Эвристикалық әдістің сипаттамасы

Мазмұны

Аңдатпа

Дамытушы- эвристикалық оқыту бұл қазіргі педагогикалық оқыту процесінде жаңашыл әрі ыңғайлы технология ретінде ұсынылып отыр. Орта мектепте физиканы дамытушы- эвристикалық оқыту, оқушының қызығушылығын арттырып пән бойынша дамымалы және ізденіс арқылы тақырыпты өздігінен меңгеруге көмектеседі.

Бұл дипломдық жұмыста физика сабақтарын дамытушы- эвристикалық оқыту бойынша сабақ жоспарлары және технологиялық карта қарастырылады.

Аннотация

Развивающее эвристическое обучение- это технология которая в нынешнем педагогическом процессе является наиболее приемлемой и новой. В средней школе обучение по развивающей эвристической технологии на уроках физики вызывает у ученика интерес и развивает мышление в поисках самостоятельного освоения темы.

В этой дипломной работе по развивающей эвристической технологии предлагается поурочное планирование и технологическая карта на уроках физике.

The summary

The developing heuristic training is technology which in present pedagogical process is most acceptable and new. In high school the training on developing heuristic technology at lessons of physics causes in the schoolboy interest and develops thinking in searches of independent development of a theme.

In this degree work on developing heuristic technology it is offered planning and technological map at lessons to physics.

Анықтамалар

Эвристика (Грек сөзінен heurisko- табам) - ғылыми зерттеудің әдістемесі, оқыту әдісі деп аталады.

Эвристикалық әдіс- диалогтық формадағы эвристикалық әңгімені әңгімені айтады.

Сабақтастық - адам іс-әрекетінің жемісі. Ол қоғам дамуы негізіндегі адам жетістігін қамтамасыз ету және оны сақтаудың негізгі әлеуметтік зандылығының бірі болып табылады.

Даму - дүниеде болып жатқан өзгерістердің сипаты мен бағытын білдіретін философиялық ұғым.

Даму - қайталанбайтын белгілі бір арнайы бағыттағы объектінің материалдық және идеялық өзгеріс заңдылығы.

Дамытып оқыту - бұл оқушылардың таным іс-әрекеттерін барынша дамыту, яғни олардың ой-өрісін дамыту, өз бетімен жаңа білімді іздеп табуға және оны еркін игеруге үйрету. Дамытып оқытудың міндеті - «Ең таяу даму зонасын» жасау.

Эвристикалық есеп - сыныптың тапсырма ретінде де, үй тапсырмасы ретінде де ұсынылуы мүмкін, оқушы бұл кезде тапсырманың кез келген нұсқасын таңдауға құқылы .

Абстракциялау деп әр нақты затқа тен қасиетті оның өзінен бөліп алып, кейін осыларды біріктіріп, жалпылама ұғым құрауды айтамыз.

Креативті (creativity) ойлау жұмыстарында, оның негізгі көрсеткіші, қарапайым шешуден ауытқу дәрежесін көрсету, «өткен тәжірибенің кедергілерінен» өту болып табылады.

Стандартты емес есеп - бұл, оқушыларға шығару алгоритімі белгісіз есепті айтады, яғни оқушылар алдын-ала бұл есептің шешу әдісін, не ол қандай тақырыпқа жататынын білмейді.

Кіріспе

Зерттеудің өзектілігі. Қазіргі кездегі заманауи білім беру, мәдениеттің басты феномені бола отырып, адамдағы тұлғалық, мәнділік бастаманың бекуіне бағдарланған. Яғни, анықталған білімге ие болып қана қоймай, сонымен қатар, ары қарай жетілуге, өз-өзін дамытуға, өз-өзін нақтылауға мүмкіншілігі бар тұлғаны қалыптастыруға бағытталған. Дамытушы- эвристикалық технология ол дайын түрде берілген білімді қажет етпейді, керісінше бұл технология ғылыми-техникалық погрессте мәліметті өздігінен табуды қажет етеді. Оқушылардың шығармашылығының дамуына эвристика өзекті болып есептеледі. Дамыта және эвристикалық оқыту туралы қос ұғымды біріктіріп п. ғ. д Нурумжанова Күләш Алдонғарқызы қарастырып ұсынған болаты. Бұл Нурумжанова К. А. докторлық дисертациясын оқи отырып мынадай түйінді ой келеді, сабақта технологияны қолдану ыңғайлы және мұғалім үшін үлкен көмек. Көмекші құрал ретінде технологиялық карта құрастырылған.

Зерттеудің мақсаты - орта мектептің физика сабақтарына дамытушы-эвристикалық оқытуды нақты әрі үйлесімді қолдану.

Зерттеудің объектісі -мектептегі оқу- тәрбиелік үрдісі.

Зерттеу заты - физика сабақтарында теориялық-практика бөлімдеріне оқушыларды дамытушы-эвристикалық оқуға ұйымдастыру.

Зерттеудің ғылыми жаңашылдығы және теориялық маңыздылығы:

Дамытушы- эвристикалық оқыту бұл қазіргі педагогикалық оқыту процесінде жаңашыл әрі ыңғайлы технология ретінде ұсынылып отыр. Орта мектепте физиканы дамытушы- эвристикалық оқыту, оқушының қызығушылығын арттырып пән бойынша дамымалы және ізденіс арқылы тақырыпты өздігінен меңгеруге көмектеседі.

Бұл дипломдық жұмыста физика сабақтарын дамытушы- эвристикалық оқыту бойынша сабақ жоспарлары және технологиялық карта қарастырылады.

Кіріспеде мәселе және оның өзектілігі негізделді, зерттеудің әдістемесі, ғылыми жаңашылдық, жұмыстың теориялық және тәжірибелік маңыздылығ анықталады, қорғауға шығарылатын негізгі жағдайлар қалыптастырылған.

«Эвристикалық әдістің оқытудағы теориялық негіздері» атты бірінші бөлімде эвристика туралы түсінік, сипаттамасы қарастырылады.

Функциялары мен маңыздылығы «Дамыта оқытудың теориялық негіздері» атты екінші бөлімде қарастырылады. Мұнда дамыту туралы түсінік, ой- өрісті дамыту, логикалық ойлау әрекетіне тәрбиелеу.

Үшінші бөлімде қос ұғымның практика бөлімінде қолдану туралы.

Қорытындыда қорғауға шығарылған жұмыстың негізгі тақырыбы мен аргументтерімен тығыз байланысқан теориялық шешімдер мазмұндалады.

1 Эвристикалық оқытудың теориялық негіздері

1. 1 Эвристика және эвристикалық оқыту туралы түсінік

Эвристика (Грек сөзінен heurisko - табам) - ғылыми зерттеудің әдістемесі, оқыту әдісі, ашылу мен болжау бойынша негізделген.

1. Ежелгі Грек елінде - оқу жүйесі сұрақ бойынша;
2. Логикалық есептердің жиынтығымен теориялық ізденістердің ережелері және ақиқаты іздеу бойынша. Ол арқылы тапқырлықпен белсенділік артады. Үлкен энциклопедиялық сөздікте, эвристиканың үш тракт бойынша оны былай анықтады: «Сократтың оқыту әдісі». Сократтың әдісі ұлы ойшылдармен педагогтардың жолының еңбектерімен дамыды. Эвристикалық оқытудың түрлі аспектілері Я. А. Коменский, И. Г. Песталоцци, Дж. Дьюй және т. б. еңбектерінде өзінің көрінісін тапты. Ян Амос Коменский былай деп жазған: «Дұрыс оқыту, ол басқа қандайда бір пайдалы мәліметті жатттау емес, әр затты түсініп, сол ойдан тірі сезім пайда болу керек» деп айтқан болатын. Қазіргі дидактикада эвристиканы қолдану А. В. Хуторский, М. И. Левиной және көптеген ұлылардың еңбектерінде қарастырылды. Оқытудағыэвристикалық әдісдеп әдістемеде негізінен диалогтық (сұрақ-жауап) формадағы эвристикалық әңгімені түсінеді. Мұнда мұғалім оқушыларға білімді, ұғымды бірден дайын түрінде бермей, өз орнымен қойылған сұрақтар арқылы оларда бұрын қалыптасқан білімдері мен бақылаулары және өмір тәжірибесіне сүйеніп жаңа ұғымдарға, ережелерге, дәлелдеулерге және шешуіне өздерін дайындау керек. Эвристикалық әңгіме оқытуда орын алып келген жалаң жаттау мен догматизмге қарсы бағытталған оқушылардың ізденімпаздығын, олардың өз бетінше ойлау қабілетін арттыруды көздейтін прогрессивтік әдіс болып табылады. Эвристикалық әңгіме қойылатын сұрақтар ішінде оқушылар бірден дайын жауап таба алмайтындай проблемалық сауалдар кездеседі. Бұрын үйретілген мәселелерді еске түсіріп, жаңғыртуға арналғын сұрақтар мұнда шешуші рөл атқармайды, олар тек әлі белгісіз тың сұрақтарға жауап беруге, шешуге көмекші болады. Тек өткенді қайталау, жаңғыртуға арналған әңгіме эвристикалық әңгімеге жатады, оны катехиздік әңгіме дейді.

Қазіргі дидактиканың барлық талабын қанағаттандыра отырып, эвристикалық әңгіме оқушыларға сабақ барысында танып білгізудің ең маңызды және тиімді әдістерінің қатарына жатады. Ол қазіргі жағдайда V-IX сыныптарда физикадан жаңа материал өтуде және жаппай есеп шығартуда негізгі әдіс болуы керек. Ол, әрине, мұнда басқа оқыту әдістерімен ұштастыра пайдаланылуы тиіс. Бұл тұрғыда алдыңғы қатарлы тиімді әдістер болып табылатын проблемалық-бағдарламалық жаңа әдістер алдыңғы кезекке шығады. Эвристикалық әңгіме синтетикалық әдістерден гөрі аналитикалық әдістермен жақсы үйлеседі.

Эвристикалық әңгіме-сұрақтар жүйесі бірсыпыра шарттарды қанағаттандыруы қажет: сұрақтар логикалық жағынан жүйелі, қысқа, дәл болуы; екі-ұшты оқушылардың көпшілігінің жан-жақты ойлауына кең жол ашуы т. б. Ал бұған берілетін оқушының жауабы дәл және толық, барлық сынып оқушыларына түсінікті болуы қажет. Жауап беруге көп оқушы қатысқаны дұрыс болады.

Елімізде оқытудың эвристикалық тәсілдерін дамыту иновациялық дидактикалық жүйелерімен байланысты болады; оқытудың эвристикалық тәсілі бәрінен бұрын мәселелік және дамыта оқытуға тән болады. Іс жүзінде эвристикалық оқытудың өзіндік ерекшелігі болды, ол мәселелік, сондай-ақ дамымалы оқытудан ерекшеленетін. Сонымен бірге эвистикалық оқыту жеке тұлғалық- бағдарлық оқытумен тығыз байланысты.

Ережелері.

1) Жаңа білімдер эвристикалық әңгіме негізінде қалыптасады және оқушыларың өздігінен жұмысымен үйлесуге тиіс.

2) мұғалім оқушыларды сараптап, мәселе қоятын, болжамдар ұсынып, дәлелдей алатын, қортындылар жасай алатын мәселер бойынша атуалын жасайды.

3) негізінен бала бұрын алған білімге болжам жасап, ұсынып, негіздей білгені, негіздей білгені, дәлелдей алғаны қызметтің тәсілдерін меңергені үшін қойылады. Ұзақ уақыт бойы мұғалімдердің негізгі назары әдістердің бірінші функциясы білімдерді игеруге ауды. Олардың екінші функциясы танымдық қабілеттерді дамыту көлеңкеде қалып қойды. Соның нәтижесінде мектептегі мұғамдердің оқушыларға барлық білімді дайын түрде ұсынуға ұмтылғаның сипатайтын оқу үрдісінің белгілі бір үлгісі қалыптасты. Оқытудың мұндай әдістемесі мынаған әкеп соқтырады: оқушылардың танымдық қызметі бір жақты сипатталады.

1. 2 Эвристикалық әдістердің сипаттамасы

Эвристикалық оқытудың әдістерінің классификациялау негіздерін таңдау үшін А. В. Хуторской эвристикалық білім беру қызметінің негізгі түрлеріне назар аударды, оларды мына түрлерге классификациялады - оргқызметті, когнитивті және креативті.

Когнитивті әдістер: кірістіру әдісі, оған жақын мәндік көріністің әдісі, бейнелік көріністің және символдық көріністің әдісі, эвристикалық сұрақтардың әдісі (Кім? Не? Қайда? Не үшін? Немен? Қалай? Қашан?), салыстыру әдісі, оған жақын фактіден факт еместігінің айырмашылығы (фактыны іздейміз, одан кейін «айырамыз»), эвристикалық бақылаудың әдісі (оның мақсат - бақылаудың көмегімен балаларды білімді табу және қалыптастыруға үйрету), эвристикалық зерттеудің әдісі, ұғымдарды қалыптастыру әдісі, ережелерді қалыптастыру әдісі, гипотеза әдісі, жобалау әдісі, қателер әдісі, теориялық қалыптастыру әдісі.

Олардың кейбіреулерін қарастырайық.

Кірістіру әдісі: сезімталдық-бейнелік және елестету арқылы, оқушы зерттелетін объектіге «кіруі» бақыланады, оны ішінен сезіп білуі.

Ішінара немесе эвристикалық әдіс . Оқушыға мәселені өз бетімен шешуге үйрету үшін, оған шағын зерттеу жұмыстарын беру керек. Мұғалім көрнекілік, құжаттар көрсетіп, оларға сұрақ қоюды ұсынады, фактілерден қорытынды шығартады, ұсыныстар айтқызады. Эвристикалық әдіс арқылы сабақ өткізетін мұғалімдер алдын ала мәселені шешуге алып келетін, оқушылардың білімдерін еске түсіретін сұрақтар әзірлейді. Эвристикалық әңгіме үшін құрастырылған сұрақтар мәселелік сипатта болады. Оқушылар ізденеді, шығармашылықтарын көрсетеді. Оқушылар жеке мәселелік сұрақтарды шешсе, онда эвристикалық ізденіс әдісінің қолданылғаны.

Эвристикалық зерттеу әдісі: зерттеу объектісі таңдалады және оқушыларға оны зерттеу келесі жоспар зерттеу түрінде ұсынылады: зерттеудің мақсат, жұмыс жоспары → объект жайында фактілер → тәжірибелер → тәжірибелер суреті → жаңа фактілер → пайда болған сұрақтар мен мәселелер → жауаптар нұсқасы → гипотезалар → нәтижелер. Мысалы, физикалық параметрлер- шаманы зерттеуге болады.

Креативті әдістер: табудың әдістері, «Егер де» әдісі, бейнелі суреттің әдісі, алглютинация әдісі (қосылмайтынның қосындысы), синектика әдісі, «ми шабуыл», инверсия әдісі (назар аудару әдісі) .

Ойлап табудың әдісі - бұл әдіс оқушыларға, белгісіз өнімнің бір анықталған ой қызметінің нәтижесінде пайда болған ой тудыру әдісі.

«Ми шабуыл» әдісі - бұл әдістің негізгі мақсаты қандай да бір тақырып бойынша оқушыларды ойлаудың инерциясынан және стереотиптен босату нәтижесінде көп санды идеялардың жиналу болып табылады.

«Егер де» әдісі - оқушыларға егер де дүниеде бір жағдай болып қалса, онда не болатынын елестеп және оны бейнелеу қажет.

Оргқызметтік әдістер: оқушының тұтас қарастыру және жоспарлаудың әдісі, оқушыларға білім беруді тудыру әдісі, нормашығармашылық әдістері, оқытудың өзіндік ұйымдастыру әдістері, өзара оқыту әдістері, рецензия әдістері, эвристикалық қызметінің бақылау әдісі, рефлексия әдісі, өзіндік баға беру және рефлексия әдісі.

(Эвристикалық негізінде педагогикалық тәсілдер және әдістер)

Эвристикалық оқытудың классификация әдісін негіздеуін таңдау үшін Хуторский А. В. Білім беру қызметінің эвристикалық негізі түрлеріне назар аударды, оларды келесі түрлерге классификациялайды - оргқызметтін, когнитивті және креативті .

Когнитивті әдістер

Кірістіру әдісі (бейнелік сезу және елестету арқылы адам зерттелетін объектіні ішінен сезіп және біліп «көшуге» тырысады) .

Мысалы:

1. Сіз - өзіңізді өсіп тұрған қайын деп елестетіңіз. Сіздің басыңыз - ол ағаштың басы, денеңіз (кеудеңіз) - сабақтары, қолыңыз - бұтақтар, ал аяқтарыңыз - тапсырмалар.

Тапсырма: өсіп тұрған ағаштың массасын өлшеудің бірнеше тәсілдерін ұсыныңыз.

Жауаптар нұсқасы: ағашты әр түрлі бұрыштарда цифрлік камерамен (сандық) түсіріп алуға болады, компьютерде ағаштың моделін жасап, оның көлемін, одан кейін m=cv формула арқылы массасында анықтауға болады.

1. Кез келген өлшемді металл шардың физикалық қасиеттерін зерттеңдер, қол асты құралдарды қолданып (қарапайым құралдарды) (сонымен қатар лабораторияда бар құралдарды) . Сіз жауап алған, белгілі бір фактілерді, сізбен қойылған сұрақтарды және оларға өзіндік жауаптарды жазып алыңыз.

Жауабы: физиканың қасиеттер - дөңгелек, қатты, қолмен ұстағанда суық, темір т. с. с.

Массасында анықтауға болады: а) өлшеп алу б) өзара әрекет арқылы в) m=cv

Шарикті (шарды) тұзды ерітіндіге салып, оның коррозияға шыдамдылығын анықтауға болады.

• бейнелік көру әдісі;
• символдық көру әдісі;
• эвристикалық сұрақтар әдісі: Кім? Не? Қайда? Неге? Немен? Қалай? Қашан?;
• салыстыру әдісі;
• фактілерді факті еместен айыру әдісі (фактілерді іздейміз, одан кейін оларды факт еместен «айырамыз») ;
• эвристиканың бақылау әдісі (оның мақсаты - балаларды білімді бақылау арқылы табуға және құруға үйрету) ;
• эвристикалық зерттеу әдісі (зерттеу объектісі таңданады және оны оқушыларға келесі жоспар бойынша зерттеу ұсынылады: зерттеудің мақсаты, жұмыстың жоспары - объект туралы фактілер - тәжірибелер - тәжірибелер суреттері - жаңа фактілер - пайда болған сұрақтар және мәселелер - жауаптар нұсқасы - гипотезалар - нәтижелер) ;
• ұғымдарды құру әдісі (мәдени формаларға дейін болған ұғымдарды әрі қарай құру) ;
• ережелерді құру әдісі (оқушыларға ұсынылған алгоритм бойынша) ;
• гипотезалар әдісі («не болады, егер . . . »мәселесіне жауаптар нұсқасы) ;
• жобалау әдісі (жоспарланған немесе нақты процесте қолданылады) ;
• қателер әдісі (қателерді конструктивті қолдану, қатеге негативті қатынастан позитивті қатынасқа көзқарасын өзгерту)
• теорияларда схема бойынша құру әдісі: фактер - олар туралы ойлар - жауаптар гипотезасы - теориялық модель - әдістің сандары - әдістің гипотезасы - әдісті қолдану - әдісті мәдени ұқсастықтармен сәйкестеңдіру
• методологиялық әдістер: мәселеге тұтас көзқарас, шығарылған есептің шешіміне тіреу және ұқсастық, симметрияның іздеуі және санақ, сақталатын шамсаларға тіреу, әр түрлі санақ жүйесінең және әр түрлі жақтардан көзқарас, суперпозиция түрінде ұсыну
• креативті әдістер
• ойлап шығару әдісі (ойлау әрекеттің негізінде белгісізді ойлап табудың тәсілі) . Бір объектінің қасиеттерін, басқа объектінің қасиеттерімен ауыстыруды қолдану тәсілдерін қолдану арқылы; объектінің қасиеттерін басқа ортада іздеу арқылы; зерттелетін объектінің элементінің өзгеруі және жаңа, өзгермейтіннің қасиеттерін бейнелеу

Мысалдар:

1. «Егер де жылу суық денелерден өздігінен жылы денелерге ауысса . . . » деген тақырыпқа гипотетикалық жағдайды сипаттандар. Осындай процестің механизмі қандай болу мүмкін?

Жауабы: Термодинамиканың екінші заңы керісіншіге өзгерер еді (теріс болар еді) .

Тұрақсыз типі-теңдік күй - екі дене бірдей температураға ие болған кезде. Бір температура жоғарылай түссе, дене қызи бастайды, ал екіншісі - суиды. Күн күндіз Жерді суыта бастаушы еді. Жарық суық денелерді сәулелейді. Адамдар түнде ыстықтайды күндіз - тонады. Жоғары өткізгіштік мәселесі шешілуші еді. Жоғары суықтықты сымдар электрөткізгіштерде қолданушы еді.

Бейнелік сурет әдісі (көрнекілік бейне әдісі)

Есепті қайта құру әдісі (есепті бөлікке бөлу, процестің периадизациясы, аралық процестерді іске қосу және шығарып тастау, кері есепті шешу) .

Бұл әдістің негізгі мәні; физиканың шамалар мен ізделінді арасында тәуелдікті орнату үшін, оны қайта құру ұсынылады, яғни қарастырылып жатқан есептің құрылымдық жүйесін өзгерту.

Ұйымдастыру қызметтік әдістер:

Оқушының тұтастығының әдісі: мақсатты таңдау - мақсатты классификациялау - оларға қол жеткізудің нақты бағасы; мақсаттарды алгоритм бойынша құру, өзіндік білім беру мақсаттарының таксономиясың құру. Мақсаттарды рефлексті түрде анықтау; индивидуалды және ұжымдың мақсаттарын қатынастыру; мектептегі құнды нормаларын және ережелерін өндеу.

Оқушылық жоспарлау әдісі (сабаққа, күнге, аптаға, тақырыпты, бөлімді, шығармашылық жұмысты), оқушылардың іс әрекет түрлері мен кезендерін белгілеумен ауызша және жазбаша, жоспарлау мен нәтиженің рефлексиясы.

Есептің қойылуы мен шартын тандау әдісі. Берілген әдістерде: берілгені мен талап ететіндерді талдау, мәтінді схемаға кодтау, құбылыстар мен қасиеттерінің идеализациясы, қосымшаларды таңдау, артық шарттарды алып тастау.

Мысалдар:

1. Массасыmм=100гмыс каллориметрде, массасыmс=200гсу бар, суға массасыmс=80гжәне температурасыt2=90°Cболат бөлшекті түсіреді. Жылу алмасудан кейін қандай температура орын алады?

Шешуі:

Есептің шартын тандай отырып, су мен каллориметр қызатын шешіміне келеміз, ал бөлшек қандай да t _у температураға дейін суыйды, сонда жылудың бөлігі қоршаған ортаға беріледі.

Есептің шешуі шығу үшін модельді жасайық: ортамен жылу алмасуды ескермеуге болады деп санаймыз (құбылыстар мен қасиеттерін идеализациялау) .

Анықтамадан қосымша мәліметтерді таңдап алайық: судың меншікті жылу көлемі с _су =4200 Дж/кг°С , мыстың меншікті жылу көлемі с _м =400 Дж/кг°С , қорғасын с _қ =50Дж/кг°С .

Жылу алмасу кезінде, каллориметр алатын жылу мөлшері мына формуламен анықталады:

Q ₁ =c _m m _м (t _y -t ₁ ), сонда су

Q ₂ =c _су m _су (t _y -t ₁ ) .

жылу мөлшері алады.

(Бөлшектердің суыған кезде бөлінетін жылу мөлшері)

Бөлшек t _y -ға дейін суыған кездегі бөлінетін жылу мөлшерін мына формуламенанықталады: Q ₃ =c _су m _с (t ₂ -t _у ) .

Жылу балансы теңдеуін мына түрде құрайық

Q _{алынған} =Q _{берілген} .

яғни

Q ₁ +Q ₂ =Q ₃ .

Q ₁ және Q ₂ оң жақтарын соңғы өрнекке қойсақ, келесі теңдеуді аламыз

c _м m _м (t _y -t ₁ ) +c _в m _в (t _y -t ₁ ) =c _с m _с (t ₂ -t _у ) .

Осы теңдеуден t _у анықтаймыз. Сан мәнін қойған кезде t _у =23 °С мәнін аламыз.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс