Ондай экономика құрудың басты шарты - Қазақстанның әлемдік экономикаға ойдағыдай кірігуі
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Х. Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университеті
Экономика, қаржы және басқару факультеті
Экономикалық теория кафедрасы
Қорғауға жіберілді
Кафедра меңгерушісі:
________
“_____”_________2006
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Қазақстан Республикасының бүкіләлемдік сауда ұйымына ену
мәселелері мен болашағы
Орындаған:
Э-115 Қаржы мамандығы
Ғылыми жетекші:
Оқытушы
Атырау 2006
Мазмұны
Кіріспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .3- 5
І тарау. Қазақстанның әлемдік экономикаға кіруі – елдің экономикалық
дамуының сапалық серпілісінің негізі
1.1 Қазақстанның бүкіләлемдік сауда ұйымына енуі – замана
талабы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... 6-11
1.2 Осы заманғы және бәсекеге қабілетті көлік – коммуникациялық
инфрақұрылымды дамыту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11-13
ІІ тарау. Қазақстан Республикасының бүкіләлемдік сауда ұйымына ену
мәселелері мен болашағы
2.1 Бүкіл әлемдік сауда ұйымына ену кедергілері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13-21
2.2 Сыртқы сауда айналымын дамыту бағыттары
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 22-23
Қорытынды
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .24
Пайдаланған әдебиеттер
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
...25
Кіріспе
Қазақстан бүгінгі таңда әлеуметтік-экономикалық жаңару мен саяси
демократияландырудың жаңа кезеңіне қадам басып отыр. Біздің еліміз
тәуелсіздік алған мемлекеттердің алдыңғы қатарында. Ішкі жалпы өнімнің жан
басына шаққандағы көлемі жөнінен біздің алдымызда ТМД елдерінің ішінен
Ресей тұр. Соңғы төрт жылда ішкі жалпы өнімнің жиынтық өсімі 50
пайызға жуық артқаны – біздегі жасампаздық жұмыстың жарқын жемісі.
Қазақстанның ішкі жалпы өнімі 60 миллиард долларға жуықтады. Бұл Өзбекстан,
Қырғызстан, Түркіменстан және Тәжікстан экономикаларын түгел қосып
есептегеннен де артық. Қазақстан Республикасы табыс мөлшері жағынан Түркия
сияқты елдердің деңгейінде.
Президентіміз Н. Назарбаевтың Егемен Қазақстан газетіне (21.03.06)
сұхбатында: Сіздер ана жолы Барыстың секірісі деген тақырыппен
экономиканың бәсекеге қабілеттілігі көрсеткіші бойынша әлем елдерінің
рейтингін жарияладыңыздар. Сол тізімде Қазақстан 61-ші орында тұр. ТМД
елдерінің бәрі, соның ішінде Ресей де бізден көш кейін орналасқан. Барша
мәліметтерді алдыртып, мүмкіндіктерді саралай отырып, жан-жақты талдау
жасау нәтижесінде Қазақстан осы өлшем бойынша әлемдегі алдыңғы қатарлы 50
елдің қатарына қосыла алады деген түпкілікті шешімге келдік. Бұл шешімнің
нақты жолдары Елбасымыздың 2006 жылдың 1-ші Наурызында Қазақстан халқына
Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау қарсаңында Қазақстанның
әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 50 елдің қатарына кіру
стратегиясы Жолдауында көрсетілген.
Жолдау жеті басымдықтан тұрады және онда әр басымдықты жүзеге асыратын
нақты тапсырмалары бар. Бұл Жолдау Қазақстанның әлемдегі барынша дамыған 50
елдің қатарына кіру бағдарламасы болып есептеледі. Басымдықтар қоғамдық
өмірдің барлық салаларын, Қазақстан қоғамындағы барлық әлеуметтік топтардың
мүдделерін қамтиды.
Қазақстанның әлемдік рейтинг кестесінің жоғары бөлігіне ену үшін
мүмкіндік беретін басты негіздер:
Бірінші - өркенді де өршіл дамып келе жатқан қоғамның ірге тасы тек
қана осы заманға, бәсекеге қабілетті және бір ғана шикізат секторының
шеңберімен шектеліп қалмайтын ашық нарық экономикасы бола алды. Бұл – жеке
меншік институты мен келісім-шарттық қатынастарды құрметтеу мен қорғауға,
қоғамның барлық мүшелерінің бастамшылығы мен іскерлігіне негізделген
экономика;
Екінші – аға ұрпақты, ана мен баланы, жастарды қамқорлық пен ілтипатқа
бөлейтін әлеуметтік бағдарланған қоғам, ел халқының барлық топтары
тұрмысының жоғары сапасы мен алдыңғы қатарлы әлеуметтік стандарттарын
қамтамасыз ететін қоғам құру;
Үшінші – еркін, ашық әрі демократиялық қоғам орнату;
Төртінші – дәйекті түрде саяси тежемелік пен тепе–теңдіктің
үйлестірілген жүйесіне негізделген құқықтық мемлекет құруды нығайту;
Бесінші – барлық діндердің тең құқылығына кепілдік беру және
Қазақстанда конфессияаралық келісімді қамтамасыз ету, Исламның, басқа да
әлемдік және дәстүрлі діндердің озық үрдістерін құрметтеп әрі дамыта
отырып, осы заманғы зайырлы мемлекет орнату;
Алтыншы – қазақ халқының санғасырлық дәстүрін, тілі мен мәдениетін
сақтап, нығайту. Ұлтаралық және мәдениетаралық келісімді біртұтас Қазақстан
халқының дамуын қамтамсыз ету;
Жетінші – еліміз халықаралық қоғамдастықтың толық құқылы және жауапты
мүшесі болуы шарт. Қазақстан мұнда геосаяси тұрақтылықты және өңірдегі
қауіпсіздікті қамтамсыз ету міндеттерін атқарады.
Қазақстан соңғы оншақты жылда үлкен–үлкен үш міндетті қатарынан шешу
үшін, тәуелсіз мемлекет құра жүріп жоспарлы экономикадан нарықтық
экономикаға көшуге, соған қоса тоталитарлық қоғамнан демократиялық қоғамға
өтуге тура келді. Бұл үш міндет те орындалды. Ендігі мақсат бәсекелестік
сынағы. Елулікке енуді алға мақсат етіп қойғанда еліміздің таяудағы он
жылдың ішінде қаншалықты өсіп–өркендейтінін сондай-ақ, алдымызда тұрған
мемелекеттердің қандай қарқынмен алға жылжитынын, бізден кейін тұрған
мемлекеттердің қарап қалмайды.
Елулікке ену стратегиясының негізі – Қазақстанның бәсекеге барынша
қабілетті елге айналып, ел экономикасы халықаралық рыноктарға еркін
шығатындай болуы шарт. Бәсекелестік бәйгесінде озу үшін жаңа кезеңге сай
келетін жаңа экономика керек.
Жаңа экономика – жоғары технологияларды, ғылымды қажет ететін
экономика, ол – барлық салалар мен сегменттерде инновациялармен қаныққан
экономика. Экономиканың бұл сипаты, ең алдымен кәсіпорындарымыз шығарып
отырған өнімдерінің халықаралық стандарттарға сәйкестігімен айқындалады.
Ондай экономика құрудың басты шарты – Қазақстанның әлемдік экономикаға
ойдағыдай кірігуі. Еліміз көп тарапты халықаралық экономикалық жобаларға
белсене қатысатын болуға тиіс. Жоғары технологиялардың халықаралық
бизнесіне қатысуымыз керек. Сондай-ақ Еуразиялық көлік жүйесіне кірігу де
маңызды міндет. Дайын өнімдер экспортын үдемелі түрде арттыруымыз шарт. Ол
үшін экономиканың жаңа секторларын дамытуға тура келеді. Қазақстан әлемдік
рынокта сенімді өнім беруші деген атаққа ие болу керек.
І тарау. Қазақстанның әлемдік экономикаға кіруі – елдің экономикалық
дамуының сапалық серпілісінің негізі
1 Қазақстанның бүкіләлемдік сауда ұйымына енуі – замана талабы
Қазақстанның экономикалық дамуында сапалы серпінді секіріске
негізделген елдің дәйекті экономикалық жаңғыруы – сыртқы дүниеге ашық
жағдайларында тауарлар, қызмет көрсетулер, еңбек ресурстары, капитал, осы
заманғы идеялар мен технологиялар жөніндегі әлемдік рыноктардың табысты
және серпімді бөлігі бола алады.
Қазақстан жерінің асты да, үсті де тұнған байлық. Бізде жер де бар,
жердегі кенді игеретін елде бар. Ендігі мәселе - оны қалай игеруде жатыр.
Ең алдымен ел байлығына сену керек. Ел байлығы дегеніміз – білім, жаңа
технология, осы заманғы инфрақұрылым, отаншылдық сезім, қазақстандық
патриотизм. Осындай байлығы бар елдер, мысалы, өздері аралда орналасқан,
жерінің қойнауынан бір түйір қазба байлық шықпайтын Жапония, Оңтүстік Корея
жаңағы білімнің, технологияның, инфрақұрылмның, отаншылдық сезімнің
күштілігінің арқасында өсіп, өркендеп, өзгелерге өнеге болып отыр.
Сондықтан индустриялық–инновациялық даму бағдарламасы – ел халқының
көңілінен шыққан бағдарлама болып есептеледі. Елімізде Даму қоры, Инновация
қоры, Индустриялық даму қоры құрылды. Олардың бәрі де мемлекеттің есебінен
қаржыландырылып, индустриялық-инновациялық бағдарламаны жүзеге асыруға
мақсатты несиелерді беруде. Бір ғана жылдың ішінде Қазақстанда жалпы құны
700 млн. долларлық 243 ірілі-кішілі кәсіпорын іске қосылады, мыңдаған адам
жұмыс орнын алады. Солардың көбі қолымыздағы шикізатты дайын тауарға
айналдыруға лайықталған.
Біздің еліміз бүкіләлемдік сауда ұйымына өтуге әзірленуде. Оған мүше
болу бірыңғай артықшылық береді. Ол кезде біз шекарамызды шетел
тауарларының алдынан жабық күйде ұстай алмаймыз. Яғни, шетелдің біздегінен
арзан, біздегінен сапалы тауарлар ағылып келеді.
Бүкіләлемдік сауда ұйымына Қазақстан ең алдымен жаңа рыноктар ашу үшін
енеді. Оның бірден-бір шарты бәсекеге қабілеттілік. Нарық жағдайында
фирмалардың, компаниялардың, холдингтердің бәсекелесетіні сияқты, әлемде
мемлекеттерде бәсекелесіп жатады. Мемлекеттің бәсекелестікке қабілетін
көрсететін басты нәрсе – оның экономикасы.
Бүгінгі күні экономикада түпкі өнімдерді экспортқа шығаруға
бағдарланған өндірістерді, мұнай-газ, көлік саласында және машина жасау мен
металлургияда, химия мен агроөнеркәсіп кешенінде бірлескен кәсіпорындар
құруға және дамытуға, халықаралық ұйымдардың белсене қатысуымен
биотехнологиялық оталықтарды, өңірлік ІТ-орталық ақпараттық технологиялар
паркін дамытуға есеп жасалатыны белгілі.
Атырау облысында да экономиканы әртараптандыру, өңдеу өнеркәсібінің
көлемін ұлғайту, арнайы экономикалық зона құру жолымен мұнай химиясының
ұлттық технопаркін құру бағытында жасақталып және жүзеге асып жатқан біраз
шаралар, нақты жұмыстар бар.
Индустриялық-инновациялық дамудың 2004-2007 жылдарға арналған өңірлік
бағдарламасы жасақталып, жұмыс істеуде.
Осы бағдарлама аясында облыста 80 жаңа өндірістік қуат қатарға қосылып
, 100-ден астам өнім түрлерін шығаруға қол жетті.
Олардың көлемдері: полиэтилен тұрбаларын шығару заводы, керамикалық
кірпіш заводы, ұн шығару кешені, түйіршік және қабыршақталған күкірт
өндірісі, басқа да құрылыс индустриясы мен тамақ өнеркәсібі саласындағы
бірқатар өндірістер.
Атырау мұнай өңдеу заводын реконструкциялау, Екінші буындағы газ өңдеу
және Шикі газды жер қабаттарына айдау заводын салу, түйіршікті күкірт
өндірісінің қуатын арттыру сияқты кең көлемді инвестициялық жобалар өз
межесіне таяп келеді.
Облыс көлемінде Ұлттық инновациялық жүйені қалыптастыру мен дамытудың
Мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асырудың Жоспары жасақталды.
Мұнай-химия, балық шарушышылығы мен құрылыс индустриясы кластерлерінің
құрамы мен құрылымы жөнінде ұсыныстар дайындалды.
Кластерлерді, сондай-ақ шикізатты тереңдетіп өңдейтін кәсіпорындарды
құру отандық өнім өндірушілердің кірісін молайтып, жаңа технологияларды
өзіне тартатын орталықтардың бой түзуіне ықпал етуі тиіс.
Үкімет ұлттық тауарлар мен қызмет көрсетудің бәсекеге қабілеттілігін
қолдауға бағытталған нақты бағдарламаларды дайындау үстінде. Жеке меншік
бизнесті қолдаудың және оның тауарлары мен қызметін әлемдік рыноктарға
жылжытатын құрылымдарды еліміздің жағдайына қарай ұйымдастыруды талап
етеді.
Қазақстан көп тарапты халықаралық экономикалық жобаларға белсене
қатыса алады, мұның өзі біздің жаһандық экономикаға кірігуімізге
жәрдемдеседі әрі біздің экспорттаушыларымызға қолдау көрсетеді.
Өңірлік серіктестікке келгенде, біз ЕурАзЭҚ шеңберінде өзара
ынтымақтастықты кеңейтуге және Біртұтас Экономикалық кеңістікті
қалыптастыру көзделуде.
Сонымен қатар Бүкілдүниежүзілік банк, Еуропа Қайта құру және даму
банкі, Азия даму банкі, Еуразия даму банкінің жобаларына көп көңіл
бөлінуде.
Жаңа экономикаға бет бұру - тәуелсіздігіміздің нығайтуың бірден-бір
жолы[1].
Қазақстанның бүкіләлемдік сауда ұйымына кіруі жолындағы келіссөз
үдерісі тоқтаусыз жүргізіліп жатыр. Республиканың сыртқы сауда режимін
реттейтін заңдарының едәуір бөлігі қазірдің өзінде бүкіләлемдік сауда ұйымы
нормаларына сәйкес келтірілді немесе Парламентте талқылану үстінде.
Еліміздің осы халықаралық экономикалық ұйымға енуі Қазақстанның
дүниежүзілік рыноктағы бәсекеге қабілеттілігін нығайту үшін кең
мүмкіндіктер ашады. Осы мүмкіндіктерді ұтымды әрі тиімді пайдалана білу -
біздің мақсатымыз.
Шикізаттық емес тауарлардың экспорты мен жоғары технологиялық
жабдықтардың импортын қолдау мен кредиттеу басымдықтың алғы шарты.
Бүгінгі күні дайын өнімдер экспортының көлемі жылына 2 миллиард АҚШ
долларын құрайды. Шикізаттық емес экспорт көлемі он жылға жуық осы деңгейде
келеді. Мақсатымыз – осы көлемді үдемелі ұлғайту қажет. Ол үшін әлемдік
тәжірибеге сүйене отырып, шетелдердің экспорт-импорт агенттіктерімен
ынтымақтастықты дамыту керек.
Қазақстанға өзінің ғылыми әлеуетіне қоса жоғары технологиялардың
халықаралық бизнесіне қатысатын және оған бастапқы құрылтайшылық деңгейінде
қатысу жөнінде бастамашылық танытатын уақыт жетті.
Бұл жерде осы жұмыс үшін жауап беретін Инновациялық қордың атқаратын
рөлі өте маңызды.
Экононмикалық дамудың барынша серпілісті бағыттарындағы озық
технологиялық идеяларды игеру үшін күллі дүние жүзіндегі жаңа немесе енді
қалыптаса бастаған жоғары технологиялық компаниялар акцияларының пакеттерін
сатып алатын басқа елдердің тәжірибесіне сүйену керек. Сөйтіп авторлық
құқық пен зияткерлік меншіктің иесі боламыз. Осы жобаны жүзеге асыру үшін
Құрметті консулдар институтын кеңінен қолдануды қажет етеді.
Қазақстанның авторлық құқық пен сауда белгісін қорғаудың кепілі –
экономиканың жаңа секторларын белсенді түрде дамытып, жаңа инвистициалар
ағысын қамтамасыз етуді әр тараптандыруға мүмкіндік береді.
Қазақстанда халықаралық ұйымдардың қатысуымен осы заманғы ғылыми
орталықтар мен технологиялық парктер құру мен дамыту, жаңа
технологияларды игеру үдерісіне қолдау көрсету мен кадрлардың білігін
бағдарлаудың икемді жүйесін қалыптастыру міндеті тұр.
Ғылыми әлеуетті дамыту қолданбалы ғылымды өндіріс пен бизнеске
мейлінше жақындату керек.
Ол үшін көш басында жүрген академиялық институттар мен орталықтарды
Қазақстанға тартудың алғы шарттарын жасақтап, халықаралық оқу орындарын
дамыту үшін инкубациялық жобалар үлгісіндегі құралдарды қолданысқа
енгізуді қамтамасыз ету қажет.
Президент Үкіметке Инкубациялық жобаларды дамытуды көтермелеу үшін,
Үндістанда жасалғандай, ғылыми орталықтарды дамыту үшін жер телімдерін
тегін беру, бастапқы капитал бөлу, қажетті негіздік инфрақұрылымды жасақтау
және басқа да шараларды іске асыру мәселелерін шешуге тапсырма берді.
Қазақтың: Білекті бірді жығады, білімді мыңды жығады, - деген мақалы
білімнің, ғылымның ролін арттыратын уақыт жеткенін көрсетеді. Әлемнің мықты
елдерінің бәрі тауар өндіруші экономикадан білім өндірумен қолдануға
негізделген экономикаға ауысып жатыр.
Президентіміз Н. Назарбаевтың халыққа жолдауында АҚШ Президенті Джордж
Буштың энергияның жаңа көздерін игеру арқылы таяудағы жиырма шақты жылда
Таяу Шығыс мұнайына тәуелділіктен құтылу міндетін алға қойғанын көрсете
отырып, Қазақстан Үкіметіне елде мұнай жоқ сияқты сезініп жұмыс істеуді
үйрену керектігін айтты. Бұрын мұнай мен газдан түскен табыс бірден
бюджетке түсетін болса, енді Ұлттық қорға түсуде.
Дамыған елдерде жаңа технологиялардың, жаңа білімдерді сақтаушы
жабдықтардың үлесі ішкі жалпы өнім өсімінің 70-80 пайызына дейін барады.
Мысалы, АҚШ жыл сайын ғылымды көп қажет ететін өнім экспортынан 700
миллиардқа жуық доллар, Германия – 530, Жапония – 400 миллиард доллар
алады. Сондай-ақ Үндістан бағдарламалық өнімдерді сыртқа шығарудан 2000
жылы 4 миллиард доллар табыс түсірген.
Қазірдің өзінде Қазақстанда бүкіл әлем мойындаған бірқатар бірегей
технологиялар бар. Сульфидтік қорғасын концентраттарын қайта өңдеу
жөніндегі технологияға 14 елден патент алынған.
Білім беру реформасы – Қазақстанның бәсекеге нақтытылы қабілеттілігін
қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін аса маңызды құралдың бірі. Білім беру
жүйесін экономикалық және қоғамдық жаңару қажеттіліктеріне сай
қалыптастыруымыз қажет.
Сондықтан 12 жылдық оқуға көшу шеңберінде техникалық және кәсіби білім
беретін оқу орындарында одан әрі оқуды таңдағысы келетіндерге он жылдық
орта білім беруді жоққа шығаруға болмайды. Адамның өмір бойы білім алуы
үшін жағдайды туғызуды міндеттейді.
Президентіміз жоғары білім беру саласында техникалық білім беруді
дамытуға ерекше назар аудара отырып, жоғары оқу орындары желісінде
оңтайландыруды жүргізу тапсырмасын берді. Осы заманғы менеджерлерді даярлау
үшін Мемлекеттік басқару академиясының негізінде шетелдік серіктестердің
қатысуымен ең жоғары халықаралық стандарттарға сәйкес келетін ұлттық
басқару мектебін құруды қажет деп санайды.
Білім беру жүйесін дамытуды ынталандыру мақсатында жеке сектор мен
мемлекет арасындағы серіктестікті мемлекеттік-жекеменшік білім беруге
кредиттер бөлу жүйесін жетілдіру қажет.
1.2 Осы заманғы және бәсекеге қабілетті көлік – коммуникациялық
инфрақұрылымды дамыту
Қазақстаның көлік-коммуникация кешенінің басты мақсаты еуразиялық
көлік жүйесне кіру болып қала береді. Көлік-коммуникация кешенін дамыту
Еуропа мен Азия ортасындағы аралық көпір болып отырған еліміздің
геостратегиялық орналасуының артықшылықтарын пайдалануды толығымен
қамтамасыз етеді.
Жүктердің тез өткізілуін ұйымдастыру жөнінде тиімді рәсімдер енгізу
үшін көршілермен арадағы нақтылы уағдаластықтарды дамыту керек.
Осы және басқа да міндеттердің бәрі Қазақстан Республикасының 2015
жылға дейінгі Көлік стратегиясын әзірлеу мен іске асрыуға негіз болады.
Атырау облысында көлік-коммуникация инфрақұрылымы ойдағыдай дамып
келеді.
Жаңа ұшып-қону алаңы іске қосылды, Жайық-Каспий каналын тазалау жұмысы
мәреге таяп келеді, автомобиль жолдарын реконструкциялау жалғасу
үстінде[2].
Қазақстан табиғи ресурстардың пайдаланудың, трансұлттық
компанияларымен және өңірдегі басты көршілерімізбен ынтымақтастықтың айқын
әрі тұрақты шарттарын қамтамасыз етудің ашық саясатын жүргізуге бастама
көтерді. Бұл оның энергетикалық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге үлес қосып
отырған келешегі зор сенімді әріптес ретіндегі беделін нығайта түседі.
Энергетикалық саясатты оңтайландыру мен Қазақстанның әлемдік
энергетикалық тұрақтылықты және қауіпсіздікті қамтамасыз етудегі ролін
күшейтуде Атырау облысы айрықша роль атқарады.
Бұл ретте тек қана аймақтық, тіпті республикалық емес, халықаралық
маңызы бар жоба болып табылатын Каспий қайраңы байлығын игеру –
дүниежүзілік деңгейде энергетикалық қауіпсіздік пен тұрақтылықты қамтамасыз
етуге ықпал ететіні сөзсіз.
Атыраудан әлемдік рынокқа шикізатты тасымалдайтын транспорт жүйесін
айтарлықтай жетілдіру көзделіп отыр.
Орталық Азия өңірінің басты қаржы орталығы ретінде Алматының серпімді
дамуы Қазақстанның ірі қаржы ұйымдарын өңірлік үлкен бизнес-жобаларға
арналған займдар беру, сақтандыру мен қаржы қызметін көрсету саласында
негізгі мердігерлерге айналдыру үшін қолайлы жағдайлар мен мүмкіндіктер
туғызу мақсатына бағытталады.
Қаржы орталығының тиімді жұмысын қамтамасыз ету үшін тиісті
инфрақұрылымдар, ең алдымен, телекоммуникациялар жасақтау қажет. Сонымен
қатар іскерлік қасиетімен танылған әрі осындай орталықтар мен сырт жерлерде
еркін аймақтар құру жөніндегі жұмыс тәжірибесі мол мықты менеджерлер тарту
қажет.
ІІ тарау. Қазақстан Республикасының бүкіләлемдік сауда ұйымына ену
мәселелері мен болашағы
2.1 Бүкіл әлемдік сауда ұйымына ену кедергілері
Бүкіләлемдік сауда ұйымына ең алдымен жаңа нарықтар ашу үшін өтетін
боламыз. Нарық дегеніміз - ол жарысу, жағаласу, бәсекелесу, таласу,
тартысу.
Ел экономикасындағы өрлеудің тұрлаулы әрі серпінді сипатын ұстап тұру
үшін мемлекет қазынагерлік, кредит-ақша саясатының, өндірістің негізгі
факторларын тиімді қайта бөлуді мемлекеттік реттеу тетіктерін пайдаланып,
жоғары сапалы өнім мен қызметке деген сұранысты көтермелеп отыруға
міндетті.
Қазақстан экономиасын алдағы уақытта одан әрі жаңарту мен
әртараптандыру мақсатында нақтылы тұрғыда мынадай бағыттарға баса көңіл
бөлу керек.
Ақша-кредит саясатының негізгі мақсаты инфляцияны тежеуді қамтамасыз
ету, сонымен қатар экономикалық өрлеуді ынталандыру үшін нақтылы айырбас
бағамының икемділігін сақтап тұру. Осы орайда Ұлттық қор маңызды роль
атқарады.
Салық және кеден саясатын реформалау – экономикалық жаңару саясатының
маңызды құралы болып ессептеледі. Осы Жолдауда салықтық және кедендік
әкімшілік жүргізу іске асыру, отандық өндірушілерге мемлекеттік көмек
көрсетуді қайта бағдарлау, техникалық реттеудің ішкі стандарттарын
бүкіләлемдік сауда ұйымының халықаралық стандарттарына сәйкес келтіру,
қаржылық қызмет рыногын реформалауды жалғастыру міндеті тұр. Бүкіләлемдік
сауда ұйымына кіру шеңберінде біздің экономиканың кейбір салаларын,
әсіресе, шикізатты өңдеуді дамыта отырып, ауыл шаруашылығын қолдауға
мүмкіндік беретін бейімделу бағдарламасын әзірлеуді іске асыру қажет.
Экономиканың жаңа салаларын әртараптандыру мен дамытуды ынталандыру,
бұл салаларға шетел капиталы мен соны ілімді тарту мақсатында икемді салық
және бюджет саясатын пайдалану маңызды.
Өндірісті дамыту мен кеңейту мақсатында қосымша құн салығының
мөлшерлмесін төмендету қажет.
Ірі салық төлеушілерден түскен салық түсімдерін жинауды тексеру үшін
Қаржы минстрлігінің Салық комитетінде арнаулы бөлім құруды ойластырылуда.
Ол бөлім тексеру ісіне мүдделер қайшылығынан ада халықаралық аудиторлық
фирмаларды тартады.
Қатаң бюджет және салық тәртібі сақталу керек.
Жаңа экономиа жаңа басқару ... жалғасы
Х. Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университеті
Экономика, қаржы және басқару факультеті
Экономикалық теория кафедрасы
Қорғауға жіберілді
Кафедра меңгерушісі:
________
“_____”_________2006
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Қазақстан Республикасының бүкіләлемдік сауда ұйымына ену
мәселелері мен болашағы
Орындаған:
Э-115 Қаржы мамандығы
Ғылыми жетекші:
Оқытушы
Атырау 2006
Мазмұны
Кіріспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .3- 5
І тарау. Қазақстанның әлемдік экономикаға кіруі – елдің экономикалық
дамуының сапалық серпілісінің негізі
1.1 Қазақстанның бүкіләлемдік сауда ұйымына енуі – замана
талабы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... 6-11
1.2 Осы заманғы және бәсекеге қабілетті көлік – коммуникациялық
инфрақұрылымды дамыту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11-13
ІІ тарау. Қазақстан Республикасының бүкіләлемдік сауда ұйымына ену
мәселелері мен болашағы
2.1 Бүкіл әлемдік сауда ұйымына ену кедергілері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13-21
2.2 Сыртқы сауда айналымын дамыту бағыттары
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 22-23
Қорытынды
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .24
Пайдаланған әдебиеттер
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
...25
Кіріспе
Қазақстан бүгінгі таңда әлеуметтік-экономикалық жаңару мен саяси
демократияландырудың жаңа кезеңіне қадам басып отыр. Біздің еліміз
тәуелсіздік алған мемлекеттердің алдыңғы қатарында. Ішкі жалпы өнімнің жан
басына шаққандағы көлемі жөнінен біздің алдымызда ТМД елдерінің ішінен
Ресей тұр. Соңғы төрт жылда ішкі жалпы өнімнің жиынтық өсімі 50
пайызға жуық артқаны – біздегі жасампаздық жұмыстың жарқын жемісі.
Қазақстанның ішкі жалпы өнімі 60 миллиард долларға жуықтады. Бұл Өзбекстан,
Қырғызстан, Түркіменстан және Тәжікстан экономикаларын түгел қосып
есептегеннен де артық. Қазақстан Республикасы табыс мөлшері жағынан Түркия
сияқты елдердің деңгейінде.
Президентіміз Н. Назарбаевтың Егемен Қазақстан газетіне (21.03.06)
сұхбатында: Сіздер ана жолы Барыстың секірісі деген тақырыппен
экономиканың бәсекеге қабілеттілігі көрсеткіші бойынша әлем елдерінің
рейтингін жарияладыңыздар. Сол тізімде Қазақстан 61-ші орында тұр. ТМД
елдерінің бәрі, соның ішінде Ресей де бізден көш кейін орналасқан. Барша
мәліметтерді алдыртып, мүмкіндіктерді саралай отырып, жан-жақты талдау
жасау нәтижесінде Қазақстан осы өлшем бойынша әлемдегі алдыңғы қатарлы 50
елдің қатарына қосыла алады деген түпкілікті шешімге келдік. Бұл шешімнің
нақты жолдары Елбасымыздың 2006 жылдың 1-ші Наурызында Қазақстан халқына
Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау қарсаңында Қазақстанның
әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 50 елдің қатарына кіру
стратегиясы Жолдауында көрсетілген.
Жолдау жеті басымдықтан тұрады және онда әр басымдықты жүзеге асыратын
нақты тапсырмалары бар. Бұл Жолдау Қазақстанның әлемдегі барынша дамыған 50
елдің қатарына кіру бағдарламасы болып есептеледі. Басымдықтар қоғамдық
өмірдің барлық салаларын, Қазақстан қоғамындағы барлық әлеуметтік топтардың
мүдделерін қамтиды.
Қазақстанның әлемдік рейтинг кестесінің жоғары бөлігіне ену үшін
мүмкіндік беретін басты негіздер:
Бірінші - өркенді де өршіл дамып келе жатқан қоғамның ірге тасы тек
қана осы заманға, бәсекеге қабілетті және бір ғана шикізат секторының
шеңберімен шектеліп қалмайтын ашық нарық экономикасы бола алды. Бұл – жеке
меншік институты мен келісім-шарттық қатынастарды құрметтеу мен қорғауға,
қоғамның барлық мүшелерінің бастамшылығы мен іскерлігіне негізделген
экономика;
Екінші – аға ұрпақты, ана мен баланы, жастарды қамқорлық пен ілтипатқа
бөлейтін әлеуметтік бағдарланған қоғам, ел халқының барлық топтары
тұрмысының жоғары сапасы мен алдыңғы қатарлы әлеуметтік стандарттарын
қамтамасыз ететін қоғам құру;
Үшінші – еркін, ашық әрі демократиялық қоғам орнату;
Төртінші – дәйекті түрде саяси тежемелік пен тепе–теңдіктің
үйлестірілген жүйесіне негізделген құқықтық мемлекет құруды нығайту;
Бесінші – барлық діндердің тең құқылығына кепілдік беру және
Қазақстанда конфессияаралық келісімді қамтамасыз ету, Исламның, басқа да
әлемдік және дәстүрлі діндердің озық үрдістерін құрметтеп әрі дамыта
отырып, осы заманғы зайырлы мемлекет орнату;
Алтыншы – қазақ халқының санғасырлық дәстүрін, тілі мен мәдениетін
сақтап, нығайту. Ұлтаралық және мәдениетаралық келісімді біртұтас Қазақстан
халқының дамуын қамтамсыз ету;
Жетінші – еліміз халықаралық қоғамдастықтың толық құқылы және жауапты
мүшесі болуы шарт. Қазақстан мұнда геосаяси тұрақтылықты және өңірдегі
қауіпсіздікті қамтамсыз ету міндеттерін атқарады.
Қазақстан соңғы оншақты жылда үлкен–үлкен үш міндетті қатарынан шешу
үшін, тәуелсіз мемлекет құра жүріп жоспарлы экономикадан нарықтық
экономикаға көшуге, соған қоса тоталитарлық қоғамнан демократиялық қоғамға
өтуге тура келді. Бұл үш міндет те орындалды. Ендігі мақсат бәсекелестік
сынағы. Елулікке енуді алға мақсат етіп қойғанда еліміздің таяудағы он
жылдың ішінде қаншалықты өсіп–өркендейтінін сондай-ақ, алдымызда тұрған
мемелекеттердің қандай қарқынмен алға жылжитынын, бізден кейін тұрған
мемлекеттердің қарап қалмайды.
Елулікке ену стратегиясының негізі – Қазақстанның бәсекеге барынша
қабілетті елге айналып, ел экономикасы халықаралық рыноктарға еркін
шығатындай болуы шарт. Бәсекелестік бәйгесінде озу үшін жаңа кезеңге сай
келетін жаңа экономика керек.
Жаңа экономика – жоғары технологияларды, ғылымды қажет ететін
экономика, ол – барлық салалар мен сегменттерде инновациялармен қаныққан
экономика. Экономиканың бұл сипаты, ең алдымен кәсіпорындарымыз шығарып
отырған өнімдерінің халықаралық стандарттарға сәйкестігімен айқындалады.
Ондай экономика құрудың басты шарты – Қазақстанның әлемдік экономикаға
ойдағыдай кірігуі. Еліміз көп тарапты халықаралық экономикалық жобаларға
белсене қатысатын болуға тиіс. Жоғары технологиялардың халықаралық
бизнесіне қатысуымыз керек. Сондай-ақ Еуразиялық көлік жүйесіне кірігу де
маңызды міндет. Дайын өнімдер экспортын үдемелі түрде арттыруымыз шарт. Ол
үшін экономиканың жаңа секторларын дамытуға тура келеді. Қазақстан әлемдік
рынокта сенімді өнім беруші деген атаққа ие болу керек.
І тарау. Қазақстанның әлемдік экономикаға кіруі – елдің экономикалық
дамуының сапалық серпілісінің негізі
1 Қазақстанның бүкіләлемдік сауда ұйымына енуі – замана талабы
Қазақстанның экономикалық дамуында сапалы серпінді секіріске
негізделген елдің дәйекті экономикалық жаңғыруы – сыртқы дүниеге ашық
жағдайларында тауарлар, қызмет көрсетулер, еңбек ресурстары, капитал, осы
заманғы идеялар мен технологиялар жөніндегі әлемдік рыноктардың табысты
және серпімді бөлігі бола алады.
Қазақстан жерінің асты да, үсті де тұнған байлық. Бізде жер де бар,
жердегі кенді игеретін елде бар. Ендігі мәселе - оны қалай игеруде жатыр.
Ең алдымен ел байлығына сену керек. Ел байлығы дегеніміз – білім, жаңа
технология, осы заманғы инфрақұрылым, отаншылдық сезім, қазақстандық
патриотизм. Осындай байлығы бар елдер, мысалы, өздері аралда орналасқан,
жерінің қойнауынан бір түйір қазба байлық шықпайтын Жапония, Оңтүстік Корея
жаңағы білімнің, технологияның, инфрақұрылмның, отаншылдық сезімнің
күштілігінің арқасында өсіп, өркендеп, өзгелерге өнеге болып отыр.
Сондықтан индустриялық–инновациялық даму бағдарламасы – ел халқының
көңілінен шыққан бағдарлама болып есептеледі. Елімізде Даму қоры, Инновация
қоры, Индустриялық даму қоры құрылды. Олардың бәрі де мемлекеттің есебінен
қаржыландырылып, индустриялық-инновациялық бағдарламаны жүзеге асыруға
мақсатты несиелерді беруде. Бір ғана жылдың ішінде Қазақстанда жалпы құны
700 млн. долларлық 243 ірілі-кішілі кәсіпорын іске қосылады, мыңдаған адам
жұмыс орнын алады. Солардың көбі қолымыздағы шикізатты дайын тауарға
айналдыруға лайықталған.
Біздің еліміз бүкіләлемдік сауда ұйымына өтуге әзірленуде. Оған мүше
болу бірыңғай артықшылық береді. Ол кезде біз шекарамызды шетел
тауарларының алдынан жабық күйде ұстай алмаймыз. Яғни, шетелдің біздегінен
арзан, біздегінен сапалы тауарлар ағылып келеді.
Бүкіләлемдік сауда ұйымына Қазақстан ең алдымен жаңа рыноктар ашу үшін
енеді. Оның бірден-бір шарты бәсекеге қабілеттілік. Нарық жағдайында
фирмалардың, компаниялардың, холдингтердің бәсекелесетіні сияқты, әлемде
мемлекеттерде бәсекелесіп жатады. Мемлекеттің бәсекелестікке қабілетін
көрсететін басты нәрсе – оның экономикасы.
Бүгінгі күні экономикада түпкі өнімдерді экспортқа шығаруға
бағдарланған өндірістерді, мұнай-газ, көлік саласында және машина жасау мен
металлургияда, химия мен агроөнеркәсіп кешенінде бірлескен кәсіпорындар
құруға және дамытуға, халықаралық ұйымдардың белсене қатысуымен
биотехнологиялық оталықтарды, өңірлік ІТ-орталық ақпараттық технологиялар
паркін дамытуға есеп жасалатыны белгілі.
Атырау облысында да экономиканы әртараптандыру, өңдеу өнеркәсібінің
көлемін ұлғайту, арнайы экономикалық зона құру жолымен мұнай химиясының
ұлттық технопаркін құру бағытында жасақталып және жүзеге асып жатқан біраз
шаралар, нақты жұмыстар бар.
Индустриялық-инновациялық дамудың 2004-2007 жылдарға арналған өңірлік
бағдарламасы жасақталып, жұмыс істеуде.
Осы бағдарлама аясында облыста 80 жаңа өндірістік қуат қатарға қосылып
, 100-ден астам өнім түрлерін шығаруға қол жетті.
Олардың көлемдері: полиэтилен тұрбаларын шығару заводы, керамикалық
кірпіш заводы, ұн шығару кешені, түйіршік және қабыршақталған күкірт
өндірісі, басқа да құрылыс индустриясы мен тамақ өнеркәсібі саласындағы
бірқатар өндірістер.
Атырау мұнай өңдеу заводын реконструкциялау, Екінші буындағы газ өңдеу
және Шикі газды жер қабаттарына айдау заводын салу, түйіршікті күкірт
өндірісінің қуатын арттыру сияқты кең көлемді инвестициялық жобалар өз
межесіне таяп келеді.
Облыс көлемінде Ұлттық инновациялық жүйені қалыптастыру мен дамытудың
Мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асырудың Жоспары жасақталды.
Мұнай-химия, балық шарушышылығы мен құрылыс индустриясы кластерлерінің
құрамы мен құрылымы жөнінде ұсыныстар дайындалды.
Кластерлерді, сондай-ақ шикізатты тереңдетіп өңдейтін кәсіпорындарды
құру отандық өнім өндірушілердің кірісін молайтып, жаңа технологияларды
өзіне тартатын орталықтардың бой түзуіне ықпал етуі тиіс.
Үкімет ұлттық тауарлар мен қызмет көрсетудің бәсекеге қабілеттілігін
қолдауға бағытталған нақты бағдарламаларды дайындау үстінде. Жеке меншік
бизнесті қолдаудың және оның тауарлары мен қызметін әлемдік рыноктарға
жылжытатын құрылымдарды еліміздің жағдайына қарай ұйымдастыруды талап
етеді.
Қазақстан көп тарапты халықаралық экономикалық жобаларға белсене
қатыса алады, мұның өзі біздің жаһандық экономикаға кірігуімізге
жәрдемдеседі әрі біздің экспорттаушыларымызға қолдау көрсетеді.
Өңірлік серіктестікке келгенде, біз ЕурАзЭҚ шеңберінде өзара
ынтымақтастықты кеңейтуге және Біртұтас Экономикалық кеңістікті
қалыптастыру көзделуде.
Сонымен қатар Бүкілдүниежүзілік банк, Еуропа Қайта құру және даму
банкі, Азия даму банкі, Еуразия даму банкінің жобаларына көп көңіл
бөлінуде.
Жаңа экономикаға бет бұру - тәуелсіздігіміздің нығайтуың бірден-бір
жолы[1].
Қазақстанның бүкіләлемдік сауда ұйымына кіруі жолындағы келіссөз
үдерісі тоқтаусыз жүргізіліп жатыр. Республиканың сыртқы сауда режимін
реттейтін заңдарының едәуір бөлігі қазірдің өзінде бүкіләлемдік сауда ұйымы
нормаларына сәйкес келтірілді немесе Парламентте талқылану үстінде.
Еліміздің осы халықаралық экономикалық ұйымға енуі Қазақстанның
дүниежүзілік рыноктағы бәсекеге қабілеттілігін нығайту үшін кең
мүмкіндіктер ашады. Осы мүмкіндіктерді ұтымды әрі тиімді пайдалана білу -
біздің мақсатымыз.
Шикізаттық емес тауарлардың экспорты мен жоғары технологиялық
жабдықтардың импортын қолдау мен кредиттеу басымдықтың алғы шарты.
Бүгінгі күні дайын өнімдер экспортының көлемі жылына 2 миллиард АҚШ
долларын құрайды. Шикізаттық емес экспорт көлемі он жылға жуық осы деңгейде
келеді. Мақсатымыз – осы көлемді үдемелі ұлғайту қажет. Ол үшін әлемдік
тәжірибеге сүйене отырып, шетелдердің экспорт-импорт агенттіктерімен
ынтымақтастықты дамыту керек.
Қазақстанға өзінің ғылыми әлеуетіне қоса жоғары технологиялардың
халықаралық бизнесіне қатысатын және оған бастапқы құрылтайшылық деңгейінде
қатысу жөнінде бастамашылық танытатын уақыт жетті.
Бұл жерде осы жұмыс үшін жауап беретін Инновациялық қордың атқаратын
рөлі өте маңызды.
Экононмикалық дамудың барынша серпілісті бағыттарындағы озық
технологиялық идеяларды игеру үшін күллі дүние жүзіндегі жаңа немесе енді
қалыптаса бастаған жоғары технологиялық компаниялар акцияларының пакеттерін
сатып алатын басқа елдердің тәжірибесіне сүйену керек. Сөйтіп авторлық
құқық пен зияткерлік меншіктің иесі боламыз. Осы жобаны жүзеге асыру үшін
Құрметті консулдар институтын кеңінен қолдануды қажет етеді.
Қазақстанның авторлық құқық пен сауда белгісін қорғаудың кепілі –
экономиканың жаңа секторларын белсенді түрде дамытып, жаңа инвистициалар
ағысын қамтамасыз етуді әр тараптандыруға мүмкіндік береді.
Қазақстанда халықаралық ұйымдардың қатысуымен осы заманғы ғылыми
орталықтар мен технологиялық парктер құру мен дамыту, жаңа
технологияларды игеру үдерісіне қолдау көрсету мен кадрлардың білігін
бағдарлаудың икемді жүйесін қалыптастыру міндеті тұр.
Ғылыми әлеуетті дамыту қолданбалы ғылымды өндіріс пен бизнеске
мейлінше жақындату керек.
Ол үшін көш басында жүрген академиялық институттар мен орталықтарды
Қазақстанға тартудың алғы шарттарын жасақтап, халықаралық оқу орындарын
дамыту үшін инкубациялық жобалар үлгісіндегі құралдарды қолданысқа
енгізуді қамтамасыз ету қажет.
Президент Үкіметке Инкубациялық жобаларды дамытуды көтермелеу үшін,
Үндістанда жасалғандай, ғылыми орталықтарды дамыту үшін жер телімдерін
тегін беру, бастапқы капитал бөлу, қажетті негіздік инфрақұрылымды жасақтау
және басқа да шараларды іске асыру мәселелерін шешуге тапсырма берді.
Қазақтың: Білекті бірді жығады, білімді мыңды жығады, - деген мақалы
білімнің, ғылымның ролін арттыратын уақыт жеткенін көрсетеді. Әлемнің мықты
елдерінің бәрі тауар өндіруші экономикадан білім өндірумен қолдануға
негізделген экономикаға ауысып жатыр.
Президентіміз Н. Назарбаевтың халыққа жолдауында АҚШ Президенті Джордж
Буштың энергияның жаңа көздерін игеру арқылы таяудағы жиырма шақты жылда
Таяу Шығыс мұнайына тәуелділіктен құтылу міндетін алға қойғанын көрсете
отырып, Қазақстан Үкіметіне елде мұнай жоқ сияқты сезініп жұмыс істеуді
үйрену керектігін айтты. Бұрын мұнай мен газдан түскен табыс бірден
бюджетке түсетін болса, енді Ұлттық қорға түсуде.
Дамыған елдерде жаңа технологиялардың, жаңа білімдерді сақтаушы
жабдықтардың үлесі ішкі жалпы өнім өсімінің 70-80 пайызына дейін барады.
Мысалы, АҚШ жыл сайын ғылымды көп қажет ететін өнім экспортынан 700
миллиардқа жуық доллар, Германия – 530, Жапония – 400 миллиард доллар
алады. Сондай-ақ Үндістан бағдарламалық өнімдерді сыртқа шығарудан 2000
жылы 4 миллиард доллар табыс түсірген.
Қазірдің өзінде Қазақстанда бүкіл әлем мойындаған бірқатар бірегей
технологиялар бар. Сульфидтік қорғасын концентраттарын қайта өңдеу
жөніндегі технологияға 14 елден патент алынған.
Білім беру реформасы – Қазақстанның бәсекеге нақтытылы қабілеттілігін
қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін аса маңызды құралдың бірі. Білім беру
жүйесін экономикалық және қоғамдық жаңару қажеттіліктеріне сай
қалыптастыруымыз қажет.
Сондықтан 12 жылдық оқуға көшу шеңберінде техникалық және кәсіби білім
беретін оқу орындарында одан әрі оқуды таңдағысы келетіндерге он жылдық
орта білім беруді жоққа шығаруға болмайды. Адамның өмір бойы білім алуы
үшін жағдайды туғызуды міндеттейді.
Президентіміз жоғары білім беру саласында техникалық білім беруді
дамытуға ерекше назар аудара отырып, жоғары оқу орындары желісінде
оңтайландыруды жүргізу тапсырмасын берді. Осы заманғы менеджерлерді даярлау
үшін Мемлекеттік басқару академиясының негізінде шетелдік серіктестердің
қатысуымен ең жоғары халықаралық стандарттарға сәйкес келетін ұлттық
басқару мектебін құруды қажет деп санайды.
Білім беру жүйесін дамытуды ынталандыру мақсатында жеке сектор мен
мемлекет арасындағы серіктестікті мемлекеттік-жекеменшік білім беруге
кредиттер бөлу жүйесін жетілдіру қажет.
1.2 Осы заманғы және бәсекеге қабілетті көлік – коммуникациялық
инфрақұрылымды дамыту
Қазақстаның көлік-коммуникация кешенінің басты мақсаты еуразиялық
көлік жүйесне кіру болып қала береді. Көлік-коммуникация кешенін дамыту
Еуропа мен Азия ортасындағы аралық көпір болып отырған еліміздің
геостратегиялық орналасуының артықшылықтарын пайдалануды толығымен
қамтамасыз етеді.
Жүктердің тез өткізілуін ұйымдастыру жөнінде тиімді рәсімдер енгізу
үшін көршілермен арадағы нақтылы уағдаластықтарды дамыту керек.
Осы және басқа да міндеттердің бәрі Қазақстан Республикасының 2015
жылға дейінгі Көлік стратегиясын әзірлеу мен іске асрыуға негіз болады.
Атырау облысында көлік-коммуникация инфрақұрылымы ойдағыдай дамып
келеді.
Жаңа ұшып-қону алаңы іске қосылды, Жайық-Каспий каналын тазалау жұмысы
мәреге таяп келеді, автомобиль жолдарын реконструкциялау жалғасу
үстінде[2].
Қазақстан табиғи ресурстардың пайдаланудың, трансұлттық
компанияларымен және өңірдегі басты көршілерімізбен ынтымақтастықтың айқын
әрі тұрақты шарттарын қамтамасыз етудің ашық саясатын жүргізуге бастама
көтерді. Бұл оның энергетикалық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге үлес қосып
отырған келешегі зор сенімді әріптес ретіндегі беделін нығайта түседі.
Энергетикалық саясатты оңтайландыру мен Қазақстанның әлемдік
энергетикалық тұрақтылықты және қауіпсіздікті қамтамасыз етудегі ролін
күшейтуде Атырау облысы айрықша роль атқарады.
Бұл ретте тек қана аймақтық, тіпті республикалық емес, халықаралық
маңызы бар жоба болып табылатын Каспий қайраңы байлығын игеру –
дүниежүзілік деңгейде энергетикалық қауіпсіздік пен тұрақтылықты қамтамасыз
етуге ықпал ететіні сөзсіз.
Атыраудан әлемдік рынокқа шикізатты тасымалдайтын транспорт жүйесін
айтарлықтай жетілдіру көзделіп отыр.
Орталық Азия өңірінің басты қаржы орталығы ретінде Алматының серпімді
дамуы Қазақстанның ірі қаржы ұйымдарын өңірлік үлкен бизнес-жобаларға
арналған займдар беру, сақтандыру мен қаржы қызметін көрсету саласында
негізгі мердігерлерге айналдыру үшін қолайлы жағдайлар мен мүмкіндіктер
туғызу мақсатына бағытталады.
Қаржы орталығының тиімді жұмысын қамтамасыз ету үшін тиісті
инфрақұрылымдар, ең алдымен, телекоммуникациялар жасақтау қажет. Сонымен
қатар іскерлік қасиетімен танылған әрі осындай орталықтар мен сырт жерлерде
еркін аймақтар құру жөніндегі жұмыс тәжірибесі мол мықты менеджерлер тарту
қажет.
ІІ тарау. Қазақстан Республикасының бүкіләлемдік сауда ұйымына ену
мәселелері мен болашағы
2.1 Бүкіл әлемдік сауда ұйымына ену кедергілері
Бүкіләлемдік сауда ұйымына ең алдымен жаңа нарықтар ашу үшін өтетін
боламыз. Нарық дегеніміз - ол жарысу, жағаласу, бәсекелесу, таласу,
тартысу.
Ел экономикасындағы өрлеудің тұрлаулы әрі серпінді сипатын ұстап тұру
үшін мемлекет қазынагерлік, кредит-ақша саясатының, өндірістің негізгі
факторларын тиімді қайта бөлуді мемлекеттік реттеу тетіктерін пайдаланып,
жоғары сапалы өнім мен қызметке деген сұранысты көтермелеп отыруға
міндетті.
Қазақстан экономиасын алдағы уақытта одан әрі жаңарту мен
әртараптандыру мақсатында нақтылы тұрғыда мынадай бағыттарға баса көңіл
бөлу керек.
Ақша-кредит саясатының негізгі мақсаты инфляцияны тежеуді қамтамасыз
ету, сонымен қатар экономикалық өрлеуді ынталандыру үшін нақтылы айырбас
бағамының икемділігін сақтап тұру. Осы орайда Ұлттық қор маңызды роль
атқарады.
Салық және кеден саясатын реформалау – экономикалық жаңару саясатының
маңызды құралы болып ессептеледі. Осы Жолдауда салықтық және кедендік
әкімшілік жүргізу іске асыру, отандық өндірушілерге мемлекеттік көмек
көрсетуді қайта бағдарлау, техникалық реттеудің ішкі стандарттарын
бүкіләлемдік сауда ұйымының халықаралық стандарттарына сәйкес келтіру,
қаржылық қызмет рыногын реформалауды жалғастыру міндеті тұр. Бүкіләлемдік
сауда ұйымына кіру шеңберінде біздің экономиканың кейбір салаларын,
әсіресе, шикізатты өңдеуді дамыта отырып, ауыл шаруашылығын қолдауға
мүмкіндік беретін бейімделу бағдарламасын әзірлеуді іске асыру қажет.
Экономиканың жаңа салаларын әртараптандыру мен дамытуды ынталандыру,
бұл салаларға шетел капиталы мен соны ілімді тарту мақсатында икемді салық
және бюджет саясатын пайдалану маңызды.
Өндірісті дамыту мен кеңейту мақсатында қосымша құн салығының
мөлшерлмесін төмендету қажет.
Ірі салық төлеушілерден түскен салық түсімдерін жинауды тексеру үшін
Қаржы минстрлігінің Салық комитетінде арнаулы бөлім құруды ойластырылуда.
Ол бөлім тексеру ісіне мүдделер қайшылығынан ада халықаралық аудиторлық
фирмаларды тартады.
Қатаң бюджет және салық тәртібі сақталу керек.
Жаңа экономиа жаңа басқару ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz