Сертификаттау мақсатында сынауларды өткізу
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 4
1 ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫ ӘЗІРЛЕУГЕ БАСТАПҚЫ АҚПАРАТ 6
2 ЖАЛПЫ МАҒЛҰМАТ 8
2.1 Ұлттық сараптау және сертификаттау орталығы қысқаша тарихы 8
2.2 Филиал бөлімдері 11
2.3 Ұйымдастырушылық құрылым 14
3 ЖАЛПЫ ЖАҒДАЙ 15
3.1 Өнімнің қызметтік тағайындалуы 15
3.2 Өнімнің жіктелуі 20
3.2.1 Тағайындалуы бойынша өнімнің жіктелуі 20
3.2.2 Сыртқы экономикалық іс-әрекеттің тауарлық номенклатурасы бойынша
өнімнің жіктелуі 24
4 ӨНІМНІҢ САПАСЫН АНЫҚТАУ 23
4.1 Өнім сапасы туралы жалпы мәліметтер 23
4.2 Сапа көрсеткіштерінің номенклатурасын анықтау 24
4.3 Өнімнің сапа деңгейін бағалау 24
4.4 Сапамен басқарудың негізгі кезеңдері 27
4.5 Сапа жүйесін қамтамасыз ететін бастапқы мәліметтер 28
4.6 Тіремелік полимер тақтаның сапасын жоғарлату бойынша ұсынылатын
шаралар 29
4.7 Буып-түю таңбалау сапасын талдау 30
4.8 Қауіпсіздік талаптарын және қоршаған ортаны қорғауын талдау 30
5 ТІРЕМЕЛІК ПОЛИМЕР ТАҚТАНЫҢ ПАРТИЯСЫН ҚАБЫЛДАУДА СТАНДАРТТАР
ТАЛАПТАРЫНЫҢ САҚТАЛУЫН МЕМЛЕКЕТТІК ҚАДАҒАЛАУ
32
5.1 Өнімнің өмірлік циклінің сатысына сәйкес мелекеттік қадағалау
объектісін таңдауды негіздеу 32
5.2 Мемлекеттік қадағалауды іске асыру үрдісі 33
6 ӨНІМДІ СЫНАУ 34
6.1 Қабылдау ережелері мен сынаулардыжіктеу 36
6.2 Тіремелік полимер тақтаның сапасын бақылауға және сынауға қажет
жабдықтар мен өлшеу құралдары 37
6.3 Бұйымды қабылдау ережелері 39
6.4 Бұйымды сынау және бақылау әдістері 39
7 ӨНІМДІ СЕРТИФИКАТТАУ 41
7.1 Қазақстан Республикасының мемлекеттік сертификаттау жүйесінің жалпы
ережелері 41
7.2 Өнімге сертификаттауды жүргізу тәртібі мен ережелері 42
7.2.1 Өтінішті беру мен қарастыру 42
7.2.2 Өнімнің үлгілерін таңдауды өткізу 43
7.2.3 Сертификаттау мақсатында сынауларды өткізу 43
7.2.4 Сәйкестік сертификатын беру мен сертификатталған өнімді ҚР МСЖ
сәйкестік Белгісімен таңбалау құқығын ұсыну 44
7.2.5 Өнімді сәйкестік Белгісімен таңбалау 45
7.2.6 Өнімнің сертификатталған сипаттамаларының тұрақтылығына
инспекциялық бақылау 45
7.2.7 Өнімді сертификаттау туралы ақпарат 46
ҚОРЫТЫНДЫ. 47
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 48
ҚОСЫМШАЛАР 50
КІРІСПЕ
Еліміздің нарықтық экономика деңгейінің жоғарлауына байланысты
отандық өнім шығарушы және қызмет көрсетуші кәсіпорындардың, ұйымдар мен
қоғамдардың саны қазіргі уақытта арта түсуде және де осы мекемелердің
қызметтері үшін тек ішкі нарықта ғана емес, сонымен қатар сыртқыларда да
жаңа шарттарды анықтады.
Кәсіпорындар тұтынушылар сұраныстарын арттыру мақсатында
шығарылатын өнімнің немесе көрсетілетін қызметтің сапасын, қойылатын
талаптарды орындауымен үнемі жақсартуда, яғни басты принцип өнім сапалы
болған сайын сұраныс жоғары әрбір кәсіпорын өнімдердің, процестердің,
қызметтердің адамдардың өмірі мен денсаулығына, азаматтардың мүлкіне
қоршаған ортаға қауіпсіздігін қамтамасыз етуі қажет.
Осы кәсіпорындардың жүзеге асыратын қызметі, олардың қызмет,
процесс, өнімнің қауіпсіздігі мен сапасы техникалық реттеу саласындағы
нормативтік құқықтық актілердің, нормативтік құжаттардың талаптарына
сәйкестігі әрдайым тексеріледі. Бақылау мен қадағалау, сертификаттау
бойынша жұмыстар уәкілетті мемлекеттік органмен атқарылады.
Қазіргі таңда кәсіпорындар өз тәжірибелерінде ұлттық және
халықаралық нормалармен үйлескен ережелерді зерттеп, қолданады. Олар өз
қызметтеріне жақсарту және өнім, қызмет сапасын жоғарлату мақсатында
Қазақстан Республикасында ұлттық стандарттар болып қабылданған, стандарттау
жөніндегі халықаралық ұйымның ИСО 9000 сериялы стандарттардың талаптарын
орындауда. Сапа менеджментінің жүйесін қабылдау стандарт талабына сай
қоғамның стратегиялық шешімі болып табылады.
XXI ғасыр сапалы өнімнің ғасыры, яғни еңбек сапасы, өнім және
қызмет сапасы сияқты қасиеттерді белгілейді.
Сапа – саясатты және экономикалы категория. Сондықтан да сапа
ұлттық экономиканы қатайтудың негізгі жағдайы. Мұны алдыңғы қатарлы
мемлекеттің тәжірибесі көрсетті. Ұйымда және кәсіпорында сапа мәселесін
шешу сапа жүйесін ендіру болып табылады, яғни ИСО 9000 сериялы стандартына
сәйкес. Бұл сәйкестікті растайтын сертификат, нарық жағдайында өндірілген
өнімнің бәсекелестік жағдайында өте қажет.[1]
Сапа менеджментінің тәжірибелі және теориялы дамуының жаңа
кезеңі ИСО 9000 сериялы стандартының жаңаруымен байланысты. Сапа жүйесі
үшін үрдістің өзара байланысын анықтау қажет. Бұл үрдістерді басқаруда
өзгерістерді таңдау үлкен мәнге ие. Сапа жүйесі үшін сәйкес құжаттарды
жасау қажет болып табылады, ресурстар және ақпараттар сапаны жақсарту
үрдісін іске асыру үшін қажет.
ИСО 9000:2000 стандарт талаптарына сәйкес сапа менеджмент
жүйесінің құжатамасы келесіден тұрады: сапа аумағында саясат және мақсаттар
құжаттамалы түрде реттелуі керек, сапа үрдісін басқаруды іске асыру және
жоспарлау үшін басшылық ету және де осы үрдістерді басқару қажет.
Сапа саясаты ұйым мақсатына сәйкес болуы керек және әрқашан
сапа менеджмент жүйесінің нәтижесін өсіруге әсер ету керек.
Қазақстан Республикасының президенті Н.Ә. Назарбаев өзінің
Қазақстан халқына жолдауында, Қазақстан аз уақыт ішінде Батыс елдерінің
сапаны басқару жөніндегі жарты ғасырлық тәжірибесін игеруі қажет екенін
атап өтті.
Соңғы кезде сапаны басқару мәселесі жалпы әлемдік сипаттамаға
айналды. Қазір барлық мемлекеттің нарықтық жүйесі, нарықты бағындыратын
сапалы тауарға және қазыметке ұмтылды.
Қазіргі заманғы өндірістің мақсаты жоғары сапалы өнімді шығару
және қызыметі қөрсету болып табылады. Тұтынушы сапасына байланысты бағасын
сәйкестендірді, өйткені жоғарғы сапа пайдалану шығынын төмендетеді.
Біздің еліміздің Бүкіләлемдік халықаралық сауда ұйымына енуі
көптеген ұйымдарда, өндірісте, өкілдіктерде жаңа басқару жүйесіне көшу
қажеттілігін тудырды. Ол аз шығынмен жоғары сапалы өнімді шығаруға және де
Қазақстан нарығында талап етілетін және бәсекеге төтеп беретін деңгейге
жетуді қарастырады.
Біздің Республикада өзінің құқығына заңды түрде ие болу,
жетекші шет ел фирмаларымен сынға түсе алу мүмкіндігі, мемлекеттің
техникалық реттеу жүйесіндегі аккредиттеу арқылы жүретін ұйымдар
біліктілігін бағалау болып табылады.
Жоғарыда көрсетілген ақпараттарға байланысты дипломдық жұмыстың
негізгі мақсаты ЖШС Дорпласт-инвест өнімінің сапасын талдау және АҚ “ҰССО”
зертханасында сынауларды ұйымдастыру болып келеді. Осы сынау бөлімінде
барлық өндіріс өнімдеріне сертификатталған сынақтар жүргізіледі. Бірақ
берілген дипломдық жұмыста нақты зерттеу объектісі Дорпласт – инвест
өнімдерін сынауына тоқталып, келесі жұмыстар жүргізілді:
“Бастапқы ақпарат” бөлімінде базалық, басшылық етуші және
анықтамалық ақпарат келтіріледі;
“Жалпы ережелер” бөлімі өнімнің қызметтік тағайындалуы мен
олардың жіктелуінен тұрады;
“Өнімнің сапасын анықтау” бөліміне келесілер кіреді:
- өнім сапасы туралы жалпы мәліметтер;
- сапа көрсеткіштерінің номенклатурасын анықтау;
- өнімнің сапа деңгейін бағалау;
- сапамен басқарудың негізгі кезеңдері;
- сапа жүйесін қамтамасыз ететін бастапқы мәліметтер;
- өнім сапасын жоғарлату бойынша шаралар ұсынылады.
“Стандартар, техникалық шарттар (ТШ), метрологиялық ережелер мен
нормалар талаптарының сақталуына мемлекеттік қадағалау” бөлімінде АҚ
“ҰССО”-да мемлекеттік қадағалауды іске асыру үрдісі баяндалады.
“Өнімді сынау” бөліміне сынаулардың жіктелуі кіреді және сынау текшесі
әзірленеді.
“Өнімді сертификаттау” бөлімінде өндірістік өнімді сертификаттаудың
барлық кезеңдері келтіріледі, қосымшада бірнеше құжаттар түрлері
көрсетіледі.
1 ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫ ӘЗІРЛЕУГЕ БАСТАПҚЫ АҚПАРАТ
АҚ “ҰССО” филиал жағдайында “Дорпласт - инвест ” ЖШС өнімінің сапасын
талдау тақырыбында жазылған дипломдық жұмысты әзірлеуге базалық, басшылық
етуші және анықтамалық ақпараттар қолданылды.
Базалық ақпарат ретінде “Дорпласт – инвест” өнімдері туралы ақпараттар
(сандық және сапалық сипаттамалар, сыртқы түрі, сынаулар, қаптау,
тасмалдау, таңбалау туралы ақпараттар) қолданылады.
Басшылық етуші және анықтамалық ақпаратқа келесілер кіреді:
- ҚР СТ 3.4-2003 ҚР МСЖ Өнімнің сәйкестігін бекітуді өткізу
тәртібі.
Жалпы талаптар.
- ҚР СТ 1009-2005 Тағамдық емес тауарлар. Тұтынушылар үшін
ақпарат.Жалпы талаптар.
- ҚР СТ 1174-2003 Алаңды қорғайтын өрт техникасы. Негізгі түрлері.
Орналастыру және қызмет етуі.
- ЖШС СТ 40648290-01-2007 Тіремелік полимер тақта.
- ҚР СТ 12.4.026-2002 Сигналдық түстер қауіпсіздік белгілері және
сигналды белгілері. Жалпы техникалық шарттар және қолдану тәртібі.
- МСТ 9.030-74 ЖЕҚБЖ.Резиналар. Бекемдікке сынау әдістері.
Күштемеленген күйінде агрессивті сұйық орталардың әсеріне қатысты сынау
әдістері.
- МСТ 12.1.004-91 Өрт қауіпсіздігі. Жалпы талаптар.
- МСТ 12.1.005-88 ЕҚЖС. Жұмыс аймағының ауасына қойылатын жалпы
санитарлық гигеналық талаптар.
- МСТ12.1.0044-89 ЕҚЖС. Заттар мен материалдардың өрт қопарылыс
қауіптілігі. Көрсеткіштер номенклатурасы мен анықтау әдістері.
- МСТ 12.3.002-75 ЕҚЖС. Өндірістік процестер. Жалпы қауіпсіздік
талаптары.
- МСТ 12.3.009-76 ЕҚЖС. Тиеу – түсіру жұмыстары. Жалпы қауіпсіздік
талаптары.
- МСТ 12.3.030-83 ЕҚЖС. Пластикалық массаларды қайта өңдеу.
Қауіпсіздік талаптары.
- МСТ 12.4.009-83 ЕҚЖС. Объектілерді қорғауға арналған өрт техникасы.
Негізгі түрлері, орналасуы және күтімі мен қызметі.
- МСТ 12.4.011-89 ЕҚЖС. Жұмыс істеушілерді қорғау құралдары. Жалпы
талаптар мен жіктелуі.
- МСТ 15.309-98 Өнімді әзірлеу және оны өндіріске қою жүйелері.
Шығарылатын өнімді сынау мен қабылдау.
- МСТ 17.2.3.02-78 Табиғатты қорғау. Атмосфера. Өндірістік
кәсіпорындардың зиянды заттарды бөліп шығару мөлшерінің рұқсат етілген
мәндерін белгілеу ережелері.
- МСТ 4647-80 Пластмассалар. Шарпи бойынша соққылық тұтқырлықты
анықтау әдісі.
- МСТ 4648-71 Пластмассалар. Статикалық иіліске сынау әдісі.
- МСТ 4650-80 Пластмассалар. Су сіңірімділік деігейін анықтау
әдістері.
- МСТ 6433.1-71 Қатты электроқышаулағыштық материалдар. Үлгілер мен
сынақтарды дайындау кезіндегі қоршаған орта шарттары.
- МСТ 6433.2-71 Қатты электр оқшаулағыштық материалдар. Тұрақты кернеу
жағдайында электрлік кедергіні анықтау әдістері.
- МСТ 12019-66 Пластмассалар. Үлгілерде жасап шығару.
- МСТ 12021-84 Пластмассалар мен эбонит. Жүктеме астында иіліс
температурасын анықтау әдісі.
- МСТ 12423-66 Пластмассалар. Ауа жаңарту мен үлгілерді (сынамаларды)
сынау шарттары.
- МСТ 14192-96 Жүктерді таңбалау.
- МСТ 15150-69 Машиналар, аспаптар және басқа да техникалық бұйымдар.
Түрлі климаттық аудандарға арналған орындалулары. Категориялары, климаттық
факторлардың әсері жағына қатысты қолдану, сақтау және тасымалдау шарттары.
- МСТ 17308-88 Шпагаттар. Техникалық шарттары.
- МСТ 26433.0-85 Құрылыста геометриялық параметрлердің дәлдігін
қамтамасыз ету жүйесі. Өлшеулерді жүргізу ережелері. Жалпы жағдайлар.
- МСТ 26433.1-89 Құрылыста геометриялық параметрлердің дәлдігін
қамтамасыз ету жүйесі. Өлшеулерді жүргізу ережелері. Зауытта жасалған
элементтер.
- МСТ 29329-92 Статикалық таразылауға арналған таразылар. Жалпы
техникалық талаптар.
- МСТ 30244-94 ЕҚЖС. Құрылыс материалдары. Жанғыштыққа сынау
әдістері.
- МСТ 30402-96 ЕҚЖС Құрылыс материалдары. Тұтанғыштыққа сынау
әдістері.
- ҚӨҚЕ 01-94 Құрылыстық жинақтаулық жұмыстар жүргізу және отпен
жұмыс жасау кездеріндегі өрт қауіпсіздігі ережелері.
- АҚ “ҰССО” өткізген өндірістік практикада жиналған материалдар;
- Басшылық етуші нормативтік құралдар (РД-50-149-79 ондірістік өнімнің
техникалық деігейі мен сапасын бағалау бойынша әдістемелік нұсқаулар)
- Сапа жүйесі бойынша ИСО 9000:9004 халықаралық стандарттар.
2 ЖАЛПЫ МАҒЛҰМАТ
2.1 Ұлттық сараптау және сертификаттау орталығы қысқаша тарихы
Ұлттық сараптау және сертификаттау орталығы АҚ нарықтағы
стандарттау, метрология және сәйкестікті растау, қызметпен менеджмент
жүйелерінің жетекші кәсіпорны болып саналады. Ұйымның республикамыздың
барлық он төрт облыстарында филиалдары бар, барлығы сәйкестікті растау
облысында бір ғылыми техникалық саясатты жүзеге асырады.
1-cурет. ҰССО таңбасы
Соның бірі ҰССО АҚ Жамбыл филиалы.
Директор: Момышев Жомарт Амангелдіұлы
тел.: 87262 453356, 457527
факс: 87262 451481
е-mail: csmstaraz@mail.ru
Орналасқан жерінің сызбасы:
2-cурет. ҰССО АҚ Жамбыл филиалының
орналасқан жерінің сызбасы
3-cурет. ҰССО АҚ Жамбыл филиалы
Ұлттық сараптау және сертификаттау орталығы АҚ Жамбыл филиалы 1999-
жылы 14-маусымда республикалық мемлекеттік кәсіпорындардың қосылуы арқылы
құрылды, республика аймақтарында ҚР Үкіметінің 1999-жылғы 14-маусымдағы №
743 қаулысына сай шаруашылық жүргізу құқығы бар Қазақстандық стандарттау,
метрология және сертификаттау орталығы Республикалық мемлекеттік кәсіпорны
құрылды, оның құқық иеленушісі ҰлтССО АҚ болып қалды.
Кәсіпорын тарихы өзінің бастауын сонау 1923-жылдан бастайды, яғни осы
жылы Семейде республика аймағында алғашқы салыстырып тексеру мекемесі -
Томск өлшем және салмақ салыстырып тексеру палатасының бөлімшесі ашылады,
сосын ол өлкелік болып қайта құрылады, ал кейіннен Алматыға көшіріледі және
Қазақ өлшем және салмақ салыстырып тексеру палатасы деген мәртебеге ие
болады.
Өлшем және салмақ палатасының бөлімшелері республиканың басқа
қалаларында да ашылады: бұл Жамбыл облысында 1936-жылы іске асырылды.
ҰлтССО АҚ ЖФ қызметкерлері қатарынан біз мақтаныш ете алатын
тұлғалар шықты, себебі қазіргі күні олар жауапты мемлекеттік қызметті
атқаруды, олардың бірі – А.А.Момышев – ҚР Парламенті Мәжілісінің IV
сайланымының депутаты, филиалдың бұрынғы директоры, Құрмет орденімен
марапатталған, ҚазССР ауыл шаруашылығының еңбек сіңірген қызметкері
құрметті атағына, Тараз қаласының құрметті азаматы атағына ие.
Филиалда Салыстырып тексеру (Калибрлеу) зертханалары және Сынау
орталықтары жұмыс істейді, тамақ, жеңіл өнеркәсіп, мұнай өнімдері және
парфюмерлік-косметикалық өнімдер бақыланады. Зертханалар ИСОМЭК 17025-ке
сай сынау және калибрлеу зертханаларының құзыреттілігіне қойылатын
халықаралық талаптарға сәйкес аккредиттелген.
Қызметінің сәйкестігі және олардың қызмет көрсетулерінің жоғары
деңгейі Мемстандарттың аккредиттеу аттестаттарымен және сапа менджменті
жүйесінің сертификаттарымен расталған.
Бүгінгі күні 200-ден астам кәсіпорындар мен ұйымдар ҰлтССО АҚ-ның
тұрақты клиенттері болып табылады.
2009-жылдың басынан бастап, жеке қиыншылықтарға қарамастан, 2006-жылғы
бағасы бойынша қызмет көрсете отырып біз өз өтінім берушілерімізге
дағдарысқа қарсы іс-қимылдарды жүзеге асыруға көмектесудеміз.
Көптеген жылдар бойы шағын және орта бизнеске сәйкестікті растау
бойынша қызмет көрсету кезінде 41 пайызға дейінгі жеңілдіктер бар.
Бірақ біздің барлық қол жеткізген табыстарымызды ескере отырып, сол
деңгейде тоқтап қалмаймыз, 2010-2015-жылдардың негізгі мәселелері
төмендегідей:
- алыс және таяу шетелдерден әкелінетін өлшеуіш құралдардың техникалық
деңгейі қарқындап өсіп жатқанына байланысты салыстырып тексеру базасын
қайта жабдықтау;
- өнім қауіпсіздігінің техникалық регламентінің күшіне енуіне және
аккредиттеу саласының ұлғаюына байланысты сынау зертханаларын толықтырып
жабдықтау;
Өмір бір орында тұрмайтынына және отандық нарықтың дамуды қажет
ететініне байланысты қызмет көрсету аясын кеңейту, ұйымда оған қажеттінің
барлығы бар: мүмкіндіктер де, адамдар да, ықылас та.
Біздің барлық іс-қимылымыз заңды және физикалық тұтынушылардың
стандарттау, метрология, сертификаттау және сараптау саласындағы қызмет
көрсетулерге сұранысын қанағаттандыруға бағытталған.
Жамбыл филиалының ұжымында барлығына ортақ бір мақсат бар –
Қазақстандық өнімнің мықты, сенімді, қауіпсіз болуына қол жеткізу!
Филиал ұсынатын қызмет көрсетулер тізбесі:
- Стандарттау саласында;
- Метрология саласында;
- Өнімдердің сәйкестігін растау және сынау саласында.
Бірінші бағыт, стандарттау облысында қызмет көрсету. Басқарушы
субъекттерге әдістемелік және тәжірибелік көмек көрсетіледі, нормативтік
құжаттардың жобалауы мен сынауы жүзеге асырылады. Әрбір филиалда
республикада өндірілетін кез келген өніммен қызмет номенклатурасы бойынша
басқарушы субъектіге қол жетімді анықтама ақпараттық фонд бар. Мемлекеттік
және мемлекетаралық стандарттардың автоматтандырылған фонды, халыққа қызмет
көрсетуде және өнім өндіруде қажет ақпарат көзі болып саналады.
Екінші бағыт, жоғарғы дәлдікті өлшеулер жүргізу кезінде республика
кәсіпорындарымен өндірістіріне әдістемелік және тәжірибелік көмек көрсету,
өлшеу құралдарын жөндеу, калибрлеу, тексеру жүргізуге, өлшеу бірегейлігін
қамтамасыз етуге тәжірибелік көмек көрсету.
Үшінші бағыт ең негізгі бағыт, ҰССО АҚ өніммен қызмет көрсетудің,
сәйкестікті растау облысында, сапа менеджмент жүйесінде, экологиялық
менеджмент, OHSAS, HACCP, аккредиттелген. [2]
Негізгі бағыт, барлық қызығушы жақтардың үміті мен тұтынушылардың
талаптарын қанағаттандыруға бағытталған, қызмет және жұмыстарды орындау
сапасын басқару тәсілдерін үздіксіз дамыту.
2. Филиал бөлімдері
Стандарттау бөлімі
Филиал өз жұмысын Алматы қаласының ұйымдарында және кәсіпорын
тәжірибелеріне мемлекет аралық стандарттарды енгізу үшін реттейді.
Сондықтан стандарттау және ақпараттық қамтамасыз ету бөлімі құрылды. Оның
мақсаты стандарттау облысындағы жұмыстарды жүргізу және де филиалдың
жұмысын ақпараттық қамтамасыз ету.
Стандарттар өнім қауыпсіздігін қамтамасыз етуде және қызмет пен
жұмыстарды, өмір қауыпсіздігін қамтамасыз етуде және қызметпен жұмыстарды,
өмір, денсаулық, қоршаған орта және барлық қоғам үшін. Оларсыз бірде бір
жұмыс ұйымдастырылмайды, бірде бір қызмет дұрыс жұмыс істемейді. Ұлтық
сараптау және сертификаттау орталығы Қазақстан Республикасы бойынша
стандарттау ұсыныстары мен ережелерін, мемлекеттік және мемлекетаралық,
халықаралық стандарттар мен қамтамасыз етілген.
Бөліммен көрсетілетін қызметтер:
- Ұйым стандарттарын Қазақстан Республикасының өнімдеріне сараптау;
- ұйым стандарттарын әзірлеу;
- өнімнің тауарлық жапсырмаларын құрастыру, қазақ және орыс тілдеріне
аударуларды жүзеге асыру;
- Қазақстан Республикасының өнімдеріне каталогтық парақтарды сараптау;
- нормативтік құжаттарды актуалдандыру (ҚР СТ, ГОСТ, МС ИСО және
т.б.);
- Шағын және орта бизнес өкілдерін қоса алғанда, шаруашылықпен
айналысатын субъектілерге өнертабыстарды, өнеркәсіптік үлгілерді, пайдалы
нұсқаларды, тауарлық белгілерді әзірлеуде және оларға қорғаныс құжаттарын
(алғашқы патенттер, тауарлық белгіні тіркеу туралы куәлік, патенттер) алу
үшін тапсырыс әзірлеуде көмек көрсету;
- жұмыс орындарын еңбек жағдайына аттестаттау.
Метрология бөлімі
Қазіргі қоғамда метрология үлкен роль атқарады, себебі адамның кез
келген жұмыс істеу орнында өлшеу нәтижелері қолданылады. Өлшеу құралдарының
көрсеткіштері нарықтағы ертеңгі күнге деген сенім.
Көрсетілетін қызметтер:
- аккредиттеу саласына сәйкес өлшем құралдарын салыстырып тексеру;
- өлшеулерді, соның ішінде аса күрделі және дәл өлшеулерді жүргізу;
- өлшем құралдарын түзету;
- аналитикалық, сынау және өлшеу зертханаларындағы өлшеулердің жай-
күйін бағалау;
- техникалық құжаттамаға метрологиялық сараптау жүргізу;
- метрология саласындағы нормативтік құжаттарды әзірлеуге қатысу;
- ӨҚ сынау, ӨҚ метрологиялық аттестаттау кезінде экспериментальды
зерттеу, сынау, өлшеу, салыстырып тексеру және калибрлеу зертханаларына
кәсіпорындардың тапсырыстары бойынша тексеру жүргізу бойынша комиссияның
жұмысына қатысу;
- сынау құралдарын аттестаттау;
- заңды тұлғалардың метрологиялық қызметтері бойынша әдістемелік көмек
көрсету.
Сынау орталығы
Сынау орталығы екі сектордан құралады: сертификациялық сынау
орталығының электромагниттік сәйкестігінің секторы және сынау
және
сертификаттау орталығының сеторы.
Сынау орталығы орнатылған процедураларға сәйкес өзінің жұмысын сынау
зертханаларында, тағам қауыпсіздігін бағалауға арналған, ауылшаруашылық
өндіріс өнімдерінде, парфюмерлік косметикалық өнім өнімдеріне, шаруашылық
товарларға, мұнай өнімдеріне, құрылыс материалдарға байланысты атқарады.
Сынау орталығының аккредиттеу облысында үш жүз отыз алты өнім атауы бар.
Өнім мен қызметтің сәйкестігін растау орталығы
Нарықтағы даму жағдайларын байланысты сапа сұрақтары негізгі роль
ойнайды. Қазір тұтынушылар өндірушілерден сапаны растайтын құжат, сәйестік
сертификатын талап етеді. Бөлім өнім мен қызметтің сәйкестігін растау
сұақтарына және сәйкестік сертификатын алуға көмек көрсетеді.
Филиалдың сарапшы аудиторларымен сәйкестікті растау жұмыстары
жүргізіледі:
- ИСО 9000 халықаралық стандарттарына сәйкес сапа жүйесін
сертификаттау;
- сынау зертханаларына (Орталықтарына) олардың техникалық реттеу
талаптарына сәйкестігіне тексеру жүргізу;
- тауарлардың шығу тегін сараптау;
- астық, оның өңделген өнімдеріне және т.б. сапа сертификатын беру;
- өнімді және ақпараттық технологияларды өндіріске белгілеу кезінде
инженерлік-аналитикалық қызмет көрсету және әдістемелік көмек беру.
Сапа менеджмент жүйелерін растау бөлімі
Сапа менеджменттің жүйесінің сәйкестігін растау қазіргі заманғы
өндірістің дамуындағы қажет этап болып саналады, ішкі және сыртқы нарықтағы
бәсекеге қабілеттілікті қамтамасыз етеді. Сапа, қоршаған ортаны қорғау,
қоғамдық жауапкершілік, жұмыс орнындағы еңбекті қамтамасыз ету, бұл –
менеджерлер ойлайтын құндылықтар. ҚР филиал сапа менеджментінің сәйкестігін
растаудағы жетекші ұйым болып саналады. Жоғарғы білікті сарапшы аудиторлар
бағалауды жүргізуге көмек көрсетуге дайын:
1) сапа менеджмент жүйесі ҚР СТ ИСО 9001;
2) экологиялық менеджмент ҚР СТ ИСО 14001;
3) біліктілік қауыпсіздік менеджмент жүйелері және денсаулық ҚР
СТ OHSAS 18001;
4) тағам өнімдерінің қауыпсіздік жүйелері ҚР СТ ИСО 22000;
5) қоғамдық жауапкершілік менеджмент жүйелері ҚР СТ 1352, SA
8000.
Филиалда нормативтік құжаттардың ақпараттық анықтамалық фонды
бар.Фонд құрамында:
- Қазақстан Ресубликасының стандарттары (ҚР СТ) – 488;
- Мемлекеттік стандарттар (МСТ) – 24387;
- ҚР ережелері мен ұсыныстары (ПР РК) – 25;
- Халықаралық стандарттар(МС) – 74;
- әдістемелік көрсеткіштер – 86;
- Метрология бойынша нормативтік құжаттар;
- Санитарлық ережелер мен талаптар (СанПиНы) – 61;
- Құрылыс нормалары мен ережелері (СНиПы) – 13;
- Мемлекет аралық стандарттау ережелері;
- Мемлекетаралық стандарттау ұсыныстары;
- Европалық ұйымның дерективтері – 19.
Құқықтары:
1) бөлімге берілген тапсырмаларды орындау үшін жеке және заңды
тұл ғалардың ұйымдарына барып жұмысын тексеруге құқылы.
2) өтініш берушілерден, өнімнің сәйкестігін растауға қажетті
құжаттарды, ақпараттарды талап етуге құқылы.
3) аккредиттелген зертханалармен, сарапшы аудиторлармен белгілі сынау
лармен сәйкестікті растау жұмыстарын жүргізуге арналған келісім шарттарға
ұсынастар енгізуге құқылы.
4) қажет жағдайда, өндіріс талаптарымен инспекциялық бақылауды зерт
теуге қатысуға құқылы.
5) басқаратын субъекттерге сапа бойынша сұрақтарға практикалық және
әдістемелік көмек көрсету.
6) жұмыс істейтін нормативтік құжаттардың техникалық деңгейін ана
лиздеу, қоршаған ортаны қорғау, адам денсаулығы және өмірінің қауыпсіздігін
қамтамасыз етуге бағыттаған өзгерістерді енгізуге ұсыныстар дайындау.
7) сертификаттау ұйымдарының, аккредиттелген сынау зертханаларының
жұмысын орнатылған кезекпен инспекциялық бақылау жүргізуге құқылы.
2.3 Ұйымдастырушылық құрылым
Бөлімнің құрылымы мен жұмысшылар саны Ұлттық сараптау және
сертификаттау орталығының АҚ Президентінің бұйрығымен бекітілген күнтізбе
бойынша анықталады.
Сапа жүйесінің сәйкестігін растау бөлімінің құрылымдық бөлімдері:
- кедендік қызметтер мен сертификаттарды толтыру секторы;
- тамақ өнімінің сәйкестігін растау секторы;
- шет елден келетін өнімнің сертификатын растау секторы.
Шетелден келетін өнімнің сапа жүйесінің сәйкестігін растау бөлімінің
құрылымы:
4 – сурет. Шетелден келетін өнімнің сапа жүйесінің
сәйкестігін растау бөлімінің құрылымы
3 ЖАЛПЫ ЖАҒДАЙ
3.1 Өнімнің қызметтік тағайындалуы
“Дорпласт – инвест” ЖШС 3 түрлi өнім шығарады: полимерлі оқшаулағыш
төсем, рельс астындағы полимерлі төсем, тіремелік полимер тақта.
Рельс астындағы полимерлі төсем – Р 75, Р 65, Р 50 типтес рельстерді
бір шақырымға жылына брутто жүк қуаты 50 млн тн.кезіндегі радиусы 800 м аз
емес, КГТП-5 түзу және қисық атызды жолда Ш 4 рельсті құрға бекітуге
арналған. Рельс астындағы полимерлі төсем 1- сызбада көрсетілген.
5-cурет. Рельс астындағы полимерлі төсем
6-cурет. Рельс астындағы полимерлі оқшаулағыш төсем
7-сурет. Рельс астындағы полимерлі оқшаулағыш төсем
Полимерлі оқшаулағыш төсем - жүк-ауыртпашылығы жылына бір километрге
шаққанда 50 млн. т. брутто болған жағдайда, жолдың түзу бөліктерінде және
радиусы 800 м кем емес қисық бөліктерінде Р 75, Р 65, Р 50 түріндегі
рельстерді КПП-5 рельсті құрсаулауындағы Ш 4 темір бетон шпалдарына
бекітуге арналған. Полимерлі оқшаулағыш төсем 6-суретте көрсетілген.
8-cурет. Тіремелік полимер тақта
Тіремелік полимер тақта – Р 65 тұрпатты рельстерді Ш 3 темірбетон
шпалдарына, жүк – ауыртпашылығы жылына бір километрге шаққанда 5000000
т.брутто болған жағдайда, жолдың түзу бөліктерін және радиусы 800 м кем
емес қисық бөліктерін ЖБР – 65 астарсыз рельстік ұстатуын құрайтындай етіп
бекітуге арналған.[3] Тіремелік полимер тақта 8 және 9-суретте көрсетілген.
9-cурет. Тіремелік полимер тақта
Темірбетон шпалды рельстер 10 және 11-суретте көрсетілген.
10-cурет. Темірбетон шпалды рельс
11-cурет. Темірбетон шпалды рельстер
3.2 Өнімнің жіктелуі
3.2.1 Тағайындалуы бойынша өнімнің жіктелуі
Өндіріс өнімі дегеніміз – пайдалы қасиеттері бар және тұтынушылардың
өз қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында қолдануға арналған еңбек іс-
әрекетінің нәтижесі. Өнімнің сапа деңгейін сапа көрсеткіштері бойынша
бағалау үшін өнімді жіктеу қажет.
Өнімді жіктеу келесілер үшін жүргізіледі:
- өнімнің белгілі бір тобының бірлік көрсеткіштер номенклатурасын
таңдау;
- өнім сапасы көрсеткіштерінің номенклатурасына мемлекеттік
стандарттар жүйесін құру.
12-cуретке сәйкес барлық өнімдер сапа деңгейін бағалау мақсатында
екі классқа бөлінуі мүмкін:
1) пайдалану кезінде шығындалатын өнім;
2) өзінің ресурсын шығындайтын өнім.
1 класс
2 класс
1 топ 2 топ 3 топ
4 топ 5 топ
12-cурет. Өнімнің тағайындалуы бойынша жіктелуі
Тіремелік полимер тақта екінші класстың бесінші тобына жатады.
3.2.2 Сыртқы экономикалық іс-әрекеттің тауарлық номенклатурасы
бойынша өнімнің жіктелуі
Сыртқы экономикалық байланыс сферасында қолданылатын жіктеулердің
ішінде айтарлықтай орынды сыртқы экономикалық іс-әрекеттің тауарлық
номенклатурасы (СЭІӘ ТН) алады. Ол 1991 жылы кедендік тариф, сыртқы
сауданың статистикасы, сыртқы экономикалық іс-әрекеттің тарифтік емес
реттеу шараларының кешені негізінде енгізілді.
Халықаралық деңгейдегі жіктеуді енгізу дегеніміз – әлемнің көптеген
елдерінде қолданылатын және сыртқы сауда туралы мәліметтерді салыстыруға
мүмкіндік беретін жіктеу мен кодтаудың жаңа жүйесіне көшу.
Сыртқы экономикалық іс-әрекеттің тауарлық номенклатурасы мемлекеттік
деңгейде келесі жағдайларда қолданылады:
1) Халықаралық құжаттарды әзірлеу мен дайындауда;
2) Тарифтік және тарифтік емес реттеу үшін;
3) Статистикалық бақылаулар үшін;
4) Көліктік тасмалдаулар үшін;
5) Жүктерді сақтандыру үшін.
Кәсіпорындар мен ұйымдардың деңгейінде СЭІӘ ТН күнделікті жұмыстарда
қолданылады: келісімшарттарды, декларацияларды жасау үшін, сипат тізімдер
мен басқа көліктік құжаттарды толтыру үшін, бугалтерлік есептерде,
электронды есептегіш техникада ақпараттарды өңдеу үшін қажет.
СЭІӘ ТН тауарларды сипаттау мен кодтаудың үйлесімді жүйесі мен
Еуропалық Кеңестің Аралас номенклатурасының негізінде құрылған.
Әрбір тауардың СЭІӘ ТН ішінде өз коды бар, бірақ оны дұрыс анықтау
үшін келесі шарттар болу қажет:
1) тауардың нақты аталуы;
2) тауардың нақты сипаты;
3) жіктеудің құрылымын білу қажет.
СЭІӘ ТН құрылымына тауардың кодтық белгіленуі, тауардың аталуы
мен қосымша өлшем бірлігі кіреді.
Тауардың кодтық белгіленуі 9 цифрлі ондық белгіден тұрады:
- 1-ден 6-ға дейінгі код разрядтары тауарларды сипаттаудың Үйлесімді
жүйесі бойынша тауардың жіктеулік топтаудың белгіліеуіне сәйкес келеді;
- 7-ден 8-ге дейінгі разрядтары Еуропалық Кеңестің Аралас
номенклатурасындағы тауардың кодты белгілеуіне сәйкес келеді;
- 9-шы разряд СЭІӘ ТН-да дәстүрлі ұлттық тауарларды бөліп шығару үшін
арналған. Қазіргі уақытта бұл разряд барлық ішкі субпозицияларда нолмен
толтырылады. Тауар кодының құрылымын 13-суретте келтірілген сұлба түрінде
көрсетуге болады.
Мысал ретінде көрсетілген термелік полимер тақта шартты белгілеуіне
тоқталып өтейік:
“Тіремелік полимер тақта ” ЖСШ СТ 40648290-01-2007.
СЭІӘ ТН коды бойынша 222319.
ХХ ХХ ХХ
ХХХ
Топ
Позиция
Субпозиция
Ішкі субпозиция
13-cурет. СЭІӘ ТН кодының құрылымы
Тіремелік полимер тақта шартты белгіленуі коды 3925908000
көрсетілген құрылымға сәйкес.
4 ӨНІМНІҢ САПАСЫН АНЫҚТАУ
4.1 Өнім сапасы туралы жалпы мәліметтер
Өнімнің сапасы МСТ 15467-79 Өнім сапасымен басқару. Негізгі
түсініктер. Терминдер мен анықтамалар бойынша келесідей анықталады:
“тағайындалуына сәйкес белгілі қажеттіліктерді қанағаттандыруға
жататындығын негіздейтін өнім қасиеттерінің жиынтығы”
Өнім сапасы дегеніміз – ескерілген немесе ұсынылған қажеттілікті
қанағаттандыру мақсатымен оны құру кезінде жабдықтаушымен қалыптастыру
нұсқасы немесе өнімнің сипаттамасының деңгейі мен қасиеттерінің жиынтығы.
Кәсіпорын, ұйым, бірлестіктердегі өлшеу, бақылау және сынау
жағдайларын (жай-күйін) талдау - метрологиялық қамсыздандыру (МҚ) деңгейін
өндірістің заманауи талаптарына сәйкестігін орнату және осы негізде оны ары
қарай дамытуды жоспарлау бойынша ұсыныстарды дайындау , өлшеу, сынау,
бақылау әдістері мен құралдарын құрастыру және енгізу, жаңа техникалар мен
технологияларды енгізу, өнім сапасын жақсарту, еңбек шарттарын бақылаудағы
өлшеу нәтижелерінің анықтылығын арттыру, сертификаттау мақсаттары үшін
өнімдер мен қызмет көрсетулерді сынау барысында материалдық, энергетикалық
және еңбек ресурстарын ұтымды пайдалану мақсаттары үшін өткізіледі.
Өнімнің сапасы дегеніміз – тұтынушылық талаптарын қамтамасыз ететін
және қолдануға жарамды өнімнің қасиетерінің жиынтығы.
Өнімнің қасиеті дегеніміз ол әрбір бұйымға тән қасиет, яғни қаттылығы,
иілгіштігі, музыкалық аспаптар үшін резонанстық қасиеттері және т.б.[4]
Сапа өте күрделі категорияға жатады. Мысалы: Машинаның сапасын
анықтағанда оның үдеткішінің сапасын, доңғалағының сапасын және т.б.
әртүрлі ішкі құрылысының қасиеттерін сапалылығын анықтап білу ғана емес
сонымен біре осы бұйымдарды дайындаған материалдар мен шикізаттардың
сапасын анықтау болып табылады.
Өнімнің қасиеті оның пайдалануға жарамдылғына кепілдік бермейді.
Сондықтан оның сандық және сапалық сипаттамаларымен танысу қажет,яғни өнім
сипатымен танысу қажет. Әртүрлі өнімнің өзіне ғана тән оның қасиетін
сипаттайтын сипаты болады. Өнімнің сипатына байланысты сандық және сапалық
болып бөлінеді. Сандық сипаты өнімнің күйін немесе қасиетін сипаттайтын
өнімнің параметрлері деп аталатын қасиеттерін айтамыз.[5]
Өнімінің сапасының көрсеткіштерін сипаттау арқылы сапаны жіктеуге болады.
Сапа мен сандық көрсеткіштерін бақылау өнімді сынау болып табылады.
Өнім сапасын қамтамысыз ету өнімнің өмірлік цикліннің барлық
кезеңдеріне таралады және берілген талапқа сәйкес сапалы өнім шығаруды
қамтамасыз ететін іс әрекеттермен жағдайларды жоспарлауды қамтиды.
Өнім сапасы оларды жобалауда қалыптасады және жасау кезінде
қамтамасыз етіледі.
4.2 Сапа көрсеткіштерінің номенклатурасын анықтау
Өнімнің сапа көрсеткіштерінің номенклатурасын таңдағанда өнім
сапасының құрамына кіретін және оның сапа деңгейін бағалауға мүмкіндік
етуді қамтамасыз ететін өнім қасиеттерінің сандық сипаттамасының
атауларының тізімі белгіленеді.
Өнімнің сапа көрсеткіштерінің номенклатурасын таңдау төмендегілерді
есепке алып негізделеді:
- өнімнің тағайындалуы мен қолданылу шарты;
- тұтынушы талаптарының таңдауы;
- сипатталатын қасиеттердің құрамы мен құрылымы;
- өнімнің сапа көрсеткіштерінің негізгі талаптары.
Тіремелік полимер тақта сапа көрсеткіштерінің номенклатурасы
1-кестеде көрсетілген.
1-кесте. Сапа көрсеткіштерінің номенклатурасы
Көрсеткіш атауы Нормативтік мәндері
Серіппелі клемалардан түсетін вертикальдық 50-60
бүйірлік жүктеме, к Н, кем емес
Тығыздығы, гсм 1,56
Иіліс кезіндегі сығылуға беріктігі, МПа, 144
кем емес
(20±2)°C температурасы жағдайында Шарпи 54
бойынша соққыға төзімділігі, кДжм, кем
емес
(23±2)°C температурасы жағдайында, 24 cағат0,8
ішіндегі су сіңірімділігі, %,
Жүктеме астында иіліс температурасы, °СМПа1901,81
Меншікті көлемдік кедергі, Ом* см, кем емес1*10
Тақта массасы, г 325±5
4.3 Өнімнің сапа деңгейін бағалау
Тіремелік полимер тақтаның техникалық деңгейі мен сапасын
бағалау үшін сапа көрсеткіштерінің келесі негізгі топтардың номенклатурасы
қолданылады:
- тағайындау көрсеткіштері;
- сенімділік көрсеткіштері;
- эргономикалық көрсеткіштер;
- эстетикалық көрсеткіштер;
- технологиялық көрсеткіштер;
- стандарттау мен сертификаттау көрсеткіштері;
- патентті-құқықтық көрсеткіштер;
- қауіпсіздік көрсеткіштері.
Тағайындау көрсеткіштері құрылымдық және технико-пайдаланушылық
қасиеттерді сипаттайды.
Тағайындау көрсеткіштер тобына кіреді:
- салмағы;
- габаритті өлшемдері.
Сенімділік көрсеткіштер бұйымның өзінің пайдаланушылық көрсеткіштерін
белгілі бір уақыт сақтай отырып, берілген функцияларды орындау қасиеттерін
сипаттайды.
Сенімділік көрсеткіштер тобына кепілді пайдалану уақыты кіреді.
Эргономикалық көрсеткіштер бұйымның адам мен ортамен өзара байланысын
сипаттайды және бұйымның өлшемдеріне, құрастырушы бөліктерінің өзара
орналасуына, формасына қойылған талаптарына сәйкестігін анықтайды.
Эргономикалық көрсеткіштердің тобына пайдалану қолайлығы кіреді.
Эстетикалық көрсеткіштер бұйымның өзінің қоғамдық құндылығын сезімдік
қабылдаушылық белгіде көрсете алу қабілетін сипаттайды. Олар көркемдік
жобалау деңгейін есепке алады.
Эстетикалық көрсеткіштер тобына кіреді:
- құрылымның тұтастығы;
- бұйымның көркемдік жобалаудың заманға сай тенденцияларына
сәйкестігі;
- қаптау сапасы;
- сыртқы бетті таза өңдеу мен қаптау сапасы.
Технологиялық көрсеткіштер өнімді дайындағанда материалдардың,
еңбектің және уақыттың шығындарын оптималды бөлуді негіздейтін өнім
қасиеттерін сипаттайды.
Технологиялық көрсеткіштер тобына кіреді:
- дайындаудың еңбек сыйымдылығының қосындысы;
- жалпы өзіндік құнның қосындысы;
- меншікті металл сыйымдылығы.
Стандарттау және унификаттау көрсеткіштері бұйымда стандартты,
унификатты, бірегей тетіктер мен түйіндерді қолдану ережесін сипаттайды.
Бұйымның стандарттау мен унификаттау көрсеткіштері қолдану
коэфициентімен есептеледі.
Қолдану коэфициентін формула (1) бойынша есептейді:
Кnp’(n-n0) n ,
(1)
мұндағы n - бұйымның жалпы түрөлшемдер саны,
n0 – бірегей бөлшектердің түрөлшемдер саны.
Бұйымның патенттік-құқықтық деңгейі екі көрсеткіш арқылы бағаланады:
- патентті қорғау көрсеткіші;
- патентті тазалық көрсеткіші.
Осы көрсеткіштер бойынша тексеруге экспортқа арналған бұйымдар
жатады.
Қауіпсіздік көрсеткіштері бұйымды қолдану кезінде оның қауіпсіздігін
негіздейтін ерекшеліктерді сипаттайды.
Өнімнің сапа деңгейі МСТ 15467-70 “Өнімнің сапа көрсеткіштерінің
жиынтығын сәйкес базалық көрсеткіштер жиынтығымен салыстыруда негізделген
өнім сапасының сипаттамасына” сәйкес анықталады.
Өнімнің сапа деңгейін бағалау бойынша шаралар тізімі:
- сапа деңгейін бағалау мақсатын анықтау;
- сапа көрсеткіштері номенклатурасын таңдау мен оларды анықтау
тәсілі;
- сапа көрсеткіштерді анықтау;
- базалық көрсеткіштерді таңдау;
- сапа деңгейін бағалау әдісін таңдау;
- сапа деңгейін бағалау.
Сапа деңгейін анықтау үшін келесі әдістер қолданылады:
дифференциалды, кешенді және аралас. Сапа деңгейін анықтау үшін
дифференциалды әдісті қолданайық. Онда қарастырылатын объекттің әрбір сапа
көрсеткіштерін сәйкес базалық көрсеткіштермен бөлек-бөлек салыстырады. Сапа
деңгейін бағалау үшін формула бойынша қатыстық көрсеткішті анықтаймыз.
Qi=PiPiб ,
(2)
Qi=PiбPi ,
(3)
мұндағы Qi – қатыстық сапа көрсеткіші,
Pi – зерттелетін өнімнің көрсеткіші,
Piб – базалық өнімнің көрсеткіші.
Тіремелік полимер тақта сапа деңгейін анықтау 2-кестеде
келтірілген. Бағалау нәтижесінде көрініп тұрғандай тіремелік полимер тақта
ЖСШ СТ 40648290-01-2007 техникалық шарттар талаптарына сәйкес келеді.
Көрсеткіштің өсуі сапаның жоғарылауын көрсетсе формула (2)
қолданылады, ал көрсеткіштің төмендеуі сапаның жоғарылауын көрсетсе формула
(3) қолданылады.
Егер қатыстық көрсеткіш Qi бірге тең немесе үлкен болса, онда өнім
сапасының деңгейі эталон сапасының деңгейіне тең немесе үлкен болады. Ал
егер кіші болса, онда өнім сапасының деңгейін анықтаудың кешендік әдісін
қолдану қажет.
Тіремелік полимер тақта сапа деңгейін анықтау 2-кестеде
келтірілген.
2-кесте. Тіремелік полимер тақтаның сапа деңгейін анықтау
Сапа көрсеткішінің аталуы Зерттелетін Базалық Қатыстық
өнімнің өнімнің көрсеткіш Qi
көрсеткіші көрсеткіші
Серіппелі клемалардан түсетін -
бүйірлік (вертикальдық) жүктеме, кН 50-60 50-60
кем емес
Тығыздығы, гсм 1,56 1,56 1
Иіліс кезіндегі сығылуға беріктігі, 144 144 1
МПа, кем емес
(20±2)°C температурасы жағдайында 56 54 0,98
Шарпи бойынша соққыға төзімділігі,
кДжм, кем емес
(23±2)°C температурасы жағдайында, 240,8 0,8 1
cағат ішіндегі су сіңірімділігі, %,
артық емес
Жүктеме астында иіліс температурасы, 1901,81 1901,81 1
°СмПа
Меншікті көлемдік кедергі, Ом* см, 1*109 1*109 1
кем емес
Тақта массасы, г 325 325 1
4.4 Сапамен басқарудың негізгі кезеңдері
Сапа мәселесі тек қана нақты жүйелі әрдайым жұмыс істейтін шаралардың
негізінде ғана шешілуі мүмкін. Бірнеше ондаған жылдар бойы сапа жүйелері
құрылып, жетілдірілген. Қазіргі заманғы кезеңде ИСО 9000 сериялы
халықаралық стандарттарында белгіленген сапа жүйесі қабылданған. Жүйенің
негізгі қағидасы болып табылады: сапамен басқару өнімнің өмірлік циклінің
барлық сатылары мен кезеңдерін қамтиды.
Өнімнің өмірлік циклі өнімді құру мен қолдану кезінде оның күйінің
өзара байланысты өзгеру үрдістерінің жиынтығын ұсынады.
Өнімнің өмірлік циклының алты сатысы болады: маркетинг – жобалау -
өндіру – қолдану – пайдалану – жою.
Өнімнің сапасын басқару — бұл белгілеу, камтамасыз ету және сапаның қажетті
деңгейін қолдау мақсатындағы құру және пайдалану немесе өнімді тұтыну
кетіндегі жүргізілетін іс-әрекет.
Өнімнің сапасын басқаруды жетілдіруде қойылатын негізгі мәселелер
олар:
- өнімнің сапалылығын басқару жүйесіне маркетинг қызметі механизмін
қосу;
- тұтынушыға және барлық өндірістік қызметтерде сапаны
басқару жүйесін қалай бағыттау;
- өнімнің өмірлік кезеңінің барлық белестеріндегі сапаны
басқару жүйесіндегі механизм әсерлерді күшейту.
- Сапаны басқару жүйесін енгізу кәсіпорында мынадай міндеттерді
шешуге мүмкіндік береді:
- жоғары сапалы өнімнің тұрақтылығын қамтамасыз ету;
- өнім көлемін ұлғайту және оны сататын нарықты
(рынокты) табу;
- жоғары бағада сататын өнімді көбейту мүмкінділігін
қарастыру;
- өнімнің бәсекеге жарамдылығы және қаржы жағдайының
тұрақтылығы жөніндегі проблемаларды шешу.
Маркетинг кезеңінде өнімге тапсырыс берушінің талаптары зерттеледі.
Жобалау кезеңінде тұтынушының барлық талаптарына жауап беретін өнім
әзірленеді. Өндіру сатысында жобада негізделген сапа деңгейі қамтамасыз
етіледі. Қолдану кезінде тасмалдау, сақтау, сатуға дайындық, өткізу
периодында қалыптасқан сапа сақталу қажет. Пайдалану сатысында сапамен
басқаруға тікелей өнім тұтынушысы қосылады. Оның өнімді қалай
пайдаланғанына байланысты,өнім сапасының қызмет ету уақыты тәуелді болады.
Жою сатысында қолданылған өнімнің қоршаған ортаға зиянды әсер етуін есепке
алу керек.Өнімнің өмірлік циклінің сатылары мен кезеңдерінің үзіліссіздігі
сапа мәселесін зерттеушілерге сапаны қамтамасыз ететін үзіліссіз тұйық
тізбек түріндегі модель құруға көмектеседі. Бұл модельді ИСО 9000 сериялы
стандартында “Өнімнің өмірлік циклының типтік кезеңдері” деп аталады.
4.5 Сапа жүйесін қамтамасыз ететін бастапқы мәліметтер
Сапа жүйесінің қажетті элементтері ұйымдастырушылық құрылым,
әдістеме, ресурстар мен үрдістер болып табылады.
Сапа жүйесінің ұйымдастырушылық құрылымы кәсіпорынмен басқарудың
ұйымдастырушылық құрылымының негізінде белгіленеді және кәсіпорын бөлімдері
мен персоналдың құқықтарын, міндеттері мен қызметтерінің бөлуін ұсынады.
Әдістеме – іс-әрекетті жасаудың белгіленген тәсілі (ИСО 8402).
Ресурстар – персонал, қызмет көрсету құралдары,жабдықтар,технология.
Үрдіс – өзара байланысты ресурстар және кіретін элементтерді
(шикізаттар, материалдар) шығатын элементтерге (дайын өнім) өзгертетін іс
әрекеттердің жиынтығы.
Сапа жүйесінің болуын, оның белгіленген талаптарға сәйкестігін, егер
ол құжаттық түрде ұсынылса ғана дәлелдеуге болады.
Сонымен сапа жүйесі дегеніміз - жалпы сапамен басқаруды іске
асыру үшін қажет ұйымдастырушылық құрылымның, әдістердің, үрдістердің және
ресурстардың жиынтығы.[6]
4.6 Тіремелік полимер тақтаның сапасын жоғарлату бойынша ұсынылатын
шаралар
Тіремелік полимер тақтаның ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КІРІСПЕ 4
1 ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫ ӘЗІРЛЕУГЕ БАСТАПҚЫ АҚПАРАТ 6
2 ЖАЛПЫ МАҒЛҰМАТ 8
2.1 Ұлттық сараптау және сертификаттау орталығы қысқаша тарихы 8
2.2 Филиал бөлімдері 11
2.3 Ұйымдастырушылық құрылым 14
3 ЖАЛПЫ ЖАҒДАЙ 15
3.1 Өнімнің қызметтік тағайындалуы 15
3.2 Өнімнің жіктелуі 20
3.2.1 Тағайындалуы бойынша өнімнің жіктелуі 20
3.2.2 Сыртқы экономикалық іс-әрекеттің тауарлық номенклатурасы бойынша
өнімнің жіктелуі 24
4 ӨНІМНІҢ САПАСЫН АНЫҚТАУ 23
4.1 Өнім сапасы туралы жалпы мәліметтер 23
4.2 Сапа көрсеткіштерінің номенклатурасын анықтау 24
4.3 Өнімнің сапа деңгейін бағалау 24
4.4 Сапамен басқарудың негізгі кезеңдері 27
4.5 Сапа жүйесін қамтамасыз ететін бастапқы мәліметтер 28
4.6 Тіремелік полимер тақтаның сапасын жоғарлату бойынша ұсынылатын
шаралар 29
4.7 Буып-түю таңбалау сапасын талдау 30
4.8 Қауіпсіздік талаптарын және қоршаған ортаны қорғауын талдау 30
5 ТІРЕМЕЛІК ПОЛИМЕР ТАҚТАНЫҢ ПАРТИЯСЫН ҚАБЫЛДАУДА СТАНДАРТТАР
ТАЛАПТАРЫНЫҢ САҚТАЛУЫН МЕМЛЕКЕТТІК ҚАДАҒАЛАУ
32
5.1 Өнімнің өмірлік циклінің сатысына сәйкес мелекеттік қадағалау
объектісін таңдауды негіздеу 32
5.2 Мемлекеттік қадағалауды іске асыру үрдісі 33
6 ӨНІМДІ СЫНАУ 34
6.1 Қабылдау ережелері мен сынаулардыжіктеу 36
6.2 Тіремелік полимер тақтаның сапасын бақылауға және сынауға қажет
жабдықтар мен өлшеу құралдары 37
6.3 Бұйымды қабылдау ережелері 39
6.4 Бұйымды сынау және бақылау әдістері 39
7 ӨНІМДІ СЕРТИФИКАТТАУ 41
7.1 Қазақстан Республикасының мемлекеттік сертификаттау жүйесінің жалпы
ережелері 41
7.2 Өнімге сертификаттауды жүргізу тәртібі мен ережелері 42
7.2.1 Өтінішті беру мен қарастыру 42
7.2.2 Өнімнің үлгілерін таңдауды өткізу 43
7.2.3 Сертификаттау мақсатында сынауларды өткізу 43
7.2.4 Сәйкестік сертификатын беру мен сертификатталған өнімді ҚР МСЖ
сәйкестік Белгісімен таңбалау құқығын ұсыну 44
7.2.5 Өнімді сәйкестік Белгісімен таңбалау 45
7.2.6 Өнімнің сертификатталған сипаттамаларының тұрақтылығына
инспекциялық бақылау 45
7.2.7 Өнімді сертификаттау туралы ақпарат 46
ҚОРЫТЫНДЫ. 47
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 48
ҚОСЫМШАЛАР 50
КІРІСПЕ
Еліміздің нарықтық экономика деңгейінің жоғарлауына байланысты
отандық өнім шығарушы және қызмет көрсетуші кәсіпорындардың, ұйымдар мен
қоғамдардың саны қазіргі уақытта арта түсуде және де осы мекемелердің
қызметтері үшін тек ішкі нарықта ғана емес, сонымен қатар сыртқыларда да
жаңа шарттарды анықтады.
Кәсіпорындар тұтынушылар сұраныстарын арттыру мақсатында
шығарылатын өнімнің немесе көрсетілетін қызметтің сапасын, қойылатын
талаптарды орындауымен үнемі жақсартуда, яғни басты принцип өнім сапалы
болған сайын сұраныс жоғары әрбір кәсіпорын өнімдердің, процестердің,
қызметтердің адамдардың өмірі мен денсаулығына, азаматтардың мүлкіне
қоршаған ортаға қауіпсіздігін қамтамасыз етуі қажет.
Осы кәсіпорындардың жүзеге асыратын қызметі, олардың қызмет,
процесс, өнімнің қауіпсіздігі мен сапасы техникалық реттеу саласындағы
нормативтік құқықтық актілердің, нормативтік құжаттардың талаптарына
сәйкестігі әрдайым тексеріледі. Бақылау мен қадағалау, сертификаттау
бойынша жұмыстар уәкілетті мемлекеттік органмен атқарылады.
Қазіргі таңда кәсіпорындар өз тәжірибелерінде ұлттық және
халықаралық нормалармен үйлескен ережелерді зерттеп, қолданады. Олар өз
қызметтеріне жақсарту және өнім, қызмет сапасын жоғарлату мақсатында
Қазақстан Республикасында ұлттық стандарттар болып қабылданған, стандарттау
жөніндегі халықаралық ұйымның ИСО 9000 сериялы стандарттардың талаптарын
орындауда. Сапа менеджментінің жүйесін қабылдау стандарт талабына сай
қоғамның стратегиялық шешімі болып табылады.
XXI ғасыр сапалы өнімнің ғасыры, яғни еңбек сапасы, өнім және
қызмет сапасы сияқты қасиеттерді белгілейді.
Сапа – саясатты және экономикалы категория. Сондықтан да сапа
ұлттық экономиканы қатайтудың негізгі жағдайы. Мұны алдыңғы қатарлы
мемлекеттің тәжірибесі көрсетті. Ұйымда және кәсіпорында сапа мәселесін
шешу сапа жүйесін ендіру болып табылады, яғни ИСО 9000 сериялы стандартына
сәйкес. Бұл сәйкестікті растайтын сертификат, нарық жағдайында өндірілген
өнімнің бәсекелестік жағдайында өте қажет.[1]
Сапа менеджментінің тәжірибелі және теориялы дамуының жаңа
кезеңі ИСО 9000 сериялы стандартының жаңаруымен байланысты. Сапа жүйесі
үшін үрдістің өзара байланысын анықтау қажет. Бұл үрдістерді басқаруда
өзгерістерді таңдау үлкен мәнге ие. Сапа жүйесі үшін сәйкес құжаттарды
жасау қажет болып табылады, ресурстар және ақпараттар сапаны жақсарту
үрдісін іске асыру үшін қажет.
ИСО 9000:2000 стандарт талаптарына сәйкес сапа менеджмент
жүйесінің құжатамасы келесіден тұрады: сапа аумағында саясат және мақсаттар
құжаттамалы түрде реттелуі керек, сапа үрдісін басқаруды іске асыру және
жоспарлау үшін басшылық ету және де осы үрдістерді басқару қажет.
Сапа саясаты ұйым мақсатына сәйкес болуы керек және әрқашан
сапа менеджмент жүйесінің нәтижесін өсіруге әсер ету керек.
Қазақстан Республикасының президенті Н.Ә. Назарбаев өзінің
Қазақстан халқына жолдауында, Қазақстан аз уақыт ішінде Батыс елдерінің
сапаны басқару жөніндегі жарты ғасырлық тәжірибесін игеруі қажет екенін
атап өтті.
Соңғы кезде сапаны басқару мәселесі жалпы әлемдік сипаттамаға
айналды. Қазір барлық мемлекеттің нарықтық жүйесі, нарықты бағындыратын
сапалы тауарға және қазыметке ұмтылды.
Қазіргі заманғы өндірістің мақсаты жоғары сапалы өнімді шығару
және қызыметі қөрсету болып табылады. Тұтынушы сапасына байланысты бағасын
сәйкестендірді, өйткені жоғарғы сапа пайдалану шығынын төмендетеді.
Біздің еліміздің Бүкіләлемдік халықаралық сауда ұйымына енуі
көптеген ұйымдарда, өндірісте, өкілдіктерде жаңа басқару жүйесіне көшу
қажеттілігін тудырды. Ол аз шығынмен жоғары сапалы өнімді шығаруға және де
Қазақстан нарығында талап етілетін және бәсекеге төтеп беретін деңгейге
жетуді қарастырады.
Біздің Республикада өзінің құқығына заңды түрде ие болу,
жетекші шет ел фирмаларымен сынға түсе алу мүмкіндігі, мемлекеттің
техникалық реттеу жүйесіндегі аккредиттеу арқылы жүретін ұйымдар
біліктілігін бағалау болып табылады.
Жоғарыда көрсетілген ақпараттарға байланысты дипломдық жұмыстың
негізгі мақсаты ЖШС Дорпласт-инвест өнімінің сапасын талдау және АҚ “ҰССО”
зертханасында сынауларды ұйымдастыру болып келеді. Осы сынау бөлімінде
барлық өндіріс өнімдеріне сертификатталған сынақтар жүргізіледі. Бірақ
берілген дипломдық жұмыста нақты зерттеу объектісі Дорпласт – инвест
өнімдерін сынауына тоқталып, келесі жұмыстар жүргізілді:
“Бастапқы ақпарат” бөлімінде базалық, басшылық етуші және
анықтамалық ақпарат келтіріледі;
“Жалпы ережелер” бөлімі өнімнің қызметтік тағайындалуы мен
олардың жіктелуінен тұрады;
“Өнімнің сапасын анықтау” бөліміне келесілер кіреді:
- өнім сапасы туралы жалпы мәліметтер;
- сапа көрсеткіштерінің номенклатурасын анықтау;
- өнімнің сапа деңгейін бағалау;
- сапамен басқарудың негізгі кезеңдері;
- сапа жүйесін қамтамасыз ететін бастапқы мәліметтер;
- өнім сапасын жоғарлату бойынша шаралар ұсынылады.
“Стандартар, техникалық шарттар (ТШ), метрологиялық ережелер мен
нормалар талаптарының сақталуына мемлекеттік қадағалау” бөлімінде АҚ
“ҰССО”-да мемлекеттік қадағалауды іске асыру үрдісі баяндалады.
“Өнімді сынау” бөліміне сынаулардың жіктелуі кіреді және сынау текшесі
әзірленеді.
“Өнімді сертификаттау” бөлімінде өндірістік өнімді сертификаттаудың
барлық кезеңдері келтіріледі, қосымшада бірнеше құжаттар түрлері
көрсетіледі.
1 ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫСТЫ ӘЗІРЛЕУГЕ БАСТАПҚЫ АҚПАРАТ
АҚ “ҰССО” филиал жағдайында “Дорпласт - инвест ” ЖШС өнімінің сапасын
талдау тақырыбында жазылған дипломдық жұмысты әзірлеуге базалық, басшылық
етуші және анықтамалық ақпараттар қолданылды.
Базалық ақпарат ретінде “Дорпласт – инвест” өнімдері туралы ақпараттар
(сандық және сапалық сипаттамалар, сыртқы түрі, сынаулар, қаптау,
тасмалдау, таңбалау туралы ақпараттар) қолданылады.
Басшылық етуші және анықтамалық ақпаратқа келесілер кіреді:
- ҚР СТ 3.4-2003 ҚР МСЖ Өнімнің сәйкестігін бекітуді өткізу
тәртібі.
Жалпы талаптар.
- ҚР СТ 1009-2005 Тағамдық емес тауарлар. Тұтынушылар үшін
ақпарат.Жалпы талаптар.
- ҚР СТ 1174-2003 Алаңды қорғайтын өрт техникасы. Негізгі түрлері.
Орналастыру және қызмет етуі.
- ЖШС СТ 40648290-01-2007 Тіремелік полимер тақта.
- ҚР СТ 12.4.026-2002 Сигналдық түстер қауіпсіздік белгілері және
сигналды белгілері. Жалпы техникалық шарттар және қолдану тәртібі.
- МСТ 9.030-74 ЖЕҚБЖ.Резиналар. Бекемдікке сынау әдістері.
Күштемеленген күйінде агрессивті сұйық орталардың әсеріне қатысты сынау
әдістері.
- МСТ 12.1.004-91 Өрт қауіпсіздігі. Жалпы талаптар.
- МСТ 12.1.005-88 ЕҚЖС. Жұмыс аймағының ауасына қойылатын жалпы
санитарлық гигеналық талаптар.
- МСТ12.1.0044-89 ЕҚЖС. Заттар мен материалдардың өрт қопарылыс
қауіптілігі. Көрсеткіштер номенклатурасы мен анықтау әдістері.
- МСТ 12.3.002-75 ЕҚЖС. Өндірістік процестер. Жалпы қауіпсіздік
талаптары.
- МСТ 12.3.009-76 ЕҚЖС. Тиеу – түсіру жұмыстары. Жалпы қауіпсіздік
талаптары.
- МСТ 12.3.030-83 ЕҚЖС. Пластикалық массаларды қайта өңдеу.
Қауіпсіздік талаптары.
- МСТ 12.4.009-83 ЕҚЖС. Объектілерді қорғауға арналған өрт техникасы.
Негізгі түрлері, орналасуы және күтімі мен қызметі.
- МСТ 12.4.011-89 ЕҚЖС. Жұмыс істеушілерді қорғау құралдары. Жалпы
талаптар мен жіктелуі.
- МСТ 15.309-98 Өнімді әзірлеу және оны өндіріске қою жүйелері.
Шығарылатын өнімді сынау мен қабылдау.
- МСТ 17.2.3.02-78 Табиғатты қорғау. Атмосфера. Өндірістік
кәсіпорындардың зиянды заттарды бөліп шығару мөлшерінің рұқсат етілген
мәндерін белгілеу ережелері.
- МСТ 4647-80 Пластмассалар. Шарпи бойынша соққылық тұтқырлықты
анықтау әдісі.
- МСТ 4648-71 Пластмассалар. Статикалық иіліске сынау әдісі.
- МСТ 4650-80 Пластмассалар. Су сіңірімділік деігейін анықтау
әдістері.
- МСТ 6433.1-71 Қатты электроқышаулағыштық материалдар. Үлгілер мен
сынақтарды дайындау кезіндегі қоршаған орта шарттары.
- МСТ 6433.2-71 Қатты электр оқшаулағыштық материалдар. Тұрақты кернеу
жағдайында электрлік кедергіні анықтау әдістері.
- МСТ 12019-66 Пластмассалар. Үлгілерде жасап шығару.
- МСТ 12021-84 Пластмассалар мен эбонит. Жүктеме астында иіліс
температурасын анықтау әдісі.
- МСТ 12423-66 Пластмассалар. Ауа жаңарту мен үлгілерді (сынамаларды)
сынау шарттары.
- МСТ 14192-96 Жүктерді таңбалау.
- МСТ 15150-69 Машиналар, аспаптар және басқа да техникалық бұйымдар.
Түрлі климаттық аудандарға арналған орындалулары. Категориялары, климаттық
факторлардың әсері жағына қатысты қолдану, сақтау және тасымалдау шарттары.
- МСТ 17308-88 Шпагаттар. Техникалық шарттары.
- МСТ 26433.0-85 Құрылыста геометриялық параметрлердің дәлдігін
қамтамасыз ету жүйесі. Өлшеулерді жүргізу ережелері. Жалпы жағдайлар.
- МСТ 26433.1-89 Құрылыста геометриялық параметрлердің дәлдігін
қамтамасыз ету жүйесі. Өлшеулерді жүргізу ережелері. Зауытта жасалған
элементтер.
- МСТ 29329-92 Статикалық таразылауға арналған таразылар. Жалпы
техникалық талаптар.
- МСТ 30244-94 ЕҚЖС. Құрылыс материалдары. Жанғыштыққа сынау
әдістері.
- МСТ 30402-96 ЕҚЖС Құрылыс материалдары. Тұтанғыштыққа сынау
әдістері.
- ҚӨҚЕ 01-94 Құрылыстық жинақтаулық жұмыстар жүргізу және отпен
жұмыс жасау кездеріндегі өрт қауіпсіздігі ережелері.
- АҚ “ҰССО” өткізген өндірістік практикада жиналған материалдар;
- Басшылық етуші нормативтік құралдар (РД-50-149-79 ондірістік өнімнің
техникалық деігейі мен сапасын бағалау бойынша әдістемелік нұсқаулар)
- Сапа жүйесі бойынша ИСО 9000:9004 халықаралық стандарттар.
2 ЖАЛПЫ МАҒЛҰМАТ
2.1 Ұлттық сараптау және сертификаттау орталығы қысқаша тарихы
Ұлттық сараптау және сертификаттау орталығы АҚ нарықтағы
стандарттау, метрология және сәйкестікті растау, қызметпен менеджмент
жүйелерінің жетекші кәсіпорны болып саналады. Ұйымның республикамыздың
барлық он төрт облыстарында филиалдары бар, барлығы сәйкестікті растау
облысында бір ғылыми техникалық саясатты жүзеге асырады.
1-cурет. ҰССО таңбасы
Соның бірі ҰССО АҚ Жамбыл филиалы.
Директор: Момышев Жомарт Амангелдіұлы
тел.: 87262 453356, 457527
факс: 87262 451481
е-mail: csmstaraz@mail.ru
Орналасқан жерінің сызбасы:
2-cурет. ҰССО АҚ Жамбыл филиалының
орналасқан жерінің сызбасы
3-cурет. ҰССО АҚ Жамбыл филиалы
Ұлттық сараптау және сертификаттау орталығы АҚ Жамбыл филиалы 1999-
жылы 14-маусымда республикалық мемлекеттік кәсіпорындардың қосылуы арқылы
құрылды, республика аймақтарында ҚР Үкіметінің 1999-жылғы 14-маусымдағы №
743 қаулысына сай шаруашылық жүргізу құқығы бар Қазақстандық стандарттау,
метрология және сертификаттау орталығы Республикалық мемлекеттік кәсіпорны
құрылды, оның құқық иеленушісі ҰлтССО АҚ болып қалды.
Кәсіпорын тарихы өзінің бастауын сонау 1923-жылдан бастайды, яғни осы
жылы Семейде республика аймағында алғашқы салыстырып тексеру мекемесі -
Томск өлшем және салмақ салыстырып тексеру палатасының бөлімшесі ашылады,
сосын ол өлкелік болып қайта құрылады, ал кейіннен Алматыға көшіріледі және
Қазақ өлшем және салмақ салыстырып тексеру палатасы деген мәртебеге ие
болады.
Өлшем және салмақ палатасының бөлімшелері республиканың басқа
қалаларында да ашылады: бұл Жамбыл облысында 1936-жылы іске асырылды.
ҰлтССО АҚ ЖФ қызметкерлері қатарынан біз мақтаныш ете алатын
тұлғалар шықты, себебі қазіргі күні олар жауапты мемлекеттік қызметті
атқаруды, олардың бірі – А.А.Момышев – ҚР Парламенті Мәжілісінің IV
сайланымының депутаты, филиалдың бұрынғы директоры, Құрмет орденімен
марапатталған, ҚазССР ауыл шаруашылығының еңбек сіңірген қызметкері
құрметті атағына, Тараз қаласының құрметті азаматы атағына ие.
Филиалда Салыстырып тексеру (Калибрлеу) зертханалары және Сынау
орталықтары жұмыс істейді, тамақ, жеңіл өнеркәсіп, мұнай өнімдері және
парфюмерлік-косметикалық өнімдер бақыланады. Зертханалар ИСОМЭК 17025-ке
сай сынау және калибрлеу зертханаларының құзыреттілігіне қойылатын
халықаралық талаптарға сәйкес аккредиттелген.
Қызметінің сәйкестігі және олардың қызмет көрсетулерінің жоғары
деңгейі Мемстандарттың аккредиттеу аттестаттарымен және сапа менджменті
жүйесінің сертификаттарымен расталған.
Бүгінгі күні 200-ден астам кәсіпорындар мен ұйымдар ҰлтССО АҚ-ның
тұрақты клиенттері болып табылады.
2009-жылдың басынан бастап, жеке қиыншылықтарға қарамастан, 2006-жылғы
бағасы бойынша қызмет көрсете отырып біз өз өтінім берушілерімізге
дағдарысқа қарсы іс-қимылдарды жүзеге асыруға көмектесудеміз.
Көптеген жылдар бойы шағын және орта бизнеске сәйкестікті растау
бойынша қызмет көрсету кезінде 41 пайызға дейінгі жеңілдіктер бар.
Бірақ біздің барлық қол жеткізген табыстарымызды ескере отырып, сол
деңгейде тоқтап қалмаймыз, 2010-2015-жылдардың негізгі мәселелері
төмендегідей:
- алыс және таяу шетелдерден әкелінетін өлшеуіш құралдардың техникалық
деңгейі қарқындап өсіп жатқанына байланысты салыстырып тексеру базасын
қайта жабдықтау;
- өнім қауіпсіздігінің техникалық регламентінің күшіне енуіне және
аккредиттеу саласының ұлғаюына байланысты сынау зертханаларын толықтырып
жабдықтау;
Өмір бір орында тұрмайтынына және отандық нарықтың дамуды қажет
ететініне байланысты қызмет көрсету аясын кеңейту, ұйымда оған қажеттінің
барлығы бар: мүмкіндіктер де, адамдар да, ықылас та.
Біздің барлық іс-қимылымыз заңды және физикалық тұтынушылардың
стандарттау, метрология, сертификаттау және сараптау саласындағы қызмет
көрсетулерге сұранысын қанағаттандыруға бағытталған.
Жамбыл филиалының ұжымында барлығына ортақ бір мақсат бар –
Қазақстандық өнімнің мықты, сенімді, қауіпсіз болуына қол жеткізу!
Филиал ұсынатын қызмет көрсетулер тізбесі:
- Стандарттау саласында;
- Метрология саласында;
- Өнімдердің сәйкестігін растау және сынау саласында.
Бірінші бағыт, стандарттау облысында қызмет көрсету. Басқарушы
субъекттерге әдістемелік және тәжірибелік көмек көрсетіледі, нормативтік
құжаттардың жобалауы мен сынауы жүзеге асырылады. Әрбір филиалда
республикада өндірілетін кез келген өніммен қызмет номенклатурасы бойынша
басқарушы субъектіге қол жетімді анықтама ақпараттық фонд бар. Мемлекеттік
және мемлекетаралық стандарттардың автоматтандырылған фонды, халыққа қызмет
көрсетуде және өнім өндіруде қажет ақпарат көзі болып саналады.
Екінші бағыт, жоғарғы дәлдікті өлшеулер жүргізу кезінде республика
кәсіпорындарымен өндірістіріне әдістемелік және тәжірибелік көмек көрсету,
өлшеу құралдарын жөндеу, калибрлеу, тексеру жүргізуге, өлшеу бірегейлігін
қамтамасыз етуге тәжірибелік көмек көрсету.
Үшінші бағыт ең негізгі бағыт, ҰССО АҚ өніммен қызмет көрсетудің,
сәйкестікті растау облысында, сапа менеджмент жүйесінде, экологиялық
менеджмент, OHSAS, HACCP, аккредиттелген. [2]
Негізгі бағыт, барлық қызығушы жақтардың үміті мен тұтынушылардың
талаптарын қанағаттандыруға бағытталған, қызмет және жұмыстарды орындау
сапасын басқару тәсілдерін үздіксіз дамыту.
2. Филиал бөлімдері
Стандарттау бөлімі
Филиал өз жұмысын Алматы қаласының ұйымдарында және кәсіпорын
тәжірибелеріне мемлекет аралық стандарттарды енгізу үшін реттейді.
Сондықтан стандарттау және ақпараттық қамтамасыз ету бөлімі құрылды. Оның
мақсаты стандарттау облысындағы жұмыстарды жүргізу және де филиалдың
жұмысын ақпараттық қамтамасыз ету.
Стандарттар өнім қауыпсіздігін қамтамасыз етуде және қызмет пен
жұмыстарды, өмір қауыпсіздігін қамтамасыз етуде және қызметпен жұмыстарды,
өмір, денсаулық, қоршаған орта және барлық қоғам үшін. Оларсыз бірде бір
жұмыс ұйымдастырылмайды, бірде бір қызмет дұрыс жұмыс істемейді. Ұлтық
сараптау және сертификаттау орталығы Қазақстан Республикасы бойынша
стандарттау ұсыныстары мен ережелерін, мемлекеттік және мемлекетаралық,
халықаралық стандарттар мен қамтамасыз етілген.
Бөліммен көрсетілетін қызметтер:
- Ұйым стандарттарын Қазақстан Республикасының өнімдеріне сараптау;
- ұйым стандарттарын әзірлеу;
- өнімнің тауарлық жапсырмаларын құрастыру, қазақ және орыс тілдеріне
аударуларды жүзеге асыру;
- Қазақстан Республикасының өнімдеріне каталогтық парақтарды сараптау;
- нормативтік құжаттарды актуалдандыру (ҚР СТ, ГОСТ, МС ИСО және
т.б.);
- Шағын және орта бизнес өкілдерін қоса алғанда, шаруашылықпен
айналысатын субъектілерге өнертабыстарды, өнеркәсіптік үлгілерді, пайдалы
нұсқаларды, тауарлық белгілерді әзірлеуде және оларға қорғаныс құжаттарын
(алғашқы патенттер, тауарлық белгіні тіркеу туралы куәлік, патенттер) алу
үшін тапсырыс әзірлеуде көмек көрсету;
- жұмыс орындарын еңбек жағдайына аттестаттау.
Метрология бөлімі
Қазіргі қоғамда метрология үлкен роль атқарады, себебі адамның кез
келген жұмыс істеу орнында өлшеу нәтижелері қолданылады. Өлшеу құралдарының
көрсеткіштері нарықтағы ертеңгі күнге деген сенім.
Көрсетілетін қызметтер:
- аккредиттеу саласына сәйкес өлшем құралдарын салыстырып тексеру;
- өлшеулерді, соның ішінде аса күрделі және дәл өлшеулерді жүргізу;
- өлшем құралдарын түзету;
- аналитикалық, сынау және өлшеу зертханаларындағы өлшеулердің жай-
күйін бағалау;
- техникалық құжаттамаға метрологиялық сараптау жүргізу;
- метрология саласындағы нормативтік құжаттарды әзірлеуге қатысу;
- ӨҚ сынау, ӨҚ метрологиялық аттестаттау кезінде экспериментальды
зерттеу, сынау, өлшеу, салыстырып тексеру және калибрлеу зертханаларына
кәсіпорындардың тапсырыстары бойынша тексеру жүргізу бойынша комиссияның
жұмысына қатысу;
- сынау құралдарын аттестаттау;
- заңды тұлғалардың метрологиялық қызметтері бойынша әдістемелік көмек
көрсету.
Сынау орталығы
Сынау орталығы екі сектордан құралады: сертификациялық сынау
орталығының электромагниттік сәйкестігінің секторы және сынау
және
сертификаттау орталығының сеторы.
Сынау орталығы орнатылған процедураларға сәйкес өзінің жұмысын сынау
зертханаларында, тағам қауыпсіздігін бағалауға арналған, ауылшаруашылық
өндіріс өнімдерінде, парфюмерлік косметикалық өнім өнімдеріне, шаруашылық
товарларға, мұнай өнімдеріне, құрылыс материалдарға байланысты атқарады.
Сынау орталығының аккредиттеу облысында үш жүз отыз алты өнім атауы бар.
Өнім мен қызметтің сәйкестігін растау орталығы
Нарықтағы даму жағдайларын байланысты сапа сұрақтары негізгі роль
ойнайды. Қазір тұтынушылар өндірушілерден сапаны растайтын құжат, сәйестік
сертификатын талап етеді. Бөлім өнім мен қызметтің сәйкестігін растау
сұақтарына және сәйкестік сертификатын алуға көмек көрсетеді.
Филиалдың сарапшы аудиторларымен сәйкестікті растау жұмыстары
жүргізіледі:
- ИСО 9000 халықаралық стандарттарына сәйкес сапа жүйесін
сертификаттау;
- сынау зертханаларына (Орталықтарына) олардың техникалық реттеу
талаптарына сәйкестігіне тексеру жүргізу;
- тауарлардың шығу тегін сараптау;
- астық, оның өңделген өнімдеріне және т.б. сапа сертификатын беру;
- өнімді және ақпараттық технологияларды өндіріске белгілеу кезінде
инженерлік-аналитикалық қызмет көрсету және әдістемелік көмек беру.
Сапа менеджмент жүйелерін растау бөлімі
Сапа менеджменттің жүйесінің сәйкестігін растау қазіргі заманғы
өндірістің дамуындағы қажет этап болып саналады, ішкі және сыртқы нарықтағы
бәсекеге қабілеттілікті қамтамасыз етеді. Сапа, қоршаған ортаны қорғау,
қоғамдық жауапкершілік, жұмыс орнындағы еңбекті қамтамасыз ету, бұл –
менеджерлер ойлайтын құндылықтар. ҚР филиал сапа менеджментінің сәйкестігін
растаудағы жетекші ұйым болып саналады. Жоғарғы білікті сарапшы аудиторлар
бағалауды жүргізуге көмек көрсетуге дайын:
1) сапа менеджмент жүйесі ҚР СТ ИСО 9001;
2) экологиялық менеджмент ҚР СТ ИСО 14001;
3) біліктілік қауыпсіздік менеджмент жүйелері және денсаулық ҚР
СТ OHSAS 18001;
4) тағам өнімдерінің қауыпсіздік жүйелері ҚР СТ ИСО 22000;
5) қоғамдық жауапкершілік менеджмент жүйелері ҚР СТ 1352, SA
8000.
Филиалда нормативтік құжаттардың ақпараттық анықтамалық фонды
бар.Фонд құрамында:
- Қазақстан Ресубликасының стандарттары (ҚР СТ) – 488;
- Мемлекеттік стандарттар (МСТ) – 24387;
- ҚР ережелері мен ұсыныстары (ПР РК) – 25;
- Халықаралық стандарттар(МС) – 74;
- әдістемелік көрсеткіштер – 86;
- Метрология бойынша нормативтік құжаттар;
- Санитарлық ережелер мен талаптар (СанПиНы) – 61;
- Құрылыс нормалары мен ережелері (СНиПы) – 13;
- Мемлекет аралық стандарттау ережелері;
- Мемлекетаралық стандарттау ұсыныстары;
- Европалық ұйымның дерективтері – 19.
Құқықтары:
1) бөлімге берілген тапсырмаларды орындау үшін жеке және заңды
тұл ғалардың ұйымдарына барып жұмысын тексеруге құқылы.
2) өтініш берушілерден, өнімнің сәйкестігін растауға қажетті
құжаттарды, ақпараттарды талап етуге құқылы.
3) аккредиттелген зертханалармен, сарапшы аудиторлармен белгілі сынау
лармен сәйкестікті растау жұмыстарын жүргізуге арналған келісім шарттарға
ұсынастар енгізуге құқылы.
4) қажет жағдайда, өндіріс талаптарымен инспекциялық бақылауды зерт
теуге қатысуға құқылы.
5) басқаратын субъекттерге сапа бойынша сұрақтарға практикалық және
әдістемелік көмек көрсету.
6) жұмыс істейтін нормативтік құжаттардың техникалық деңгейін ана
лиздеу, қоршаған ортаны қорғау, адам денсаулығы және өмірінің қауыпсіздігін
қамтамасыз етуге бағыттаған өзгерістерді енгізуге ұсыныстар дайындау.
7) сертификаттау ұйымдарының, аккредиттелген сынау зертханаларының
жұмысын орнатылған кезекпен инспекциялық бақылау жүргізуге құқылы.
2.3 Ұйымдастырушылық құрылым
Бөлімнің құрылымы мен жұмысшылар саны Ұлттық сараптау және
сертификаттау орталығының АҚ Президентінің бұйрығымен бекітілген күнтізбе
бойынша анықталады.
Сапа жүйесінің сәйкестігін растау бөлімінің құрылымдық бөлімдері:
- кедендік қызметтер мен сертификаттарды толтыру секторы;
- тамақ өнімінің сәйкестігін растау секторы;
- шет елден келетін өнімнің сертификатын растау секторы.
Шетелден келетін өнімнің сапа жүйесінің сәйкестігін растау бөлімінің
құрылымы:
4 – сурет. Шетелден келетін өнімнің сапа жүйесінің
сәйкестігін растау бөлімінің құрылымы
3 ЖАЛПЫ ЖАҒДАЙ
3.1 Өнімнің қызметтік тағайындалуы
“Дорпласт – инвест” ЖШС 3 түрлi өнім шығарады: полимерлі оқшаулағыш
төсем, рельс астындағы полимерлі төсем, тіремелік полимер тақта.
Рельс астындағы полимерлі төсем – Р 75, Р 65, Р 50 типтес рельстерді
бір шақырымға жылына брутто жүк қуаты 50 млн тн.кезіндегі радиусы 800 м аз
емес, КГТП-5 түзу және қисық атызды жолда Ш 4 рельсті құрға бекітуге
арналған. Рельс астындағы полимерлі төсем 1- сызбада көрсетілген.
5-cурет. Рельс астындағы полимерлі төсем
6-cурет. Рельс астындағы полимерлі оқшаулағыш төсем
7-сурет. Рельс астындағы полимерлі оқшаулағыш төсем
Полимерлі оқшаулағыш төсем - жүк-ауыртпашылығы жылына бір километрге
шаққанда 50 млн. т. брутто болған жағдайда, жолдың түзу бөліктерінде және
радиусы 800 м кем емес қисық бөліктерінде Р 75, Р 65, Р 50 түріндегі
рельстерді КПП-5 рельсті құрсаулауындағы Ш 4 темір бетон шпалдарына
бекітуге арналған. Полимерлі оқшаулағыш төсем 6-суретте көрсетілген.
8-cурет. Тіремелік полимер тақта
Тіремелік полимер тақта – Р 65 тұрпатты рельстерді Ш 3 темірбетон
шпалдарына, жүк – ауыртпашылығы жылына бір километрге шаққанда 5000000
т.брутто болған жағдайда, жолдың түзу бөліктерін және радиусы 800 м кем
емес қисық бөліктерін ЖБР – 65 астарсыз рельстік ұстатуын құрайтындай етіп
бекітуге арналған.[3] Тіремелік полимер тақта 8 және 9-суретте көрсетілген.
9-cурет. Тіремелік полимер тақта
Темірбетон шпалды рельстер 10 және 11-суретте көрсетілген.
10-cурет. Темірбетон шпалды рельс
11-cурет. Темірбетон шпалды рельстер
3.2 Өнімнің жіктелуі
3.2.1 Тағайындалуы бойынша өнімнің жіктелуі
Өндіріс өнімі дегеніміз – пайдалы қасиеттері бар және тұтынушылардың
өз қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында қолдануға арналған еңбек іс-
әрекетінің нәтижесі. Өнімнің сапа деңгейін сапа көрсеткіштері бойынша
бағалау үшін өнімді жіктеу қажет.
Өнімді жіктеу келесілер үшін жүргізіледі:
- өнімнің белгілі бір тобының бірлік көрсеткіштер номенклатурасын
таңдау;
- өнім сапасы көрсеткіштерінің номенклатурасына мемлекеттік
стандарттар жүйесін құру.
12-cуретке сәйкес барлық өнімдер сапа деңгейін бағалау мақсатында
екі классқа бөлінуі мүмкін:
1) пайдалану кезінде шығындалатын өнім;
2) өзінің ресурсын шығындайтын өнім.
1 класс
2 класс
1 топ 2 топ 3 топ
4 топ 5 топ
12-cурет. Өнімнің тағайындалуы бойынша жіктелуі
Тіремелік полимер тақта екінші класстың бесінші тобына жатады.
3.2.2 Сыртқы экономикалық іс-әрекеттің тауарлық номенклатурасы
бойынша өнімнің жіктелуі
Сыртқы экономикалық байланыс сферасында қолданылатын жіктеулердің
ішінде айтарлықтай орынды сыртқы экономикалық іс-әрекеттің тауарлық
номенклатурасы (СЭІӘ ТН) алады. Ол 1991 жылы кедендік тариф, сыртқы
сауданың статистикасы, сыртқы экономикалық іс-әрекеттің тарифтік емес
реттеу шараларының кешені негізінде енгізілді.
Халықаралық деңгейдегі жіктеуді енгізу дегеніміз – әлемнің көптеген
елдерінде қолданылатын және сыртқы сауда туралы мәліметтерді салыстыруға
мүмкіндік беретін жіктеу мен кодтаудың жаңа жүйесіне көшу.
Сыртқы экономикалық іс-әрекеттің тауарлық номенклатурасы мемлекеттік
деңгейде келесі жағдайларда қолданылады:
1) Халықаралық құжаттарды әзірлеу мен дайындауда;
2) Тарифтік және тарифтік емес реттеу үшін;
3) Статистикалық бақылаулар үшін;
4) Көліктік тасмалдаулар үшін;
5) Жүктерді сақтандыру үшін.
Кәсіпорындар мен ұйымдардың деңгейінде СЭІӘ ТН күнделікті жұмыстарда
қолданылады: келісімшарттарды, декларацияларды жасау үшін, сипат тізімдер
мен басқа көліктік құжаттарды толтыру үшін, бугалтерлік есептерде,
электронды есептегіш техникада ақпараттарды өңдеу үшін қажет.
СЭІӘ ТН тауарларды сипаттау мен кодтаудың үйлесімді жүйесі мен
Еуропалық Кеңестің Аралас номенклатурасының негізінде құрылған.
Әрбір тауардың СЭІӘ ТН ішінде өз коды бар, бірақ оны дұрыс анықтау
үшін келесі шарттар болу қажет:
1) тауардың нақты аталуы;
2) тауардың нақты сипаты;
3) жіктеудің құрылымын білу қажет.
СЭІӘ ТН құрылымына тауардың кодтық белгіленуі, тауардың аталуы
мен қосымша өлшем бірлігі кіреді.
Тауардың кодтық белгіленуі 9 цифрлі ондық белгіден тұрады:
- 1-ден 6-ға дейінгі код разрядтары тауарларды сипаттаудың Үйлесімді
жүйесі бойынша тауардың жіктеулік топтаудың белгіліеуіне сәйкес келеді;
- 7-ден 8-ге дейінгі разрядтары Еуропалық Кеңестің Аралас
номенклатурасындағы тауардың кодты белгілеуіне сәйкес келеді;
- 9-шы разряд СЭІӘ ТН-да дәстүрлі ұлттық тауарларды бөліп шығару үшін
арналған. Қазіргі уақытта бұл разряд барлық ішкі субпозицияларда нолмен
толтырылады. Тауар кодының құрылымын 13-суретте келтірілген сұлба түрінде
көрсетуге болады.
Мысал ретінде көрсетілген термелік полимер тақта шартты белгілеуіне
тоқталып өтейік:
“Тіремелік полимер тақта ” ЖСШ СТ 40648290-01-2007.
СЭІӘ ТН коды бойынша 222319.
ХХ ХХ ХХ
ХХХ
Топ
Позиция
Субпозиция
Ішкі субпозиция
13-cурет. СЭІӘ ТН кодының құрылымы
Тіремелік полимер тақта шартты белгіленуі коды 3925908000
көрсетілген құрылымға сәйкес.
4 ӨНІМНІҢ САПАСЫН АНЫҚТАУ
4.1 Өнім сапасы туралы жалпы мәліметтер
Өнімнің сапасы МСТ 15467-79 Өнім сапасымен басқару. Негізгі
түсініктер. Терминдер мен анықтамалар бойынша келесідей анықталады:
“тағайындалуына сәйкес белгілі қажеттіліктерді қанағаттандыруға
жататындығын негіздейтін өнім қасиеттерінің жиынтығы”
Өнім сапасы дегеніміз – ескерілген немесе ұсынылған қажеттілікті
қанағаттандыру мақсатымен оны құру кезінде жабдықтаушымен қалыптастыру
нұсқасы немесе өнімнің сипаттамасының деңгейі мен қасиеттерінің жиынтығы.
Кәсіпорын, ұйым, бірлестіктердегі өлшеу, бақылау және сынау
жағдайларын (жай-күйін) талдау - метрологиялық қамсыздандыру (МҚ) деңгейін
өндірістің заманауи талаптарына сәйкестігін орнату және осы негізде оны ары
қарай дамытуды жоспарлау бойынша ұсыныстарды дайындау , өлшеу, сынау,
бақылау әдістері мен құралдарын құрастыру және енгізу, жаңа техникалар мен
технологияларды енгізу, өнім сапасын жақсарту, еңбек шарттарын бақылаудағы
өлшеу нәтижелерінің анықтылығын арттыру, сертификаттау мақсаттары үшін
өнімдер мен қызмет көрсетулерді сынау барысында материалдық, энергетикалық
және еңбек ресурстарын ұтымды пайдалану мақсаттары үшін өткізіледі.
Өнімнің сапасы дегеніміз – тұтынушылық талаптарын қамтамасыз ететін
және қолдануға жарамды өнімнің қасиетерінің жиынтығы.
Өнімнің қасиеті дегеніміз ол әрбір бұйымға тән қасиет, яғни қаттылығы,
иілгіштігі, музыкалық аспаптар үшін резонанстық қасиеттері және т.б.[4]
Сапа өте күрделі категорияға жатады. Мысалы: Машинаның сапасын
анықтағанда оның үдеткішінің сапасын, доңғалағының сапасын және т.б.
әртүрлі ішкі құрылысының қасиеттерін сапалылығын анықтап білу ғана емес
сонымен біре осы бұйымдарды дайындаған материалдар мен шикізаттардың
сапасын анықтау болып табылады.
Өнімнің қасиеті оның пайдалануға жарамдылғына кепілдік бермейді.
Сондықтан оның сандық және сапалық сипаттамаларымен танысу қажет,яғни өнім
сипатымен танысу қажет. Әртүрлі өнімнің өзіне ғана тән оның қасиетін
сипаттайтын сипаты болады. Өнімнің сипатына байланысты сандық және сапалық
болып бөлінеді. Сандық сипаты өнімнің күйін немесе қасиетін сипаттайтын
өнімнің параметрлері деп аталатын қасиеттерін айтамыз.[5]
Өнімінің сапасының көрсеткіштерін сипаттау арқылы сапаны жіктеуге болады.
Сапа мен сандық көрсеткіштерін бақылау өнімді сынау болып табылады.
Өнім сапасын қамтамысыз ету өнімнің өмірлік цикліннің барлық
кезеңдеріне таралады және берілген талапқа сәйкес сапалы өнім шығаруды
қамтамасыз ететін іс әрекеттермен жағдайларды жоспарлауды қамтиды.
Өнім сапасы оларды жобалауда қалыптасады және жасау кезінде
қамтамасыз етіледі.
4.2 Сапа көрсеткіштерінің номенклатурасын анықтау
Өнімнің сапа көрсеткіштерінің номенклатурасын таңдағанда өнім
сапасының құрамына кіретін және оның сапа деңгейін бағалауға мүмкіндік
етуді қамтамасыз ететін өнім қасиеттерінің сандық сипаттамасының
атауларының тізімі белгіленеді.
Өнімнің сапа көрсеткіштерінің номенклатурасын таңдау төмендегілерді
есепке алып негізделеді:
- өнімнің тағайындалуы мен қолданылу шарты;
- тұтынушы талаптарының таңдауы;
- сипатталатын қасиеттердің құрамы мен құрылымы;
- өнімнің сапа көрсеткіштерінің негізгі талаптары.
Тіремелік полимер тақта сапа көрсеткіштерінің номенклатурасы
1-кестеде көрсетілген.
1-кесте. Сапа көрсеткіштерінің номенклатурасы
Көрсеткіш атауы Нормативтік мәндері
Серіппелі клемалардан түсетін вертикальдық 50-60
бүйірлік жүктеме, к Н, кем емес
Тығыздығы, гсм 1,56
Иіліс кезіндегі сығылуға беріктігі, МПа, 144
кем емес
(20±2)°C температурасы жағдайында Шарпи 54
бойынша соққыға төзімділігі, кДжм, кем
емес
(23±2)°C температурасы жағдайында, 24 cағат0,8
ішіндегі су сіңірімділігі, %,
Жүктеме астында иіліс температурасы, °СМПа1901,81
Меншікті көлемдік кедергі, Ом* см, кем емес1*10
Тақта массасы, г 325±5
4.3 Өнімнің сапа деңгейін бағалау
Тіремелік полимер тақтаның техникалық деңгейі мен сапасын
бағалау үшін сапа көрсеткіштерінің келесі негізгі топтардың номенклатурасы
қолданылады:
- тағайындау көрсеткіштері;
- сенімділік көрсеткіштері;
- эргономикалық көрсеткіштер;
- эстетикалық көрсеткіштер;
- технологиялық көрсеткіштер;
- стандарттау мен сертификаттау көрсеткіштері;
- патентті-құқықтық көрсеткіштер;
- қауіпсіздік көрсеткіштері.
Тағайындау көрсеткіштері құрылымдық және технико-пайдаланушылық
қасиеттерді сипаттайды.
Тағайындау көрсеткіштер тобына кіреді:
- салмағы;
- габаритті өлшемдері.
Сенімділік көрсеткіштер бұйымның өзінің пайдаланушылық көрсеткіштерін
белгілі бір уақыт сақтай отырып, берілген функцияларды орындау қасиеттерін
сипаттайды.
Сенімділік көрсеткіштер тобына кепілді пайдалану уақыты кіреді.
Эргономикалық көрсеткіштер бұйымның адам мен ортамен өзара байланысын
сипаттайды және бұйымның өлшемдеріне, құрастырушы бөліктерінің өзара
орналасуына, формасына қойылған талаптарына сәйкестігін анықтайды.
Эргономикалық көрсеткіштердің тобына пайдалану қолайлығы кіреді.
Эстетикалық көрсеткіштер бұйымның өзінің қоғамдық құндылығын сезімдік
қабылдаушылық белгіде көрсете алу қабілетін сипаттайды. Олар көркемдік
жобалау деңгейін есепке алады.
Эстетикалық көрсеткіштер тобына кіреді:
- құрылымның тұтастығы;
- бұйымның көркемдік жобалаудың заманға сай тенденцияларына
сәйкестігі;
- қаптау сапасы;
- сыртқы бетті таза өңдеу мен қаптау сапасы.
Технологиялық көрсеткіштер өнімді дайындағанда материалдардың,
еңбектің және уақыттың шығындарын оптималды бөлуді негіздейтін өнім
қасиеттерін сипаттайды.
Технологиялық көрсеткіштер тобына кіреді:
- дайындаудың еңбек сыйымдылығының қосындысы;
- жалпы өзіндік құнның қосындысы;
- меншікті металл сыйымдылығы.
Стандарттау және унификаттау көрсеткіштері бұйымда стандартты,
унификатты, бірегей тетіктер мен түйіндерді қолдану ережесін сипаттайды.
Бұйымның стандарттау мен унификаттау көрсеткіштері қолдану
коэфициентімен есептеледі.
Қолдану коэфициентін формула (1) бойынша есептейді:
Кnp’(n-n0) n ,
(1)
мұндағы n - бұйымның жалпы түрөлшемдер саны,
n0 – бірегей бөлшектердің түрөлшемдер саны.
Бұйымның патенттік-құқықтық деңгейі екі көрсеткіш арқылы бағаланады:
- патентті қорғау көрсеткіші;
- патентті тазалық көрсеткіші.
Осы көрсеткіштер бойынша тексеруге экспортқа арналған бұйымдар
жатады.
Қауіпсіздік көрсеткіштері бұйымды қолдану кезінде оның қауіпсіздігін
негіздейтін ерекшеліктерді сипаттайды.
Өнімнің сапа деңгейі МСТ 15467-70 “Өнімнің сапа көрсеткіштерінің
жиынтығын сәйкес базалық көрсеткіштер жиынтығымен салыстыруда негізделген
өнім сапасының сипаттамасына” сәйкес анықталады.
Өнімнің сапа деңгейін бағалау бойынша шаралар тізімі:
- сапа деңгейін бағалау мақсатын анықтау;
- сапа көрсеткіштері номенклатурасын таңдау мен оларды анықтау
тәсілі;
- сапа көрсеткіштерді анықтау;
- базалық көрсеткіштерді таңдау;
- сапа деңгейін бағалау әдісін таңдау;
- сапа деңгейін бағалау.
Сапа деңгейін анықтау үшін келесі әдістер қолданылады:
дифференциалды, кешенді және аралас. Сапа деңгейін анықтау үшін
дифференциалды әдісті қолданайық. Онда қарастырылатын объекттің әрбір сапа
көрсеткіштерін сәйкес базалық көрсеткіштермен бөлек-бөлек салыстырады. Сапа
деңгейін бағалау үшін формула бойынша қатыстық көрсеткішті анықтаймыз.
Qi=PiPiб ,
(2)
Qi=PiбPi ,
(3)
мұндағы Qi – қатыстық сапа көрсеткіші,
Pi – зерттелетін өнімнің көрсеткіші,
Piб – базалық өнімнің көрсеткіші.
Тіремелік полимер тақта сапа деңгейін анықтау 2-кестеде
келтірілген. Бағалау нәтижесінде көрініп тұрғандай тіремелік полимер тақта
ЖСШ СТ 40648290-01-2007 техникалық шарттар талаптарына сәйкес келеді.
Көрсеткіштің өсуі сапаның жоғарылауын көрсетсе формула (2)
қолданылады, ал көрсеткіштің төмендеуі сапаның жоғарылауын көрсетсе формула
(3) қолданылады.
Егер қатыстық көрсеткіш Qi бірге тең немесе үлкен болса, онда өнім
сапасының деңгейі эталон сапасының деңгейіне тең немесе үлкен болады. Ал
егер кіші болса, онда өнім сапасының деңгейін анықтаудың кешендік әдісін
қолдану қажет.
Тіремелік полимер тақта сапа деңгейін анықтау 2-кестеде
келтірілген.
2-кесте. Тіремелік полимер тақтаның сапа деңгейін анықтау
Сапа көрсеткішінің аталуы Зерттелетін Базалық Қатыстық
өнімнің өнімнің көрсеткіш Qi
көрсеткіші көрсеткіші
Серіппелі клемалардан түсетін -
бүйірлік (вертикальдық) жүктеме, кН 50-60 50-60
кем емес
Тығыздығы, гсм 1,56 1,56 1
Иіліс кезіндегі сығылуға беріктігі, 144 144 1
МПа, кем емес
(20±2)°C температурасы жағдайында 56 54 0,98
Шарпи бойынша соққыға төзімділігі,
кДжм, кем емес
(23±2)°C температурасы жағдайында, 240,8 0,8 1
cағат ішіндегі су сіңірімділігі, %,
артық емес
Жүктеме астында иіліс температурасы, 1901,81 1901,81 1
°СмПа
Меншікті көлемдік кедергі, Ом* см, 1*109 1*109 1
кем емес
Тақта массасы, г 325 325 1
4.4 Сапамен басқарудың негізгі кезеңдері
Сапа мәселесі тек қана нақты жүйелі әрдайым жұмыс істейтін шаралардың
негізінде ғана шешілуі мүмкін. Бірнеше ондаған жылдар бойы сапа жүйелері
құрылып, жетілдірілген. Қазіргі заманғы кезеңде ИСО 9000 сериялы
халықаралық стандарттарында белгіленген сапа жүйесі қабылданған. Жүйенің
негізгі қағидасы болып табылады: сапамен басқару өнімнің өмірлік циклінің
барлық сатылары мен кезеңдерін қамтиды.
Өнімнің өмірлік циклі өнімді құру мен қолдану кезінде оның күйінің
өзара байланысты өзгеру үрдістерінің жиынтығын ұсынады.
Өнімнің өмірлік циклының алты сатысы болады: маркетинг – жобалау -
өндіру – қолдану – пайдалану – жою.
Өнімнің сапасын басқару — бұл белгілеу, камтамасыз ету және сапаның қажетті
деңгейін қолдау мақсатындағы құру және пайдалану немесе өнімді тұтыну
кетіндегі жүргізілетін іс-әрекет.
Өнімнің сапасын басқаруды жетілдіруде қойылатын негізгі мәселелер
олар:
- өнімнің сапалылығын басқару жүйесіне маркетинг қызметі механизмін
қосу;
- тұтынушыға және барлық өндірістік қызметтерде сапаны
басқару жүйесін қалай бағыттау;
- өнімнің өмірлік кезеңінің барлық белестеріндегі сапаны
басқару жүйесіндегі механизм әсерлерді күшейту.
- Сапаны басқару жүйесін енгізу кәсіпорында мынадай міндеттерді
шешуге мүмкіндік береді:
- жоғары сапалы өнімнің тұрақтылығын қамтамасыз ету;
- өнім көлемін ұлғайту және оны сататын нарықты
(рынокты) табу;
- жоғары бағада сататын өнімді көбейту мүмкінділігін
қарастыру;
- өнімнің бәсекеге жарамдылығы және қаржы жағдайының
тұрақтылығы жөніндегі проблемаларды шешу.
Маркетинг кезеңінде өнімге тапсырыс берушінің талаптары зерттеледі.
Жобалау кезеңінде тұтынушының барлық талаптарына жауап беретін өнім
әзірленеді. Өндіру сатысында жобада негізделген сапа деңгейі қамтамасыз
етіледі. Қолдану кезінде тасмалдау, сақтау, сатуға дайындық, өткізу
периодында қалыптасқан сапа сақталу қажет. Пайдалану сатысында сапамен
басқаруға тікелей өнім тұтынушысы қосылады. Оның өнімді қалай
пайдаланғанына байланысты,өнім сапасының қызмет ету уақыты тәуелді болады.
Жою сатысында қолданылған өнімнің қоршаған ортаға зиянды әсер етуін есепке
алу керек.Өнімнің өмірлік циклінің сатылары мен кезеңдерінің үзіліссіздігі
сапа мәселесін зерттеушілерге сапаны қамтамасыз ететін үзіліссіз тұйық
тізбек түріндегі модель құруға көмектеседі. Бұл модельді ИСО 9000 сериялы
стандартында “Өнімнің өмірлік циклының типтік кезеңдері” деп аталады.
4.5 Сапа жүйесін қамтамасыз ететін бастапқы мәліметтер
Сапа жүйесінің қажетті элементтері ұйымдастырушылық құрылым,
әдістеме, ресурстар мен үрдістер болып табылады.
Сапа жүйесінің ұйымдастырушылық құрылымы кәсіпорынмен басқарудың
ұйымдастырушылық құрылымының негізінде белгіленеді және кәсіпорын бөлімдері
мен персоналдың құқықтарын, міндеттері мен қызметтерінің бөлуін ұсынады.
Әдістеме – іс-әрекетті жасаудың белгіленген тәсілі (ИСО 8402).
Ресурстар – персонал, қызмет көрсету құралдары,жабдықтар,технология.
Үрдіс – өзара байланысты ресурстар және кіретін элементтерді
(шикізаттар, материалдар) шығатын элементтерге (дайын өнім) өзгертетін іс
әрекеттердің жиынтығы.
Сапа жүйесінің болуын, оның белгіленген талаптарға сәйкестігін, егер
ол құжаттық түрде ұсынылса ғана дәлелдеуге болады.
Сонымен сапа жүйесі дегеніміз - жалпы сапамен басқаруды іске
асыру үшін қажет ұйымдастырушылық құрылымның, әдістердің, үрдістердің және
ресурстардың жиынтығы.[6]
4.6 Тіремелік полимер тақтаның сапасын жоғарлату бойынша ұсынылатын
шаралар
Тіремелік полимер тақтаның ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz