Маркетингтің негізгі принциптері өндіру, сату мен тұтынушы қажеттілігін анықтау

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 50 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ 3

1-БӨЛІМ. АГРОБИЗНЕСТЕГІ МАРКЕТИНГТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ЖӘНЕ МЕТОДОЛОГИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ 5

Агробизнестегі маркетингтің мәні, қызметі және принциптері 6
Маркетингтің әлемдік тәжірибедегі алатын орны мен дамуы11

2-БӨЛІМ. АГРОМАРКЕТИНГ ПРИНЦИПТЕРІНДЕ АУЫЛШАРУАШЫЛЫҚ ОНДІРІСІНІҢ ТИІМДІЛІГІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ МӘСЕЛЕЛЕРІ 17

2. 1 Қазақстандағы агробизнестің қазіргі жағдайы және маркетинг жүйесін қалыптастырудың алғышарттары 17

2. 2. Агробизнестегі маркетингтің институционалды жүйесін дамыту проблемалары 20

2. 3. Агроөнеркәсіп өндірісінде маркетингті зерттеуді ұйымдастыру ерекшеліктері және маркетингтің инфрақұрылымы 25

3-БӨЛІМ. АГРОБИЗНЕС ЖҮЙЕСІНДЕ АЗЫҚ-ТҮЛІК МАРКЕТИНГІН ДАМЫТУДЫҢ ЖОЛДАРЫ МЕН ПЕРСПЕКТИВАСЫ 30

3. 1 Аграрлық сферадағы маркетингті ақпараттық қамтамасыз ету 30

3. 2 Агромаркетингтің ұйымдастыру және басқару формаларын

жетілдіру 35

3. 3 Агробизнестің тиімділігін арттырудың маркетингтік шаралары 41

ҚОРЫТЫНДЫ48

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР51

Кіріспе

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазіргі кезде нарықтық экономика жағдайында субьектілердің жұмыс атқаруы нарықты терең талдау арқылы нарықты жаулап алуды көздейді. Бұл маркетинг қызметі арқылы жүзеге асады. Маркетингтің негізгі мәні де осы, яғни нарықта сатуға болатын тауарлар өндіру, тұтынушының қажеттіліктерін қанағаттандыратын тауарлар өндіру. Маркетингті басқару, талдау, жоспарлау, бақылау, тұтынушылардың сұранысын зерттеу белгілі бір деңгейде табысқа жеткізетін маркетингтің маңыздылығын анықтайды. Қазақстан нарықтық реформалардың даму кезеңіне аяқ басты. Елімізде нарықтық бағдарламаларды жүзеге асыруда ауыл экономикасына ерекше роль беріледі. Қазақстанның қазіргі заманғы аграрлық нарығы тепе-теңсіздікпен, отандық өнім сапасының төмен және бағалардың жоғарлылығымен, ауыл шаруашылық өндірісі, өнім өңдеу және көтерме сауда саласында бәсекенің жоқтығымен сипатталады. Мұндағы аграрлық секторды реформалаудың негізгі мақсаты ауыл шаруашылық өндірісінің тиімділігін көтеру, оның көлемін ұлғайту, өнім сапасын жақсарту және оның өзіндік құнын әлемдік нарықтағы бәсекеге қабілетті деңгейге дейін төмендету, халықты азық-түлік өнімімен, өнеркәсіпті шикізатпен толық қанағаттандыру болып отыр. Соңғы жылдары ауыл шаруашылығында алға жылжу байқалады, бірақ 2000 жылға дейін салада өндіріс көлемі құлдырап, егістік, мал саны қысқарып, ауылдың техникалық базасы дамымай қалды, өнімді сату жүйесі де өз шешімін таппай отыр. Осы жағдайда ауыл шаруашылық кәсіпорындарының даму тактикасы мен стратегиясын анықтауға, нарық шарттарында кәсіпорындардың бәсекелестік позицияларын тиімді қолдануға ықпал ететін маркетингтің ролі ерекше.

Сондықтан да бұл мәселе экономиканың қазіргі даму сатысында терең зерттеуді талап етеді.

