Ипотекалық несиелеудің үлгілері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ЭКОНОМИКАЛЫҚ ФАКУЛЬТЕТ
МЕНЕДЖМЕНТ ЖӘНЕ МАРКЕТИНГ КАФЕДРАСЫ

АҚША, НЕСИЕ, БАНК ПӘНІНЕН

ТАҚЫРЫБЫ: Қазақстан республикасында ипотекалық несиенің дамуы

ОРЫНДАҒАН:

ТЕКСЕРГЕН:

Көкшетау 2007 ж.

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3

Негізгі бөлім

1. Бөлім. Несие қызметінің жалпы
түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
1.1. Ипотекалық несие.
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ..5
1.2. Ипотекалық несиелеудің
үлгілері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
1.3. Ипотекалық несиелеу жүйесінің институционалды негіздерінің
қалыптасуы ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
1.4. Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелеу жүйесі мен қазіргі
жағдай ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21

Қолданылған әдебиет
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ...23

Қосымшалар ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .24

Кіріспе
Жылжымайтын мүлікті кепілге салу арқылы болатын ссуданы ипотека
несиесі ретінде ұғуға болады. Ол тұрғын үй құрылысын салуға және сатып
алуға, жер сатып алуға беріледі әрі ұзақ мерзімді сипатқа ие. Ипотекалық
несиелеу нарықтық экономиканың ажырағысыз элементі болып табылады.
Жылжымайтын мүлік арасындағы кепілхат ипотека несиесінің негізгі қамтамасыз
етушісі болып табылады. Онда несие келісімшарты бойынша борыштарды төлеу
жөніндегі қарыз алушының міндеттемесі, пайыз, салық, алымдар және меншіктен
өндіріліп алынатын өзге де төлемдер нақты көрсетіліп, сонымен бірге, оны
бүлінбеген қалпында сақтау, жылжымайтын мүлікті сақтандыру, оны басқа
тұлғаға кепілдік аясында беруге тыйым салынатыны айтылады. Осылайша қазіргі
кезде тұрғын үй ипотекалық өзектілігі өте ауқымды. Берілген курстық
жұмыстың басты мақсаты ипотекалық өсім деңгейін төмендету және берешекті
мерзімінен бұрын жабу жағдайын енгізуді ойластыру. Осы мәселеде қойылатын
міндеттер:
1.Ипотекалық несиелеу жүйесінің негіздерін қалыптастыру;
2. Ипотекалық несиелеудің үлгілерін анықтау ;
3. Ипотека объектісі ретінде тұрғын үйді бағалау;
Жұмыстың объектісі ипотека болып табылады. Курстық жұмыстың зерттелу
деңгейі жайлы Н. Жұмахан, Қ. Жүсіп, М. Сағындықова тағы басқалары
зерттеген. Берілген курстық жұмыстың құрылымы кіріспе, негізгі бөлім,
қорытындыдан, қолданылған әдебиеттер тізімінен және қосымшадан тұрады.
Соның ішінде, негізгі бөлім бір бөлімнен, бірінші бөлім төрт бөлімшеден
тұрады.

1. Бөлім. Несие қызметінің жалпы түсінігі.
Функция (қызмет) деген сөз латынның functio - дегені – ол
атқару, жүзеге асыру деген мағынаны білдіреді. Несиенің қызметін
айтқанда, әдетте оның мәнінің арнайы көрінісі ұғылады. Қызмет несиенің
мәнімен өзара тығыз байланысты: қызметтің атқаруындағы қарым-қатынастарының
мәнінсіз ол өмір сүре алмайды. Қызметтің несие мәні сияқты объективті
сипаты бар. Әрбір сәттегі өзінің өрістеу барысында несие барлық қызметінің
мәнін емес, бір немесе бірнеше қызметтерімен ғана көрінеді. Қызмет – қатып
қалған емес, өзгеріп тұратын құбылыс. Несие мәнінің өзгеруімен қатар, оның
көрініс танытуды да өзгертіп отырады. Қызмет бүтіндей процесс ретінде
өзінің арнайы көрінісін байқатады, яғни қызмет несиелік қатынасқа бүтіндей
қатысты. Несие қызметі оның барлық формалары мен түрлері өзіндік ерекшелігі
мен көрініс танытуын сипаттайды.
Несиенің ұдайы өндіріс процесінде алатын орны жайлы біркелкі
ғалымдардың пікірлері жоқ. Кейбір ғалымдар оны айналым белгісіне жатқызса,
басқалары бөлу белгісіне жатқызады. В. М. Тарасов несиені ұлттық табысты
(несиеден қарыз алушыға және керісінше) қайта бөлу процесіне
қатысатындықтан бөлу категориясына жатқызады және де соған қарамастан,
несиенің айырбас қатынастарына тән ерекшеліктері мен мүмкіндіктері бар.
Айырбас фазасында бөлу (өндіріс нәтижелерін бөлу) қатынастарының
сәтін айрықшалап көрсету мүмкін болғандықтан, несиелік қатынастарды да дәл
осыған жатқызуға болады. Сондықтан несие бөлу категориясы бола отырып,
айырбас белгісіне де жатады, немесе екі жақтылық ерекшелікке де ие. Мұның
өзі несиенің қызметіне тән екендігін көрсетеді.
Несие туралы теорияда, оның атқаратын қызметінің саны мен мазмұны
жайлы орныққан біркелкі көзқарас жоқ. Біреулер екі (қайта бөлумен
айналымның несиелік құралдарын жасау), басқалар үш түрлі (осы аталған
екеуінен бөтен бақылауды қосады), үшіншілер – төрт (және капиталды
шоғырландыру мен орталықтандыруды бөліп көрсетеді) көзқарастарды айтады.
Ал, жекелеген авторлар несиенің қызметін: айналымдағы шығындарды үнемдеп,
экономиканы ретке келтіру, уақытша бос қаражаттарды жинастыру және т.б. деп
түсіндіреді.
Несиенің бақылау қызметі: дегенде ол ақша, қаржы сияқты басқа да
категорияларға тән екендігін айтқан дұрыс. Ал, шындығында бақылауды несие
емес, банк жүзеге асырады.
Өндірістік қорлар айналымның жанама түрлері бойынша несиенің қызметі
ақшаларға да, қаржыларға да тән бұл біріншіден, екіншіден қорлар
айналымдардың құндылық категорияларының мазмұнына да енеді. Экономиканы
ретке келтіру қызметі жайлы айтатын болсақ, несиенің көмегімен ғана емес,
баға, бюджет сияқты құндылық категориялары арқылы да жүзеге асырылады.
Қызмет қолдағы экономикалық категорияның өзгешелік мәнін таныту болып
табылады. Айналымның жанама түрдегі қызметі, бақылаумен ынталандыру,
экономиканы ретке келтіру тек несиеге ғана емес, баға, қаржы, еңбекақы,
бюджет, табыс т.б. құндылық категорияларына да тән. Көптеген пікірлердің
орын алып отырғанына қарамастан, несиенің барлық формалары мен түрлерінде
мәнін ашып көрсететін оның үш түрлі қызметі бар. Олар қайта бөлу, нақты
ақшаны айналымдағы несие құралдарымен ауыстыру және капиталды шоғырландыру
мен орталықтандыруды жеделдету.
1.1. Ипотекалық несие.
Жылжымайтын мүлікті кепілге салу арқылы болатын ссуданы ипотека
несиесі ретінде ұғуға болады. Ол тұрғын үй құрылысын салуға және сатып
алуға, жер сатып алуға беріледі әрі ұзақ мерзімді сипатқа ие. Ипотекалық
несиелеу нарықтық экономиканың ажырағысыз элементі болып табылады. Оның
мынадай ерекшеліктері бар:
Ипотекалық несие бұл қатаң анықталған кепілзатпен берілетін ссуда.
Несие қайтарылмаған жағдайда кепілге салынған жылжымайтын мүлік сатылады
және одан түскен қаражатпен несиегердің алашағы өтеледі. Сол себепті де
ипотека несиесі несиегер үшін ең сенімді несие ретінде саналады.
Ипотекалық ссуданың көбісі қатаң мақсатты тағайындауға ие, өйткені, ол
тұрғын үй мен өндірістік үй жайларды қаржыландыру, сатып алу, тұрғызу үшін
және жер учаскелерін игеру үшін пайдаланылады.
Ипотекалық несие әдетте 10-30 жылға дейін, ұзақ мерзімге беріледі.
Несие алдын ала жасалған кестеге сәйкес біртіндеп өтелетін болады.
Ипотеканың айрықша маңызды принциптеріне мыналар жатады: кепілге
салынатын мүлік нақты болу керек, яғни келісімшартта кепілдік құқығының
объектісіне жататын нақты мүлікті анықтау; кепілдіктің жариялылығы, яғни
кепілге салынған мүліктің ауырпалылығын үшінші тұлға оңай танитындай болуы
керек.
Ипотекалық несиелеудің жүйесі икемді болуы үшін ұдайы жетілдіріліп
отырады. Мәселен дамыған елдерде мыналар болады:
- төлемдері кезең сайын өсетін ссуда: алғашқы бес немесе он жылда
борышқордың шығысын тұрақты өсіруді қарастырады;
- төлем сомасы өзгеріп отыратын ссуда: жеңілдікті кезеңнің болуын
ұйғарады, мұнда борышқор тек пайыздарды ғана төлейді. Жүктемені бөлудің
мұндай тәсілі борышқорға үлкен пайда береді;
- пайыз мөлшерлемесі өзгермелі ипотека – пайыз мөлшерлемесінің деңгейі
келісімшартта нақты шама түрінде тіркеледі әрі қандай да бір нақты
көрсеткішке немесе индекске байланатын болады. Мөлшерлемелер жарты жылда
бір рет қарастырылады.
Ипотекалық несиені рәсімдеуде негізгі құжаттарға кепілхат, виксель
және өзге де бағалы қағаздар жатады. Бұл құжаттарға ипотекалық компания
шығаратын ипотека облигациялары секілді құнды қағаздардың қайталама
нарығында баға белгіленуі мүмкін. Бұл арада кепілхат ссуда бойынша кепілге
салынған мүліктің заңды меншік құқығын несиегерге беруді ұйғаратын құжат
болып табылады. Жылжымайтын мүлік арасындағы кепілхат ипотека несиесінің
негізгі қамтамасыз етушісі болып табылады. Онда несие келісімшарты бойынша
борыштарды төлеу жөніндегі қарыз алушының міндеттемесі, пайыз, салық,
алымдар және меншіктен өндіріліп алынатын өзге де төлемдер нақты
көрсетіліп, сонымен бірге, оны бүлінбеген қалпында сақтау, жылжымайтын
мүлікті сақтандыру, оны басқа тұлғаға кепілдік аясында беруге тыйым
салынатыны айтылады.
ҚР Ипотека туралы заңы шыққаннан кейін Қазақстанда ипотекалық
несиелеу қарқынды дамыды.
Республиканың ірі банктері ипотекалық бағдарламаны жүзеге асыратын
өздерінің ипотекалық компанияларын құрды.
2000 жылдан бастап ҚР Ұлттық банкісі жарғылық капиталы 100%-ды
құрайтын Қазақстандық ипотека компаниясын (ҚИК) құрды. Ол алғашқы құрылған
күнінен бастап несие үшін алынатын пайыз мөлшерлемелерін кеміту бағытындағы
саясатты жүргізіп келеді. 2005 жылы ҚИК толықтай ҚР Қаржы министрлігінің
қарамағына өтті. Бұл несие үшін алынатын пайыздық мөлшерлемелерді кемітуге
қажетті бәсекелестік ортаның құрылуына өз ықпалын тигізді. Пайыз
мөлшерлемері баяу болса тұрақты түрде кеміп келеді. Ипотекалық несиелеудің
дамуына 2003 жылы Мемлекеттік құрылыс жинақ ақша банкісінің құрылуы
жағымды әсер етті.
ҚИК 300 және 500 млн сомаларында ипотекалық облигацияның екі
шығарылымын шығарып үлгереді және оларды сәтті орналастыра білді.
Қазақстан ипотекалық несиелеу Қазақстан Республикасы Мемлекеттік
тұрғын үй бағдарламасының ажырағысыз бөлігі болып табылады. Бұл арада
Мемлекет халықтың қамсыздандырылу деңгейі төмен тобының әлеуметтік тұрғын
үй құрылысын салуына және сатып алуына әр түрлі әдістермен жәрдем көрсетіп,
олардың меншік құқығына ие болуын ынталандырады. 1.01.2005 ж. Ипотекалық
қарыз 411,4 млрд теңгені, 2003 жылмен салыстырғанда өсім 263,2%- ды
құрайды.
Ипотекалық несиелеудің отаны Германия: алғашқы ипотекалық банк 1770
жылы Силезияда аса ірі помещиктік шаруашылықтарға қаржылық қолдау көрсету
мақсатында құрылды.
XIX ғасырдың бас кезіндегі ипотекалық банктің қызметі шағын помещиктік
меншік иелеріне де қолданыла бастады, ал XIX ғасырдың орта кезінде бірқатар
шаруа қожалықтарына қолданылды.
Алғашқы жекеше акционерлік және таза ипотекалық банк 1962 жылы
Франкфуртте құрылды.
АҚШ-та ипотекалық банктер аймақтық мәні бар шағын фермерлік жер
банктеріне берілген, ал, Канадада - ипотекалық компанияларға берілген,
Англияда ипотекалық несиені берумен құрылыс қоғамдары айналысады.
1.2. Ипотекалық несиелеудің үлгілері.
Ипотекалық несиелеуді ұйымдастыру жүйесінің шетел тәжірибелерінде
әрекет етіп отырған негізгі үлгілері бар.
Ипотекалық несиелеудің біршама қарапайым және біршама жетілген үлгісі
шатты түрде айтсақ, қарапайым ашық үлгі. Бұл үлгінің бастапқы принциптік
сипатына тоқталсақ, ипотекалық ссудаларға деген барлық клиенттердің жалпы
өтініші банктің меншікті және сырттан тартылған қаражаттары: депозиттерде
жатқан клиенттердің қаражаттары; банкаралық несиелер және т.с.с. есебінен
қамтамасыз етіледі.
Келесі үлгі кеңейтілген ашық үлгі деп аталады. Бұл үлгі бойынша
банктердегі ипотекалық несиелеу жүйесі үшін несие ресурстардың қалыптасуы
арнайы ұйымдастырылатын, жылжымайтын мүліктермен қамтасыз етілген екінші
реттегі бағалы қағаздар нарығы арқылы жүзеге асырылады. Кеңейтілген ашық
үлгісі тек кеңейтілген ипотекалық нарық құрылымының құрылған жағдайында,
екінші нарықта айналыста жүретін бағалы қағаздардың эммиссиясына мемлекет
тарапынан көмек көрсетілетін және жиі бағалауға алу жағдайында ғана іске
асырылады. Бұл үлгі іс жүзінде тұрақты экономикасы бар елдерде кеңінен
таралған. Әсіресе бұл үлгінің дамуы АҚШ та қанат жайды. Осындай себептерге
байланысты бұл үлгіні көбіне ипотеканың американдық үлгісі деп атап
кеткен.
Американдық үлгінің қағидасы бойынша әр жылда белгілі бір табысы бар
адам тұрғын үйдің құнын жартылай нақты ақшамен, ал қалған бөлігін клиенттің
иелігінде бар немесе сатып алғалы отырған жылжымайтын мүлікті кепілге ала
отырып, берген арнайы ипотекалық банктің ссудасы есебінен төлеп, бірден
тұрғын үй алады. Мұндай несиенің қайтарылуы ипотеканың типіне және қарыз
алушының әр жылдық табысына байлынысты 15-30 жылдың ішінде жүзеге
асырылады.
Қарапайым және кеңейтілген ашық үлгілердің сипатты белгісі олар таза
нарықтық ипотекалық несиелеу механизмін білдіреді. Мұндай жағдайда ақшаға
деген сұраным мен ұсыным балансы және ауқымы көбіне екі өзара байланысты
көрсеткіштермен реттеледі: 1) ссудалар бойынша банктік пайыз мөлшері және
екінші нарықта орналасқан бағалы қағаздардың табыстылығына байланысты
анықталатын несиелік ресурстар бағасымен; 2) сақтандыру компанияларын қоса
алғандағы ипотекалық нарықтық барлық кәсіби қатысушыларының қызметтеріне
төленетін аударымдар мөлшерімен.
Ипотекалық несиелеудің келесі бір үшінші үлгісі – бұл балансталған
автономды үлгі. Бұл үлгінің ең басты белгісі оның қызметінің жинақ ссуда
принципіне негізделуінен көрінеді. Мұндай принцип барысында банктердің
жиынтық несиелік портфелі капиталдардың ашық нарығынан қарызға алу арқылы
емес, оның орнына өзара кассалық көмек принципі бойынша болашақ қарыз
алушының қаражаттарын тарту есебінен құралады. Бұл үлгі бойынша қарыз алушы
алдын ала өзінің уақытша бос қаражаттарын сұрайтын несиенің жартылай сомасы
мөлшерінде жинақтағаннан кейін ғана ссуда алуға құқылы.
Мұндай шектеулілік алдындағы қарастырылған үлгілермен салыстырғанда
басты кемшілік болып табылады. Өйткені, бұл үлгі нақты қарыз алушының
жылжымайтын мүлікті сатып алудағы мүмкіндігін кешеуілдетеді.
Бірақ та бұл балансталған автономиялық үлгінің өзіндік артықшылығы да
бар, яғни бұл үлгі өзінің автономиялық күшіне байланысты қаржы несие
нарығының жағдайына тәуелсіз. Балансталған автономиялы үлгінің іске
асырылуы барысында ипотекалық банк үшін қай жерден және қандай бағада
несиелік ресурс табу сұрағы мазаламайды, банккке тек өзінің көрсететін
қызметі үшін ақыл ойға сиымды маржаны белгілеуі ғана қажет. Құрылыс
қаражаттары салымы бойынша табыс мөлшері және несиені пайдаланғаны үшін
төленетін пайыз мөлшері еркін жағдайда белгіленеді. Банк мақсаты жинақтарға
табыс төлемей ақ сол төленетін табыс мөлшерінде несиенің бағасын қысқарта
белгіленуіне болады. Мысалы айталық, жинақтарға төленетін табыс 10%, ал
несиеге қойылатын пайыз мөлшері 13% десек, онда банк жинаққа төленетін
табысты несие бағасынан шегеру арқылы маржаны 3% деп хабарлауы мүмкін.
Демек, бұл үлгі қарызға алатын ақшалардың нарықтық бағасына да, сол
сияқты бұл бағаның жалпы деңгейіне тәуелсіз болып табылады. Балансталған
автономиялық үлгінің бұл сапасы экономикасы тұрақсыз елдерде ипотекалық
несиелеудің дамуы үшін аса маңызды. Бірақ та бұл жерде барлық өзара есеп
айырысулар еркін алмастырылатын валютада жүргізілгенді қалайды. Сондай-ақ
аталған үлгінің тағы да бір артықшылығы мұнда несие беруші несиенің
қайтарылуында ең төменгі тәуекелге барады.
Қазіргі кезде Германияда бұл үлгі іс жүзінде кеңінен қолданылуда.
Мұнда қорлану (құрылыс қаражаттары) механизмімен нақты азаматтарды несиелеу
механаизміндегі сондай-ақ тұрғын үй жағдайын жақсартуға мақсатты қаражат
жинақтау және пайдаланумен байланысты болатын азаматтардың инициативасына
қаржылық қолдау көрсетуге байланысты мемлекттік механизмдердегі
сәйкестіктерді ескеретін, барлық елді қамтыған құрылыс жинақтарының
жүйесі қүрылған.
Тұрғын үй алғысы келген азамат, тұрғын үйді сатып алатын уақыттан
бұрын, яғни 2-10 жыл бұрынырақ арнайы қаржы- несие жүйесімен өзара
қатынасқа түседі. Өзінің мүмкіндігіне қарай арнайы банктерге немесе жинақ
кассаларына (Bausparkasse, Schwabisch Hall және т.б. құрылымдарға кіретін)
болашақта сатып алатын үйдің 45% жинақтайды. Содан кейін барып, ол
мемлекеттік дотация алуға (үйдің құнының 10% шамасында) және қалған
төлейтін бөлігінің шамасында банктен жеңілдік пен 10-15 жылға несие алуға
құқылы болып табылады. Германияның үлгісі 1-суретте көрсетілген.
1.3. Ипотекалық несиелеу жүйесінің институционалды негіздерінің
қалыптасуы.
Ипотека деген термин ең алғаш рет біздің эрамызға дейінгі I-II
ғасырларда Рим қаласының территориясында пайда болған. Ежелгі Грецияда
біздің эрамызға дейінгі XIV ғасырларда пайда болды. Ипотека термині
(hurotheke) кепілдік, кепілзат, немесе кепілге салу деген мағынаны
білдіреді. Ипотекалық несие дегеніміз бұл қозғалмайтын мүліктерді (тұрғын
үйді, өндіріс ғимараттарын, жерді және т.с.с. ) кепілге алып, ұзақ мерзімге
берілетін несие. Ипотекалық несие жеке тұлғаларды несиелеудің бір түрі
болып табылады. Ипотекалық несиенің экономикалық мағынасы жағынан бұл
банктен немесе басқа да қаржы ұйымдарынан ссуда алу мақсатымен жылжымайтын
мүлік кепілінің алуан түрлілігі болып табылады. Қарапайым тілмен айтатын
болсақ ипотека дегеніміз бұл қарыз ақшаға үй сатып алу. 2002 жылғы 1
қыркүйектегі Жылжымайтын мүлік ипотекасы туралы Қазақстан Республикасының
заңына сәйкес ипотекалық несие дегеніміз кепілге берілген жылжымайтын мүлік
немесе ондағы үлесі кепіл берушінің немесе үшінші тұлғаның иелігі мен
пайдалануында қалатын кепіл түрі. Жылжымайтын мүлік жер учаскелері, сондай-
ақ үйлер, ғимараттар және жермен берік байланыстағы өзге де мүліктер, яғни
ауыстырылуы олардың мақсатына шектен тыс зиян келтірусіз мүмкін болмайтын
объектілер.
Ұлы ғалым Дж. М. Кейнстің пікірінше, жинақтар нарықтық пайыздық
мөлшерлеме деңгейінің қызметі емес, жинақ деңгейі субъектілер табысының
деңгейіне байланысты болып келеді. Қарыз алушылар арасында бәсеке туғызу
мақсатын бір бірінен өзгеше ипотекалық типтерді ерекшелейді. Ондай
ерекшелерге мыналар жатады:
ипотекалық несиелеу мерзімінің ұзақтығы;
берешекті қайтару мен проценттерді төлеу тәртібі, негізгі берешектің
қайтырымы мен проценттерді төлеудің қабылданған кестесіне байланысты
ипотекалық несиелер екі базалық типке шоғырланады.
1)проценттерді де несиенің негізгі сомасын да бірден толықтай төлеу.
2)берешекті кезең кезеңімен бөлшектеп төлеу.
Ипотека термині көбіне АҚШ, Канада, Ұлыбритания, Франция елдерінде көп
дамыған. Мысалы: АҚШ-та қазіргі заманда жылына жалпы сомасы 3-4 млрд.
долларға 5 млн. –нан астам ипотекалық мәміле жасалады. 1934 жылы құрылған
Федералдық тұрғын үй әкімшілігі жергілікті халықтың табысы аса жоғары емес
топтары үшін тиісті үкіметтік бағдарламалар әзірлеп отырады. Ұлыбританияда
ипотекалық несиелер көлемі жылдық жалпы ішкі өнімнің (ЖІӨ) 60%-ын,
Германияда ЖІӨ нің 50% -дан астамын құрайды.
Ипотекалық несиенің қағидалары:
меншік құқығын шектеу шартында борышқордың қолында мүліктің қалуы;
кепіл үлесінің түрінде ссудалар мөлшерінің анықталуы;
сол сияқты мүлікті үстеме ипотекалық ссудаға кепілге беру;
сақтандыру есебі бойынша несие беру.
Әр жеке тұлға алдын ала төлем қабілетін тексеруден өткен жағдайда оған
мынадай жеңілдіктер жасалады:
Егер де несиеге алғашқы жарнаны салмау мақсатында қосымша жылжымайтын
мүлікті өткізген жағдайда, ипотекалық тұрғын үйге несие алудың алғашқы
жарнасы болмаған жағдайда несие алу мүмкіндігі.
Азаматтық-құқықтық жауапкерлігі сақтандырылған жағдайда, 85% -ға
дейінгі мөлшерде несие алу мүмкіндігі берілуі.
Егер де Қазақстанның ипотекалық кредиттерге кепілдік беру қоры АҚ-
мен сақтандыру шартын жасаған жағдайда, алатын үйдің құнының 90%-ға
дейінгі мөлшерде несие алу мүмкіндігі берілуі.
Егер де несегердің табысы жетпеген жағдайда, қосымша несегерді немесе
кепілшіні, жеке тұлға әрі заңды тұлға ретінде де тарту мүмкіндігі беріледі.
Серіктес банкте алдын ала төлем қабілетін тексеруден өткеннен кейін
ипотекалық тұрғын үй несиелерін алудың сомасын белгілейді және нес иегерге
өзінің талаптарына сай келетін әрі болашақ борышын өтеуді ескеріп ай
сайынғы шығыстарын жоспарлауға, нарыққа арналған жылжымайтын мүлікті
таңдауына мүмкіндік береді. Несегер алдын ала төлем қабілетін тексеру
рәсімдері өткеннен кейін, серіктес банктің кредит комитетінің ипотекалық
тұрғын үй несиесін беру шешімін қабылдау үшін қажетті құжаттардың
тізбелерін ұсынады, бірақ несиегер банктің алдын ала төлем қабілетін
тексеруді ипотекалық тұрғын үй несиесін беруге кепілдік бермейді.
Қазақстан Республикасында ипотекалық несие жүйесі екі деңгейлі болып
келеді. Бірінші деңгейінде ипотекалық несие беретін банктер мен банкілік
емес ұйымдар түріндегі бастапқы кредиторлар, екіншісі осы кредиторлар
берген ипотекалық кредиттер бойынша талап ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.