Компьютерлік оқыту технологиясының оқушыларға маңыздылығы
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
І. Компьютерлік оқыту технологиясының оқушыларға маңыздылығы
1.1. Білім мазмұнын жаңарту негізі – ақпараттық
технологиялар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 6
1.2. Компьютерлік технологияны оқыту процесінде қолдану
ерекшеліктері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... 15
ІІ. Macromedia FlAsh бағдарламасының мүмкіндіктерін пайдаланып жобалау
2.1. Интерактивті картаны құруда Macromedia Flash программасын
қолдану
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
.19
2.2. Интерактивті анимация құру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
2.3. Графика
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... .32
2.4. Анимация
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ..33
2.5. Интерактивтілігі және дыбыс
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..36
2.6. Flash фильмдерін қолдану түрлері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..37
2.7. FLASH фильмін құрудағы реттілік
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .38
2.8. Фильмдерге шолу жасау мен жылжымалы GIF файлдар ... ... 39
2.9. Мәтінді құру және өңдеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .51
III. Дипломдық жұмыстың экономикалық шығын есебі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .52
қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .55
пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .57
Кіріспе
Жұмыстың өзектілігі. Қазақстан республикасының президенті
Н.Ә.Назарбаев қазақстандық мектептерде мүмкіндігінше толық компьютерлендіру
міндетін білім беру саласының басты мақсатының бірі деп көрсетті. Бұл
мәселе елбасының 2006 жылдың наурыз айындағы қазақстандықтарға арналған
Жолдауында білім беру саласының болашағы үшін маңызды фактор ретінде
белгіленеді.
Қазақстан Республикасындағы оқу мен тәрбие жүйесін техникаландыру мен
автоматтандыру тенденциясының болашақ қарқыны мен қадамдары іздеумен және
компьютерлік жүйені оқу-тәрбие үрдісіне енгізумен тығыз байланысты.
Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңында қазіргі замандағы білім
беру жүйесінің жаңа технологияларымен қамтамасыз етілуі міндеттелген.
Қазақ тілі Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі мәртебесін
алғаннан бері мектептер аудиторияларда оқыту мәселелері терең зерттеліп,
көптеген әдістемелік жаңалықтар оқыту үрдісіне енгізілді. Қазақстан
Республикасының қоғамдық-әлеуметтік дамуы мен қазіргі уақыт сұранысына орай
компьютерлік оқыту технолгиясының алатын орны күн өткен сайын зор.
Компьтердің кең мүмкіншіліктерінің бірі – интернет жүйесі. Мектептегі
оқу пәндерін оқытуды сапалы дәрежеге көтеруге ықпал ететін интернеттегі
программалардың қоры оқыту үрдісіне жаңа мүмкіндіктер жасайды. Осымен бірге
оқушының жеке тұлғасын қалыптастырудағы компьютерлік оқыту технолгиясының
маңыздылығы күн өткен сайын анық аңғарылуда. Қазіргі заманда ақпараттың
көптігі мен жету жылдамдығы, осы мәселенің психологиялық ерекшелігі де
мектеп қабырғасында, сабақта компьютерлік технологияны меңгерудің маңызы
мен қажеттілігін дәлелдейді. Қазақ тілін мектепте оқытуда қатысымдық
(коммуникативтік) бағытты ұстану басты мәселе болып табылады. Қатысымдық
тұрғыдан ұйымдастырылған қазақ тілін оқыту үрдісінің тиімді болуы осы
диплом жұмысында қатысымдық тұлға – интерактивті картамен жұмыс жасауда
компьютер арқылы оқытумен тығыз байланысты. Өйткені компьютердің
мультимедиалық мүмкіншіліктері оқушының тілін дамытуды жан-жақты басшылық
жасай алады. Қазақстандық білім беру жүйесінде барлық пәндер бойынша
электрондық құралдар жасалып жатқаны белгілі. Дегенмен практикадағы
қолданыс барысы әлі мардымсыз екендігін республикалық басылымдардан да,
мектептердегі географияны оқыту тәжірибесінен де көп байқауға болады.
Диплом жұмысының өзектілігі осы айтылғандармен байланысты айқындалады.
Жұмыстың нысаны – мектепте геогрфия пәнінде өзіндік жұмыстарды
компьютермен оқытуды ұйымдастыру әдістемесі.
Жұмыстың мақсаты – мектепте жүргізілетін география пәнінен Қазақстан
республикасының қалаларын интерактивті карта арқылы үйрету, қатысымдық
құзыреттілігі мен біліктілігін жетілдіріу мақсатында интерактивті картаны
ұсыну.
Жұмыстың міндеттері:
- географияны оқыту үрдісін компьютерлік технология арқылы
жаңашаландыру;
- географияны жеделдете оқытудағы компъютердің мүмкіншіліктерін
анықтау;
- оқушылардың даму деңгейіне сәйкес мәтіндер жүйесін дидактикалық
тұрғыдан іріктеп, олардың мазмұнындағы дидактикалық, тәрбиелік,
елтанымдық, дүниетанымдық білім ерекшеліктерін меңгерту әдістерін
жүйелеу;
Жұмыстың болжамы. Компьютерлік оқыту технологиясына бейімделген
арнайы окытуға арналған әдістеме географияны жете меңгеруге игі ықпал
етеді. Қалалардың компьютер арқылы оқытумен байланыстыру оқыту үрдісін
компьютерлендіру міндетіне сай жана инновациялық әдістемелік жүйе ұсынуға
мүмкіндік береді.
Жұмыстың теориялық маңызы.
Қазақ тілін оқыту үрдісін компьютерлендіру бағдарында анықталған
әлеуметтік-философиялық, дидактикалық жене психофизиологиялық негіздер
қазақ тілін оқыту теориясын жаңа ұғымдармен байытады. Мәтіннің табиғатын
лингвистикалық тұрғыдан талдау мәтін теориясын меңгеруге игі ықпал етеді.
Мәтінмен лексикалық және грамматикалық тұрғыдан жасалған жұмыс жүйесі
әдістеме ілімінің ғылыми-теориялық негізін түсінуге септігін тигізеді.Қазақ
тілін оқытудың жаңа инновациялық жүйесін енгізу интерактив әдістерді мол
және тиімді қолданудың компьютерлік мүмккіншіліктерін молайтады.
Жұмыстың құрылымы.
Зерттеу жұмысы кіріспеден, негізгі, қорытындыдан, пайдаланылған
әдебиеттер тізімінен тұрады.
І тарау. Компьютерлік оқыту технологиясының оқушыларға маңыздылығы
1.1. Білім мазмұнын жаңарту негізі – ақпараттық технологиялар
Бүгінгі ақпараттық қоғамда ақпаратты сақтап, шапшаң өңдеп жеткізе
білуі және ақпараттандырудан әрбір адамның хабардар болуы шарт. Сол себепті
де қазіргі таңда мектептердің ақпараттық ағымға бейімделуден басқа амалы
қалмады. Ал ақпараттық техникамен танысу бейімделудің бір бөлігі ғана.
Сондықтан ақпараттық технологияларды білім беру жүйесінде қолдану, соның
ішінде бастауыш білім беру жүйесінің оқу – тәрбие үрдісінде кеңінен
пайдалану және ақпараттық мәдениет негіздерін қалыптастыруға сұраныс
туындап отыр.
Ғалым В.Красильникованың берген анықтамасына сүйенсек, ақпараттық
білім беру ортасы ( АБО ) – танымдық іс - әрекеттерді сүйемелдеуді және
ақпараттық ресурстарға қол жеткізуді қамтамасыз ететін ақпараттық
технологиялар негізінде құрылған оқытуға қажетті психологиялық –
педагогикалық шарттар, қазіргі оқыту технологиялары мен бағдарламалық -
әдістемелік құралдар жиынын бере алатын және білім алудың материалдық
рухани жағдайларын жасай алатын көп аспектілі, толыққанды, әлеуметтік –
психологиялық нақты орта.
Ақпараттық білім беру ортасын құру тек алдын ала дайындалған,
тұтынушының талабына сай бейімделіп жинақталған мәтіндік немесе безендіру
материалдары ғана емес, сонымен бірге білім берудің танымдық әрекеттерін
жобалауға және сүйемелдеуге мүмкіндік беретін оның технологиялық
негізін ( әдістемелер, тәсілдер, қазіргі оқыту құралдары ) жасау болып
табылады. Ақпараттық білім беру ортасы үздіксіз өзгеріп отыратын, оқушының
жеке ерекшеліктерін, оны қызықтыратын нәрселерді ескеретіндей болуы шарт.
Сондай-ақ, бұндай орта адамның өзін мәселенің, есептің қойылуына назар
аударып, оны шешу жолдарын іздеуге талпындыруы, адамның кәсіби және жалпы
сауаттылығы тұрғысынан өсуін қалыптастыруы керек.
Ақпараттық білім беру ортасын жобалаудағы басты мақсат – оқушыны
керекті мәліметті өздігінен іздеп табуға талпындыру, яғни,
ізденімпаздылыққа үйрету. Бұл өз кезегінде білім беру жүйесінің алдына
қойылған басты мақсат екендігін ескерсек, бұл мәселенің қазіргі таңда
мектепке қатысты көкейкесті мәселе екендігі анық.
Н.Лейтестің зерттеуінше, компьютерді пайдаланып, оқытудың мазмұнын
анықтауға, сондай-ақ дәстүрлі техникалық құралдардың шамасы жетпеген.
Жүргізілген зерттеу жұмысының нәтижесі мен өз тәжірибеме сүйенсем,
қазіргі таңда мектептердің көпшілігінде білім беруді ақпараттандырудың
алғашқы жылдарында орын алған кемшіліктер әлі де қайталануда. Олар:
- пәндерді оқытуда машинасыз вариантты таңдау оқушылардың ақпараттық
мәдениеті мен құзырлығын қалыптастыру қиынға соғады. Оқушылар үшін ең
басты ынта құралы – теориялық негіздерін меңгеруге кері әсерін
тигізеді;
- пәні мұғалімінің компьютерді меңгермеуіне және соған сәйкес
оқушылармен компьютерде жұмыс істеу дайындығының жоқтығына байланысты,
көбінесе, психологиялық-педагогикалық және әдістемелік тұрғыдағы
мәселелерге тап болады;
- санитарлық-гигиеналық талапқа сай оқушылардың компьютерде жұмыс
істеу нормасы жиі сақталмайды;
- оқушылардың денсаулықтарына зиянды жақтары бар ескірген техникалық
құралдар пайдаланылады;
- педагогикалық-бағдарламалық кешендердің оқыту әдістемесінің мақсат-
міндеттеріне сәйкес келмеуіне және қолдану қиындығына байланысты оған
оқушылардың қызығуы төмендейді;
- өз бетімен электронды дидактикалық материалдарды дайындауды
мұғалімдер мен осы жұмысқа жұмылдырылған жоғары сынып оқушылары көріп
қабылдау заңдылықтары мен оқушылардың жас ерекшеліктері ескерілмейді;
- сабақтан тыс кезде, кейде сабақ кезінде оқушыларға еркінен тыс оқу-
тәрбиелік мәні аз, агрессивті сюжетке құрылған ойындар беріледі және
олардың оқушылардың белгілі оқу мақсатына жеткізе алмайтынымен қатар
оқушылардың психологиялық денсаулығына зияны болатыны тағы бар;
- білім жүйелерінің түрлі деңгейін ақпараттандыру жобасы мен
бағдарламаларын дайындауда, көбінесе басты назар қазіргі ақпараттық
технологияларды басқару, информатика курсын оқыту, қаржы мәселесі жан-жақты
қарастырылса, ал оқытудың қазіргі техникалық құралдары сабақта және басқа
пәндерді оқытуда пайдалану мәселелері үстірт қана айтылып, сөз етіледі;
Мектепті ақпараттандыру және соған сәйкес ақпараттық білім ортасын
құруға қатысты теориялық-әдістемелік материалдарды талдау төмендегі
мәселелерді шешу негізінде тиімді жүзеге асу мүмкіндігі бар екендігін
дәлелдеп берді;
-мұғалімнің әдістемелік дайындығын жетілдіру;
-дәстүрлі сабаққа ақпараттық – коммуникациялық технологияларды
пайдалануға педагогикалық-психологиялық және ұйымдастырушылық бағытта
жағдай жасау.
Бұл аталған мәселелер өз кезегінде мектептің төмендегі мазмұндағы
негізгі мақсаттарын шешу қажеттігін көрсетіп отыр.
1. Коммуникативті, әлеуметтік құзырлығы және шығармашылық алгоритмдік
ойлау қабілеттерін дамыта отырып, оқу үрдісінде өзіндік жұмыс істеу дағдысы
мен белсенділіктерін арттыру негізінде мектеп оқушысының тұлғалық дамуын
қамтамасыз ету, оның ақпараттық мәдениеттілігін қалыптастыру.
2. Мектепте оқу-тәрбие үрдісінің тиімділігін арттыру. Мектеп
оқушысының танымдық іс-әрекеттерінің белсенділігін, оқуға деген ынтасын
дамытуда, сонымен қатар мектептегі балалардың физиологиялық, психологиялық
жағынан дамуын нығайтуға бағытталған оқу-тәрбие үрдісінің деңгейін
арттыруда қазіргі ақпараттық технологиялардың мүмкіндіктерін барынша кең
пайдалану.
3. Мектептің біртұтас ақпаратты оқу кеңістігін құрастыру. Аталған
мақсаттарды жүзеге асыру жаңа ақпараттық технологияларды мектептегі
дәстүрлі әдістемемен үйлесімді байланыстыру арқылы және оларды оңтайлы,
тиімді пайдалану негізінде мүмкіндігі бар екендігі айқындалып отыр.
Білім мазмұнын жаңартудың маңызды аспектілерінің білімді
ақпаратандыру болып табылады.
Мектепті ақпараттандыру дегеніміз – бұл бастауыш мектептен бастап
оқу құралы есебінде және мектеп оқушылары тәрбиелеу, дамыту үшін, сондай-ақ
оқу процесі мен мұғалімнің кәсіби жұмысын талапқа сәйкес ұйымдастыру
мақсатында оқу үрдісіне ақпаратты, коммуникациялық технологияларды енгізу.
Ғалымдардың зерттеу нәтижелері бойынша, оқу процесінің тиімділігін
арттыруда ақпараттық технологиялардың ролі зор.
Меніңше, компьютермен оқытуға негіз болатын басты факторлар
мыналар:
-мектеп оқушысын ақпараттық қоғамға бейімдеу;
-оқушылардың ақпараттық ойлау қабілеттерін дамыту;
-мектеп оқушыларының ақпараттық мәдениетін қалыптастыра отырып,
әлемдік ақпараттық білім кеңістігіне даярлау.
Ресей ғалымы И.Б.Мылованың пікірінше, мектеп оқушыларын қазіргі
ақпараттық технологияларды оқыту процесін ұйымдастыруда негізгі екі
әдістемелік тұрғыдағы амал ретінде қарастыруға болады:
1. Басты мақсат есебінде мектеп оқушыларының нақты компьютерлік
программалармен жұмыс істеудің қарапайым тәсілдері қарастырылады
(графикалық, мәтіндік редакторларымен және конструкторлармен,
қолданбалы программалармен жұмыс істей білу). Тәжірибеге сүйенсек,
бүгінгі күні мектеп оқушыларын қазіргі ақпараттық технологияларға
оқытуды ұйымдастырудың бұл әдісі кең тараған.
2. Қазіргі ақпараттық технологияларды оқытуды мектепті жаңартудың негізгі
мақсаттарына сәйкес қарастырылады және оқыту пәні шеңберінде төмендегі
үш маңызды дидактикалық аспектілерді ескере отырып, жаңа сапалық
деңгейде жүзеге асырылады:
- әрбір оқушының жеке дамуына жағдай жасау және оның оқуда, қарым-
қатынаста өзіндік тәжірибесінің қалыптасып, шығармашылық және
әлеуметтік белсенділігінің дамуына ықпал ету;
- дербес оқытуды оқу тапсырмасын бірлесе отырып орындауға біріккен
балалар мен ересектерді құрайтын оқу тобымен үйлесімді байланыстыра
білу;
- кең көлемдегі пәндік кіріктіру, оқу процесін кешенді тақырыптар
төңірегінде құру.
Сонымен қатар мектепті ақпараттандыру мәселесін зерттеуші ғалымдардың
пайымдауынша, мектепті ақпараттандырудың міндеттерін шешуде ақпараттық және
коммуникациялық технологияларды қолданудың төмендегі бағыттарына сүйену
керек:
- Оқу процесінде қазіргі ақпараттық технологияларды
қолдану;
- Кәсіби-педагогикалық іс-әрекетті қамтамасыз ету;
- Оқу-тәрбие процесін басқару;
Бұл жағдайда дидактикалық тұрғыдан қазіргі ақпараттық
технологиялардың мүмкіндіктерін мектептің оқу-тәрбие процесінде тиімді
пайдалану оқушылардың пәндік, коммуникативтік және әлеуметтік
компетенттіліктерінің қалыптасуына толық жағдай жасайды. Бұнда ескеретін
мәселе-бұл мектеп үшін тиімділігі зор педагогикалық ұйымдастырушылық
шарттарды орындау қажеттігі. Олар:
-сабақ кезінде сынып бөлмесінде жеке және топтық жұмыс ұйымдастыру
үшін бір компьютер орналастыру;
-ұжымдық, топтық түрде электронды оқу материалдарымен жұмыс
ұйымдастыру үшін проекциялық аппаратураны қолдану мүмкіндіктерін туғызу;
Мектепті ақпараттандыруға қатысты теориялық – әдістемелік
материалдарды талдау төмендегі проблемаларды шешуде тиімді:
-мұғалімнің әдістемелік дайындығын жетілдіру;
-мектеп оқушыларын оқытуға электронды оқулықтарды құрастыру;
-дәстүрлі сабаққа ақпаратты-коммуникациялық технологияларды
пайдалануға педагогикалық-психологиялық және ұйымдастырушылық бағытта
жағдай жасау.
Бұл аталған проблемалар өз кезегінде мектептің төмендегі мазмұндағы
негізгі мақсаттарын шешу қажеттігін көрсетеді:
1) Коммуникативті, әлеуметтік компетенттілігі және шығармашылық,
алгоритмдік ойлау қабілеттерін дамыта отырып, оқу үрдісінде өзіндік
жұмыс істеу дағдысы мен белсенділіктерін арттыру негізінде мектеп
оқушысының тұлғалық дамуын қамтамасыз ету оның ақпараттық
мәдениеттілігін қалыптастыру.
2) Мектепте оқу-тәрбие үрдісінің тиімділігін арттыру. Мектеп оқушысының
танымдық іс-әрекеттерінің белсенділігін, оқуға деген ынталарын
дамытуда сонымен қатар, мектептегі балалардың физиологиялық,
психологиялық жағынан дамуын нығайтуға бағытталған оқу-тәрбие
үрдісінің деңгейін арттыруда қазіргі ақпараттық технологиялардың
мүмкіндіктерін барынша кең пайдалану.
3) Мектептің біртұтас ақпаратты оқу кеңістігін құрастыру,
мұндағы барлық субъектілерін - оқушылар, мұғалімдер, ата-аналар,
әкімшілік - әртүрлі қолданыстағы ақпаратты ресурстарды қолдануға
толықтай мүмкіндіктері бар.
Аталған мақсаттарды оқытудың қазіргі ақпараттық технологияларын
мектептегі дәстүрлі әдістемемен үйлесімді байланыстыру арқылы және оларды
оңтайлы, тиімді пайдалану негізінде жүзеге асыру мүмкіндігі зор екендігі
практика жүзінде дәлелденіп отыр.
Сабақта компьютерді қолдану қоғам талабына сай оқушыға білім, білік,
дағды қалыптастырумен қатар, қазіргі ақпараттық технологияларының
мүмкіндіктерін орынды пайдалану арқылы оқушының жасырын жатқан қабілеттерін
дер кезінде көре біліп, оны шығармашылықпен оқушымен бірлесе отырып
дамытуға жол ашады.
Мектепті ақпараттандыруға байланысты бүгінгі күні ерекше мәнге ие
болып отырған мәселелердің бірі – бұл сабаққа қазіргі ақпараттық
технологияларды шектеулі енгізуге қажетті әдіс-тәсілдермен мұғалімдердің
қарулану деңгейі мен дайындықтары. Сол себепті де болашақ мұғалімнің
әдістемелік дайындығына жете мән беру керектігі өзінен-өзі туындайды.
Бүгінгі педагогикалық жоғары оқу орнының түлегі мектеп оқушыларына
пәндік және жалпы оқу білімдерін, іскерліктерін, дағдыларын меңгертумен
қатар олардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып, жеке тұлғасын дамытуға,
пәндік, әлеуметтік, коммуникативтік, компьютерлік және ақпараттық
мәдениеттіліктерін қалыптастыруға және осы мақсатта қазіргі ақпараттық
технологияларды шығармашылықпен пайдалана білуге дайын болуы тиіс.
Ақпараттық технологияларды қолданудың қазіргі жағдайына талдау жұмысы
төмендегідей қорытынды жасауға мүмкіндік берді:
1. Мектепте қазіргі ақпараттық технологиялар төмендегі бағытта қолданыла
алады:
-мектептегі география пәні және ақпараттық мәдениет негіздері пәнінің
мазмұны арнаулы компьютерде өз бетімен жұмыс істеу дағдыларын
қалыптастыруға және мәтіндік, графикалық редакторлармен, оқыту
программаларымен жұмыс істеуді жетік меңгертуге құрылуы тиіс;
-мұғалімнің сабақ жоспарын, конспект жазу, көрнекі-әдістемелік құрал
дайындау, оқушылардың өткен материалды меңгеруін тексеру, қатысты есепке
алу және есеп жүргізу үшін мұғалімнің педагогикалық іс-әрекет құралы;
-пәндік сабақтарды ұйымдастыру және өткізу, оқушылардың өзін-өзі
бақылауы мен тестілеу үшін оқыту құралы. Мұндай оқу үрдісінің негізгі
ерекшелігі – бұл оқыту дамытушы ойындар, компьютерлік тестілер, электрондық
оқулық негізінде жүзеге асады;
-шығармашылық елестету, жағдайға байланысты тез шешім қабылдау,
танымдық қабілеттерін дамытып, қалыптастыру үшін интеллектуалды дамыту
құралы;
-ақпаратты алу және құрбылармен, әріптестермен Интернет арқылы қарым-
қатынас жасау көзі.
2. Сауатты түрде іріктелген компьютерлік программалардағы ойындық және
оқу тапсырмаларының вариативтілігі оқушының жұмыс істеуіне игі әсерін
тигізеді.
3. Компьютерлік программада, электрондық оқулықта берілген ойындық, оқу
тапсырмалары проблемалық ситуация оқушылардың көңіл-күйіне, ынтасына
әсер етумен қатар, олардың шығармашылық және интеллектуалдық
белсенділігіне кешенді түрде ықпал етеді.
4. Оқушылардың жаңа материалды, жаңа техниканы меңгеру деңгейі және
олардың жеке қабілеттерін, қабылдау темпін, қызығушылықтарын,
ынталарын есепке ала отырып, ұйымдастыру барысында оқытудың жеке
әдістері мен формаларын қолдануға мүмкіндік береді. Өйткені қазіргі
ақпараттық технологиялар ұжымдық іс-әрекетке құрылған оқу-тәрбие
үдісінде жеке оқыту түрін ұйымдастыруға бағытталған.
Қазіргі ақпараттық қоғамда және өндірістің дамуының негізгі құралы
болып ақпараттық ресурстардың қажеттілігі көрінеді. Сондықтан білім беру
саласы да өзінің дамуы үшін жаңа қадамдарға баруда. Осыған байланысты
адамдарға ақпараттар кеңістігінде дұрыс бағытты таңдауға мүмкіндік жасай
алатын оқытудың жаңа технологиялары пайда болуда.
Оқу-тәрбие үрдісінің барлық деңгейлерін интенсификациялау үшін
педагогикалық жаңа технологияларды қолдану қолға алынып жатыр. Қазіргі
ақпараттанудың өзіне тән ерекшелігі: білім беру өрісіне белсенді түрде
кіру, арнайы оқытатын ортаны құруға бағытталған оқытудың жаңа
технологияларын пайдалану және дамыту, ақпараттық өнімнің жаңа тәсілдері
мен құралдарын оқу үрдісінің заңдылықтарына сәйкес қолдану.
Жаңа ақпараттық технология көмегімен орындалатын қызмет өзінің кез
келген нақты формасында тиімдірек орындалады, адам өркениетті бола
бастайды.
Ұрпақ үшін кітаптың маңызы қандай болса, компьютер де оқушы үшін
қоршаған әлемді танудың табиғи құралы болып табылады. Олай болса, барлық
сабақтарды компьютердің қуаттануымен жүргізуді үйрену - бүгінгі күннің
кезек күттірмейтін өзекті мәселелерінің бірі.
1.2. Компьютерлік технологияны оқыту процесінде қолдану ерекшеліктері
Компьютерлік технология - оқытудың арнайы жиынтығы мен әдістемесін,
әдісін және тәрбие құралдарын анықтайтын технологиялық-педагогикалық
процесті ұйымдастырудың ең тиімді жолы болып табылады.
"Қазіргі ақпараттық құралдар - бұл тек спутниктік және кабельдік
телевидение, бейне және дыбыстық жүйелер, электрондық ойындар емес, сонымен
бірге тілді окытудың жаңа жүйесі, ерекшелігі және тәсілін атқаратын негізгі
бағаты болып табылады (И.Г.Гальперин).
Оқытушылық қызметте накты әдістемелік нысандарда, сонымен қатар
психологиялық міндеттерде осы әдістердің ерекшеліктеріне сүйенеміз.
Олар:
• оқушылардың жеке басының есте сақтау қорлары мен интеллектуалдық
белсенділігін дамыту;
• психологиялық кедергілерді меңгеру;
• практикалық сабақ кезінде оқытушы мен курсанттардың белсенділігі
мен оқыту әдісін бекіту;
Бұл үдеріс - интерактивті оқыту кезінде жақсы нәтижелерге қол
жеткізеді және оқушыларға кәсіби бағдарлы білім беруде тиімді амалдардын
бірі.
• тәрбиелік және психотерапиялық оқу үдерісін іске асыру.
Осындай мотивацияны арттыру үшін оқу-әдістемелік жұмыс негізгі
амалдар, тәсілдер және жаңа техникалар арқылы жүзеге асырылады.
Жаңа ақпараттық технологияларды пайдаланатын әдістер мен Интернет
секілді қазіргі тәсілдер -жеке бағдарламалық бағытта көмегін тигізеді,
курсанттардың қабілетіне қарай оқытудың дифференциациясын қамтамасыз етеді
және пәнге деген қызығушылығын арттырады.
Бүгінгі таңда адамзат өмірінде компьютердің қолданылмаған жері жоқ.
Әр салада компьютерлік технология белсенді қолданылуда, ал интерактивті
бағытта оқытушы мен курсанттарға көмекші құрал.
Психологиялық көзқарас тұрғысынан қарағанда компьютермен оқытудың
тиімділігі мол. Оқу-әдістемелік жұмысының тиімділігін, практикалық сабақтың
қызығушылығын қамтиды. Егер компьютерлік бағдарлама сауатты құрылса, онда
ол оқытушыға уақыт үнемдеуге және үиретудің кейбір тиімді сәттеріне назар
аудартуға көмегін тигізеді. Ал, курсанттар нұсқаушы - компьютердің
арқасында өздерін болашақ маман ретінде жауапкершілік сезінеді.
Компьютерлік технологияның тиімділігін арттыру үшін бағдарламада әртүрлі
жаттығулар мен ойын элементтері мен ән-музыканы қолдануға болады.
Аталмыш технология практикалық сабақты жүйелі ұйымдастыруда маңызды.
Ол әдістердің негізгі функциясы - болжамдық болып есептеледі, және негізгі
қызметі - жобалау, себебі жоғары білікті мамандарды даярлауда жалпы
мақсатты және нәтижелерді, негізгі кезендерді білім-тәрбие процесінің
тәсілдері мен ұйымдастыру формаларын жоспарлайды.
Компьютерлік технологияларға әртүрлі ғылым мен практикалық басқа
салаларының арнайы жаңа ақпараттық әдістері, тақырып бойынша лексика-
грамматикалық жаттығулар жатады.
Әсіресе үйрету технологиясында қарастырылған үйрену мен дағдылану
әрекеттерінің қалыптасуы әр сабақта қолданылады:
1. ойлау қызметін жинақтап қорыту;
2. практикалық іс-әрекет пен ойлаудың жылдамдығы;
3. ойлау мен еңбектің икемділігі және дербестігі.
Бұл технологияның ерекшелігі – сөздерді есте сақтап, тез меңгеруге
және байланысты лексика-грамматикалық материалды арнайы компьютерде
дайындау қажет.
Компьютермен жұмыс істеу өте қызықты. Үлгерімі нашар оқушылардың өзі
компьютермен жұмыс істеуге қызығатын болады, өйткені кейбір жағдайда
компьютер оның білмеген жерін көрсетіп, көмекке келеді. Балалардың білім
сапасының жоғарлауына, жекелей ерекшеліктерінің ескерілуіне ықпал етеді.
Жаттығу жұмысын орындау барысында оның жауаптарына машина тура және
үздіксіз серпілісті қамтамасыз етеді. Оқушы жұмыс қарқынын өзі ажырата
білсе де, компьютер оқытудың даралығын жақсартады. Оқушы қанша қате жіберсе
де, қатені талдау мен түзетуге уақытта мол болады.
Ең алдымен компьютер оқытушыға оқушылардың өз бетінше жұмысын
ұйымдастыруына жәрдем береді. Ол үшін мынандай жаттығулар мен әдістемелік
тәсілдерді қолдану ұсынылады.
1. Сұрақ-жауап диалогы.
Оқушылар сұраққа құрылған лексика-граматикалық материалдар негізінде
сұрақтарға жауап беруі керек.
2. Таңдамалы жауаптармен жүргізілетін тапсырма. Компьютерге жауап
беру үшін оқушы ұсынылатын нұсқалардың бірін таңдауы қажет.
3. Еркін құрылған сөйлемдерді стильдік түзету.
4. Толықтыруды керек ететін жаттығулар.
5. Сөздік меңгерудегі өзін-өзі бағалауға арналған жаттығулар.
Соның нәтижесінде асықпай компьютермен еркін жұмыс істей отырып,
өзбетімен ойлануға дағдылануы, оқу қабілеті артып, білім нәтижесінде көз
жеткізеді. Кәсіби бағытта оқу-әдістемелік үдерісін, ой-санасын, іскерлік
қабілеті мен біліктілігін арттыруға ықпал етеді де сабаққа деген ынтасын
және белсенділігін күшейтеді.
Демек, бұл бастама біраз ізденістерді қажет ететіні сөзсіз. Әрине әр
практикалық сабақта компьютерлік технологиямен білімді жетілдіру мақсат
емес, бірақ оқу-әдістемелік жұмысында кездесетін түрлі ұйымдастыру
жұмыстарына жауапкершілікпен қарауға осы бастан бейімделу қажет.
Қазіргі қазақстандық қала мектептерінің көпшілігінде дерлік
компьютерлік сыныптар, кабинеттер жабдықталған. Ал кейбір мектептерде
мультимедиялық кабинеттер білім сапасын кетеруге үлес қосып келеді.
Компьютердің үлкен әрі кең мүмкіншіліктерінің бірі — ИНТЕРНЕТ жүйесі және
интерактивті тақта екені белгілі. Таяу арада қазақстандық мектептерді
компьютерлендірудің жаңа деңгейінде жүзеге асырылатын бір түрі — қаламен
бірге ауыл мектептерінде тұтастай дерлік интренет жүйесіне қосу деп күтіп
отыр. Осы мақсаттың орындалуы білім беру ісін өзінен-өзі сапалы дәрежеге
көтермейтіні белгілі. Ол үшін пәндерді оқыту әдістемесін сол компьютерлік
интернет жүйесіне қосудың амалын қарастыруымыз керектігі белгілі.
Мектептегі оқу пәндерін оқытуды сапалы дәрежеге көтеруге мүкіндігі
мол деп отырған интернеттегі бағдарламалардың қоры туралы айтатын болсақ,
ол бағдарламаларды оқыту процесіне қосып алудың кейбір жолдары ғана белгілі
екенін компьютерді оқыту процесінде қолдануды зерттеген ғалымдар атап
көрсетеді.
Ойымызды жинақтай келгенде, оқу үрдісінде компьютерді қолданудың
өзекті тұсы – интерактивті тақтаны сабаққа алып келу деп ойлаймыз. Осы
үлкен мәселенің жан-жақты ерекшеліктерін әлі де терең тани, талдай түсу
керек.
ІІ тарау. Macromedia FlAsh бағдарламасының
мүмкіндіктерін пайдаланып жобалау
2.1. Интерактивті картаны құруда Macromedia Flash программасын қолдану
Flash технологиясы Shockwave Flash (SWF) форматында қолданылатын
векторлық графикаға негізделген. SWF құрушылары, графиканың тамаша
мүмкіндіктерімен, олармен жұмыс жасайтын құрал жабдықтарды, (шыққан
нәтижені WEB-бетке қоса алатын механизмді тиімді пайдалана отырып,
үйлесімді өнім таба алды. SWF-тың тағы бір ұтып тұрғаны, бұл форматты кез
келген платформада қолдануға болады. (яғни, MacOS операциялық жүйесімен
басқарылатын Macintosh компьютерлері мен Windows ОЖ бар IBM компьютерлері).
SWF –да құрылған бейнелерге анимация ғана қолданып қоймай оларды
интерактивті элементтермен және дыбыспен де әрлеуге болады.
Осындай қосымша қасиеттерінің арқасында SWF форматы тор
әрлеушілерінің ризашылығына ие болып, қолданысқа кіріп кетті. Macromedia
отбасында дүниеге келгеннен ақ, бұл форматқа Internet Explorer және
Netscape Communicator тор броузерлеріне арналған компоненттері (Plug-In)
жасалды. Ал бұл, SWF-тың бүкіләлемдік торда одан әрі атышулы болуына
септігін тигізді. Нәтижесінде бұл броузер құрушылары SWF-ті қолдайтын
компонентті өз өнімдерінің ядросына қосып қоятынын жария етті. Бұл
бастаманы бағдарламалармен қамтамасыз ететін тағы да басқа өндірістер
қолдап әкетті (мысалға, Adobe фирмасы).
Macromedia фирмасы SWF форматын қолайлы құралдармен,
қарапайымдылықпен жабдықтағандықтан, аталмыш формат өзінің табынушыларын
бай. Негізінде, бұлай жабдықталған құралдар жетерлік. Олардың қайсыбірі
мультимедиялық презентация жасауға бағытталса (Macromedia Director
Shockwave Studio), келесі бірісі графикалық бейнелерді дайындауға
бағыталған (Macromedia FreeHand и Macromedia Fireworks), ал үшіншілерімен
интерактивті оқу курсын дайындауға болады. (Macromedia Authorware және
Macromedia CourseBuilder). Дегенмен тор беттерін құрушылардың арасында
Macromedia Flash көп қолданылады, өйткені тек осы өнім ғана, тор бетін
аяғына дейін әрлей алады. Ал жақсы әрленген бет әрине көпшіліктің көңілінен
шығады. Интернет пайдаланушылардың жақсы көретіндігінен болар, бұл өнімді
жай ғана Flash деп атайды. Сонымен Flash технологиясының құрамына не кіреді
соны көрейік:
·Векторлық графика;
·Анимацияның бірнеше түрін қолдайды;
·Интерфейске интерактивті элементтер жасауға болады;
·Импортталған графикалық форматтарды қолдайды (оның ішінде растрлық) ;
·FLASH фильмдерін HTML форматына ғана емес, интернетте қолданылатын
кез келген форматқа көшіруге болады;
·Платформалық тәуелсіздік;
·FLASH фильмдерді автономдық түрде де, тор броузерінде де көруге
болады:
Жеңіл және түсінікті нөмірленген Flash – тың нұсқасы тоқтап,
оның орнына МХ деп аталатын нұсқасына өзгертілді. Бұл әріпер нені
білдіреді? Multiextended (кеңейтілген) сөз тіркесі пайдаланушының
аббревиатурасына ассоциалануы керек. Бір сөзбен айтқанда – Mixed
(араласқан) дегенді білдіреді. Flash құрушылары қолданушылардың назарын
аудару үшін, бұл программаның интерфейсін (жұмыс ортасын), қолданушының
әртүрлі категориясына жеке бағытталған.
Flash МХ ортасын әрбір қолданушы қосқан кезде жұмыс облысының
пакетін 3 вариантын таңдауға мүмкіндік бар. Бұл :
- Designer – бұл ең алдымен графикалық редактормен жұмыс істейтін
дизайнерлер үшін бағытталған;
- Developer – Web-жариялымдарын құру үшін Flash МХ-ты қолдануында
жұмыс істейтін құрушылар үшін бағытталған;
- General – жалпы жағдайлар үшін.
Редактрлеудің құрал-саймандар панелі терезенің ен бойына сол
шекарасында орналасқан. Графикалық объектілерді құру және өңдеу үшін өте
қолайлы құрал-саймандармен қамтамасыз етеді. Графикалық редакторлардың
жұмысындағыдай, бұл құралдар бәріне мәлім. Бұл саймандар ыңғайлы болу үшін
4 бөлікке бөлінген.
- Tool (құрал-саймандар) – нақты құралдарды таңдау батырмасы
орналасқан; бұл құралдарды 2 түрге бөледі: таңдау және сурет салу
құралдары;
- View (Түр) кескіннің көру құралдарын басқару, бұл өрісте 2 батырма
орналасқан:
- Hand Tool (Қол) – батырманы шерту арқылы режім қосылады және жұмыс
облысын тышқан көмегімен әртүрлі бағытта орналастыруға мүмкіндік
береді
- Zoom Tool (Масштаб) – жұмыс облысындағы батырманы шерту арқылы тез
масштабтау режимі қосылады және бұл режимді қосқанда Options
өрісінде екі қосымша батырмалар пайда болатын масштабтау бағытын
таңдау үшін рұқсат етеді (үлкейту немесе кішірейту).
- (түстер) – бұл бөлімде бөлек түстер таңдау контуры және объектілерді
қоюлату батырмаларын қамтамасыз етеді.
- (параметр) – таңдалған сайманның қосымша параметрлерін орнату
элементтерін көрсететін; қосымша параметрлері бар құралдар үшін
Options өрісі бос болады.
Жұмыс облысы терезенің барлық орталық бөлігін алады. Жұмыс
облысында әртүрлі объектілерді редактрлеу операциялары, дегенмен кадрға
тек қана сол объектілер монтаждық үстел шегінде орналасады. Жұмыс
облысындағы қалған бөлігі не үшін қажет? деген бұл жағдайда сұрақ туындау
мүмкін. Жауабы былай:
➢ Белгілі бір жұмыстарды орындау үшін;
➢ Кадрға объектінің біртіндеп кіруінің эффектісін тарату (немесе,
керісінше, одан шығу).
2.2. Интерактивті анимация құру
Macromedia Flash Mx Web – сайтын қолданушыға ұмытылмайтындай, айқын
етіп және де құрылған векторлық графиканы растрға, дыбысқа, анимациялауға
және интерактивті идеясымен байланыстырады.
Web – тораптарын құру процессінде Macromedia Flash Mx жеңіл
интеграцияланып, Macromedia Freehand және Fireworks импорт мүмкіндігінің
көмегімен жүзеге асырылады. Macromedia Flash Mx Web –қосымшаларын теру
құралдарының кең құрылуымен қатар Macromedia Generator интеграциясымен
тығыз байланысты. Оның мүмкіндіктері мынадай:
• Web-Native Printing Web –қосымшалар құрумен қатар жоғары сапалы
баспа болуына мүмкіндік береді.
• Action Script Tools – бұл Web –қосымшаларды эффективті, әрі маңызды
құрылуына, оның жаңа тілдердің JavaScript сценарийіне ұқсас, Action
Script және Debugger редакторының көмегімен, сонымен қатар
SmartClips функциясы – элементтерінің жиі қолданылатынын шешімін
құрады.
• HTML Text Support форматтанған HTML- мәтіні мен гиперсілтемені
қосуға мүмкіндік береді және қанық мәтіндік ақпаратты файлға оңай
құрады.
• XML Transfer Support – электрондық сауда үшін XML-дің көмегімен
күшті қосымшаларды жасауға болады.
• Macromedia Generator Developer Edition Support – Web –сайтын
эффективті болуы үшін және оның көмегімен Flash – контентасының
құрылу процессін автоматтандырады.
• Common User Interface – Macromedia фирмасынан Web – дизайн үшін кез-
келген қосымшаларды қолданушының интерфейсін жеңіл құруға рұқсат
етеді.
Web - беттері үшін Flash –клиптер анимация және векторлық графиканың
элементтерімен беріледі. Мазмұнды толық Интернет беттеріне Web-дизайнерлер
Flash Mx-тің көмегімен навигациялық панельдер, динамикалық логотиптер,
толық форматты клиптерді синхронды дыбыспен қамтамасыз етеді. Flash-клиптер
векторлық графиканың тиімді элементтері болып табылады, себебі олар өте тез
жүктеледі және өзінің масштабын монитордың өлшеміне сәйкес қолданушы өзі
таңдайды.
Web – беттерінде Flash –клиптерін көрген боларсыз, оның ішінде Disney,
The Simpsons, Pepsi жарнамалары сияқты Flash –технологиясында жасалған.
Миллиондаған Веб-қолданушылар компьютер сатып алғанда, браузерлер немесе
жүйелік программалық қамсыздандыру кезінде компьютерде алдын-ала орнатылған
Flash Player-ды қондыруды талап етеді. Ал көптеген қолданушылар Macromedia
фирмасының Веб-беттерінен көшіріп алады. Flash Player компьютерде
клиптерді браузерге немесе бөлек программа қарауға жағдай туғызады.
Flash Mx-пен жұмыс жасағанда сіз құрылған клипті салып немесе графиканы
импорттайсыз, оны жұмыс өрісінде өңдеп және монтажды сызғыш арқылы тірілту
эффектісін қолданасыз (TimeLine). Бұндай клип немесе фильм интерактивті
болып жасалуы мүмкін, яғни анықталған бейнелер өзгеріп және оқиғаларға әсер
етеді. Бұны сіз Flash форматында экспорттап, бетін қосып, оны бетіне Веб-
сервер ретінді аударасыз.
Flash жүйесінде құрал- саймандармен құрылған әрбір клип немесе фильм
түріне қарай түрленуі мүмкін және Интернет браузері арқылы көруге болады.
Қорытындысында әрбір фильмге 3 файл сәйекс келеді. Бұл:
1. өңделген және құрылған фильм үшін құрылған файл ();
2. фильмнің кодын тек қана көруге болатын файл();
3. браузер арқылы фильмді көруге арналған – жүктеуші файлы().
Өзіңіздің уақытыңызға қарап сіз фильмнің сюжетін және көркемділік
қабілетіңізге қарай фильмдегі кейіпкеріңізді тірілту анимациясының екі
әдісін қолдана аласыз:
• кадрлық анимацияны (кадр за кадром) сіз әрбір кадрды
өзіңіздің қолымен құрасыз;
• автоматты наимацияны (-анимацию) сіз кілттік кадрларды, ал
қалған аралық кадрларды өзі құрады.
Назар аудару керек бұл екі механизм бірге қолданылуы мүмкін, тек ғана
бір фильмнің рамкасында ғана емес, сонымен қатар әрбір объектіге. Мысалы,
қиыны сюжеттік жоспарда олардың фрагменттері кадрлық анимацияда құрылады,
ал болжалған даму фрагменттердің сюжеті арқылы автоматты анимацияның
көмегімен құрылады.
Бұндай біріктіруді әрбір объект үшін қолдану біріктірілген уақыт осі
арқылы, уақытша диаграмма – редактор терезесінде көрсетілген қолдануға
болады. Бір уақытша диаграммада өмір сызығын бірнеше объектілерді
біріктіріп, бір көрініс алуға болады және бірнеше кейіпкерлер қатысуы.
Автоматты анимацияның ерекшелігі оның көмегімен бір объектті берілген
қабатта анимациялауға болады. Көрініс құру үшін оның ішінде бірнеше
анимацияланатын әрбір объектілерді бөлек қабатқа орналастыру керек.
Қандай болмасын бөлек кадрларды құру, объектінің өзгеруі уақытқа
байланысты бейнеленуі. Сіз фильмді құруыңызға болады, мысалға бір сағат
көлемінде бір шар қозғалмай үстелдің үстінде жатуы мүмкін. Бұл жағдайда
сіздің фильміңіз бір-біріне ұқсас болады, және де көрермен сіздің
фильміңізді статикалық бейнеден айыруы қиынға соқтырады. Басқа жағынан
қарасақ, бірнеше әдемі кадрларды құрып, оны бір уақыт моментінде қосуға
болады. Соның нәтижесінде көрермен көріністі көрмей қалады.
Кадрлық анимация
Кадрлық анимацияны құру үшін ең алдымен фильмнің әрбір кадрын дайындау
керек. Ол үшін келесі жағдайларды ескеру қажет. бір кадрдан келесіге көшу
сәйкестігін, кейіпкерлердің қозғалуы, келесі кадрдан алдыңғы кадрдың
айырмашылығын ескеру. Басқа сөзбен айтсақ, құрылған мультик көп кадрдан
тұрса, сонша кейіпкерлердің қозғалысы табиғи болып көрінеді. Сондықтан да
кадрлық анимацияны құру өте көп еңбекті қажет етеді. Онда объектілер өзара
әрекеттесетін басқа қиын бейнелердің бір-бірімен байланысы. Сонымен қатар
кадрлық анимацияны Flash–та фильмнің интерактивті элементінде
қолданылады. Мысалы, батырмалар. Әрбір батырма күйінің анықталған кілттік
кадры уақытша диаграммаға сәйкес келеді.
Flash – фильмдерінің негізгі форматы, оларды Flash- плеері арқылы құрып
шығуын қамтамасыз ететін форматы. Серверде орналасқан Flash-фильмдер
–файлында алдымен басқа файлдармен толықтырылуы керек. Бұл ең алдымен
құжаты, файлын браузер көмегімен жүктеу: яғни –файлы браузерге жүктеледі,
Flash – плеерін шақырады, содан соң өзінің кезегінде - файлы ашылады.
Алдын-ала ескеру қажет, өз файлыңызға кірушінің Flash – плеері жоқ болуы
керек. Бұл жағдайда фильмді толығымен кескіндерді графикалық форматта
алмастыруға, браузерді қолдайтын (мысалы,немесе анимацияланған). Фильмнің
Веб-серверде орналасуына қажетті құрылған файлдарды менюіне кіретін
(жариялау) командасын орындау керек. әуелгі –файлын конверттеуді
форматында қамтамасыз етеді және де альтернативті графиктік форматты да.
Бұл команда көмегімен –құжатын генерирлеуге, берілген фильм параметрінің
жіберілуіне арналған. Егер де туралы жақсы білсеңдер, біз алдын-ала үлгіні
түзетсек, оның негізінде -құжатының генерациялану орындалады. Үлгіні өңдеу
түшін сыртқы -редакторын қолдану керек. Егер керек бір типті - файлдарын
жалғыз файлға экспорттау, менюіне кіретін (экспорт) тұтастай қолдануға
болады.
Фильмді жүктеуді бағалау параметрлері негізінен үш режимде болуы
мүмкін:
• (үзіліссіз график);
• (жүктеу процессін көрсету);
• (кадрлық графика).
Мәтінмен жұмыс жасау
Әртүрлі Flash–фильмге мәтін қосуға болады. Қарапайым мәтіндік редактор
жұмысындағыдай мәтін өлшемін, аралығын, түсін, стилін және түзету
тәсілдерін орнату мүмкін. Харіпті басқа объектілерге трансформациялап, оның
масштабын өзгертуге, айналдыруға, еңкейтуге болады. Бұл жағдайда
редактрленген объекттің символдарын сақтау мүмкіндігі бар.
Қажетті жағдайда мәтінді графикалық объект ретінде конверттеп, одан
ғана мәтіннің символдары бөлек графикалық фигура ретінде жұмыс жасауға
мүмкіндік береді.
Flash - фильмге мәтіндік өрісті қосу үшін келесі әрекеттерді орындау қажет:
1) құралын панелінен қосу
2) мәтіндік өрісті тышқанның көмегімен жұмыс үстелінің позициясы арқылы
шертеміз; қорытындысында бұл позицияда мәтіндік меңзер шығады және
ерекшеленген рамка қоршалған;
Ерекшеленген рамканың оң бұрышында маркер болады және ол мәтіндік
өрістің типін анықтайды. Соған көңіл бөлген жөн.
- оң басын бұрышындағы төртбұрыш маркер мәтіндік өрістің бекітілген
еніне сәйкес келеді. Бұндай өрісте автоматты түрде келесі жолға көшу
орындалады. Өрістің ені пайдаланушы өзі маркердің көмегімен орнатады.
Фильмді Web-серверде жарияланғаннан кейін мұндай өрістің мазмұнын
сценарий немесе – парақтарының оқырманы өзгерте алмайды.
- оң басы бұрышындағы дөңгелек маркер мәтіндік өрістің
кеңейтілгеніне сәйкес келеді. Бұл біржолды мәтіндік өріс, ені автоматты
түрде мәтінді еңгізгенде үлкейіп отырады. Мұндай өрістің мазмұнын сценарий
немесе Web-парақтарының оқырманы өзгерте алмайды.
Macromedia Flash бағдарламасымен мынадай суреттерді ауыстыру
бағдарламасын (анимация) жасауға болады:
Жоғарыда айтылғандай Flash - тің мақсаты, графика мен анимацияға толы
интерактивті тор беттерін құру болып саналады. Жоғарыда айтып өткендей
Flash ті тамашалау үшін екі түрлі жол бар, біріншісі WEB браузер арқылы,
екіншісі Flash фильмді басқа форматқа ауыстыру арқылы.
Flash арқылы фильмді құру және өзгерту кезінде автор, FLA форматындағы
файлдармен жұмыс істейді. Бұл бағдарламау ортасының тек өзіне қатысты
форматы, және бұл форматты басқа бағдарламалар түсінбейді. Тор
броузерлерінде фильмді көру үшін, SWF форматына экспорттау керек. Бұл
форматты Internet Explorer, Netscape және Opera броузерлерінің соңғы
нұсқалары қолдайды, немесе арнайы Flash-плеер арқылы ойнатуға болады. Бұл
плеер, Flash редакторының құрамына кіреді. Flash фильмін ойнатудың екінші
түрі Windows Media Player арқылы. Бұл үшін, Flash фильм AVI форматына
экспортталуы керек. Бірақ, фильм көлемі он есе кейде 100 есеге дейін
көбейіп кетеді. Экспорттау кезінде фильм өзінің сапасын жоғалтады,
сондықтан бұл тиімсіз болып есептеледі. Flash фильмін көрудің тағы бір
жолы, фильмді GIF форматына көшіру. Бұл экспорттаудың да екі түрі бар,
біріншісі фильмін әрбір кадрын gif форматына өзгерту болса, екіншісі бірақ
gif файлын құру.
Windows қа арналған бағдарламаның көбісінде, оны жүктеген уақытында,
автоматты түрде, бос дайын шаблон терезесі ашылады. Мысалға Word
процессорын жүктеген уақытта, бос документ ашылады, бұл жерге сіз мәтін,
графика немесе сурет қоя аласыз. Flash та да, дал осылай ұйымдастырылған.
Алғаш жүктеген уақытта, автоматты түрде, жаңа фильм құратын (дәлірек айтсақ
алғашқы қойылымын жасау үшін) терезе ашылады. Егер керек болса, автор,
фильмнің параметрлерін өзгерте алады.
Жалпы параметрлерін қондырғаннан кейін фильмнің алғашқы қойылымын
жасай беруге болады. Объектілердің орналасу тәртібін анықтап алғаннан кейін
оларды рет ретімен әрбір жаңа қабатқа орналастыра беруге болады. Қабат
параметрлерін өзгерту фильмді құрудағы ең бір жауапкершілікпен қарайтын
бөлім. Фильмдегі қабаттар (яғни, объектілер) бір бірімен байланысып
тұратындықтан, келесі ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
І. Компьютерлік оқыту технологиясының оқушыларға маңыздылығы
1.1. Білім мазмұнын жаңарту негізі – ақпараттық
технологиялар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 6
1.2. Компьютерлік технологияны оқыту процесінде қолдану
ерекшеліктері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... 15
ІІ. Macromedia FlAsh бағдарламасының мүмкіндіктерін пайдаланып жобалау
2.1. Интерактивті картаны құруда Macromedia Flash программасын
қолдану
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
.19
2.2. Интерактивті анимация құру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
2.3. Графика
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... .32
2.4. Анимация
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ..33
2.5. Интерактивтілігі және дыбыс
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..36
2.6. Flash фильмдерін қолдану түрлері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..37
2.7. FLASH фильмін құрудағы реттілік
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .38
2.8. Фильмдерге шолу жасау мен жылжымалы GIF файлдар ... ... 39
2.9. Мәтінді құру және өңдеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .51
III. Дипломдық жұмыстың экономикалық шығын есебі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .52
қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .55
пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .57
Кіріспе
Жұмыстың өзектілігі. Қазақстан республикасының президенті
Н.Ә.Назарбаев қазақстандық мектептерде мүмкіндігінше толық компьютерлендіру
міндетін білім беру саласының басты мақсатының бірі деп көрсетті. Бұл
мәселе елбасының 2006 жылдың наурыз айындағы қазақстандықтарға арналған
Жолдауында білім беру саласының болашағы үшін маңызды фактор ретінде
белгіленеді.
Қазақстан Республикасындағы оқу мен тәрбие жүйесін техникаландыру мен
автоматтандыру тенденциясының болашақ қарқыны мен қадамдары іздеумен және
компьютерлік жүйені оқу-тәрбие үрдісіне енгізумен тығыз байланысты.
Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңында қазіргі замандағы білім
беру жүйесінің жаңа технологияларымен қамтамасыз етілуі міндеттелген.
Қазақ тілі Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі мәртебесін
алғаннан бері мектептер аудиторияларда оқыту мәселелері терең зерттеліп,
көптеген әдістемелік жаңалықтар оқыту үрдісіне енгізілді. Қазақстан
Республикасының қоғамдық-әлеуметтік дамуы мен қазіргі уақыт сұранысына орай
компьютерлік оқыту технолгиясының алатын орны күн өткен сайын зор.
Компьтердің кең мүмкіншіліктерінің бірі – интернет жүйесі. Мектептегі
оқу пәндерін оқытуды сапалы дәрежеге көтеруге ықпал ететін интернеттегі
программалардың қоры оқыту үрдісіне жаңа мүмкіндіктер жасайды. Осымен бірге
оқушының жеке тұлғасын қалыптастырудағы компьютерлік оқыту технолгиясының
маңыздылығы күн өткен сайын анық аңғарылуда. Қазіргі заманда ақпараттың
көптігі мен жету жылдамдығы, осы мәселенің психологиялық ерекшелігі де
мектеп қабырғасында, сабақта компьютерлік технологияны меңгерудің маңызы
мен қажеттілігін дәлелдейді. Қазақ тілін мектепте оқытуда қатысымдық
(коммуникативтік) бағытты ұстану басты мәселе болып табылады. Қатысымдық
тұрғыдан ұйымдастырылған қазақ тілін оқыту үрдісінің тиімді болуы осы
диплом жұмысында қатысымдық тұлға – интерактивті картамен жұмыс жасауда
компьютер арқылы оқытумен тығыз байланысты. Өйткені компьютердің
мультимедиалық мүмкіншіліктері оқушының тілін дамытуды жан-жақты басшылық
жасай алады. Қазақстандық білім беру жүйесінде барлық пәндер бойынша
электрондық құралдар жасалып жатқаны белгілі. Дегенмен практикадағы
қолданыс барысы әлі мардымсыз екендігін республикалық басылымдардан да,
мектептердегі географияны оқыту тәжірибесінен де көп байқауға болады.
Диплом жұмысының өзектілігі осы айтылғандармен байланысты айқындалады.
Жұмыстың нысаны – мектепте геогрфия пәнінде өзіндік жұмыстарды
компьютермен оқытуды ұйымдастыру әдістемесі.
Жұмыстың мақсаты – мектепте жүргізілетін география пәнінен Қазақстан
республикасының қалаларын интерактивті карта арқылы үйрету, қатысымдық
құзыреттілігі мен біліктілігін жетілдіріу мақсатында интерактивті картаны
ұсыну.
Жұмыстың міндеттері:
- географияны оқыту үрдісін компьютерлік технология арқылы
жаңашаландыру;
- географияны жеделдете оқытудағы компъютердің мүмкіншіліктерін
анықтау;
- оқушылардың даму деңгейіне сәйкес мәтіндер жүйесін дидактикалық
тұрғыдан іріктеп, олардың мазмұнындағы дидактикалық, тәрбиелік,
елтанымдық, дүниетанымдық білім ерекшеліктерін меңгерту әдістерін
жүйелеу;
Жұмыстың болжамы. Компьютерлік оқыту технологиясына бейімделген
арнайы окытуға арналған әдістеме географияны жете меңгеруге игі ықпал
етеді. Қалалардың компьютер арқылы оқытумен байланыстыру оқыту үрдісін
компьютерлендіру міндетіне сай жана инновациялық әдістемелік жүйе ұсынуға
мүмкіндік береді.
Жұмыстың теориялық маңызы.
Қазақ тілін оқыту үрдісін компьютерлендіру бағдарында анықталған
әлеуметтік-философиялық, дидактикалық жене психофизиологиялық негіздер
қазақ тілін оқыту теориясын жаңа ұғымдармен байытады. Мәтіннің табиғатын
лингвистикалық тұрғыдан талдау мәтін теориясын меңгеруге игі ықпал етеді.
Мәтінмен лексикалық және грамматикалық тұрғыдан жасалған жұмыс жүйесі
әдістеме ілімінің ғылыми-теориялық негізін түсінуге септігін тигізеді.Қазақ
тілін оқытудың жаңа инновациялық жүйесін енгізу интерактив әдістерді мол
және тиімді қолданудың компьютерлік мүмккіншіліктерін молайтады.
Жұмыстың құрылымы.
Зерттеу жұмысы кіріспеден, негізгі, қорытындыдан, пайдаланылған
әдебиеттер тізімінен тұрады.
І тарау. Компьютерлік оқыту технологиясының оқушыларға маңыздылығы
1.1. Білім мазмұнын жаңарту негізі – ақпараттық технологиялар
Бүгінгі ақпараттық қоғамда ақпаратты сақтап, шапшаң өңдеп жеткізе
білуі және ақпараттандырудан әрбір адамның хабардар болуы шарт. Сол себепті
де қазіргі таңда мектептердің ақпараттық ағымға бейімделуден басқа амалы
қалмады. Ал ақпараттық техникамен танысу бейімделудің бір бөлігі ғана.
Сондықтан ақпараттық технологияларды білім беру жүйесінде қолдану, соның
ішінде бастауыш білім беру жүйесінің оқу – тәрбие үрдісінде кеңінен
пайдалану және ақпараттық мәдениет негіздерін қалыптастыруға сұраныс
туындап отыр.
Ғалым В.Красильникованың берген анықтамасына сүйенсек, ақпараттық
білім беру ортасы ( АБО ) – танымдық іс - әрекеттерді сүйемелдеуді және
ақпараттық ресурстарға қол жеткізуді қамтамасыз ететін ақпараттық
технологиялар негізінде құрылған оқытуға қажетті психологиялық –
педагогикалық шарттар, қазіргі оқыту технологиялары мен бағдарламалық -
әдістемелік құралдар жиынын бере алатын және білім алудың материалдық
рухани жағдайларын жасай алатын көп аспектілі, толыққанды, әлеуметтік –
психологиялық нақты орта.
Ақпараттық білім беру ортасын құру тек алдын ала дайындалған,
тұтынушының талабына сай бейімделіп жинақталған мәтіндік немесе безендіру
материалдары ғана емес, сонымен бірге білім берудің танымдық әрекеттерін
жобалауға және сүйемелдеуге мүмкіндік беретін оның технологиялық
негізін ( әдістемелер, тәсілдер, қазіргі оқыту құралдары ) жасау болып
табылады. Ақпараттық білім беру ортасы үздіксіз өзгеріп отыратын, оқушының
жеке ерекшеліктерін, оны қызықтыратын нәрселерді ескеретіндей болуы шарт.
Сондай-ақ, бұндай орта адамның өзін мәселенің, есептің қойылуына назар
аударып, оны шешу жолдарын іздеуге талпындыруы, адамның кәсіби және жалпы
сауаттылығы тұрғысынан өсуін қалыптастыруы керек.
Ақпараттық білім беру ортасын жобалаудағы басты мақсат – оқушыны
керекті мәліметті өздігінен іздеп табуға талпындыру, яғни,
ізденімпаздылыққа үйрету. Бұл өз кезегінде білім беру жүйесінің алдына
қойылған басты мақсат екендігін ескерсек, бұл мәселенің қазіргі таңда
мектепке қатысты көкейкесті мәселе екендігі анық.
Н.Лейтестің зерттеуінше, компьютерді пайдаланып, оқытудың мазмұнын
анықтауға, сондай-ақ дәстүрлі техникалық құралдардың шамасы жетпеген.
Жүргізілген зерттеу жұмысының нәтижесі мен өз тәжірибеме сүйенсем,
қазіргі таңда мектептердің көпшілігінде білім беруді ақпараттандырудың
алғашқы жылдарында орын алған кемшіліктер әлі де қайталануда. Олар:
- пәндерді оқытуда машинасыз вариантты таңдау оқушылардың ақпараттық
мәдениеті мен құзырлығын қалыптастыру қиынға соғады. Оқушылар үшін ең
басты ынта құралы – теориялық негіздерін меңгеруге кері әсерін
тигізеді;
- пәні мұғалімінің компьютерді меңгермеуіне және соған сәйкес
оқушылармен компьютерде жұмыс істеу дайындығының жоқтығына байланысты,
көбінесе, психологиялық-педагогикалық және әдістемелік тұрғыдағы
мәселелерге тап болады;
- санитарлық-гигиеналық талапқа сай оқушылардың компьютерде жұмыс
істеу нормасы жиі сақталмайды;
- оқушылардың денсаулықтарына зиянды жақтары бар ескірген техникалық
құралдар пайдаланылады;
- педагогикалық-бағдарламалық кешендердің оқыту әдістемесінің мақсат-
міндеттеріне сәйкес келмеуіне және қолдану қиындығына байланысты оған
оқушылардың қызығуы төмендейді;
- өз бетімен электронды дидактикалық материалдарды дайындауды
мұғалімдер мен осы жұмысқа жұмылдырылған жоғары сынып оқушылары көріп
қабылдау заңдылықтары мен оқушылардың жас ерекшеліктері ескерілмейді;
- сабақтан тыс кезде, кейде сабақ кезінде оқушыларға еркінен тыс оқу-
тәрбиелік мәні аз, агрессивті сюжетке құрылған ойындар беріледі және
олардың оқушылардың белгілі оқу мақсатына жеткізе алмайтынымен қатар
оқушылардың психологиялық денсаулығына зияны болатыны тағы бар;
- білім жүйелерінің түрлі деңгейін ақпараттандыру жобасы мен
бағдарламаларын дайындауда, көбінесе басты назар қазіргі ақпараттық
технологияларды басқару, информатика курсын оқыту, қаржы мәселесі жан-жақты
қарастырылса, ал оқытудың қазіргі техникалық құралдары сабақта және басқа
пәндерді оқытуда пайдалану мәселелері үстірт қана айтылып, сөз етіледі;
Мектепті ақпараттандыру және соған сәйкес ақпараттық білім ортасын
құруға қатысты теориялық-әдістемелік материалдарды талдау төмендегі
мәселелерді шешу негізінде тиімді жүзеге асу мүмкіндігі бар екендігін
дәлелдеп берді;
-мұғалімнің әдістемелік дайындығын жетілдіру;
-дәстүрлі сабаққа ақпараттық – коммуникациялық технологияларды
пайдалануға педагогикалық-психологиялық және ұйымдастырушылық бағытта
жағдай жасау.
Бұл аталған мәселелер өз кезегінде мектептің төмендегі мазмұндағы
негізгі мақсаттарын шешу қажеттігін көрсетіп отыр.
1. Коммуникативті, әлеуметтік құзырлығы және шығармашылық алгоритмдік
ойлау қабілеттерін дамыта отырып, оқу үрдісінде өзіндік жұмыс істеу дағдысы
мен белсенділіктерін арттыру негізінде мектеп оқушысының тұлғалық дамуын
қамтамасыз ету, оның ақпараттық мәдениеттілігін қалыптастыру.
2. Мектепте оқу-тәрбие үрдісінің тиімділігін арттыру. Мектеп
оқушысының танымдық іс-әрекеттерінің белсенділігін, оқуға деген ынтасын
дамытуда, сонымен қатар мектептегі балалардың физиологиялық, психологиялық
жағынан дамуын нығайтуға бағытталған оқу-тәрбие үрдісінің деңгейін
арттыруда қазіргі ақпараттық технологиялардың мүмкіндіктерін барынша кең
пайдалану.
3. Мектептің біртұтас ақпаратты оқу кеңістігін құрастыру. Аталған
мақсаттарды жүзеге асыру жаңа ақпараттық технологияларды мектептегі
дәстүрлі әдістемемен үйлесімді байланыстыру арқылы және оларды оңтайлы,
тиімді пайдалану негізінде мүмкіндігі бар екендігі айқындалып отыр.
Білім мазмұнын жаңартудың маңызды аспектілерінің білімді
ақпаратандыру болып табылады.
Мектепті ақпараттандыру дегеніміз – бұл бастауыш мектептен бастап
оқу құралы есебінде және мектеп оқушылары тәрбиелеу, дамыту үшін, сондай-ақ
оқу процесі мен мұғалімнің кәсіби жұмысын талапқа сәйкес ұйымдастыру
мақсатында оқу үрдісіне ақпаратты, коммуникациялық технологияларды енгізу.
Ғалымдардың зерттеу нәтижелері бойынша, оқу процесінің тиімділігін
арттыруда ақпараттық технологиялардың ролі зор.
Меніңше, компьютермен оқытуға негіз болатын басты факторлар
мыналар:
-мектеп оқушысын ақпараттық қоғамға бейімдеу;
-оқушылардың ақпараттық ойлау қабілеттерін дамыту;
-мектеп оқушыларының ақпараттық мәдениетін қалыптастыра отырып,
әлемдік ақпараттық білім кеңістігіне даярлау.
Ресей ғалымы И.Б.Мылованың пікірінше, мектеп оқушыларын қазіргі
ақпараттық технологияларды оқыту процесін ұйымдастыруда негізгі екі
әдістемелік тұрғыдағы амал ретінде қарастыруға болады:
1. Басты мақсат есебінде мектеп оқушыларының нақты компьютерлік
программалармен жұмыс істеудің қарапайым тәсілдері қарастырылады
(графикалық, мәтіндік редакторларымен және конструкторлармен,
қолданбалы программалармен жұмыс істей білу). Тәжірибеге сүйенсек,
бүгінгі күні мектеп оқушыларын қазіргі ақпараттық технологияларға
оқытуды ұйымдастырудың бұл әдісі кең тараған.
2. Қазіргі ақпараттық технологияларды оқытуды мектепті жаңартудың негізгі
мақсаттарына сәйкес қарастырылады және оқыту пәні шеңберінде төмендегі
үш маңызды дидактикалық аспектілерді ескере отырып, жаңа сапалық
деңгейде жүзеге асырылады:
- әрбір оқушының жеке дамуына жағдай жасау және оның оқуда, қарым-
қатынаста өзіндік тәжірибесінің қалыптасып, шығармашылық және
әлеуметтік белсенділігінің дамуына ықпал ету;
- дербес оқытуды оқу тапсырмасын бірлесе отырып орындауға біріккен
балалар мен ересектерді құрайтын оқу тобымен үйлесімді байланыстыра
білу;
- кең көлемдегі пәндік кіріктіру, оқу процесін кешенді тақырыптар
төңірегінде құру.
Сонымен қатар мектепті ақпараттандыру мәселесін зерттеуші ғалымдардың
пайымдауынша, мектепті ақпараттандырудың міндеттерін шешуде ақпараттық және
коммуникациялық технологияларды қолданудың төмендегі бағыттарына сүйену
керек:
- Оқу процесінде қазіргі ақпараттық технологияларды
қолдану;
- Кәсіби-педагогикалық іс-әрекетті қамтамасыз ету;
- Оқу-тәрбие процесін басқару;
Бұл жағдайда дидактикалық тұрғыдан қазіргі ақпараттық
технологиялардың мүмкіндіктерін мектептің оқу-тәрбие процесінде тиімді
пайдалану оқушылардың пәндік, коммуникативтік және әлеуметтік
компетенттіліктерінің қалыптасуына толық жағдай жасайды. Бұнда ескеретін
мәселе-бұл мектеп үшін тиімділігі зор педагогикалық ұйымдастырушылық
шарттарды орындау қажеттігі. Олар:
-сабақ кезінде сынып бөлмесінде жеке және топтық жұмыс ұйымдастыру
үшін бір компьютер орналастыру;
-ұжымдық, топтық түрде электронды оқу материалдарымен жұмыс
ұйымдастыру үшін проекциялық аппаратураны қолдану мүмкіндіктерін туғызу;
Мектепті ақпараттандыруға қатысты теориялық – әдістемелік
материалдарды талдау төмендегі проблемаларды шешуде тиімді:
-мұғалімнің әдістемелік дайындығын жетілдіру;
-мектеп оқушыларын оқытуға электронды оқулықтарды құрастыру;
-дәстүрлі сабаққа ақпаратты-коммуникациялық технологияларды
пайдалануға педагогикалық-психологиялық және ұйымдастырушылық бағытта
жағдай жасау.
Бұл аталған проблемалар өз кезегінде мектептің төмендегі мазмұндағы
негізгі мақсаттарын шешу қажеттігін көрсетеді:
1) Коммуникативті, әлеуметтік компетенттілігі және шығармашылық,
алгоритмдік ойлау қабілеттерін дамыта отырып, оқу үрдісінде өзіндік
жұмыс істеу дағдысы мен белсенділіктерін арттыру негізінде мектеп
оқушысының тұлғалық дамуын қамтамасыз ету оның ақпараттық
мәдениеттілігін қалыптастыру.
2) Мектепте оқу-тәрбие үрдісінің тиімділігін арттыру. Мектеп оқушысының
танымдық іс-әрекеттерінің белсенділігін, оқуға деген ынталарын
дамытуда сонымен қатар, мектептегі балалардың физиологиялық,
психологиялық жағынан дамуын нығайтуға бағытталған оқу-тәрбие
үрдісінің деңгейін арттыруда қазіргі ақпараттық технологиялардың
мүмкіндіктерін барынша кең пайдалану.
3) Мектептің біртұтас ақпаратты оқу кеңістігін құрастыру,
мұндағы барлық субъектілерін - оқушылар, мұғалімдер, ата-аналар,
әкімшілік - әртүрлі қолданыстағы ақпаратты ресурстарды қолдануға
толықтай мүмкіндіктері бар.
Аталған мақсаттарды оқытудың қазіргі ақпараттық технологияларын
мектептегі дәстүрлі әдістемемен үйлесімді байланыстыру арқылы және оларды
оңтайлы, тиімді пайдалану негізінде жүзеге асыру мүмкіндігі зор екендігі
практика жүзінде дәлелденіп отыр.
Сабақта компьютерді қолдану қоғам талабына сай оқушыға білім, білік,
дағды қалыптастырумен қатар, қазіргі ақпараттық технологияларының
мүмкіндіктерін орынды пайдалану арқылы оқушының жасырын жатқан қабілеттерін
дер кезінде көре біліп, оны шығармашылықпен оқушымен бірлесе отырып
дамытуға жол ашады.
Мектепті ақпараттандыруға байланысты бүгінгі күні ерекше мәнге ие
болып отырған мәселелердің бірі – бұл сабаққа қазіргі ақпараттық
технологияларды шектеулі енгізуге қажетті әдіс-тәсілдермен мұғалімдердің
қарулану деңгейі мен дайындықтары. Сол себепті де болашақ мұғалімнің
әдістемелік дайындығына жете мән беру керектігі өзінен-өзі туындайды.
Бүгінгі педагогикалық жоғары оқу орнының түлегі мектеп оқушыларына
пәндік және жалпы оқу білімдерін, іскерліктерін, дағдыларын меңгертумен
қатар олардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып, жеке тұлғасын дамытуға,
пәндік, әлеуметтік, коммуникативтік, компьютерлік және ақпараттық
мәдениеттіліктерін қалыптастыруға және осы мақсатта қазіргі ақпараттық
технологияларды шығармашылықпен пайдалана білуге дайын болуы тиіс.
Ақпараттық технологияларды қолданудың қазіргі жағдайына талдау жұмысы
төмендегідей қорытынды жасауға мүмкіндік берді:
1. Мектепте қазіргі ақпараттық технологиялар төмендегі бағытта қолданыла
алады:
-мектептегі география пәні және ақпараттық мәдениет негіздері пәнінің
мазмұны арнаулы компьютерде өз бетімен жұмыс істеу дағдыларын
қалыптастыруға және мәтіндік, графикалық редакторлармен, оқыту
программаларымен жұмыс істеуді жетік меңгертуге құрылуы тиіс;
-мұғалімнің сабақ жоспарын, конспект жазу, көрнекі-әдістемелік құрал
дайындау, оқушылардың өткен материалды меңгеруін тексеру, қатысты есепке
алу және есеп жүргізу үшін мұғалімнің педагогикалық іс-әрекет құралы;
-пәндік сабақтарды ұйымдастыру және өткізу, оқушылардың өзін-өзі
бақылауы мен тестілеу үшін оқыту құралы. Мұндай оқу үрдісінің негізгі
ерекшелігі – бұл оқыту дамытушы ойындар, компьютерлік тестілер, электрондық
оқулық негізінде жүзеге асады;
-шығармашылық елестету, жағдайға байланысты тез шешім қабылдау,
танымдық қабілеттерін дамытып, қалыптастыру үшін интеллектуалды дамыту
құралы;
-ақпаратты алу және құрбылармен, әріптестермен Интернет арқылы қарым-
қатынас жасау көзі.
2. Сауатты түрде іріктелген компьютерлік программалардағы ойындық және
оқу тапсырмаларының вариативтілігі оқушының жұмыс істеуіне игі әсерін
тигізеді.
3. Компьютерлік программада, электрондық оқулықта берілген ойындық, оқу
тапсырмалары проблемалық ситуация оқушылардың көңіл-күйіне, ынтасына
әсер етумен қатар, олардың шығармашылық және интеллектуалдық
белсенділігіне кешенді түрде ықпал етеді.
4. Оқушылардың жаңа материалды, жаңа техниканы меңгеру деңгейі және
олардың жеке қабілеттерін, қабылдау темпін, қызығушылықтарын,
ынталарын есепке ала отырып, ұйымдастыру барысында оқытудың жеке
әдістері мен формаларын қолдануға мүмкіндік береді. Өйткені қазіргі
ақпараттық технологиялар ұжымдық іс-әрекетке құрылған оқу-тәрбие
үдісінде жеке оқыту түрін ұйымдастыруға бағытталған.
Қазіргі ақпараттық қоғамда және өндірістің дамуының негізгі құралы
болып ақпараттық ресурстардың қажеттілігі көрінеді. Сондықтан білім беру
саласы да өзінің дамуы үшін жаңа қадамдарға баруда. Осыған байланысты
адамдарға ақпараттар кеңістігінде дұрыс бағытты таңдауға мүмкіндік жасай
алатын оқытудың жаңа технологиялары пайда болуда.
Оқу-тәрбие үрдісінің барлық деңгейлерін интенсификациялау үшін
педагогикалық жаңа технологияларды қолдану қолға алынып жатыр. Қазіргі
ақпараттанудың өзіне тән ерекшелігі: білім беру өрісіне белсенді түрде
кіру, арнайы оқытатын ортаны құруға бағытталған оқытудың жаңа
технологияларын пайдалану және дамыту, ақпараттық өнімнің жаңа тәсілдері
мен құралдарын оқу үрдісінің заңдылықтарына сәйкес қолдану.
Жаңа ақпараттық технология көмегімен орындалатын қызмет өзінің кез
келген нақты формасында тиімдірек орындалады, адам өркениетті бола
бастайды.
Ұрпақ үшін кітаптың маңызы қандай болса, компьютер де оқушы үшін
қоршаған әлемді танудың табиғи құралы болып табылады. Олай болса, барлық
сабақтарды компьютердің қуаттануымен жүргізуді үйрену - бүгінгі күннің
кезек күттірмейтін өзекті мәселелерінің бірі.
1.2. Компьютерлік технологияны оқыту процесінде қолдану ерекшеліктері
Компьютерлік технология - оқытудың арнайы жиынтығы мен әдістемесін,
әдісін және тәрбие құралдарын анықтайтын технологиялық-педагогикалық
процесті ұйымдастырудың ең тиімді жолы болып табылады.
"Қазіргі ақпараттық құралдар - бұл тек спутниктік және кабельдік
телевидение, бейне және дыбыстық жүйелер, электрондық ойындар емес, сонымен
бірге тілді окытудың жаңа жүйесі, ерекшелігі және тәсілін атқаратын негізгі
бағаты болып табылады (И.Г.Гальперин).
Оқытушылық қызметте накты әдістемелік нысандарда, сонымен қатар
психологиялық міндеттерде осы әдістердің ерекшеліктеріне сүйенеміз.
Олар:
• оқушылардың жеке басының есте сақтау қорлары мен интеллектуалдық
белсенділігін дамыту;
• психологиялық кедергілерді меңгеру;
• практикалық сабақ кезінде оқытушы мен курсанттардың белсенділігі
мен оқыту әдісін бекіту;
Бұл үдеріс - интерактивті оқыту кезінде жақсы нәтижелерге қол
жеткізеді және оқушыларға кәсіби бағдарлы білім беруде тиімді амалдардын
бірі.
• тәрбиелік және психотерапиялық оқу үдерісін іске асыру.
Осындай мотивацияны арттыру үшін оқу-әдістемелік жұмыс негізгі
амалдар, тәсілдер және жаңа техникалар арқылы жүзеге асырылады.
Жаңа ақпараттық технологияларды пайдаланатын әдістер мен Интернет
секілді қазіргі тәсілдер -жеке бағдарламалық бағытта көмегін тигізеді,
курсанттардың қабілетіне қарай оқытудың дифференциациясын қамтамасыз етеді
және пәнге деген қызығушылығын арттырады.
Бүгінгі таңда адамзат өмірінде компьютердің қолданылмаған жері жоқ.
Әр салада компьютерлік технология белсенді қолданылуда, ал интерактивті
бағытта оқытушы мен курсанттарға көмекші құрал.
Психологиялық көзқарас тұрғысынан қарағанда компьютермен оқытудың
тиімділігі мол. Оқу-әдістемелік жұмысының тиімділігін, практикалық сабақтың
қызығушылығын қамтиды. Егер компьютерлік бағдарлама сауатты құрылса, онда
ол оқытушыға уақыт үнемдеуге және үиретудің кейбір тиімді сәттеріне назар
аудартуға көмегін тигізеді. Ал, курсанттар нұсқаушы - компьютердің
арқасында өздерін болашақ маман ретінде жауапкершілік сезінеді.
Компьютерлік технологияның тиімділігін арттыру үшін бағдарламада әртүрлі
жаттығулар мен ойын элементтері мен ән-музыканы қолдануға болады.
Аталмыш технология практикалық сабақты жүйелі ұйымдастыруда маңызды.
Ол әдістердің негізгі функциясы - болжамдық болып есептеледі, және негізгі
қызметі - жобалау, себебі жоғары білікті мамандарды даярлауда жалпы
мақсатты және нәтижелерді, негізгі кезендерді білім-тәрбие процесінің
тәсілдері мен ұйымдастыру формаларын жоспарлайды.
Компьютерлік технологияларға әртүрлі ғылым мен практикалық басқа
салаларының арнайы жаңа ақпараттық әдістері, тақырып бойынша лексика-
грамматикалық жаттығулар жатады.
Әсіресе үйрету технологиясында қарастырылған үйрену мен дағдылану
әрекеттерінің қалыптасуы әр сабақта қолданылады:
1. ойлау қызметін жинақтап қорыту;
2. практикалық іс-әрекет пен ойлаудың жылдамдығы;
3. ойлау мен еңбектің икемділігі және дербестігі.
Бұл технологияның ерекшелігі – сөздерді есте сақтап, тез меңгеруге
және байланысты лексика-грамматикалық материалды арнайы компьютерде
дайындау қажет.
Компьютермен жұмыс істеу өте қызықты. Үлгерімі нашар оқушылардың өзі
компьютермен жұмыс істеуге қызығатын болады, өйткені кейбір жағдайда
компьютер оның білмеген жерін көрсетіп, көмекке келеді. Балалардың білім
сапасының жоғарлауына, жекелей ерекшеліктерінің ескерілуіне ықпал етеді.
Жаттығу жұмысын орындау барысында оның жауаптарына машина тура және
үздіксіз серпілісті қамтамасыз етеді. Оқушы жұмыс қарқынын өзі ажырата
білсе де, компьютер оқытудың даралығын жақсартады. Оқушы қанша қате жіберсе
де, қатені талдау мен түзетуге уақытта мол болады.
Ең алдымен компьютер оқытушыға оқушылардың өз бетінше жұмысын
ұйымдастыруына жәрдем береді. Ол үшін мынандай жаттығулар мен әдістемелік
тәсілдерді қолдану ұсынылады.
1. Сұрақ-жауап диалогы.
Оқушылар сұраққа құрылған лексика-граматикалық материалдар негізінде
сұрақтарға жауап беруі керек.
2. Таңдамалы жауаптармен жүргізілетін тапсырма. Компьютерге жауап
беру үшін оқушы ұсынылатын нұсқалардың бірін таңдауы қажет.
3. Еркін құрылған сөйлемдерді стильдік түзету.
4. Толықтыруды керек ететін жаттығулар.
5. Сөздік меңгерудегі өзін-өзі бағалауға арналған жаттығулар.
Соның нәтижесінде асықпай компьютермен еркін жұмыс істей отырып,
өзбетімен ойлануға дағдылануы, оқу қабілеті артып, білім нәтижесінде көз
жеткізеді. Кәсіби бағытта оқу-әдістемелік үдерісін, ой-санасын, іскерлік
қабілеті мен біліктілігін арттыруға ықпал етеді де сабаққа деген ынтасын
және белсенділігін күшейтеді.
Демек, бұл бастама біраз ізденістерді қажет ететіні сөзсіз. Әрине әр
практикалық сабақта компьютерлік технологиямен білімді жетілдіру мақсат
емес, бірақ оқу-әдістемелік жұмысында кездесетін түрлі ұйымдастыру
жұмыстарына жауапкершілікпен қарауға осы бастан бейімделу қажет.
Қазіргі қазақстандық қала мектептерінің көпшілігінде дерлік
компьютерлік сыныптар, кабинеттер жабдықталған. Ал кейбір мектептерде
мультимедиялық кабинеттер білім сапасын кетеруге үлес қосып келеді.
Компьютердің үлкен әрі кең мүмкіншіліктерінің бірі — ИНТЕРНЕТ жүйесі және
интерактивті тақта екені белгілі. Таяу арада қазақстандық мектептерді
компьютерлендірудің жаңа деңгейінде жүзеге асырылатын бір түрі — қаламен
бірге ауыл мектептерінде тұтастай дерлік интренет жүйесіне қосу деп күтіп
отыр. Осы мақсаттың орындалуы білім беру ісін өзінен-өзі сапалы дәрежеге
көтермейтіні белгілі. Ол үшін пәндерді оқыту әдістемесін сол компьютерлік
интернет жүйесіне қосудың амалын қарастыруымыз керектігі белгілі.
Мектептегі оқу пәндерін оқытуды сапалы дәрежеге көтеруге мүкіндігі
мол деп отырған интернеттегі бағдарламалардың қоры туралы айтатын болсақ,
ол бағдарламаларды оқыту процесіне қосып алудың кейбір жолдары ғана белгілі
екенін компьютерді оқыту процесінде қолдануды зерттеген ғалымдар атап
көрсетеді.
Ойымызды жинақтай келгенде, оқу үрдісінде компьютерді қолданудың
өзекті тұсы – интерактивті тақтаны сабаққа алып келу деп ойлаймыз. Осы
үлкен мәселенің жан-жақты ерекшеліктерін әлі де терең тани, талдай түсу
керек.
ІІ тарау. Macromedia FlAsh бағдарламасының
мүмкіндіктерін пайдаланып жобалау
2.1. Интерактивті картаны құруда Macromedia Flash программасын қолдану
Flash технологиясы Shockwave Flash (SWF) форматында қолданылатын
векторлық графикаға негізделген. SWF құрушылары, графиканың тамаша
мүмкіндіктерімен, олармен жұмыс жасайтын құрал жабдықтарды, (шыққан
нәтижені WEB-бетке қоса алатын механизмді тиімді пайдалана отырып,
үйлесімді өнім таба алды. SWF-тың тағы бір ұтып тұрғаны, бұл форматты кез
келген платформада қолдануға болады. (яғни, MacOS операциялық жүйесімен
басқарылатын Macintosh компьютерлері мен Windows ОЖ бар IBM компьютерлері).
SWF –да құрылған бейнелерге анимация ғана қолданып қоймай оларды
интерактивті элементтермен және дыбыспен де әрлеуге болады.
Осындай қосымша қасиеттерінің арқасында SWF форматы тор
әрлеушілерінің ризашылығына ие болып, қолданысқа кіріп кетті. Macromedia
отбасында дүниеге келгеннен ақ, бұл форматқа Internet Explorer және
Netscape Communicator тор броузерлеріне арналған компоненттері (Plug-In)
жасалды. Ал бұл, SWF-тың бүкіләлемдік торда одан әрі атышулы болуына
септігін тигізді. Нәтижесінде бұл броузер құрушылары SWF-ті қолдайтын
компонентті өз өнімдерінің ядросына қосып қоятынын жария етті. Бұл
бастаманы бағдарламалармен қамтамасыз ететін тағы да басқа өндірістер
қолдап әкетті (мысалға, Adobe фирмасы).
Macromedia фирмасы SWF форматын қолайлы құралдармен,
қарапайымдылықпен жабдықтағандықтан, аталмыш формат өзінің табынушыларын
бай. Негізінде, бұлай жабдықталған құралдар жетерлік. Олардың қайсыбірі
мультимедиялық презентация жасауға бағытталса (Macromedia Director
Shockwave Studio), келесі бірісі графикалық бейнелерді дайындауға
бағыталған (Macromedia FreeHand и Macromedia Fireworks), ал үшіншілерімен
интерактивті оқу курсын дайындауға болады. (Macromedia Authorware және
Macromedia CourseBuilder). Дегенмен тор беттерін құрушылардың арасында
Macromedia Flash көп қолданылады, өйткені тек осы өнім ғана, тор бетін
аяғына дейін әрлей алады. Ал жақсы әрленген бет әрине көпшіліктің көңілінен
шығады. Интернет пайдаланушылардың жақсы көретіндігінен болар, бұл өнімді
жай ғана Flash деп атайды. Сонымен Flash технологиясының құрамына не кіреді
соны көрейік:
·Векторлық графика;
·Анимацияның бірнеше түрін қолдайды;
·Интерфейске интерактивті элементтер жасауға болады;
·Импортталған графикалық форматтарды қолдайды (оның ішінде растрлық) ;
·FLASH фильмдерін HTML форматына ғана емес, интернетте қолданылатын
кез келген форматқа көшіруге болады;
·Платформалық тәуелсіздік;
·FLASH фильмдерді автономдық түрде де, тор броузерінде де көруге
болады:
Жеңіл және түсінікті нөмірленген Flash – тың нұсқасы тоқтап,
оның орнына МХ деп аталатын нұсқасына өзгертілді. Бұл әріпер нені
білдіреді? Multiextended (кеңейтілген) сөз тіркесі пайдаланушының
аббревиатурасына ассоциалануы керек. Бір сөзбен айтқанда – Mixed
(араласқан) дегенді білдіреді. Flash құрушылары қолданушылардың назарын
аудару үшін, бұл программаның интерфейсін (жұмыс ортасын), қолданушының
әртүрлі категориясына жеке бағытталған.
Flash МХ ортасын әрбір қолданушы қосқан кезде жұмыс облысының
пакетін 3 вариантын таңдауға мүмкіндік бар. Бұл :
- Designer – бұл ең алдымен графикалық редактормен жұмыс істейтін
дизайнерлер үшін бағытталған;
- Developer – Web-жариялымдарын құру үшін Flash МХ-ты қолдануында
жұмыс істейтін құрушылар үшін бағытталған;
- General – жалпы жағдайлар үшін.
Редактрлеудің құрал-саймандар панелі терезенің ен бойына сол
шекарасында орналасқан. Графикалық объектілерді құру және өңдеу үшін өте
қолайлы құрал-саймандармен қамтамасыз етеді. Графикалық редакторлардың
жұмысындағыдай, бұл құралдар бәріне мәлім. Бұл саймандар ыңғайлы болу үшін
4 бөлікке бөлінген.
- Tool (құрал-саймандар) – нақты құралдарды таңдау батырмасы
орналасқан; бұл құралдарды 2 түрге бөледі: таңдау және сурет салу
құралдары;
- View (Түр) кескіннің көру құралдарын басқару, бұл өрісте 2 батырма
орналасқан:
- Hand Tool (Қол) – батырманы шерту арқылы режім қосылады және жұмыс
облысын тышқан көмегімен әртүрлі бағытта орналастыруға мүмкіндік
береді
- Zoom Tool (Масштаб) – жұмыс облысындағы батырманы шерту арқылы тез
масштабтау режимі қосылады және бұл режимді қосқанда Options
өрісінде екі қосымша батырмалар пайда болатын масштабтау бағытын
таңдау үшін рұқсат етеді (үлкейту немесе кішірейту).
- (түстер) – бұл бөлімде бөлек түстер таңдау контуры және объектілерді
қоюлату батырмаларын қамтамасыз етеді.
- (параметр) – таңдалған сайманның қосымша параметрлерін орнату
элементтерін көрсететін; қосымша параметрлері бар құралдар үшін
Options өрісі бос болады.
Жұмыс облысы терезенің барлық орталық бөлігін алады. Жұмыс
облысында әртүрлі объектілерді редактрлеу операциялары, дегенмен кадрға
тек қана сол объектілер монтаждық үстел шегінде орналасады. Жұмыс
облысындағы қалған бөлігі не үшін қажет? деген бұл жағдайда сұрақ туындау
мүмкін. Жауабы былай:
➢ Белгілі бір жұмыстарды орындау үшін;
➢ Кадрға объектінің біртіндеп кіруінің эффектісін тарату (немесе,
керісінше, одан шығу).
2.2. Интерактивті анимация құру
Macromedia Flash Mx Web – сайтын қолданушыға ұмытылмайтындай, айқын
етіп және де құрылған векторлық графиканы растрға, дыбысқа, анимациялауға
және интерактивті идеясымен байланыстырады.
Web – тораптарын құру процессінде Macromedia Flash Mx жеңіл
интеграцияланып, Macromedia Freehand және Fireworks импорт мүмкіндігінің
көмегімен жүзеге асырылады. Macromedia Flash Mx Web –қосымшаларын теру
құралдарының кең құрылуымен қатар Macromedia Generator интеграциясымен
тығыз байланысты. Оның мүмкіндіктері мынадай:
• Web-Native Printing Web –қосымшалар құрумен қатар жоғары сапалы
баспа болуына мүмкіндік береді.
• Action Script Tools – бұл Web –қосымшаларды эффективті, әрі маңызды
құрылуына, оның жаңа тілдердің JavaScript сценарийіне ұқсас, Action
Script және Debugger редакторының көмегімен, сонымен қатар
SmartClips функциясы – элементтерінің жиі қолданылатынын шешімін
құрады.
• HTML Text Support форматтанған HTML- мәтіні мен гиперсілтемені
қосуға мүмкіндік береді және қанық мәтіндік ақпаратты файлға оңай
құрады.
• XML Transfer Support – электрондық сауда үшін XML-дің көмегімен
күшті қосымшаларды жасауға болады.
• Macromedia Generator Developer Edition Support – Web –сайтын
эффективті болуы үшін және оның көмегімен Flash – контентасының
құрылу процессін автоматтандырады.
• Common User Interface – Macromedia фирмасынан Web – дизайн үшін кез-
келген қосымшаларды қолданушының интерфейсін жеңіл құруға рұқсат
етеді.
Web - беттері үшін Flash –клиптер анимация және векторлық графиканың
элементтерімен беріледі. Мазмұнды толық Интернет беттеріне Web-дизайнерлер
Flash Mx-тің көмегімен навигациялық панельдер, динамикалық логотиптер,
толық форматты клиптерді синхронды дыбыспен қамтамасыз етеді. Flash-клиптер
векторлық графиканың тиімді элементтері болып табылады, себебі олар өте тез
жүктеледі және өзінің масштабын монитордың өлшеміне сәйкес қолданушы өзі
таңдайды.
Web – беттерінде Flash –клиптерін көрген боларсыз, оның ішінде Disney,
The Simpsons, Pepsi жарнамалары сияқты Flash –технологиясында жасалған.
Миллиондаған Веб-қолданушылар компьютер сатып алғанда, браузерлер немесе
жүйелік программалық қамсыздандыру кезінде компьютерде алдын-ала орнатылған
Flash Player-ды қондыруды талап етеді. Ал көптеген қолданушылар Macromedia
фирмасының Веб-беттерінен көшіріп алады. Flash Player компьютерде
клиптерді браузерге немесе бөлек программа қарауға жағдай туғызады.
Flash Mx-пен жұмыс жасағанда сіз құрылған клипті салып немесе графиканы
импорттайсыз, оны жұмыс өрісінде өңдеп және монтажды сызғыш арқылы тірілту
эффектісін қолданасыз (TimeLine). Бұндай клип немесе фильм интерактивті
болып жасалуы мүмкін, яғни анықталған бейнелер өзгеріп және оқиғаларға әсер
етеді. Бұны сіз Flash форматында экспорттап, бетін қосып, оны бетіне Веб-
сервер ретінді аударасыз.
Flash жүйесінде құрал- саймандармен құрылған әрбір клип немесе фильм
түріне қарай түрленуі мүмкін және Интернет браузері арқылы көруге болады.
Қорытындысында әрбір фильмге 3 файл сәйекс келеді. Бұл:
1. өңделген және құрылған фильм үшін құрылған файл ();
2. фильмнің кодын тек қана көруге болатын файл();
3. браузер арқылы фильмді көруге арналған – жүктеуші файлы().
Өзіңіздің уақытыңызға қарап сіз фильмнің сюжетін және көркемділік
қабілетіңізге қарай фильмдегі кейіпкеріңізді тірілту анимациясының екі
әдісін қолдана аласыз:
• кадрлық анимацияны (кадр за кадром) сіз әрбір кадрды
өзіңіздің қолымен құрасыз;
• автоматты наимацияны (-анимацию) сіз кілттік кадрларды, ал
қалған аралық кадрларды өзі құрады.
Назар аудару керек бұл екі механизм бірге қолданылуы мүмкін, тек ғана
бір фильмнің рамкасында ғана емес, сонымен қатар әрбір объектіге. Мысалы,
қиыны сюжеттік жоспарда олардың фрагменттері кадрлық анимацияда құрылады,
ал болжалған даму фрагменттердің сюжеті арқылы автоматты анимацияның
көмегімен құрылады.
Бұндай біріктіруді әрбір объект үшін қолдану біріктірілген уақыт осі
арқылы, уақытша диаграмма – редактор терезесінде көрсетілген қолдануға
болады. Бір уақытша диаграммада өмір сызығын бірнеше объектілерді
біріктіріп, бір көрініс алуға болады және бірнеше кейіпкерлер қатысуы.
Автоматты анимацияның ерекшелігі оның көмегімен бір объектті берілген
қабатта анимациялауға болады. Көрініс құру үшін оның ішінде бірнеше
анимацияланатын әрбір объектілерді бөлек қабатқа орналастыру керек.
Қандай болмасын бөлек кадрларды құру, объектінің өзгеруі уақытқа
байланысты бейнеленуі. Сіз фильмді құруыңызға болады, мысалға бір сағат
көлемінде бір шар қозғалмай үстелдің үстінде жатуы мүмкін. Бұл жағдайда
сіздің фильміңіз бір-біріне ұқсас болады, және де көрермен сіздің
фильміңізді статикалық бейнеден айыруы қиынға соқтырады. Басқа жағынан
қарасақ, бірнеше әдемі кадрларды құрып, оны бір уақыт моментінде қосуға
болады. Соның нәтижесінде көрермен көріністі көрмей қалады.
Кадрлық анимация
Кадрлық анимацияны құру үшін ең алдымен фильмнің әрбір кадрын дайындау
керек. Ол үшін келесі жағдайларды ескеру қажет. бір кадрдан келесіге көшу
сәйкестігін, кейіпкерлердің қозғалуы, келесі кадрдан алдыңғы кадрдың
айырмашылығын ескеру. Басқа сөзбен айтсақ, құрылған мультик көп кадрдан
тұрса, сонша кейіпкерлердің қозғалысы табиғи болып көрінеді. Сондықтан да
кадрлық анимацияны құру өте көп еңбекті қажет етеді. Онда объектілер өзара
әрекеттесетін басқа қиын бейнелердің бір-бірімен байланысы. Сонымен қатар
кадрлық анимацияны Flash–та фильмнің интерактивті элементінде
қолданылады. Мысалы, батырмалар. Әрбір батырма күйінің анықталған кілттік
кадры уақытша диаграммаға сәйкес келеді.
Flash – фильмдерінің негізгі форматы, оларды Flash- плеері арқылы құрып
шығуын қамтамасыз ететін форматы. Серверде орналасқан Flash-фильмдер
–файлында алдымен басқа файлдармен толықтырылуы керек. Бұл ең алдымен
құжаты, файлын браузер көмегімен жүктеу: яғни –файлы браузерге жүктеледі,
Flash – плеерін шақырады, содан соң өзінің кезегінде - файлы ашылады.
Алдын-ала ескеру қажет, өз файлыңызға кірушінің Flash – плеері жоқ болуы
керек. Бұл жағдайда фильмді толығымен кескіндерді графикалық форматта
алмастыруға, браузерді қолдайтын (мысалы,немесе анимацияланған). Фильмнің
Веб-серверде орналасуына қажетті құрылған файлдарды менюіне кіретін
(жариялау) командасын орындау керек. әуелгі –файлын конверттеуді
форматында қамтамасыз етеді және де альтернативті графиктік форматты да.
Бұл команда көмегімен –құжатын генерирлеуге, берілген фильм параметрінің
жіберілуіне арналған. Егер де туралы жақсы білсеңдер, біз алдын-ала үлгіні
түзетсек, оның негізінде -құжатының генерациялану орындалады. Үлгіні өңдеу
түшін сыртқы -редакторын қолдану керек. Егер керек бір типті - файлдарын
жалғыз файлға экспорттау, менюіне кіретін (экспорт) тұтастай қолдануға
болады.
Фильмді жүктеуді бағалау параметрлері негізінен үш режимде болуы
мүмкін:
• (үзіліссіз график);
• (жүктеу процессін көрсету);
• (кадрлық графика).
Мәтінмен жұмыс жасау
Әртүрлі Flash–фильмге мәтін қосуға болады. Қарапайым мәтіндік редактор
жұмысындағыдай мәтін өлшемін, аралығын, түсін, стилін және түзету
тәсілдерін орнату мүмкін. Харіпті басқа объектілерге трансформациялап, оның
масштабын өзгертуге, айналдыруға, еңкейтуге болады. Бұл жағдайда
редактрленген объекттің символдарын сақтау мүмкіндігі бар.
Қажетті жағдайда мәтінді графикалық объект ретінде конверттеп, одан
ғана мәтіннің символдары бөлек графикалық фигура ретінде жұмыс жасауға
мүмкіндік береді.
Flash - фильмге мәтіндік өрісті қосу үшін келесі әрекеттерді орындау қажет:
1) құралын панелінен қосу
2) мәтіндік өрісті тышқанның көмегімен жұмыс үстелінің позициясы арқылы
шертеміз; қорытындысында бұл позицияда мәтіндік меңзер шығады және
ерекшеленген рамка қоршалған;
Ерекшеленген рамканың оң бұрышында маркер болады және ол мәтіндік
өрістің типін анықтайды. Соған көңіл бөлген жөн.
- оң басын бұрышындағы төртбұрыш маркер мәтіндік өрістің бекітілген
еніне сәйкес келеді. Бұндай өрісте автоматты түрде келесі жолға көшу
орындалады. Өрістің ені пайдаланушы өзі маркердің көмегімен орнатады.
Фильмді Web-серверде жарияланғаннан кейін мұндай өрістің мазмұнын
сценарий немесе – парақтарының оқырманы өзгерте алмайды.
- оң басы бұрышындағы дөңгелек маркер мәтіндік өрістің
кеңейтілгеніне сәйкес келеді. Бұл біржолды мәтіндік өріс, ені автоматты
түрде мәтінді еңгізгенде үлкейіп отырады. Мұндай өрістің мазмұнын сценарий
немесе Web-парақтарының оқырманы өзгерте алмайды.
Macromedia Flash бағдарламасымен мынадай суреттерді ауыстыру
бағдарламасын (анимация) жасауға болады:
Жоғарыда айтылғандай Flash - тің мақсаты, графика мен анимацияға толы
интерактивті тор беттерін құру болып саналады. Жоғарыда айтып өткендей
Flash ті тамашалау үшін екі түрлі жол бар, біріншісі WEB браузер арқылы,
екіншісі Flash фильмді басқа форматқа ауыстыру арқылы.
Flash арқылы фильмді құру және өзгерту кезінде автор, FLA форматындағы
файлдармен жұмыс істейді. Бұл бағдарламау ортасының тек өзіне қатысты
форматы, және бұл форматты басқа бағдарламалар түсінбейді. Тор
броузерлерінде фильмді көру үшін, SWF форматына экспорттау керек. Бұл
форматты Internet Explorer, Netscape және Opera броузерлерінің соңғы
нұсқалары қолдайды, немесе арнайы Flash-плеер арқылы ойнатуға болады. Бұл
плеер, Flash редакторының құрамына кіреді. Flash фильмін ойнатудың екінші
түрі Windows Media Player арқылы. Бұл үшін, Flash фильм AVI форматына
экспортталуы керек. Бірақ, фильм көлемі он есе кейде 100 есеге дейін
көбейіп кетеді. Экспорттау кезінде фильм өзінің сапасын жоғалтады,
сондықтан бұл тиімсіз болып есептеледі. Flash фильмін көрудің тағы бір
жолы, фильмді GIF форматына көшіру. Бұл экспорттаудың да екі түрі бар,
біріншісі фильмін әрбір кадрын gif форматына өзгерту болса, екіншісі бірақ
gif файлын құру.
Windows қа арналған бағдарламаның көбісінде, оны жүктеген уақытында,
автоматты түрде, бос дайын шаблон терезесі ашылады. Мысалға Word
процессорын жүктеген уақытта, бос документ ашылады, бұл жерге сіз мәтін,
графика немесе сурет қоя аласыз. Flash та да, дал осылай ұйымдастырылған.
Алғаш жүктеген уақытта, автоматты түрде, жаңа фильм құратын (дәлірек айтсақ
алғашқы қойылымын жасау үшін) терезе ашылады. Егер керек болса, автор,
фильмнің параметрлерін өзгерте алады.
Жалпы параметрлерін қондырғаннан кейін фильмнің алғашқы қойылымын
жасай беруге болады. Объектілердің орналасу тәртібін анықтап алғаннан кейін
оларды рет ретімен әрбір жаңа қабатқа орналастыра беруге болады. Қабат
параметрлерін өзгерту фильмді құрудағы ең бір жауапкершілікпен қарайтын
бөлім. Фильмдегі қабаттар (яғни, объектілер) бір бірімен байланысып
тұратындықтан, келесі ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz