Азаматтардың экономикалық құқықтарын қорғау

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 68 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

Кіріспе

І. Азаматтардың сот арқылы қорғалуға

конституциялық құқығы

2. Азаматтарды лауазымды адамдардың заңсыз әрекеттерінен сот арқылы қорғау

2. 1. Лауазымды адамдардың түсінігі.

2. 2. Лауазымды адамдардың заңсыз әрекеттерінен азаматтық

-құқықтық қорғау

2. 3. Лауазымды адамдардың заңсыз әрекеттерінен қылмыстық

-құқықтық қорғау

3. Лауазымды адамдардың заңсыз іс-әрекеттерін алдын алу

Қорытынды

Пайдаланған әдебиеттер тізімі

Сілтемелер

К І Р І С П Е

Демократиялық құқықтық мемлекетте ең маңызды субьектілердің бірі адам болып табылып, ал оның құқықтары мемлекеттің қорғауында болады. Бұл адам құқықтарының жалпыға бірдей Декларациясының 8 бабының талабына сәйкес, адам құқықтарын қорғау органдарының тиімді қызмет ететін жүйесінің болуын көздеу. Құқықтарын жүзеге асырудың нақты, түсінікті тәртібі болмауы азаматтардың өз құқықтарын қорғаудың сенімді механизмнің жоқтығына әкеледі, ал заңмен анықталған, соның ішінде Конституциямен бекітілген нормалар қағаз жүзінде қалады. Сонымен бірге құқық және адамның құқығы бір-біріне байланысты дамиды. Осыдан шығатын қорытынды: «адам құқықтарының даму дәрежесі сол қоғамның құқығының даму денгейімен анықталады», /1, 22 бет/ яғни адамдардың шынайы көрсететін бірден-бір көрсеткіші. Азаматтардың құқықтары мен бостандықтары қоғамның демократиялық деңгейін, адамгершілік дәрежесін анықтайтын критерийге жатады және осыған қарай құқықтық мемлекет құрудың нәтижесіне баға беруге болады.

Азаматтардың құқықтары мен бостандықтарының кейбір жағдайда бұзылу себептерінің бірі-лауазымды адамдардың заңдарды нашар білуі, ал кейде саналығының төмендігінен, оның кейбір жекелеген талаптарын тіпті жоққа шығаруы болып табылады. Өзінің міндеттеріне салақ, жауапсыздықпен қарау жағдайлары да кездеседі.

Біз диплом жұмысын лауазымды адамдар тарапынан жасалған заңсыз әрекеттер, олардың азаматтарға тигізер зардаптарының алдын алу, лауазым иелері мен қызметкерлердің құқықтық білімінің әрекеттерге тосқауыл болуы, сондай-ақ азаматтардың сот арқылы лауазымды адамдардың заңсыз әрекетінен қорғану мәселелерін арнамақпыз.

Осы мәселелерге жеке-жеке тоқталмас бұрын осы бір келеңсіз құбылысының тамыр неде, оны болдырмауға тосқауылды қайдан іздеуге болады деген сұрақтарға жауап беруге тырыстық.

Азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғауға сыбайлас жемқорлық көріністерінен туындайтын заң бұзушылықпен күресу мақсатында 2 шілде 1998 жылы Қазақстан Республикасының «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» Заңы қабылданды. Осы жылдың желтоқсан айында Қазақстан Республикасының Президенті Н. Назарбаев «Сыбайлас жемқорлықпен күрес туралы 1999-2000 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламаны» бекітті, бұдан басқа да мемлекеттік басқару органдарының қызметін сот бақылауына қоятын көптеген заңдар қабылданды. Сонымен қатар, бұл тақырыптың өзектілігі әкімшілік-басқару қатынастары мен қылмыстық істер жүргізу саласында да айқын көрінеді, себебі онда мемлекеттің атынан адамның кінәлі-кінәлі еместігі, оның бостандығы туралы, мүлкін ал кейбір жағдайда оның өмірі мен өлімі туралы мәселелер шешіледі. Бірақ демократиялық соттық-құқықтық реформа аяқталған жоқ, азаматтардың заңды мүдделерін сот арқылы қорғаудың заңи кепілдемелерінің тұтас жүйесі әлі толығымен құрылған жоқ. Сондықтан әрбір азаматтың осы мәселелер туралы заңдарды білуі өте қажетті.

І. Азаматтардың сот арқылы қорғалуға

конституциялық құқығы

Қазақстан Республикасының Конституциясы бірінші орынға адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарын қояды. Қоғамның демократиялық деңгейі Конституцияның, заңның қандай да бір құқықтар мен бостандықтарды жариялауымен ғана анықталмайды. Ең маңыздысы - азаматтардың сол құқықтар мен бостандықтарды қалай және қандай дәрежеде пайдалануында. Мемлекет өзі жариялаған құқықтар мен бостандықтарды қорғауы керек. Азаматтардың заңды түрде құқықтары мен бостандықтарын пайдалануы ең бірінші кезекте осы құқықтары мен бостандықтарын жүзеге асыруына жағдай жасап, ықпал ететін мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдарға байланысты. Азаматтардың құқықтық сана деңгейінің, яғни олардың өз құқықтары мен бостандықтарын жүзеге асыруға, пайдалануға қандай дәрежеде дайын болуының маңызы зор. Барлық адамдар бірдей өз құқықтарын қорғау алмайды немесе қалай қорғауды білмейді.

Қазақстан Республикасының Конституциясының 13 бабының 2 тармағына сай әркім өз құқықтары мен бостандықтарын сот арқылы қорғауға құқылы. Сонымен бірге әр азамат білікті заң көмегін алуға тиіс. Қазақстан Республикасының Конституциясында «заң мен сот алдында жұрттың бәрі тең» деп жарияланған. /2 14 бет. / Бұл қағидалар «Адам құқығының жалпыға бірдей декларациясының» қағидаларына сәйкес келеді. Декларацияда: «Барлық адамдар заң алдында тең және тең қорғалуға құқылы. Барлық адамдар осы декларацияны бұзатын қандай да болмасын дискриминациядан және сол дискриминацияға азғырушылықтан қорғалуда тең құқылы, »-деп көрсетілген. 2/ Адам құқығынан жалпыға бірдей декларациясы 7 бап/ Әрбір азамат өзіне заңдар мен Конституция арқылы белгіленген құқықтары бұзылған жағдайда құзіретті ұлттық соттар арқылы құқықтарын тиімді пайдалануға және қалпына келтіруге құқылы (8 бап) . Әркім өзіне тағылған қылмыстық айыптан қорғануға немесе қандай да болмасын азаматтық іс жүргізуде өзінің құқықтары мен міндеттерін анықтауға, білуге құқылы. Бұған сотта заң жүзінде ешқандай шек қойылмайды және кез-келген азаматтық іс әділетті және жариялы түрде сотта талқылануға тиіс. Сот мәжілісін жариялы түрде жүргізу моральдық қағидаларға сәйкес жүргізіліп, ал қоғамдық тәртіп ережелеріне немесе демократиялық қоғамдағы мемлекеттік қауіпсіздікке, тараптардың жеке өміріне нұқсан келтіретін болса, және сот ерекше жағдайларда сот талқылауы жабық есікте өткізілуі қажет деп тапса, баспасөз қызметкерлері мен бұқара халық сот мәжілісіне жіберілмейді. Алайда, қылмыстық, азаматтық іс бойынша шығарылған сот қаулылары мен шешімдері, жасы толмағандардын мүдделерін қорғағанда балаларға қамқоршы тағайындауға байланысты істерді қоспағанда, жариялы түрде болуы керек. Қазақстан Республикасы Азаматтық Кодексінің 8-бабының 2 тармағына сай азаматтар мен заңды тұлғалар өздеріне берілген азаматтық құқықтарды өз қалауы бойынша пайдаланады, яғни субьективті құқықты пайдалануға және оларды жүзеге асыру тәсілдері мен көлемі, субьективті құқықтан бас тарту, оларды басқа жаққа беруге байланысты барлық сұрақтар өкілеттілігі әр адамның қалауы бойынша шешіледі. Азаматтардың және заңды тұлғалардың өздеріне берілген құқықтарды жүзеге асырудан бас тартуы, олардың құқықтарының тоқталуына әкеліп соқпайды (заң құжаттарында көрсетілген жағдайларды қоспағанда) .

Азаматтар мен заңды тұлғалар өздеріне берілген құқықтарын оларды жүзеге асыру жолымен пайдаланады, заң мен субьективтік құқық иесіне шартпен берілген мүмкіндіктерді жүзеге асыру, құқықты жүзеге асыру деп түсіндіріледі. Субьективті құқықтарды жүзеге асыру міндеттерді орындаумен үздіксіз байланыста болады. Ол негізінен талап ету құқықтарын жүзеге асырудан, әсіресе, өкілеттілігі бар адам міндетті субьектіден белгілі бір белсенді әрекет жасауын талап етуді мүмкін жағдайлардан мүлікті беруден, жұмысты орындаудан, қызмет көрсетуден т. б. көрінеді. Азаматтар мен заңды тұлғаларға берілген субьективті құқықтарын еркін жүзеге асыру қағидасын бекіте отырып, қолданылып жүрген заң, сонымен бірге, олардың жүзеге асырылуын қамтамасыз ету қажет. Ең алдымен азаматтың өз құқықтарын жүзеге асыруы басқа тұлғалардың құқықтары мен заңмен қорғалатын мүдделерін бұзбауы керек. Өз құқықтарын жүзеге асыра отырып, субьект басқа да тұлғалардың сол құқыққа ұқсас немесе сол тектес құқықтары бар екенімен санасуы керек. Өйткені, олар да заңмен қорғалады және мойындалады. Мысалы, пәтер жалдаушы осы үйде тұратын басқа тұрғындардың құқықтарына нұқсан келтіретіндей етіп пітерді пайдалануына болмайды. Азаматтар мен заңды тұлғалар өздеріне берілген құқықтарды жүзеге асырған кезде адал, парасатты және әділ әрекет жасап, қоғамның адамгершілік қасиеттерін сақтауы керек. Кейбір азаматтық-құқықтық дауларды шешкен кезде моральдық, атап айтқанда, бірге тұруға мүмкіндік болмаған жағдайда тұрғын жайдан шығарумен, мүлікті бөлісімен, мұрадан айырумен т. б. байланысты дауларды шешуде қоғамның моральдық қағидалардың маңызы зор.

1995 жылы 30 тамызда Бүкілхалықтық референдумда қабылданған Конституцияда Қазақстан Республикасында сот билігін тек қана сот жүзеге асыратындығы көрсетілген. /2 75 бет. / Әрбір азамат және заңды тұлға, шетел азаматы, азаматтығы жоқ адамдар өзінің бұзылған құқығын қорғау туралы сотқа арыз бере алады. /3, 3 бет/ Мамандандырылған орган ретінде сот тұлғаның құқығы мен мүдделерін қорғау үшін заңда көрсетілген және жүзеге асырылуы мүмкін шаралардың барлығын қолдануға міндетті. Сот сот мәжілісінде азаматтық, қылмыстық істі қарау барысында Қазақстан Республикасының заңдарын, халықаралық шарттарын, қараған іске сәйкес кодекстерді, яғни Азаматтық Кодексті, Азаматтық Істер Жөніндегі Кодексті, Қылмыстық Кодексті, Қылмыстық Істер Жөніндегі Кодексті, Неке және Отбасы туралы заңды, Әкімшілік кодекстерді басшылыққа алады. Сонымен қатар анықтау, тергеу әрекеттерінің барысында алынған материалдар мен құжаттарға, басқа да дәлелдемелік күші бар анықтамаларға сүйенеді, куәләрдің де жауаптарының маңызы зор. Бұзылған құқықты қорғау туралы сотқа мәлімдеу тәртібі Қазақстан Республикасының сотта азаматтық, қылмыстық істер жүргізу туралы заңдарымен реттеледі. Сот азаматтық құқықтарды қорғауды, құқықтарды мойындату, құқық бұзылғанға дейінгі жағдайды қалпына келтіру, құқықты бұзатын немесе оның бұзылуына қауіп туғызатын әрекеттерге тиым салу, міндетті заттай орындатуға ұйғару, келген залалды, моральдық зиянның өтемін төлетуге шешім, қаулы, ұйғару шығару мен заңда көзделген өзге де әдістерімен жүзеге асырады.

Адам құқықтары әркімге тумысынан беріледі, абсолютті және бөлінбейтін болып табылады. Демократиялық дамудың терендеуімен қоғамда өзінің негізгі қызметі адам құқықтарын қорғау болып табылатын ұйымдар пайда болуда. Сот жұмысының маңызды жақтарының бірі соттардың азаматтық және қылмыстық істерді қарауы болып табылады. Соңғы жылдары Республикада тауар ақша қатынастарын, сондай-ақ азаматтардың жеке мүліктік емес құқықтары мен міндеттерін жаңаша реттейтін біршама заңдар, президент жарлықтары қабылданады. Алайда, Республикамыздың құқық салалары бойынша қайшылықтары мен кемшіліктері жоқ, толық заң әзірше жоқ. Бұл соттар жұмысын, соның ішінде азаматтық істерді қарауды қиындатады. Соттарға қойлатын негізгі талаптар оларды заңды қолдануының қиындығына қарамастан істерді заңға сәйкес қарауды қамтамасыз ету өзгеріссіз болып қала береді. Республика Президентінің 1995 жылғы 20 желтоқсанда «Қазақстан Республикасындағы соттар мен судьялар мәртебесі туралы» конституциялық заң күші бар жарлығы жарияланды. /4, 3 бет/ Ол мемлекетіміздегі биліктің бір тармағы сот билігінің құрылымын анықтайды, оның міндеттерін, соттардың құрылу тәртібін, олардың қызметін белгілейді. Осы заңға сәйкес Республикада сот билігін тек сот жүзеге асырады. Сот билігі азаматтардың, мемлекеттік органдардың, ұйымдардың құқықтарын, бостандықтарын және заңды мүдделерін қорғауды жүзеге асыруда конституцияның, заңдардың, басқа да нормативтік актілердің халықаралық шарттардың орындалуын қамтамасыз етеді. Осы міндеттерді орындау соттар жұмысының заңмен арнайы көрсетілген іс жүргізу нысандарында жүзеге асырылады, олардың шешімдері, үкімдері, басқа да қаулылары, сонымен қоса өкімдер, талаптар, тапсырыстар және басқа да актілері Қазақстан Республикасының барлық аумағында, барлық мемлекеттік органдар мен ұйымдардың лауазымды адамдарымен, жеке тұлғалармен орындалуы міндетті.

Азаматтық сот ісін жүргізу тәртібінде адам мен

азаматтық құқығын қорғау.

Қазақстан Республикасы Конституциясы азаматтың құқықтары мен бостандықтарын сот арқылы қорғау кепілдігін бекітті. Негізгі Заңның 75-бабына сәйкес Қазақстан Республикасында іс жүргізуді сот қана асырады. /2 38 бет/. Ал, Конституция, Заңдар мен басқа да нормативтік актілер негізінде пайда болған істер мен дауларға сот билігі жүргізіледі (76 б) . Сонымен бірге Конституция әр адамның заң көмегімен алу құқығына кепілдеме береді. Заң көмегі заңмен көзделген жағдайларда тегін берілді.

Соңғы жылдары қабылданған барлық заңдар азаматтардың талап арызын немесе шағымын көрсету түрінде сот арқылы қорғалу құқығын бекітіп келеді.

Азаматтың әрбір құқығы мен бостандығы, заңмен көзделген мүдделері, оның ішінде саяси (сөз бостандығы, жиналыс өткізу) ақпарат алу құқығы, өкімет органына сайлау құқығы, т. б.

Азаматтардың еңбек құқықтарын қорғау саласында бұрын болған шектеулердің барлығы дерлік алынып тасталды. Жер қатынастары, салық қатынастары, әлеуметтік қамсыздандыру саласында сот арқылы қорғау мүмкіндіктері кеңейді. «Тұтынушылар құқығын қорғау туралы», «Қоршаған ортаны қорғау туралы», «Психиатриялық көмек және оны көрсетуде азаматтардың құқығына кепілдеме туралы», т. б. заңдарда сот арқылы қорғалу құқығы қарастырылған.

Қазіргі уақытта адам азаматтың субьективтік құқықтары мен бостандықтарын, Заңмен қорғалатын мүдделерін сот арқылы қорғау негізгі болып табылады. Сот арқылы қорғалу-адам мен азаматтың конституциялық құқықтарының бірі. Оның басқа құқықтарынан айырмашылығы-адам мен азаматтың өзге де құқықтары мен бостандықтарына кепілдеме болуында. Оның ерекшелігі мен негізгі құндылығы да осында.

Сот арқылы қорғалу құқығын жүзеге асыруға кепілдеме ең алдымен сот құрылымы мен сот ісін жүргізу туралы Заңдарда, содан соң азаматтық істерді қарау мен шешуде сот қолданатын заңдардың салаларының бүкіл жүйесінде бекітілген.

Азаматтардың мемлекеттік басқару органдары мен лауазымды адамдардың заңсыз әрекеттерімен сот арқылы қорғалуына құқығы бар. Сонымен бірге ар-намысы мен қадір-қасиетіне, өмірі мен денсаулығына, жеке бостандығы мен мүлкіне, Конституция мен өзге де заңдар қарастырған құқықтар мен бостандықтарына кез-келген қол сұғушылықтан сот арқылы қорғалуына құқығы бар.

Азаматтық істерді қорғау сот, шаруашылық мәселе бойынша алқа немесе аралық сот арқылы жүзеге асырылады. Ол құқықтарды мойындау, құқықтарды бұзу мен оны бұзуға қауіп төндіретін әрекеттерді болдырмау; міндеттемені сол күйінде орындауға мәжбүрлену, т. б. жолымен жүргізіледі.

Бұзылған құқықты қорғау үшін өкімет органына немесе басқару органына бару құқығын қорғау туралы талап арызбен сотқа баруға еш кедергісіз болмайды. Осылайша, азаматтық Заң азаматтық құқықтарды қорғаудың соттық нысанын, қоғамдық нысанына да (аралық сот) рұқсат бере отырып, бекітеді.

Азаматтық құқықтарды қорғаудың қоғамдық және әкімшілік нысандары соттың бақылауында болады.

Субьективтік құқықтармен заңды мүдделерді қорғаудың соттық нысанын кеңейту-азаматтардың әрбір заңды құқықтары мен бостандықтарын қорғауды қамтамасыз ететін анағұрлым реттелген болып табылады.

Азаматтық ісін жүргізу-бұл азаматтардың субьективтік құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауға толық бейімделген процесс.

Істердің жеке түрлерін қарау мен бөлу ерекшелігі тұтас сот жүйесі негізінде судьялардың мамандану жолымен ескерілуі мүмкін.

Азаматтық сот ісін жүргізудің ерекшелігі оның іс жүргізу нысанында. Азаматтық істерді қарау тәртібі жекелеп реттеу сатыдағы сотта істі қозғау кезімен бастап орындау ісіне дейін.

Азаматтық істер бойынша әділ сот Конституцияда және салалық заң Қазақстан Республикасы Азаматтық іс жүргізу Кодексінде бекітілген қағидаларға сәйкес тек сот арқылы жүзеге асырылады.

Азаматтардың бұзылған немесе даулы субьективтік құқықтарын қорғау үшін сотқа бару құқығы-кең, нағыз демократиялық құқық болып саналады.

Сот арқылы қорғалу құқығын жүзеге асыру көп жағдайда тиісті құқықтық тетікке тәуелді болады. Сондықтан азаматтардың субьективтік құқықтарын сот арқылы қорғауды реттейтін Заң Қазақстан Республикасы Конституциясы негізінде мәнді жетілдіруін талап етеді.

Жоғарыда айтылып өткендей, Конституцияда жарияланған адам және азаматтың құқықтары мен бостандықтары тікелей жүзеге асады.

Конституция сыртқы заңи күшке (4-б, 2-б), тікелей әрекетке ие болып, Қазақстан Республикасы бүкіл аймағында қолданылады. Соттар Конституция адам мен азаматтық құқықтармен бостандықтарын шектейтін заңдар мен өзге де нормативтік актілерді қолдануға құқығы жоқ. Ол іс жүргізуді тоқтатып, актіні конституциялық еместігін мойындау жөніндегі Конституциялық кеңеске жолдануға міндетті. /2, 78 бет/.

Бұл ережелер соттардың азаматтық істерді шешуде маңызды мәнге ие.

1995 жылығы Конституция күшіне енгеннен кейін сот тәжірибесінде мүдделі адамдардың өз құқықтарын қорғалуына Конституцияға тікелей сілтей отырып жетуі, ал соттар өз шешімін Конституцияның нақты нормасына негіздеуі сияқты істер пайда болды.

Азаматтар мен ұйымдардың заңды мүдделері мен субьективтік құқықтарын қорғау жөніндегі соттың қызметі, яғни әділет тек қана сот арқылы нақты істерді қарау мен шешу жолымен, сонымен қатар заңмен көзделген жағдайда мәжбүрлеу шарасын қолдану жолымен жүзеге асырылады.

Осы жерде Қазақстан Республикасында мемлекеттік бір тармағы ретінде сот билігі көрініс табады (3 б., 4 б) .

Конституцияның 75 б. 2-бөлігінде сот төрелігін тек сот жүзеге асыратын қағидасы бекітілген, ал осы баптың 2-б сот билігі сотта іс жүргізудің азаматтық, қылмыстық және заңмен белгіленген өзге де нысандары арқылы жүзеге асырылады. Заңда көзделген жағдайларда қылмыстық сот ісін жүргізу алқа заседательдерінің қатысуымен жүзеге асырады-деген.

Конституция 75б 4-бөлігіне сәйкес Республиканың сот жүйесі Республика Конституциясымен және Конституциялық заңмен белгіленеді. Қандай да бір атаумен арнаулы және төтенше соттарды құруға жол берілмейді. -делінген.

Қоғамдық қатынастардың жаңаруы, құқықтық мемлекет құру, қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуы бағдарламасын жүзеге асыру жағдайларында азаматтық істер бойынша әділ сот ерекше орын алады. Жалпы сот қарауындағы істердің жалпы санының көпшілігі азаматтық істер.

Жалпы юрисдикциядағы соттар тараптардың бірі азаматтар болатын істерді қарайтындықтан, азаматтық сот ісін жүргізуде азаматтардың аз санының субьективтік құқықтары мен заңды мүдделері қозғалады.

Осыған байланысты !азаматтық істер» ұғымын қарастыруға болады. «Азаматтық істер» үғымы азаматтық сот ісін жүргізу тәртібінде қаралатын және шешілетін көп мөлшердегі құқықтық даулар мен ерекше өндірістегі істерде қамтиды.

Қылмыстық сот ісін жүргізуде адам мен

азаматтардың құқығын қорғау.

Қылмыстық іс жүргізу арқылы жеке адамның құқықтары мен бостандықтарын қорғау Қазақстан Республикасы қылмыстық іс жүргізу Кодексінің 75-бабының 2 және 4-бөліктерінде қарастырылған. Сонымен бірге Қазақстан Республикасы Конституциясы жариялаған: Әркім өзінің құқықтары мен бостандықтарын, қажетті қорғанысты қоса алғанда, заңға қайшы келмейтін барлық тәсілдермен қорғауға хақылы (13-б, 1-б) . Бұл жерде қорғаудың ерекше түрі-өзін-өзі қорғау белгіленген. /5, 37 бет/

Мемлекеттік қорғау, құқықтық қорғау, сот арқылы қорғау, адвокат-қорғаушының заңи көмегі, өз құқықтары мен бостандықтарын қорғау (өзін-өзі қорғау) түсініктері қылмыстық сот ісін жүргізуде бір-бірімен сәйкес келетін, бір-бірін толықтыратын әрекеттер.

Конституцияда адам мен азаматтың құқықтары мен бостандықтарын мемлекет қорғаудың кепілдігін жариялай отырып, Қазақстан Республикасы осы құқықтар мен бостандықтарды мемлекеттік билік күші арқылы қорғауды өз міндетіне алады. Осы міндет әрбір адамның билік органынан өз құқықтары мен бостандықтарын қорғауды талап ету құқығымен сәйкес келеді.

Сот-мемлекеттік билік органы, сондықтан сот арқылы қорғау-мемлекеттік қорғаудың бір түрі. Сот өз қызметінде Конституция мен Республикалық заңдарды басшылыққа алады, демек соттың қорғауы-құқықтық қорғау. Сот-жоғары, бірақ бірегей емес құқықтық қорғау органы. Соттан басқа немесе оның әрекеттестігімен мемлекеттік қорғауды Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы адам құқығы жөніндегі Комиссия, прокуратура, тергеушілер, милиция жүзеге асыруға шақырылған.

2. Азаматтарды лауазымды адамдардың заңсыз әрекеттерінен сот арқылы қорғау

2. 1. Лауазымды адамдардың түсінігі.

Азаматтардың лауазымды адамдардың заңсыз әрекеттерінен қорғалудың түрлеріне тоқталмас бұрын лауазымды адамдарға кімдер жатады дегенге тоқталып кетейік.

Лауазымды адамдар дегеніміз тұрақты, уақытша немесе арнаушы өкілеттік бойынша мемлекеттік органдарда, жергілікті өзін-өзі басқару органдарында, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, Қазақстан Республикасының басқа да әскерлері мен әскери құрамаларында өкімет өкілінің міндеттерін жүзеге асыратын не ұйымдастырушылық-билік етушілік немесе әкімшілік-шаруашылық міндеттер атқаратын адамдар.

Жауапты мемлекеттік қызмет атқаратын адамдар-мемлекеттің міндеттері мен мемлекеттік органдардың өкілеттігін тікелей атқару үшін Қазақстан Республикасының Конституциясында, Қазақстан Республикасының конституциялық және өзге де заңдарында белгіленген қызметтерді атқаратын адамдар, сондай-ақ Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызмет туралы заңдарында белгіленген мемлекеттік қызметші қызметінің жоғары, бірінші немесе екінші санаттарына жататын қызметтерді атқаратын адамдар.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.