Мұғалімнің сөйлеу мәдениетін қалыптастырудың әдістері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 75 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . . 3-6

І- бөлім. Қазіргі кездегі қоғамда мұғалімнің алатын орны.

Мұғалімнің қазіргі кездегі рөлі . . . 7-11
Мұғалім мен оқушылар арасындағы қарым - қатынастың ерекшелігі . . . 12-19
Қазіргі заманда педагог маманына қойылатын негізгі талаптар . . . 20-26

ІІ- бөлім. Педагогикалық іс - әрекетте мұғалімнің мәдени қарым - қатынас шеберлігін қалыптастыру.

2. 1. Педагогикалық іс - әрекет және мұғалімнің психологиялық мәдениеті . . . 27-34

2. 2. Педагогтың тұлғалық сапаларының мәдени көрсеткіштері және кәсіби педагогикалық қарым - қатынас . . . 35-49

2. 3. Мұғалімнің сөйлеу мәдениетін қалыптастырудың әдістері . . . 50-57

ІІІ- бөлім. Тәжірибелік - эксперимент жұмыстары . . . 46-70

Қорытынды . . . 71-72

Пайдаланылған әдебиеттер мен деректер тізімі . . . 73-75

Қосымшалар . . . 76-77

Кіріспе.

Тақырыптың өзектілігі. Оқытуда, тәрбиеде және бала тұлғасын қалыптастырудағы тұлғалық бағдардың өзектілігіне байланысты қарым - қатынас мәдениеті мәселесі қазіргі психологиялық - педагогикалық ғылымдардың кеңінен қарастырып отырған мәселелерінің бірі. Мектептің педагогикалық үрдісінде бұл көзқарасты іске асыру осы мәселенің теориялық негіздерін талдауды, кіші жастағы оқушылардың жас ерекшеліктерін қайта қарастыруда осы мәселелерін шешудегі мұғалім мен оқушының ролдерін анықтауда қажет етеді.

Педагогика ғылымында тұлғалық бағдар тәрбиесі баланың тұлғалық қалыптасуына педагогикалық көмек көрсетуді, әлеуметтендіруді, өмірдегі өз орнын анықтауды және балаға өктемдік көрсетпей, оны қамқорлықпен дамытуды қарастырады.

Дипломның жұмысының мақсаты: тұлғалық бағдар тұрғысынан бастауыш сынып оқушыларының қарым - қатынас мәдениетін тәрбиелеудің өзектілігін негіздеу.

Қарым - қатынас мәселелерімен белгілі ойшылдар әл - Фараби, Ж. Баласағұн, Я. А. Коменский, И. Г. Пестолоцци және т. б. айналысқан.

Қазіргі таңда зерттеушілер қарым - қатынас процесінің әр түрлі аспектілерін қарастыруда. Бұл мәселенің философиялық негіздеріне В. С. Библердің, М. М. Бахтиннің, М. С. Коганның, Ж. М. Абдильдиннің, Ш. Қасабектовтың еңбектері арналған.

Бірақ қазіргі кезде осы аталған түрлі зерттеулер бағыттары арасында қарым - қатынас мәдениетіне тәрбиелеуді балалардың кіші жасынан бастау мәселесі көп қарастырылуда.

Бастауыш сынып оқушыларының жас кезеңдері балалар дамуындағы өте маңызды жіне ерекше кезең болып табылады. Осы уақытта адам тұлғасының негізі қаланады. Аталып отырған кезең танымдық белсенділікпен, білімге деген құштарлықпен, әсерлі қызығушылықпен, ата - аналар мен мұғалімдер абыройына деген үлкен сенімділікпен сипатталады.

Тағы бір көңіл аударатын жайт - балалардың мектепке дейінгі кезден бастауыш сынып оқушылары қатарына өтудегі бірізділік жүйелілік мәселелері. Педагогикалық тұрғыдан осы жас кезеңнің ерекшеліктері Ш. А. Амонашвилидің құнды еңбектерінде қарастырылған.

Бастауыш сынып оқушыларын қарым - қатынас мәдениетіне тәрбиелеу мәселесін қарастыруда қысқаша «мәдениет» және «қарым - қатынас» ұғымдарына тоқталған жөн.

Философия ғылымында «мәдениет» ұғымы жайлы бірнеше көзқарастар қалыптасқан:

тұлғалық мінез - құлық пен іс - әрекетті бағыттайтын және іске асыратын әмбебап механизм ретінде (В. П. Тугаринов, Ю. И. Ефимов және т. б. )
рухани және материалдық құндылықтар ретінде ( А. Г. Здравомыслов, А. В. Ядов және т. б. )
іс - әрекет жасау әдіс - тәсілдері ретінде (М. С. Коган, В. Е. Давыдович және т. б. )
тұлғаның қоғам өмірінің түрлі әлеуметтік, рухани салаларында өзін шығармашылық түрде іске асыру әдісі ретінде (В. С. Библер, А. Н. Леонтьев және т. б. )
адам өзінің биологиялық табиғатынан жоғарылау дәрежесі, онда рухани бастамалардың қарқынды дамуы ретінде ( В. М. Розов, Д. С. Лихачев және т. б. )

Жалпы алғанда қарым - қатынас адамдар арасында байланыстарды жасаудағы және дамытудағы өзара іс - әрекет қажеттігінен туындаған және ақпараттармен алмасуды, басқа адамдарды қабылдауды және түсінуді қамтитын күрделі, көп - деңгейлі үрдіс.

Педагогикалық қарым - қатынас мұғалімдер мен оқушылардың бірлескен іс - әрекетінің өзегі және оқу үрдісіндегі ынтымақтастықтың негізгі формасы болып табылады.

Бірлескен іс - әрекет барысында қарым - қатынас оқушымен мұғалімдерге қандай ықпал жасауы мүмкін, бұл үрдіс нәтижесінде олар қандай әсер алады екен? Осы сұрақтың жауабын анықтау үшін қарым - қатынасқа қатысушылардың көзқарастарын ажыратып қарастырған жөн.

Педагогтардың оқушылармен қарым - қатынастары балаларды дамыту құралы және өзіндік мақсатты іс - әрекет болып табылады.

Іс- әрекеттің нәтижелілігі мұғалімнің қаншалықты тәрбиелік, білім беру міндеттеріне сай өз көзқарасын өзгерте алуына байланысты болады. Оқушылармен қарым - қатынас жасауда мұғалім кеңесші де, хабарлаушы да, тәлімгер де, жетекші де, сыншы да, дос та бола алуы керек.

Мұғалімнің өзін оқушылар орнына қоя алу қабілеті оған балалар іс - әрекетінің мақсаттарын, ішкі күштерін түсініп, олардың алдағы іс - әрекеттерін болжап басқаруына мүмкіндік туғызады.

Осы жастағы балалармен қарым - қатынас жасау барысында әрбір педагогикалық жағдайларға сәйкес мұғалім өзінің іс - әрекетіне жүйелі рефлексивті талдау жасауы қажет.

Сонымен қатар мұғалімдер оқушылардың өз бойындағы жағымды жақтарын танытуға, ішкі қабілеттерін ашуға көмектесетінін есте сақтаған абзал. Мұғалімдердің бала жетістіктеріне деген ұмтылыстары, әр бала үшін қолайлы психологиялық жағдай жасау осы қарым - қатынас үрдісін жетілдіреді және балаладың дамуына септігін тигізеді.

Мұғалімнің балаларға сенім артуы, оларды оқу үрдісінде де қолдап отыруы, балалар жауабын құптап, олардың ойларына, жауаптарына ризашылығын білдіріп отырса, барлық вербалды және вербалсыз қатынас аппараттарын қарқынды қолдана алуы қарым - қатынас үрдісін әсерлі де тиімді ұйымдастыруға көмектеседі.

Ал, бастауыш сынып оқушылары үшін мұғаліммен қарым - қатынас жасау маңызды қажеттілік. Осы жаста олар мұғалімді пір тұтып, оның абыройына деген асқан сенімділік танытатыны анық. Бұл сенім балалар бойында мұғалімнің балалар тұлғасына деген қызығушылығын көрсеткенде, өз жомарттығын, мейірімділігін, адалдығын, тағы басқа адамгершілік қасиеттерін байқатқанда ғана пайда болады. Балалар өз сырларын сенетін адамдарына ғана айтады, ал басқа сенімділік танытпайтын адамдарды интуитивті түрде сезіп тұрады да, оларға сырын аша бермейді.

Барлық адамдарда қауіпсіздік, қорғаныш сияқты жетекші қажеттіліктер болады. Осы қажеттіліктер бастауыш сынып оқушылар бойынан байқалады, олар үнемі үлкендерден қамқорлықты қажет етеді. Балалардың сенімдерін ояту үшін мұғалім өз сырларын да оларға айтуына болады.

Бастауыш сынып оқушыларының қарым - қатынас мәдениеті ұғымы бірқатар құрылымдық бөліктерді қамтиды. Қысқаша осы жастық кезеңді сипаттайтын мінез - құлық мәдениеті, оқу еңбегінің мәдениетіне (оқу мәдениеті және жазу мәдениеті) тоқталып өтуге болады.

Бастауыш сынып оқушыларының мінез - құлық мәдениеті баланың мінез - құлқының қалайша сырт көрініс беретінін қалайша нақты түрде адамгершілік талаптары орындалатынын, осы нормалары қаншалықты үйлесімді табиғи түрде баланың өмір сүру салтымен ұштасатынын олардың қаншалықты өмірлік ережелер ретінде қалыптасуын қарастырады.

1. 1. Мұғалімнің қазіргі кездегі рөлі.

Әлеуметтік - саяси реформалардың әлемдік тәжірибесі көрсетіп отырғандай, қоғамдық өзгерістер кезіндегі мемлекеттің білім беру саясатында мұғалімдердің кәсіби - педагогикалық даярлығын жетілдіру проблемасы жетекші бағытқа ие.

Қазіргі қоғамымыздың мұқтажына сай қойылатын талап - қоғамнан, өмірден өз орнын еркімен таңдай алатын, экономикалық тұрғыдан еркін ойлау қабілеті бар, тығырықтан жол таба алатын, ісьің нәтижесін болжай алатын, мәдениетті, іскер, тапқырлық қабілеті бар білгір маманды қалыптастыру, тәрбиелеу.

Халыққа білім беруді дамытудың қазіргі сатысында мектептерімізге, әсіресе, білім баспалдағы - бастауыш оқу мәдениетін тиімді ұйымдастырудың әдістерін іздестіру жақсы нәтижеге жетуге септігін тигізу болып саналады. жан - жақты білім алған, парасатты, саналы азаматты тәрбиелеп шығару, олардың жан - дүниесін ұлттық рух пен әлемдік өркениетке сай рухани қазыналармен байыту - бүкіл халық, отбасы, қоғамдық мекемелер болып атқаратын жауапты міндет.

Бастауыш мектепте балалар сабақта және сыныптан тыс уақытта оқу мәдениетінің негізгі шарттарын меңгеруі тиіс. І - ІІ сыныпта оқушыларды тазалыққа, кітаппен қалай жұмыс істеуге үйретеді. Балалар оқыған шығармаларының мазмұнымен танысып, авторын біліп, түсінгендерін ой елегінен өткізіп, кітап пайдалану туралы алғашқы мәліметтерін алады.

Оқудың бірқатар сабақтағы оқуды бағалай білуімен қатар, ол туралы өз ойын айта білуі қажет. Кітаптағы деректерді (алғы сөз, кіріспе мазмұны, автор) және өзіне ұнайтын я қызығатын кітаптарының тізімін жаза білуі қажет.

Ал төртінші сыныптарда ғылыми - көпшілік кітаптарды оқып, анықтамалық басылымдарды қолданып, кітапханалар мен кітап дүкендеріндегі кітап көрмесі мен кітап сөрелерінен қажетті әдебиетті таңдап ала білуі қажет. Бастауыш мектеп жасындағы ер бала осы шартты меңгергенде ол оның оқудағы бағытын және мақсатын білуге болады.

Бірінші сынып оқушыларынан алғашқы кезде «мектепте саған бәрінен де көбірек ұнағаны не?» деп сұрасаң, олардың көбісі ойланбастан, «маған бәрінен де сынып және кітаптар ұнады. Олар әдемі жасалған ішінде көп суреттері бар» деп жауап берер еді. Балалармен өткізілген танымдық оқу түрлері, мәселен, дидактикалық ойындар, қызықты жаттығулар, тәжірибелік тапсырмалар, оқу, саяхаттар жасау, кино, деректі филмьдер көру олардың ой - өрісін кеңейтеді. Жалпы дамуына көмектеседі. кітапханаларға барып оқу да олардың өздеріне деген сенімдерін, оқуға деген ынтасын арттырады.

Сыныпта мұғалім «кім не оқыды, қанша оқыды, кім көп оқыды?» және қызықты кітаптар туралы әңгімелер өткізіп отырса, балалардың тек қаншалықты көп оқығанын емес, қаншалықты түсініп оқығанын да біліп, бағалап отыруына болады.

Кітаптармен қатар, балаларға арналған газет - журналдарды да жаздырып алып, оны әрдайым оқып, ондағы әңгімелер мен жаңалықтар жайлы өз ойын айтқызып отырубаланың ақыл - ойын, оқуға ынтасын арттырады.

Бастауыш сынып жасындағы балаларды кітап оқу өнеріне тәрбиелеуде баланың өзінің жеке кітапханасының болуы, жолдастарымен кітап алмастырып тұруы, бірлесіп оқуы, өз оқығандары жайлы бір - біріне айтып беруі пайдалы.

Әр баланың өзіне ғана тән талғамы, қызығуы бар. Бұл жерде балаға көп көмек көрсететін мұғалім ғана емес, ата - ана мен кітапханашы да бірлесіп атқаратын жұмыс. Олар балалармен әңгімелесіп, оны жалықтырмайтын кітаптар ұсынған жөн. Егер баланы өсімдіктердің немесе жануарлардың өмірі, саяхаттар қызықтыратын болса, онда олардың оқу пәндерін меңгеруге көмектесетін әдебиеттерді таңдауды үнемі есіне салып отыру керек.

Бастауыш сынып жасындағы балалар үшін кітаптардағы суреттің тәрбиелік мәні зор. Олар баланың оқығандарын түсінуіне, есте сақтауына көмектеседі. Көптеген суреттер бала тікелей көре алмайтын оқиғалар мен заттар жөнінде мағлұмат береді, суреттер арқылы алыс елдерде, ғарышта, мұхиттарда болып қайтқандай әсерде болады. Сондықтан да балалардың кітап суреттеріне мән беруінің маңызы зор екендігін естен шығармау керек. Көп ретте балалар суреттерді қарағанымен, ондағы оқиғаларды көре білмейді. Үлкендер оларға: «мына суретте нелер бейнеленген? Суреттегі адамдардың аттары қалай? Олар не істеп жатыр? Олардың әрекеттері дұрыс па?» деген секілді сұрақтар қойып, жауабына дұрыс баға беріп отырғаны жөн. Балалардың өзі оқығандары жайлы айтып беріп отырғандары дұрыс, өйткені, әңгіме арқылы олардың ойлау, сөйлеу қабілеті дамиды.

Балаларды өз беттерімен оқуға үйрету үшін мұғалімдер мынадай тәсілдер қолданады, балаға дауыстап кітап оқып береді де, ең қызықты деген жерге келгенде өзіне оқуға береді. Кітаптағы оқиғаға еліктеп, одан әрі өзі оқып кетеді. Әрине, бұдан кейін одан оқыған кітабы туралы сұрау, өзі оқыған үшін мадақтау арқылы баланың сенімін арттырып, оқуға құштарлығын, тұрақты мінезін қалыптастырған дұрыс.

Жан - жақты, білікті, кәсіби - педагог мамандарды дайындау жоғары оқу орынындағы бүкіл оқу үрдісін ақпараттандыру мәселесін жеделдеткенде, инновациялық оқыту технологиясын енгізгенде, сонымен қатар, оқытудың әлемдік озық үлгілері мен халқымыздың төл педагогикалық қағидаларын пайдаланғанда мүмкін болары сөзсіз. Сондықтан, студентке педагогикалық тәжірибені меңгертудің маңыздылығын ескергенде ғана, бұл міндеттерді шешудің жолдары ашылады.

Педагогикалық тәжірибелік кәсіби іс - әрекеті технологиялық сипатқа ие. Бұл тәжірибе қажетті педагогикалық міндеттерді шешу арқылы іске асады. Көптеген зерттеулер (Сластенин В. А., Кузьмина Н. В., Спирин Л. Ф. және т. б. ) болашақ педагогтардың кәсіби дайындығын жетілдіру үшін педагогикалық іс- әрекетті дәл осылай қарастырудың тиімділігін дәлелдейді. Педагогикалық міндеттерді шешудің төмендегідей кезеңдерін атап көрсетуге болады:

берңілген мәліметтерді талдау;
осы берілгендерді жоспарланған нәтижемен салыстыру;
белгілі бір уақытқа қажетті басты тәрбиелік міндеттерді белгілеп, оны негіздеу, және оқушыларға қажетті перспективалар жүйесін нақтылап беру;
осы міндеттерді шешуге байланысты сынып жетекшісі мен белсенді оқушылардың көзқарасы мен ұстанымдарын анықтау;
оқушыларға қойылған міндеттерді шешуге бағытталған белсенді әрекетке жұмылдыру;
оларды іске асырудың формаларын, мазмұнын, әдістерін анықтау;
алынған мәліметтерді бағалап, жоспарланған нәтижемен салыстыру.

Аталған кезеңдерді белгілеу мен педагогикалық міндеттерді шешуге қажетті дағдыларды студенттердің бойында қалыптастырудың бірден бір жолы - оқыту процесін тиімді ұйымдастыру. ЖОО оқытушысы үшін оқытуды ұйымдастырудың түрлі тәсілдері мен мүмкіндіктері жетерлік. Оқытушының кәсіби іс - әрекетінің ішкі мазмұнына үңіліп көрер болсақ, оған әсер теуші бірнеше факторларды аңғаруға болады: әлеуметтік және тұлғалық. Біріншісіне қоғамдық мақсаттар мен құндылықтар, соның ішінде кәсіби білім беру, ЖОО - дағы факультет пен кафедраның профессорлық - оқытушылық ұжымы, студенттік аудитория, білім беру технологиясы, педагогикалық ойлау, оның өзіндік стилі, білім берудегі жетекші парадигма және т. с. с. жататын болса, соңғысына оқытушының кәсіби компоненті яғни, оның Мен - концепциясы, қолданатын және іске асыратын білім беруінің мәні, педагогикалық ойлауының стилі, жанұясы және т. б. кіреді. Бұлардың бірігуі оқытушының кәсіби мүмкіндіктерін анықтайды.

Оқытудың технологиясын жетілдіру мен оқу процесін ұйымдастыруда қаншама рет жаңартқанымен, оқытушы мен студенттер арасында психологиялық жағымды байланыс қалыптаспайынша, оң нәтижелерді күтудің жөні жоқ. Себебі, студенттің оқу пәніне деген ынтасы мен ниеті оқу процесінің сапасына ықпал етуші бірден - бір фактор. Олай болса, пән оқытушысының оқытудағы басты мақсаты студенттерді өз пәніне қызықтыру болса керек. Өйтпеген жағдайда, студент білімді жаттанды түрде, өзі үшін емес, біреуге қажет болатындай қалыпта меңгереді. Мұның соңы қазіргі студенттен «көптің бірі» немесе саны көп сапасы жоқ маман шығаруымен аяқталуы әбден мүмкін. Болашақ педагогты қалыптастыруда мұндай қателіктерге жол берілмеуі тиіс. Еліміз өркениетті елдер қатарына қосылып, егемендігін тұғырландырып жатқан тұста, осы елдің келешегін жалғастыратын, экономикасы мен мәдениетін көтеретін ұрпақты тәрбиелеуге жауап беретін мұғалімдік мамандыққа баулудың салмағы аур екені сөзсіз. Мұғалімді дайындау мәселесі қай заманның болмасын ең басты мәселесі болып саналады. Сол себепті болашақ педагог мамандарды дайындаудың сапасына тек жоғары оқу орындары шеңберінде ғана емес, мемлекеттік деңгейде көңіл бөлудің уақыты келді. Бұл мәселе мемлекет тарапынан әрине қарастырылып та жүр. Бірақ сол қаулы қаралар мен заңдарды іске асыруда оқулықтар аз емес. Сондай - ақ әлі де болса нақтылай, кеңейтуге түсуіді қажет етеді.

Қазіргі заманғы мектепке педагогикалық жұмыстың жаттанды әдістеріннен өгеше шығармашылықпен іс атқаратын, педагогикалық іс - әрекетті шындықтағы өмірмен тікелей байланыста ұйымдастыра алатын оқыту мен тәрбиенің жаңа заманғы әдіс - тәсілдерін шебер меңгерген мұғалім керек. ЖОО оқу жағдайында болашақ педагогты дайындау ісі осы талаптардан көрінетіндей деңгейде ұйымдастырылуы қажет.

1. 2. Мұғалімдер мен оқушылар арасындағы қарым - қатынастың ерекшелігі.

Бүгінгі таңда қарым - қатынас мәселесі өзекті мәселелердің бірі болып саналады. Соңғы он жылда басылып шыққан теоретикалық - экспериметалдық зерттеулерде аталған мәселенің мәнділігі мен көпжоспарлығы аргументті түрде дәлелденген. Қарым - қатынас түрлері мен типтерінің алғашқы классификациясын Л. П. Буева, Л. С. Выготский, А. А. Леонтьев, С. Л. Рубинштейн, т. б. ғалымдар жасаған.

Педагогикалық қарым - қатынас оқушылардың психикалық дамуының қайнар көзі болып табылады. Бұл құрылымда өзара түсіністік деңгейі детирменанттың тұтас қатарымен меңгеріледі. Бұған - жас, өзіндік бағалаудың даму деңгейі, білім деңгейі, икемділік, дағды жатады. Мұғалімдер мен оқушылар арасындағы өзара қарым - қатынастың дамуына, яғни, мұғалім қарым - қатынас жасайтын педагогикалық топтың және сыныптың даму деңгейіне әсер етеді. Қатынастың әрқашан жақсы бола бермеуі ұстазға да, оқушыға да байланысты. Мұғалім мен оқушы арасындағы қарым - қатынас әр түрлі. Бұл тұрғыда Б. Ф. Ломов - қарым - қатынас жоғарғы динамикалықпен және функционалдықпен сипатталатын көп өлщемді процесс ретінде зерттелінуі тиіс деген қорытындыға келеді. Қарым - қатынас біздің өмірімізде және қоғамдағы іс - әрекетте үлкен рөлге ие. В. Н. Панферовтың айтуы бойынша кез келген адамдық әрекеттер қарым - қатынастан тыс болмақ емес.

Кеңестік психологтар қарым - қатынасты іс - әрекеттің спецификалық түрі ретінде қарастырады. Мысалы, оларда қарым - қатынас бір жағынан іс - әрекеттің бір түрі, екінші жағынан іс - әрекеттің өзіндік көрінісі деген ұғым басым. Қарым - қатынастың іс - әрекетпен байланыстылығы топ мүшелерінің бір - бірімен «үйлесу» немесе «үйлеспеуіне» байланысты делінетін құрылымы өте күрделі. Бұлар бір - бірімен тығыз байланысты үш жақтан, яғни, (коммуникативтік, перцептивтік, интерактивтік) тұрады.

Көптеген факторлардың ішінде оқу және оқудан тыс кездердегі мұғалімдер мен оқушылар арасындағы қалыптасқан қарым - қатынас айырықша шешуші фактордың бірі болып саналады. Осы қарым - қатынас мәселелері жөнінде В. М. Афоньков, А. А. Бодалаев, Н. В. Кузмин, С. В. Кондратьев, А. А. Леонтьев, Р. Н. Малковская, Н. Т. Полехин, т. б. өз зерттеулерінде өзара қатынастың шешуші роль атқаратындығы туралы баса айтады. Л. Я. Коломинский қарым - қатынасқа «Бұл процесс барысында жүзеге асып жалғасатын, қалыптасатын хабарламалық және заттық өзара әсер» деп анықтама береді.

Адамның дамып жетілуіндегі ерекшеліктерге байланысты ұстаздар оқушыларға ілтипатпен көңіл аударып, сеніммен қарау керек. Егер олар оқушыға әлі де бала деп қарайтын болса, онда оқушы мұндай көзқарасқа қарсы шығып, өз қарсылығы мен наразылығын сөзі, ісі, мінез - қылығы арқылы білдіреді. Егер кіші мектеп жасындағы балалар үшін мұғалім барлық бейнесімен ерекше із қалдырып, оларға күшті әсер ететін тұлға болып саналса, ал ересек балалар мұғалімнің әрбір қимыл - қозғалысына, іс - әрекеті мен сөйлеген сөзіне, оның ақыл - кеңесіне, өзге адамдармен қарым - қатынасына, шәкірттерге қоятын түрлі талаптарына өздерінше іштей сын көзімен қарайды.

Педагогикалық жұмыста қарама - қайшылықтың тууына екі себеп бар деуге болады. Оның біріншісі, мұғалімнің өз ісіне немқұрайды қарауы, сондай - ақ мектептегі білімге сәйкес алға қойған мақсат - міндетін дер кезінде орындамауы салдарынан туындайды. Сондықтан олар нашар оқытушы саналады. Бұл немқұрайдылықты олардың қоғамға, ғылымға, болашаққа деген немқұрайлығы деп есептеуге болады. Нашар ұстаз тек қана ұстаз деген атты сақтап тұрады, бірақ шын мәнінде олар педагогикалық процесті бұзады. Бұл оқушылардың сабаққа деген қызығушылығы мен білімінің төмендігінен көрінеді.

Қарама - қайшылықтың екінші тобына ұстаздардың оқушылардың қалыпты, іскерлік, адамдық қатынасты (өзінің жұмысына, балаларға ерекше махаббаты болса да) орната алмауы жатады. Мұндай жағдайда оқытушының өзі де зардап шегеді. Онда өзінің педагог ретінде шыңдалмағанын сезініп, өз - өзіне сенбеуі салдарынан кәсіпке деген жағымсыз қатынас туындайды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.