Салық салу объектілері

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

Дипломдық жұмыс тақырыбының өзектілігі. Бюджеттің жекелеген түрлерінің кірістері мен шығындарын қалыптастыру, оларды теңестіру процессінде заңмен реттеліп отыратын белгілі бір қаржылық өзара қарым - қатынастар пайда болады. Осы элементтердің барлығы - бюджет жүйесін ұйымдастыру мен құрудың қағидаттары, оның буындарының өзара қатынастары мен байланысының ұйымдық нысандары, бюджет құқықтарының жиынтығы - бюджет құрылысын құрайды

Мемлекеттік органдардың өздерінің функцияларын орындауы үшін басқарудың барлық деңгейлерінде тиісті қаржы базасы болуы тиіс. Осы мақсатпен әр елде аймақтардың шуруашылығын, әлеуметтік сферасын, әрбір әкімшілік - аумақтық бірліктерді абаттандыруды, заң шығарушы билікті, басқару аппаратын ұстауды және басқа шараларды қаржыландыру үшін олардың ақша ресурстарын жұмылдыруды қамтамасыз ететін бюджеттер тармақтарының желісі құрылады.

Дүниежүзінің әр түрлі елдерінде бюджет құрылысы мемлекеттің құрылысына, аумақтық - әкімшілік бөлінісіне, экономиканың даму деңгейіне және нақтылы мемлекеттің басқа айрықша белгілеріне байланысты өзгешеліктермен ерекшеленеді.

Бюджет құрылысында басты орынды бюджет жүйесі алады, ол экономикалық қатынастарға және құқықтық нормаларға негізделген түрлі деңгейлер бюджеттерінің, сонымен бірге бюджет процестері мен қатынастарының жиынтығын білдіреді. Әр түрлі елдердің бюджет жүйелері өзінің құрылымы бюджеттің жекелеген түрлерінің саны жағынан түрліше болып келеді, өйткені олардың аумақтық құрылысы мен аумақтық бөлінісіне байланысты болады.

Бюджет жүйесінің құрамы елдің ұлттық - мемлекеттік құрылымымен анықталады. Мемлекеттің федеративтік және унитарлық құрылымы болуы мүмкін. Федеративтік мемлекеттерде бюджет жүйесі үш буыннан тұрады: мемлекеттік бюджет, федералдық бюджет немесе орталық мемлекеттің бюджеті.

Тақырыптың зерттелу дәрежесі. Қазақстан Республикасының меншікке салынатын салыққа байланысты сұрақтарға Қазақстан Республикасының экономистері көп қөңіл бөлген. С. М. Найманбаев, А. Д. Үмбеталиев, Хамзин К., Атыгаева З., Керімбек Ғ. Е. , Аттапханов К. А, Есенбаев М. Т, Жангабулова С., Илимжанова 3., Насымбаев Е., Тусупжанов С, Евсюков А, Манапов Н. Ш., Тулегенов Н., Сарсенбаев М. сияқты экономистер өздерінің еңбектерінде салық салу сұрақтарына ғылыми әдебиеттеріне көп назар аударылады.

Бірақ елдегі болып жатқан экономикалық өзгерістермен байланысты бұл мәселе зерттелу барысында, сонымен дипломдық жұмыстың мақсаты анықталады.

Дипломдық жұмыстың мақсаты - меншікке салынатын салықтардың мәнін ашып оларды жетілдіру жолдарын ұсыну.

Осы мақсаттарға жету үшін мынадай міндеттер қойылды:

-жер салығы - меншікке салынатын салықтың негізі екенін айқындау;

- көлік құралдарына салынатын салықтың экономикалық мазмұнын ашу;

- меншікке салынатын салықта мүлік салығының алатын орнын қарастыру;

- Ақмола облысының салық Департаментінің меншікке салық салу саясатын талдау;

- Ақмола облысы бойынша жергілікті бюджеттің кірісі мен салықтық түсімдерін зерттеу;

- меншікке салық салумен байланысты туындаған проблемаларын және оларды шешу жолдарын ұсыну;

- дағдарыс жағдайында меншікке салық салуды мемлекеттік реттеудің тәсілдерін ұсыну.

Зерттеу объектісі - меншікке салынатын салықты есептеу, төлеу тәртіптері.

Зерттеу пәні - Ақмола облысы бойынша Салық Департаменті.

Дипломдық жұмыстың теориялық және әдістемелік негіздері - болып интернет - сайттар мәліметтері, Ақмола облысы бойынша Салық Департаментінің мәліметтері, Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігінің мәліметтері, отандық және шетелдік авторлардың ғылыми әдебиеттері, мерзімді баспа мәліметтері қолданылған.

