Оқу пәндері арқылы оқушыларға патриоттық тәрбие берудің маңызы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 70 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 3

1 ОҚУ ПӘНДЕРІ АРҚЫЛЫ ОТАН ҚОРҒАУШЫ ТҰЛҒАСЫНА ТӘРБИЕ БЕРУДІҢ ҒЫЛЫМИ-ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ . . . 8

1. 1 Патриоттық тәрбиенің мәні және табиғаты . . . 8

1. 2 Оқу пәндері арқылы оқушыларға патриоттық тәрбие берудің маңызы . . . 24

2 МЕКТЕП ОҚУШЫЛАРЫНА ОҚУ ПӘНДЕР НЕГІЗІНДЕ ПАТРИОТТЫҚ ТӘРБИЕНІ ОҚЫТУДЫҢ ЭЛЕМЕНТТЕРІН ҚОЛДАНУ . . . 39

2. 1 Оқу пәндері негізінде оқушыларды отансүйгіштікке тәрбиелеудегі жұмыс формалары мен әдістері . . . 39

2. 2 Тәжірибелік-эксперименттік жұмыс мазмұны мен нәтижелері . . . 58

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 66

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 68

КІРІСПЕ

Дипломдық жұмыстың көкейтестілігі. Қазақстан Республикасы өзінің тәуелсіз мемлекет бола алатындығын бүкіл әлемге дәлелдеді. Ендігі басты міндет - осы мемлекетіміздің өркендеп өсуі, халықтың әлеуметтік, экономикалық жағдайын көтеру. Қазақстанды «Отаным» деп таныған әр азаматтың осыған өз әлінше үлес қосуы - бұның басты шарттарының бірі. Жастарға патриоттық тәрбие берудің бағдарлы идеяларын Елбасы Н. Ә. Назарбаевтың «Қазақстан-2030» Қазақстан халқына Жолдауының «Қазақстан мұраты» деп аталатын бөлімінен көруге болады. Мұнда: « . . . біздің балаларымыз бен немерелеріміз . . . бабаларының игі дәстүрін сақтай отырып қазіргі заманғы нарықтық экономика жағдайында жұмыс істеуге даяр болады. Олар бейбіт, абат, жылдам өркендеу үстіндегі күллі әлемге әйгілі әрі сыйлы өз елінің патриоттары болады», - деп үміт артылады.

«Қазақстан - 2030» Жолдауында Республика Президенті еліміздің ұлттық қауіпсіздігін, тәуелсіздік пен егемендігін танытатын мемлекетіміздің ұзақ уақытты дамуын анықтады. Білім беру мен тәрбиенің негізгі міндеті - өз елінің азаматы, патриотын тәрбиелеу болса, осыған сәйкес «қазақстандық патриотизм мен ұлттық патриотизм» оқушылардың тәрбиелік деңгейін бағалудағы көрсеткіш болып қарастырылады.

Республиканың әлеуметтік-экономикалық дамуын жеделдетуге, қоғамның саяси және патриоттық өмірі саласындағы міндеттерді қайта жаңартуға бағытталған идеялық-тәрбие жұмыстары мемлекеттің стратегиялық бағдарымен анықталды. Еліміздің тәуелсіздік алып, егемендікке жетуі қазақ халқының және республикада тұратын басқа да халықтардың ұлттық дүние танымының өсуіне жағдай жасады.

2001 жылдың 11 қыркүйегінде АҚШ-тағы қайғылы оқиғалар, Таяу Шығыстағы, Бали аралындағы лаңкестік (террористік) әрекеттер, Мәскеуде адамдарды кепілдікке қамап ұстау ешқандай кінәсі жоқ адамдардың, олардың ұлтына, этностық және діни қатыстығына қарамастан, лаңкестік құрбаны болатынын көрсетіп берді. Отанымыздың территориясының бүтіндігін сақтау, халықтың тыныштығын алатын лаңкестерге қарсы ұйымшылдықпен күрес, мемлекетімізге қауіп төндіретін кез-келген сыртқы және ішкі күштерге қарсы тұрудың өзі жастарды Отаншылдық рухта тәрбиелеу міндетін жүктейді. Осыған орай, патриоттық тәрбие мәселесі - адамзат тарихының өн бойында ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келе жатқан ұлы мақсат болғандықтан, мектеп оқушыларының бойында Отанға деген сүйіспеншілік қасиетін дарыту көкейтесті мәселе болып отыр.

Қазақстан Республикасы «Білім туралы» заңында «Білім беру жүйесінің міндеттері: азаматтық пен елжандылыққа, өз Отаны-Қазақстан Республикасына сүйіспеншілікке, мемлдекеттік рәміздерді құрметтеуге, халық дәстүрлерін қастерлеуге тәрбиелеу» десе, орта біліміді дамыту тұжырымдамасында «тәрбиелік жұмыстарды қазақстандық патриотизм, азаматтық, ізгілікті интернационализм негізінде құру» керек екендігі көрсетілген. Алайда, бүгінгі нарықтық экономика жағдайындағы патриотизмнің сиптаы қандай болмақ? Кеңес Одағы кезінде мектеп оқушыларын тәрбиелеудің арқауы болған «социалистік патриотизм» ұғымы сол идеологиясымен бірге құрдымға кетті. Ал оның орнына бүгінгі қоғам талаптарын қанағаттандыратын, өсіп келе жатқан жас буындарды тәрбиелеуде ұстанатын бағыт-бағдар мен патриотизмнің тұғырнамасы әлі толық айқындала қойған жоқ.

Адамзат тарихында құндылықтардың қалыптасуы мәселесі ерте заманнан-ақ ойшылдардың, ғұламалардың назарында болып келді. Әсіресе, патриоттық құндылықтардың жүйесін қалыптастыру, оның қалыптасу түп негіздері мен себептерін, қозғаушы күштері мен құрылымын анықтау, өтпелі кезеңдегі оның әр түрлі көріністерін айшықтау өзектілігі зор мәселе болып отыр. Қазіргі Қазақстан халқы үшін, болашақтағы ХХІ ғасырдың азаматы үшін, мемлекетіміздегі кез келген ұлттың өкілі үшін қандай құндылық басыымдылық танытады. Патриот феномені жөнінде тарихи процесте әр түрлі ғұламалар қандай пікірлер білдірді? Қоғамдағы көптеген қайшылықтардың қайнар көздерін олар немен, қандай үрдістермен байланыстырды? Міне, осындай көптеген сұрақтарға бұл еңбекте жауап табуға талпыныстар жасалынған.

Идеялық тәрбие жұмыстарының маңызды міндеттерінің бірі-патриоттық тәрбие. Патриотизм-әлемдегі бейбітшілік үшін күреспен, адамзат өміріне қауіп төндіретін термоядролық, экологиялық және террорлық апаттың алдын алумен, халықаралық қатынастарды құрумен және әлемдегі жаңа тәртіптерді бекітумен, өзара түсіністікті негізге алумен, тәуелсіз елдермен және басқа да мемлекеттермен көршілік татуластықпен, іскерлік ынтымақтастықпен тығыз байланыста болумен өлшенеді.

Қазіргі кезде қоғамдық-гуманитарлық ғылымдар саласында зерттеу жүргізуші ғалымдар халқымыздың сан ғасырлардағы патриоттық мұрасын, әсіресе оқу, тәлім-тәрбие мәселесін философия, психология, педагогика ғылымдарының зор жетістіктерін пайдаланып, асыл қазыналарын жоғары теориялық биіктен талдап, ғылыми көзін ашуда.

Егемендік алған бастапқы күндерден-ақ отансүгіштік ұғымы, оның мазмұны төңірегінде пікірталас жүріп келеді. Одан «патриотизм», «ұлттық патриотизм», «қазақстандық патриотизм», «ұлтжандылық» отансүгіштік деген ұғымдардың мазмұндық құрылымы қандай ой-тұжырымдар жүйесінен тұрады, бұдан былайғы кезде мектеп оқушыларын отаншылдыққа тәрбиелеуде бұрыннан қалыптасқан әдіс-тәсілдерді, нысандары мен мазмұнын қолдануға бола ма? Деген сияқты көптеген мәселер толық зерделенбей отыр.

Бұл жағдайда, Кеңестік Одақ кезіндегі тарихи-педагогикалық тәжірибелерден қорытынды шығарып, оның прогрессивті тұстарын ескеру, кешліктерінен сабақ алып, жетістіктерін өнеге тұту жақтары зерттеуге алынбаған.

Қазақстан мектептерінде Кеңес Одағы кезінде өсіп келе жатқан жас буындарды патриотизмге тәрбиелеудің теориясы мен практикасына қатысты жеткілікті тәжірибелер жинақталған. Осы тәжірибелердің белгілі бір кезіндегі жай-жапсарын зерттеу, танып білу, оның нәтижелерін, нарықтық экономика жағдайында мектеп оқушыларын патриотизмге тәрбиелеу жолдары мен бағыттарын қарастыру бүгінгі күн талаптарынан туындап отыр:

- мектеп оқушыларын отансүйгіштікке тәрбиелеудің теориялық және әдістемелік аспектілері, мақсат-міндеттері, мазмұны Ю. К. Бабанский, Н. И. Болдырев, Э. И. Моносзон, В. А. Сухомлинский т. б. зерттеулерінде дәлелденген;

- жастарды отансүйгіштікке тәрбиелеудің ғылыми-теориялық, әдістемелік тұстарын Э. Г. Абрамян, М. Г. Агаев, Н. Н. Агеенко, С. М. Ахмедов, О. Бозоров, С. Дутов, С. А. Каримбеков, И. Н. Качура, Н. С. Киямов, Ж. К. Коидзе, С. Е. Лещинская, Ш. А. Шарапов т. б. зерттеу жұмыстарында қарастырған;

- Қазақстанда білім беру саласының даму тарихы мен ұлттық тәлім-тәрбие саласының әр түрлі проблемаларын Т. Тәжібаев, Қ. Бержанов, С. Мусин, А. Сембаев, Б. А. Әлмұхамбетов, Т. Тұрлығұлов, Қ. Құнантаев, Б. Мұқанова, Г. М. Храпченков, М. М. Сарыбеков, Э. А. Урунбасарова т. б. қарастырған;

- патриоттық жастар тәрбиесінде тиімді пайдалану мен оларды эпос-жырлар және шығармалар арқылы отансүйгіштікке тәрбиелеу мәселелрі С. Қалиев, Қ. Жарықбаев, М. Х. Балтабаев, И. Р. Халитова, Б. М. Бекмұхамедов, Т. Ә. Қоңырабаева, А. А. Бейсенбаева т. б. еңбектерінен орын алған;

- әдебиет, физика, математика, пәндерін оқытуда оқушыларды отансүйгіштікке тәрбиелеуді сабақта және сабақатан тыс жұмыстар арқылы жүзеге асыруды А. К. Ахметов, К. Г. Қожабаев, Е. Жұматаева, С. А. Ұзақбаева, Л. К. Топоркова, З. Ахметова, Б. Байменова, Ж. Т. Сарыбекова, соғыс жылдарында мектеп оқушыларын патриотизмге тәрбиелеу мен ұлттық жауынгерлік дәстүр, Әлия мен Мәншүк ерліктері арқылы оқушыларға патриоттық тәрбие беруді С. Ешімханов, С. Т. Иманбаева, Д. С. Құсайыновалар өз зерттеулеріне арқау етіп алған;

- оқушыларға әлеуметтік-азаматтық және интернационалдық тәрбие мәселелерін Ж. А. Мақатова, Н. И. Қойшыбаева, И. А. Меликова, Г. Ж. Меңлібекова, А. Н. Тесленко қарастырса, Қазақстан мектептерінде жоғары сынып оқушыларын әскери-отансүйгіштікке тәрбиелеудің дамуын С. Нұрмұқашева, Кеңес дәуіріндегі отансүйгіштіктің дамуына ақпарат құралдарының ықпалын Л. Ахметованың ғылыми зерттеру жұмысынан кездестіреміз;

- Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігіне қарасты ішкі әскерлерінің әскери қызметкерлерінде отансүйгіштікке тәрбиелеуде педагогикалық негіздерді Ү. К. Санабаев өз ғылыми зерттеу жұмысына арқау етіп алған.

Мұрағат құжаттары және философиялық, психологиялық, педагогикалық, тарихи еңбектер мен мектептердегі оқу-тәрбие практикасын зерделеу барысында мектеп оқушыларын патриотизмге тәрбиелеуде мұрағат құжаттары және озық тәжірибелердің тарихи-педагогикалық тұрғыдан толық зерделенбеуі мен оны мектептегі оқу-тәрбие үрдісінде пайдаланбауының жеткіліксіздігі арасындағы, оқушыларды отансүйгіштікке -патриоттық құндылықтары негізінде тәрбиелеудің жаңа негіздегі мүмкіндіктері мен мектеп оқушыларын отаншылдыққа, елжандылыққа, тәрбиелеудегі мектеп сұранысы аралығындағы қарама-қайшылық туындап отыр.

Жоғарғы сынып оқушыларына патриоттық тәрбие беру саласы ғылыми тұрғыда негізделген нұсқауларға мұқтаж. Сонымен бірге оқушылардың оқу-тәрбие практикасын талдау барысында оқушыларды патриотизмге тәрбиелеудің тарихи-педагогикалық және оқу пәндері тұрғысынан толық зерделенбеуімен бүгінгі күнде оқушыларды ел жанды, отанының нағыз патриоттары болып қалыптасуында оқу пәндері қағидаларын пайдаланудың қажеттілігі арасында қайшылық туып отыр. Сондықтан оқушылардың оқу-тәрбие процесін оқу пәндері негізінде ұйымдастыру арқылы патриотизмге тәрбиелеу біздің зерттеу проблемамызды айқындайды.

Осы қайшылықтардың шешімін табу мақсатында оқушылардың адамгершілік қасиеттері мен отансүйгіштік сезімдерін бүгінгі заман сұранысына сай жетілдіру проблемасын айқындау мақсатында зерттеу тақырыбын «Отан қорғаушы тұлғасын оқу пәндері арқылы қалыптастыру» деп таңдауымызға негіз болды.

Зерттеу мақсаты: оқушыларды отансүйгіштікке патриоттық- құндылықтары негізінде тәрбиелеу жүйесіне тарихи-педагогикалық сипаттама беріп, тәуелсіз Қазақстан жағдайында озық тәжірибелерге негізделген оқушыларды отаншылдыққа, ұлтжандылыққа, патриотизмге тәрбиелеудің жаңа мазмұнды бағыттарын анықтау.

Зерттеу объектісі: мектептегі оқу-тәрбие жұмысы мен патриоттық- құндылықтарды ұштастыра отырып, оқушыларды отансүйгіштікке тәрбиелеу.

Зерттеу пәні: мектепте оқу пәндер құндылықтары негізінде оқушыларды патриотизмге тәрбиелеу үрдісі.

Зерттеу болжамы: Егер оқушыларды оқу пәндері негізінде патриотизмге тәрбиелеудің жүйесіне тарихи-педагогикалық тұрғыда талдау жүргізіліп, сипаттама берілсе және оның негізгі «патриотизм», «ұлттық патриотизм», «қазақстандық патриотизм», «ұлтжандылық» ұғымдарының мәні, мазмұны анықталса, онда жас ұрпақты елжандылыққа, ұлттық құндылықтарды бағалауға, өз елінің тарихын құрметтеуге тәрбиелеу бағыттарын, мазмұндарын айқындауға мүмкіндік беріледі, өйткені тәуелсіз Қазақстан жағдайында оқушыларды Оқу пәндерінің құндылықтары негізінде патриоттыққа тәрбиелеудің жолдары анықталып, үлгісі жасалады.

Жетекші идея: құқықтық, зайырлы, демократиялық негізде қалыптасып келе жатқан мемлекеттің жас буындарын жалпы адамзаттық құндылықпен және патриоттық рухта тәрбиелеу.

Зерттеу міндеттері :

- отансүйгіш тәрбие мұрасының патриоттық- үлгілеріндегі бағыт-бағдарлары мен мезмұнын анықтау;

- «патриотизм», «ұлтжандылық», «ұлттық патриотизм», «қазақстандық патриотизм» ұғымдарының теориялық және практикалық мәнін айқындау.

Зерттеудің әдістері: мұрағат құжаттарын, тарихи-педагогикалық әдебиеттерді талдап зерттеу және жүйелеу, ғылыми әдебиеттерге теориялық, педагогикалық талдаулар жасау, әңгіме, сауалнама, байқау, салыстыру, жинақтау, қорыту т. б. әдістері қолданылады.

Дипломдық жұмысының құрылымы: кіріспеден, екі бөлімнен, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен және қосымшалардан тұрады.

Кіріспе бөлімінде тақырыптың көкейкестілігі, зерттеудің ғылыми аппараты, нысаны, пәні, мақсаты, міндеттері, жетекші идеясы, әдіснамалық-теориялық негіздері, негізгі көздері, зерттеу әдістері, ғылыми жаңалығы мен теориялық мәнділігі, практикалық мәнділігі, негізгі кезеңдері, қорғауға ұсынылған қағидалар, нәтижелердің дәлелділігі мен негізділігі, зерттеу болжамы, зерттеу әдістері мен зерттеудің негізгі кезеңдері берілді.

«Оқу пәндері негізінде оқушыларға патриоттық тәрбие берудің ғылыми-теориялық негіздері» атты бірінші тарауда оқушыларға патриоттық тәрбие берудегі оқу пәндерінің бағыт-бағдары ашылды, сонымен қатар «қазақстандық патриотизм» мен «ұлттық патриотизм» ерекшеліктері қарастырылды оқу пәндеріндегі патриоттық тәрбие берудің ғылыми-педагогикалық үлгісі жасалып сипаталды.

«Мектеп оқушыларына оқу пәндері негізінде патриоттық тәрбиені оқытудың элементтерін қолдану» атты екінші тарауда мектептерде және арнайы оқу орындарында оқу пәндері негізінде оқушыларға патриоттық тәрбие беруді ұйымдастырудың мүмкіншіліктері және де оқушыларды оқу-үрдісінде тәрбиелеудің жолдары қарастырылып «Оқу пәндерінде патриоттық тәрбие берудің негіздері» атты арнайы курстың мазмұны беріліп, патриоттық тәрбиенің іс-тәжірибедегі тиімділігі көрсетіліп жолдары анықталады.

Қорытындыда болжамды дәлелдейтін зерттеудің негізгі нәтижелері мен тұжырымдары қорытындыланып, әдістемелік ұсыныстар берілді және қарастырып отырған мәселенің келешекте зерделенетін бағыттары айқындалды.

1 ОҚУ ПӘНДЕРІ АРҚЫЛЫ ОТАН ҚОРҒАУШЫ ТҰЛҒАСЫНА ТӘРБИЕ БЕРУДІҢ ҒЫЛЫМИ-ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1. Патриоттық тәрбиенің мәні және табиғаты

Қоғамның патриоттық өмірінің арқасында адам өзінің шынайы адамдық мәнін аша алады. Ол өзінің әр түрлі құбылыстарға, субъектілерге қатынасы арқылы, қателігі мен дұрыс жолы арқылы үнемі қалыптасу, үстінде болады. Бұл қалыптасу прцесінде үнемі оң мен теріс, ақылдылық пен ақымақтық, парасаттылық пен патриоттықсыздық, білімділік пен қараңғылық, махаббат пен қатігездік күресте болады.

Ал, қоғамның патриоттық өмірінің күрделі құрылымы жоғары аталған құбылыстарды бойына кіргізеді. Мәселе солардың қайсысы субъект үшін доминанталық, басымдылық рольді атқаратынында. Қандай патриоттық сұраныстар, мүдделер, қажеттіктер жетекші күшке айналуында. Бұл жерде білім беру мен тәрбиенің маңыздылығы жоғары. Өйткені патриоттық қажеттіліктер мен мүдделер әлеуметтік мен мүдделер әлеуметтік болмыста бола кезден басталып қалыптасады, бағдарлар анықталады. Патриоттық өндіріске қатысушы азамат өзінің жеке дара дарынының, дүниетанымының ерекшеліктерін қоғамда белең алған патриоттық құндылықтармен үнемі түйістіріп, тоғыстырып отырады. « Патриоттық өндіріс патриоттық мәдениеттің сферасын қалыптастырады. Оған адамдардың тарихи пайда болған патриоттық қызметінің барлық жиынтығы кіреді. Мәдениет патриоттық құндылықтарды өндіру, сақтау, тарату және тұтынудан тұрады. Оларға қоғамдық сананың салалары-ғылым, өнер және әдебиет, философия, мораль, ағарту және т. б. жатады», - дейді қазақстандық философ С. Д. Танқаев өзінің «Тұрмыс және ұлт» деген еңбегінде. Бұл ойлармен толық қосылуға болады.

Адам болмысында ең жетекші роль атқаратын күш сана деп атасақ та, сол сананың патриоттық бағдарларға, бір жағынан, табиғи бағдарларға, екінші жағынан тәуелді болатын тұстарыкөп. Бұл адам болмысының ажырамас құрылымдық элементтері. Табиғи болмысыз үнемі өзімшілдікке, жеке қауыпсіздікті қамтамасыз етуге, сезімдік рақат пен ләззатқа бөленуге итермелейді. Бұндай пендешілік өмір салтын жоғары құрметтеу адамды патриоттан, патриоттық құндылықтардан алыстата түседі. Адам нәпсінің құлына айналады, ол өз кезегінде пендені патриоттық деградациялаға апарып соқтырады. Бұл қоғамдық өмірде көрініс беретін құбылыс.

Адам баласының әрқайсының өз өмір жолы болатыны тәрізді, кез-келген халықтың, қоғам мен мемлекеттің өз тарихи ғұмыры бар. Ол көне тіршілік көшінде сан алуан кейіпте көрініп келе жатқан күрделі процесс. Әр ұрпақ өзінің бұрынғы ұрпақтың жалғасы болғанынан, өз дәуірінің шыңырауына үн қосып, өз соқпағын іздейді. Әлем тарихында патриоттық тәрбие және әскери патриоттық туралы білім ғасырларға тамырымен терең кеткен.

Тәуелсіз Қазақстан жағдайында біз патриоттық тәрбие беруді оқу пәндерінің негізінде қарастыруды тиімді деп есесптейміз. Өйткені жалпы тәрбиелеу процесі тек қана батыс европа мен американдық үлгіні қабылдап бара жатқанға ұқсайды.

Ал Қазақстан әрі батыс, әрі шығыс елі, ерекше ортада тұрған көп ұлтты мемлекет. Оның өзіне тән ұлттық, қоғамдық еркешеліктері бар. Сондықтан халықтық педагогика негізінде оқушылардың бойына патриоттық сезімді қалыптастыратын болсақ, Қазақстаннның даму жолында өзінің сара жолы бар.

Ғылыми зерттеулерді оқып-зерделеп талдағанда және педагогикалық тәлім-тәрбиені ұйымдастырғанда оқушыларға патриоттық тәрбие беру ғылыми теориясы өз алдына дербес проблема ретінде анықталғанын және ол үнемі зерттеп отыруды қажет ететіндігін көруге мүмкіндік берді.

Қазақы дүниетаным, ақыл-ой, тағылымдық ұлағат ғасырлар бойы шыңдалып қалыптасты. Сан ғасырлық ұлттық тәрбиенің психологиялық негіздерін бір арнаға түсіріп, қазақ ойшылдары мен ағартушыларының, қоғам қайраткерлерінің еңбектеріндегі ұлттық тұлға тәрбиесі туралы ой - пікірлердің дамуын, халқымыздың шынайы ұлттық тұлғасы болған ақын - жазушы, ғалым және қоғам қайраткерлерінің үлгі-өнегесін тәрбие мәселесінде пайдалану да қарастырып келеді.

Оқу пәндерінде білім өз мәні жағынан оқушылардың ішкі дүниесін, оның патриоттық - адамгершілік келбетін қалыптастыруға бағыттала алуы мүмкін және солай бағытталуы тиіс. Оқу пәндерінің бұл арада ерекше мүмкіндіктері бар. Өйткені оның мазмұнында ұлттық құндылықтар жарасымды үйлесім тауып жатады. Мұның өзі халқының өзіне тән ұлттық ерекшелігін терең танып, көре білуге мүмкіндік береді.

Біз жұмысымызда егемендікпен қоса келген «Қазақстандық патриотизм», «Ұлттық патриотизм» ұғымдарымен байланысты «Қазақстандық патриотизм ерекшеліктері» мен «Ұлттық патриотизм ерекшеліктерін» анықтап Мектептерде және арнайы оқу патриоттық тәрбие берудің мазмұны мен бағыттарын қадағаладық.

Ұлттық және жалпы қазақстандық намысты ояту мәселесіне келгенде қазіргі қоғамда демократиялық өзгерістерге орай жаңаша патриоттық мазмұн, оқушылардың патриоттық азығына айналып отыр.

Оқушылар бойында патриоттық сананы қалыптастыру тек қана жиын өткізумен шектеліп қалмауы тиіс. Бұл бағытта атқарылатын жұмыс аға буындарының ең өзектісі, ең маңыздысы болып белгіленуі қажет.

Қазақстанда патриоттық тәрбиенің біртұтас жүйесі жасалып, әсіресе қазақстандық патриотизмді қалыптастырудағы рөлі шынайы бағалануы тиіс.

Осы ретте біздің ұсынып отырған еліміздің барлық мектептерде «Оқу пәндерінде патриоттық тәрбие беру негіздері» атты факультативтік курс жүргізілсе деп ойлаймыз. Осындай шараларды қолға алмасақ қазақстандық патриотизмнің қозғаушы күші болып табылатын заңдар өзінен өзі жүзеге аспайды.

Сондықтанда үкімет тарапынан арнайы бағдарламалар қабылдануы тиіс. Олар мерзімді баспасөздерде толығымен жарияланып, сол қабылданған бағдарламалардың жүзеге асуы қалай деген мәселе басылым беттерінен көрініс табуы керек. Қазақстандық патриотизм қалыптастырудағы оң шешім болар еді.

Біздің көзқарасымызша мұндай позиция «шынайы патриотизм» түсінігі мәнін ашып көрсеткендей болуы керек. Бұл жерде ненің, дұрыс ненің бұрыс екенін бүкіл әлемдегі достықта емес, одан жоғары қарау позициясы анық байқалады. Жоғарыдағы айтылғанды ескере отырып, мынаны атап өткіміз келеді: зерттеуімізде біз ұлы державалық патриотизм идеясын үгіттеушілердің позицияларын мақұлдаймыз.

Жалпы патриотизм дегеніміз - Отанға деген сүйіспеншілік, мемлекет алдындағы борышын жанқиярлықпен орындау.

Ал Қазақстандық патриотизм - Қазақстан азаматының өзін осы елдің төл баласы нағыз азаматы ретінде сезінгенде, Қазақстанды өзінің туған елі, Отаны деп есептеген жағдайда ғана қалыптасады дей келе Қазақстанның патриоты қандай болу керек екенін белгілесек, онда оның ерекшеліктері мынада:

1. Қазақстанда 130 - дан астам ұлт өкілдері тұрады. Көп ұлтты мемлекет. Барлығы Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздеріне ерекше құрметпен қарайды, шын ниетімен қадірлейді. Қазақстан азаматының Конститутциялық құқығын сақтайды. Әрбір ұлттың Қазақстанды ортақ үйіміз деп санай білуі.

2. Қазақстанда тұратын барлық халықтар ұлтына қарамай Отанды қорғауға дайын болуы. Қазақстан халықтары ассамблеясында қабылданған барлық шешімдердің іске асуына өз септігін тигізуі.

3. Бұл әрбір азаматтың тек өзінің конституциялық борышын өтеуі ғана емес, сонымен бірге оның жеке басының қалыптасуы және тәрбиелеу мектебінің қалыптасуына ықпал етуі.

4. Қазақстан халықтарын ұлы державалық патриоттық сезімге ұмтылғызу мақсатында қазақстандық ғажайыпқа сендіру, оны мақтаныш еткізу.

5. Қазақстан Республикасының азаматының Отанын қорғауға деген оң көзқарасын қалыптастырып, Қазақстан Республикасының қарулы күштерінің әскер қатарында болатынына ұлттық патриоттық мақтаныш сезімін тудыру.

6. Қазақстан Республиканың әскери доктринасына сай Қазақстан халқының мүддесін көздеуде патриоттық сезімдерін ояту.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.