Ұңғылар қорының динамикасы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 44 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
1. Техника-технологиялық бөлім
1.1 Қаламқас кен орны туралы жалпы мағұлмат
1.2 Кен орынды геологилық зерттеу туралы жалпы қысқаша тарихы
1.2.1Кен орын және ауданның гелогиялық құрлысы. Литологиялық
стратеграфиялық сипаттама
1.2.2Тектоника
1.3 Мұнайгаздылығы
1.4 Кеніштің энергетикалық жағдайының сипаттамасы
1.5 Қаламқас кен орнын игерудің қысқаша тарихы
1.6 Игерудің жағдайы
1.6.1Мұнай және газды өндіру көлемі
1.6.21.01.03 жылы ұңғылар қорының жағдайы
1.6.3Қабат қысымын ұстау жүйесі
1.6.4Өңдеу қабаттардың мұнай бергіштігін жоғарлатудың жоғарғы
потенциалды негізделуі
1.7 Терең сорапты ұңғылар құрамдары
1.7.1Терең сорапты ұңғылар қоры динамикасы
1.7.2Штангалы терең сорапты ұңғыларды пайдалану
1.7.3Пайдалану коэффициенті және орташа-аралық период динамикасы.
Терең сорапты ұңғылардың қалыпты жұмысы бұзылуының негізгі
себептері
1.7.4Терең сорапты ұңғымен игеру кезінде кездесетін құм пайда
болуымен күрес жодары
1.7.5Терең сорапты ұңғыларды зерттеу жұмыстары
1.7.6Терең сорапты ұңғыларды зерттеудің технологиясы мен әдістері,
зерттеуде қолданылатын приборлар мен құралдар
1.7.7Кенорынды зерттеу жұмыстарының жағдайы
1.7.8Терең сорапты ұңғыларды жөндеу және оның түрлері
1.8 Техникалық есеп
3 Еңбекті қорғау бөлімі
3.1 Өндірістік қауіпті және факторларды талдау
3.2 Штангалы тереңдік сораптарды пайдалану кезіндегі негізгі
қауіптің көздері
3.2.1ШТС пайдалану кезінде еңбекті қорғау
3.3 Қорғау шаралары
3.3.1Өндірістік санитария
3.3.2Ұңғыманы штангалы сораппен пайдалануға жұмыстардың қауіпсіздігі
3.3.3Өрт сөндіру қауіпсіздігі
4. Қоршаған ортаны қорғау бөлімі
4.1 Штангалы тереңдік сораппен игеру кезінде топырақтың мұнаймен
ластануы қауіптілігі, оның алдын-алу әдістері
ҚОРЫТЫНДЫ
Әдебиеттер тізімі

КІРІСПЕ
Мұнай өнеркәсібі еліміз экономикасында басты орындардың бірін
алады. Мұнай өндірудің жогарылауы ауыр және жеңіл өнеркәсіптердің, ауыл
шаруашылығы, транспорттың дамуын жеңілдетеді.
Қазақстан Республикасында мұнай-газ және газоконденсат кен орындары
Батыс Қазақстанда орналасқан. Күннен-күнге солардың өнімділігін
жқғаралатып, оларға жаңа техникамен технология әдістерін қолдану керек.
Белгілі ашылған мұнай кен орындары көбіне Каспий маңы ойпатында орналасқан.
Жаңа кен орындарын игерумен бірге басқа өңделіп жатқан кен
орындарын мұнай өндіруді жалғастыра беру керек. Осыған өнделіп жатқан
Қаламқас кен орны жатады. Осыған байланысты өңдеу процессін дәлдендіру мен
уақытылы таңдау таласты сұрақ тудырады.
Қаламқас кен орнын игеру 1979 жылдан басталды. Осы кезде мұнай
өндіру фонтандық тәсілмен іске асырылды.
Қаламқас кен орны үшін фонтандық тәсіл тиімді әрі арзан, қолайлы
болып табылады.
Бірақ шыққан өнім ішінде судың көбейюіне байланысты (48%) фонтандық
тәсілмен мұнай өндіру механикаландырылған тәсілге ауыстырылды.
Сондықтан жағдайды және тиімді режимді анықтау, берілген кен орын
үшін фонтандық тәсілді ұзартуға елеулі үлес қосады.
Барлық кен орны бойынша мұнай өндіру 92% құрайды.
Қаламқас кен орны өндірудің екінші сатысында жұмыс жасауда. Бұл
жылдық іріктеп алу деңгейінің тұрақтылығын көрсетеді.
Қаламқас кен орнының Ю-ІІІ қабатындағы терең сорапты ұңғының
жұмысын талдау осы дайындық жобада көрсетілген.

1. ТЕХНИКА-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1.1 Қаламқас кен орны туралы жалпы мағұлмат
Бозашы бөлігінің солтүстік еңісінде орналасқан Қаламқас мұнай-газ
кен орны 1976 жылы ашылған. Барлу және жобалау ұңғыларын алғашқы бұрғылауды
қосқанда, 1979 жылы қыркүйекте пайдалануға еңгізілді.
Әкімшілік қатынаста Қаламқас кен орны Қазақстан Республикасы
Маңғыстау облысы, Маңғыстау ауданы, Бозашы түбегінің солтүстік бөлігінде
орналасқан. Қаламқас кен орнына жақын елді мекен вахталық кент Қаламқас екі
шақырым, Шебер кенті 80 шақырым. Тұшы құдық кеншары 102 шақырым, Ақшымырау
кеншары 125 шақырым қашықтықта.
Аудан орталығы және Шетпе темір жол станциясы кен орнынан 190
шақырым қашықтықта, облыс орталығы Ақтау қаласы 280 шақырым қашықтықта
орналасқан. Қаламқас кен орнынан оңтүстік батысқа 25 шақырымда Қаражанбас
және Солтүстік Бозашы кен орны орналасқан, ал солтүстік шығыста игеріліп
жатқан Дрорва кен орны орналасқан. Өзен-Атырау-Самара мұнай магистралынан
алыстығы 165 шақырымды құрайды.
Кен орын аудандағы рельеф 20-25 м белгідегі теңдікті көрсетеді.
Ландшафт ауданындағы негіздемесі үшін автокөліктер жүріп өте алмайтын тоған
ойпаттары бар көптеген сорлар болып табылады. Кен орнының солтүстік бөлігі
қатты жел әсерінен теңіз астында қалып бұрғылау және пайдалануды
күрделендіреді.
Ауданның климаты жазда 30-45°С, қыста -30°С-ға дейін температураның
күрт өзгерісімен сипатталады. Негізінен күз-қыс мерзімдерінде атмосфера
төмендейді. Сирек кездесетін аз шығымды құдықтар ішетін су көздері болып
табылады. Альбсулы қабатынан бұрғыланған ұңғылар сол жақты Каспий теңізі
техникалық сумен жабдықтау үшін пайдаланылады. Барлық елді мекендер
арасындағы байланыс тас жолдар мен авиа көліктер болып табылады.

1.2 Кен орынды геологиялық зерттеу туралы қысқаша тарихы.
Қаламқастың структурасы 1974 жылы рекогнодировалық МӨВ түсірілумен
анықталып, сонан кейін МОГТ алаңдық сейсмотүсірілумен бөлшектеп зерттелген.
Жекелеген бөліктердің структурасын анықтау және өнімділігін анықтау
структуралары іздеп бұрғылаудың едәуір көлемін анықтады. (1975-1978 жылдар
ГПП КЭ МНГР)
1976 жылы қаңтарда 587 метр К-1 ұңғысының түбіндегі неоком
түзілуінен 100 мың м3 тәулік шығындағы газ фонтаны атылды. 1976 жылы
шілдеде №3 ұңғыдан 847-855 м аралықта мұнай фонтаны алынып, Юра түзілуінің
өндірістік мұнайлы екенін дәлелдеген. Кейінгі іздеу жұмыстарында Қаламқас
үлкен көп қабатты газ мұнайлы кен орын болып тағайындалған.
1977-1979 жылдары мұнай және газдың В+С1 дәрежелерін бағалау мен
қабаттың құрылысын жекелеп зерттеу мақсатында КЭМНГР барлау ұңғыларын
бұрғылауды жүргізді. Қазіргі уақытта кен орынды барлау жұмыстары
жүргізілген және 1980 жылдан “Маңғыстаумұнайгаз” ӨБ күштерімен кен орынды
пайдалану жүргізілуде.

1.2.1 Кен орын және ауданның геологиялық құрылысы. Литологиялық-
статиграфиялық сипаттама
Қаламқас ауданында триас, юра және бор жастарының шөгінділері
бұрғылаумен ашылған.
Триастық жүйе-Т3
П-1 ұңғысының (көрсеткіштік) триастық түзілу түгелге жуық
өткізілген. Осы ұңғыда триас жасы харофиттер және остракодпен анықтау
негізінде төменгі және орта бөліктер болып көрсетілген. Бұдан басқа
электрокаратаж және литологиялық берілгендер бойынша орта триас 63 және 68
ұңғыларға шартты бөліктер басқа ұңғыларда тек төменгі триас шөгіндісі
кездестірілген.
Төменгі бөлім Т1
Төменгі триас түзілуі аргилиттер мен құмды алеврелитті жыныстардың
әркелкі таралуымен ерекшеленіп, алевролитті және сағды түрлілігі
көрсетілген. Бірнеше ондаған метр қалыңдықты құрап, алевролиттер,
аргалиттер бір-бірінен көбіне жұқа орналасқан. Құмтастар бәрінен бұрын жұқа
қалыңдықтағы қабатша және 2-4 метр қабаттар түрінде қаралады. П-1 ұңғысымен
ашылған қимада құмтастар бөліктері К-32 метрге дейінгі қалыңдықтар төменгі
және жоғарғы бөліктерге жекелеген жағдайларда алевролиттер мен аргелиттерге
орналасуымен белгіленген. Төменгі триас жынысы ашық түсті қоңыршылығы қызыл
түсті.
Сұр және қызғылт, қызылды, әртүрлі түстер қоңыр бояумен
ерекшеленеді. Сирек кездесетін жыныстарда сұр бояулардың әртүрлі түрі,
кейде жасылды немесе қоңыр, кейде қызылды немесе қызғылт дақтармен
белгіленеді. Сұр бояуларды көбіне сынық жыныстар үшін, кейде аргелиттер
үшін қолданады. Төменгі триас құмтастары ҰГ кейде ӨГ-ҰГ іріктелу әртурлі
сынбалы материалдан, кейде жұқа қабықты полимиктали (26-46%) кварцты, 17-
31% дала шпаттары, 31-46% сазды кремний жыныстар сынықтары, базальды-
кеуекті берік цементтелген. Сирек контактілі- кеуекті сазды корбанатты
цементтермен регенарациалы-кварцтық цементтелгендер бөліктер болып
табылады.
Құмтастар тығыз, әлсіз кеуекті өткізбейтін, кейде қиманың жоғарғы
бөлігі тығыздығы нашар жоғарғы кеуекті, әлсіз өткізгіш. Алевролиттер ірі
және түрлі түйіршікті, көбіне-көп микро және жұқа қабықты, полиликталы,
базальды-кеуекті берік шөгінделген, сирек көптакталы-кеуекті цементтермен
сазды корбанатты бөлегі регнерациялы-кварцты құрамда, тығыз 2,52-2,61 гсм
элиз кеуекті [25%] өткізбейді.
Төменгі триастың аргилеттері алевролитті және алевролителген,
жұқамикроқабықты және әркелкі корбанатты, тығыз (2,59-2,72 гсм2) берік
және шытынаған. Кейде төменгі триас түзілуінің құрамында алевритті саз
жынысының қабатшалары пирокласты өткір қабықшалы белгіленеді.
Жыныс жасы олардың құрамында төменгі триастың түрлері остронод және
хоро суосілі қабықтарының қатысуы бойынша анықталған барлық аралықтар: 1605-
1610м, 1645-1650м, 1812-1847м, 1854-1860м, 1930-1975м, 2060-2065м, 2156-
2165м, 2207-2212м, 2243-2244м, 2750-2755м, 3280-3285м. Жоғары ашылған
қалыңдық 2395м құрайды. (П-1 ұңғысы). Төменгі триастың ашылу тереңдігі
басқа ұңғыларда 11-95 м аралығында.
Орта бөлім Т2
Бұл жастағы түзілуі құмдыөалевролиттік және сазды жыныстардың тегіс
емес қабат суымен көрсетілген. Әктасты қабаттар (3 метрге дейінгі) және
жұқа қабатшалар сирек. Кейде жұқа шымтезек түзілген жыныс қабатшалар
кездеседі. Орта триас құмтастары сұр. Ашық сұр, жасыл дақтармен, ҰГ, сирек
ОГ және түрлі түйіршікті кейде жұмырланған сынықтардың қатысуымен қоңыр сұр
саз және алевролиттер, негізінен қабаттаспаған полимикталы (39-43% кварц,
28-31% саз-кремний жыныс сынықтары, 3% слюда), саз-корбонатты кеуектердің
шегенделуі, регенерациялы-кварцты цементтердің (16-22%) бөлігі 6-21 метр
қалыңдықты қабат құрайды. Бұл жыныстар тығыздығының орташа бөліктерімен
(2,29 гсм2) және жоғары емес колектарлы құрамымен (кеуектілігі 12,6%
шейін). Орта триас алевролиттері құмтастармен салыстырғанда тығыздау
(2.49%) әлсіз кеуекті (5%) іс жүзінде өткізбейді. Аргилит тектес саздар
және аргилиттер күнгірт сұр және қоңыр-күнгірт сұр алевролитті, сирек
алевролитті, көбіне микро-жұқа қабықты, тегіс емес корбонатты берік кейде
калькунт жұқа желісімен қиылған. Орта триас ізбестастары ашық сұрдан сұрға
шейін, оргонетенді-сынған, фороминиферлі-острокодты және детри су өсімді
берік шымтебек шөгінді жыныстар қара сұр жұқа бөліктер түрінде 1470-1475 м
(П-1) аралығында ғана көрсетілген.
Юра жүйесі J1
Юра шөгінділері жуылмалы және стратиграфиялық үйлеспей триас
жыныстарына жайылған және екі бөлімнен орта және жоғары көрсетілген.
Орта бөлім J2
Оның құрамында байос және бап ярустарының мүшеленбеген шөгінділері
бөлінеді, саз және құмтас алевритті жыныстардың тегіс емес қабаттасуын
көрсетеді. Саз артықшылығы қиманың төменгі бөлігінен бақыланады. Жекелеген
өсімдік қалдықтары және жұқа көмірлі қабатшалар шашылған детрит түріндегі
өсімдік органикасының көп қатысуы бойот-батты жыныстың сипатталу ерекшілігі
болып табылады.
Жоғарғы бөлім J3
Жоғарғы юра шөгіндісі өте шектеліп жайылған және структуралық
солтүстік-батыс бөлігі көбіне батып жойылған болып көрінеді. (69, 74, 20,
22 ұңғылар)
Жоғарғы Юра құрамында сипаттау кешені бойынша 22 ұңғыда (861-865м)
фороминифер табылып, волгояруст бөлінген. Ол алевролиттердің, саздардың,
доломитті мергерлердің және доломиттердің литологиялық тең емес мөлшерде
қабаттасуын көрсетеді.
Бор жүйесі К
Бор шөгіндісінде жыныстың литологиялық ерекшеліктер негізінде,
полеонтологиялық анықтауда және өндірістік-геофизикалық берілгендерде
бортиас-волондитік потеривтік, боррельдік, аптик және төменгі бөлімнің алыс
ярусында, сол сияқты жоғарғы борди секомен және туран ярустары бөлінеді.
Төменгі бөлім К1
Төменгі бор шөгіндісі стротиграфиялық келіпеуімен және әртүрлі
жайылу дәрежесімен юра жыныстарын жауып тастайды. Бұл түзіліс негізінен
теңіздік шөгінділерде артықшылықты кужсем свитасының субконтинетальды
герригендік жыныстар ала-бажақ түсті болмағанда, жоғарғы готерив боррем
сияқты жинақталған. Берриас-валанжин ярусы шевролиттердің басым болуымен
саз және ізбестастардың әркелкі қабаттасуымен көрсетілген. Төменгі бөлікте
алевролиттер қабаттарымен және мергель немесе сазды ізбестас қабатшалары
кездесуі ереже сияқты. Берриас-валажина қимасының структурасының көтерілген
бөлшектері ізбестастар және саз қабатшалары бар жұқа қалыңдықтағы алевролит
қабаттарымен конглемератты құмтасты, ізбестасты, базальды негізінде
құралған. Берриас-валенжин шөгіндісі бай фороминифер кешені бойынша
бөлінген боды.
Готерив ярусы Қаламқас ұңғыларының барлық қималарында
қалыптастырылған. Готерив шөгіндісі табылуымен берриас-валенжин жыныстарын
жуып тастаған және жоғары қарай бірте-бірте кугесиль авиталарының тұнбалары
ала бажақтанады. Төменгі готерив жыныстары аз сулы теңіз тұнбаларымен
берілген және негізінен жасыл-сұр мергелдермен, алевролитті қабатшалы
саздармен көрсетілген. Саз басымдылығынан төменгі және орта бөлік
қимашалары, ал алевролиттерден жоғарғы бөлік қимашалары қарастырылады.
Жоғары готеривте жыныстар сұрдан, жасылөсұр алабажаққа дейінгі түсте.
Готерив жыныс жасы форомениферали бойынша макрофаун анықтауы негізінде
көптеген ұңғылар (2, 13, 22, 17, 52, 58) қималарында қалыптастырылған.
Беррель ярусы литолого-коратаждық сипаттама және қимадағы жағдайы
бойынша бөлінеді. Беррель шөгіндісі алевролиттер мен алабажақ түсті
саздардың әркелкі қабаттасуымен көрсетілген. Құмтастың қабатшалары мен аз
қалыңдықтағы қабаттары сирек кездеседі. Жыныстар қоңыр, сұр және қызыл-
қоңыр, жасыл сұр түсті болады. Саздарда мергелдік бекітулер жиі кездеседі.
Неокомның жалпы қалыңдығы 134-215м құрайды. Альб ярусы барлық жерде
жайылумен және баррем жынысында шайылумен орналасқан. Альт табында тұнбалар
күгірт қараға жақын алабажақ түстер алмасып орналасқан. Альт ярусы
негізінде гравелит линзалары қосылған алевролит құмтас жынысты базаль
қабаты қарастырылады. Талыс және қиыршық тас кейде фосфоратталған
сынықтармен жергілікті корбонаттық жыныстар және кварцпен көрсетілген
Слюдалы және майлы сезілетін күнгірт сұр қараға жақын біртекті саздар
қалыңдығы жоғары жатады. Саздар ізбестассыз, кейде пирит қосылған әлсіз
ізбестасты, гладконит түйіршігінің ұясымен сыннықтар және пелидипотпен
гостроподты ұсақ роковинімен болады.
Альт қимасының жоғарғы жартысындағы сағдарда ашық тусті
алевролиттермен құмтастардың ұсақ түйіршікті қабатшаларының таралуы
көрсетілген.
Қаламқаста өндірістік геофизикалық берілгендер бойынша альб ярусы
қимасының төменгі бөлігінде сазы көп алевролиттермен саздардың әркелкі, ал
орта және жоғары бөліктерде алевролиттердің қабаттасуын көрсетеді. Альб
қалыңдығы 340-361 метрге жетеді.
Жоғарғы бөлім К2
Қаламқаста жоғарғы бор шөгіндісінен тек сеноман және турон
ярустарының жыныстары сақталып қалған. Сеноман ярусы үлгімен сипатталмаған.
Қима жағдайы және кафитат бойынша бөлінеді. LQ және ПС қисықтары бойынша
шешкенде синоман қимасы бойынша құмтасты-алевролитті жыныс қабатшасы бар
саз қалыңдығы жатқан базаль горизонтынан басталады. Сеноман қалыңдығы 79
метрден 100 метрге дейін өзгереді. Туран ярусы сол сияқты өндірістік-
геофизикалық берілгендер бойынша бөлінеді. Туран қалыңдығы 3 ұңғыда 50
метрден 25 ұңғыда 160 метрге дейін өзгереді.

1.2.2 Тектоника
КМПЗ берілгендері және таза геофизикалық алаңдар анализ нәтижелері
Солтүстік-Бозашы және Оңтүстік-Боашы іргетастарында бөлуге жол береді.
Жалпы қабылданған жағдайда келіскен геологиялық және геофизикалық берілген
кешенде Солтүстік-Бозашы блогына аралық және платфонмен кешенінде Солтүстік-
Бозашы биіктігі, ал Оңтүстік-Бозашы блогына Оңтүстік-Боашы иілімі
бекітілген. Әрі антикиналды Солтүстік-Бозашы биіктігі жеңіл ассиметриялық
жиынтық оңтүстік қанаты күрт (1-5 градусқа) және солтүстік жағы (1,5
градусқа) кең бағытта келістірілген. Созылған екінші реттегі структура
болып табылады. Биіктіктің келтірілген бөлігі альб шөгінділерінің төрттен
бір бөлік тұнбасымен, ал жоғарғы жақтары бор және полеогенфермен құрылған.
Биіктік тектоникалық бұзылу жүйесімен зона қатарындағы кең жазықтық сыңған
әртүрлі бағыттағы бұрғылау және сейсмикалық жұмыстармен аз жығудары
тектоникалық бұзылулар қалыптастырылған. Бұрғылау берілгендері бойынша
Қаламқас структурасы брахиантиклиналь 26х7 шақырым өлшемдегі кең бағытқа
созылған және 10-1 горизонтының үсті бойынша амплитуда реті 100м екенін
көрсетеді. Құлау бұрышы солтүстік жағында 1 рад. 30мин 2 градус, оңтүстік
жағында 1 градус құрайды. Структуралық карталарды түрлі жазықтықтар бойынша
салыстыру бар, юра және триастың жобада келісуін куаландырады. Осыдан
айналым өсімі және тас шөгіндідегі ертедегі шөгіндіге дейін жиынтық
дұрыстығы көрінеді. Оның амплитудасы турон табаны бойынша 60 метрден
сақталатын жағдайлы орынға дейін өседі.
Бозашы биіктігі үшін сипаттау мақсатында фагониялды жоспардағыдай
және жекелеген локальды структурадағыдай кеңдіктен мередианалдыға дейін
әртүрлі байқаулармен кең дамыту.
Қаламқас структурасы Қаражанбас және солтүстук Бозашымен
салыстырғанда жату тереңдігі едәуір екеніне қарап және де тектоникалық
бұзылуы қарқындылық сипаттамасы болса да сейсмика материалдары бойынша
бұнда тек бұзылу солтүстік шығыс перикинальбөлігін күрделендіреді. Берілген
сынау анализдері және вора өнімде қабат бойынша өндірістік геофизикалық
материалдар структурада анықталған бүкіл қатар аз амплитудалы бұзылу
негізінен субмеридианальды бағытта бөлу үшін негіз береді және структуралық
құруы бойынша іс жүзінде тіркелмейді. Бөлінген бұзылулар (F1-F2)
структураны жеті блокқа (I-VII) бөледі. Осыдан ең үлкен бұзылушылық
биіктіктің батыс пен шығыс перекинальды бөлігін сипаттайды. №25 ұңғыны
сынаған кезде алынған мұнай 1 блокта қабылданған мұнайсу контактілерімен
салыстырғанда мұнай белгіде F1бұзылуын жүргізу үшін негізі болып қаланды. Ю-
3 горизонтын сынау кезінде су алынып 1 блоктың (64, 74, 69) және III
блоктың (67 және 51) өнімді ұңғыларымен салыстырғанда 71 ұңғы жоғары
гипсометриялық жағдайды иемденеді деген негізінде F2 және F3 атқылаулары
жүргізеді. III және IV блоктарды бөлуші F4 бұзылуы 6,70 және басқа
ұңғылардың жоғары гипсометриялық жағдайда екеніне сулы қабаттарды
көрсетілгеніне қарамастан Ю-VII горизонтындағы мұнай жиынтығын экрандайды.
Басқа бекітумен бұзылу 70-77 скважинада триас бетінде гипсометриялық
белгінің күрт түсуіне қызметтенеді. F5 бұзылуы Ю-1 горизонты бойынша 19
және П-1 ұңғыларында IV және V блоктарды әртүрлі су мұнай контактысымен
бөледі. F6 бұзылуы Ю-IV горизонтын 18 және 60 ұңғыларда сынау нәтижелері
бойынша 19 ұңғыда каратаж есебімен бекітілді. F1 бұзылу бекітуімен
сейсмикалық берілгендер бойынша бөлінетін төменгі V блоктан мұнай ағыны
алынған.

1.3 Мұнайгаздылық
Қазіргі уақытта кен орында юра және төменгі бор шөгінділерінде
өндірістік мұнайгаздылық анықталған. Юрада жеті өнімді горизонт (Ю1-Ю7)
бекітілген. Ю-1 және Ю-2 горизонттарында газ мұнай қоры қатысты, ал
қалғандарына мұнай қоры Ю-1 горизонтының газ мұнай залежі ең үлкен өнімді
алаңды иемденеді. Ю-ІІІ және Ю-ІV горизонттарына қатысты залеждер ең елеулі
мұнай қоры болып табылады. Төменгі бор қимасында алты газды қабат
анықталып, боррем-готерив ярус шөгіндісі және алты шөгіндісіндегі екі газды
қабат ұштастырылған Юра өнімді қалаңы саз және құмтас-алевролитті
жыныстардың әркелкі кездесуінен құралған. Залеждер-әлсіз шегенделген
құмтастарға, алевролиттерге және қалыңдығы 10-25 метр құмды қабаттарына
ұштасқан. Тиімді мұнайға қанығу қалыңдығы 2,6 метрден 20,8 метрге дейін.
Жекелеген бөліктерде бірлік горизонт құрайтын қабат коллекторлардың
2-3 құмды қабатшамен көрсетілуі ереже сияқты. Литологиялық қатынаста
горизоттар саздармен немесе әлсіз өткізетін жыныстармен араласуы мүмкін.
Өнімді горизонттар 5-8 метр қалыңдықтағы саз қосулармен анықталған.
Бірақ сол бөліктері болмайтын бөліктер кездеседі және онда горизонттар (Ю-
III Ю-IV Ю-V) қосылады. Өнімді горизонттың құрылысын сипаттау ерекшеліктері
мұнайлы залежді қабатпен техтоникалық және стратаграфиялық экрандауға
қатысты. Барлық залеждер үшін готерив сазының құатты қалыңдығы қабық болып
қызмет етеді.
Қаламқас кен орнының мұнайы барлық солтүстік Бозашы бірігуі сияқты
әр түрлі ауыр күкіртті және қату температурасы (-200С) төмен. Тығыздық,
тұтқырлық және асфальтты заттар құрауы бірігуден контурға дейін өседі.
Микроэлеменнттер құрамының көбеюі және олардың қабаттық жағдайда
газға қанықтауы мұнайды сипаттау ерекшелілігі болып табылады. Қабат қысымы
мен қанығу қысымы арасындағы ең кіші айырмашылық 0,7мПа шамасында болады.
Газдық фактор 5 тен 25 м3м3 Жолшыбай газдың негізгі компонентіне
метан (97,1 %), ал көмірсутектер мөлшері 6-7% тен аспайды. Құрғақ газға
жататындар негізінен ауыр смоласы мұнай қасиетті. Боррельөготерив
шөгінділерінде газ залеждерімен байланысқан. А,Б,В,Г,Д және Е индекстелген
алты өнімді қабат бөлінеді. Интологиялық қатынаста тұрақтылау А және Б
қабаттарының жайылуы бойынша ұсталған. А залежі боррем шөгіндісінің жоғарғы
бөлігіне ұштасқан бірлі-екілі қабат коллекторлармен байланысты. Қабат
қалыңдықтары төрт метрден он метрге дейін өзгереді. Алң бойынша ең
ұсталғаны жоғарғы қабат-коллекторларымен, алеролиттерімен, жеткілікті
жоғары сиымдылықтығымен сүзетін құрамда көрсетілген. Б залежі екі қабат
коллекторға жалғасып, оның жоғарысы батысын, ал төменгісі шығыс бөліктен
сыңған. Олар алаңда өткізбейтін жыныстардың коллекторларымен араласып
бөліктерге бөлінеді. Қалыңдықтары 1,8 ден 7 метрге дейін өзгереді. Залеж
біріккен қабаттық, литологиялық шектелген В,Г,Д,Е залеждері құмды
қабаттарға ұштасқан күрделі зоналық құрылымды және елеулі рациалды
өзгергіштікте болады. Биіктігі және өлшемі үлкен еместігімен сипатталып,
литологиялық экрандалған. Баррел-готорив шөгіндісіндегі газдық фактордың
қабығы болып альт жасының төменгі газды бөлігі қызмет етеді. Альт қимасында
өзара 10-20 метр қалыңдықтағы саз бөлікпен бөліңген колекторлардың екі
пачкасы алынған. Альт залежі түрі бойынша біріккен қабаттың
гидродинамикалық қатынаста Қаламқас кен орны қабат сулар тоғандалған немесе
су ауысуы қиындық тудыратын сипаттағы олизион режимі артықшылықты
байқалатын облысқа жалғасқан. Гидродинамикалық жобада кен орын тегістей
жоғары минералданған су таоаған хлорлы, кальцилі түрде қатынастағы звеноға
жасалған. Солтүстік-Бозашы бірігуі шегінде артезиан бассейіндердің негізгі
су араластырушы қалыңдық болып төрттік, сеномондық, альбтық, барремдік,
готеривтік және аралық шөгінділер табылады. Төрттік шөгінді сулары тұздың
құрамында хлорлы натриліге жатады. Қалыңдығы аз құмтастысаз қабатшасы
сенімді су теректі бола алмайды. Сондықтан альб сулы горизонттары өзара
қатынастары сияқты сеномондық сулармен де қатынасып және бірлік альб
сеноман сулы горизонты болып қаралады. Химиялық құрамы бойынша альб-сеномон
сулары хлор-кальций түріне жатады және 60-80га минералданған. Мұнайгазды
Қаламқас кен орны игеруге 1979 жылы қыркүйекте енді.

1.4 Кеніштің энергетикалық жағдайының сипаттамасы
Қаламқас кен орны гидрохимиялық қатынаста жоғары минералды су күшті
жайылған аймаққа ұштасады.
Қабат сулары әлсіз сульфатты метоноффизделген тұзды, хлор-кальцилі
түрде көрсетілген.
Кен орын қимасында гидрохимиялық Юра суарынды кешенінде және үш
төменгі борда жеті қабат ашылған және сыналған. Қабат суларының жату
тереңдігі 625 метрден 980 метрге дейін.
Юра қабатынан су ұңғыларынан есептеу потенциалды шығыны 1м3тәулік
538 м3тәулікке дейін шектерде өзгереді. Төменгі бор қабаттарында 35 тен
155 м3тәулікке дейін.
Қаламқас кен орнында Ю-1, Ю-IV, Ю-V және төменгі бор қабаттары көп
жоғары сулы болып табылады.
Мұнай өндірісін техникалық сумен жабдықтау көзі болып жер асты
сулары болып табылады. Қаламқас кен орны шегінде беттік су ұстау жоқ.
Ерекше ашық су ұстау болып Каспий теңізі табылады. Бірақ оның суын өңдеуге,
пайдалануға кедергісі гидрохимиялық бірікпейтін жоғары сульфатты теңіз суы
қатаң хлор-кальцийлі қабаттық болып табылады. Осыған байланысты ерекше және
сенімді мұнай өндірісін сумен жабдықтау көзі жер асты сулары болып
табылады.
Кен орын шегінде техникалық жетістікті және экономикалық
негізделген тереңдік жерасты сулары юра, неоком және апт, альб төменгі
туран, төрттік шөгінділерде орналасқан. Қарастырылған жағдайда альб-төменгі
туран шөгінділеріндегі жер асты суларын пайдалану едәуір қолайлы болып
табылады. Қабат қысымын ұстау системасы үшін Қаламқас кен орнын игерудің
қабылданған вариантына сәйкес максимальды су айдау 28,3 млн м3жыл құрайды,
олардың 20,7 млн м3жыл өндірістік сулардан алынған су есебінен.
Бастапқы қабат қысымы 905 МПа құрады. Бірақ, игеру кезінде
төмендейді және 01.01.03 жылға 778 МПа-ға дейін азайды, ал қанығу қысымының
төмендеуі 7,17 Па-дан 6,82 МПа-ға дейін.
01.01.03 жылғы жағдай бойынша Ю-ІІІ қабатының энергетикалық
сипаттамасы төмендегі кестеде көрсетілген.

1.1 кесте – Қабаттық қысымының динамикасы
Бастапқы Қазіргі Қанығу РБАСҚАБ- РҚАЗҚАБ- Рқазқаб-
қабат қысымы қабат қысымықысымы РҚАЗҚАБ Рбасқаб Рқазқаб
МПа бастап қазірМПа МПа МПа
МПа
905 778 7,17 1,72 0,61 0,96

1.5 Қаламқас кен орнын игерудің қысқаша тарихы
Қаламқас құрылымы 1974 жылы анықталып, 1976 жылдың басында неоком
шөгіндісінен 587 метр тереңдікте К-1 ұңғысынан 100мың м3тәуліктен
артықшығымдагаз фонтаны алынды. Осы жылдың шілде айында 847-855 метр
аралықта 3 ұңғыдан алғашқы мұнай ағыны алынды. 1979 жылы КСРО МӨМ
тапсырмасына сәйкес ҚазҒЗЖИ мұнай институтымен Қаламқас мұнай кен орнын
игерудің технологиялық сызбасы құрылды. МКИ комиссиясымен бекітілген.
Қабылданған игеру варианттарына сәйкес юра қабаттары 10-I-IV қабаттар
бойынша мұнай 9 нүктелік жүйемен,объектілерде әр бір ұңғы өздік игеру
тонында игерленуі жоспарлауда.
Күткен мұнай бергіштік қабат бойынша 0,229-0,310 құрайды. Күтілген
мұнай бергіштк төменгі деңгейі мұнайдың жоғары тұтқырлықты, қабат
қанығушылығы (20мла с) және коллектардың өте әртектілігіжағдайынан.
Керіндерді зерттеу мағлуматтар бойынша коллектор өткізгіштігі 0,01-
0,1мк м2-ға өзгереді. Осының жалғасы сияқты жоспарланған сұйық алу кезінде
МКИ-дің бірінші жылында сулану 19%, екінші жылында 37% құрайды. Берілген
кен орынның юра шөгіндісінде мұнай бергіштікті көбейту мақсатында жоспарға
полимерлік қосылды.
Ұңғыны игеру әдістерін таңдау кен орынның өнімді қабаттарын
сипаттау көрсеткіштерінің есебімен іске асырылды. Ұңғыны фонтандармен
мерзімі мен тәртібі мұнай қабаттарын игеру жағдайларына тәуелді анықталған,
ал негізінен:
• Фонтанның тоқтау мезетіне дейін;
• Ұңғыда туы қысымының өлшемі берілген кезде;
• Тәуліктік жалпы алынған сұйық немесе мұнайдың тәуліктік шығым
өлшемі аз шекте берілген кезде.

1.6 Игерудің жағдайы
Қаламқас кен орнын игеру 1979 жылы қыркүйек айынан, ал Ю-ІІІ
қабатын 1979 жылдан бастады.
1.01.03 жылы Ю-ІІІ қабатында пайдалану ұңғылар саны 104, ал айдау
ұңғыларының саны 36-ны құрайды.
1.2 кесте – Ұңғылар қорының динамикасы
Игеру ұңғыларының қоры.Жылдар 1999 2000 2001 2002
Мұнай өндіру мың.т.

Ораша 58,5 57,2 61,7 68,9
Су өндіру мың.т. жылдың
сулануы,
%
Қабаттың жағ.сұйық Жылға 1569,681 1350,45 1452,381 1325,649
өндіру. Мың м3
жылға 2464,96
Су айдау
мың м3
2%-ке 2-20% 20-50% 50-90%
Ұңғылар 75 31 204 108 7
Ұңғы %-і қордан 10,3 6,4 54,5 22,3 15

484 аз шығымды ұңғыдан геофизикалық зерттеу нәтижесі бойынша 444
ұңғыда қабаттар өткізгіштігі анықталған.
Ұңғылар өткізгіштік сипаттамасы бойынша келесі түрде орналасқан 132
27,2% нашар коменторлы аймақта өткізгіштік 0,05-07 мкм2
225 ұңғы 46,5% өткізгіштігі 0,05 мкм2 – тен аз. Олардың мынадай
себептері бар:
• ұңғыны сапасыз ашу себептері бар;
• асфальт-смолапарафинді шөгіндінің көбеюі негізінен;
• фильтрлеу сипаттамасы нашарлаған;
• қабат қысымының қанығу қысымынан төмен түскен кезде мұнайдың
газсыздануы;
• сулану жоғырыланғанда.

1.6.3 Қабат қысымының ұстау жүйесі
Мұнай өндірісіне қатасты техникалық сумен жабдықтау және сумен
қамтамасыз ету сұрақтарына мұнай өндірісін жалпы техникалық сумен
қамтамасыз ету көзі есебінде пайдалануда және басқалар қаралады. Сумен
жабдықтаудың мүмкін кездері мағынасында келесі объектілер қаралады:
1) Беттік сулар
а. Каспий теңізінің суы
б. Теңіздің дистилланған суы
в. Волга өзенінің суы
2) Жер асты сулар
а. Қаламқас кен орынның альп сулары
б. Сарықасқа – Жаңасу артезияндық бассейнінің сальпсеноман сулары.
Өзен мен Жетібай кен орындарын игеру әдісі көрсеткендей дайындалған
теңіз суларын қабат қысымын ұстау үшін пайдалану көптеген қиындықтарға,
қабарды игеру кезінде пайдалы әсерді азайтуға және бактериалармен
зақымданған сумен күресу үшін елеулі материалдық шығын тілеп, тұз сулармен
микробиологиялық коррозияға әкеліп соқтырады.
Сол сияқты жоғары сулфатты теңіз суымен қабаттың хлоркальцийлығы
гидрохимиялық бірлеспейтін орын болып табылады. Сондықтан әр түрлі химиялық
элементтер қолданумен және арнаулы жабдықтаумен теңіз суын тиянақты
дайындау керек. Каспий теңізінің су бөгеттік құрлысы туралы сұрақ әзірше
қаралуда.
Кешен құрлысы туралы тиімді шешім болғанда да, дистиллян қолдану
өте үлкен қаржы талап етеді және алыс болашақта таратылу мүмкіндігі
белгілі. Волга суын қолдану, жөндеуді қажет ететін Самара-Атырау. Өзен
мұнай құбырын пайдалануды ұсынады. Одан басқа Қаламқас кен орнына дейінгі
су құбыры құрлысы туралы сұрақ шешілмеген. Полимерлік өндіру тұрғысынан
қарағанда бұл тиімді болып табылып, бірақ қазіргі уақытта ло балама сияқты
қаралуы мүмкін. Осыған байланысты мұнай өндірісін сумен қамтамасыз етудің
ерекше және сенімді көзі болып жер асты сулары қызмет етеді.
Кен орын шекарасында техникалық мүмкіндікті және экономикалық
негізделген тереңдігі жер саты сулары юраға, неокон-аптқа, альб-төменгі
туран және төрттік түзілістерге ұштастырылған. Төрттік шөгінді сулары
(хвалин және жаңакаспий) спорадикалы сипатта орналасу және бөліктер
қатарында түптегі сенімді су тіректің күшті болмауынан шөгінді сусыз болып
табылады. Осы себептен, сол сияқты гидрохимиялық материалдар өнімді
қабаттағы қабат суларының және төрттік шөгінділердің бірікпеуін
куәландырып, орталықталындырылған сумен жабдықтаутөрттік шөгінді суларымен
базалану мүмкін емес. Сол сияқты юра және неокон-апттың шөгінділерінің
сулары мен игеру кен орын нұсқасы шегінде өнімді қабатта қысымымен
түсіруіне соқтыру мүмкін болғандықтан ұсынылмайды.
Солтүстік Ақтау және Сарыарқа-Жаңасу артезиан бассейіндерінде
альбсеноман сулары жоғары агресивті болады, сондықтан суды тиянақты
дайындау қажет.
Су бөгетін тұрғызу және су тасымалдау елеулі шығында тілейді.
Қазіргі кезде Қаламқасты өңдеу үшін бірлік жақта сумен жабдықтау
көзге болып осы кен орнының алып қабатының сулары табылады.
Қабылданған Қаламқас кен орынын игеру вариантына сәйкес қабат
қысымы ұстау жүйесі үшін су айдаудың жқғарғы объектісі 28,3 (2 вариант)
және 22,7 (7 вариант) млн м3 жылына құрайды, солардың ішінде 20,7 және
15,8 млн м3 тоған суларымен толтырылуы сәйкесті.
Оларды толық заласыздандыру мақсатында, ал қалған 9 млн м3 альп-
төменгітуран кешенінің есебінен Қаламқас техникалық суын толықтырып,
пайдалану жағына 29 мың м3тән немесе 10,5 млн м3жыл құрайды. МКИ – дің 2-
ші вариантының қортындысы Қаламқас МКИ-ң барлық жағдайында айдалған
көлемімен Жолшыбай су өндіру айырмасы 11,95 млн м3 аспайтынын көрсетіп,
альп-төменгі туран шөгінедісіндегіжер асты суларымен өндірістік еркінді
сулар сумен жабдықтау көздерімен толық жабдықталған деп санауға
болатындығын көрсетеді. 1995-1996 жылдағы ғана қажеті мұнаймен бірге
өндірілген сулармен Қаламқас кен орнының су қарлары (техникалық) арасында
қажеттік 2,7 және 1,7 млн м3 жыл құрайды, бірақ ол субөгеттік қалыпты
жұмысында байқалмайды, ал қалған жылдарда субөгет бекітілген қордан төмен
күшпен игерілетін болады. Болмаған жағдайда гидро-химия және су дайындау
лабораториясында игерілген альб технологиясымен дайындалған қоспасы
пайдалану көзделген.
Альб сулары құрамында едәуір мөлшерде темір және сілті жер
металдары бір салыстырмалы түрде жоғары миниралдығымен сипатталады.
Механикалық қоспа құрамы удәуір жоғары және сынама есебінде жіберілетін
жобада жоғарлайды.
Айдау, ұңғыларына су айдау әдісі деген мен әзірше күшті
кальмотацияны көрсетпейді. Бұл сұрақ сынама бойынша жаңа статистикалық
берілгендер бөлігі сияқты және әзірше жоқ механикалық қоспалардың
миниралдық құрамы нәтижесінде де әрі қарай жеткізе жасауды тілейтіні айқын.
Одан басқа алдын ала дайындықсыз альб суларын айдау мүмкіндігін бағалау
және айдау ұңғыларының жұмыс істеуін тиянақты бақылау керек. Қаралатын суда
Fe++ тотыққан темірдің тұздарының қатысуы көптеген қиындықтар тудырады.
Бейтарап (PH=6-7) және қалпына келтіруші ортасы бар мұнай кен орындарымен
жалғасқан жер асты суларында Fe+++ тотық түрінде кездесуі, органикалық
қосылыстарда сол сияқты альб суларында оттек 0,2-0,3 мгл, жекелеген
жағдайларда 1,2 мгл-ге дейін табылуы күтпеген жағдай. Егер бұл көрсеткіш
күрделі құрамдағы табиғи судағы оттекке қате емес химиялық қортынды болып
табылса, онда альб суларында оттектің қатысуы жоғары жатқан оттек құраушы
су кіруімен түсіндірілуі мүмкін немесе сумен жабдықтау жүйесі жеткіліксіз
саңылаусыздандарылған.
Оттектің суға араласуы қышқылды қалпына келтіру жағдайын күрт
өзгертіп, қосылуы бейтарап РН-нан бірінші конайдқа, ал одан кейін тұнбаға
түсетін Fe++-тең Fe+++ түріне өзгеруіне әкеліп соқтырады. Қазіргі уақытта
сумен жабдықтау жүбесі айдалатын судың құрамындағы Fe++ - нің тұрақтылығын
қамтамасыз етпейді. Полимерлік реаген ертіндісінде Fe++-нен Fe+++-ге
өткенде мынадай өттекпен ертіндіде еркін радикалды процесс сияқты өтетін
тотығу, нұсқаулы полимерлік реагенттер ертінділерін дайындау ушін
пайдалануға жетілген сумен қамтамасыз ету жүйесі және реагент ертінділерін
айдау және дайындаудың толықтау заласыздандырылған сызбасына көшу алға
қойылған. Fe++-ді тұрақтандырудың қосымша мүмкіндігі оның тотығуын Fe+++-ке
дейін төмендету натрий гидросульфатын Na2S2O4 немесе бақадай күшті қалпына
келтірілушілерді пайдалану көзделген.
Суды сәйкесті қосылыстармен өңдеу шетелдерде, негізінен Америка
мұнай өндірісінде іс жүзінде, полимерлік өңдеу жүргізілгенде, еріген
өттекті құрту мақсаты кең көлемде пайдалынады. Бірақ бұл жағдайда
полимерлік ертінді мен атмосфералық оттектің қосылу шегін азайту керек, сол
сияқты ол полимердің құрамын күшті өзгертуге әкеліп соқтырады.
Айдалатын судан темірді айыру әдісі қолданылуда. Жер асты суларын
соңғы кездегі технологиялық сызба мен темірсіздендіру негізінен Fe++
қосылысын ерімейтін Fe (OH)3 гидрооксидіне ауысуын қарастырады және кваруты
құмтас фильтірлер арқылы сүзін тұнбаны жояды. Fe++ қосылысын Fe (OH)3-ке
ауыстыру аэрациямен жүзеге асырылады. Темір концентрациясы 0,1-0,3 млл-ге
дейін төмендейді, бірақ су дайындалған полимер ертіндісін айдау кезінде,
құрамында темір бар қабат сулар контактысы полимер құрамын өзгертуге әкеп
соқтырады. Осы сияқты альб суларынан аэрациямен темірді жою, судан оттекті
Na2S 2O4 және басқалардың көмегімен жоюды талап етеді. Бұндай кешенді көп
стадиалы суды өңдеу, айдалатын үлкен көлемді ескергенде. Экономикалық
келіспейді. Темірі бар суды қолданудың болашақтағы варианты Na2S 2O4
химиагенттері немесе басқа қалыпқа келтірушілермен тұрақтандыру болып
табылады.

1.6.4 Өңдеу қабаттардың мұнай біріштігін жоғарлатудың жоғары
потенциальды негізделуі
ТМД – да алғашқы өңдеуді қолдану негізінен мұнайлы нұсқаның
сыртында орналасқан айдау ұңғыларына су айдаумен (нұсқа сыртылық өңдеумен)
шұғылданған. Нұсқа сыртынан өңдеу нұсқа ішінде өңдеуге қарағанда негізінен
пайдалануға болуы мүмкін. Себебі мұнда мұнай қабат суларымен бірігіп
ығысады. Бірақ, игеру әдістері нұсқа сыртылық игерудің бірнеше
кемшіліктерін анықтаған. Нұсқа айналасының нашар қабатта болуына және
мұнайдың тұтқырлығының жоғарлығына байланысты көптеген артық ұңғыларды
бұрғылауға тура келеді. Ірі кен орын үшін нұсқа сырты өңдеуді қолдану, кен
орынның орталық бөлігінен өтетін мұнайдың елеулі қорын жабуды ұсынады.
Сондай-ақ нұсқа сыртынан игеру мұнайлы қабаттың нұсқа сыртындағы (40-70%-ке
дейін айдаған көлемен) елеулі су ағынымен сипатталады. Нұсқа сыртынан
игеруді дамыту арқасында нұсқа ішінен игеру жүйесі туындады. Бұл жағдайда
кен орын айдау ұңғыларымен бөлек жалақтарға блоктар немесе өздік игеру
алаңдарына тілінген. Алғаш нұсқаны ішілік игеру Ромашкин кен орнына 1955
жылы ВНИИ-мен жобаланған. Мұндай кен орнын игеру әдісі қабаттың ені 4-5
қарымнан үлкен болғанда блоктың жүйе түгелдей, сол сияқты егер қор
өткізгіштігі нашар коллекторлармен, мұнайдың жоғары тұтқырлығымен
сипатталса олар кіші көлемде де қолданылады.
Мұнай жиналуы әр түрлі табиғи жағдайда болғанда, объектіні геолого-
физикалық пайдаланудың толық есебіне, игеру жүйесінің жетілгендігі үшін
қабатты өңдеуді жоғары дамыту мақсатында қызметтенеді. Нұсқа байлық өңдеу
осьтік тілу, алаңдық өңдеу, ошақты –таңдаумен өңдеумен негізденген. Нұсқа
байлық өңдеу жағдайында айдау ұңғылары қабат ішінде мұнайлы сыртқы нұсқаға
жақын орналасқан. Нұсқа байлық өңдеу негізінен қабат не 4-5 шақырымнан
аспайтын, мұнай тұтқырлығы аз және жоғары өткізгішті қабаттағы белгілі
жағдайдағы мұнйлы нұсқаға қолданылады. Осьтік қима негізінде айдау
қатарындағы ұңғылар құрлымы және ұзыны бойынша 4-5 шақырым қабат енінде
және негізінен нұсқа сыртынан өңдеуде араласып орналасады. Осьтік қиманың
негізгі кемшілігіне өндіру қатарлары нұсқа бойы аймағында өз кезінде
қабаттың өнімі аз бөліктерінен мұнай алып, ал игеруде едәуір суы көп өнім
өндіруі жатады.
Алаңдық өңдеу негізінен өткізгішті аз және үзікті қабаттарды
игергенде қолдануға тиімді. Осыған сәйкес Қаламқас кен орнын игеру үшін
алаңдық нұсқа ішінде қабылданған.
Ошақты-таңдау жүйесімен өңдеу (ONCЗ)-әр-тектілігі жоғары және
үзілімді өнімді қабатты кен орынды игеру үшін тағайындалған.
Жүйе игерудің соңғы кезінде қолдануға көзделген көптеген кен
орындар біріккен және араласқан жүйемен нұсқаны ішінен өңдеу және нұсқа
сыртынан өңдеу жағдайларында игеріледі.
Мұнай қабаттарын өңдеудің жақсартылған түрлері болып мұнайдың БАЗ
суертіндісімен жағуы полимер, сілтілер мен су газ қосылысы судың құрамында
жағуға негізделгендіктері табылады.
Қаламқас кен орнын игерудегі қолданылатын алаңдық нұсқа ішінде
өңдеу жүйесі төмендегі 1.6.4-ші кестеде келтірілген.

1.7 кесте – Нұсқа ішінде өңдеу жүйесі
Игеру режимі Нұсқа ішінде алаңдық өңдеу
Ұңғыларды орналастыру жүйесі 9 нүктесі
Ұңғы торларының тығыздығы 16
м2ұңғы
Ұңғылар арасындағы қашықтық. м 400

1.7 Терең сорапты ұңғылар құрамдары
2003 жылдың қазан айына дейінгі кен орнының Ю-ІІІ қабатындағы
сорапты ұңғылар қорында 72 ұңғы болды. Негізінен Қаламқас кен орны үшін 6
СК – 6-2.1 – 2500 тербелме – станок қолданылады. Ал ұңғыда штангалы терең
сорапты қондырғы қолайлы технологиялық режимде жұмыс істеу үшін 4 СК – 1,2-
700 тербелмелі станок қолданылады.
Бір уақытта – бөлек пайдалану схемасы бойынша, жұмыс жүргізуге
көңіл аудара отырып, типі 6 СК-6-2,1-2500 болатын тербелмелі станокқа (жүк
көшіргішті 6 тн) кепілдік береміз. 2 объектіде бір уақытты – бөлек айдауды
қамтамассыз ету мақсатында 1999 жылдан бастап УЗК-2ІІІ-146В қондырғысына
монтаждау қарастырылды.

1.7.1 Терең сорапты ұңғылар қоры динамикасы
Фонтанды ұңғылар сулануының жоғарлауы, 1982 жылдан бастап ұңғыларды
пайдаланудың машиналық әдісіне көшуіне себепкер болды. Мұнай ұңғыларын
терең-сорапты қондырғылармен игеру, Батыс Қазақстан бойынша мұнай өндірудің
негізгі әдістерінің бірі болып табылады.
Бұл тереңмен сорап қондырғысы арқылы сұйықты жоғары көтеру,
әртүрлі типті қондырғылармен іске асырылады.
Қаламқас кен орнда негізгі 2 түрлі группаға бөлінетін, штангалы
терең сораптармен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.