Тақырыптың зерттелу дәрежесі. Бұл мәселелер бойынша зерттеу жұмыстары көптеген ғалымдардың еңбектерінде көрініс тапқан. Атап айтсақ, В. В. Григорук, Т. Есіркепов, О. Есқараев, Х. Ертазин, Р. Каренов Ғ. Қалиев, Ж. Қорғасбаев, Р. Куватов, А. Сатыбалдин, М. Сигарев сынды ғалымдардың еңбектері арналған. Алайда аталған тақырып дербес зерттеу объектісі ретінде әлі де өз дәрежесінде зерттеуді талап етеді. Жұмыстың өзектілігі кәсіпорында маркетинг жүйесін қалыптастыру мен дамыту проблемалары мен оларды шешудің жолдарын қарастыру дипломдық жұмыстың тақырыбын таңдау және мақсаты мен міндеттерін айқындауды алдын-ала анықтады.

Жұмыстың мақсаты мен міндеттері: маркетингтің теориялық аспектілері мен ауыл шаруашылық кәсіпорындарында маркетингтік қызметті талдаудың негізінде оны дамытудың тиімді жолдарын зерттеу, анықтау.

Қойылған мақсатқа сәйкес келесі міндеттерді шешуге талпыныс жасалды:

маркетингтің мәнін, қызметтерін, қызмет ету принциптерін айқындау;
агробизнестің ерекшеліктері мен әлемдік тәжірибедегі ролін көрсету ;
маркетингтік инфрақұрылымды дамыту мәселелерін қарастыру;
агромаркетингтің тиімділігін арттыру жолдарын зерттеу.
маркетингтік қызметті ұйымдастару мәселелерін қарастыру.

Ғылыми зерттеудің пәні мен обьектісі: агробизнестің тиімділігін арттыруға бағытталған шаруашылық жүргізуші субьектілердің маркетингтік қызметімен байланысты мәселелердің жиынтығы болып табылады. Зерттеу обьектісі маркетингтік қызметті басқарушы субьектілер болып табылады.

Ғылыми зерттеудің методологиясы: зерттеудің теориялық-методологиялық негізі ретінде заңды актілер, Қазақстан республикасы Президентінің жарлықтары, Үкімет қаулылары, елдің агроөнеркәсіп кешенінің нұсқау материалдары, қазақстандық және шетелдік авторлардың зерттелініп отырған мәселе бойынша ғылыми әдебиеттері мен агробизнестің қалыптасуы мен әрекет етуінің негізін қалаушы принциптері алынған. Зерттеу барысында Статистика және талдау жөннідегі Қазақстан республикасы Агенттігі, ҚР ауыл шаруапшылық министрлігінің және интернет желісінен алынған мәліметтері пайдаланылды.

Дипломдық жұмыстың көлемі мен құрылымы: Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш негізгі тараудан, қорытынды мен ұсыныстардан тұрады. 1 кесте және 5 сурет тіркелген. Қолданылған әдебиеттер тізімі 25 атауды қамтиды.

Бірінші тарауда маркетингтің ерекшеліктері мен қызметтері, әлемдік тәжірибедегі қалыптасуы мен дамуы қарастырған.

Екінші тарауда агромаркетингті ұйымдастыру ерекшеліктері, маркетинг инфрақұрылымын дамыту проблемалары талданған.

Үшінші тарауда ауыл шаруашылық кәсіпорындарының тиімділігін арттырудың перспективасы ретінде ауыл шаруашылығындағы маркетинг жүйесін дамыту мәселелері зерттелген.

1. АГРОБИЗНЕСТЕГІ МАРКЕТИНГТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ЖӘНЕ МЕТОДОЛОГИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 Агробизнестегі маркетингтің мәні, қызметі және принциптері.

«Маркетинг» сөзі ағылшын тілінен аударғанда «нарықты жаулап алу» дегенді білдіреді. Ол ең алғаш рет 30-шы жылдары экономикалық дағдарыс жағдайында өнімді сату мәселесі мен тұспа-тұс келген фермерлер арасында пайда болды. Экономикалық дағдарыс тауарлы бағдардан сату сату бағдарына өтуге итермелейді, одан әрі басқа факторлардың ықпалы мен нарықтық бағдарға, ал ақпараттық ара-маркетингтік басқаруға немесе маркетинг арқылы басқаруға итермелейді [1] .

