Нұсқалардың бойлық профилін жобалау

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 54 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

Кiрiспе
1 Трассалау желінің бағытын анықтау
1.1 Жобаланатын ауданның табиғи –шаруашылық сипаттамасы
1.2 Жобаланатын желінің нормалары
1.3 Жобаланатын желiнiң мүмкiндiк және негiзгi бағыттарын анықтау
1.4 Трассалау нұсқаларды бекiту және бастауыш еңiстiктiң мәнiн анықтау
2 Бөлім бекеттерді орналастыра отырып нұсқаларды трассалау
2.1 Нұсқалар желіні трассалау және бойлық профилін анықтау
2.2 Бірінші нұсқаны трассалау
2.3 Екінші нұсқаны трассалау
2.4 Нұсқалардың бойлық профилін жобалау
2.5 Нұсқалардың желінің планын жобалау
2.6 Бөлім бекеттердің орналастырылуы
3 Кіші жасанды суөткізгіш құрылымдарын жобалау
3.1 Жаңбырлы ағыстан судың шығынын анықтау
3.2 Шағын суөткізгіш құрылымдардың түрін және қуысын таңдау
4 Технико-экономикалық негіздерді бағалай отырып тиімді нұсқаны
таңдау
4.1 Жер жұмысының көлемін анықтау
4.2 Нұсқалардың құрылыс құнын анықтау
4.3 Эксплуатациялық шығындарды анықтау
4.4 Нұсқаларды таңдау және негіздеу
5 Қолайсыз топографиялық жағдайларда темір жолды жобалау
ерекшеліктері
5.1 Опырынды құлаулардың құлама еңістіктерін бекіту
5.2 Жер төсемесін опырынды құламалардан қорғау
5.3 Шөгінді беткейі мен қазынды құламасын бекіту
5.4 Селден қорғау іс – шаралары
5.5 Ұстап қалушы тақтаның өлшемдерін анықтау
6 Темір жолды жобалауда экологиялық талаптарды еске алу
6.1 Өндірістік шулар мен тербелістердің адам ағзасына әсері
6.2 Шудың адамдарға әсері және оны ережелеу
6.3 Шу көздері мен шу сипаттамалары
6.4 Темір жол мен автомобиль жолдарындағы қозғалыстан пайда болатын
шулар мен тербелістер
6.5 Тербелістер туралы жалпы жағдайлар
6.6 Тербелістердің адам ағзасына әсері және оларды ережелеу
6.7 Өндірістегі діріл
6.8 Қалқан көмегімен шу деңгейін төмендету
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

КІРІСПЕ

Дипломдық жұмыстың тақырыбының өзектілігі. Халық шаруашылығында темір
жолдардың алатын орны ерекше. Кез-келген мемлекетте жүк және жолаушылар
тасымалының басым бөлігі темір жолдар көлігіне тиесілі болса, әрине,
экономиканың дамуына тигізер ықпалы аз болмайтындығын ғылыми тұрғыдан да
дәлелдеп жатудың қажетті де бола қоймас.
Темір жол көлігі Қазақстан Республикасының экономикасында маңызды роль
атқарады [1]. Барлық тасымалдау көліктерінің ішінде темір жол көлігі жалпы
жүк тасымалының 60% астамын құрайды. Қазақстан Республикасының магистральды
темір жолдары 15 түйісу пунктісімен көршілес мемлекеттердің темір
жолдарымен байланысады. Олардың құрамында Ресей, Қытай және Өзбекстан мен
Қырғызстан Республикалары бар.
Бірақ Қазақстандағы транзиттік даму деңгейі жалпы республика және сала
потенциалымен сәйкес келмейді. Транзиттік даму деңгейін көтеру үшін темір
жолдардың транзиттік учаскелерін күшейту және бәсекеге қабілетті темір жол
желісін салу керек.
Қазақстан Республикасының темір жолдарының өсуіне қазіргі таңда көп
көңіл бөлініп жатыр. Темір жолдардың ұзындығы 5-10 жылдың ішінде тағы да
1000 шақырымға дейін ұзарады. Осы себептен жобаланып отырған жаңа темір жол
желісі өте жоғары техникалық деңгейімен ерекшеленуі қажет, яғни басқа
тасымалдаушы көлік түрлеріне қарағанда жоғары сапалы қызметті қамтамасыз
етуі керек. Сонымен қатар салынатын жаңа теміржолдың параметрлерін
негіздеуде Қазақстан Республикасының геосаяси жағдайын, климаттық,
гидрогеологиялық және экологиялық ерекшеліктерін ескеру қажет.
Ғылыми жаңашылдығы және тәжірибелік маңыздылығы. Жаңа темір жол
желісінің ең дұрыс бойлық профилі мен планын іздеу, нұсқаларды жетілдіру
және техникалық-экономикалық көрсеткіштерін салыстыру кезінде, ереже
бойынша жобалау шешімдерінің біртіндеп жақсаруына әкелгенімен, тиімдісін
таңдауға кепілдік бермейді. Желінің бойлық профилі мен планын жобалау үшін
тиімділіктің қазіргі математикалық әдістері мен ЭЕМ (ЭВМ) қолдану тиімді
болып табылады. Мұндай тапсырманы шешу үшін жолдың планы мен профилін
жобалаудың автоматтандырылған технологиялық желісі арналған. Оның мақсаты-
маман мен ЭЕМ диалогы негізінде тиімді нәтиже алу. Машина құрастырылған
алгоритм бойынша жобалау шешімін жетілдіреді, ал маман оны талдап,
мәліметтерді түзетеді және соңғы шешімді қабылдайды.
Шешілетін ғылыми мәселенің осы заманғы жағдайын бағалау. Қазақстан
Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың VII Халықаралық Трансевразия-
2008 конференциясы мүшелеріне жолдауында Қазақстан Республикасының көлік
кешенінің алдында тұрған бірқатар мәселелерді атап көрсетті. Онда еліміздің
өте ауқымды геостратегиялық орналасуына байланысты Еуропа мен Азия
арасында транзиттік көпір байланысын жаңғыртпақ.
Бүгінде Қазақстан болашақ Трансазиаттық темір жол магистралінің мүшесі
ретінде трансеуропа және азия көлік байланысының ықпалдасуы үшін белсенді
түрде жұмыс атқаруда. Жекелей түрде Жетіген-Қорғас жаңа темір жол желісі
Қазақстан мен Қытай арасындағы екінші жаңа кедендік байланыс болмақ.
Мемлекеттердің екінші саммитінде Қазақстан, Түркіменстан және Иран
арасындағы Өзен-Қызылқия-Берекет-Этрек-Горган жаңа темір жол келісіміне
қол қойылды. Жаңа темір жол желісі Еуропа мен Азия елдерін қосатын және
Солтүстік-Оңтүстік халықаралық көлік дәлізінің маңызды учаскесі болып
табылады.
Дипломдық зерттеудің мақсаты, есептері және нысаны. Жаңа темір жол
желісін қолайсыз топографиялық жағдайларда жобалау болып табылады. Негiзгi
түсiнiк беретiн сөздер: бойлық профиль, трасса планы, жасанды құрылғылар,
бастауыш еңiстiк, келтiрiлген шығындар, тасымалдық қабiлет, құрылысты
ұйымдастырудың жобасы.
Дипломдық жұмыста жобаланушы ауданның табиғи - шаруашылығының
сипаттамасы толығымен берiлген, трассалау нұсқаларын таңдау мен желiнiң
бағытын анықтау орындалған және бастауыш еңiстiктердiң мәнi бекiтiлiген.
Желiнiң екi нұсқасы жобаланған бастауыш еңiстiктерi 13( және 12(, осы
нұсқалар үшiн схемелық бойлық профиль сызылып, есептелiнген және типтiк
суөткiзгiш жасанды құрылғылар орнатылған.
Әрбiр нұсқа үшiн: құрылыс құны, эксплуатациалық және келтiрiлген
шығындар анықталған, осының нәтежесiнде экономикалық тиiмдi деп бастауыш iб
=12‰ тең нұсқа таңдап алынды. Темір жолды жобалауда экологиялық талаптарды
ескере отырып, қалқан көмегімен шу деңгейін төмендету есептелінді.
Дипломдық жұмысты жазудың теориялық және әдістемелік негізі және
тәжірибелік базасы. Теориялық зерттеу жұмыстарында қолданбалы және іргелі
ғылымдардың жағдайлары: темір жол, жол мен жылжымалы құрамның бір-біріне
әсері, экология, темір жолды жобалау теориясы, экономикалық талдау теориясы
пайдаланылған және темір жолдың планы мен бойлық профилін жобалау, трасса
нұсқаларын негіздеу, трассаны жүйеге келтіру, бөлім бекеттерді орналастыру,
кіші суөткізгіш құрылымдарын есептеу мен орналастыру жөніндегі теориялық
білімдер баяндалды. Бәсекелес нұсқалардың технико-экономикалық салыстыру
әдістемесін пайдаланумен құрылыстық-пайдалану шығындардың ең аз жинақты
келтірілуі негізделді.

