Техногендік әрекеттердің геоморфологиялық көрнісі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым миинистрлігі
Қ.И. Сәтбаев атындағы Қазақ Ұлттық Техникалық университетті
Эколо-экономикалық институты
"Өндірістік экология және қауіпсіздік " кафедрасы

Тақырыбы: Геологиялық ортаны қорғау және Табиғи қорларды тиімді
пайдалану сонымен бірге Қазақстандағы ерекше қорғалатын табиғи аймақтар,
қорықтар және олардың маңызы.

Қабылдаған: Техника ғылымдарының
кандидады, доцент
Бейсекова Т.И.
Орындаған: ГИ-05-6қ тобының студенті
Мұратұлы Тілекберді
ГИ-05-3қ тобының студенті
Ханағат Ербол

Алматы 2006

Рефераттың жалпы тақырыбы:

Геологиялық ортаны қорғау және Табиғи қорларды тиімді пайдалану
сонымен бірге Қазастандағы ерекше қорғалатын табиғи аймақтар, қорықтар және
олардың маңызы.

Жоспар
1. Кіріспе
1.1 Геофизикалық өзгерістер.
1.2 Геодинамикалық өзгерістер.
1.3 Техногендік әрекеттердің геоморфологиялық көрнісі
1.4 Гидрологиялық өзгерістер.
1.5 Инженерлік-геологиялық өзгерістер.
1.6 Ластанулар
1.6.1 Агрохимиялық ластанулар.
1.6.2 Өндірістік ластану.
1.7 Жер қыртысының құрамы мен құрылыс өзгерістері.
1.8 Бедер өзгерістері.
1.9 Табиғи қорларды тиімді пайдаланайық.
1.10 Биотехниканың тиімділігі.
1.11 Қорытынды.
2. Қазақстанның ерекше қорғалатын табиғи аймақтары
2.1 Республикамыздағы қорықтардың жері
2.2 Ақсу - Жабағылы қорығы
2.3 Алматы қорығы
2.4 Наурызым қорығы

Кіріспе

Геологиялық орта, экологиялық мәселелер. Геологиялық орта - ол
адамзаттың жер бетінде өмір сүру ортасы. Бұл геологиялық ортада адамды
атмосфера, литосфера, гидросфера және адамның тіршілік ортасы биосфера
қоршайды. Биосфера - адамның тіршілік ортасы. Адам осы биосфералық ортада
өзінің геологиялық ортасын құрады. Қазіргі таңда адамның тіршілік етіп
жатқан геологиялық ортасы көптеген экологиялық мәселелерге толы. Осы
экологиялық мәселелер тікелей адамның денсаулығы мен өмір сүру деңгейіне
зор әсері бар. Геологиялық ортаны қорғап, жақсы өмір сүру деңгейін күшейту
үшін,адамдар бірлесіп жұмыс атқаруы қажет. Бүкіл әлемдік экологиялық әр
жерде, әр елде геологиялық ортаны қорғауда көп шаралар істеуі қажет, және
де бүкіләлемдік қауымдастық көптеген қорықтармен парктер құруға тікелей
аталасып, адамдарды табиғатты қорғауға шақыруы қажет.
Қазіргі дамыған 21 ғасырда адамдар жер асты байлықтарын оңды-солды
пайдаланды. Осы байлықтарды пайдалануда, негізгі мәселе оны дұрыс жолмен
өндіру,табиғатқа зиян келтірмеу жағдайы болып табылады. Осы кен орындарының
дұрыс жолмен өндірілуі-табиғатқа, адамзатқа зор байлық болып табылады.
Сондықтан әр бір істеген жұмысты геологиялық ортаға зияны келмейтіндей етіп
істеуі қажет және де Қазақстандағы ең табиғаты жақсы деген аймақтарлы
табиғи сұлулығын сол қалпында сақтап қалу оларды қадірлеп қастерлеу және
қазақстандағы экологиялық тепе-теңдіктің бұзылмауын қадағалау қорықтарды
ерекше түрмен қорғау тек қорықтарды ғана емес солардың ішіндегі сиреп
кеткен аңдармен дәрі жасауға қажет болатын ерекше жаратылған өсімдік
түрлерін қорғау өз болашағымызды қамтамасыз ету деген сөз біз бұл
тақырыбымызда жалпы табиғатты қорғау ластанудың түрлерін біліп солардың
болуына жол бермеуге тырысу оларға шектеу қою солар туралы қысқаша мәлімет
беріп кетеміз.

Бұл-жұмыстың тақырыбы - Геологиялық ортаны қорғау және Табиғи
қорларды тиімді пайдалану сонымен бірге Қазастандағы ерекше қорғалатын
табиғи аймақтар, қорықтар және олардың маңызы.
Бұл-тақырыпта экологиялық проблемалардың әсіресе қазақстандағы
экологиялық проблемалардың жолдарымен әлі бұзыла қоймаған экологиялық таза
жерлерді сол қалпында сақтап қалу олардың жолдары қазақстандғы ерекше
қорғалатын қорықтар, жерлер олардың қандай екені ол жерлердегі сиреп кеткен
жануарлармен әр түрлі сапалы дәрілерді жасап шығаруға болатын өсімдіктерге
жалпылай тоқтаймыз.Біз бұл тақырыпта қоршаған ортаның
ластануы,атмосфералық өзгеруі және де хер қыртысының тепе-теңдігінің
бұзылуы сияқты проблемаларға тоқталып кетеміз.
Бұл тақырыпта қоршаған ортаны қалай қорғау керектігі туралы пайдалы
мәліметтер береміз.Адам баласының жануарлар мен құстардың
микроорганизмдердің тіршілік су етуі үшін табиғи қорлардың атқаратын
қызметі айтарлықтай маңызды.Табиғи қорларға мен жер
қорлары,биоқорлары,өсімдік әлемі,оның ішінде орман алқаптары,сондай-ақ
жануарлар мен құстар ,балық қорлары және минералды
қорлар,мұнай,газ,көмір,әртүрлі металдар және басқалары жатады.Егер осы
қорлардың табиғаттағы мөлшері тым азайып кетсе немесе түгел жұмсалып
бітсе,биосферада тіршілік тоқтайды.Осыған байланысты қорларды және
қалдықтарды тиімді пайдалану керек.
Бұл тақырыпты геология және экология маманы немесе тау-кен ісі
факультетінің студентеріне пайдалануға болады.
Геологиялық ортаның өзгерістері және оны қорғау (соның ішінде
қазақстандағы).Экологиялық мәселелер.
Милиондаған жылдар бойы геологиялық ортаның эндогендік және экзогендік
әрекеттерге байланысты және жердің сыртқы қабаттарының өзара қарым-
қатынастарының нәтижесінде қалыптасып,тепе-теңдік жағдайда болып
келеді.Кейінірек қоғам өрісінің даму барысында,әсіресе қазіргі замандағы
ғылым-техниканың ревалюсия жағдайында,адамдардың геологиялық ортаға
тигізетін әсері күшейе түсті.Соның салдарынан қоршаған ортаның табиғи
жағдайдағы тепе-теңдігі бұзылып,әр түрлі өзгерістер байқалады.Кейде мұндай
әрекеттер ғалымдық көлемдей өзгерістер туғызады.
Адамдардың геологиялық ортаға тигізетін техногендік әсері
минарагениялық,геохимиялық,геофизик алық,геодинамикалық,геоморфологиялы қ,гидр
ологиялық және инженерлік-геологиялық болып ажыратылады.
Минарагениялық және геохимиялық өзгерістер. Антропагендік әрекеттерге
тау-кен өндірісі,өндіріс құрылыс ісі және гидротехникалық байланысты жер
қыртысын құрайтын заттардың орын ауыстырып,қайтадан көшіп-қонумен
сипатталады.Мұндай әрекеттердің нәтижесінде миниралдық ресурстар қоры
азайып,кен өндіру ісінің технологиялық жағдайы өзгереді,сонымен бірге
геологиялық ортаның химиялық тепе-теңдігі бұзылып,литосфера-гидросфера-
атмосфера арасындағы экологиялық қарым-қатынас өзгереді.міне осындай
экологиялық проблемалардан өзіміздің сүйікті республикамызды сақтап қалу
қазақстандағы таза ауалы экологиялық проблемалары әлі туындамаған жерлер,
қорықтарды(Алматы қорығы, Науырызым қорығы, ақсу – жобалығы қорығы т.б.)
жерлерді қазір мемлекетіміз қалай қорғауда және осы жерлердің ерекшелігі
қандай деген сұрақтарға жауапты осы рефераттан таба аласыз.

Геофизикалық өзгерістер

Жер қыртысының жоғары бөліктерінде геофизикалық жасанды
өрістер,сеисмикалық және дыбыс толқындары,электромагниттік тоқтар түрінде
байқалады.Олар литосфераны құрайтын заттарға әсерін тигізіп,металдардың
коррозиясын күшейтіп арттырады.
Геотермиялық өзгерістер.
Жер бетінің және су қоймаларының жылдық режимдерінің өзгерістерімен
анықталады.Әсіресе олар көп жылдық аудандарда жақсы байқалады.
Геодинамикалық өзгерістер.
Тау-кен өндірісемен байланысты кен орындарын игеру барысында пайдалы
қазбаларды жер қойнауынан жоғары көтеру кезінде байқалады.Сол секілді мұнай
мен газ кен орындарын және жер асты суларын игеру кезінде де геодинамикалық
өзгерістер байқалып,геостатикалық өрістің бұзылысын байқауға болады.

Техногендік әрекеттердің геоморфологиялық көрнісі.
Техногендік бедер пішіндері түрінде байқалады.Мұндай әрекеттердің
нәтижесінде аккултияциялық және декудациялық протцестердің арасындағы тепе-
теңдік бұзылып,жер бетінің алғашқы бедері өзгереді,жаңа бедер пішіндері
қалыптасады.
Гидрологиялық өзгерістер.
Сулы горизонтқа тікелей немесе жанмалай әсер еткенде ғана
байқалады.Соның нәтижесінде жер асты суларының қоры,деңгейі,режимі және
сапасы түгелдей өзгереді.
Инженерлік-геологиялық өзгерістер.
Әсіресе үгілу процесін,жер асты,жер беті суларының,теңіздік,көлдер мен
батпақтың,желдің декудациялық-аккулатциялық әрекеттерін
күшейтіп,диагенездік протцестердің дамуымен сипатталады.Сонымен бірге
техногендік әрекеттер жер қыртысында жиі байқалатын эндогнедік
геодинамикалық кейбір түрлеріне ұқсас жағдай туғызып,олардың дамуына
қосымша әсерін тигізеді.

Ластанулар

Агрохимиялық ластанулар.
Ауыл шаруашылығында тыңайтқыштар ретінде қолданылатын улы
химикаттардың орпынсыз көп пайдаланумен тікелей байланысты.Атмосфералық
сулар,жауын-шашын,тыңайтқыштар мен улы химикаттарды жуып-шайып,біртіндеп
топырақ қабатына сіңу барысында жер бетіндегі өзен сулары мен жер асты
суларына араласады.Соның нәтижесінде бұл сулардың құрамында зиянды заттар
көбейіп ластанады.Сондықтан да мұндай суларды ауыз су ретінде пайдалануға
болмайды.
Өндірістік ластану.
Өндірістік кәсіпорындардың қалдықтары әдетте су қоймалары мен ағын
суларға қосылып отырады.Оның құрамындағы зиянды және улы заттар өте нашар
еритіндіктен көп жылдар бойы өзгеріссіз сақталады.Соның салдарынан су
қоймалары мен ағын сулары ластанып,тірі организімге зиянды әсерін
тигізеді.Олардың ішінде,әсіресе мұнай қалдықтары мен радиактифті заттар
ерекше зиянды.Мысалы мұнайдың бір тамшысы су бетінде дақ қалдырады,өте жұқа
мұнай пленкасы су бетін атмосфералық қабатынан бөліп тастайды,соның
нәтижесінде су бетінде көмір-қышқыл-оттегі алмасу режимі өзгеріп,булану
қабілеті төмендейді,басқаша айтқанда экологиялық тепе-теңдік бұзылады.
Бірақ соңғы кездері техногендік ластану мөлшерінің өте тез қарқынмен
ұлғаюы,мұхит суының ластануы мен табиғи жолмен тазалану әрекеттері арасында
экологиялық тепе-теңдікті бұза бастады.Сондықтан мұндай жағдайды
болдырмаудың тиімді әдістерін ойластырып қарастыру қажет.

Жер қыртысының құрамы мен құрылыс өзгерістері.
Жер қыртысының құрамы әсіресе жер бетіне жақын аудандарда көп
өзгерістерге ұшырайды.Өйткені миниралдық шикізат қорын өндіру ісі жылдан-
жылға өсуде.Бүгінгі күні жер қойнауынан жүз млион тонна
мыс,қорғасын,мырыш,қалайы,алюминий, өндіріліп алынған.Жер қойнауынан алынған
барлық пайдалы қазбалар,өндіру ісінің қарқыны бұдан былайғы уақытта да өсе
бермек.
Тау-кен өндірісімен байланысты техногендік әрекеттер жер қойнауына
тікелей әсерін тигізеді.Бұл мақсатта жүргізілетін әр түрлі жұмыстардың
нәтижесінде тау жыныстарының орналасу тәртібі мен жатыс элементтері
бұзылып,үлкенді-кішілі үңгірлер мен қуыстар пайда болады.Олардың масштабы
кейде табиғи жағдайда жер астына жиі кездесетін карстық үңгірлерден кем
болмайды.

Бедер өзгерістері.

Жер бетінің бедері қалалар салып,жол төсеу кезінде,сол секілді
гидротехникалық,энергетикалық және құрлыстар салу барысында көп
өзгерістерге ұшырайды.Әсіресе кен өндіру өнеркәсібімен байланысты ойлы-
қырлы бедер пішіндері жиі қалыптасады.
Тау-кен өнеркәсібі дамыған аудандарда техногендік бедер пішіндері
минералдық шикізат қорының қалдықтарынан қабатталып жинала келе бұйрат-
бұйрат жоталар түрінде түзіледі.Сонымен техногендік әрекеттердің
нәтижесінде жер бетінің табиғи жағдайдағы бедер пішіндері ылғи өзгеріп
отырады.
.
Геологиялық әрекеттердің техногендік өзгерістері Табиғи жағдайдағы
геологиялық ттері, яғни атмосфераның атқаратын геолоәрекеттер адамдардың
техногендік әрекеттеріне қарай саны мен сапасы жағынан алғанда әртүрлі
өзгерістерге ұшырап отырады,бір жағдайда күшейіп,екінші жағдайда әлсіреп,ал
кейде тіпті тоқтап қалады.Әсіресе жер беті және асты суларының геологиялық
әрекегиялық қызметі техногендік әрекеттерге байланысты көп өзгерістерге
ұшырайды

Табиғи қорларды тиімді пайдаланайық.

Шикізат та, орман да, су да шектеулі.
Табиғи қорлардың көлемі шектеулі. Адамзат өзінің өмір сүруіне қажетті
шикізаттардың бес проценттейі ғана пайдаға асырады, ал қалған бөлігі
қалдықтарға айналады.Жыл сайын әрбір планета тұрғынының шаруашылық
мақсаттары үшін қолданылатын шикізат көлемі он тоннаға жуық. Бұл көрсеткіш
адам санының өсуіне қарай жоғарылай бермек. Тіпті келешекте минералды
қорлардың мөлшері мүлдем құрып кетуі де мүмкін. Әсіресе күміс, цинк, сынап,
қорғасын және басқа кейбір металдардың қорлары жарты ғасырға ғана
жететіндей мөлшерде. Жер астындағы мұнай, газ, тас көмірдің қорлары да көп
болса бір-ақ ғасырға жетер.
Біздің республикамыз жер қорларына өте бай. Бірақ кейінгі кездерде,
эканомикалық дағдарысқа байланысты, жерді тиімсіз пайдаланудың салдарынан
топырақтың құнарлығы кеміп, күннен-күнге нашарлап барады. Егістік жерлерді
және мал жайылымдарын тиімді пайдалана алмағандықтан, су және жер
эррозияларының әсерінін барлық жерлердің 60% немесе 180 млн. Гектар жер
қуаң-шөл далаға айналған. Ондай жерлердің топырағының құнарлығы төмен. Көп
жерлері сортаң, тұзды келеді. Сондықтан өсімдіктер мен жануарлардың
тіршілік етулеріне қолайсыз. Егін егіп, мал жаюға да жарамайтындықтан ондай
жерлерді игеру қиын.
Сонымен қатар олар көбінесе өрттің құрбанына айналуда. Егер орман
алқаптары көп жойылса, онда ауыз судың тепе-теңдігі бұзылады. Көптеген су
және жел эрозиясы басым жерлерде шаруашылықты дұрыс жүргізбегендіктен
топырақ және өсімдіктер арасындағы тепе-теңдік бұзылады да эрозия күшейе
түседі. Адам баласына табиғат апаттары көп зиян шектіреді. Мысалы жыл сайын
елімізде мыңдаған гектар орман алқаптары өрттің құрбаны болуда. Тұрмыстық
қажетке пайдаланатын қорлардың ішінде су қорларының, оның ішінде, ауыз
сыдың маңызы ерекше. Бұл мақсат үшін пайдаланатын сыдың мөлшері барған
сайын өсуде. Оның басты себебі, халық санының өсуі жаңа өндіріс
орындарының, әсіресе шағын кәсіпорындарының ашылуы. Көп жерлерде суды
қажеттен артық мөлшерде жұмсап, сырап қылады. Ал бұл ауыз судың тапшылығына
әкеп тірейді. Мысалы республиканың оңтүстік облыстарында 2000 – дай елді-
мекенде ауыз су ретінде тәулігіне жиырмадан бесжүз текше метрге дейін су
жұмсалынады. Осыған орай су ресурстарын толықтыру үшін минаралды суларды
тұсшыландыру маңыздылығы ерекше. Минаралды суларды пайдалану кезек
күттірмейтін міндеттерінің бірі. Өйткені біздің республика минарылды
суларының қорына өте бай. Егер біз минаралды тұзды суларды тұсшыландыру
әдісін толық игерсек, онда барлық елді – мекендерді ауыз сумен толық
қамтамасыз ете аламыз.
Су құбырланың өзендер мен көлдердің улы химикаттар мен ауыр
металдардың иондар мен, мұнай өнімдерімен және құрамында тыңайтқыштары бар
егістің аяқ суымен шамадан артық ластануынан барлық қорының кеміп кету
қаупі төніп тұр. Сондай-ақ сирек кездесетін өсімдіктер мен жануарлар
түрлерінің жойылып кету қаупі бар. Өзендер мен көлдердің және су
құбырларының ластануынан еліміз жылына 2,5 млрд-қа жуық теңге зиян шегіп
отыр. Келешекте қоршаған ортаның жағдайы барған сайын нашарлай беретіндігін
жасыруға болмайды. Ауаның шамадан тыс ластануынан атмосферадағы көмір
қышқылының мөлшері 15% - ға жоғарлйтындықтан орташа жылдық температураның 3-
