Салық қызметі органдарының лауазымды тұлғалары салық төлеушіге

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 62 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе6

1 Салық жүйесінің түсінігі мен құрамы, салық міндеттемелерінің орындалу қағидалары10

1. 1 Салық жүйесі ұғымы және салық салу қағидалары10

1. 2 Салық төлеушінің негізгі құқықтары мен міндеттемелері20

1. 3 Салық міндеттемелерінің орындалу тәсілдері29

2 Қазақстанда салық жүйесін ұйымдастырудың жай күйін талдау35

2. 1 Салық міндеттемесін мерзімінде орындалмағанын орындаумен қамтамасыз ету тәсілі және оның салық міндеттемесін орындауға тигізетін ықпалы35

2. 2 Қазақстан Республикасы бойынша салық міндеттемесін орындаумен қамтамасыз ету және салық жүйесін жетілдірудің бағыттарын талдау42

2. 3 Бюджеттік салықтарды есептеу мен төлеудегі салық мекемелерінің бақылаушылық-экономикалық қызметі47

3 Салық төлеушілер мен салық міндеттемесін орындау мәселелері және оны шешу жолдары49

3. 1 Салық жүйесін ұйымдастыру жолдары49

3. 2 Қазақстанда салық жүйесін тиімді қалыптастыруды жетілдіру жолдары55

Қорытынды62

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі65

Кіріспе

Ұйымдық-құқықтық жағынан салықтар - бұл мемлекет біржақты тәртіппен заң жүзінде белгілеген, белгілі бір мөлшерде және мерзімде бюджетке төленетін қайтарусыз және өтеусіз сипаттағы міндетті ақшалай төлемдер. Салықтардың экономикалық мәні олардың өзінің функциялары мен міндеттерін жүзеге асыру үшін мемлекет жұмылдыратын ұлттық табыстың бір бөлігі болып табылатындығында.

Салықтар қаржының бастапқы категориясы болып табылады. Салықтар мемлекетпен бірге пайда болды және

мемлекеттің өмір сүріп, дамуының негізі болып табылады. Адамзат дамуының бүкіл тарихы бойына салық нысандары мен әдістері өзгерді, игерілді, мемлекеттің қажеттіліктері мен сұрау салуларына бейімделді. Салықтар тауар-ақша қатынастарының ахуалына әсер ете отырып, олардың дамыған жүйесінде айтарлықтай өрбіді. Мемлекет құрылымының өзгеруі, өркендеуі әрқашан салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен қабаттаса жүреді.

Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық-экономикалық құрылысы мен саяси іс-бағытына қарамастан ұлттық мемлекет кірістерінің негізгі көзі - ұлттық табысты қайта бөлудің басты қаржылық құралы, мемлекеттің кірістерін және бюджеттің кірістерін қалыптастырудың шешуші көзі болып табылады. Салықтарда мемлекеттің экономикалық мазмұны нақты түрде көрінеді, ал салықтардың әлеуметтік -экономикалық мәні, олардың түрлері мен рөлі қоғамның экономикалық құрылысымен, мемлекеттің табиғатымен және функцйяларымен айқындалады. Белгілі философ Френсис Бэкон салықтарды төлеу - әрбір азаматтың қасиетті борышы деген еді.

Қазақстан Республикасы Конституциясының 35-ші бабында: заңды түрде белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу әркімнің борышы әрі міндеті болып табылады, - деп жазылған.

Салық кодексінде жаңашылдық міндеттемесі, оны орындау, есеп және салықтық міндеттемені орындау бойынша бюджетпен есеп айырысу кезінде салықтар басқа да міндетті төлемдердің артық төленген сомасын кайтару, салықтар төлеу бойынша салық міндеттемесін орындау мерзімдерін өзгерту мерзімінде орындалмаған салық міндеттемесін орындаумен қамтамасыз ететін тәсілдер салық берешектерін мәжбүрлеп өндіріп алу шаралары мен салық міндеттемесін тоқтату негіздемелері ұғымынан тұратын «салық міндеттемесі» болып табылады.

«Міндеттеме» ұғымы азаматтық құқықтық саласында пайдаланылды, басқа құқық салалары осы ұғымды кей кездері пайдаланған. Атап айтқанда, Қазақстан Республикасының салық заңдарында осы ұғым 1991 жылы салық міндеттемесін айқындап беретін «Қазақстан Республикасындағы салық жүйесі туралы» заңында және ол тоқтаған сәтте пайда болды. Осылайша заң шығарушы құқықтық басқа да салаларында міндеттеме құру бойынша әрекет жасады.

Салық кодексіне сәйкес салық төлеуші мыналарға міндетті салық заңнамаларына сәйкес пайда болатын мемлекет алдындағы салық төлеушінің міндеттемесі болып табылады:

- салық органына тіркеу есебінен қою;

- салық салу объектілері мен салық салуға байланысты обектілерді айқындау;

- салықтар және бюджетке төленетін төлемдерді есептеу;

- салық есептемесін жасау, белгіленген мерзімдерде оны беру;

- салықтар және бюджетке төленетін төлемдерді төлеу.

Осылайша салық кодексі жиынтығында салық төлеушінің салық міндеттемесін қарастырады.

Жоғарыда айтылып кеткеннен дипломдық жобаның актуалдылығын көреміз.

Тиімді салықтық саясат жүргізбей, мемлекет өмір сүре алмайды. Қазіргі күнгі мемлекеттің басты саясаты тиімді салықтық саясатты дамыту, оны жасау өте қиын міндеттерді шешуді талап етеді. Мемлекет кез келген жолмен және кез келген әдіспен өз бюджетін барынша толтыруға талпынады. Салық салу жүйесін жекелей алғанда, оны нарықтық қатынастардың жаңалықтарына жатқызуға болмайды, бірақ жаңалық болып тәуелсіз бақылаудың пайда болуы табылады. Ол қоғамдық тәжірибелік қажеттілікті жүзеге асыруды, пайдаланушылар қызығушылығындағы экономикалық субъектілер ісі жөніндегі қаржылық ақпараттардың нақтылығын растауды қамтамасыз етті.

Салықтар мемлекетпен бірге пайда болды және мемлекеттің өмір сүріп, дамуының негізі болып табылды.

Салық - мемлекет өмір сүруінің және оның қызметін қаржыландырудың басты көзі. Осы үшін мемлекет салықтың бірнеше түрінің жиынтығынан тұратын өзіндік салық жүйесін құрады. Осыған сәйкес әрбір салық үшін, оның өзіндік салық төлеушісі, салық салу объектісі, салым мөлшері, төлем тәртібі және жеңілдіктері анықталады. Сонымен қатар салықтық құрылым ерекше билік өкілеттілігімен ерекшеленген (әсіресе салықтық бақылау жүргізу жағынан), мамандандырылған салықтық мекемелер жүйесі. Салық мекемелерінің басты міндеті бюджетке салықтық төлемдердің толық және уақытында түсуін қамтамасыз ету болып табылады, яғни салықтық бақылау. Қазақстандағы салық жүйесін екі түрге бөліп қарастыруға болады. Жалпы мемлекеттік және жергілікті. Жалпы мемлекеттік салыққа кіріс салығы, акциз, құнды қағаз, тіркеудегі жинақ, жергілікті салыққа жер салығы, жеке тұлға және мүлкіне салынатын салықтар болып табылады.

Салықтық есеп берудің электронды формасының маңызы мен даму жолдары қазіргі кезде нығайып келеді.

Әдеттегі салыққа қарағанда алдын ала кіріс салығы бухгалтерлік есептеме емес, физикалық көрсеткіштердің (кәсіпорын тепкен жер, жергілікті жердің көлемі, қаланың ішіндегі мекен-жайы, қызмет түрі, кәсіпорынның сыртқы кейпі және т. б. ) біріктірілуімен анықталады. Салық бір жылға есептелініп, ай сайын төленеді.

Осыған сәйкес дипломдық жұмыстың таңдап алынған тақырыбы өзекті болып табылады, себебі салық салу механизмі, олардың құрылымы, салық мөлшері мен нысандары, сонымен қатар салықтық бақылауды ұйымдастыру және Қазақстан Республикасының салықтық түсім бөлімі бойынша бюджеттің орындалуындағы оның рөлін көрсететін Қазақстанның салық саясатын зерттейді.

Салық комитетінің басшылары кездесуге қатысушыларды Елбасының Жолдауында айтылған міндеттерді жүзеге асыру мақсатында атқарып жатқан істерімен таныстыра келе, соған сәйкес салық заңдарына төмендегідей өзгерістер енгізудің ұсынылатындығы туралы хабардар етті, оның ішінде:

- 2010 жылдан бастап қосылған құн салығының ставкасын 1 пайызға, ал

- 2010-2011 жылдарда тағы да 1-2 пайызға төмендету;

- 2009 жылдан бастап барлық жеке тұлғалар үшін табыс салығының 10

пайыздық бекітілген ставкасын енгізу;

- 2009 жылдың 1 қаңтарынан шағын бизнес субьектілері үшін салық

салудың кемітілген бірыңғай салық ставкасын енгізу;

- 2010 жылдан бастап әлеуметтік салықты орта есеппен 30 пайызға

төмендету және басқалары

Осы дипломдық жұмыстың басты мақсаты салықтардың төленуін бақылауды іске асырудың әдістері мен түрлерін, сонымен қатар қазіргі кезеңде Қазақстан Республикасында салық саясатын іске асырудағы салықтық бақылаудың рөлін анықтау.

Дипломдық жұмыстың қойылған мақсатына қарай міндеттері анықталды, жасалған зерттеулер аясында:

- мемлекеттің салықтық қызметін және оның салық салу саласындағы саясатын мінездеу;

- Қазақстан Республикасының салықтық жүйесіне сараптама жасау және оның мемлекеттік бюджетті толықтырудағы рөлі;

- Қазақстан Республикасының салықтық заңнамалар негізінде салықтық бақылауды жүргізудің тәртібі мен әдістерін зерттеу және Қазақстан Республикасы қаржы Министрлігі салық мекемелерінің бақылау қызметтерін қарастыру;

- салық жүйесінің түсінігі мен құрамы, салық міндеттемелерінің орындалу қағидалары;

- Қазақстанда салық жүйесінің ұйымдастыру мен тиімді қалыптастыруды жетілдіру жолдары.

Мемлекеттік бюджет табысының толық және уақытында толығуына септігін тигізетін мемлекет пен салық төлеушілер арасындағы қарым-қатынас осы дипломдық жұмыстың зерттеу нысаны болып табылады.

Салықтық бақылаудың әдістері зерттеудің талқылау тақырыбы болып есептеледі.

Дипломдық жұмысты жазу үшін теориялық негіз болып Қазақстандық және шетел авторларының ғылыми еңбектері, Қазақстан Республикасының нормативті актілері, статистикалық мәліметтер, периодикалық басылым материалдары табылды.

Дипломдық жұмыс үш тараудан, кіріспе, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1 Салық жүйесінің түсінігі мен құрамы, салық міндеттемелерінің орындалу қағидалары1. 1 Салық жүйесі ұғымы және салық салу қағидалары

Салықтар дегеніміз, жалпы мемлекеттік қажеттіліктерді қанағаттандыру мақсатында, мемлекеттік жоғарғы өкілді орган қабылдаған нормативті акті заңның негізінде, сондай-ақ, заңда белгіленген мөлшерде және уақытта заңды және жеке түлғалардан міндетті түрде, қайтарылмайтын және ақысыз негізінде бюджетке алынатын ақшалай төлемдер. Осы берілген түсінікті жан-жақты талдап, салыстыру мақсатында басқа да авторлардың көзқарасына тоқталамыз.

Көптеген экономистер салықтардың түсінігін, мәнін ашуға тырысты. Алғаш рет салықтардың мәні Д. Рикардоның еңбектерінде зерттелген. «Салықтар - ел капиталы немесе кірісінен алынып, үкімет иелігіне түсетін өнімнің бөлігі» деп көрсетті ол.

Салық теориясына Ресейдің ғалымдары да өзіндік үлес қосты. Н. Тургенев Ресей экономикасын зерттей отырып, былай деді: «Салық - қоғамның немесе мемлекеттің бір мақсатқа жетудегі мәні. Халық мемлекетке бірігіп, оған басшылық жасауға және салық салуға құқық берді».

Ал А. Соколов: «Салық дегеніміз мемлекет шығындарын жабу және экономпкалық саясатты шешу үшін кәсіпкерлерден алынатын мәжбүрлік алым» деп көрсетті. Соколовтың бұл анықтамасы салыктың түпкі мәнін көрсетеді. Ол тек ғана салықтың фискалдық кызметін жүргізіп қоймай, осы

Жиналған салықтарды мемлекеттің саясаттарын жүргізуге қолдану қажеттілігін айтады.

Мысалы, Гуреев В. И. салықтарды «міндетті жарна» деп атайды және мынадай түсінік береді: «міндетті жарна дегеніміз заңды және жеке түлғалардың кәсіпкерлік қызметтерінен және басқа түсім көздерінен тапқан табыстарының бір бөлігін заңмен белпленген тәсілмен ақшалай түрде алу».

Ал салық жөнінде, мемлекеттің заңды және жеке тұлғалардан тиісті деңгейде бюджетке алатын міндетті жарнасы деген анықтама берген. Белгілі ғалым Пепеляев С. Г. салыққа мынадай анықтама береді «салық мемлекеттің өкімет билігі субьектілерінің төлем қабілеттілігін қамтамасыз ету мақсатында, мемлекеттік мәжбүр етумен қамтамасыз етілген міндетті, қайтарылмайтын және дербес ақысыз түрінде заңды және жеке түлғалардан заңда белгіленген тәртіппен алынатын меншіктері».

Осы автордың айтуы бойынша, егер қандай да болмасын міндетті төлемді алу заңда белгіленіп, негізделмеген жағдайда, оларды алу заңсыз болып табылады. Ал салық телеуші бұл жерде азамат ретінде емес, сонымен қатар меншік иесі де болғандықтан салықтарды төлеу оның жеке меншік жөніндегі құқығынан шығатын әлеуметтік міндеті.

Қазақстандық, белгілі экономист-ғалым Қарағүсова Г. Ж. «салықтар деп, жалпы мемлекеттік мұқтаждықтарды өтеуге жұмсалатын және қабылданған заң негізінде мемлекетке алынатын еріксіз немесе міндетті алымдарды айтады» деген анықтама береді.

Қаржылық қүқық саласының Қазақстан бойынша берілетін бір әйгілі ғалымы Худяков А. М. өз еңбегінде салықтардың түсінігін беріп қана қоймай, олардың басқа төлем түрлерінен ажыратуға қажетті ерекшеліктерін ашып көрсеткен. Бұл ерекшеліктер салықтардың өз құқылық және экономикалық табиғатына тән белгілер болып табылады.

- салық - әрқашан мемлекет тарапынан енгізілінеді және алынады. Бұл жерде мемлекет саяси субъектісі ретінде көрінеді;

- салық - мемлекеттің біржақты түрде белгілейтін төлемі. Бұл жерде мемлекет салық төлеушілердің келісімін қажет қылмайды. Осы айтылған жағдайлар Конституция баптарында көрініс тапқан: Заңды түрде белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу әркімнің борышы әрі міңдеті болып табылады;

- салық - әрқашанда ақшадай түрдегі төлем. Осы белгісі бойынша салықтар әртүрлі мүліктік міндеттемелердің - тәркілеу, реквизициялау және т. б. ерекшеленіп тұрады;

- салық - әрқашанда ақшаларды еріксіз алу. Бұл жерде салық төлеушіге оның ақшаларын еріксіз алу механизмі құрылады;

- салық - заң жүзінде белгіленген ақшаларды алу. Мемлекет салықтарды ашықтан ашық заңға негізделген күйінде алады. Яғни жеке меншіктегі ақшалар мемлекет меншігіне ауысады;

- салық - міндетті төлем. Салық төлеушінің салық телеу жөніндегі міндетті салық қызметі органдарының төленген салықты қабылдау жөніндегі міндетімен ұштасады;

- салық - тек құқылық формада қездесетін төлем. Салықтар нормативтік сипаттағы заң актілерімен белгіленеді;

- салық - тек мемлекеттік кіріске түсетін төлем;

- салық - тұрақты ақша міндеттемелерін туғызатын төлем;

- салық - баламасыз төлем. Яғни, салық қандайда болмасын көрсетілген қызмет немесе сатып алған тауарларға төлейтін төлем емес, ол тек ақысыз төлем.

А. И. Худяковтың айтуы бойынша салықтардың басты белгісі салық нысанасының ауысуы, меншік иесінің ауысуы болып табылады. Мемлекеттік емес заңды тұлғалармен жеке түлғалардың салық төлеу кезінде мемлекет қарамағына өтетін ақшалары мемлекет меншігіне айналады.

Ал мемлекеттік заңды тұлғалардың салықтарды мемлекет қарамағына түскенімен, олардың (заңды тұлғалардың, ақшалардың) иесі мемлекет болып қала берді. Бұл жерде мемлекет салықтарды белгілеу және алу процесінде саяси субъекті ретінде, ал міндетті төлемдерді белгілеу және алу кезінде - меншік иесі ретінде болады. Салықтарды алу кезінде мәжбүрлі (еріксіз) түрде меншік формасы өзгертіледі. Қорыта келіп айтқанда міндетті төлемдер - өз кірістерінің бөлігі, ал салықтар - бөтен кірістердің бөлігі.

Салықтар әркашаңца мемлекет пен халықтың жан-жақты мұқтаждықтарын қанағаттандыру және өндірісті дамыту мақсатында ұлттық табысты және жалпы ішкі өнімді, сондай-ақ жалпы қоғамдық өнімді қайта бөлуге байланысты экономнкалық қатынастарды көрсетеді. Сондықтан, олар мемлекеттің заңды және жеке тұлғалармен арасыңдағы экономикалық (қаржылық) қатынастарын сипаттайтын экономикалық категория болып табылады.

Енді салық салу саласында міндеттемелерін және олардың орындалу тәртібін анықтайтын заңды құрылымға, яғни салық туралы заңның элементтеріне тоқталамыз. Тек салық туралы заңның элементтерінің жиынтығы арқылы салық төлеушінің салық міндетттемелері толық белгіленбеген болып есептеледі.

Салық заңдарында белгіленген салық элеметтеріне мыналар жатады: салық төлеуші; салық салу объектісі; салық салу бірлігі; салық ставкасы; салық салу әдісі; салықты есептеу тәртібі; салық төлеу мерзімі; салықтарды төлеу тәсілдері және тәртібі; салық төлеушілердің, банк мекемелерінің және салық қызметі органдарының құқықтары мен міндеттері және жауапкершіліктері. Енді осы салық элементтерінің әрқайсысын жекелеп қарастырамыз.

Салық төлеуші - өз меншігі есебінен салық төлеу жөніндегі заңды міндеті бар тұлға, яғни салық субъектісі. Бұл жерде салық төлеушілер деп, заңмен белгіленген салық салу объектілері бар заңды және жеке тұлғаларды айтамыз. Экономикалық термин ретінде «салық ауырмаларын көтеруші» деген ұғым қолданылады, яғни салықты нақты төлейтін тұлға деген мағынада.

Сонымен, Қазақстан аумағындағы салық төлеушілер мыналар болып табылады: Қазақстан Республикасының заңдары бойынша заңды тұлға болып табылатындар; біздін республикамызда заңды тұлға ретінде тіркелмегендер, бірақ басқа мемлекеттердің заңдарына сәйкес заңды тұлға болып табылатындар. Бұлар үшін салықтарды филиалдары, агенттіктері, оқшауланған бөлімшелері немесе тұрақты өкілдері төлейді; Қазақстан Республикасының жеке тұлғалары, яғни азаматтары, шетелдік азаматтар және азаматтығы жоқ адамдар.

Салық салу обьектісі - заңда көзделген тауарлық-материалдық игіліктер жасалатын жұмыстар мен көрсетілген қызметтер және т. б. болып табылады.

Қазақстанда заңда көзделген салық салу обьектілері мыналар болып табылады:

- заңды және жеке түлғалардың кірістері (табыстары, пайдалары және т. б. ) ;

- заңды және жеке түлғалардың мүліктері;

- мемлекет тарапынан көрсетілетін қызметтер;

- өнімдер мен қызметтердің ( жүмыстардың ) қосылған құны;

- тауарлардың кейбір топтары мен түрлері;

- шаруашылық айналымы;

- қаржылық операциялар;

- табиғи ресурстарды пайдаланушылардың төлемі.

Бұл жерде ескертетін бір жай, қандай да болмасын заң жүзінде белгіленген объектіден салық бір-ақ рет (бір дүркін) алынады, сондай-ақ салық төлемдерін арттыратын заңдарды қолданудың кері күші болмайды.

Салық жүйесінде басты орынды салықтардың түрлері алатып сөзсіз. Қазақстан Республикасының «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Кодексі бойынша Қазақстаң Республикасында мынадай

салықтар:

- корпорациялық табыс салығы;

- жеке табыс салығы;

- қосылған құнға салынатын салық;

- акциздер;

- жер койнауын пайдаланушылардың арнайы салығы мен төлемдері;

- әлеуметтік салық ;

- жер салығы;

- заңды және жеке түлғалардың мүлкіне салынатын салық;

- көлік құралдарына салынатын салық.

алымдар:

- заңды тұлғаларды мемлекеттiк тiркегенi және филиалдар мен өкілдіктерді есептік тіркегені үшiн алым;

- жеке кәсiпкерлердi мемлекеттiк тiркегенi үшiн алым;

- жылжымайтын мүлiкке құқықтарды және олармен жасалған мәмiлелердi мемлекеттiк тiркегенi үшiн алым;

- радиоэлектрондық құралдарды және жиiлiгi жоғары құрылғыларды мемлекеттiк тiркегенi үшiн алым;

- көлік құралдарын мемлекеттiк тiркегенi үшiн алым;

- дәрi-дәрмек құралдарын мемлекеттiк тiркегенi үшiн алым;

- автокөлiк құралдарының Қазақстан Республикасының аумағы арқылы жүру алымы;

- аукциондардан алынатын алым;

- жекелеген қызмет түрлерiмен айналысу құқығы үшiн лицензиялық алым;

- телевизия және радио хабарларын тарату ұйымдарына радиожиiлiк спектрiн пайдалануға рұқсат беру үшiн алым.

төлемақылар:

- жер учаскелерiн пайдаланғаны үшiн төлемақы;

- жер бетiндегi көздердiң су ресурстарын пайдаланғаны үшiн төлемақы;

- қоршаған ортаны ластағаны үшiн төлемақы;

- жануарлар дүниесiн пайдаланғаны үшiн төлемақы;

- орманды пайдаланғаны үшiн төлемақы;

- ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдаланғаны үшiн төлемақы;

- радиожиiлiк спектрiн пайдаланғаны үшiн төлемақы;

- кеме жүретiн су жолдарын пайдаланғаны үшiн төлемақы;

- сыртқы (көрнекi) жарнаманы орналастырғаны үшiн төлемақы.

кеден төлемдерi:

- кеден бажы;

- кеден алымдары;

- алдын ала шешiм қабылдағаны үшiн төлемақы;

- алымдар мемлекеттік баж анықталып бекітілді.

1 сурет. Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер түрлері

Салық төлеушінің салық заңдарына сәйкес мемлекет алдында туындаған міндеттемесі деп танылады. Оған сәйкес салық төлуші салық органына тіркеу есебіне тұруға; салық салу обьектілері мен салық салуға байланысты обьектілерді айқындауға, салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді есептеуге, салық есептілігін жасауға, оны белгіленген мерзімде табыс етуге, салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеуге міндетті.

Мемлекет салық қызметі органы арқылы салық төлеуішден - оның салық міндеттемелерін толық көлемінде орындауын талап етуге, ал олар орындалмаған жағдайда оларды қамтамасыз ету жөніндегі тәсілдерді көзделген тәртіппен мәжбүрлеп орындату шараларын қолдануға құқылы.

Салықтар дегеніміз - мемлекеттік бюджетке заңды және жеке тұлғалардан белгілі бір мөлшерде түсетін міндетті төлемдер.

Салықтар - шаруашылық жүргізуші субъектілердің, жеке тұлғалардың мемлекет пен екі арадағы мемлекеттік бюджет арқылы жүзеге асырылатын, қаржы қатынастарын сипаттайтын экономикалық категория. Салықтардың экономикалық мәні мынада: салықтар шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының қалыптасуындағы қаржылық қатынастардың бір бөлігін білдіреді. Сондай-ақ шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының белгілі бір мөлшерін мемлекет үлесіне жинақтап, жиынтықтаудың қаржылық қатынастарын көрсетеді.

«Салық» ұғымымен «салық жүйесі»ұғымы тығыз байланысты. Мемлекетте алынатын салық түрлерінің, оның құру мен алудың нысандары мен әдістерінің, салық қызметі органдарының жиынтығы әдетте мемлекеттің салық жүйесін құрайды.

Салықтардың, оларды төлеушілердің, салықтарды алу әдістерінің, салық жеңілдіктерінің жиынтығының болатындығынан салық жүйелерінің әжептәуір күрделі үлгілері болуы мүмкін.

Салықтар негізгі мынадай қызметтері (функциялары) бар:

- реттеушілік;

- фискалдық;

- қайта бөлу.

Жоғарыда көрсетілген негізгі функциялармен қатар салықтардың ынталандыру, бақылау функцияларын атап кетуге болады.

Реттеушілік қызметі - салықтың ең негізгі қызметі. Осы қызмет арқылы салықтар ел экономикасына өз ықпалын тигізеді, яғни салықтар реттеу жүзеге асырылады. Салықтық реттеудің ең басты мақсаты - өндірістің дамуына ықпал ету. Салық түрлері, салық салу әдістері салықтық реттеудің тетіктері болып саналады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.