1 ТРАССАЛАУ ЖЕЛІНІҢ БАҒЫТЫН АНЫҚТАУ

1.1 Жобаланатын ауданның табиғи – шаруашылық сипаттамасы

Алматы облысы – Қазақстан Республикасының оңтүстік-шығысындағы
әкімшілік бөлік. Жерінің аумағы 224.0 мың км2. Облыс аумағында 16 аудан
және 3 облыстық бағыныстағы қала (Қапшағай, Талдықорған, Текелі) бар.
Тұрғыны 1631,7 мың адам (1998). Әкімшілік орталығы-Алматы қаласы. (1,06
млн.,1998). Алматы облысының батысында Жамбыл, солтүстігінде Балқаш көлі
арқылы Қарағанды, солтүстік-шығысында Шығыс Қазақстан облыстарымен,
шығысында Қытай Халық Республикасымен, оңтүстігінде Қырғыстан
Республикасымен шектеседі.
Табиғаты. Облыстың табиғаты мен жер бедері ала құла. Балқаш және
Алакөлге ұласатын солтүстігі көлбеуленген құмды жазық алқап. Бұл
өңір,негізінен,антропогеннің аллювийлік және эолдық шөгінділерінен
түзілген. Оның басым бөлігін Сарыесік атырау құмның, Қарақұмның, Тауқұмның,
Лөкқұмның, Қорғанқұмның қырқалы және төбешікті құмды алқаптары алып жатыр.
Балқаш маңы жазығының Іле аңғары өтетін атыраулық бөлігі көне құрғақ
арналармен тілімделген. Солтүстік шығыста Жетісу Алатауы мен Барлық тауының
аралығында Жетісу (Жоңғар) қақпасы орналасқан. Облыстың шығысын Жетісу
Алатауының сілемдері толығымен қамтыған. Олар тауаралық ойпаңдар мен
қазаншұңқырлар арқылы бөлінген. Осы тұста Жетісу Алатауының ең биік тауы-
Бесбасқан (4442 м) орналасқан. Тау сілемдерінде 1300-ден астам мұздық бар,
олардың жалпы ауданы 1,0 мың км2 –ге жуық. Жетісу Алатауының кейбір
сілемдері (Қолдытау, Алтынемел, Малайсары, Тышқантау, Текелі, Сайқан, т.б.)
өз маңындағы жазық өңірлерге сұғына еніп жатыр. Облыстың оңтүстік және
оңтүстік-шығысы Іле, Күнгей, Теріскей Алатаулары, Кетпен (Ұзынқара) жотасы
және Солтүстік Тянь-Шань сілемдерінің, т.б. жоталарынан құралған. Жетісу
Алатауы мен Іле, Күнгей Алатаулары және Кетпен таулары аралығында Іле
ойысы (аңғары) жатыр. Алматы облысының оңтүстік-батысын және батысын Шу,
Іле таулы үстірттері мен далалары қамтыған (Жусандыдала, Бозой, Қараой
үстірттері).
Климаты. Алматы облысының климаты, негізінен, континенттік. Қысы
қоңыржай салқын. Қаңтар айындағы орташа температура солтүстік жазық
бөлігінде-10 - 160 С, оңтүстікте-4 – 90С. Жазы ыстық және қуаң. Шілде
айының орташа температурасы солтүстігінде 250С, оңтүстігінде 270С. Бұл
жазық өңірлерде жауын-шашынның орташа жылдық мөлшері 110-250 мм. Тау
бөктерінің климаттық жағдайы жұмсақ. Қаңтар айының орташа температурасы -5
– 90С, жылымық жиі болып тұрады. Шілде айының орташа температурасы тау
бөктерінде 21 – 230С, тау аңғарларында 19 – 220С. Жауын-шашын тау
бөктерінде 400-600 мм, тау аңғарларында 700-1000 мм. Облыс жерінде жауын-
шашын,негізінен, көктем мен жаз айының басында жауады. Солтүстік өңірдің
жазығы мен тау бөктерлерінде қар жамылғысының орташа қалыңдығы 10-30 см,
тау беткейлерінде 40-100 см. Балқаш және Алакөл жағалауларында бриз желі
соғады.
Топырағы. Облыстың топырақ және өсімдік жамылғылары тік белдемдікке
байланысты қалыптасқан. Жазық бөлігінде шөлдің де, даланың да қоңыр
топырағы тараған. Тау етегінде сұр және боз, қызыл қоңыр, тау беткейлері
мен таулы үстірттерде таулы даланың қызыл қоңыр және қара топырақтары
қалыптасқан. Жалпы, Іле Алатауы мен Жетісу Алатауы ғана емес, бүкіл Тянь-
Шань тауының топырақ жамылғысы таужоталарының беткей экспозициясына өте
тәуелді. Балқаш көлінің оңтүстігіндегі Сарыесік атырау құмды алқабы
оңтүстік-батысында Іле аңғарларын, шығысында Қаратал өзені аралығын алып
жатыр. Облыстың осы және т.б. аумағындағы өңірлерде құм, құмайт, кейбір
жерлерінде сор мен сортаң, тақыр тәріздес топырақ жамылғысы қалыптасқан.
Ірі өзендердің аңғары мен көл жағалауларында алювийлі-батпақты, алювийлі-
шалғын топырақтар дамыған.
Шаруашылығы. Алматы облысының экономикалық әлуеті көп салалы
өнеркәсіп, ауыл шаруашылық, көлік пен байланыс және сауда құрылымдарынан
тұрады. Өнеркәсіпте электр энергетикасы ( 1997 ж. жалпы өнеркәсіп өнімдегі
үлесі 39,9%), машина жасау және металл өңдеу (6,5%), құрылыс материалдары
(6,2%), тамақ өнеркәсібі (38,2%), ұн, жарма және құрама жем (5,5%) салалары
жақсы дамыған. Облыста жеңіл өнеркәсіп, ағаш өңдеу, фарфор-фаянс
өндірістері қалыптасқан. 1991-1997 ж. өнеркәсіп өнімі 2,6 есе артты.
Сонымен қатар қызылша, картоп, көкөніс, бақша, жеміс-жидек және жүзім
шаруашыдықтары айрықша дамыған. Одан тыс мал шаруашылығы, құс шаруашылығы,
бал, сүт және қымыз өндірістік шаруашылықтары бар. Балқаш, Алакөл
көлдерінен сазан, көксерке, табан балық, алабұға ауланады. Алматы облысы
Еуропа, Азия, Америка құрлықтарының қырық шақты елімен сауда қатынасын
жасайды. Экспортқа шығарылған өнімдерге тері шикізаттары, жүн, аккумулятор,
түсті металдар жатады. Сырттан электр аппараттары, есептеу техникасы, т.б.
құрал-жабдықтар алынады. Қазақстанның ішкі жиынтық өніміндегі облыстың
үлесі 6,5% шамасында (1997) [2].

1.2 Жобаланатын желінің нормалары

ҚР ҚНжЕ 3.03.-01-2001 жағдайларына [3] сәйкес жаңа темiр жолдарды
жобалау нормаларына байланысты келесi категорияларға бөлiнедi (1.1 кесте).

Кесте 1.1

Есептiк жүккернеулiкке байланысты техникалық категориялар бойынша
темiр жолдардың классификациясы
Темiр Темiржолдардың тағайындалуы Жылдық есептiк жүккернеулiк,
жолдардың нетто жүк бағыты бойынша, 10-шы
категориясы жылға пайдалану арқылы
млн.ткмкм
Жүйрiк Жолаушы пойыздарының
жылдамдығы 160 кмс жоғары
200 кмс дейiнгi магистралды
темiр жолдар
Ерекше Жүк тасымалының көлемi мол 50-ден жоғары
жүккернеулi магистралды темiр жолдар
I Магистралды темiр жолдар 30 дан жоғары 50-ге
II Магистралды темiр жолдар 15 дан жоғары 30-ға
III Магистралды темiр жолдар 8 ден жоғары 15-ке
IV Магистралды темiр жолдар 8- дейiн

ҚР ҚНжЕ 3.03.-01-2001 сәйкес жобаланып отырған темір жол ІІ техникалық
категорияға жатады және темір жол учаскесінің планы мен бойлық профильдің
осі нормалармен трассаланады және жобаланады. Бекітілген жол категориясына
байланысты план мен профильді жобалаудың мына нормаларын ҚР ҚНжЕ 3.03.-01-
2001 сәйкес қабылдаймыз:
-бастауыш еңістік 13‰; 12‰
-профиль элементтерінің ең кіші ұзындығы- 250м ( ең кіші рұқсат
етілген ұзындығы 200м)
-қабылдау-жөнелту жолдарының ұзындығы 1050м.
-бөлім бекеттер алаңының ұзындығы 1500м
Бойлық профильді аралас жамылғының есептік қалыңдығының деңгейінен 0,7
м –ден аз болмайтындай үйінді ретінде жобалау керек.
Жоспардағы қисықтардың ұсынылған қисықтардың радиустері 2500÷1500м,
қиын жағдайларда 1200м, технико-экономикалық негіздері
бойынша өте қиын жағдайларда 600м.
Учаскелік станцияларда:
Станциялар мен бөлім бекеттерді горизонтальді алаңдарда орналастыру
керек, олардың еңістіктерде орналасуы жобада дәлелденуі керек. Кейбір
жағдайларда бөлім бекеттерді 1,5‰-ге дейін. Учаскелік станцияларға
аралықтардағы есептік жүру уақытымен салыстырғанда 4 минутқа дейін азайтуға
болады. Станцияларды, бөлім бекеттерді және озып өту пунктерін және де
бөлек пунктердің тарту жолдарын жолдың түзу учаскелеріне орналастыру керек.

1.3 Жобаланатын желiнiң мүмкiндiк және негiзгi бағыттарын
анықтау

Трассаның мүмкін болатын бағытын табу жобалау ауданының, географиялық,
орфографиялық сипаттамаларын зерттеуден басталады. Жобаланғалы отырған
желісті мүмкін болатын бастапқы бағыты ретінде геодезиялық сызық
жүргіземіз. Негізгі пункттер арасында бірнеше суайрық орналасқан. Биіктік
белгілердің ауытқуы 587м -ден 719м- ге дейін құрайды және геодезиялық сызық
587м-ден 719м-ге дейін жоғарылап, 660м биіктік белгісіне дейін төмендейді.
Осы геодезиялық сызыққа қарап отырып жердің топографиялық жағдайын талдау
нүктесінде жобаланғалы отырған желістің 2 мүмкін болатын бағыттарын
белгілейміз. Осы 2 әуе-сыну сызықтарын талдаудың нәтижесінде ең мүмкін
болатын екі бағытты таңдап алдық. Бұл екі бағыт қолайсыз геологиялық
жағдайларда өтуде және оларды қолайлы қиып өту мүмкіндіктеріне талдау
жасалған.

1.4 Трассалау нұсқаларды бекiту және бастауыш еңiстiктiң мәнiн
анықтау

А және Б негізгі пунктері арқылы өтетін бағыттардың табылған 1 және 2
трассалау үшін принципті мүмкін болатын геодезиялық сызыққа ең жақын
орналасқан. Бастапқы А станциясынан шыққан трасса солтүстік жаққа бұрылып,
еркін жүрістік учаскеде жайғасады. 12-ші шақырымда трасса шығыс жаққа
бұрылады және 21-ші шақырымда бөлім бекетінің алаңшасын орналастыру
мақсатымен еркін жүрістік трассалау атқарылған. Мұндай жағдайда жүрістің
шын мәніндегі уақыты 30,14 минут құрайды, 34,14-30,14=4 минут, яғни
учаскелік станцияға келіп қосылатын бірінші аралықтың есептік уақыты
қысқарады (ҚНжЕ II-39-76 талаптарына сәйкес) [4]. В бөлім бекетінің
қабылдау-жөнелту жолының пайдалы ұзындығы 1500 м және бөлім бекеті ұзындығы
1800 м профильі алаңша мен пландағы тура учаскесінде жобаланған. 24-26
шақырым аралығындағы учаскедегі трасса кернеу жүріспен жобаланған. Қисықтың
радиусын қолданумен сайға жай кіру жолы орындалған. 33-ші шақырымда
тапсырмалы Б бағытына шығу үшін солтүстікке қарай трасса оңға бұрылады.
Трассаның жалпы ұзындығы 35,7 шақырымды құрайды. Ұқсас баяндалуы екінші
нұсқа үшін де орындалады. Нұсқалар үшін негізгі кедергі-аса қолайсыз
топографиялық жағдайлар болып табылады. Жобалау ауданының топографиялық
жағдайларына байланысты әрі-қарай трассалауға төмендегі бастауыш
еңістіктерді қолданамыз:
I нұсқа үшін 13 ‰
II нұсқа үшін 12 ‰
Нұсқалардың негізгі техникалық көрсеткіштері 1.2 кестеде көрсетілген.

Кесте 1.2
Трасса нұсқаларының планы мен профилінің негізгі техникалық
көрсеткіштері
№ Өлшем Әуе-сынық желінің нұсқалары
№ Көрсеткіштер бірлігі
I II
1
1 Әуе-сынық желінің ұзындығы км 35,7 38
2
2 Геодезиялық желінің ұзындығы км 27,4 27,4

3 Бастауыш еңістіктің мүмкін 00 0 13 12
шамасы

Геодезиялық желіге қатысты
4 әуеде сынған желінің ұзару км00 0 1,30 1,38
коэффициенті
3
5 Әрі-кері асып түсетін әрікері 294226 259192
биіктіктердің жиынтығы

2 БӨЛІМ БЕКЕТТЕРДІ ОРНАЛАСТЫРА ОТЫРЫП НҰСҚАЛАРДЫ ТРАССАЛАУ

2.1 Нұсқалар желісін трассалау және бойлық профилін анықтау

Трассаның мүмкін болатын бағыттарын таңдағаннан кейін, әр нұсқаның
еркін және кернеулі жүріс учаскелеріндегі әуе-сынық сызықтары
байланыстырылады. Еркін жүріс учаскелері кернеулі жүріс учаскелерімен
байланыстырылуы мүмкін болған жағдайда профильге өзгеріссіз түсіріледі.
Кернеулі жүріс деп жердің орташа табиғи еңістіктері бастауыш
еңістіктен асатын трассаның учаскелерін айтамыз.
Еркін жүріс деп жердің орташа табиғи еңістіктері трассалау еңістігінің
шамасынан аз болатын трасса учаскелерін айтамыз. Трасса нұсқаларын дәлелдеу
магистральді жүрісті төсеуден басталады [5].
Трассалау адымы (циркукльдік ашасы) мынадай формуламен есептеледі:

Lц=20iб–iэк,см
(2.1)

Мұндағы: iб– бастауыш еңістік
iэк =(0‚5(1‚0) – қисықтардан пайда болатын
эквиваленттік кедергінің орташа шамасы.
Бастауыш еңістігі 13 ‰ болатын I нұсқа үшін циркулдің адымы мынадай:

lц I = 20 13-1=1,6 см

Бастауыш еңістігі 12 ‰ болатын II нұсқа үшін циркулдің адымы мынадай:

lц II = 20 12-1=1,8 см

Циркулдің ашасын lц – деп алып горизантальдар арасымен 1ц тең
кесінділерді түсіре отырып нольдік жұмыстар сызып аламыз. Берілген
кеңістіктер арқылы түсірілген бұл сызықты жоспардағы трассаны әрі қарай
төсеуге бағдар ретінде пайдаланамыз. Магистральді жүрісті төсегеннен кейін
кернулі және еркін жүру учаскелеріндегі жерінің орнын дәлелдегеннен кейін
нұсқаларды трассалауға кірісеміз. Бұрылыстың 1-ші бұрышы үшін орналастыру
кезінде станция өсінен оның бекіту мәніне дейінгі ең аз қашықтығын мына фор
муламен пайдалану арқылы қамтамасыз етеміз.

lmin= (2.2)

∆ lсc=200м перспективада станция аралық жолдардың ұзартылуы;
l0=80м өтпелі қисық ұзындығы;
Т=911,46м дөңгелек қисықтың тангенсі.
2.2 Бірінші нұсқаны трассалау

А станциясынан Б бағытына қарай 2 желiнiң нұсқалары трассаланған,
әрбiр нұсқаға схемалық бойлық профиль сызылған. Бiрiншi нұсқаның бастауыш
еңiстiгi 13 ‰. Трасса ұзындығы 35,7 км құрайды Бұл нұсқада 1 бөлім бекеті
орнатылған.
Осы жерде 5 темiрбетон суөткiзгiш құбырлар мен 3 темірбетон көпір
орнатылған.
1200 м кем радиусты қисықтардың ұзындығы – 12,25 км және 1200 м
радиусы үлкен түзу жолдардың ұзындығы – 23,7295 км .
Нұсқалардың бастапқы және соңғы нүктелердiң жобалық белгiлерiнiң
алгебралық айырмашылығы Δh=70,53м.

2.3 Екінші нұсқаны трассалау

А станциясынан Б бағытына қарай 2 желiнiң нұсқалары трассаланған,
әрбiр нұсқаға схемалық бойлық профиль сызылған. Екiншi нұсқаның бастауыш
еңiстiгi 12 ‰. Трасса ұзындығы 38 км құрайды. Бұл нұсқаға 1 бөлім бекеті
орнатылған.
Осы жерде 5 темiрбетон суөткiзгiш құбырлар және 3 темірбетон көпір
орнатылған.
1200 м кем радиусты қисықтардың ұзындығы –34,53 км және 1200 м радиусы
үлкен түзу жолдардың ұзындығы – 3,78 км
Нұсқалардың бастапқы және соңғы нүктелердiң жобалық белгiлерiнiң
алгебралық айырмашылығы Δh=68,58м.

2.4 Нұсқалардың бойлық профилін жобалау

Темір жолдың жоспары мен бойлық профилін жобалаған кезде мыналар
қамтамасыз етілуі керек:
- Поездардың бірқалыпты және үздіксіз қозғалысының қауіпсіздігін
кепілдік беретін барлық талаптардың орындалуы;
- Эксплутациялық талаптарды есепке алу, яғни жол жоспарына және
профиліне байланысты ең жоғарғы эксплутациялық көрсеткіштерге қол
жеткізу;
- Құрылыс жұмыстарында (жасанды құрылғыларды салғандағы жер жұмыстары
және т.б.). Қазіргі заманғы механизация құралдарын қолданатын құрылыс
талаптарын есепке алу, сондықтан желістің құрылыстарын ең тиімді
уақытта бітіру;
- Экономика талаптарын сақтау, яғни теміржол құрылысына кететін
шығындар мен бойлық профиль кескініне және желістің жоспарына
байланысты жолдың эксплутациялық шығындары арасында тиімді қатынасқа
қол жеткізу.
Жаңа желінің планы мен бойлық профильіне байланысты барлық талаптарды
сақтауды құрылыс нормалары мен ережелеріндегі ұсыныстармен талаптарды
пайдалана отырып ең үлкен дәрежеде қамтамасыз етуге болады.
Поездар қозғалысының бірқалыптылылығы мен қауіпсіздігін қамтамасыз
ететін бойлық профильді жобалағанда ең маңызды талаптың бірі болып ҚНжЕ
–нен бекітілген мына талаптар саналады: бөлу алаңдары мен тік ауысу
элементтерінің ең кіші ұзындықтары.
Бойлық профиль барлық нұсқаларда көршілес еңістіктердің мүмкін болатын
ең кіші алгебралық айырмаларымен элементтердің мүмкін болатын ең үлкен
ұзындықтарымен жобаланған. Профиль элементтерінің ұзындығы бойынша қабылдау
жөнелту жолдарының ұзындығының жартысынан кіші болмайтындай етіп
жобаланған. lқ-ж=1050м болғандықтан элементтердің ұзындығы 525м. Бойлық
профильдің сыну нүктелері қисықтың басынан немесе соңынан тік қисықтың
тангенстері мен ауысу қисығы ұзындығы жартысының қосындысынан кіші
болмайтындай қашықтықта орналасуы керек.
Бойлық профильдің бірінші элементі станциялық алаңша жарты ұзындығына
(тік сызықтың көршілес еңістіктерінің қиылысуының тангенсінің қосындысынан
кіші болмайтын қазындымен және еңістігі і=0 болатын горизонтальді алаңмен
жобалаймыз).
Қабылдау – жөнелту жолдарының lқ.ж=1050м пайдалы ұзындығында аралық
станцияның ұзындығын 1050м – деп қабылдаймыз.
Көршілес элементтердің алгебралық айырмасы ұсынылған нормалар мен
ережелерден аспауы үшін ауыспалы тік жардың элементтерін тұрғызамыз. Сай
тәріздес учаскелерде ұсынылған нормаларды қолданамыз ∆і≤ 6‰, дөңес жерлерде
-∆і≤12‰.
Тік өту еңістіктер элементтердің ұзындығы 250м болады.
Жобалық сызықты жер жұмыстарының ең аз көлемін қамтамасыз ету
жағдайына байланысты жүргіземіз, негізгі биіктігі қар төсемнің есептік
қалыңдығының деңгейінен 0,7м (ІІ-ші категория үшін) жоғары болатын үйінді
ретінде жасаймыз.
Жұмыстың биіктік белгілері профильді барлық сипаттың белгілері үшін
жобаның биіктік белгісі мен жердің биіктік белгісінің айырмасы ретінде
есептелінеді. Егер жұмыстың биіктік белгісі оң болатын болса онда бұл
үйінді болады және оны жобалық сызықтың жоғары жағына көрсетеміз. Осы
сияқты бойлық профильдің барлық жерлерінде 0,01м дәлдікпен есептеулер
жүргіземіз. Трасса нұсқаларының планын трассалау және жобалау кезінде
трассаның жоспарына қойылатын нормативті талаптарды қамтамасыз етуі керек
[6].

2.5 Нұсқалардың желінің планын жобалау

Желі планының негізгі элементтерін және қисықтарының жоспардағы
орнын табу үшін бұрылу бұрылу бұрыштары 0,50 дәлдікпен транспортирмен
өлшейді және бұрылу қисықтарының таңдап алынған стандартты радиусы бойынша
кестеден [7] олардың ұзындығы, тангенсі, домері және биссектрисалары
анықталады.
Бұрылу бұрыштарының төбесінен тангенстерді қойып жоспарды қисықтың
басы мен соңын белгілейміз. Бұрылу бұрыштарының төбелері арасындағы
арақашықтықты сызғышпен өлшейміз және келесі бұрыштар төбесінің бекеттік
мәнін мына формулалар бойынша анықтаймыз:

ПК БТ №1= ПК ТБ+L0–1100

ПК БТ №2= ПК БТ№1+L1–2100 - Д1100
(2.3)

ПКБТ№3= ПК БТ№2+L2–3100 – Д2100

Соңғы нүкте бекеті

ПКTС=ПК ҚБ № n +Ln-(т 100 –Дn100
(2.4)

Мұндағы: L0–1, L1–2,.‚Ln–тс – трассаның басынан ҚБ № 1-ге дейінгі, ҚБ
№1 –ден ҚБ №2-ге дейінгі, ҚБ №2-ден n –ге дейінгі, ҚБ №n-нен ТС-на дейінгі
ара қашықтық, м.
Д1, Д2,... Дn – (трасса басынан) бірінші, екінші, және т.б келесі
қисықтар үшін домерлер 2.1 кестеде желi планының ведомосiнде көрсетiлген.
Бұрылыстың бұрыштарын 0,50 дейінгі дәлдікте транспортирмен өлшеп (2.1,
2.2 кестелерге (3, 4 графасы ) енгіземіз, бұрыштардың ұштары арасындағы
қашықтығын 0,5мм дейінгі дәлдікпен масштабты сызғышпен өлшеп, 14 графаға
енгіземіз.Бұрылыстың әрбір бұрышы үшін кестеден дөңгелек қисықтың (Т, К, Б,
Д-6-9 графалары) негізгі элементтерін жазып қоямыз және қисықтың басты
нүктелерін анықтаймыз (ҚБ, ҚО, ҚС-10-12 графалары). Мәселен, трассаның
басталуынан (ТБ) +№1 БТ (бұрыш-төбе)- ге дейінгі арақашықтық 4.8см тең
картаның масштабы М 1:50000 болғандықтан, 4,8*500=2400м., немесе №1 БТ мен
№2 БТ арасындағы арақашықтығы карта масштабында 8,1см құрайды, немесе М
1:50000 ұзындығы мынаған тең болады: 8,1*500=4050м және т.б. Картада бұрыш
төбелерінің арасындағы қашықтығын өлшегеннен кейін мәндерін 2.1, 2.2
кестелердің 14 графасына енгіземіз. Бірінші қисықтың негізгі элементтерін
анықтаймыз (№ 1БТ ПК 24+00): бұрылыс бұрышы α=490, радиусы R=2000м кестелер
[7] бойынша R=1000м және α=490 үшін элементтерін жазып аламыз және
радиустардың қатынасына R1000=20001000=2 тең коэффициентіне көбейтеміз.
Т=455,73*2=911,46м
К=855,21*2=1710,42м
Б=98,95*2=197,9м
Д=56,25*2=112,5м
Тексереміз: Д=2Т-К=2*911,46-1710,42=112,5м

Қисықтың басты нүктелерін пикетаж жағдайын формулалар бойынша есептеп
шығарамыз.
№1 БТПК 24+00,00
- Т 9+11,46
ҚБ ПК 14+88,54
+ К 17+10,42
ҚС ПК 31+98,96

ҚБ ПК 14+88,54
+Қ2 8+55,21
ҚО ПК 23+43,75
Қалған қисықтар үшін негізгі элементтері мен басты нүктелердің R қисық
радиусын және α бұрылыс бұрышын шамасы бойынша анықтаймыз және есептелініп
шығарылған мәндерін желі планының элементтерінің мәліметтік тізіміне
енгіземіз.
Бұрылыс бұрышының қалған ұштарының пикеттерінің жағдайы формулалар
бойынша анықталады.

№3БТ ПК = №2БТ ПК+(L2+3100)-(Д100) =
=(63+37,50)+(1550100)-(16,635100) =ПК78+70,86

Формулалар бойынша есептелінуін тексереміз:
Бастауыш еңістігі 13‰

1. 2∑Т-∑К=∑Д=2*15409,39-18500,496=1231 8,284м

2. ∑l+∑К=Lтр=17481,21+18500,496=35981, 706м

3. ∑L-∑Д=Lтр=48300-12318,284=35981,716 м

Тексерудің барлығы да орындалды.
Бастауыш еңістігі 12‰

1. 2∑Т-∑К=∑Д=2*11466,35- 18305,004=4627,696м

2. ∑l+∑К=Lтр=20017,91+18305,004=38322, 91м

3. ∑L-∑Д=Lтр=42950-4627,696=38322,30м

Тексерудің барлығы да орындалды.

Кесте 2.1
Желі планының ведомосі (І нұсқа, іб=13‰)
№ ПК+ Бұрылыс Дөңгелек қисықтардың негiзгi Қисықтың басты нүктелерiнiң ТүзулерБТ
пп орналасуыбұрыштары элементтерi пикетаждық жағдайы дiң арасынд
ұзындығағы
ы l,м қашықты
ғы L,м
радиус тангенс қисық биссект
риса
радиус тангенс қисық биссектрис
а
тура керi

29 1,050 0 0 - 0 0
тура керi

33 1,600 0 0 0,07 0,07

Жаңбыр мол жауатын
аудандар нөмірлері 10 7;8;9 5;6 3a;4 1;2;3

Номограмма бойынша құмды топырақты жерлер үшін судың өсу ықтималдылығы
Р=1‰ үшін судың шығынын анықтаймыз.
І горизонтальді шкала бойынша негізгі сайдың еңістігіне Іс=28,75‰
сәйкес келетін нүктені табамыз. Ол арқылы климаттық аудан тобының шкаласына
сәйкес келетін түзумен қиылысқанша тік сызық жүргіземіз. Табылған нүктеден
Х шкаласымен қиылысқанша горизонтальді сызық жүргіземіз.
Х, У шкалалары бойынша алынған нүктелерді түзу сызықпен қосып Q
шкаласын кесіп өтетін нүкте құмды қыртыстар үшін Qном= 23 м3с
ықтималдылығы Р=1‰ болатын су шығынының мәнін табамыз.
Құмдауытты жерлерді берілген бассейн үшін есептік шығыны мынаны
құрайды:
Q1℅=QномКс1=23,00*1,00=23,00 м3с,
(3.2)
мұндағы Кс1 =1,00- құмдауытты жерлер үшін түзету енгізу коэффициенті
(3.2 кесте).
Ең үлкен шығын ( Р=0‚33%) мынаған тең:

Q0,33℅=QномКс2=23,00*1,39=31,97м3с
(3.3)

мұндағы Кс2 =1,39 – ықтималдылығы Р=0‚33% асып түсетін құмдауытты
жерлер үшін түзету енгізу коэффициенті (3.2 кесте). Сонда Qmax=31,97 м3с
тең.
Ұқсас есептеулері әрбір бассейн үшін орындалады және нәтижелері
кестеге енгізіледі.
Жобаланған бойлық профиль үшін нөсерлі жаңбыр ағысынан судың жұмсалуы
туралы деректері 3.3, 3.4 кестелерге енгізілген.
Осы сияқты әр бассейн үшін есептеулер орындалады және есептеулер 3.3,
3.4 кестелерге түсіріледі.

Кесте 3.2 Кс түзету енгізу коэффициенттері
Жұмсалуы асып Бассейн топырақты емес кезінде Кс түзету енгізу
түсетін коэффициенттері
ықтималдылығы Р,℅
Сазбалшықты және Құмды және Борпылдақ
құмдауытты құмдауытты (үйінді)
0,33 1,46 1,39 1,32
1 1,05 1,00 0,96
2 0,88 0,84 0,80

Кесте 3.3
1-нұсқа үшін нөсерлі жаңбыр ағысынан судың жұмсалуы
(Кн1=1,00, Кн2=1,39)

ЖҚ-ң тұрғанБассейн Басты Номограмма Қажет Максималды
жері ПК+...ауданы F, сайдың бойынша су етілетін су шығыны
км2 еңістігі шығыны есепті су Qmax, м3с
Iс, ‰ Qном, м3с шығыны Qе
1 2 3 4 5 6
31+50 3,0 28,75 23,00 23,00 31,97
63+00 2,725 91,11 25,00 25,00 34,75
87+00 11,75 13,25 55,00 55,00 76,45
168+00 3,0 22,36 23,00 23,00 31,97
200+00 0,975 22,58 11,00 11,00 15,29
241+00 3,95 30,25 27,00 27,00 37,53
250+00 11,5 15,23 55,00 55,00 76,45
291+00 2,375 30 19,00 19,00 26,41
313+50 36,2 20 130,00 130,00 180,70

Кесте 3.4
2-нұсқа үшін нөсерлі жаңбыр ағысынан судың жұмсалуы
(Кн1=1,00,Кн2=1,39)
ЖҚ-ң тұрғанБассейн Басты Номограмма Қажет Максималды
жері ПК+...ауданы F, сайдың бойынша су етілетін су шығыны
км2 еңістігі шығыны есепті су Qmax,м3с
Iс, ‰ Qном, м3с шығыны Qе
1 2 3 4 5 6
31+50 3,0 28,75 23,00 23,00 31,97
63+00 2,725 91,11 25,00 25,00 34,75
87+00 11,75 13,25 55,00 55,00 76,45
161+00 0,875 20,25 8,50 8,50 11,81
178+50 2,25 30 18,00 18,00 25,02
212+00 2,2 18,24 17,00 17,00 23,63
327+00 16,35 21,91 74,00 74,00 102,86
338+00 10,7 35 57,00 57,00 79,23

3.2 Шағын суөткізгіш құрылымдардың түрін және қуысын таңдау

Шағын суөткізгіш құрылымдардың типін таңдауды және анықтауды жасанды
құрылыстың мүмкін болатын сужіберу қабілеті мен су ағысы үшін қажет
етілетін су жіберу қабілеттілігі арасында сәйкестікті қамтамасыз етумен
қажет етілетін есепті жұмсалу бойынша орындалады [11]. Бұл кезде жасанды
құрылыс осі бойынша үйіндінің нақты биіктігін де ескереміз.
Судың неғұрлым көп жұмсалу шамасы бойынша құрылыстың геометриялық және
гидравликалық сипаттамаларынан табылған қажет етілетін ең жоғары биіктік
пен бойлық профильдегі құбыр осі бойынша үйіндінің айқын биіктігін
салыстыру жолымен жасанды құрылыстың орналасқан жерінде үйінді биіктігінің
құрылымдардың типіне сәйкестігін тексереміз. Есептеулердің нәтижелері мен
жасанды құрылымдардың типтерін таңдалуын әрбір нұсқасына арнап кестеге
қосылды. Қарастырылған 1-нұсқа үшін Iб=13‰ , L=35,7км, жасанды
құрылымдардың арналы қуыстары мен түрлерін іріктеу нәтижелері 3.5, 3.6
кестелерде келтірілді.
Графаларын (1-4) 3.3, 3.4 кестелерінің графаларына сәйкес (1, 2, 5, 6)
деректері бойынша толтырылды. Жасанды құрылымның осі бойынша нақты жұмыстың
белгіленуін (5-ші графа) бойлық профильден жазып алынды. Мысалы, №1 ЖҚ ПК
31+50 үйіндінің нақты биіктігі 6,00 м құрайды, ал №2 ЖҚ (ПК 63+00)- 27,75м.
ЖҚ-ң түрі мен қуысы арнайы келтірілген кестенің көмегімен таңдап
алынды. Мұнда №1 ЖҚ үшін есепті жұмсалуы Qе=23,00 м3с кезінде дөңгелек
және тікбұрышты темірбетон құбырлар үшін алдымен кестесін пайдаланып мүмкін
болатын су жіберу қабілеттілігіне тең дөңгелек және тікбұрышты темірбетон
құбырдың жасанды құрылымын таппадым. Мұндай жағдайда тікбұрышты бетон
құбырларға арналған кестеге көңіл аударып, мүмкін болатын сужібергіш
қабілеттілігі (Qм=23,00 м3с) бар, қуысы 3,00 м тікбұрышты бетон құбырын
алдым. Басқа су ағыстары үшін жасанды құрылымдардың түрлері мен арналы
тесіктерін іріктеп алу ұқсас орындалады. Графада (9) ЖҚ-ғы үйіндінің ең аз
қажет етілетін биіктігі көрсетіледі және сол жасанды құрылым үйіндісінің
нақты биіктігімен салыстырылады, сонымен бірге, суөткізгіш құрылымның
орналасқан жеріндегі үйінді биіктігінің жеткіліктілігін тексерілді. Құбырды
салу құнын арнай кестеден қабылданды. Барлық жасанды құрылымдардың салыну
құнын қосып жалпы құны алынды.
Кесте 3.5
Жасанды құрылыстардың мәліметтік тізімі 1- нұсқа (іб=13‰, Lтр= 35,7км)
ЖҚ Бас Қажет Ең көп Құрылыс Құрыл- Мүмкiн Үйінді- Құрылыс
Орна- сейннің етілетін Жұмса- өсі Ымның Болатын нің ең азқұны
ласуы ауданы есептік луы бойынша Құрыл- қуысы, есептi су қажет Кжас.құр,
ПК+ F,км2 жұмсалуы Qmax, үйіндінің ым d,м шығыны биiктiгi мың рубль
Qс , м3с м3с нақты түрлері Qм , м3с h(min),м
биіктігі
hн,м
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
31+50 3,0 23,00 31,97 6,00 ТТБҚ 3,00 27,00 4,00 29,4
63+00 2,725 25,00 34,75 27,75 ТБК 10 25,30 3,00 196,1
87+00 11,75 55,00 76,45 14,73 ТТБҚ 2,50*2 65 4,70 97,7
168+00 3,0 23,00 31,97 4,94 ТТБҚ 3,00 27,00 4,00 25,8
200+00 0,975 11,00 15,29 6,94 ДТБҚ 1,50*2 11,6 2,20 27,2
241+00 3,95 27,00 37,53 22,09 ТБК 6*2 29,4 2,50 165,6
250+00 11,5 55,00 76,45 30,09 ТБК 10 58,10 5,00 218,2
291+00 2,375 19,00 26,41 14,22 ТТБҚ 1,50*2 19,8 3,21 46,2
313+50 36,2 130,00 180,70 30,37 ТБК 12*2 139,6 6,00 665,28
∑=1471,48
Кесте 3.6
Жасанды құрылыстардың мәліметтік тізімі 2- нұсқа (іб=12‰, Lтр= 38км)
ЖҚ Бас Қажет Ең көп Құрылыс Құрыл- Мүмкiн Үйінді- Құрылыс
Орна- сейннің етілетін Жұмса- өсі Ымның Болатын нің ең азқұны
ласуы ауданы есептік луы бойынша Құрыл- қуысы, есептi су қажет Кжас.құр,
ПК+ F,км2 жұмсалуы Qmax, үйіндінің ым d,м шығыны биiктiгi мың рубль
Qс , м3с м3с нақты түрлері Qм , м3с h(min),м
биіктігі
hн,м
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
31+50 3,0 23,00 31,97 6,00 ТТБҚ 3,00 27,00 4,00 29,4
63+00 2,725 25,00 34,75 29,00 ТБК 10 25,30 3,00 196,1
87+00 11,75 55,00 76,45 11,62 ТТБҚ 2,50*2 65 4,70 97,7
161+00 0,875 8,50 11,81 10,71 ТТБҚ 1,50 9,90 3,21 24,4
178+00 2,25 18,00 25,02 3,71 ТТБҚ 1,50*2 19,8 3,21 14,4
212+00 2,2 17,00 23,63 4,46 ТТБҚ 2,00 18,50 3,82 16,1
327+00 16,35 74,00 102,86 17,60 ТБК 8*2 86,6 4,00 351,5
338+00 10,7 57,00 79,23 19,60 ТБК 10 58,10 5,00 218,2
∑=947,8

4 ТЕХНИКО-ЭКОНОМИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕРДІ БАҒАЛАЙ ОТЫРЫП ТИІМДІ НҰСҚАНЫ
ТАҢДАУ

Трассалау нәтижелерін бағалау үшін трассаланған нұсқалардың нақты
технико-экономикалық салыстыруымыз кейбір маңызды сипаттамалары бойынша
алдын-ала салыстыруға мүмкіндік беретін трассалық көрсеткіштерін аламыз
[12]. Трассаның бұл көрсеткішіне мыналар жатады:
1. Нақты трассалау кезінде дәл өлшеу жолымен түзу және қисық
учаскелердің ұзындықтарын қосу немесе далалық трассалау кезіндегі бөлінетін
пикетаж бойынша анықталатын линияның ұзындығы.
2. Трассаның әрбір нұсқаларының нақтылы ұзындығы мен L мен
геодезиялық сызықтың ұзындығы L0 айырмасы ретінде анықталатын трассаның (L
ұзаруы:

(L=L–L0
(4.1)

(L =35,9-27,4=8,5км

3. Желістің даму коэффициенті, яғни әр нұсқа бойынша желістің нақтылы
ұзындығының геодезиялық сызықтың ұзындығына қатынасы:

((L1L0
(4.2)

Бастауыш еңістігі 13‰ (=35,9 27,4=1,31

Бастауыш еңістігі 12‰ (=38,3 27,4=1,39

1. Еркін және кернеулі жүрістердің ұзындығы мен меншікті салмағы.
Бәсекелес нұсқаларды трассалау кезінде маңызды мәні болып тек ғана
барлық трассаланған нұсқалардың нәтижесінде алынған көрсеткіштерді алдын-
ала салыстырмалық бағасы емес және де әр нұсқаларды төсегеннен кейінгі қол
жеткізетін нәтижелерді кезекпен зерттеулерде табылады, яғни кейінгі әр
нұсқа алдыңғы нұсқалардың көрсеткіштерін салыстырғанда маңызды нақты
жақсаруын беру керек.
Әр нұсқа үшін негізгі техникалық көрсеткіштер 1.2 кестеде берілген.
Бұл кестеде нұсқалардың салыстырған анализі олардың бәсекелестік
қабілеттілігін талқылауға мүмкіндік береді.

4.1 Жер жұмысының көлемін анықтау

Басты жол бойынша топырақ жұмыстары көлемін учаскенің жұмыстық
белгіленуі бойынша сол жол біркелкі пішінді алдын-ала бөліп, үйінділер мен
ойықтардың жекеленген массив көлемдерін қосумен анықтаймыз.
Топырақ жұмыстары көлемінің нұсқаларын салыстыру мақсаттары үшін
жекелеген массивтерін, ұзындығын орташа өлшенген жұмыстық белгіленулері
бойынша есептеп шығарып, 50м – ге дейінгі дәлдік бойынша кескіндемені
анықтаймыз.
Топырақ жұмыстары көлемін кестелік формада (4.1, 4.2 кестелерде)
орындап, есептеп шығарамыз. Мәселен 11+900км - ден бастап 17+200км бойынша,
ұзындығы 5,300км үйіндінің орташа өлшенген жұмыстық белгіленуі мынаны
құрайды:

hорт=
(4.3)

Мұндағы hi,hi+1- массивтің жұмыстық белгілері, м; li- жұмыстық
белгілері арасының қашықтығы, м; m – массивтегі учаскелердің мөлшері.
Біздің жағдайымызда барымыз:

Қалған біркелкі массивтері үшін ұзындығы мен орташа жұмыстық
белгіленуін ұқсас анықтаймыз және массивтерінің сәйкес ұзындығын 3 графаға,
ал орташа жұмыстық белгіленуін үйінділер үшін 4 графаға, қазындылар үшін 5
графаға енгіземіз (4.1, 4.2 кестелерде).
Теміржолдардың біржолдығы үшін топырақ жұмыстарының шақырымы бойынша
көлемін арнайы – кесте бойынша қабылдаймыз.
Бөлім бекеттердегі жұмыстардың көлемін формула бойынша анықтаймыз.
Бастауыш еңістігі 13‰, В бөлім бекеті үшін

Vж.ж(д.п)=5,3*n*hорт*lд.п*10-3=5,3* 2*1,77*1800*10-3=33,7 мың.м3

мұндағы n=2 –бастысынан басқа бөлім бекеттердегі қабылдау-жөнелту
жолдарының саны; hорт- бөлім бекетіндегі бойлық профильдің орташа жұмыстық
белгіленуі; lд.п=1800м-бөлім бекеттің алаңының ұзындығы; 5,3 –аралас
жолдардың осьтері арасындағы қашықтығы.
Бастауыш еңістігі 12‰, В бөлім бекеті үшін

Vж.ж(д.п)=5,3*n*hорт*lд.п*10-3=5,3* 2*1,14*2150*10-3=25,9 мың.м3.

Кесте 4.1
Топырақ жұмыстарының пішінді көлемін есептеп шығудың мәліметтік
тізімі (іб=13‰, Lтр=35,7 км)
Массивтің шекарасы Массивтің Орташа жұмыс Жұмыс көлемі, мың м3
ұзындығы,км белгілері, м
үйінді қазынды
басы, км соңы, км үйінді
үйінді қазынды
басы, соңы, км үйінді қазынды
км
Бір шақырымына Элементте
әрі керi әрі кері әрі кері
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1 1,500 - 0 0 35 35 52,5 52,5
2 0,300 0,31 +5,31 -4,69 81,1 0 24,33 0
3 0,550 0,37 +10,37 -9,63 131,7 0 72,4 0
4 0,400 0,37 +5,37 -3,63 81,7 0 32,68 0
5 0,550 0,23 0,23 0,23 36,61 36,61 20,1 20,1
6 0,300 - +5 -5 78 0 23,4 0
7 0,800 - +10 -10 128 0 102,4 0
8 0,600 - +5 -5 78 0 46,8 0
9 1,350 0,14 0,14 0,14 35,9 35,9 48,4 48,4
10 0,400 0,39 +5,39 -4,61 81,9 0 32,7 0
11 0,300 - +10 -10 128 0 38,4 0
12 0,350 - +13 -13 156 0 54,6 0
13 0,950 0,44 +12,9 -12,1 155,2 0 147,4 0
14 0,600 - +13 -13 156 0 93,6 0
15 1,350 0,31 +12,9 -12,2 155,2 0 209,5 0
16 1,500 - +13 -13 156 0 234 0
17 0,550 0,36 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.