10ºС-ға жоғарлауы мүмкін. Ал бұл полялы ендіктердегі қардың еруі тездетеді.
Соның салдарынан дүние жүзілік мұхиттардағы судың деңгейі көтерілді. Су
тасқандары болады. Сонымен қатар фреонды аэрозольді көп қолданудан және
реактивті самолеттердің ұшуына атмосферадағы азондық қабат зақымдалып
ультракүлгін сәулелердің мөлшері көбейеді. Ал бұл қатерлі ісік кеселдерінің
көбейуіне әкеп соқтырады және ауылшаруашылық дақылдарының өнімін
төмендетеді. Планета халқының өсіуіне байланысты (қазір 6 миллиардтан
асады), табиғи қорларды азайуына және қоршаған ортаның шамадан тыс
ластануынан халықтың тұрмыс жағдайлары нашарлай қоймайды.Сондықтан табиғи
қорларды үнемді пайдаланған жөн.Ол үшін қалдықсыз өндірісті өмірге кеңінен
енгізу қажет.
Қалдықтар-табыс көзі.
Бүгінде жарамсыз қалдықтар деп көлемі тым көп әртүрлі қорларды үйінділерге
апарып төгеміз.Сонымен қатар оларды тасымалдауға қыруар қаржы жұмсаймыз.
Ескере кеткен жөн, осы қалдықтарды өңдеп, одан құнды заттар алуға болады.
Бұл эканомикалық жағынан пайдалы. Өйткені, шикізат пен қаржы үнемделеді.
Екіншіден, қоршаған орта ластанбайды. Осы қалдықтарды өңдеу арқылы оарды
қорға айналдырудың мүмкіндігі бар. Мысалы, былғары өндірісінде көптеген
былғары қиындылары қалады. Ал осы қалдықтарды жинап алып,оларды ұнтақтаса
тыңайтқышқа пайдалануға болады.Экономикасы дамыған шет елдерде жыл сайын
бір адамға шаққанда бес-алты жүз кг әртүрлі өндіріс қалдықтары жиналады
екен.Осыған байланысты қалдықтарды пайдалану кезек күттірмейтін проблемаға
айналып отыр.
Отын-энергетикалық кешендердегі екінші деңгейдегі қорларға тас-
көмірдің жануынан пайда болған қалдықтарды жағады. Міне осы тас көмірдің
қалдықтары аса қауіпті. Өйткені одан шаң тозың, газ тәрізді заттар және
күлдер мен күл-шлакты қалдықтар қоршаған ортаға көп зиян келтіреді. Ауа мен
топырақ және су құбырлары ластанады. Сондықтан қалдықтардың құрамындағы
күкірт және азот тотықтыратын , сутегі тотығын жәнекүкіртті ангидритті,
сонымен қатар ауаға шығарылмайтын шаң тәрізді күлдерді пайдаға асыру басты
мәселе болып қалды. Мұны іске асырсақ, жоғары эканомикалық тиімділікке қол
жетер еді. Ауылшаруашылығында қышқыл топырақтарды ізбестеу арқылы оның
құнарлығын арттыруға болады.
Тас көмірдің күлінен әр түрлі құбылыс материалдар: дыбыс өткізбейтін
және суға берік бетондар, шлакты-күлді материалдар керамикалық қабырға
материалдары және басқаларын жасауға болады. Аылшаруашылық өнімдерінің
өндіруге қажетті шикізаттар көп жұмсалынады. Міне ауылшааруашылық
өнімдерінің өңдеу кезінде өте көп мөлшерде қалдықтар құралады. Бұл
қалдықтардың құрамында 100-деген тонна белоктар, тағамдақ қышқылдар мен
майлар витаминдер басқа да құнды заттар бар. Осы қалдықтардан жүзге тарта
әртүрлі пайдалы өнімдер алуға болады.Олардың ішінде тамақ пен мал
азықтарын,тыңайтқыштарды және басқаларын атауға болады.Олардың ішінде тамақ
пен мал азықтарын,тыңайтқыштарды және басқаларын атауға болады.Бірақ осы
қалдықтардан өндірілетін өнімдер бізде жоқтың қасы.Экономикасы шарықтаған
көптеген шет мемлекетердің өзінде қалдықтардан бар болғаны 10-15 өнім
өндіріледі. Қалдықтар пайдаға аспаған соң,олар қоршаған ортаны ластайды
және әртүрлі аурулар таратады,шыбын-шіркей,микробтар және вирустар арқылы
таралады.

Биотехниканың тиімділігі.
Қалдықсыз және аз қалдықты технологияны өндірісте қолдану арқылы
экономиканы дамытып,экологияны жақсартуға мүмкіндіктер бар.Оған көз жеткізу
үшін биотехнологияны алып қарайық.Мұндай жоғарғы көрсеткішке жетудің басты
жолы өсімдік өнімдеріндегі белоктың құрамындағы амин қышқылдарын көбейту.
Азықты белокпен құнарландыру халық шаруашылығындағы маңызды істердің
бірі. Биотехнологияны қолдану арқылы бұршақты, дәнді-дақылдардың егіс
көлемін қысқартуға мүмкіндік береді. Өйткені белокты мал азықтық
материалдарды өндіруге қажетті шикізаттар жеткілікті. Лас судың көлемі тым
көп және олар күн санап өсіп отырады. Осы арқылы қоршаған ортаның
ластануына жол берілмейді.

Қазақстанның ерекше қорғалатын табиғи аймақтары
Қазақстанда сұлу Көкше, Баян-ауыл, Қарқаралы, Қызылрай, Кент таулары,
Бурабай, Жасыбай көлдері, Алтай ормандары, жер жанаты атанға, тау-тасына
дейін жасыл желекті, бау-бақшалы Жетісу жерлері бар. Қай жерге барсақ та
табиғаттың қайталанбас сұлу көркін, баға жетпес байлығын көреміз. Бірақ
табиғаттың бұл қазынасы сарқылмайтын қор емес, оның өміршеңдігі, өсіп-өнуі,
жасанып-жандануы аялы алақан қамқорлығын күтеді. Ғылым мен техниканың
шарықтап өсуі, ауыр индустрияның және алып құрлыстардың қанат жаюы халықтың
көбеюі тың және тыңайған жерлерді игеру, міне, осылардың бәрі табиғатқа өз
әсерін тигізеді. Сондықтан табиғаттың қайталанбас сұлулығы мен байлығын сол
қалпында сақтаумен қатар дамытып жетілдіруде, сирек кездесетін жануарлар
мен өсімдіктерді қорғап, санын қалпына келтіруде мемлекеттік қорықтардың
рөлін айтып жеткізу өте қиын. Бұл мәселе КПСС Орталық Комитетінің XXVI
съезінде СССР-дің экономикалық және әлеуметтіқдамуының 1981-1985 жылдарға
және 1990 жылға дейінгі кезеңге арналған Негізгі бағыттарында жақсы атап
көрсеткен. Мысалы, Табиғат қорғау бөлімінде Қорықты тереториялар мен
ұлттық парктердің ғылыми негізделген жүйелерін қалыптастыру ісі одан ары
жүргізілсін және табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану жөнінде ұсыныстар
әзірлеу мақсатымен солардың негізінде табиғат жүйелері мен объектілеріне
зерттеу жүргізілсін делінген.
Мемлекеттік қорықтардың негізгі мақсаты - қорғап отырған табиғи
комплексті сақтап , табиғи процестердің даму заңдылығын ғылыми тұрғыдан
кеңінен зерттеу. Бұл мәселені қорықтардағы ғылыми қызметкерлерге тікелей
байланысты ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.