Экологиялық дағдарыс ұғымы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Алматы Технология және Бизнес Университеті

РЕФЕРАТ
тақырыбы: Экологиялық дағдарыс

ЖОСПАР
1. Негізгі түсініктер 3
1. Экологиялық дағдарыс ұғымы 3
2. Экологиялық дағдарыстың құрылымы 3
3. Экологиялық дағдарыстың себептері 4

1. Негізгі түсініктер

1. Экологиялық дағдарыс ұғымы

Экологиялық дағдарыс ұғымынан қоғам мен табиғаттың арасындағы өзара
әрекеттестіктің мынадай кезеңі түсініледі: онда экономика мен экологияның,
қоғамның табиғи ортаны тұтынуы мен пайдалануға экономикалық мүдделері мен
қоршаған табиғи ортаны қорғауда қамтамасыз етудің экологиялық талаптарың
арасындағы қарама - қайшылықтар шегіне жете шиеленіседі. Бұл бір жағынан -
қоршаған табиғи ортаның құлдырауынан көрінетін қоғам мен табиғаттың
арасындағы тепе–теңдіктің тұрақты бұзылуы, екінші жағынан – мемлекеттік
басқару құрылымдарының мұндай жағдайдан шығу жолын табуға және қоғам мен
табиғаттың тепе–теңдігін қайта қалпына келтіруге қабілетсіздігі.
Экологиялық дағдарыс ұғымы алғаш рет ХХ ғасырдың 70 – жылдарында сол
уақытта өндірістік күштердің өсуі мен қоршаған ортаны қорғаудың арасындағы
қарама-қайшылықтардың шиеленісуін бастан өткеріп жатқан дамыған
капиталістік елдерде қолдалына бастады.

2. Экологиялық дағдарыстың құрылымы

Қоршаған табиғи ортаның құлдырауы – бұл табиғаттағы заттар мен
энергиялардың өз ара алмасуын қамтамасыз ететін табиғаттың даму
заңдылықтардын есепке алмай жасаған адам әрекеттерін туындаған адам мен
табиғат арасындағы экологиялық байланыстардың бұзылуы немесе айтарлықтай
бүлінуі.
Қоршаған табиғи ортаның құлдырауы ең алдымен адамның денсаулығы мен
оның тектік қорының жай – күйіне әсер етеді. Ресей аймағының 20 пайыздан
астамы экологиялық дағдарысты күйді бастан кешіруде, экологиялық қияпат
белдемі ауданында қазіргі кезде 70 млн. Астам адам қалыпты мөлшер шегінен 5
есе жоғары денсаулық үшін қауіпті заттар тараған ауамен дем алып жүр.
Халықтың тууы азайып, өлім – жітім көбеюде. Елдегі орташа өмір сүру
ұзақтығы 69,5 жыл, ол 44 капиталистік елдердегі адамдардың өмірінің орташа
ұзақтығынан 8 – 10 жыл кем. Бұрынғы КСРО–да әрбір оныншы бала генетикалық
кемістікті болып туды. 1990 жылғы мәліметтер бойынша бұрынғы КСРО – ның 50
пайыздан астам халқының денсаулығы нашар, олардың ішінде 50 млн. адам
созылмалы ауру немесе кемістілер қатарына жатады. Әрбір төртінші әйел
генетикалық жағдайына байланысты дені сау бала туа алмайды, әрбір төртінші
еркек белсіздікпен ауырады.
Қоршаған табиғи ортаның жай – күйінің нашарлауы және оның салдары –
экологиялық дағдарыс көрінісінің тек бір ғана жағы. Екіншісі, әлеуметтік
жағы - қоғамның экологиялық қауіпсіздігі бойынша тиімді шараларды жүргізуді
қамтамасыз етуге қабілетсіз мемлекеттік және қоғамдық құрылымдардың
дағдарысы болып табылады. Бұл біріншіден, қоршаған табиғи ортаны қорғау
жөніндегі арнайы органдардың ормандары, балық ресурстарын, жануарлар
әлемін, жер асты байлықтарын қорғау мен пайдалану бойынша нәтижелі
жұмысының жеткіліксіздігін көрсетеді.
Екіншіден, экологиялық дағдарыс құқық қорғау органдарының қоршаған
ортаны қорғау туралы заңның орындалуына сенімді бақылау мен қадағалауды
қамтамасыз етуге қабілетсіздігін көрсетеді.
Үшіншіден, экологиялық дағдарыс әлеуметтік аспектіде экологиялық -
құқықтық нигилизмде, яғни экологиялық - құқықтық нигилизмде, яғни
экологиялық - құқықтық талаптарды жаппай орындамауда және оларды бұзуда
көрінеді.

3. Экологиялық дағдарыстың себептері

Адамның қоршаған ортаға жағымсыз әсерін тигізуі өте ертеден-ақ
басталған. Мысалы, Ливанның тау беткейлерінің жалаңаштануы шамамен 5000
жыл бұрын, Соломон патшаның сарайлар мен шіркеулерінің құрылысы үшін
әжептәуір аймақтағы ливан бал қарағайларының тоғайларын шабуға бұйрық
бергеннен болған. Далмацияның қалың ормандарын рим флотын жасағанда
қарқынды құртып – жою басталған. Қытай мен Үндістанның көп бөлігінде
ормандар өткен мыңжылдықтарда – ақ бүтіндей шауып тасталған.
11 – суретте жоғарыда айтылғандар тұжырымдалған.
11 – сурет. Экологиялық дағдарыс: Құрылымы. Себептері. Шығу жолдары

Көне дүниенің мемлекеттерінде техногенез қоршаған ортаның өзгеруінің
маңызды факторына айналды: Нілдің (Мысыр), Хуанхэ (Қытай), Тигр мен
Ефраттың (Вавилония), Әмурдарияның (Хорезм) және т.б. алқаптпрының
табиғаты түп – тамырымен өзгертілді.
Көне дәуірде бар болғаны 19 элемент, ХVІІІ ғасырда - 28, ХІХ ғасырда - 50
элемент пайдаланылған, қазір барлық 89 табиғи элементтер, сондай – ақ
бірқатар жасанды элементтер – плутоний, нептуний, калифорний т.б.
пайдаланылады.
Ғаламдық экологиялық дағдарысқа адамның өлшемсіз шаруашылық әрекеті де
әкелді. Антропогенді шөлдердің аумағы құрлықтың 8 пайызына жетеді, қалалар
мен өндірістік белдемдер 2 пайыздан астам жерді алады. Аэроғарыштық
мәліметтер бойынша жыл сайын әлемде 7 – ден 20 млн. га - ға дейін ормандар
кесіледі, Жер атмосферасына О2 негізгі жеткізуші – тропикалық орман 50
пайызға, қоңыржай белдеудің ормандары 40 пайызға кесілген. Ормандарды кесу
топырақ эрозиясын, атмосфераның ластануын күрт күшейтеді, ғаламдық су
айналымын СО2 мен О2 бұзады. Скандинавияға SO2 Англия мен ГФР – дан
жеткізілуі арқан балықтардың құруына әкелді, өйткені бірқатар өзендерде рН
4,0- ге дейін кеміді. Канаданың Онтарио провинциясында АҚШ – тан келетін
қышқыл жаңбырлардың кесірінен 150 – ден "өліп қалған". Жер атмосфераындағы
SO2 50 пайыздан астамы техногенді тектен шыққан. АҚШ – тың аса ірі өзені
Миссисипидің ортаңғы және төменгі ағыстарында ауыр металдардың, органикалық
қосылыстардың, мұнай өнімдерінің құрамы қалыптан ондаған ес артық.
Молдавияда жүзімдіктерді үнемі көп жылдар бойы мыстың күкірт қышқылды
тұзымен бүрку (зиянкестерден қорғану үшін) топырақтың мыс тұздарымен
зақымдануына (Сu2+ 1-2% дейін) әкелді.
Санкт-Петербургттың өзендері мен каналдарындағы тұнбаларда
органикалық қосылыстар (30%дейін) мен ауыр металдар күрт көбейген; Мәскеу
аймағындағы өзендер мен тоғандардың тұнбаларында органикамен қатар никель,
хром, молибден, ванадий, мыс, мырыш, қалайы, қорғасын мөлшерлері күрт
молайған.
Ағылшын биохимиктері 5000 жыл бұрын жерленген алғашқы алғашқы
қауымдық адамдардың сүйегінде орта есеппен алғанда 1,43* 10-3 % Рb, ал
қазіргі адамдарда - 3,45x10-3 % Рb бар екенін анықтады, яғни сүйектегі
қорғасынның мөлшері екі есеге артқан, ол сүйектің сыну қаупін және т.б.
ұлғайтады.
Жапонияда өндіріс қалдықтарын Агано өзеніне және Минимат шығанағына
тастау метилсынаптың балықтарда, таңқы шаяндарда, устрицаларда жиналуына
әкелді. Оларды тағамға пайдалану қауіпті “Минимат ауруын” тудырды. Cd бар
өндірістік қалдықтарды лақтыру Жапонияның Тояма ауданында жүздеген
адамдардың қаза болуына апарып соқты. Бұл жаңа “техногенді” ауру “итай –
итай” деп аталады.
Дүние жүзінің ірі өндірістік қалаларына қорғасынмен ластану тән:
қалалардағы топырақ пен өсімдіктерде одан сыртқары жерлерге қарағанда 20 –
30 есе артық Pb бар. Қала атмосферасын машинаның газды түтіндерімен ластау
(СО2 CO, ІSO, SO2) тныс алу мүшелері үшін ғана зиян емес, ол сәулетке
әжептәуір залалын тигізеді: ғимараттардың қаптауларына, қола және мәрмәр
мүсіндердің күйіне және т.б. Афиналық Акрополге өткен жүздеген жылдардан
төрі соңғы 25 жылда көп залал тиген.
Қала орталарынқңтайландыру үшін қалдықсыз технологияны енгізу,
тазалағыш құрылыстардың санын азайту, автомашиналардың шығарған газдарымен
күресу, көгалдандыру аса қажет.
Жоғары экологиялық қауіпті автотрассалар да тудырады. АҚШ – та бір
жолдың жиегіндегі ені 50 м жолақтарды және Вашингтон – Балтимор шоссесін
зерттеулер топырақтың залалдануынан жер құрттарында қорғасын, мырыш, никель
мен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.