Пайдакүнем қылмыскер тұлғасының криминологиялық сипаттамасы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 71 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе

Кіріспе: 1.

6: Қылмыскер тұлғасын криминологиялық саралау

Кіріспе: 1. 1

6: Қылмыскер тұлғасы түсінігі, мазмұны және қалыптасу ерекшеліктері

Кіріспе: 1. 2

6: Қылмыскерді криминологиялық зерделеудің объектісі және заты ретінде қарастыру

Кіріспе: 1. 3

6: Қылмыскер тұлғасының классификациясы мен типологиясы

Кіріспе: 2

6: Қылмыскер тұлғасын психологиялық саралау

Кіріспе: 2. 1

6: Қылмыскер тұлғасының криминогендік ерекшеліктері

Кіріспе: 2. 2

6: Қылмыстық психологияда қылмыскер тұлғасын зерттеу бағдарламасы

Кіріспе: 3

6: Қылмыстың жеке түрлерінде қылмыскер тұлғасының криминологиялық сипаттамалары

Кіріспе: 3. 1

6: Кәмелет жасына толмаған қылмыскер тұлғасының криминологиялық сипаттамасы

Кіріспе: 3. 2

6: Пайдакүнем қылмыскер тұлғасының криминологиялық сипаттамасы

Кіріспе: 3. 3

6: Рецидивті және кәсіби қылмыскерлікте қылмыскер тұлғасының криминологиялық сипаттамасы

Кіріспе: 3. 4

6: Ұйымдасқан қылмыскерлікте қылмыскер тұлғасының криминологиялық сипаттамасы

Кіріспе: 3. 5

6: Әйелдер қылмыскерлігінде қылмыскер тұлғасының криминологиялық сипаттамасы

Кіріспе: Қорытынды

6: 57

Кіріспе: Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

6: 61

Кіріспе: Қосымшалар

6: 64

Кіріспе

Адамдардың конституциялық құқықтары мен бостандықтарын қамтамасыз етуде мемлекеттің басты міндеті ол қылмыстылықпен күресу. Қазақстан республикасында елеулі әлеуметтік қайта құрулар мен өзгерістер, прогрессивті реформалар қылмыстылықтың жоғары деңгейімен ұласып жатқан кезеңде қылмыстылықтың мәселесін шешу аса маңызды болып отыр. Қылмыстылықтың тенденциясы мен сипатының өзгеруі онымен күрес жүргізудің тиімді шараларын жасауды, мемлекеттің құқық қорғаушы органдардың практикасына сүйенген заңшығарушылық базаны жетілдіруді талап етеді. Құқық қорғаушы органдар қызметінің тиімділігі қылмыстық әрекет субъектісін толық, жан-жақты ғылыми негізде зерделегенде ғана мүмкін.

Қылмыскер тұлғасы криминология, қылмыстық саладағы заң ғылымыдары мен заң психологиясының проблематикасына кіреді. Осы ғылымдардың және құқық қорғаушы қызметтің міндеттеріне сәйкес қылмыс жасаған тұлғаны зерттеудің біршама маңызды аспектілері ашылады. Бұл тұлға қылмыстық процесс және құқықтық атқарушы құқық қатынастарының, посткриминалды және постпенитенциарлы жүрістің субъектісі ретінде, түзету және профилактикалық ықпал етудің объектісі ретінде қарастырылады. Қылмыскер тұлғасын қоғамға қарсы әрекет субъектісі ретінде қарастыру да аса маңызды болып табылады. Қылмыскер тұлғасын ғылыми түрде ашу бірнеше практикалық міндеттерді шешумен байланысты, олар:

жаза тағайындауда ескеру үшін айыпталушының қылмыскердің тұлғасын зерттеу;
қылмыскер тұлғасын одан әрі жүрісін болжау үшін қылмыскер тұлғасын зерделеу;
профилактикалық жұмыс шараларын айқындау үшін жазадан босатылған қылмыскер тұлғасын зерделеу;

Аталған міндеттермен қоса қылмыстық жүрістің жекелеген алғышарттары туралы психологиялық білімнің маңызы зор. Осындай ғылыми танымдарды дамыту және оларға негізделген практиканы нығайту қазіргі жағдайдағы қылмыстылықпен күресудің тиімді шараларын құрастыруға ықпал етеді.