Дипломдық жұмыстың ғылыми жаңашылдығы және тәжірибелік маңызы - меншікке салық салумен байланысты туындаған проблемалар қарастырылып, оларды шешу жолдары ұсынылды.

Зерттеу әдістері - дипломдық жұмыста ғылыми абстракция, синтез, гипотеза, индукция, талдау және салыстырмалы трендтік талдау әдістері қолданылған.

Дипломдық жұмыстың тәжірибелік негізі - Ақмола облысы бойынша Салық Департаменті.

Дипломлық жұмыс кіріспеден, үш тараудан, қорытындыдан, қолданылған әдебиеттер мен қосымшалар тізімінен тұрады.

Бірінші тарауда салықтық тексерулердің мәні, түрлері және олардың экономикадағы рөлі, салықтық тексерулерін жүргізу тәртібі, салық тексеруі нәтижелері.

Екінші тарауда Ақмола облысының Салық Департаментінің аудит бөлімінің салық тексеруі, Көкшетау қаласындағы жүргізілген салықтық тексеру түрлерін талдау, салық тексерулердің бақылауын жасау.

Үшінші тарауда Ақпараттық технологиялар: Қазақстан Республикасының салықтық әкімшілдік инфрақұрылымының негізгі элементі Қазақстан Республикасындағы салықтық тексерулерді одан әрі жетілдіру жолдары жасалған.

Дипломдық жұмыстағы зерттеудің нәтижелері қорытындыда жинақталған.

1 МЕНШІККЕ САЛЫНАТЫН САЛЫҚТАР

1. Жер салығын төлеушілер және салық салу объектілері

Жер - белгілі бір өлшемдегі пайдалану мүмкіндігі орасан зор табиғи байлық. Азамзат жерді пайдалану арқылы өзінің қажеттіліктерін қанағаттандырып келеді. Қазақстан Республикасының енң байтақ жері бар. Жер салығы 1992 жылы енгізілді. Жер салығын енгізу мынандай мақсаттарды көздейді:

• экономиканың әдістермен жерді ұтымды пайдалану;

1. тұлғаларды жерге орналастыру;
2. жердің құнарлығын арттыру;
3. жерді қорғау жөніндегі шараларды енгізу үшін төлемдер төлеу;
4. аумақтың әлеуметтік - мәдени дамуы үшін бюджет кірістерін қалыптастыру.

Жер салығы - жер ресурстарын басқару жөніндегі уәкілетті орган әр жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша берген жерлердің мемлекеттік сандық немесе сапалық есебінің деректері негізінде меншік құқығын, тұрақты жер пайдалану құқығын, өтеусіз уақытша жер пайдалану құқығын куәландыратын құжаттарға сәйкес есептеледі. Барлық жерлер салық салу мақсатында олардың арналған нысанасы мен тиесілілігіне қарай мынандай санаттарға бөлінеді[1] :

• ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлер;

1. елді мекендер жерлер;
2. өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс және өзге де ауыл шаруашылығы емес мақсаттағы жерлер;
3. ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жерлері, сауықтыру, рекреациялық және тарихи - мәдени мақсаттағы жерлер;
4. орман қорының жерлері;
5. су қорының жерлері;
6. запастағы жерлер.

Жердің белгілі бір немесе өзге санатқа жататындығы Қазақстан Республикасының жер туралы заң актілерімен белгіленеді. Елді мекендер жерлері салық салу мақсаты үшін мынандай екі топқа бөлінеді:

1. тұрғын үй қоры, соның ішінде олардың жанындағы құрылыстар мен ғимараттар орналасқан жерлерді қоспағанда елді мекендер жерлері,
2. тұрғын үй қоры, соның ішінде олардың жанындағы құрылыстар мен ғимараттар орналасқан жерлер.

Жерлердің мынандай санаттарына салық салынбайды:

10. ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерлері;
11. су қорының жерлері;
12. орман қорының жерлері;
13. запастағы жерлер.

Жер салығы бойынша жеңілдіктер:

Жер салығы бойынша бірнеше салық жеңілдіктері берілген. Атап айтқанда:

14. 1995 жылы 24 сәуірдегі «Салықтар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығына сәйкес;
15. елді мекендердің жалпы пайдаланудағы жер учаскелеріне салық
16. салынбайды;
17. жер салығын төлеуден босатылады:
18. балаларды сауықтыру мекемелері, қорықтар, ұлттық дендрологиялық және зоологиялық парктер, ботаника бақтары, зираттар;
19. мемлекеттік бюджет есебінен қаржыландырылатын мемлекеттік
20. табиғат және тарих пен мәдениет ескерткіштерін қорғау органдары;
21. Қазақстан Республикасы мүгедектерінің ерікті қоғамы Қазақ зағиптар қоғамы, Қазақ саңыраулар қоғамы, Ақыл-есі мен дене бітімінің кемістігі бар балалар мен жасөспірімдерді әлеуметтік бейімдеу мен олардың еңбек ету қабілетін қалпына келтіру орталығы:

1. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі мен оның бөлімшелері;
2. Ауыл шаруашылық мақсаттар үшін иеленуге немесе пайдалануға
3. бүлінген немесе өнімділігі аз жерлерді алған Қазақстан Республикасының заңды және жеке тұлғалары, пайдаланудың алғашқы он жылында;
4. Ұлы отан соғысына қатысушылар және сапарға теңестірілген тұлғалар:
5. I және II топ мүгедектері;
6. Құрылғылар алып жатқан 0:
7. 0, 25 гектар шегіндегі жерлерді қоса алғанда, өзіндік қосалқы шаруашылық, саяжай салу, бау-бақша үшін алған жеке тұлғалар

Бүгінгі таңда жер салығын төлеуден босатылады.

1. бірыңғай жер салығын төлеушілер, шаруа қожалықтарына арналған арнайы салық режимі қолданылатын қызметті пайдаланылатын жер учаскелері бойынша;
2. мемлекеттік мекемелер;
3. салық режимінің екінші үлгісі бойынша салық салу жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушылар;
4. уәкілетті органдардың қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу мекемелердің мемлекеттік кәсіпорындары;
5. Ұлы отан соғысына қатысқандар және солардың теңестірілген адамдар мүгедектер, сондай-ақ бала кезінен мүгедектердің ата-аналарының біреуі;
6. тұрғын үй қоры, соның ішінде оның жанындағы құрылыстар мен ғимараттар алып жатқан жер учаскілері бойынша;
7. үй маңындағы жер учаскелері бойынша;
8. жеке үй (қосалқы) шаруаларын жүргізу, бау-бақша шаруашылығы үшін берілген және құрылыс алып жатқан жерлерді қоса алғанда, саяжай құрылысына арналған жер учаскелері бойынша;
9. гаражға арналған жер учаскелері және үй маңындағы жер учаскелер бойынша;
10. «Ардақты ана» атағына ие болған аналар;
11. «Алтын алқа» алқасымен наградталған көп балалы аналар;
12. Діни бірлестіктер.

Салықты есептеу тәртібі және төлеу мерзімдері. Заңды тұлғалардың салықты есептеу тәртібі мен төлеу мерзімі. Заңды тұлғалар жер салығы салаларын салық базасына тиісті салық ставкасын қолдану арқылы дербес есептейді [15, 112б] .

Кесте 1 - Жер салығының базалық салық ставкалары

Кесте 1 - жалғасы

Заңды тұлғалар салық кезеңі ішінде жер салығы бойынша ағымдағы төлемдерді есептеуге және төлеуге міндетті. Ағымдағы төлемдердің сомалары ағымдағы жылдың мына мерзімдерінен кешіктірмей тең үлестермен төлеуге тиіс:

1. 20 ақпанда;
2. 20 мамырда;
3. 20 тамызда;
4. 20 қарашада.

Жаңа құрылған салық төлеуші құрылған күннен кейінгі кезекті мерзім ағымдардағы төлемдерді төлеушілердің бірінші мерзімі болып саналады. Уәкілетті органның қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу мекемелерінің мемлекеттік кәсіпорындары және діни бірлестіктерге пайдалануға немесе жалға берілген салық салу объектілері бойынша ағымдағы төлемдерді төлеудің соңғы мерзімінен кейінгі түпкілікті есеп айырысу және салық сомасын төлеу декларация табыс ету мерзімі басталғаннан кейін он жұмыс күні мерзімнен кешіктірмей төлейді [16, 34б] .

Салық кезеңі ішінде жер салығы бойынша міндеттемелер өзгерген жағдайда, ағымдағы төлемдер салық міндеттемелер өзгерген жағдайда, ағымдағы төлемдер салық міндеттемелерінің өзгерту сомасына жер салығын төлеудің алдағы мерзімдері бойынша тең үлестермен түзетіледі.

Салық салу объектілеріне құқықтар салық кезеңінің ішінде берілген жағдайда салық сомасы жер учаскесіне құқықты іске асырудың нақты кезеңі үшін есептеледі. Осы құқықтарды беретін тұлғаның жер учаскесіне іс жүзінде иелік еткен кезеңі үшін төлеуге жататын салық сомасы құқықтарды мемлекеттік тіркеуге дейін немесе тіркеген кезде бюджетке енгізілуі тиіс.

Бұл ретте бастапқы төлеушіге ағымдағы жылдың 1 қаңтарынан бастап ол жер учаскесін берген айдың басына дейін есептелген салық сомасы көрсетіледі. Одан кейінгі төлеушіге салық органдары жіберетін жер салығының есептелген сомасы туралы хабарламада оның жер учаскесіне құқығы пайда болған кезеңдегі ай басынан есептелген салық сомасы көрсетіледі.

Жер учаскесіне құқықтарды мемлекеттік тіркеу кезде салықтың жылдық сомасын бюджетке тараптардың (келісім бойынша) бірі енгізуі мүмкін. Жер учаскесіне құқықтарды мемлекеттік тіркеу кезінде төленген салық сомасы кейіннен қайта төленбейді. Салық төлеуші салық кезеңінде декларация табыс ету мерзімі басталғаннан кейін он жұмыс күні мерзімнен кешіктірмей біржолата есеп айырысуды жүргізіп, жер салығын төлейді.

Осы ережелер бюджеттен есеп айырысуды ауыл шаруашылық өнімдерін өндірушілерге арналған арнайы салық режимінде жүзеге асыратын заңды тұлғаларға, аталған арнайы салық режимі қолданылатын қызметке пайдаланылатын жер учаскелері бойынша қолданылмайды. Жекелеген жағдайларда салық есептеудің ерекшеліктері. Бірнеше салық төлеушілердің пайдалануындағы үйлер, құрылыстар мен ғимараттар орналасқан жер учаскелеріне жер салығы олардың бөлек пайдалануындағы үйлер мен құрылыстардың алаңына барабар әр салық төлеуші бойынша жеке есептеледі.

Уәкілетті органның қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу мекемелерінің мемлекеттік кәсіпорындары және діни бірлестіктер үйдің, құрылыстың және ғимараттың бір бөлігін жалға берген кезде жер салығы осы жер учаскесінде орналасқан барлық үйлердің, құрылыстар мен ғимараттардың жалпы алаңындағы жалға берілген үй-жай алаңының үлес салмағына қарай есептелуге тиіс. Тұрғын үй қорының құрамындағы жылжымайтын мүлікті заңды тұлға сатып алған жағдайда, жер салығы тұрғын үй қоры, соның ішінде оның жанындағы құрылыстар мен ғимараттар алып жатқан жерлерді қоспағанда, елді мекендердің жерлеріне салынатын салықтың белгіленген базалық ставкалары бойынша есептелуге тиіс [16, 98б] .

Жеке тұлғалардың салықты есептеу тәртібі және төлеу мерзімдері.

Жеке тұлғалар (өз қызметінде пайдаланатын жер учаскелері бойынша жекелеген кәсіпкерлерді, жеке нотариустар мен адвокаттарды қоспағанда) төлеуге жататын жер салығын есептеуді салық органдары тиісті салық ставкалары мен салық базасын негізге ала отырып, 1 тамыздан кешіктірілмейтін мерзімде жүргізеді.

Салық кезеңі ішінде салық салу объектілеріне құқықты берген жағдайда салық сомасы жоғарыда келтірілген ережелер ескеріле отырып есептеледі.

Жеке тұлғалар (өз қызметінде пайдаланатын жер учаскелері бойынша жеке кәсіпкерлерді, жеке нотариустар мен адвокаттарды қоспағанда) бюджетке жер салығын ағымдағы жылдың 1 қазанынан кешіктірмей төлейді.

Жеке кәсіпкерлер, жеке нотариустар, адвокаттар өз қызметінде пайдаланатын жер учаскелері бойынша жер салығын заңды тұлғалардың жерлеріне белгіленген тәртіппен есептеледі және төленеді.

2. Көлік құралдарына салынатын салықтың экономикалық мазмұны

Көлік құралдарына салынатын салық - мемлекет пен көлік құралдары арасындағы экономикалық қатынасты реттейтін салық. Көлік құралдарын иелері көлік құралдарын иемдену барысында республиканың автокөлік жолдарын пайдаланады. Ал осы автокөлік жолдарын қаржыландыру мемлекеттік бюджеттен жүзеге асырылады. Сондықтан да көлік салығының экономикалық мәні зор. Көлік құралдарына салынатын салық тікелей нақты салық болып табылады. Меншік құқығында салық салу объектілері бар жеке тұлғалар және меншік, шаруашылық жүргізу не оралымды басқару құқығында салық салу объектілері бар заңды тұлғалар, олардың құрылымдық бөлімшелері көлік құралдарына салынатын салықтың төлеушілері болып табылады.

Лизинг алушы қаржы лизингі шарты бойынша берілген салық салу объектілері бойынша көлік құралдары салығын төлеуші болып табылады. Мыналар көлік салығын төлеушілер қатарына жатпайды [16, 32б] :

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс