым жағдайды, бастапқы шикізат екі компоненттен тұрады (мысалы, бензол мен толуол, бутан мен изобутан т. б. ) . Алайда көптеген жағдайда шикізат ректификациялау арқылы біреуі төмен қайнайтын компоненттен, екіншісі жоғары қайнайтын компоненттен тұратын екі өнімге бөлетін компонентті шикізат түрінде кездеседі. Шикізат жіберілетін зона эвапорциялық деген атқа ие, себебі оның ішінде эфаорация - жылу алмастырғышта немесе пеште қыздырылған қоспаның бу және сұйықтық фазаларына бір реттік булануы жүзеге асады. Кей жағдайларда эвапорациялық зона колоннадан алшақтатылған, сонымен эвапорация жеке аппаратта жүзеге асырылады. Алайда көптеген колонналарда, атап айтқанда бастапқы айдау қондырғыларында бір сатылы булану мен ректификациялау бірігіп жүзеге асырылады.

Өндірістік ректификациялық колоннаның жұмыс жасау принципі зертханаларда аналогты. Жұмыс жасап тұрған ректификациялық колоннаның әрбір табақшасы арқылы төрт ағым өтеді:

сұйықтық - жоғарыда орналасқан табақшадан ағатын флегма;
төменде орналасқан табақшаларда түсетін булар;
төменде орналасқан табақшаларға жіберілетін флегма - сұйықтығы;
жоғарыда орналасқан табақшаға көтерілетін булар.

Табақшаға келіп түсетін бу мен сұйықтық тепе-теңдік жағдайында болмайды, алайда түйісе отырып, сол күйге жету талпыныстарын жасайды. Жоғарыда орналасқан табақшадан сұйық ағыны жоғары температура зонасына түседі, сондықтан оның құрамынан төмен температурада қайнайтын компоненттер ұшып кетеді, соның нәтижесінде соңғының сұйықтық құрамындағы шоғырлануы азаяды. Басқа жағынан алып қарағанда, төменде орналасқан табашадан келіп түсетін бу ағымы төменірек температура зонасына келіп түседі, және жоғары температурада қайнайтын өнімдердің жартысы осы ағымнан сұйыққа айнала отырып, конденсациялайды. Жоғары температурада қайнайтын бу компоненттері осылайша төмендейді, ал төмен температурада қайнайтыны - көтеріледі. Бу мен сұйықтықтың фракциялық құрамы колонна биіктігі бойынша үзіліссіз өзгеріп отырады. Шикізаттың кіре берісінен жоғары орналасқан ректификациялық колоннаның жартысы концентрациялық деп аталады, ал төменгі бөлікте орналасқан концентрациялы деп аталады. Колоннаның екі жағында да ректификацияның бірдей процесі жүріп отырады.

Концентрациялық бөліктің жоғарғы жағынан қажетті тазалықтағы мақсатты өнім - ректификат шығарылады, ал төменгі жағынан - төменгі температурада қайнайтын компоненттер мен жеткілікті деңгейде байытылған сұйықтық шығарылады. Айдалым бөлігінде осы сұйықтықтан төменгі температурада қайнайтын компоненттер булану арқылы шығарылып тасталады. Осы колоннаның төменгі бөлігінен сұйықтық түрінде екінші мақсаттық компонент - қалдық шығарылады.

Ректификациялық колоннаның қалыпты жұмыс жасауы үшін колоннаның жоғарғы бөлігінен төмен орналасқан табақшаларға сұйықтықтың (флегма) ағуы қажет. Сондықтан дайын өнімнің бөлігі (ректификаттың) конденсациялаудан кейін колоннаның жоғарғы табақшасына суару түрінде қайтып оралады. Басқа жағынан алып қарастырғанда, колоннаның қалыпты жұмыс жасауына колоннаның төменгі бөлігінен жоғары қарай будың көтерілуі қажет. Колоннада бу ағымын жасау үшін колоннадан шығарылатын қалдық қыздырылып, буланып қайта колоннаға оралады.

1 суретте ректификациялық колоннаға қатысты құрылымы көрсетілген. Тек қана концентрациялық бөлімі ғана бір колоннада кездеседі, шикізат колоннаның төменгі табақшасы арқылы шығарылады. Немесе тек компонент бөлігі ғана болады, ол кезде шикізат жоғарғы табақшаға жеткізіледі.

1. 2 Мұнайды мазут пен гудронға дейін айдау

Құбырлы қондырғыларда мұнайды бастапқы айдау вакуум астында атмосфералық қысым жағдайында жүзеге асырылады. Атмосфералық қысым арқылы жұмыс жасайтын құбырлы қондырғылар арқылы мұнайды айдау кезінде мұнай құрамынан ашық түсті дистилляттар- бензин, керосин, дизельдік болып бөлініп шығарылады [5] . Атмосфералық қысым кезінде айдаудан қалған қалдық 330-350 ⁰ С температурадан жоғары температурада айырылатын фракция- мазут болып табылады. Бұл қондырғылардың аты атмосфералық құбырлы қондырғы (АҚ) .

Жоғары температураларда қайнайтын мұнай фракцияларын шығару үшін мазут вакуумды қолдану арқылы жұмыс жасайтын қондырғылар арқылы айдалады. Мазутты айдау кезінде шығатын қалдық гудрон деп аталады.

Мұнай өңдеу зауытының жалпы сызбасына және айдауға түсетін мұнайдың қасиеттеріне байланысты атмосфералық айдау қондырғысы немесе атмосфералық және вакуумдық айдауды біріктіретін - атмосфера -вакумдық құбырлы қондырғылармен (АВҚ) жабдықталады.

Зауытты ашық түсті өнімдердің максималды көлемін алу қажеттілігі туған жағдайда, айдауды гудрон шыққанша жүргізеді. Мазут құрамынан бөлініп шығатын қара қоңыр түсті дистиллят фракциялары мен гудроннан кейінгі жеңіл өнім түрлерін (крекинг, кокстеу және т. б. ) . шығару мақсатында түрлі технологиялық процестерді қолдану арқылы қайта өңделеді. Гудронға дейін айдауды зауытта мұнай майларын, коксті, битум өндірісі ұйымдастырылған кезде де жүзеге асырады. Егер жақын орналасқан аймақтар қажеттілігіне отын жанармайларының максималды көлемі қажет болса, онда тек мазутты айдаумен ғана шектеледі.

1. 3 Атмосфералық және атмосфералы-вакуумдық процестерінің өнімдерінің түрлері

Мұнайды бастапқы айдау нәтижесінде атмосфералық қысым жағдайында мына өнімдер өндіріледі [6] .

Негізінен пропан мен бутаннан тұратын сұйытылған көмірсутек газ. Өнім мөлшері мұнайдың кен орнындағы қондырғыларда қаншалықты терең тұрақталғанына байланысты болады. Бұл өнімді күкіртті қосылыстардан тазартылғаннан соң, шаруашылықта отын, газдарды бөлу қондырғыларына, шикізат есебінде пайдалануға болады.
Бензин фракциясы. 30-1800С температурасында айдалады, тауарлық автобензин компоненті ретінде қолданылады, каталитикалық риформинг қондырғылардың компоненті ретінде қолданылады. Екіншілік айдау нәтижесінде алынған тікелей айдалатын жеңіл фракциялар жеке хош иісті көмірсутекті жасауға арналған шикізат - бензол, толуол, ксилол.
Керосиндік фракциясы. 120 -3150С аралығында айдалады. Ауа реактивті қозғалтқыштарында, жарық алуда, тракторлардың карбюратор қозғалтқыштарында отын есебінде пайдаланады. Гидротазалау, сілтімен әрекеттеу немесе меркаптансыздандыру қондырғыларында күкіртті қосылыстардан бөлу және пайдалану сапасын жақсарту мақсатында қосымша әрекеттерден өтеді.
Дизель фракциясы. 180-3500С аралығында айдалады. Бұрын дизел фракциясын атмосфералық газойль, соляр майы деп атап келеді. Бұл фракцияны автомобилдерде, тракторларда, тепловоздарда, теңіз және өзен кемелерінде орналасқан дизель қозғалтқыштарының отыны есебінде пайдаланады. Қажет болған жағдайда, оны гидрогенизациялық әдіспен күкірттен тазалайды.
Мазут. 3500С жоғары температурада айдалады. Қазан отыны есебінде пайдаланады, кейбір кездерде термиялық крекинг қондырғысының шикі заты бола алады.
Мазутта вакуумда айдаудан алынатын өнімдер ассортименті, мұнайды өңдеу вариантына байланысты. Мазутты өңдеудің екі жүйесі бар: май және отын алу. Май алу жүйесінде мазутты өңдеуден 2-3 дистиллятты фракциялар алады, оның әрқайсысын одан әрі тазалаудан өткізеді; тазаланған өнімдерді әртүрлі қатынастарда араластырып, базалық майлардың қажетті сорттарын дайындайды.

Вакуумдық дистилляттар саны мазутты айдау майлық сызба кезінде өңделетін мұнай түрімен анықталады.

Қазіргі кезде қолданыста бар сызбаға сәйкес бастапқы айдау қондырғылары арқылы шығыс мұнайларынан май алу үшін үш вакуумдық дистилляттар алу қажет:

Жеңіл (фракция 300-400 °С),
Орташа (фракция 400-500 °С),
Ауыр фракция (фракция 450-500 °С) .

Дислилляттың әрқайсысы содан кейін тазалаудан өтеді, тазартылған өнімдер түрлі мөлшерде араластырылады. Рецептураға байланысты қоспадан қандай да бір май түрін аламыз.

Мазутты өңдеу жанармай сызбасы жағдайында өндірілетін вакуумдық дистиллят 350-500 ⁰ С температурасында айдалады және каталитикалық крекинг немесе гидрокрекинг үшін шикізат ретінде қолданылады. Бұл фракцияны кей кезде вакуумды газойль деп те атайды.

Гудрон - мұнай айдаудан қалған қалдығы, 5000С жоғары температурада айдалады. Ол 30-400С температурасында қататын жабысқақтығы жоғары өнім. Ол термиялық крекинг, кокстеу қондырғыларында битум мен жабысқақтығы жоғары майларды дайындау мақсатында шикізат ретінде қолданылады.

1. 4 Бастапқы мұнай айдау қондырғыларының технологиялық сызбалары

Атмосфералық және вакуумдық құбырлы қондырғылар бір-біріне тәуелсіз жұмыс жасайды немесе бір қондырғы құрамында бірлеседі. Қолданыстағы атмосфералық құбырлы қондырғылар технологиялық сызбалары негізінде келесі топтарға бөлінеді [8] .

Мұнайды бір реттік буландыру қондырғылары;
Мұнайды екі реттік буландыру қондырғылары;

Алдын-ала жеңіл факцияларды буландыру қондырғысы.

Бір реттік буландыру қондырғысының принципиалды сызбасы 2 суретте келтірілген. Аралық парктен немесе ЭЛОУ қондырғысынан мұнай шикізат сорабы арқылы сорылып алынады және жылу алмастырғыш және құбырлы пеш арқылы ректификация колоннаға жіберіледі. Эвапорациялық кеңістікте мұнайдың бір реттік булануы орын алады. Мұнай буларын содан кейін ректификация арқылы мақсатты фракцияларға бөледі, ал сұйықтықтан ректификацияны қолдану арқылы тез қайнайтын фракцияларды алып тастайды. Екі реттік булану қондырғысының схемасы 2 суретте келтірілген.

I-мұнай, II- газ, III-бензин, IV-керосин, V-дизельді фракция, VI-мазут, VII-су VII-су I-мұнай, II-газ, III-бензин, IV-керосин, V-дизельді фракция, VI-мазут, VII-су

2 - сурет. Мұнайдың екі рет булануымен атмосфералық айдаудың

схемасы

Жылу алмастырғыштарда қызған мұнай бензинсіздендіретін ректификациялық колоннаға түседі, бұл жерде мұнайдың булануы жүреді. Пайда болған булардың саны көп емес, себебі мұнай тек 200-220 °С-ге дейін ғана қыздырылады. Булар негізінен жеңіл бензиндік фракциялардан тұрады. Бензинсіздендіру колоннасының ректификациялық табақшадан ауыр фракциялар бөлінеді және бу түрінде колоннадан шығып кетеді. Бензин буларымен қоса АҚ қондырғысына түсетін мұнаймен су және газ булары.

Жартылай бензинсіздендірілген мұнайды сорғышпен алып және құбырлы пеш арқылы негізгі атмосфералық колоннаға жібереді, мұнда мұнайдың қайта булануы жүреді және булардың ректификациясына ауыр бензинді (кейіннен бензинсіздендірілген колоннадағы бензинмен араластырылады), керосинді және дизельді фракцияны айырады. Қалдығы мазут.

Аралық жағдайды алдын-ала буланған схема алады. Осы секілді қондырғыларда мұнай жылу алмастырғыштардан алдын-ала буландырғыштарға (эвапоратор - толық цилиндрлік аппарат) түседі, мұнда бір реттік булану жүреді және мұнайдан жеңіл фракцияның булары бөлінеді. Сұйық бөлігі пеш арқылы ректификациялық колоннаға түседі. Сондай-ақ осында жеңіл фракцияның булары эвапоратордан келеді. Бұл схемада булану екі рет өтеді, ал ректификация өзге айдалатын фракциялармен бірге жүргізіледі, сондай-ақ бір реттік булану схемасымен де.

Бір реттік булану схемасының артықшылығы жеңіл және ауыр фракциялардың бірге булануы. Ол ауыр компоненттердің мұнай қыздыруының салыстырмалы (300-325 °С) температурасында терең бөлінуіне көмектеседі. Бір реттік буланудың қондырғылары компонентті, құбыр ұзындығы қысқа, басқа қондырғыларға қарағанда отынды аз талап етеді. Бір реттік булану схемасының кемшіліктері мыналар:

бензинді фракция жоғары (15 %-дан көп ) мұнайды айдау кезінде жылу алмастырғыш және пештің змеевиктік құбырларында қысым көбейеді, ал ол қатты және металды көп қажет ететін аппаратураны қолдануға итермелейді, шикізаттық сорғыштың айдаушының линиясындағы қысымды көбейту.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.