НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАР ЕСЕБІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 61 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 6

1 НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАР ЕСЕБІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ . . . 9

1. 1 Негізгі құралдардың экономикалық мазмұны, олардың жіктелуі және бағалау . . . 9

1. 2 Негізгі құралдар есебін ҚЕХС сай ұйымдастыру ерекшеліктері . . . 17

2 «АВГУР» ЖШС-НІҢ НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАР ЕСЕБІН ҰЙЫМДАСТЫРУ . . . 22

2. 1 «Авгур» ЖШС-нің экономикалық көрсеткіштері және есепті ұйымдастыру . . . 22

2. 2 «Авгур» ЖШС-нің негізгі құралдардың қозғалысының есебі . . . 29

2. 3 «Авгур» ЖШС-гі негізгі құралдардың тозу есебі және оларды қайта

бағалау . . . 34

3 «АВГУР» ЖШС-НІҢ НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАРЫНЫҢ ІШКІ АУДИТІН ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖӘНЕ ОНЫ ЖЕТІЛДІРУ . . . 41

3. 1 Негізгі құралдардың ішкі аудитін ұйымдастыру . . . 41

3. 2 Негізгі құралдарды ішкі аудиторлық тексеру . . . 50

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 60

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . … . . . 62

ҚОСЫМШАЛАР . . . 64

КІРІСПЕ

Қазіргі экономикалық жағдайда әрбір ұйымның қызмет ету процесіне нарықтық қатынастарға қатысушы мүдделі тұлғалар үлкен көңіл аударатыны белгілі. Сол себепті олар есеп мәліметтеріне сүйене отырып, ұйымның қаржылық жағдайын бағалауға ұмтылады.

Бухгалтерлік есеп нарықтық экономика жағдайында ұйым жөнінде жан-жақты қамтылған ақпарат алудың бірден-бір көзі болып табылады. Оның көмегімен ұйымның төлем қабілеттілігін, өндірістік қызметінің тиімділігі мен табыстылығын, даму перспективаларын сипаттауға мүмкіндік мол.

Орталықтан жоспарланған экономика жағдайында жүзеге асырылған бухгалтерлік есеп жүйесі меншіктің қоғамдық сипаты мен экономиканы мемлекеттік басқарудың қажеттіліктеріне негізделінді. Бухгалтерлік есеп жүйесінде қалыптасатын ақпараттардың басты тұтынушысы ретінде мемлекет статистикалық және қаржылық органдарды жоспарлайтын салалық министрліктер мен ведомстволар арқылы танылды. Қоғамдық қатынастар жүйесінің өзгеруі, азаматтық - құқықтық ортаның өзгеруі бухгалтерлік есепті сәйкесінше трансформациялаудың қажеттілігін айқындады. Бухгалтерлік есептің жаңа жүйесі және ұйымдарда бухгалтерлік есепті жүргізудің әзірленіп жатқан жаңа ережелері мен нормалары ақпараттардың шынайылығы мен сенімділігін бақылау құралы ретінде инвестиция салуға, соның ішінде шетелдік инвестицияларды тартуға қолайлы жағдай жасайтындай нарықтық инфрақұрылымның элементтерін құруы тиіс.

Негізгі құралдар ұйымның материалдық-техникалық жарақтану базасын құрудың негізін қалыптастырып, ұйымның жетекші бағыттарын іске асыруда маңызды рөл атқарады. Ұйым қызметінің тиімділігін арттыру үшін негізгі өндірістік құралдар туралы шынайы ақпараттарды уақытылы алудың маңызы өте зор. Яғни негізгі құралдардың сақталу орындары бойынша ішкі және сыртқы қозғалыстарының құнына, пайдалы қызмет ету мерзіміне енгізілген өзгерістердің дер кезінде бухгалтерлік есепте дұрыс көрсетілгендігін және оларды қорытынды есептегі мәліметтерімен сәйкестігін тексеру болып табылады [1] .

Жалпы ұйымда бухгалтерлік есептің қолданыстағы жүйесін зерттеу нәтижесі ұйым менеджерлерінің негізгі құралдарды тиімді пайдаланылуын бақылауға және оның нәтижелері бойынша шешім қабылдауға қажетті неғұрлым толық және сенімді ақпараттармен толыққанды қамтамасыз етілмейтіндігін байқатты. Бұл ұйымдағы басқару жүйесін жақсарту үшін негізгі құралдардың есебін тиімді ұйымдастыру, есептің шынайылығын, жеделдігін және талдамалылығын көтеру қажет екендігін көрсетеді.

Негізгі құралдардың бухгалтерлік есебі есепте негізгі құралдардың түсуін, алғашқы қабылдануын, ішкі орын ауыстыруын, амортизацияның есептелуін, кейінгі шығындардың есебін, сату бойынша нәтиженің есебі мен басқа да шығыстарды құжатпен рәсімдеуді, сонымен қатар дер кезінде және толық көрсетуді қамтамасыз ету қажет.

Сонымен бірге негізгі құралдар есебінің міндеті болып негізгі құралдардың артық шыққанын, пайдаланбағанын және тиімсіз пайдалануын анықтап, олардың сақталуын қамтамасыз ету қажет.

Негізгі құралдар есебінің бірлігі болып мүліктік объект, яғни өзінің барлық құрылымдары мен құрылғылары бар аяқталған құрылыс, заттар немесе заттардың кешені саналады. Мүліктік объектілер жай (бірліктік) және бірнеше заттардан тұратын күрделі болып бөлінеді. Бір негізгі құралдар объектісінің екіншісінен айырмашылығы олардың атқаратын қызметтеріне және әртүрлі пайдалану мерзіміне байланысты болады.

Ел экономикасының қазіргі дамуы мен әлемдік қауымдастыққа өтуі ұйымда есеп әдiстемесiн жетілдірудің, бухгалтерлік есеп пен аудит тұжырымдамаларын дамытудың қажеттілігін туғызды. Осы мәселе әрбір ұйымның салалық ерекшеліктеріне негізделген есеп пен аудит әдістемесін жан-жақты зерттеуді талап етеді.

Жоғарыда аталған мәселелер диплом жұмысының тақырыбының өзектілігін анықтайды.

Осылайша, негізгі өндірістік құралдар есебін ұйымдастырудың негіздерін зерттеу, ішкі аудит пен талдауды жүргізу әдістемесін қарастыру диплом жұмысының тақырыбын таңдауға, оның мақсатын, міндеттерін және ғылыми өзектілігін алдын-ала анықтауға мүмкіндік берді.

Диплом жұмысының мақсаты ұйымдағы негізгі құралдар есебі мен ішкі аудитті ұйымдастыру және оны жетілдіру жолдарын көрсету болып табылады. Осы қойылған мақсатқа қол жеткізу үшін диплом жұмысын жазу барысында төмендегідей міндеттер қойылды:

-Негізгі құралдардың экономикалық мазмұны және олардың жіктелуі, бағалау және ҚЕХС сай ұйымдастырылуын зерттеу;

- «Авгур» ЖШС-тің негізгі құралдардың қозғалысының есебін зерттеу;

-Негізгі құралдардың тозу есебі, кейінгі бағалау және ағымдық жөндеу есебін зерттеу;

-Негізгі құралдардың ішкі аудитін ұйымдастыруды зерттеу.

Негізгі құралдар есебінің міндеттеріне, сондай-ақ негізгі құралдардың пайдаланылмай тұрған және тиімсіз пайдаланылып жатқан объектілерін анықтау, олардың сақталуын қамтамасыз ету жатады.

Диплом жұмысының зерттеу объектісі Астана қаласында орналасқан «Авгур» ЖШС болып табылады болып табылады.

Алға қойылған міндеттерді шешу үшін «Авгур» ЖШС - нің 2010-2011 жылдардағы есеп мәліметтері, сондай-ақ Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп саласындағы нормативтік-құқықтық ақпараттары, арнайы әдебиеттер пайдаланылды.

Дипломдық жұмыс кіріспе, үш негізгі бөлім, қорытындылар мен қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Жұмыстың бірінші бөлімінде негізгі құралдар ұғымы, олардың экономикалық маңызы, олардың түрлері, пайдалануына қарай жіктеу сұрақтары қарастырылған. Сондай-ақ негізгі құралдарды ұйымда бағалау мәселелері қарастырылып, қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттарына көшуге орай негізгі құралдар есебін 16 «Негізгі құралдар» стандартына сай ұйымдастыру сұрақтары жазылды.

Диплом жұмысының екініші бөлімінде зерттеу объектісі ретінде алынған «Авгур» ЖШС-нің қаржылық экономикалық жағдайына сипаттама беріліп, филиалда есептің ұйымдастырылуы, негізгі құралдардың қозғалысын есепке алу, кейінгі бағалау, тозуын есепке алу сұрақтары қаралып, жетілдіру жолдары ұсынылған.

Үшінші бөлімде «Авгур» ЖШС-нің негізгі құралдарының ішкі аудитін ұйымдастыру, аудиторлық тексеру жүргізу әдістемелері жазылған.

Қорытынды бөлімде зерттеу барысында қол жеткізген қорытындылар мен ұсыныстар берілді.

1 НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАР ЕСЕБІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ

Негізгі құралдардың экономикалық мазмұны, олардың жіктелуі

және бағалау

Негізгі құралдар кәсіпкерлік қызметтің әртүрлі саласындағы қызмет істейтін ұйымдардың активтерінің негізгі бөлігін құрайды. Негізгі құралдарға материалдық, яғни материалдық-заттық формасы бар активтер жатады, мысалға жылжымайтын мүлік (жер, ғимараттар мен құрылыс-жайлар және жермен байланысты басқа да объектілер), машиналар мен құрылғылар, көлік құралдары және т. б., яғни төмендегі талаптарға жауап беретіндер :

- өнімдер (жұмыстар мен қызметтер) өндіруге, тауарларға жеткізуге, басқа ұйымдарға жалға беруге немесе әкімшілік және шаруашылық мақсаттарға пайдалануға арналған;

- бір жылдан артық пайдаланылатын;

- сатып алушыларға қайта сатуға жатпайтындар.

Негізгі құралдар ұзақ мерзім пайдаланылатын сипатқа ие болады. Негізгі құралдарды пайдаланудың сандық бағалануы олардың пайдалану мерзімімен анықталады. Негізгі құралдардың пайдалану мерзімі ұйымның осы объектіні болжамды пайдалану мерзімі немесе осы объектіні пайдалану арқылы ұйымның өндіретін өнімінің мөлшері немесе орындайтын жұмыстары мен қызметтерінің көлемі болып саналады. Негізгі құралдар объектісінің пайдалану мерзімінің мерзімдік немесе натуралдық өлшемін таңдап алу объектінің функционалдық жарамдылығына, яғни оның экономикалық пайда әкелу мүмкіндігіне байланысты болады [2] .

Қаржылық есептіліктің 16 «Жылжымайтын мүлік» стандартына сәйкес, негізгі құралдар - бұл:

1) тауарларды шығаруда немесе қызметтерді көрсетуде немесе беруде пайдалануға, басқа адамдарға жалға беруге арналған немесе әкімшілік мақсаттарға арналатын.

2) күтіліп отырғандай бір кезеңнен астам ішінде пайдаланылатын материалдық активтер.

Біздің ойымызша, ұйымдарда пайдаланылатын және бухгалтерлік есепте есептелінуге жататын негізгі құралдар - деп өндірісте ұзақ уақыт бойы (бір жылдан артық уақыт) пайдаланылатын, өзінің бастапқы заттай нысанын (пішінін, түрін) сақтай отырып, құнын шығарылған өнімге, орындалған жұмысқа, көрсетілген қызметке біртіндеп бөліп-бөліп есептелген амортизациялық аударым мөлшерінде ауыстырылатын еңбек құралдарын, яғни материалдық активтерді айтады [3] .

Негізгі құралдардың бухгалтерлік есебі есепте негізгі құралдардың түсуін, алғашқы қабылдануын (признание), ішкі орын ауыстыруын, амортизацияның (тозуының) есептелуін, кейінгі шығындардың есебін, сату бойынша нәтиженің есебі мен басқа да шығыстарды құжатпен рәсімдеуді, сонымен қатар дер кезінде және толық көрсетуді қамтамасыз ету қажет.

Кей жағдайларда активтердің кейбір түрлерін, мысалы шаблондарды, құрылғылар мен штамптарды біріктіріп, негізгі құралдардың жалпы құнына қосуға болады.

Сонымен қатар қызмет көрсетудегі қосалқы бөлшектер мен құрылғыларды тауарлық-материалдық шығындар ретінде есептеп, оларды пайдалану уақытына байланысты есептен шығарады. Егер ұйым ірі қосалқы бөлшектер мен агрегаттарды бір мерзімнен артық пайдаланатын болса, онда оларды негізгі құралдар ретінде жіктеуге болады. Ал егер ірі қосалқы бөлшектер мен агрегаттар тек бір объектіге ғана қызмет көрсетіп және олардың пайдалану мерзімі ретсіз болатын болса, олар негізгі құралдардың бөлек объектісі болып саналып және олардың пайдалану мерзімінен аспайтын уақытқа тозу есептеледі.

Белгілі бір жағдайларда активтерге байланысты жалпы шығындардың сомасын құрамдас бөліктерге бөліп, әрбір бөлімді бөлек есептеу қажет болады. Бұл осы объектінің құрамдас бөліктерінің пайдалану мерзімі әртүрлі болса немесе әрбір бөліктерді пайдаланудан пайда әртүрлі бағыттар бойынша алынатын болса және тозуды есептеу нормалары мен әдістері әртүрлі болған жағдайда қажет болады. Мысалы, ұшақ және оның қозғалтқыштары, егер олардың пайдалану мерзімдері әртүрлі болатын болса, бөлек тозатын активтер ретінде есепте көрсетілуі керек.

Жалпы, негізгі құралдарға - қозғалмайтын мүлік, жер учаскелері, үйлер мен ғимараттар, өткізгіш тетіктер, машиналар мен жабдықтар, өлшеуіш және реттеу аспаптары мен құралдар, есептеуіш машиналар мен техникалары және олардың программалық құралдары, көлік тасымалдау құралдары, аспаптар, өндірістік және шаруашылық құрал-саймандары, өнім және жұмыс малдары, көп жылдық көшеттер, шаруашылықтың ішкі жолы, тағыда басқалар жатқызылады [5] .

Ұйымдарда негізгі құралдардың есебі №16 "Жылжымайтын мүлік" - деп аталатын халықаралық есеп стандартына сәйкес жүргізіледі.

Көлемінің түріне, бағасының арзанды қымбаттығына қарамастан пайдалану мерзімі бір жылдан аспайтын өндіріс құралдары негізгі құралдардың қатарына жатқызылмайды.

Сонымен қатар негізгі құралдардың құрамына ұйымның қоймаларындағы дайын бұйымдар болып саналатын жабдықтар мен машиналар, күрделі құрылыс құрамында есептелетін монтаждауды қажет ететін жабдықтар, салынып біткен, бірақ әлі пайдалануға берілмей тұрған машиналар мен жабдықтар, сондай-ақ құрылыс-монтаж жұмысының өзіндік құнының құрамында қаралған қосымша шығындардың есебінен салынған титулдық тізімге кірмеген ғимараттар мен тетіктер, сонымен бірге жас малдар, яғни мал төлдері де жатқызылмайды.

Барлық негізгі құралдар өздерінің өндіріске қатысуына қарай өндірістік және өндірістік емес болып екі топқа бөлінеді [6] .

Өндірістік негізгі құралдар деп - өндірісте пайдаланылатын негізгі құралдарды айтады. Оларға: өндіріске арналған үйлер, ғимараттар, өткізгіш тетіктер, құрылыс машиналары, көлік тасымалдау құралдары, әртүрлі станоктар, двигательдер, құрал-саймандар, өлшеуіш аспаптар және тағы басқалары жатқызылады.

Негізгі өндіріс құралдарына өндіріс процесіне тікелей қатысатын объектілер жатады, олардың көмегімен өнімді әзірлеген кезде еңбек материалдық жағдайын жасайды. Негізгі өндірістік құралдардың пайдалануын сипаттайтын шолушы экономикалық көрсеткіші - қор қайтарымы болып табылады, ол негізгі құралдардың бір өлшеміне шаққандағы өндірілетін заттай немесе ақшалай түріндегі өнімді көрсетеді (1сурет) .

Сурет 1 Негізгі құралдардың жіктелу сызбасы

Өндірістік емес негізгі құралдардың қатарына шаруашылықтың өндірістен басқа салаларында пайдаланылатын негізгі құралдар жатқызылады. Оларға тұрмыстық үй-жай шаруашылығында, денсаулық сақтау, әлеуметтік қамсыздандыру, білім беру және мәдениет салаларында пайдаланатын негізгі құралдар тағы да басқа негізгі құралдар жатады. Халық шаруашылық салаларына және істейтін қызметінің түрлеріне қарай барлық негізгі құралдар : өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы, орман шаруашылығы, тасымалдау, байланыс, құрылыс, материалдық-техникалық жабдықтау және сату-өткізу ұйымдары, қоғамдық тамақтандыру, басқару органдары, әлеуметтік сақтандыру, ғылым және білім беру, ғылыми көмек көрсету және тағы да басқа салалар бойынша топтастырылады. Ұйымның балансындағы тұрғын үй шаруашылығының негізгі құралдары халық шаруашылығының тұрғын үй шаруашылығы және халыққа тұрмыстық қызмет көрсету саласына жатқызылады.

Иеленуге қарай негізгі құралдар меншікті және жалға алынған болып бөлінеді.

Меншікті дегеніміз - ұйымға тиесілі және оның балансында көрініс табатын негізгі құралдар. Белгіленген мерзімге шарт бойынша басқа ұйымнан алынған негізгі құралдар, жалға алынған негізгі құралдар болып саналады. Оларды жалға берушінің балансында есептейді, жалға алушы 001-ші «Жалға алынған негізгі құралдар» баланстан тыс шотында есептейді. Жалға алу мерзімі аяқталған соң немесе аяқталмай тұрып, жалға алушы келісілген бағамен сатып алуына болады. Оларды 2410 бөлімше шоттарында есептейді.

Қазіргі кезде пайдалану барысына қарай негізгі құралдар жұмыс істейтін, жұмыс істемейтін және сақтауда тұрған - деп үш топқа бөлінеді. Жұмыс істеп тұрған пайдаланудағы негізгі құралдарға - жабдықтар жатады. Жұмыс істемейтін негізгі құралдардың қатарына тоқтатылып қойылған немесе белгілі себептермен басқада жаққа әзірге берілмеген басы артық жабдықтар жатқызылады. Сақтауда тұрған негізгі құралдардың қатарына келешекте, яғни алдағы уақытта тозып немесе басқада жағдайларға байланысты істен шығатын негізгі құралдардың орнына пайдалануға арналған құрал - жабдықтар жатқызылады.

Заттық құрамына қарай негізгі құралдар мүліктік және мүліктік емес болып бөлінеді. Мүліктікке заттай көрінісі бар, санауға және өлшеуге болатындар (үйлер, ғимараттар, машиналар, жабдықтар) жатады. Мүліктік еместерге пайдаланылатын жер, орман, суға (ғимараттан басқа) күрделі қаржы салымы, яғни заттың нысаны жоқ шығындары (жер учаскелерін, егістік үшін пайдаланылатын жерді өңдеу, жалға алынған негізгі құралдарға күрделі қаржы жұмсау, т. б. ) жатады [7] .

Негізгі құралдарды пайдалану деңгейіне байланысты есепте пайдаланудағы, пайдаланудан тыс және қолдағы деп бөледі. Сонымен қатар, бухгалтерлік есепте негізгі құралдар меншікті, яғни ұйымның меншігіндегі, жалдағы, яғни ақылы уақытша пайдаланудағы болып бөлінеді.

Әр субъектіде негізгі құралдар пайдалану мақсатына және атқаратын қызметтеріне қарай мынандай түрлерге бөлінеді: Жер, үйлер, ғимараттар, өткізгіштер, машиналар және құрал жабдықтар күш беретін машиналар және жабдықтар, жұмысшы машиналар, өлшеу және реттеу аспаптары және қондырғылар мен лабораториялық жабдықтар, есептеу техникасы, басқа машиналар мен құрал жабдық, көлік құралдары, құрал сайман, өндірістік мүлік және жабдықтар, шаруашылық мүлкі, жұмысшы және өнім беретін мал, көп жылдық екпе ағаштар, жемді жақсартуға шыққан күрделі шығын, басқадай негізгі құралдар.

Негізгі құралдар келесі топтар мен топшаларға жіктеледі [8] .

Жер (жер учаскелері) . Есеп бірлігі болып меншік құқығындағы немесе тұрақты пайдалану құқығындағы жекелеген жер учаскелері саналады. Жерге меншік құқығы бар болса, онда олар құқық актісі мен расталуы керек. Ондай актісі берілген болса, ондай жер учаскелері мүліктік объекті болып саналады.

Ғимараттар (цех, шеберхана корпустары, тұрғын-үй ғимараттары және басқа да өндірістік, әкімшілік-шаруашылық, әлеуметтік-тұрмыстық мақсаттағы архитектірлік-құрылыс объектілері) . Бұл топта есеп бірлігі болып өзіндік шаруашылық мақсаттағы әрбір бөлек тұрған ғимараттар мен құрылыс-жайлар саналады (қоймалар, гараждар және т. б. ) . «Ғимараттар» тобының есеп бірлігі құрамына оны толық пайдалану үшін қажетті барлық коммуникациялар (жылыту жүйелері, жарық, желдеткіш, су және газбен жабдықтау, ішкі телефон және сигнализация, лифті шаруашылығы) .

Құрылыс-жайлар (мұнай және газ құбырлары, шахта бағаналары, автокөлік жолдары, көпірлер мен су құбырлары), яғни өндіріс процесінің техникалық және жалпы функцияларын орындау үшін арналған инженерлік-құрылыс объектілері. Есептің бірлігі болып барлық құрылымдық құрылғылары бар әрбір бөлек құрылыс-жайлар саналады.

Беріліс құралдары (электр желілері, трансмиссиялар, құбыр жолдары, жылу желілері, газ желілері және т. б. ), яғни электр, жылу, механикалық энергияларды жеткізуші машиналардан жұмыс машиналарына, сонымен қатар бір есеп бір есеп бірліктерінен екінші есеп бірліктеріне сұйық және газ күйіндегі заттарды тасымалдау үшін арналған объектілердің жиынтығы.

Машиналар мен құрылғылар , олар келесі топтарға бөлінеді:

а) күш машиналары мен құрылғылары (атом реакторлары, қазандар, бу күш трансформаторлары, ішкі өрт құрылғылары), яғни электр, жылу энергияларын өндіретін және оларды механикалық энергияға айналдыратын машина-генераторлар және машина-қозғалтқыштар. Машиналар мен құрылғылар тобы бойынша есеп бірлігіне, осы машиналар мен құрылғылардың құрамына жататын құрылымдар мен құрылғылар жатады;

б) жұмыс машиналары мен құрылғылар (станоктар, аппараттар, әртүрлі мақсаттағы агрегаттар) . Жиынтығында бұл құрылғылар өнім өндірісі процесінде еңбек құралдарын механикалық, термиялық (термический ) химиялық және басқа да технологиялық қозғалысқа келтіруге арналған;

в) пайдаланудағы техникалардың жұмысын өлшеу, өндіріс процесін реттеу, шикізаттар мен материалдардың, дайын өнімдердің, орындалған жұмыстардың сапасын, ауаның ылғалдылық деңгейін, дыбыстардың әсерін, сонымен қатар басқа да санитарлық-гигиеналық жағдайларды анықтау үшін қолданылатын өлшеуші - реттеуші және зертханалық құрылғылар мен құрылымдар (манометрлер, таразылар, дозаторлар, диспетчерлік бақылау үшін құрылғылар, дабыл құрылғылары, зауыт және ғылыми-зерттеу зертханаларының құрылғылары, микроскоптар, термостаттар және т. б. ) . Өлшеуші және реттеуші құрылғылардың мүліктік объектілер ерекшелігі ретінде олардың өзіндік маңызы бар және басқа объектілердің құрамы болып саналмайтындығында;

г) компьтерлік техника (электрондық-есептегіш, басқарушы және балама машиналар, сандық есептегіш машиналардың барлық түрлері мен жүйелері) ;

д) басқа да машиналар мен құрылғылар - жоғарыдағы жіктемеге жатпайтын басқа да машиналар мен аппараттар және құрылғылар.

Көлік құралдары адамдардың қозғалысын және жүктер мен басқа да заттардың тасымалын қамтамасыз ететін қозғалыс құралдары.

Басқалары:

а) құрылғылар (электр тескіштер, бұзу балғалары және басқалары) - қол еңбегі кезінде немесе машиналардың қызметтерін күшейту үшін оларға бекітілген негізгі құралдар;

б) өндірістік құрылғылар мен оның құрамдас бөліктері (бөшкелер, дүңгіршектер мен мүліктік ыдыстық заттар) - жұмыс кезінде өндірістік операцияларды жеңілдету үшін қолданылады;

в) әкімшілік және шаруашылық мақсаттағы заттар (столдар, шкафтар және басқа да мүліктер, кілемдер, шамшырақтар және т. б. ) ;

г) жұмыс және өнім малы (жылқы, сиырлар және т. б. ) . Бұл топтағы есеп объектісі болып әрбір жоғары жастағы малдар саналады.

д) көп жылғы көшеттер (көгалдандырғыш, декоративтік, өнім беретін көшеттер және т. б. ) ;

е) басқа да негізгі құралдар (кітапхана қорлары, мұражай құндылықтары, жалдағы негізгі құралдар үшін күрделі шығындар, қару-жарақтар, қызмет бағытындағы иттер және басқалары) .

Негізгі құралдардың есебін ұйымдастыруда оларды бағалаудың маңызы зор болып табылады.

Негізгі құралдар есебінің негізгі элементі болып олардың мойындалуы, яғни бухгалтерлік балансқа енгізу үшін негізгі құралдар объектісін есепке қабылдауды білдіреді. Негізгі құралдарға қатысты активтерді мойындаудың жалпы шарттары қолданылады. Олар бір уақытта екі шарттың орындалуын қарастырады:

- Осы активтермен байланысты ұйым болашақта экономикалық табыс алатыны жөнінде жоғары сенімнің болуы;

- активтердің бастапқы құнын бағалау сенімділігі.

Ұйымның экономикалық табыс алу деңгейінің ықтималдылығын бағалау оларды алғашқы мойындау сәтіндегі фактілерді есепке ала отырып, жүргізілуі керек.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.