Маркетинг мақсаты тұтынушының талабын нақты өнім түрі бойынша көрсететін тұтынушылық сұранысты талдаудан басталады. Өндіріс аяқталғаннан кейін тауарды тұтынушы оны оңай сатып алатындай нарыққа орнластыру қажет. Демек, маркетинг - айырбас арқылы қажеттілік пен мүддені қанағаттандыруға бағытталған іс-әрекеттің түрі.

Егер кәсіпорын маркетингтік қызметпен айналысатын болса, ол өзі үшін табысты болатын сатып алушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыруға тырысады. Бұл кәсіпорын тек өнімді дайындауға көңіл бөлген жағдайда өндіріс процесіне бағдарлануға тікелей қарама-қарсы.

Схемалық түрде «өндірістік»және «нарықтық» ыңғайласу ерекшеліктері 1-кестеде көрсетілген.

Кесте -1

«Өндірістік »және «Нарықтық» ойлау арасындағы айырмашылық

"Өндірістік": "Өндірістік"

"Нарықтық": "Нарықтық"

"Өндірістік": бағдар

"Өндірістік": Тауарлар, өнімдер

"Нарықтық": Тұтынушылар, нарық сегменттері

"Өндірістік": құралдар

"Өндірістік": сату, тауар нарығында алға жылжу

"Нарықтық": Жүйеленген маркетингтік қызмет, іс-әрекет стратегиясын жасау

"Өндірістік": мақсаты

"Өндірістік": Сату көлемін ұлғайту жолымен пайда алу

"Нарықтық": Тұтынушылардың сұранысын қанағаттандыру жолымен пайда алу

Егер кәсіпорын шаруашылық (басқарушылық) шешімдерін маркетинг арқылы қабылдайтын болса, ол негізінен нарық қажеттілігі мен мүддесін ескере отырып өз қызметінің стратегиясын жасайды. Бүл маркетинг барлық қызмет сферасын : өткізу баға белгілеу, қаржы, кадр саясаты, өндірісті ұйымдастыру, жоспарлау, персоналды басқару жүйесі, технология саласындағы ғылыми зерттеулер қамтитындығын білдіреді. Ол өткізу нарықтары үшін бәсекелік күрес формасын көрсетеді [2] .

Маркетинг - бұл нарық пен оның конъюктурасын кешенді зерттеуі, тұтынушылардың нақты талаптарын анықтауға бағытталған кәсіпорынның ғылыми техникалық және өндірістік өткізу қызметін басқару концепциясы.

Маркетинг қызметінің екі негізгі аспектісі бар. Бұл нарықтық зерттеулер және маркетинг стратегиясын жүзеге асыру. Бұл екеуіде бірмезгілде жүзеге асырылады. Басқаша айтқанда кәсіпорын зерттеулер негізінде қабылданған стратегияны жүргізеді және бірмезгілде балама варианттар негізінде жаңа шешімдер іздеу мақсатымен нарықтық зерттеулер жүргізуді жалғастырады.

Шаруашылық жүргізу тәжірибесінде маркетинг принциптері мен тәсілдері негізінде өндірістік өткізу қызметін ұйымдастыруды жалпыға ортақ формуласы жоқ. Барлығы өндірілген өнімнің ерекшелігіне, оның белгіленуімен өткізу нарықтарына тәуелді, сондықтанда барлық тауарлар мен қызметтер тобы бойынша өндіріс пен өткізуді басқарудың стандартты шарты бола алмайды.

Маркетингтік бағдар әрбір жұмысшыдан қызметі мен мамандығынан тәуелсіз жұмысты нарық талаптарымен салыстыруды талап етеді. Мәні бойынша бұл, нарықтық ойлау болып табылады, бұл кезде маркетинг мақсатты бағдар мен өндіріс пен өткізудің барлық звенолар әрекетінің кешенділігін жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Кешенділік жекелеген маркетингтік іс-әрекеттер (нарықты талдау, тауарды зерттеу, бағаны анықтау, өткізу, желілерін ұйымдастыру, жарнама қызметі, болжау және т. б)

Маркетингтің барлық функциясын екі критерий бойынша жіктеуге болады: мазмұны және ықпал ету обьектісі бойынша. Алғашқысын жалпы, ал соңғысын нақты деп атауға болады. Маркетингтің жалпы функциясы - бұл басқару, ұйымдастыру, жоспарлау, болжау, талдау, бағалау, есеп жэәне бақылау, ал нақты функциясы - нарықты зерттеу, тұтынушы мен оның сұранысын анықтау, қоршаған ортаны талдау, тауар саясатын жүргізу, тауардың өмірлік циклін қолдау, баға белгілеу және баға саясаты, тауар қозғалысы және өнімді өткізу, сұранысты қалыптастыру және өнімді өткізуді ынталандыру, коммерциялық қызмет, сыртқы экономикалық маркетингтік қызмет, есеп-қаржылық қызмет, маркетингті басқару [3] .

Маркетингтік қызмет процесінде жалпы және нақты функциялар өзара байланысты. Кез-келген нақты функцияны жүзеге асырғанда жалпы функциялар орындалады. Сондықтан да жалпы функцияларды білу өте маңызды. Басқару берілген бағыттағы маркетинг жүйесінің іс-әрекетін қолдау бойынша қызмет түрі. Ұйымдастыру маркетинг қызметінің жұмысының бүтіндігін, бірлігін, реттілігін қамтамасыз етеді. Жоспарлау мақсатты бағдарламаны анықтайды. Аталған функцияның құрамдас бөлігі болып болжау, бағдарламалау, жобалау табылады. Әсіресе модельдеу кең қолданылады. Жоспарлау процесінде жоспарлаудың ғылымдылығы, бірлігі, жүйелілігі қамтамасыз етіледі. Талдау - бұл ақпаратты жинау, өңдеу, жүйелеу және зерттеу, берілген бағдарламадан ауытқуын анықтау, олардың себептерін анықтау, осы ауытқуларды жою жолдары мен мүмкіндіктерін айқындау, қалыптасқан жағдайдағы маркетингтік қызметтің тиімділігі мен сапасын жоғарылату жолдарын белгілеу. Бағалау алдыңғы орындалған функциялардың орындалу қорытындысын шығарады, маркетингтік қызмет бағытының дұрыс таңдалғанын анықтауға мүмкіндік береді. Есеп және бақылау - бұл тұрақты функция. Ол маркетингтің нақты процесін бақылау үшін қажет. Бақылау тұрақты, уақытылы және тиімді болуы қажет.

Маркетингтік қызмет тиімді бола алады, егер онымен басқару аппаратының барлық жұмысшылары айналысып, өндіріс сферасының барлық жұмысшылары ықпал ететін болса. Бірмезгілде басқару аппаратының мамандарымен маркетингтік қызметті өндіріс сферасының жұмысшылары да жүзеге асырады: қажетті сападағы, белгіленген ассортименттегі өнім өндіреді және тұтынушылардың сұранысын қанағаттандыру үшін алғышарттар құрады.

Нарық негізгі екі міндет шешілетін арена болып табылады:

маркетингтің таза техникалық қызметтерін орындау, яғни өнімнің ауыл шаруашылық өндірушіден соңғы тұтынушыға дейін қозғалысы,
тауарды сатып алу тиімділігі мен оны сатып алуға кететін шығындар жөнінде бағалық сигналдармен өндірушілер мен сатып алушылардың айырбасы.

Осы екі міндетке сәйкес маркетингтің тиімділігі анықталады. Кез-келген қызмет секілді маркетингтің тиімділігі - нәтиже мен шығынның құндық салыстырылуы. Маркетингтің нәтижесі сатып алушымен алынған тауарды бағалауы, ал шығындар тауар қозғалысының бүкіл ағымындағы шығындармен анықталады. Кез-келген техникалық жетілдіру өнім бірлігіне маркетингке кететін шығындардың қысқаруына алып келеді, бұл тұтынушы үшін өнім пайдалылығы қысқарғанша мүмкін болады. Бірақ өнімнің пайдалылығы тұтынушы үшін сандық бағалауға келмейтіндіктен, әдетте маркетингтің техникалық және бағалық тиімділігі жөнінде айтылады.

Маркетингтің техникалық тиімділігі өнім бірлігіне маркетингтің физикалық қызметіне кететін шығын деңгейін көрсетеді. Шығынның қысқаруына алып келетін технологиядағы кез-келген өзгерістер маркетингтің бүкіл процесінде өнім бірлігіне есептегенде құндық көрініспен бағалануы мүмкін.

Маркетингтің бағалық тиімділігі бағалардың тұтынушылық сұраныста қаншалықты тез және дәл сезінетінін және нарықтық каналдар бойынша кері қарай өндірушілерге келіп түсетіндігін көрсетеді. Бағалық тиімділік нарықтық инфрақұрылымның, нарықтық ақпарат жүйесінің даму деңгейімен және нарықтық бәсекенің жетілуімен анықталады.

Нарық бәсекелі болған жағдайда тиімді болады. «Нарықтың көрінбейтін қолы» онда сатушылар мен сатып алушылардың жеткілікті саны болған кезде ғана қоғамдық тұрмыс жағдайды көтереді. Екі сатушы немесе екі тұтынушының өзі бір-біріне күшті бәсекелес бола алады. Ал олардың көп саны нарықтағы бәсекенің кепілі. Сондықтан маркетингтегі бәсеке мәселесі әрқашан аралық звеноға, яғни өндіруші мен соңғы тұтынушы арасындағыларға қатысты болады [4] .

Өндіруші әрқашан өз өніміне максимальды баға қоюға мүдделі. Сондықтан оның алдында өз өнімін кімге сату керек деген мәселе тұрады. Өнімнің нарығында әрекет ететін агенттер қаншалықты көп болған сайын және бәсеке деңгейі жоғары болған сайын соншылықты өнімді өткізу шартына қатысты ақпарат ағыны көп болады да сату каналдарын таңдау оңай болады. Бұл тұрғыда өнімді сату каналдарын таңдау шекарасын анықтау - ауыл шаруашылық өнімдеріне бәсекелік баға қалыптастыруды анықтаудағы алғашқы қадамдардың бірі. Осындай ұқсас жағдай маркетингтік процестің екінші соңында да қалыптасады. Жеке тұтынушы өнімнің бағасына ықпал ете алмайды. Бірақ егер нарықта көптеген бөлшек сатушылар болатын болса, онда сатып алушыда өнімді сатып алу орнын таңдау мүмкіндігі болады. Таңдау мүмкіндігі нарықтағы бағаның төмендеуіне алып келеді.

Жоғары бәсекелі нарық жағдайында нарықтық ақпарат нарықтың барлық агенттеріне жетеді, баға тиімді деңгейде белгіленеді. Мұндай баға тұтынушыға өнімге кеткен шығындардың қандай екендігін, ал сатушыға тұтынушы өндірілген өнім үшін қанша ақша төлеуге дайын екендігін көрсетеді. Нәтижесінде қоғамдық ресурстар экономикада тиімді бөлінеді, яғни өндіріске соңғы тұтынушымен талап етілген шығын жұмсалады. Алайда мұндай баға эндогенді, яғни экономикалық жүйенің ішінде қалыптасады. Нақты өмірде тепе-теңдікті бұзатын сыртқы, экзогенді факторлар ықпал етуі мүмкін. Нәтижесінде қоғамдағы ресурстарды рационалды бөлуге мемлекеттің араласу қажеттілігі туындайды.

Маркетингті бірнеше аспектіде зерттеуге болады: маркетингтің функциясын, оның институционалды сипаттамаларын, сондай-ақ нарық құрылымын зерттеуге болады. Маркетингтің функционалды аспектісіне, яғни өнімнің өндірістен соңғы тұтынушыға дейінгі қозғалысы жүзеге асатын қызмет түрлеріне тоқталайық.

Әдетте маркетингтің келесі функциялары ажыратылады:

айырбас - сатып алу-сату;
физикалық өңдеу - қайта өңдеу, сақтау, тасымалдау;
тауардың қозғалысына ықпал ету - стандарттау, қаржыландыру, тәуекелді сақтандыру, ақпарат [5] .

Айырбас функциясы маркетингтің бүкіл ағымында орындалады. Сату функциясына сондай-ақ орау, таура белгісін жапсыру, нарыққа қозғалыс және жарнама қосылады. Сатып алу функциясы жеткізілетін өнімнің белгілі бір орынға шоғырлануын және оның жөнелтуге дайындығын көздейді. Физикалық тасымалдау функциясы өнімнің бастапқы пайдалылығына жаңа форма, тұтынушының уақыты мен орнын қосады. Стандарттау өнім сапасының категориясы мен критерийлерін белгілеуді көздейді. Бұл сатып алушыларға өнімді қосымша жеке бақылаусыз не сатып алатындығын дәл білуге мүмкіндік береді. Стандарттау келісім жасауды жеңілдетеді, өйткені тұтынушы әркез тауарды сатып алуда оны тексермейді. Стандарттар биржалық сауданы, оның ішінде фьючерстік сауданы мүмкін етеді. Олар әдетте арнайы мемлекеттік органдармен белгіленеді және бақыланады, өндірістің, қайта өңдеудің, сақтаудың, тасымалдау мен өнімді сатудың барлық стадиясында әрекет етеді.

Маркетинг несиесіз мүмкін емес, өйткені өнімді сатып алу сәті мен оны одан әрі қайта сату уақыты сәйкес келмейді. Несие ақшалай формада немесе төлемді кейінге қалдыра отырып, тұтынушыға тауарды жөнелту түрінде беріле алады. Өнімнің иесі оны физикалық сақтау немесе нарықтық конъюктураның өзгеруімен байланысты барлық тәуекелді мойнына алады. Азық-түлік тауарлары едәуір деңгейде тез бұзылатын өнім болып табылады, физикалық бұзылу тәуекелі өте жоғары. Сондықтан ауыл шаруашылық маркетингінің маңызды функциясы сақтандыру жүйесі болып табылады. Бағалық ауытқулардан сақтандыру механизмі фьючерстік және опциондық сауда, хеджирлеумен байланысты.

Бағалық ақпарат жүйесі нарықтық ақпаратты жинау, өңдеу, таратудан тұрады. Маркетингтің институционалды аспектісін үйрену өнімнің егістік алаңынан тұтынушыға дейінгі қозғалысын жүзеге асыратын институттарды қарастыруды көздейді. Мұнда оларды қызмет типі бойынша топтастырамыз:

сауда делдалдары;
делдал-агенттер;
делдал-спекулянттар;
маркетингке ықпал ететін ұйымдар (сауда ассоциациялары, ақпараттық агенттіктер) ;
өнімді қайта өңдеушілер.

Нарық құрылымын талдау нарықтық бәсекені зерттеу, нарық қатысушыларныың саны мен табиғатын зерттеу, сондай-ақ нарыққа кіру мен шығудағы кедергілерді анықтаудан тұрады. Нарық құрылымы мен оның бәсекелестігін талдау үшін әдетте нарықтық және азық-түліктік байланыс тәсілін қолданады. Нарықтық байланыс өнімнің өндірушіден тұтынушыға дейінгі қозғалыс схемасын көрсетеді. Байланыс жүйесіндегі әрбір субъектіге келетін өнімнің үлесі мен көлемін бағалау маркетингтің құрылымын анықтайды, яғни фермен қанша өнім өндірді, қаншасы тікелей сатып алушыға жөнелтілді, дайындаушы-делдалдардың саны қанша, өнімді қайта өңдеу процесіне қанша өңдеуші қатысты, олардың үлесі қандай екендігін көрсетеді.

Сонымен, маркетингтің жалпы мағынасы - қызмет пен тауарларға қатысты тұтынушылардың сұранысын қанағаттандыру және жоспарлау, сондай-ақ болжам жасаудың мақсатты түрдегі іс-әрекеті. Бұл нарық коньюктурасын анықтау, өндіріс жүйесінде жүргізілген саясат және өнімді сату мен баға белгілеу негізінде құрылады. Маркетингтік жоспарлау, талдау және ұйымдастыру маркетингтік қызметтің негізгі түрлері болып табылады.

Маркетинг жүйесі барлық шаруашылық процестің маңызды бөлігі ретінде экономикалық механизмнің анықталған өлшемі бола алады. Маркетингтің негізгі принциптері өндіру, сату мен тұтынушы қажеттілігін анықтау. Ол тауарға сұранысты, баға белгілеу, өңдеу, дайындау, қайта өңдеу және кәсіпорындардағы тауарларды орау, жарнама жасау, шетел серіктестіктерін талдау сияқты қарым-қатынастар жасайды.

Қорытындылай маркетинг халық шаруашылығы кешенінің басқа сфераларына қарағанда әлдеқайда күрделі және сан қырлы болып келеді. Осыған байланысты төмендегі тарауда аграрлық сектордағы маркетингтің әлемдік тәжірибедегі орны мен даму жөніндегі мәселе қарастырылады.

1. 2. Маркетингтің әлемдік тәжірибедегі алатын орны мен дамуы.

Барлық дамыған елдерде агромаркетинг ұлттық және әлемдік нарықта бәсекелестік пен күрес құралы ретінде қолданылуда. Агромаркетинг барлық тауарлардың сұранысы мен қажеттілігінен бастап оның барлық сатыларын талдайды. Қазіргі таңдағы маркетинг саласы агробизнес жүйесінің философиясы. Бұл ауыл шаруашылық кәсіпорындарының өзіндік деңгейде нарықтың тиімділігін арттыру негізінде қолданылады.

Маркетинг жүйесі ауыл шаруашылығын қалыптастырып, дамытуда табиғи қажеттілік ретінде пайда болды. Маркетингтік зерттеулер тек жаңа ауыл шаруашылығын қалыптастыруда ғана емес, сондай-ақ республикалық, облыстық, аудандық органдардағы мемлекеттік және шаруашылық басқару жүйесінде қажеттілігі бар. Әрбір тауарларға маркетингтік бағдарлама қалыптастыру жұмысы мынадай бағытта жүргізіледі:

Тауар өндірісінің көлемін табиғи және баға арқылы жоспарлау
Нарық өтімділігін анықтау және жаңа бағыт іздеу
Өндірістегі шығындарды, әрбір табысты тауардың көлемі мен бағасын салыстыру арқылы талдау жасау.

Қазақстан республикасында маркетингтік қызметтерді ұйымдастыру қазіргі таңда қарқынды даму үстінде. Жоғарыда аталған маркетингтік бағыттарды қолдану арқылы жүргізудің біз үшін тиімділігі бар. Маркетингтік арналар бойынша тауарлардың жүру процесі, әдетте сату және сатып алу негізінде олардың меншік иелерінің бірнеше рет өзгеріп отыруымен ерекшеленеді. Нарықтық қатынастарды дамытудың ұзақ жылдары ішінде баға белгілеудің бірнеше тәсілдері пайда болады [6] . Олардың әрқайсысы өз жетістіктері мен кемшіл тұтастары бар. Сондықтан да олар нарық, экономика және маркетингтің даму деңгейін жағдайларға байланысты қолданылады. Нарықта баға анықталмайды және қалыптаспайды. Бұл процесс көптеген тұтынушылар, қайта өндірушілер, көтерме сатып алушылар т. б қатысу арқылы жасалады. Олар тауардың санын және бағасын тәуелсіз сату және сатып алудан тәуелсіз анықтайды. Осының салдарынан қалыптасқан нарықтық баға мынадай деңгейге сәйкес келеді: әрбір өндіруші белгілі тауарды сондай көлемде алуға тиіс.

Жоғарыда аталған баға белгілеудің бірнеше тәсілдері, нарықтық жағдайда қолданудың тиімді түрі болып келеді. Олар мыналар:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.