Интернет технологияға шолу

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 87 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

Кіріспе. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1 Интернет технологияға шолу. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
. . . . . . . . . . .
1.1 Қазіргі замандағы web-технологияның маңыздылығы . . . . . . . . 14
. . .
1.2 Web-технология арқылы ақпараттандыру.. . . . . . . . . . . . . .15
. . . . . . . .
1.3 Сайт құру технологиясы. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .17
. . . . . . . . . . . . . . .
1.3.1WWW технологиясы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17
. . . . . . . . . . . . . . .
1.3.2“Клиент-сервер” технологиясы. . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
. . . . . . . . . . . . .
1.4 Есептің қойылымы. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
. . . . . . . . . . . . . . . .
2 “Ателье қызметі” web-сайтын құру үшін тілдерді таңдау. . . . . .20
. . .
2.1 HTML тілі. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2 PHP тілі. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3 Қосымшаның функционалды құрылымын құру. . . . . . . . . . . . . 44
. . . .
2.4 Әр қолданушы үшін навигациялық сұлба құру. . . . . . . . . . . .45
. . . . . .
2.5 Web-серверлер. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45
. . . . . . . .. . . . . . . . . . .
2.5.1Netscape web-серверлері. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46
. . . . . . . . . . . . . . . .
2.5.2Denwer web-сервері. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46
2.6 . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Denwer орнату.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Сайт жүйесі үшін негізгі модулдерді құру . . . . . . . . . . . .51
. . . . . . . . .
2.6.1Мәзір молдулі.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.6.2Мақалалар модулі. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.6.3Файлдар бөлімі. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.6.4Сервис бөлімі. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .65
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.6.5Фирма туралы бөлімі . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .65
. . . . . . . . . . . . . . . .
2.6.6Контакты бөлімі. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.6.7Администратор бөлімі. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . .66
. . . . . . . . . . . . . . . .
3.3 Сайтты іске қосу. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4 Программаның баяндалуы. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
. . . . . . . . . . . . . .
3.4.1Жалпы мағлұматтар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
. . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4.2Функционалды тағайындалуы. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .67
. . . . . . . . . . . .
3.4.3Логикалық құрылымының баяндалуы. . . . . . . . . . . . . . . . .68
. . . . . . . .
3.4.4Шақыру және жүктеу. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . 68
. . . . . . . . . . . . . . . .
3.4.5Қажетті техникалық жабдықтар . . . . . . . . . . . . . . . . .69
. . . . . . . . . . . .
3.4.6Кіріс мәліметтер. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4.7Шығыс мәліметтер. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .69
. . . . . . . . . . . . . . . .
Қорытынды . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
. . . . . . . . .. . . . . . . . . . .
Пайдаланылған әдебиет тізімі . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
. . . . . . . . . . . . . .
Қосымша . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

КІРІСПЕ

Функционалды-ақпараттық сайт негізіндегі web-портал бизнестің дамуына
айрықша әсер етеді. Интерактивті web-қосымшаның көмегімен компанияға өзінің
функцияларын іске асыруына мүмкіндік беретін маркетингтің мәселелері
шешіледі. Функционалды қосымшалар маңызды сұрақтарды қамтиды, мысалы
клиенттермен жұмыс жасауға және компанияның өзін басқаруға көп көмегін
тигізеді. Қазіргі кезде әр фирма ережеге сәйкес, интернет әлемінде өзінің
өкілдігін жариялайды. Егер осыған дейін сайтта тек статистикалық,
ақпараттық контент көрініс тапса, онда қазір web-қосымша потенциалды
клиенттермен кез-келген сұрақтар бойынша байланыса алады. Қарастырып
отырған қосымшаға сәйкес, мысалға алып қарайтын болсақ, потенциалды клиент
ретінде интернет арқылы турларға, билеттерге, қонақ үйлерге және т.с.с.
тапсырыс беру мүмкіндігі жатады.

Интернет өте тез дамып келеді. Желіге арналған көптеген ақпарат
көздері бар, кітаптар шығып жатыр. Сол себепті ол техникадан алыс
облыстарда да қарқынды дамып отыр. Интернет интеллектуалдарға арналған
ойыншықтан қызықты және әр түрлі мәліметтер көзіне айналып отыр.

Ақпараттық-коммуникациялық ауқымды процестер өте тез динамикалық
дамуда және олардың мүмкіншілігі қоғамда да, экономикада да масштабты түрде
қолданысқа түсуде. Бұдан екі-үш жыл бұрын Интернет тек үлкен кітапхана
ретінде қарастырылды да, оның негізгі функциясы ақпаратты табу болып келді.
Қазіргі коммуникациялық этап кезінде Интернет желісінің негізгі
қызметінің түрі ол – қажетті партнерлар табу және олармен тұрақты байланыс
орнату болып табылады. Соңғы зерттеулер нәтижелері бойынша Интернет
технологиялар пайда әкелуі мүмкін және экономикалық тиімді болып саналады.

Дүние жүзінде өте көп ақпарат әр түрлі сұрақтар бойынша жиналуда.
Сондықтан да Интернет коммерция мәселесі бүгінде өзекті мәселе болып
саналады.

Ателье адамды қоршайтын ортаның барлық аспектілерін біріктіре отырып,
адамға ыңғайлы ортаны жасайды.

Ателье қызметі бизнесінде жеке сайттың болуы қажет. Себебі, тұтынушы
сол сайтқа кіре отырып, оған қажетті мәліметтерді алады.

Қазіргі таңда интернет торабындағы бизнес - бұл барша адамдарға
сенімді және пайдалы табыс көзі болып табылады. Интернет-бұл тек үлкен
ақпарат көзі ғана емес, сонымен бірге, бастысы бизнестің қайнар көзі
болады.

1 Интернет технологияға шолу

Интернеттің пайда болуымен қазіргі заман технологиялары дамып келеді.
Мысалы, интернет-дүкендерді алсақ, егер 5-10 жыл бұрын бір қажетті затты
алу керек болса, тұтынушы үйден шығып дүкенге бару керек еді. ХХІ ғасырда
web-технологиялардың дамуымен жағдай өзгерді. Енді бір затты сатып алу үшін
тұтынушының үйден шығып дүкенге баруы керек емес. Ол интернетке кіріп,
қажетті интернет-дүкеннің адресін браузерде теріп, өзіне қажетті затты
сатып алады. Және де сатып алынған зат қағаз ақшамен төленбейді. Оған да
бір маңызды себеп бар. Интернеттің дамуы басқа салаларға да әсер етті.
Сатып алынған заттың бағасы банктік карточкамен не болмаса web-money арқылы
төленеді. Бұл интернеттің дамуының бір ғана мысалы. Себебі, интернетті тек
қана коммерциялық ресурстар ғана емес, тұтынушыларға қызмет көрсету
салалары да дамыды.

Бүгінгі таңдағы ақпараттық технологиялардағы төңкеріс бизнесті жүргізу
жайындағы барлық дәстүрлі көзқарастарды өзгертуде. Электронды коммерция
әдеттегі бәсекелестіктегі мүмкіндіктерді теңестіреді, яғни үлкен және
кішігірім компанияларға бір деңгейдегі сапа, баға және өнім түрлерінен
сайысқа түсуге мүмкіндік береді. Жергілікті газетте жарнама беру бағасымен
теңдей бола отырып, ол сауда ұжымдарына дүниежүзлік нарыққа қол жеткізуге
мүмкіндік береді, бұл кішігірім компаниялар үшін кейде жалғыз мүмкіндік.

Web сайт арқылы сіз өзіңіздің компанияңызға жақсы жарнама жасай аласыз.
Тағы бір мүмкіншілігі: сіздің офисіңіз теңіздің арғы бойында болса да,
барлық ақпаратты сіз Интернет арқылы, яғни Web арқылы ала аласыз.

Интернет келесідегідей мүмкіндіктер береді:

а) негізгі: ауқымды түрде қарастырсақ, 50 миллиондай адам World Wide
Web-ке кіру мүмкіндігі бар;

ә) желі: сіздің немесе кіші компанияңыздың электронды беті немесе сайты
болса, онда әрбір клиент тышқан арқылы ғана сіз туралы барлық ақпаратты ала
алады;

б) жарнама жасау мүмкіндігі: сіз барлық мәліметті енгізбей-ақ, тек
компанияның телефонын немесе каталогын қойсаңыз да үлкен пайда әкеледі;

в) дәстүрлі жарнаманы көбейту, әрбір визит карточкісіне немесе
журналдардағы жарнаманың соңына телефоннан және адрестен кейін өзіңіздің
электронды адресіңізді енгізсеңіз қандай пайда болады.

Сіз әрбір сұраққа жауап бермей, клиенттер сіздің компанияңыз туралы
интернеттен біле береді, қажет кезде электронды поштамен хат жазады:

а) клиенттік сервис: сіз клиентке не қажет екенін әрқашан сауалнама,
дауыс беру және т.б. қызметтер арқылы біле аласыз;

ә) ашық ақпарат;

б) халықаралық сауда жүйесін ұйымдастыру.

Web сайт арқылы сіз өзіңіздің компанияңызға жақсы жарнама жасай аласыз.
Тағы бір мүмкіншілігі: сіздің офисіңіз теңіздің арғы бойында болса да,
барлық ақпаратты сіз Интернет арқылы, яғни Web арқылы ала аласыз.
Жаңа өнім мен сервисті тестілеу саудасы.

Жаңа тауар мен сервисті жарнамалау өте қымбатқа түседі. Әсіресе
көптеген компаниялар оларды танымайынша шығын каталог үшін және т.б.
кетеді. Ал Web-те жаңа тауарды немесе сервисті жарнамалау әр бетті
жаңартқан сайын өзгеріп отырады, ауқымды түрде болады. Интернет арқылы сіз
тауардың өтімділігі туралы хабарды лезде аласыз. Олар:

1) жоғары демографиялық нарыққа қол жеткізу;
2) мамандандырылған нарыққа қол жеткізу;
3) сіздің негізгі клиенттеріңіз сізді табуы өте тез болады;
4) күніне 24 сағат, жетісіне 7 күн кіруге болады;
5) сату көбейеді.
Java Script және VB Script сценарий тілдері болып табылады. JavaScript
және VB Script тілдерінде жазылған сценарийлер пайдаланушы жағында қалай
қолданылады, сол сияқты Web серверде қолданылады. Клиенттік сценарий
браузер терезесінде пайдаланушымен жүктелетін HTML (немесе DHTML)
құжаттармен тұрғызылған. Бұл браузермен орындалатын интерпретацияланған
программалар статикалық HTML құжаттарды қайтадан қалпына келтіру мүмкіндігі
бар. Осы құжаттардың арасында орнатылған әртүрлі объектілерді
байланыстырады. Серверлік сценарий серверде орындалады және пайдаланушымен
келетін HTML құжаттарды динамикалық қалыптастыру үшін қажет.

Өкінішке орай, қолданушылардың сценарийлері түрлі браузерлерде әр
түрлі жұмыс істейді. Сондықтан да онымен жұмыс істей алу үшін арнайы
шараларды қолдану керек. Серверлік сценарийлер ешқандай мәселелерді
тудырмайды, себебі бұлардың барлығы компьютердің Web серверінде орындалады.

Active Server Pages (ASP) активті парақтары.

ASP активті сервелік парағының технологиясы Microsoft Internet
Information Server қорында Web қосымша құру үшін негізгі кілті болып
табылады.

Microsoft Internet Information Server қорында Web қосымша asp. атты
кеңейтілумен мәтіндік файл жиынтығына негізделген. Біріншіден, бұл
JavaScript немесе VB Script тұрғызылған HTML құжаттары. Осы сценарийлер
мәліметтер базасына қатынауды немесе басқа активті объектілерге қатынауды
жүзеге асырады.

Active Х Data Object (ADO) технологиясының мәліметтер базасымен
тікелей байланысы бар. ADO сервері мен ASP сценарийлері мәліметтер базасына
жүгінеді. ADO мәліметтер базасына қарапайым обьектілердің және әдістердің
қатынай алуына мүмкіндік береді. ADO обьектілері тек сценарийлерден ғана
емес, қарапайым Windows қосымшаларынан, Web серверінің CGI және ISAPТ
кеңейтулері, сол сияқты Active Х басқа обьектілерінен шақырылады.

DB Library, ODBC және ОLE DB интерфейстері.

Дәстүрлі программалау тілінде жазылған қосымшалар мәліметтер базасына
DB Library қолданбалы мәліметтер базасы интерфейсі арқылы немесе ODBS
интерфейсі арқылы қатынай алады. Бұл жерде қатынау бағдарламалық
интерфейстің тиісті функциялары арқылы орындалады. OLE DB интерфейсі, ол
СOM компоненттік объектілерінің моделіне негізделген.

Аталған интерфейстер серверлер сценарилеріне қатынай алмайды,
сондықтанда оларды тек Web серверінің CGI және ISAPT кеңейтулерінде
пайдалануға болады. Web серверлері арнайы бағдарламаларды құрайды. Web
серверін кеңейту қолданушыдан мәліметтерді қабылдап алып жаңа HTML
құжаттарын динамикалық түрде қайтадан жіберуге болады. Web ақпараттармен
қоса HTML түрде жіберуге болады.

Java Script және VB Script сценарилері сияқты, Active Х басқару
элементтерін серверде жағында қалай пайдаланса, клиент жағында да солай
пайдалану керек. Негізінен олар пайдаланушы компьютерінде немесе серверде
жұмыс істейтін DLL динамикалық компоновкасының кітапханасы болып табылады.

Егер ActiveX басқару элементі клиент жағында жұмыс істесе, онда ол
HTML құжатында тұрғызылады және жеке терезесі болады немесе болмайды.
Желілі компьютерге кіре алу мүмкіндігі болғандықтан Active Х басқару
элементі Web серверіне қандай болсын ақпаратты жібере алады. Active Х
басқару элементінің Web серверінде құрып немесе оны кеңейтуге болады.
Бүгінгі таңда гипермәтінді HTML тілі арнайы ақпараттарға арнап жасалынып,
Интернет желісінде WWW технологиясының негізгі кілті болып саналады.
Гипермәтінді модельдің пайда болуы түрлі ақпаратты ресурстардың болуына
және қажетті ақпаратты қарап шығу механизмін алуға болады.

HTML әртүрлілігі – DHTML белгісінің гипермәтіндік динамикалық тілі.
HTML себебі динамикалық интерактивті парақтарды құруға мүмкіндік береді.

Пайдаланушы компьютерінде Microsoft Internet Explorer браузері
орнатылғандықтан, DHTML қолдану әйгілі браузерлерден ерекшеленеді. Бұл
интражелі және әкімшілік Web қосымша құруға мүмкіндік береді, құрушы
пайдаланушы компьютерінде алдын-ала таңдалған браузерді орната алады.
Қазіргі кездегі өте танымал HTML–гипермәтіндік белгілеулер тілі,
ақпаратты ұйымдастыру үшін құрылған, Интернет желілердің таратылғандардың,
және маңызды құрастырушы WWW технологияның бірі болып табылады. Құжаттың
гипермәтіндік моделін қолданумен әр түрлі ақпараттық ресурстарды ұсыну
тәсілі желіде өте реттелген болды, ал қолданушылар ыңғайлы іздеу механизмін
және керекті ақпаратты көруді алды. HTML- дің оңайлатылған баламасы
ретінде ортақ стандартты белгілеу тілі - SGML (Standart Generalised Markup
Language), 80 жылдарда стандарт ретінде ISO- да бекітілген. Бұл тіл басқа
белгілеу тілдерін құру үшін арналған, олардың атрибуттары мен құжаттың ішкі
құрылымындағы тиімді тэгтер жиынын анықтайды.

Дескрипторларды қолданудың дұрыстығына бақылау арнайы ережелер жиынының
көмегімен жүзеге асады, аталған DTD- сипаттамалар (DTD туралы нақтырақ
келесіде айтамыз), олар құжатты өңдеу кезінде клиенттің бағдарламасымен
қолданылады. Әрбір құжаттар класы үшін өзіндік ережелер жиыны анықталған,
сәйкес белгілеу тілінің грамматикасын сипаттайды. SGML –дің көмегімен
мәліметтер құрылымдары, құжаттармен құрамдас, ақпараттарды ұйымдастыру,
ақпаратты стандартты форматта ұсыну жүзеге асады. Кейбір өзіндік
қиындықтарға байланысты, SGML негізінде басқа тілдерді сипаттау синтаксисі
(оларға қарағанда ең танымалы HTML болып табылады), және көптеген
қосымшалар SGML құжаттармен тікелей жұмыс жасайды. SGML –ден анағұрлым
көбірек жай және ыңғайлы HTML тілі құжат элементін формаға келтіруді
анықтайтын және тэгтердің шектелген жиынынан тұрады, олардың көмегімен
белгілеулер үрдісі жүзеге асады.

HTML нұсқаулары, бірінші кезекте, клиент - программасының экранында
құжаттың мазмұнын шығару үшін арналған басқару үрдістері және осымен
құжаттарды ұсыну тәсілін анықтайды, бірақ оның құрылымын емес.

Деректер қорының гипермәтіндік элементі ретінде, HTML-де сипатталған
мәтіндік файл қолданылады, ол HTTP хаттамасын қолданатын желілерде оңай
беріледі. Бұл өзгешелік, сонымен қатар HTML ашық стандарт пен көптеген
қолданушылар өздерінің құжаттарын формаға келтіру үшін арналған осы тілдің
мүмкіндіктерін қолдана алады, сөзсіз, HTML- дің танымалдылығын өсіруде әсер
етті және бүгінгі таңда оны Web–те ақпаратты ұсынудың басты механизмі
ретінде жасады. Дегенмен, қазіргі заманғы қосымша тек қана клиенттің
экранында ұсынылған мәліметте ғана емес, бірақ механизмде, онда құрамдас
элементтерде сипаттауға, құжаттың құрылымын анықтауға рұқсат береді.

HTML қиын емес командалар жиынынан тұрады және мәтіндік ақпаратты
сипаттауды жақсы орындайды және де оны браузерді көру бағдарламасын экранда
көрсетеді. Бірақ, бейнелеген мәліметтерді форматтау үшін қолданылатын
тэгтермен ешқандай байланысы жоқ, сол үшін талдаушы – программаларда HTML-
дің тэгтерін бізге қажетті құжаттың фрагментін іздеу үшін қолдана алмайды.
HTML-дің тағы да басқа кемшілгінің бірі - оның тэгтерінің жиынының шектеулі
болуы.

DTD-ережелер HTML үшін бекітілген дескриптор жиынынан анықтайды және
сондықтан өңдеуші өзінің жеке, арнайы тэгтерін енгізе алмайды. Дегенмен
соңғы кездері тілдің одан да кеңейтілген түрлері шығуда (бүгінгі күндері
HTML-дің соңғы нұсқалары да шығып үлгерді), бірақ оның стандарттауына деген
ұзақ уақыт және негізгі браузерлерді өндірушілердің арасындағы тұрақты
келіспеушіліктері тілдің тез бейімделуін мүмкін емес етеді, ол арнайы
ақпаратты көрсету үшін қолданылады (мысалы, мультимедиалық, математикалық,
химиялық формула және т.б).

Айтылғандарды қорытындылай келе, ой түйіндеуге болады, HTML қазіргі
кездегі өңдеушілердің толық талабын орындай алмайды. Сол үшін оның орнына
жаңа тілдер ұсынылған, қуатты, икемді және сонымен қатар, ыңғайлы тілдер.

1.1 Қазіргі замандағы web-технологияның маңыздылығы

Осыдан біраз жылдар бұрын компьютер арқылы ақпарат жіберу тек
тәжірбиелі қолданушылар ғана білген болса, қазірде жергілікті және ауқымды
желіні пайдалану компьютердің өзі қандай танымал болса, дәл солай танымал
бола бастаған. Қазіргі таңда компьютер коммуникацияларын пайдалану үшін аса
білімді қажет етпейді. Кез келген қарапайым қолданушыға түсінікті және еш
қиындықсыз интернет желісін пайдалануы веб технологияның жетістігі десе
болады. Себебі интернет желісіндегі ақпараттар белгілі бір технология
негізінде құрылады. Қарапайым тілмен түсіндірсек, кітапханадағы кітаптар
жік-жігімен қалай реттеліп, қол жеткізгенге оңай орналастырыса, интернетте
де дәл солай реттеліп, web порталдар, web сайттар, web парақтар түрінде
келеді.

Web-сайт немесе сайт (ағыл. website, web – өрмек және site – орын) – ол
HTTPHTTPS протоколдары арқылы іске асырылатын және тек бір ғана адреске
бағытталған бір немесе бірнеше web-беттердің жиынтығы. Сайт беттері ортақ
түпкі адреспен, сонымен қатар, әдетте, басты атаумен, логикалық
құрылымымен, авторымен және бет келбетімен біріккен. Барлығына қол жететін
сайттар жиынтығы дүниежүзілік өрмекті құрады.

Web-сайт – ол жарнама орны. Онда мекеме жайлы барлық керекті ақпаратты
(мекеме қызметі, орындалған жұмыстары, байланыс телефондары, реквизиттер
және т.б.) орналастыруға болады.

Сайт тәулік бойы жұмыс істейді және ақпаратты тұтынушыларға ыңғайлы
уақытта жеткізуге мүмкіндік береді.

Сайт адресін барлық жарнамалық материалдарда (визитка немесе билбордта,
әр түрлі анықтамалық кітаптарда және т.б.) орналастыруға болады. Әрдайым
өзгертулер енгізу, жаңалықтарды жаңарту, хабарламалар орнату жылдам және
оңай орындалады. Сонымен қатар, өте аз уақыт, күш және қаражат жұмсалады.

Сайтқа кіруші тұтынушы болып саналады. Тұтынушы санына қарай сайт
мәртебесі артады. Web-сайт арқылы потенциалды тұтынушылар шеңбері кеңейеді.
Тұтынушылар іздеу серверлері арқылы мекеменің қызметтерімен танысып,
хабарласып, нағыз тұтынушыға айналады.

Сайттағы пайдаланушылар интернет арқылы қажетті деректерді көрсетіп,
сұраныс жасау және тапсырыс беруі мүмкін. Сондай қызмет жасау арқылы
пайдаланушылар сайттан керек деректерін тез тауып ала алады.

Web-сайт – пайдаланушылармен қарым-қатынас орнату үшін керек. Сайт
көмегімен пайдаланушыларға жаңалықтарды және т.б. жеткізуге болады. Сонымен
қатар, сайтта Сұрақ-жауап бөлімін құруға болады, онда пайдаланушылар өз
сұрақтарын, ойларын жазады және сол сұрақтарға толық, жоғары
квалификацияланған жауап жазуға болады.

Міне, алда айтылған жағдайларға қарасақ, Web технологияның біздің
өмірімізде алатын орны ерекше. Қандай салада болмасын адамдардың тез және
оңтайлы жұмыс істеуіне көмек береді.

1.2 Web-технология арқылы ақпараттандыру

Ақпарат деп – кейбір байланыс формаларының белгіленуі немесе
материалдық әлемнің белгілі заңдылық класына бағынатын және оның адам
санасындағы бейнесі болатын обьектілердің, үрдістердің, құбылыстардың
тәуелділіктерін айтамыз.

Ақпарат мәліметтерге тәуеділігіне, өздерімен жұмыс істеу әдістеріне
байланысты белгілі бір қасиеттермен сипатталады. Солардың маңызды түрлері
төменде көрсетілген:

- ақпарат қоршаған орта туралы өзі келгенге дейін болмаған жаңа
мәлімдемелер береді;

- ақпарат тасымалдаушыда өзінің белгілер мен сигнал түрінде
берілетініне қарамастан ақпарат материалды емес;

- белгілер мен сигналдар тек оны танып қабылдай алуы үшін ғана ақпарат
жеткізеді;

- ақпарат физикалық тасымалдаушыдан ажырамайды, сонымен қоса белгілі
бір тасымалдаушыға байланысты емес және белгілі бір тілге байланысты емес;

- ақпарат дискреттік, ол хабарлама түрінде берілетін нақты
мәліметтерден тұрады;

- сонымен қатар, ақпарат үзіліссіз, ол жинақталып және біртіндеп
дамиды.

Ақпараттың сапасын көрсететін қасиеттер төмендегідей:

- репрезентативтілігі - таңдау дұрыстығы және берілетін құбылысқа
ақпараттың бара-бар құрылуы осылай аталады;

- мазмұндылығы - хабарламадағы семантикалық ақпарат санының өңделетін
ақпараттың көлемінің қатынасына тең болатын ақпараттың семантикалық көлемі;

- жеткіліктілігі - шешім қабылдау үшін хабарлаушы көрсеткіш жиынтығының
құрамының тығыздығы;

- қол жеткізушілігі - ақпаратты көрсету формасының ыңғайлылығы;

- өзектілігі - ақпараттың сол сәтте қолданудағы құндылық деңгейі;

- құндылығы - нақты мәселелерді шешудегі маңыздылығы;

- түсініктілігі - қолданушының білім деңгейіне ақпараттың мазмұнының
сәйкестігі;

- ықшамдылығы - хабарланатын мәлімдемелердің баяндалуының сығылу
деңгейі.

Технология сөзі – өнер, шеберлік, істей алу дегенді білдіретін
гректің techne сөзінен шыққан, гректің logos сөзі – түсінік, оқу
дегенді білдіреді.

Технология – бұл ғылыми және инженерлік білімнің жиынтығы. Ол өнім
немесе қызмет көрсетуді іске асыратын материалдық, техникалық,
энергетикалық, өндірістің еңбек факторларының жиынтығы.

Ақпараттық технология – бұл ақпаратты сақтау мен өңдеумен айналысатын
адамдардың еңбегін тиімді ұйымдастыру тәсілдерін үйрететін, өзара
байланысқан ғылыми, технологиялық, инженерлік пәндер кешені.

Жалпы, кез-келген ақпараттық технологиялар қажет ақпаратты талап
етілген сапа мен белгіленген тасымалдаушымен жеткізуге бағытталған болып
табылады.

Ақпараттық технологиялар негізгі үш компоненттен тұрады:

- техникалық құралдар кешені - есептеуші, телекоммуникациялық және
техникалық ұйымдастыру;

- бағдарламалық құралдар жүйесі - жалпы (жүйелік) және функционалды
(қолданбалы) бағдарламалық қамтама;

- ұйымдастырушылық - әдістемелік қамтамасыз ету жүйесі.

Жүйе бір мақсатқа жетуге бағытталған бүтін, өзара байланысқан
элементтер жиынтығы. Қоғамның дамуының қазіргі деңгейі жалпы ақпараттанумен
сипатталады, яғни барлық ғылым мен техника салаларына компьютеризация мен
ақпараттық технологиялардың енуімен сипатталады. Осыған байланысты негізгі
мағынасы болып, күнделікті қызметте ақпаратты өңдейтін құралдар мен
әдістеріндің қолдануы болады. Жаңа ақпараттық технологияның әсер етуімен
өндірісте және басқару процестерінде үлкен өзгерістер болып отырады.

World Wide Web – әлемдік компьютерлік торап құрамында алуан түрлі
ақпараттары бар миллиондаған сайттардан тұрады. Адамдар Internet
технологияларын қолдану арқылы сол ақпараттарға қол жеткізеді. WWW
кеңістігенде пайдалану үшін арнайы бағдарламалар – Web техноглогиялары
қолданылады. Web браузердегі бүкіл ақпарат WWW негізгі байт элементтері
болып табылатын Web парақтар түрінде беріледі.

Web-парақтар мультимедия технологиясын қолдағандықтан, өзіне түрлі
ақпараттарды біріктіре алады: мәтін, графика, дыбыс, анимация, бейне. Web-
парақтардың қаншалықты сапалы және әдемі жасалуы көп жағдайда торапқа
байланысты. Қолданушылар тартымды және графикамен, анимациямен
безендірілген, сонымен қоса, жылдам жүктелетін Web-парақтарды қарайды.

WWW технологияларының кең мүмкіндіктері WWW серверінің өсу нәтижесіне
және Internet желісінің өсуінің салдарынан пайда болады. WWW сервер - бар
ақпараттарды сақтайтын, қолданушыларға гипермәтіндік құжаттарға қол
жеткізетін, ауқымды немесе ішкі корпоративті торап. Қолданушы WWW
серверімен қарым-қатынас жасау үшін арнайы бағдарламалық қамтама – браузер
(англ. browser) яғни көру бағдарламасы деп атайтын қамтама қолданады.

WWW-серверінің жұмыс жасау сызбасы келесідей:

1) торапты қолданушы браузер деп аталатын бағдарламалық қамтама пакетін
жібереді. Оның құрамына келесі функциялар кіреді:

а) қажет құжатты алады;

ә) алынған құжатты көрсетеді;

б) қолданушы әрекеттіне жауап қату, жаңа құжаттарға қол жеткізу.

Қолданушының әсер етуімен немесе браузерді жібергеннен кейін, WWW-
cерверімен байланыс орнатады және оған берілген құжатты алу үшін сұраныс
жібереді.

2) WWW-сервер сұраған құжатты іздейді және браузерге нәтижені
қайтарады;

3) браузер құжатты алып, қолданушыға көрсетеді және оның қозғалысын
бақылайды.

1.3 Сайт құру технологиясы

Көпфункционалды интернет - қосымшалары термині қолданысқа бірнеше жыл
бұрын енді, дегенмен оның түсініктемесі:

- сценарийдің алыстатылған тілі;

- X Internet;

- көпфункционалды Web-клиенті;

- көпфункционалды Web-қосымша ретінде белгілі болған.

Интернет өте үлкен көлемді ақпарат көзі, көптеген технологиялар осы
ақпаратты жеткізу жолдарын жақсарту мен Web-те жетілдірілген және қолайлы
әдіспен сақтауға арналады.

Web-қосымшалардың көбінде өңдеудің көп бөлігі серверде жүзеге асады.
Бұл үлкен көлемді ақпарат пен оны өңдеу серверге үлкен күш түсіреді,
сонымен қатар желілік трафикке тәуелділікті жоғарылатады.

Ескі клиент-сервер архитектурасы үлкен, ыңғайлы және функционалды
болған, бірақ Web-дәуірде жоғалды.

Бұның бір себебі біркелкіліктің жоқтығы немесе клиенттік қосымшалардың
стандартталуы.

Енді ешқандай күмәнсіз, жалпылама қабылданған Web-құрал болып браузер
табылады.

Дегенмен, оған интеллектуалды өңдеулердің мүмкіншіліктері жеткіліксіз.
Осының есебіне клиенттің қосымшаларға қолданушылардың ақпаратын жеткізу мен
қарапайым өңдеу жұмыстарын жүргізу міндеті артылған.

Көпфункционалды интернет-қосымшалар браузердің негізінде ең жақсы, тез,
назар аударарлық және аса функционалды қолданбалы қосымшаларды өңдеуге
мүмкіндік береді.

Қолданушы интерфейсімен Web және Интернет деңгейінде байланысатын
өңдеушілер қолданушы интерфейсі деңгейінде жиі тәжірибелер жүргізеді.

Ең аз сыртқы қолдаусыз нәтижелі жұмыс жасауға қабілетті әр түрлі RIA-
құралдарды байқайды.

Көбінесе браузер қалыпты жұмыс істеу үшін модулге, кеңейтуге және
жүктелетін файлға қатысты біршама қолдаулар қажет.

1.3.1 WWW технологиясы

Бұл технология World Wide Web (қысқартылғаны – WWW немесе жай Web) –
Әлемдік тор жүйесін қолдануда негізделеді. Бұл жүйе құралдық ортаның
әртүрлілігін және гипермәтіндік түсініктеме негізіндегі ақпараттың форматын
интегралдау әрекеті болып табылады. Гипермәтін ұғымы белгіленген сөздерді,
сөйлемді немесе тіптен пиктограммаларды сәйкес ақпаратқа осы немесе басқа
құжатқа сілтеме жасауда қолдану деген мағына береді.

WWW-навигаторлар деп аталатын және қолданушыға WWW жүйесінде жұмыс
істеуді қамтамасыз ететін бағдарламалар гипермәтіннің түсініктемесін
желінің түрлі түйіндерінде орналасқан құжаттар арасында байланыс жасай
отырып кеңейтеді.

WWW жүйесінде құжаттар әдетте толық полиграфиялық форматта көрсетіледі
және құрамында графикалық ақпараттар мен фотосуреттер, аудио, видео
файлдарға сілтемелер бар. Осылайша, WWW жүйесі
–гипермәтін+мультимедиа+ақпаратты навигация бөлімдерден тұрады. WWW –
навигаторларға Netscape Navigator және Microsoft Internet Explorer сияқты
кең танымал бағдарламалар жатады. Өздерінің интеграциялау тапсырмаларын
орындай отырып, WWW – навигаторлар тек қана WWW – серверлерінің ақпаратына
ғана емес, басқа да жүйелердің ақпаратына (телеконференция, FTP, Gopher
т.б) рұқсат алуды іске асырады.

WWW технологиясы қолданушылардың мойындауына тез қол жеткізді және
бүгінгі күні заманға лайықты Интернетті қалыптастыратын ең әйгілі
құралдардың қатарына кіреді. 1995 жылы интернетке WWW – серверлердің саны
әр бірнеше айда екі еселеніп отырды, ал оларға арналған жалпы трафик
тұрақты түрде бірінші орынға шықты. Интернетте индексті іздеуді WWW –
сервердің және басқа бірнеше жүйелердің (FTP, Gopher) 90% - ына жуық
орындауға мүмкіндік беретін жүйелер (Yahoo, Lycos т.б) қарқынды дамуда.

WWW – серверді өңдеушілерінің энтузиазмын түсіну өңдеушілерінің
энтузиазмын түсіну оңай. Ақпараттық мәселе қандай болмасын анықтамалық
жүйелер, әр түрлі бағыттағы құжаттарға архив (мысалы, жарнама
материалдарын), мәліметтер базасына, оқыту жүйесіне әдемі интерфейс құру –
осының бәрі WWW – технологиясының негізіне жатады.

1.3.2 “Клиент-сервер” технологиясы

Компьютер эволюциясының нәтижесі ретінде компьютер желісін айтуға
болады. Әрине, бастапқы желілердің жылдамдығы өте аз болды. Желінің
аппараттық бөлігінің дамуымен желілік бағдарламалық қамтама да дамыды.
Замаға сай жаңа желілік технологиялар өңделген болатын. Желі
қолданушылардың ресустарға жылдам қол жеткізуге мүмкіншілік берген
технологиялардың бірі “клиент-сервер” технологиясы.

Егер желіде көп компьютерлер болса, онда “клиент-сервер” технологиясын
пайдаланған өте қолайлы.

Сервер - бұл клиенттерге ортақ ресурсқа қол жеткізуге және сол
ресурстарды басқаруға мүмкіндік беретін комьютер немесе онда орындалатын
бағдарлама.

Клиент-сервер берген ресустарды немесе қызметтік қолданушы.

Клиент-сервер (ағыл. Client-server) – тапсырма немесе торабтық істі
сервистерге анықтайтын есептегіш немесе торабтық архитектура. Қызмет
жеткізуші –сервис, қызметке тапсырыс беруші – клиент деп аталады. Клиент
пен сервер жиі компьютерік торап арқылы әсер ете алады және түрлі
физикалық құрылғы болады, сонымен қатар бағдарламалық қамтама да бола
алады.

Серверлердің рөлі орталықтандырылған қорғанышпен және трафикпен
басқаруды қамтамасыз етеді. Сонымен бірге, клиенттерді ақпараттармен,
қосымшалар және тағы басқа да ресустармен қамтамасыз етеді.

1.5 Есептің қойылымы

Дипломдық жұмыстың мақсаты – ателье қызметінің сайтын құру. Алға қойған
мақсатқа жету үшін келесідей тапсырмаларды орындау қажет:

- қосымшаның функционалды құрылымын жасау;
- қосымшадағы шешілетін есептердің барлығы орындалатындай
программалық қамтаманы таңдау;
- жүйенің программалық модулінің байланысу сұлбасын жасау;
- әртүрлі қолданушылар үшін навигациялық сұлбасын жасау;
- жүйенің негізгі модулінің сұлбасын жасау;
- ақпаратты қорғау әдістерін жасау;
- жүйенің масштабты болуы және жаңарып отыру мүмкіндігі;
- Web-сайттың аз жылдамдықтағы интернетте де іске қосылуын
ұйымдастыру;
- іздеу сервистерін ұйымдастыру.
Жалпы, құрылатын web-қосымша ауқымды жүйелерде оңай функционалдана алуы
керек.

2 “Ателье қызметі” web-сайтын құру үшін тілдерді таңдау

Ательенің қызметіне арналған сайтты құрудағы негізгі критерийлерді
қарап өтейік. Біріншісі, сайтқа бірінші рет кіріп тұрған клиентке
ыңғайлылық. Осы сайтта барлық бөлімдер мен модульдер түсінікті болу керек.
Екіншісі, сайттың дизайны. Осы сайт ательенің қызметіне арналғандықтан,
сайттың сыртқы дизайны осыған сәйкес болуы қажет. Үшіншісі, басқару бөлімі.
Бөлімдер мен модульдерді онлайн режимінде өзгерту үшін әкімшілік ету
бөлімін құру қажет. Міне, осы критерийлерді орындау үшін HTML, PHP, MySQL
тілдері алынады.

2.1 HTML тілі

HTML (Hyper Text Markup Language, гипермәтіндік белгілеу тілі) – web-
парақтар жасайтын арнайы бағдарламалық тіл. Web-парақтар – бұл мәтіндер мен
арнайы HTML тегтерінен (дискрипторынан) тұратын HTML форматындағы құжат.
Жалпы айтқанда, HTML тегтері мәтінді форматтау, яғни, браузер түсінетін
түрге келтіреді. HTML құжаттары html. немесе htm кеңейтілген түрінде
сақталады. HTML тегтері браузерге web-парақтың құрылымы мен форматталу
ерекшеліктері туралы хабардар етеді. Тег – браузер интерпретаторына тиісті
нақты әр директиваға мәнді қалай өңдеуді көрсететін HTML командасы. Бұл мән
тег атрибуты деп аталады. Тегтің атрибуты болуы да, болмауы да мүмкін. HTML
– құжаты қысқа түрде құжат тақырыбынан және құжат денесінен тұрады.

Кез-келген web-парақтарда болатын HTML-дің негізгі тегтері бар. Әр web-
парақтарда міндетті түрде HTML тегі болуы керек, одан кейін мәтіннің
болатын білдіретін HEAD тегі келеді. HEAD бөлімінде парақтардың атауын
білдіретін TITLE тегі болады. Содан кейін web-парақтың өз денесінің
бастауының болатынын көрсететін BODY тегі келеді.

Қарапайым HTML-құжат:

html
head
titleМысал 1title
head
body
H1Ательенің қызметі сайтыH1
PБұл HTML-құжатының қарапайым мысалы.P
Тегті үлкен және кіші әріппен де енгізуге болады. Мысалы, body,
BODY және Body тегтері браузермен қабылдана береді.
Міндетті тегтер.

html ... html

html тегі HTML-құжатты ашуы керек. Сол сияқты html тегі HTML-
құжатты аяқтайды.

head ... head

Бұл тегтер жұбы құжат тақырыбының басы мен соңын көрсетеді. Құжат
тақырыбынан басқа (төмендегі title тегінің жазбасын қараңыз), бұл
бөлімде көптеген ақпараттар бар.

title ... title

title және title тегінің арасындағы ақпараттар браузермен құжат
аты деп аталады. Netscape Navigator, мысалы, терезе тақырыбында кезектегі
құжаттың атын көрсетеді және оны әр беттің сол жақ жоғарғы бұрышында
принтерге басып шығарады. Аты 64 символдан ұзақ болмауы керек.

body ... body

Бұл тегтер жұбы HTML-құжат денесінің басы мен соңын көрсетеді. Дене ол
құжаттың мазмұнын анықтайды.

H1 ... H1 — H6 ... H6

Hi (мұндағы i — 1 ден 6-ға дейінгі сан) түріндегі тег алты әртүлі
деңгейдегі тақырыпты сипаттайды. Бірінші деңгей – ең үлкен, алтыншы деңгей
– ең кіші тақырып.

P ... P

Мұндай тегтер жұбы абзацты сипаттайды. P және P тегі
арасындағылар бір абзац болып қабылданады. Hi және P тегтері қосымша
ALIGN ("элайн" деп оқылады, ағылшыннан аударса "түзулеп келтіру")
атрибутынан тұруы мүмкін, мысалы:

H1 ALIGN=CENTER тақырыпты ортаға түзулеп келтіруH1

немесе

P ALIGN=RIGHT абзацты оң жаққа бойынша түзулеп келтіру P

html

head

title2 Мысалtitle

head

body

H1 ALIGN=CENTERСәлем!H1

H2 Бұл HTML-құжатының күрделі мысалыH2

PБіз енді білеміз абзацты тек солға ғана емес түзулеп келтіруге, P

P ALIGN=CENTERсонымен бірге орта бойыншаP P ALIGN=RIGHTнемесе оң
жақ бойынша түзулеп келтіруге.P

body

html

Жұп емес тегтер. Бұл бөлім HTML құжатының екі негізгі ержесіне
бағынбайтын тегтер жөнінде болады: олардың барлығы жұп емес, ал
кейбіреулері (&-деп аталатын тізбектер) кіші әріппен енгізілуі керек.

BR Бұл тег абзацты үзбей жаңа жолға өту үшін қолданылады. Өлең жазуға
өте ыңғайлы. HRБелгі HR мынадай горизонтальды сызықты бейнелейді:

Белгі сонымен бірге қосымша SIZE (сызықтын қалыңдығын пиксельде береді)
атрибутынан тұруы мүмкін жәненемесе WIDTH (сызықтын қалыңдығын процентте
береді). Төменде горизонтальды сызықтар коллекциясы келтірілген.

html

head

titleСызық мысалыtitle

head

body

H1Горизонтальды сызықтар коллекциясыH1

HR SIZE=2 WIDTH=100%BR

HR SIZE=4 WIDTH=50%BR

HR SIZE=8 WIDTH=25%BR

HR SIZE=16 WIDTH=12%BR

body

html

Браузерлермен тегтердің интерпретациясының (түрленуінің) жалпы
ережелері бар. Бағдарламалау тілдеріне қарағанда, яғни мұнда егер қатені
операторда жазып қойсаңыз, онда қате туралы тиісінше хабарлама шығып тұрады
және оны түзетуге тура келеді. HTML -да қате жазылса ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.