Басқадай өндіріс шығындары

Жұмыс түрі: Диссертация
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 126 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ: КІРІСПЕ

КІРІСПЕ:

1.

КІРІСПЕ: ӨНДІРІСТІК ЕСЕПТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ ЖӘНЕ ПРАКТИКАЛЫҚ ҚАЖЕТТІЛІГІ

1. 1

КІРІСПЕ: Өндірістік есеп және оның ұйым басқаруындағы ролі

1. 2

КІРІСПЕ: Өндірістік есептің негізгі теориялық проблемалары

1. 3

КІРІСПЕ: Өндіріс ерекшеліктері және олардың өндіріс шығындарының есебін ұйымдастыруға әсері

КІРІСПЕ:

2.

КІРІСПЕ: МИНЕРАЛДЫ ТЫҢАЙТҚЫШТАР ӨНДІРУДІҢ ӨНДІРІСТІК ЕСЕБІН ҰЙЫМДАСТЫРУ

2. 1

КІРІСПЕ: Басқару мақсатындағы өндірістік шығындар есебінің әдістері және жіктемесі

2. 2

КІРІСПЕ: Өндірістік есепті ұйымдастыру және өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау

2. 3

КІРІСПЕ: Жауапкершілік орталықтары бойынша шығындар есебін дамыту

КІРІСПЕ:

3.

КІРІСПЕ: ҰЙЫМНЫҢ БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ШЫҒЫНДАРДЫ БЮДЖЕТТЕНДІРУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ

3. 1

КІРІСПЕ: Бюджеттер, олардың түрлері және мағынасы

3. 2

КІРІСПЕ: Өнім өндіру шығындарын талдау және бақылау

3. 3

КІРІСПЕ: Бюджеттендіру-шығындарды басқарудың тиімді тәсілі

КІРІСПЕ:

КІРІСПЕ: ҚОРЫТЫНДЫ

КІРІСПЕ: ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ДЕРЕКТЕР ТІЗІМІ

КІРІСПЕ:

КІРІСПЕ

Зерттеулер тақырыбының өзектілігі. Қазақстандық есептік ғылым және тәжірибе соңғы кезде шетелдік озық тәжрибені қолданып құнарлануда.

Батыстағы бухгалтерлік есептің қазіргі кездегі дамуы есептің, талдаудың, бақылаудың және басқару шешімдерін қабылдаудың кәсіпорынды басқарудың бірегей жүйесіне бірігу (интеграциялау) процесімен сипатталады, ол компьютерлік технологияны қолдануға негізделген және көбіне кәсіпорынның экономикалық қаржылық дамуының стратегиялық мақсаттарын таңдауға бағытталған.

Басқару есебінің батыстық жүйелерінің маңызды сипаттамасы шығындар есебінің шапшаңдығы болып табылады. Осы тұрғыдан қарағанда шығындар есебі нақты шығындар есебі және «стандарт-кост» жүйесі бойынша шығындар есебі деп бөлінеді. «Стандарт-кост» жүйесінде еңбек, материалдар, үстеме шығындардың стандарт мөлшерін белгілеу, стандартты (нормативтік) калькуляция құрастыру, және нақты өзіндік құнның қалыптасуына бақылау жүргізу мақсатында оның қалыптасуын басқаруға белсенді араласу үшін нақты шығындардың есебінде стандарттан болған ауытқуды бөлек көрсету қаралады.

Басқару есебі - ұйым шеңберіндегі процесс, ол басқару аппаратты жоспарлау, басқару қызметін бақылауға пайдаланатын ақпаратпен қамтамасыз етеді. Бұл процесс басқару аппаратына оның функцияларын орындауға қажетті ақпаратты анықтау, өлшеу, жинау, талдау, дайындау, өңдеу, қабылдау және қолданудан тұрады.

Басқару есебі өндірістік операцияларды қосып қаржылық есепті кеңейтеді. Фирма басшыларына арналған басқару есебінің мәліметтеріне сыртқы ақпарат пайдаланушыларға инвесторлар, кридиторлар және басқада тұлғаларға берілетін қаржылық есеп беру ақпаратына қойылатын талаптардан ерекше болады. Басқару есебі - бұл басқаруды ақпараттық қолдау жүйесі. Басқару есебінің мәнін сипаттаған кезде оның маңызды ерекшелігін атап кеткен жөн, ол басқару есебі басқару процесін есептік процеспен байланыстыруы.