Адамның қоғамдағы өмірі көптеген заңдарға бағынады. Осы заңдарды, құқықтық білімдерді, ықтималды және болуға тиісті мінез-құлықтың өлшемін белгілейтін талаптарды меңгеру, қажетті әлеуметтік дағдыларды игеру, өзінің құқықтарын және оларды жүзеге асыру жолдарын сезіну - осының барлығын құқықтық әлеуметтендіру процесі деп атаймыз. Әрине, құқықтық әлеуметтендіру процесінде тұлғаның бойында заңға лайық мінез-құлықты қалыптастыру қажетті мақсат болып табылады. Бірақ, құқықтық әлеуметтендіру процесінде әлеуметтік жағымсыз ауытқулар болуы мүмкін - шамалы тәртіп бұзушылықтан қылмысқа дейін. Осы ауытқулар тұлғаның негізі қаланып жатқан жасөспірімдік кезеңде және бала шағында ең қауіпті болып табылады. Бұл кезде, отбасы, мектеп, құрбылары құқықтық әлеуметтендірудің басты агенттері болатындығы мәлім.

Кылмыскерлікпен күрес әр адамның жеке дара кайталанбас сипатына карай бағдар алмайды, бұл жерде қылмыскерлер контингентінің біртекті еместігі ескерілуі тиіс. Бұл проблема олар-ды топтамаларға және типтерге бөлу арқылы шешімін табады.

Қылмыскер тұлғасының ерекшелігі мен мәнін ашуға және қылмыстық мінез-құлықты түсіндіруге көмек беретін барша ғылымдардың арасында психологияның маңызы ерекше. Психология - адамның психикалық өмірінің фактілері, механизмдері және заңдылықтары туралы ғылым. Ол қылмыскер тұлғасын түсіндіруге, оның қалыптасу проблемасын зерттеуге үлкен мән береді. Өйткені, тек осы мәселені шешу арқылы ғана адамның қылмыстық жолға не себепті түсетінін анықтай аламыз.

Криминалдық зерттеу барысында жеке тұлғаның әлеуметтік ортамен өзара қарым-қатынасын талдаудың маңызы зор, себебі қылмыстық әрекет жеке тұлғадан немесе оны қоршаған ортадан емес, олардың қарым-қатынасынан туындайды. Әлеуметтік ортаның қылмыстық мінезге әсері күрделі болып табылады. Басқаша айтқанда, қоғам өмірінің әлеуметтік-экономикалық, саяси және мәдени аспектілері қылмыстық мінез-құлықтың қалыптасуына сырттай әсер еткенде қылмыскердің психологиялық ерекшеліктері, оның ішкі мазмұны қалыптасады.

Қылмыскер өзара қарым-қатынастың белсенді қатысушысы болғандықтан криминология үшін аса маңызды тұлға болып табылады. Оның іс-әрекеті саналы түрде жасалынады. Әлеуметтік жағдайдағы қылмыстық әрекеттердің өзара байланыстары өте күрделі, олар қылмыскер тұлғасы арқылы іске асып, қылмыстан көрініс табады. Мұндай заңға қайшы қылмыс-қылықтар тұлғаның болмысында тұрақты із қалдырады, оның мінез-құлқына ерекше сипат береді. Сонымен, қылмыскердің басқа адамдардан айырмашылығы неде деген сұрақ туындайды.

Қылмыскер мен заңға бағынушы адамдардың болмысын зерттейтін салыстырмалы психология мен әлеуметтану мынадай қорытынды жасаған: қылмыскер - үрейленуі, өзіне сенімсіздігі, импульсивтілігі мен агрессивтілігі жоғарғы деңгейдегі, қоғамдық құндылықтар мен тиімді қатынастардан шеттеген тұлға. Ол заң және адамгершілік нормаларының талаптарын дұрыс меңгермеген, қоғам мен оның құндылықтарынан, шағын әлеуметтік топтардан (отбасы, жұмыс ұжымы және т. б. ) сырт айналған, адам, оның әлеуметтік пайдалы бейімділігі төмен, сол себептен шағын топтарда бейімделіп кету ол үшін аса қиындық тудырады. Қылмыс көбінесе тек қылмыстық істердің жиынтығы ғана емес, соларды жасаған адамдардың да жиынтығы. Әрине, қылмыстылықтың құрылымын зерттеген кезде қылмыстық факторларды қана емес, қылмыскерлерді де талдап қарастырады. Қылмыстылықты әлеуметтік ортаның тұлғамен өзара байланысының шеңберінде қарастырған жөн.

Қылмыскер тұлғасының мәселесі көптеген заң ғалымдарын, психолог, психиатр мамандардың назарында болды. Атап айтатын болсақ Е. О. Алауханов, Н. Х. Айнетдинова, И. И. Алгазина, Ю. М. Антонян, И. С. Арсанукаев, М. М. Бабаев, В. В. Боков, С. Е. Борисова, В. Н. Бурлаков, Е. А. Вертягина, Ю. А. Воронина, Е. П. Гришина, К. И. Джаянбаев, Л. М. Землянухина, Н. А. Карпова, Е. В. Кирюшатова, Д. В. Кондрашов, С. Д. Крамар, О. А. Кулешов, И. А. Петин және тағы басқа ғалымдар өз зерттеулерінде қылмыскер тұлғасының әлеуметтік және психологиялық сипаттамаларын ашады, олардың әртүрлі криминологиялық типтерге бөледі, олардың мотивациясын анықтайды, тұлғаның интегративті қасиеттерін қарастырады.

Қылмыскер тұлғасы туралы жинақталған психологиялық білімдер жүйелеуді және психология, заң ғылымдары мен криминологияның қазіргі таңдағы әдіснамасының негізінде одан әрі терең зерттеуді қажет етеді. Криминалдық зерттеу барысында жеке тұлғаның әлеуметтік ортамен өзара қарым-қатынасын талдаудың маңызы зор, себебі қылмыстық әрекет жеке тұлғадан немесе оны қоршаған ортадан емес, олардың қарым-қатынасынан туындайды. Әлеуметтік ортаның қылмыстық мінезге әсері күрделі болып табылады. Басқаша айтқанда, қоғам өмірінің әлеуметтік-экономикалық, саяси және мәдени аспектілері қылмыстық мінез-құлықтың қалыптасуына сырттай әсер еткенде қылмыскердің психологиялық ерекшеліктері, оның ішкі мазмұны қалыптасады.

Қылмыскерлердің жалпы заңға катынасы жайында айтсақ, қылмыскерлердің айкын, нақты позиция ұстанатындығын көреміз. Негізінен олар заңның болуы керек екендігін мойындай-ды, заң корғайтын көптеген жағдайлардың әділдігін және ізгілікті екендігін ұғынады. Бірақ қылмыскерлер заңның жасампаздық рөлін, оның әлеуметтік реттегіш ретіңдегі функциясын, бақылау тобындағы адамдарға карағанда сирек айтады, қоғам кұрылысының мемлекеттік-құқықтык принциптері жайында, заңның әлеуметтік рөлі, кұкықтык әр түрлі салаларының нормалары жайында жаксы хабардар емес (мемлекеттік, лауазымдық, экономикалык кылмыскерлерден баскалары) . Кұқык бұзушылардын басқа азаматтарға қарағанда кылмыстык занды жетік білетіндігі туралы пікір қате: біріншіден, бірінші қылмыс жасап, ол ашылғанға дейінгі олардың құкықтык хабардарлығы басқа адамдардыкінен артык емес; екіншіден, олардың қылмыс жасағанға дейін және одан кейін алған білімі кездейсок және жүйесіз, ол білім өздері алған тәжірибемен немесе араласып жүрген адамдардың тәжірибесімен шектелген. Қылмыстык заң, бұл жағдайда, құкықтык білімге аса мұқтаж адамдар үшін тиісті сактандыру рөлін атқара алмайды.

Диплом жұмысындағы зерттеудің пәні - қылмыскер тұлғасы қасиеттерінің тұтас жиынтығы.

Диплом жұмысының зерттеу мақсаты - қылмыстық тұлғаның криминогендік мәнінің психиологиялық концепциясын жасау және оның негізінде құқық қорғаушы органдардың олармен күресудің шараларын жетілдіруге арналған ұсыныстарды қалыптастыру.

Диплом жұмысын орындау мақсатына жеті үшін келесі міндеттер қойылды:

қылмыскер тұлғасы түсінігі мен құрылымын саралау;
қылмыстық тәртіптің криминогендік алғышарты ретінде қылмыскер тұлғасының бағыттылығының бұрмалануын зерделеу;
криминологиялық білім көзқарасы бойынша қылмыскер тұлғасының типологиясын типологиясын қарастыру;
қылмыстық тәртіптің алғышарты ретінде оның пісіп-жетілу деңгейі мен қылмыстық тәртіп генезисі көрінісінің сипаты бойынша бұрмаланған психологиялық санасымен анықталатын қылмыскер тұлғасының криминогендік әл-ауқаты типтерін айқындау.

Зерттеу әдістемесі қылмыскер тұлғасын психологиялық зерттеуді ескереді. Сонымен қатар заңға бағынатын тұлғалар мен қылмыскер тұлғаларадың салыстырмалы криминологиялық және психологиялық әдістері.

Диплом жұмысы кіріспеден, логикалық түрде бір-бірімен байланысқан үш тараудан, қорытынды бөлімне, пайдаланылған әдебиеттер тізімі мен қосымшалардан тұрады.

Қылмыскер тұлғасын криминологиялық саралау

1. 1 Қылмыскер тұлғасы түсінігі, мазмұны және қалыптасу ерекшеліктері

Қай ғылыми мектепке жатқанымен бірде-бір криминолог кылмыс жасаған адаммен байланысты проблемаларды айналып өте алмайды. Қылмыс жасаған адамды кысқаша «қылмыскер» деп аталық. «Қылмыскер» ұғымын пайдаланғанда біз адамнын бойында қандай да бір ерекше криминадцык сипаттамалардын бар екендігін емес, оның кылмыс жасағандык фактісін ескереміз. Бұл ұғымды басқа бір «қылмысты адам» ұғымынан ажырата білу керек, бұл соңғыны туа кылмыскер туралы идеяны жактаушылар пайдала-нады.

«Адам» ұғымына оның бойындағы екі жақтың: әлеуметтік және биологиялық жақтардың ажырамас бірлігі кіреді. «Жеке бас» ұғымы оған тән әлеуметтік белгілерді ғана білдіреді. Жеке бас - адамның әлеуметтік бейнесі, қоғамда өмір сүріп және дамып, оның кім болғандығын көрсетеді. «Қылмыскердің тұлғасы» ұғымын пайдаланғанда кылмыс жасаған адамның «әлеуметтік кейпі» ғана ескеріледі [1] .

Адамның табиғаты мен мәні мүлдем ұқсас ұғымдар емес. Біріншісі адамның генетикалық және әлеуметтік байланыстарын ескерсе, екіншісі әлеуметтік белгілерді ғана ескереді. Бірақ та сонымен қатар әлеуметтік байланыстар биологиялық, психологиялық тәртіптің ерекшеліктерін ескеретіні күмән келтірмейді.

Қылмыскер тұлғасында биологиялық және әлеуметтік жақтаранының арақатынасы туралы пікір-талас практикаға ұласады. .

Қылмыскер тұлғасын зерделеудің түпкілікті мәселесі ол әлеуметтік пен биологиялық жақтарының арақатынасы. Оның принципиалды практикалық және құқықтық маңызы бара. Оның шешімінен қылмыстардың себептерін анықтау және онымен күрес айқындалады. Биологиялық факторлардың рөлін бағалау криминологиялық теориялардың шегін анықтайды.

Биологиялық факторларды айрықшалайтын авторлар қылмыскер тұлғасын зерделеуде психиатрдың, психологтың, биотехникалық тестілерді өткізудің маңызын айтады.

Ал әлеуметтік факторды жақтаушылар тәртіпті түзетудің әлеуметтік бағдарламалары туралы жазады.

Қазіргі таңда тек қана биологиялық факторды жақтайтындар жоқ, бірақ көптеген генетиктер мен криминологтар генетиканың соңғы жетістіктеріне мұқият қарауға, генетикалық аномалияларды ескерусіз қалдырмауға шақырады.

Бірақ та барлық кездерде қылмыстық тәртіптің биологизациясын жоққа шығаратын тәсілдер болған. ХХ ғасырдың басында А. Пионтковский бойынша өзгермелі әлеуметтік құбылыс - қылмысты адам табиғатының тұрақты құбылыстарымен түсіндіруге болмайды, соның ішінде «қылмыскер адамның да. Адам қылмысты қандай болды, сондай болып жасайды. Әрине, тұлға қалыптасқанда ол туа бітісімен әдемі ма, әлде сұқытсыз ба, осының бәрі маңызды. Осы факторға байланысты оның араласу шеңбері де байланысты болады. Кейбір адамдар қызуқанды болса, кейбіреулер ез болады [2] .

Адамның биологиялық және әлеуметтік жақтарының да қылмыстың детерминациясына қатысы бар. Қылмыстық сот өндірушілігінде сот-психологиялық, сот-медициналық, сот-психиатриялық және өзге де сараптамалардың өткізілетіні кездейсоқ емес. Қылмыскерлікті, оның детерминациясын зерделегенде пәнаралық және кешенді зерттеулер де жүзеге асырылады.

Қатар қылмыскерлердiң әртүрлi мiнездемелерiнiң есепке алуымен қылмыскерлердi межелеуi керек, яғни жауапқа қаблеттiлiк нақтылы жас шама жеткен тұлғалар және қылмыстардың субъекттерiмен заң бойынша болмайтын тұлғалар. Соңғысы криминологияларда зерттелмейдi.

Криминологке олардың ықпалымен мiнез-құлықтың туа бiткен бағдарламаларының бар болуы және iске асыру туралы басқа мамандардың қорытындылары негiзiнде олардың қоғамдық қауiптi әрекеттер қарастыру қажет. Оған маңызды шындығында бiлсiн, адам нақты сипат және өз әрекеттерiнiң қоғамдық қауiп-қатерiн сезiнуге немесе оған, немесе оның мiнез-құлығы басшылық ете алды биологиялық ерекшелiктермен қатты берiлдi. Адам соңғы жағдайда криминологтердiң ықыласының объект болуға тоқтайды, өйткенi мағына қылмыстық-құқықтыларға ол-шының қылмыскерi.

Криминолог қылмыстық мiнез-құлық, мiнез-құлықтың криминалды басқа варианттарынан тысқары жiберген ахуал әрекеттенген жауапқа қаблеттiлiк тұлғалардың әрекеттерi себептер туралы сұраққа жауап беруi керек. Нелiктен сұрақ мiнез-құлықтың криминалды варианты сайланған талдау талап етедi, детерминация емес негiзiнен емес, себептiк айқын.

Отандық криминологтер шықты және қылмыстылық, сонымен қатар нақты қылмыстар, кез келген қоғамда әлеуметтiк сипаты болатын, әлеуметтiк шартталған шығады. Бұл биологиялық факторлардың елемеуiн тiптi де бiлдiредi, бiрақ оның себебi тiптi де, дегенмен олар тек қана қылмыстық мiнез-құлық себепшi болатын шарттың сипаты тасыса алады.

Растауға кейбiр ғалымдар биологиялық факторлар мiнез-құлыққа такомаға бейiмделу биологиялық детерминантын тапқан және мұра бойынша жұғыса алған қылмыстық мiнез-құлыққа психикалық қызметтiң бұзылулары бар тұлғалары қылмыскерлердiң массада бiраз болған туралы мәлiметтердi алып келедi өз-өзiне алып келе алған [3] .

Жауапшылыққа қабiлет психикалық қалыпсыздықтар шеңберiнде болатын адамдардың дара салмақтары зорлықпен қылмыс әсiресе iстейтiн зерттеулер, қылмыскерлердi ара-арасындаларды биiк көрсететiнi шындығында. Оған 30 % жетедi.

Сонымен бiрге, психология, психофизиология, психиатрияның жағдайлары, кейбiр криминологиялық мәлiметтер мейiрiмсiздiк кез-келген тектiнiң психикалық қызметiнiң әлсiрету немесе бұрмалауы басқыншылықты мұндай тiтiреткiштiк ретiнде қасиеттердi пайда болуға және дамытуға мүмкiндiк туғызатынын санауға дәлел айтады, және ерiктi процесстердiң төмендетуi, иланушылықтың жоғарылатуы, тежегiш бақылау тетiктерiнiң әлсiретуiне бағытталды. Бұл сызықтар адамның нормалы социализацияларын кедергi келтiредi, жарымжандықтарға алып келедi, қызметтiң нақтылы түрлерiмен шұғылданып және заңға қайшы әсерлердiң iске асыруы және қоғамға қарсы өмiр сүрудi жүргiзудi ықтималдықты жоғарылататынын тiптi еңбек сiңiруге қақпалайды. Көрcетiлген факторлардың маңыздылығы ортақ психикалық кернеулiкпен, қызу - стресс бұзылулары, психикалық дезадаптацияның күйлерiн санның үлкею мiнезделетiн қазiргi шарттарда өседi [4] .

Дегенмен бұл психикалықтың қалыпсыздығы қылмыстардың iске асырулары себеппен болып табылатынын тiптi бiлдiрмейдi.

Бiрiншiден, субъекттер мұндай қалыпсыздықтармен қылмыскерлердi барлық массалардың арасында көпшiлiктердi құрамайды.

Екiншiден, тiптi психикалық қалыпсыздықтардың бар болуы жеке тұлғада олар оның заңға қайшы мiнез-құлығындағы қылмыстектi рөлдердi ойнайтын туралы емес әрдайым куәландырады.

Үшiншiден, қалай көп эмпирикалық зерттеулер, психикалықтың өздiң қалыпсыздығы дәлелдеген қылмыстың iске асыруын алдын ала анықтамайды, тәрбие, сол оның қылмыстектi жеке сызықтарын тудырған индивидтың құрастыруын қолайсыз жағдайлар әйтпесе. Әлбетте, мұндай қалыпсыздықтар олардың пайда болуға және дамытуына мүмкiндiк туғыза алады, сонымен қатар заңға қайшы мiнез-құлық бiрақ тек қана шарт ретiнде бұл мiнез-құлық негiзiнен анықтамайтын.

Мысалы, есуастықтың дәрежесi, орталық жүйке жүйесiнiң органикалық ұтылуында есалаңдықтың қандай болса да психикалық қалыпсыздығы, жарыместiң констатациясы және тағы басқалар ) осы адам қылмыста болған тiптi де ұғындырады. Себеп, қылмыстық мiнез-құлықтың iшкi себептерi тек қана бұзылу, оның дәрежесi, ауырлық және тағы басқалар бар болу не бiр анықтаған диагнозда сондықтан тек қана адамның жолымен психологиялық зерттеуi мүмкiн себепте мүмкiн көрсетiлген қылмыстар жеке себептер түсiну елестетпеген. Екiбастан, оларға ықпал ете алатындығыменнен, егер, психикалықтың мiндерi, оларда тiптi болады қылмыстық мiнез-құлықтың себептерiн ұсынбайды. Мысалы, қалай анықталған, есалаңдық зорлықпен қылмыстардың iске асыру себепшi болатын факторлардың бiрлерi болып табылады. Сонымен бiрге алдақашан есалаңдар көп басқа мiндеттердi ойдағыдай жұмыс iстеп орындағаны белгiлi. Негiзгi мән сондықтан қалыпсыздық емес алады, өзiмен-өз емес, қоғам құрастырылған әлеуметтiк өң.

Талпыныстың криминологтерiмен зерттеу қылмыскер тұлғасындағы биологиялық факторларының мәнi жолымен айқындалуға қолданды егiз. Бұл зерттеулер бiртұтас тектiк басқа бағдарлайды, генотиптың (ұқсастық ) ұқсастығына атап айтқанда, және сәйкес келудi дәреженiң анықтауына басқа бағытталған, соның iшiнде криминологиялық белгiлер. Егiздiк әдiстi мән бiр жұмыртқалы егiздер ұқсас генотибы болатын тұрады. Олар екi балалар немесе екi қыз балалардың түрлерiнде дүниеге келедi. Мұндай салыстыра қандай неткен олардың ерекшелiктерi генотиппен және ортаның әсерiмен детерминантын тапқанын, неткен болғанынболса, сондай егiз және (сәйкестiк ) корреляцияның внутрипарнойы шаманы бағалай орнату мүмкiн. Сонымен бiрге, егер бiрiншi қылмыскер болса, әр түрлi зерттеулердiң мәлiметтерiнiң салыстыруы екiншi егiздiң қылмыстылығының жиiлiгiн көрсетедi, қалай көрсеттi, қылмыстық мiнез-құлықтың жиiлiгi бiр жұмыртқалы екi рет қасында екi жұмыртқалыға қарағандасы жоғары егiз. Бұл дегенмен қылмыстардың биологиялық тегi дәлел бола алмайды.

Ұқсас психофизиологиялық ерекшелiктермен де, адамның құрастыруын ұқсас ортамен де ұқсас генотип ие болатын тұлғалардың қылмыстық мiнез-құлығы талқыланылған тұлғалар ұғындырыла алады. Сонымен бiрге бiр жұмыртқалы тұрғынды ара-арасындалар өте аздап егiз, қылмыскерлердi ара-арасындаларды, қандай болмасын бiрмәндi қорытындыларды жасауға мүмкiндiк бермеген iс жүзiнде бiрлiктер.

Адам туралы сөз болатындығы, айту мүмкiн тек қана жеке, психологиялық деңгейде айту мүмкiн биологиялық факторлардың рөлi туралы. Адам, оның психикалығы басқаша айтсаға болып табылады, әлеуметтiк және биологиялық факторлардың өзара әрекеттесуiнде болған арена. Олардың байланысының психикалығы тыс мүмкiн емес түсiну. Адамгершiлiк мiнез-құлық оларды жеке негiздерде жұмыс iстейтiнiн тәуелдi болатындығынан, егер бұл факторлардың адамның құрылымындағы әсердi қаралса, көрcетiлген мәселенiң ғылыми талдауы сондықтан жемiстi тек қана сол жағдайда бола алады. Әлеуметтiк және биологиялық жағдайлардың әсер етуiн қарқын өздiң адам болған тәуелдi болады. Дегенмен және бұл жерде бiз адамның өзi айтып тұрамыз, яғни тәрбиемен, орта құрастырылған адам субъект және қоғамдық қатынастардың объектi, әлеуметтiк сапа.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.