Барлық бухгалтерлік есеп басқарудың негізгі функциясы ретінде басқару есебі болып саналады. Бірақ ағылшын тіліндегі әдебиетте басқару есебі деп бухгалтерлік есептің өндіріс шығындарын көрсету және бақылаумен байланысты бөлігін қарайды. Басшылар есепшілердің өндірістік - шаруашылық қызметінің нәтижелерін қалай шығаратының білгілірі келеді. Одан басқа, басшылардың шешім қабылдауы көбіне есептік ақпаратқа тікелей тәуелді. Басқару есебі кәсіпорынның экономикалық, технологиялық, инновациялық және құрылымдық басқаруын қажетті ақпаратпен қамтамасыз етеді. Ол кәсіпорынның құрылымдық басшыларына басқару шешімдерін қабылдау мақсатында ақпаратты қалыптастырады. Басқару есебінің мазмұны басқару мақсаттарымен анықталады, ол әкімшілік шешімімен ішкі бөлімшелер басшыларының алдына қойған мақсаттары мен қызығушылықтарына байланысты өзгертілуі мүмкін.

Басқару есебінің негізгі бөлімдерінің бірі шығындарды есептеу және өнімнің өзіндік құнын табу, басқару шешімдерін қабылдау үшін ақпараттық негіз болады, атап айтсақ: қандай өнімді өндіруді жалғастыру немесе тоқтату керек; құрастырушы бөлшектердің қайсысын өндіру керек немесе сатып алғаны дұрыс; өнімге қандай баға қою керек; жаңа жабдық сатып алу керек пе; өндіріс технологиясы мен ұйымдастыруын өзгерту керек пе.

Басқару есебінің жүйесіндегі ақпарат менеджерлер үшін ұйымның ішінде дұрыс шешім қабылдауға көмектесу мақсатымен дайындалады, ал сол кезде қаржылық есеп бұл кәсіпорыннан басқа ақпарат пайдаланушыларға мәлімет дайындауға бағытталған. Қаржылық есеп пайданы анықтау үшін шығындарды кірістермен салыстыруды көздейді. Өндірілген өнімнің өзіндік құнын бағалау кезінде, егер ол көп түрін шығаратын болса немесе бірнеше түрлі жұмыс атқаратын болса әр орындалған жұмыстың құнын есептеу қажет. Сонда қаржылық есепті құрастыру үшін қажетті ақпарат дайындалады. Өндірістік есеп жүйесі атқарылған жұмыстардың құны туралы, өнім босалқыларын бағалау және пайданы анықтау үшін ақпарат дайындау және беру үшін құрылған.

Басқару есебі мен өндірістік есепті ұйымдастыру проблемаларын зерттеу нәтижесінде біз келесілерді анықтадық: басқару есебінің мәліметтері өндірістің қазіргі дамуы мен бәсекелестіктің өсу талаптарын қанағаттандырмайды; басқару есебінің практикасы қаржылық есеппен ішкі есеп берудің мәліметтерін дайындаудағы көмекші құрал тәрізді және кәсіпорын бизнесіне еш көңіл бөлмейді.

Көрсетілген проблемалар терең теориялық зерттеу жүргізуді талап ететін кең аймақты білдіреді. Осыған байланысты таңдалған тақырыптың проблемаларын түсіндіру және белгілі бір көзқарасты қалыптастыру өзекті мәселе.

Проблеманың зерттелу деңгейі. Өндіріс шығындарының есебі және өнімнің (жұмыстың, қызметтің) өзіндік құнын есептеу проблемалары отандық және ТМД мемлекеттері ғалымдарының назарынан әрдайым түскен емес. Бұларды зерттеуге мынадай белгілі ғалымдардың жұмыстары арналған, ол И. А. Басманов, П. С. Безруких, Р. Я. Вейцман, М. Х. Жебрак, В. Б. Ивашкевич, А. Ш. Маргулиес, А. С. Наринский, П. П. Новиченко, В. Ф. Палий, С. А. Стуков, А. Д. Трусов, Н. Г. Чумаченко және ҚР ғалымдары К. К. Кеулимжаев, С. С. Сатубалдин, М. С. Ержанов, К. Т. Тайгашинова, Г. К. Тулешова, Ф. С. Сейдахметова, С. Д. Тажибаев және т. б.

Зерттеудің мақсаты мен мәселелері. Диссертациялық жұмыстың мақсаты химия өнеркәсібі кәсіпорындағы өндірістік есеп пен өндіріс шығындарын бюджеттендіруді ұйымдастыруға теориялық және практикалық жолдарының теориялық және практикалық тұжырымдамасын дайындау.

Диссертациялық зерттеудің мәселелері келесідей:

ҚР өндірістік есепті дамытудың теориялық негіздерін анықтау;
химия өнеркәсібі кәсіпорындарындағы өндіріс шығындары есебінің жағдайын зерттеу негізінде зерттелген кәсіпорында өндірістік есепті ұйымдастыру;
химия өнеркәсібіне қатысты шығындар жіктемесін ұсыну;
жауапкершілік орталықтары бойынша есепті дамыту жөнінде ұсыныстар келтіру;
ішкі бақылауды және шығындарды бюджеттендіру кезеңдерін белгілеу.

Зерттеу объектісі - химия өнеркәсібі кәсіпорындары, атап айтқанда «Казфосфат» ЖШС-нің Тараз филиалы «Минералды тыңайтқыштар» зауыты (Тараз қ. ) .

Қорғауға шығарылатын негізгі ережелері келесідей:

өндірістік есептің маңызы туралы теориялық аспектілері анықталды;
өндірістік есептің проблемалары мен перспективалары негізделді;
кәсіпорынның басқару құрылымына байланысты жауапкершілік орталықтары бойынша есепті дамыту жөнінде ұсыныстар берілді;
шығындардың ішкі бақылау бағдарламасы және шығындарды бюджеттендіру кезеңдері анықталды;
химия өнеркәсібі кәсіпорындарында бюджеттендіруді қолдану мүмкіндіктеріне баға берілді.

Диссертациялық зерттеу нәтижелерінің ғылыми жаңалығы. Диссертациялық зерттеуді жүргізу кезінде алынған ең маңызды нәтижелері және олардың ғылыми жаңалығы келесідей:

түрлі шетелдік және отандық ғалым-экономистердің көзқарастарын зерттеу және жалпылау негізінде өндірістік және басқару есебінің теориялық аспектілері дәлденді;
мәліметтерді экономикалық статистикалық өңдеу әдістері негізінде химия кәсіпорындары қызметіне баға берілді;
жауапкершілік орталықтары бойынша есепті дамыту шаралары негізделді;
шығындардың ішкі бақылау бағдарламасы мен кезеңдері құрастырылды;
шығындарды бюджеттендіру және жауапкершілік орталықтары бойынша басқару құрылымы ның схемасы ұсынылды;
өндірістік есепті ұйымдастыру үшін шаралар мен ынта негізделді.

Диссертациялық зерттеудің теориялық және әдістемелік негізі ретінде есеп және есеп берудің нормативтік - құқықтық базасы, КЕХС және ҚЕҰС, есеп және есеп беру бойынша ҚР және ТМД белгілі ғалымдардың жұмыстары, монографиялар, отандық және шетелдік ғалымдардың ғылыми - практикалық конференциялардың материалдары.

Өндіріс шығындарының есебі және өнімнің өзіндік құнын зерттеу жүйелі - құрылымдық талдау принциптерінде қалыптасты, мәліметтерді экономикалық - статистикалық өңдеу әдістері негізінде, салыстыру, жалпылау, ғылыми талдау және синтез (біріктіру) негізінде жургізілді.

Ақпараттық негіз ретінде статистика жөнінде ҚР агенттігінің материалдары, жыл сайынғы ҚЕХС, ҚЕҰС материалдары, кәсіпорынның есеп берулері алынды.

Ғылыми - практикалық маңыздылық осы жұмыстың ұсыныстары жауапкершілік орталықтары бойынша шығын есебін және шығындарды бюджеттендіруді дамыту үшін пайдалануға болады.

Зерттеу нәтижелерін жариялау. Диссертация тақырыбы бойынша мақала жарияланды (ТарМУ хабаршысы), көлемі 0, 6 п. б.

Жұмыстың құрылымы және көлемі. Диссертациялық жұмыс кіріспеден, үш тараудан, қорытындыдан және пайдаланылған деректер тізімнен тұрады. Жұмыста 15 кесте, 10 сурет және тіркемелер бар.

1. ӨНДІРІСТІК ЕСЕПТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ ЖӘНЕ ПРАКТИКАЛЫҚ ҚАЖЕТТІЛІГІ

1. 1. Өндірістік есеп және оның ұйым басқаруындағы рөлі

Бухгалтерлік есеп ХХ ғ. ортасына қарай тек құжаттарды сақтайтын, шоттарды жүргізу формасы болып қала бермеді. Есептеу техникасы, персоналды компьютерлер пайда болғаннан бері бухгалтерлік қызметтің мүмкіндіктері кеңейтілді, ол енді тек есеппен ғана айналыспай, кәсіпорын қызметін жоспарлауға, басқару шешімдерін қабылдауға және оны орындауын бақылауға қатысады.

Қазіргі жүз жылдықтың 40-шы жылдарын, есептің жаңа түрін басқару есебінің қалыптасу және даму кезеңіне жатқызуға болады. Бұл өндірістік шығындар көлемінің ұлғаюымен, әлемдік шаруашылық шеңберінде бәсекелестіктің күрделенуімен, жаңа жоспарлау әдістерінің пайда болуымен және экономикалық-математикалық модельдерді құрастыруға негізделген өндірістік қызметті талдауға байланысты.

Басқару есебінің мәнін анықтау туралы түрлі көз қарастар бар. Экономикалық әдебиетке және тәжірибеге «басқару есебі» термині 50-ші жылдары енді.

Батыстық жіктемеге сәйкес, бухгалтерлік есеп өзінің дамуында бес кезеңнен өтті [1, 12 бет] :

саудалық (1880 ж. дейін)
кәсіпкерлік (1800-1900ж. ж)
ұйымдастырушылық (1950-1975 ж. ж)
стратегиялық (1975 ж. бастап қазірге дейін)

Біздің пікірімізше Қазақстан Республикасы үшін, реформалау кезеңін ерекше көрсету керек (1995 ж. бастап қазірге дейін) .

Әлеуметтік тәжрибедегі есептік жүйелердің даму кезеңдерінің түрлі негіздері, В. И. Ткач және М. В. Ткачтың «Маждународная система учета и отчетности» [1, 28-29бет] монографиясында келтірілген.

Авторлар халықаралық есеп жүйелерінің даму кезеңдерінде оптимизациялық (икемдік) кезеңді ерекше атайды (1950-1975 ж. ж. ), оның негізгі сипаты ретінде маржиналды бухгалтерияның қалыптасуын келтіреді, яғни «директ-кост» жүйесіне негізделген қаржылық нәтижелерінің бірін маржиналды табыс көрсеткіші есептейтін - бухгалтерия. Батыстағы есептің даму кезеңдерінің қазіргі кезі есептің, талдаудың, бақылаудың және басқару шешімдерін қабылдау процестерін кәсіпорынды басқарудың бірегей жүйесін интеграциялау болып табылады, ол бірінші кезекте компьютерлік техниканы қолдануға және кәсіпорынның экономикалық және қаржылық дамуы үшін, стратегиялық мақсатты таңдауға бағдарлайды.

Р. Энтони және Дж. Рис [2, 11бет] басқару есебі - бұл бір кәсіпорын шеңберіндегі процесс, ол басқару аппаратын ақпаратпен қамтамасыз етеді, оны жоспарлау, басқару және қызметіне бақылау жүргізу үшін пайдаланылады. Бұл процесс басқару аппаратына өз функцияларын орындау үшін қажет ақпаратты қабылдауды, өлшеуді, жинауды, дайындауды, өндіруді, талдауды қамтиды.

Басқару есебі - өндірістік операцияларын қамтып, қаржы есебін кеңейтеді. Фирма басшылығына ұсынылған басқару есебінің мәліметтеріне, қаржылық есеп беруге қойылған талаптардан мүлдем басқа талаптар қойылады. Қаржылық есеп берудің мәліметтері сыртқы ақпарат пайдаланушы инвесторлар, кредиторлар, басқада тұлғаларға ұсынылса, басқару есебі - басқаруды ұйымдастыру үшін ақпарат жүйесі. Басқару есебінің мәнін сипаттау кезінде оның маңызды ерекшеліктерін атап кету керек. Ол - басқару есебі басқару процесін есептік процеспен байланыстыруы.

Палий В. Ф «Основы калькулирования» [3] жұмысында өндірістік шығындарды қалыптастыру кезіндегі ішкі бақылауды қатаң тәртіпке келтіру керектігі басқа әдістердің пайда болуына әкеледі, ол өндірістік шығындарды «икемді сметалар» шығындарды есепке алу және бақылау, өндірістік есепті шығын орталықтары және жауапкершілік орталықтары бойынша жүргізу. Капиталистік кәсіпорындарда, өндірістік есептіктің бағыты өндіріс барысында шығындарға оперативті бақылау жүргізу еді, ал 50-ші жылдары ол бірте-бірте басқару есебімен алмастырылады.

Бұл анықтамалардың мазмұны өзгеруінің негізі сметалардан оперативті түрде ауытқуды анықтауға бағыттал уынды және өндіріс шығындарына жүйелі түрде талдау жүргізуде, өзіндік құнды бағалау негізінде түрлі басқару шешімдерін қарастыруда болды.

Кейіннен жазылған жұмыстарда, әсіресе Палий В. Ф., Вандар Вил «Управленческий учет» [4] деген жұмысында, «Басқару есебі кәсіпкерлік сферада рационалды шешім қабылдау процесіне көмектесу керек»-дейді.

Академик Н. Г. Чумаченко атап өткендей, батыс мемлекеттерінде өнімнің өзіндік құнын анықтау кезеңі бірте-бірте нақты өзіндік құнды дәл есептеп шығудан бас тартып, өнімнің калькуляциясының рөлі шектеліп, өндіріс шығындарын басқаруды ауытқулар арқылы жүргізуге ауысуын, шығындардың идиалды стандарттары бойынша өзіндік құнға болжау жасауға, маржиналды табысты бағалауға және өдіріс көлемінің қауіпті нүктесін анықтауға өтуін көрсетеді [3, 57бет] .

Мюллер Г., Гернон Х., Миик Г. «Учет: международная перспектива» [5] жұмысында келесідей жайларды атайды, ол батыста есептің әдістемелік және ұйымдастырушылық түрі «қаржы» және «басқару есебі» деп бөлінуі. Қаржылық есеп - түрлі заңды және жеке тұлғаларға есептік ақпаратты дайындау процесін көрсетеді. Сонымен қатар кәсіпорын тарапынан сыртқы ақпарат пайдаланушы болып саналатын менеджерлер, инвесторлар, кредиторлар, қаржы органдары және басқалар қаралады. Басқару есебі - кейде «өндірістік» немесе «шығындардың есебі» деп аталып, өз кезегінде менеджерлерге ағымды өндірістік - коммерциялық қызметті жоспарлау және бағалау үшін қажетті ақпарат дайындау процесін көрсетеді.

Біздің ойымызша, басқару есебі - бұл кәсіпорын басшыларына, мамандарына басқару шешімдерін қабылдау үшін қажет есеп, ол өндіріс жағдайларының өзгеруіне оперативті әсер тигізеді және оның мәліметтері коммерциялық құпия болып табылады.

Басқару есебі үшін, ақпарат көздері ретінде кәсіпорынның есептік жүйесінің мәліметтерінен басқа, материалдардың, ресурстардың шығын мөлшері, техникалық қалдықтар нарық жағдайы жөніндегі зерттеулер, зертеу жұмыстарының есептері, кәсіпорынның қазіргі жағдайында олардың нәтижелерін пайдалану мүмкіндіктері, шаруашылық келісім - шарттарының жайлары орындалмағанда, өтелетін айып-пұл санкцияларының мөлшері туралы мәліметтер пайдаланылады және т. б.

Сондықтан басқару есебін - ішкі есеп деп атауға болады. Басқару есебінің объектілері ретінде жауапкершілік орталықтары, қызмет және бұйымдар бойынша шығын орталықтары болады. Оларға кәсіпорынның өзін, жекеленген цехтарды, учаскілерді, бөлімдерді жатқызуға болады.

Басқару есебіндегі есептеулер ең алдымен ұйым ішіндегі бөлімшелерге бағытталған және бастапқы мәліметтер, өткен мерзімдегі материалды талдауға, болашақтағы болжамдық бағамдарға негізделген.

Басқару есебінің мақсаты - өткен жағдайларды талдау негізінде болашаққа ұсыныстар дайындау. Басқару есебінің нәтижелері екінші түрде ұсынылуы мүмкін, міндетті формалар, бланктері жоқ.

Николаева О., Шишкова Т. [6] басқару есебінің анықтамасында, ерекше назарды бұл бухгалтерлік есептің бөлімше жүйесіне аударады, оның ішіне қаржылық есепті қосады. Бірақ, әрқайсысының өз мақсаттары мен міндеттері бар. Басқару есебінің мақсаты - ғылыми негізделген басқару шешімдерін қабылдау үшін менеджерлерді ақпаратпен қамтамасыз ету [54]

Біздің ойымызша, бұл анықтама басқару есебі туралы жеңіл-желпі пікір береді, ол оның терең мағынасын қозғамайды, атап айтқанда, басқару есебі мен өндірістік есептің арақатынасын.

Бірнеше авторлар, оның ішінде Карминский А. М., Оленев Н. И., Примак А. Т., Фалько С. Г. [7] өз назарларын шығындар, пайда және түрлі өнім, қызмет, клиеттердің рентабельдік көрсеткіштеріне аударады.

Басқару есебінің мақсаттары мен мәселелерін айқындау қажеттілігін өзекті проблема ретінде қарастыруды Власова Л. және Чебоксарова Т. [8, 21бет] ұсынады.

Сондықтан, біз басқару есебі - бұл өз кәсіпорынының қызметі туралы түрлі көзқарасын қалыптастыру үшін, ақпарат жиынтығы деп санаймыз. Басқару есебі туралы түрлі көзқарастың жалпы сипаттары ретінде келесілер болуы мүмкін:өзінің есеп объектілері болуы, мысалы: жоспарлы көрсеткіштер, нақты мерзімге жақын уақытта талдау жүргізу, қарастыратын жағдайларға әлі болмағандарды қосу және бухгалтерлік құжаттарды әлі көрініс таппағандарды да қосу [8, 22бет] .

Басқару есебіне өтудің қажетті жағдайы ретінде қаржылық және өндірістік көрсеткіштер бойынша жоспарлы және нақты ақпараттық толық және дұрыс болуы болып табылады. Басқару есебі нақты және болжамдық көрсеткіштерін талдау мүмкіндіктеріне негізделуі тиіс, олар түрлі көлемдер, есептеу варианттары бойынша келтіріліп, соңында оптималды шешім қабылдауға әкелуі тиіс.

Л. Власованың пікірінше, басқару есебі бухгалтерлік есеппен тығыз араласады, бірақ шеңбері кеңірек және кәсіпорын спецификасы мен басшылықтың ішкі талаптарымен ғана реттеледі.

Бухгалтерлік есептің басқару есебіне дейін кеңейтілуінің маңызды факторы ретінде, тек қаржылық емес өндірістік көрсеткіштерімен жұмыс орындау мүмкіндігі пайда болуы қаралады.

А. Гершун [8, 22бет] түрлі көзқарастарды жүйеге келтіруге талпыныс жасады. Оның пікірінше, қазіргі кезде бухгалтерлік есепті үш құрамдық бөлікке бөлу жолы бар дейді:

1. Қаржылық (бухгалтерлік) есеп сыртқы ақпарат пайдаланушылар үшін жүргізіледі, оларға банк, биржа, инвесторлар, салық органдары, басқада қаржы ұйымдары жатады. Әдетте, қаржылық есеп сыртқы тәуелсіз институттармен, ғылыммен, экономикамен реттеледі. Оны кәсіпорынды басқару үшін қаржыгерлер де пайдаланады.

2. Басқару есебі - ішкі ақпарат пайдаланушыларға қажет және солардың өзі реттейді, ешқандай стандарттар жоқ.

3. Салық есебі - бұл есеп фискалды органдар құзырында жүргізіледі және мемлекетпен реттеледі.

Бұл үш түрлі есеп бірегей шаруашылық операциядан шығады, бірақ есептің объектілерін түрлі етіп көрсетеді.

Басқару есебі мен бухгалтерлік есеп бір-бірімен тығыз байланыста және олардың ажыратылуы концептуалды тәрізді. Олардың негізі бір - есептің мәліметтері. С. Николаева салық есебі мен бухгалтерлік есепті ақпаратты жинау және нақтылау жүйесі ретінде қарауға болады дейді, ал басқару есебі - тіркелген ақпараттың көмегімен шешім қабылдаудың негізі .

Ульянов И. П., Попова Л. В. [9. ] басқару есебі тек кәсіпорын менеджерлері үшін қажет ақпаратты қамтиды. Бұл авторлар өндірістік есеп тек кәсіпорын ішінде пайдалануға арналған ақпаратты қамтиды, ал басқару есебі бұл функциялардың шеңберінен шығады. Басқару есебіне сандық бағалау, тек теңгемен немесе заттай өлшемдер (дана, килограмм, метр) емес басқада көрсеткіштерді талдауға мүмкіндігі бар басқада өлшемдер қолданылады, мысалы: норма-сағат, адам-күн. Басқару есебінің негізгі бағыты кәсіпорын басшылығына және жекеленген қызмет менеджерлеріне өндіріс туралы объективті, нақты ақпарат беру, оның тиімділігін жоғарылатуға резервтер табуға көмектесу, шығындар мен табыстарға талдау жүргізуді қамтамасыз ету болып табылады. Басқару бухгалтериясының ақпараты конфиденциалды және бәсекелестерден сақталады.

Керимов В. Э. [10. ] экономиканың қазіргі кезеңдегі дамуының маңызды мәселесі жоспарлау, есепке алу, бағалау, өзіндік құнды анықтау, талдау және бақылаудың бірегей принциптері негізінде өндірісті басқару жүйесін дамыту болатынына назар аударады. Бұл жағдайда басқару есебінің рөлі өсіп, кәсіпорынның өндірістік - шаруашылық қызметінің тиімділігін жоғарылатуда барлық резервтерді жұмылдырудың қажетті құралы бола алады.

С. Колесников [8. ] өз жұмыстарында басқару есебіне анықтама беруде, түрлі бағыттар бар екенін айтады, ол «басқару есебі» деген орысша термині европалық «контролинг» терминіне және ағылшын «management accounting» түсінігіне ұқсас дейді. Бұл екі термин толығымен эквивалентті емес және «басқару есебі» терминін түсінудегі екі бағытты сипаттайды.

Бірінші термин - басқару есебін өнім өндіруге жұмсалған шығындар туралы ақпаратты жинау және өңдеу жүйесі ретінде қарастырады, бұл «контролинг» терминіне жақын, бұл кезде ең көп назар осындай ақпараттың нормативтік тәрізіне бөлінеді және оның кәсіпорынның сыртқы есептемесін құрастыруға бағыттайды.

Екінші термин - кез-келген есептік қызметін негізгі мақсатынан шығады - ол кәсіпорынның басқару персоналын шешім қабылдау үшін, уақытылы және толық ақпаратпен қамтамасыз ету. Бұл үшін есеп технологиясының кәсіпорынды және оның құрылымдарын басқару технологиясымен тығыз үзілмейтін байланыс керек.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.