Әлем рыногының инфрақұрылымы

Жоспар

Кіріспе

1 Әлем рыногының инфрақұрылымы

1. 1 Инфрақұрылымның іс-әрекетінің мәні.

1. 2 Инфрақұрылымның әлем нарығындағы ролі

1. 3 Әлемдік рынокта баға қалыптасуының ерекшелігі және баға деңгейін белгілейтін факторлар.

2 Халықаралық сауда теориялары

2. 1Меркантелизм-халықаралық сауданың қалыптастырудың бастапқы тұжырымы

2. 2Халықаралық сауданың классикалық теориялары

2. 3 Өндіріс факторының арасындағы теориялары

2. 4 Леионтьев парадоксы

3ҚР сыртқы сауда саясатының кейбір аспектілері

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер

Кіріспе

Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін республика үкіметі алдында әлемдік экономика мен халықаралық экономикалық қатынастар саласында білікті мамандар даярлау мәселесі тұрды. Әсіресе халықаралық экономикалық қатынастар салсында жұмыс істейтін жоғарғы білікті мамандар даярлау ісі күрделі проблема болды. Өйткені Қазақстан егемендік алғанға дейін іс жүзінде халықаралық экономикалық қатынастардың субъекті болған жоқ, сондықтанда бұл салада білікті мамандар даярлайтын жоғарғы оқу орындары да болған жоқ. Қазір де бұл салада білікті мамандар өте аз. Міне сондықтан мен бұл жұмысымда Нарықтық экономика мен

Халықаралық сауда және оның ішінде ҚР саудасына тоқталып кеттім.

1 Әлемдік нарық, оның инфрақұрылымдары.

1. 1 Инфрақұрылымның іс-әрекетінің мәні .

Қазіргі заманда маңызды әлеуметтік-экономикалық факторлардың арақатынасы өзгеріп, өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы және күрделі құрылыс өсуі төмендеген кезде инфрақұрылымның кең дамуы еліміздің, өңірдің және әлемнің шаруашылықтарының өсуі төмендеген кезде инфрақұрылымның кем әулетті мүмкіншіліктеріне едәуір кедергі болуы ықтимал. Осы саланы жетілдіру өндірісті қарқындатудың, мемлекеттің экономикалық әулетін толық және ұтымды пайдаланудың маңызды жолдарының бірі болып табылады.

Өндіріс пен оның салаларына қызмет көрсетудің өзара байланысты проблемалары «инфрақұрылым» аталымы шығудан бұрын пайда болған.

Көптеген шаруашылық жүйелерінің тауар қозғалысына қатысуы және ол процестер нәтижесінің сол шаруашылық жүйелердің арақатынастары мен олардың нақты үлесіне, сонымен қатар инфра-құрылымның бөлек салаларының іс-әрекетіне және бүкіл өндірістік инфрақұрылым шаруашылығының түпкілікті нәтижесіне әсер ететін көптеген жан-жаққа бағытталған вектор-факторлардың орын алуы себептеріне тәуелділігі инфра-құрылым салалары мен ондағы іс-әрекет жиынтығын біртұтас мақсатты кешен ретінде, бір шаруашылықтың қосалқы жүйесі түрінде қарастырудың обьективті қажеттігін білдіреді.

Ал, инфрақұрылымның бірыңғай өскелең ролі мен оның іс-әрекеті ауқымының ұлғаюы бұл сфераға ғылым мен практиканың зор мән беріп назарын аударғанына басты себеп болды.

Қоғамдық өндірістегі инфрақұрылым жүйесінің ролі мен орнын толығырақ түсіну үшін, оған жан-жақты баға беріп, сипат жасау ләзім. Сипаттаманы зерделегенде инфрақұрылымдық іс-әрекеттің мәнін анықтау, инфрақұрылым түсінігі және бернелерінің экономикалық мазмұны, әртүрлі деңгейде жіктеп сыныптау, құрылымы мен құрамы, даму бағдары және десалалық, жалпы экономикалық тиімділігін бағалау сияқты маңызды аспектілеріне көбірек назар аударған жөн. Сонымен бірге өндіріс инфрақұрылымының теоретикалық проблемалары әлі жеткілікті зерттеліп, әзірленбеген.

Ал, инфрақұрылымды экономикалық санат ретінде қарстырғанда инфрақұрылым мәнін анықтаудың әдістемелік елеулігімен қатар практикалық мәнділігі де зор. Бұл проблеманың шешілуі, ең алдымен, қазіргі қолданып жатқан негізгі өндіріс пен инфрақұрылым салаларының арасында инвестицияны үлестіру тәсілін өзгертуге мүмкіндік жасайды: еңбек өнімділігінің өсірудің және шығындар тиімділігін көтерудің қосымша резервін табуға жәнеең бастысы, мемлекеттің ұлттық табысын дұрыс санап шығарып, оны тиімді пайдалануға жол салады.

Инфрақұрылым мәнін анықтаудан бұрын анықтаудан бұрын, алдымен бұл түсініктің өзіндік ерекшклігімен сипаталатын меншік түрінің экономикалық категориясы емес екендігін ескеруді жөн көрдім. Дамыған өндіріс жүйесінде инфрақұрылымның маңызды орны мен ролін мойындай тұра, экономистердің көпшілігі инфрақұрылымдық қызметің экономикалық мазмұнын, өндіргіш еңбектің спецификалық түрін, өндіріс, айналым және тұтыну сфераларында инфрақұрылымның жіктелуі, инфрақұрылым салаларын бөліну белгілері мен құрылымын анықтау, ондағы қызметтердің түрлерін іріктеп, өзара ынтымақтастық пне арақатынастың бағыныштылығы, инфрақұрылым тиімділігін бағалау және басқа да нақты проблеманы талқылауға келгенде көз-қарасты алшақтайды. Ал осы прблемалардың шешімі көбінесе ғылыми, жүйелі тәсілдемесіз, эмпирикалық көз-қарспен, яғни тәжірибе жасау жолымен табылады. Бұндай жағдайда инфрақұрылым жүйесін тиімді басқару және оның жұмысы мен дамуы ойдағыдай өрбуінің қиынға түсуіне ең басты себеп- инфрақұрылым жүйесінің әлеуметтік-экономикалық мәні теориялық, әдіснамалық жағынан жеткілікті пысықталмағаны, инфрақұрылымның қоғамдық өндірісте туындауы мен дамуының негізіндегі анықталмағаны.

Шетелдік теориялардың көпшілігіне тән нәрсе-инфрақұрылымды капитал мен байлықтың элементі ретінде қарастыру. Инфрақұрылым мәселесі көбінесе өндіріс көлемін өсіруден емес, инфрақұрылым салаларының іс-нәтижесі әсерін иемденуден түскен, сытқы үнем аталатын табыспен байланыспен қарастырылады.

Территориялық-өндірістік кешендер дамуы қажеттіліктері және жеке аймақтағы салалар дамуы деңгейлері сәйкестігін қамтамасыз ету қажетігі тұғысынан қарағанда, экономистер инфрақұрылымды басты міндеті негізгі өндіріске қолғабыс қызмет көрсететін салалрдыңи шекарасы ретінде түсінетін болды.

Алайда, егер инфрақұрылымның туындауы мен дамуы өндірістің қоғамдықь формасына байланысты болмайды дегенде де, оның өндірістік қатынастар жүйесі мен өндірістің салалық құрылымындағы ролі жәнеорны, қаржыландыру қайнар-көздері, и оның шығаратын өнімінің пайдалану бағыттары сол қоғамдық-экономикалық даму сатысының өндірісті өрбітуге уәжі мен басты мақсатына бағынышты келеді.

Сонымен, өндірістіки инфрақұрылым түсінігіне және инфрақұрылымдық іс-әрекет түрлері мен оның салаларын қамтитын басты белгілерін анықтау жолындағы айтылғанды қорытындыласа, келесі негізгі ережелерге тоқайластыруға болады:

- инфрақұрылымның өндірістен ерекшелігі-дайын өнім әлде энергия түрлерін (жылук, бу, энергия, атом энергиясы) өндіріп шығармайды, ол тек қана өндірістің қалыпты жұмыс істеуіне қажетті жалпы жағдайды жасайды;

- материалдық , құрамына, орнына және мерзіміне қарай қоғамдық өнімнің материалдық ағымдарын синхронизациялау арқылы кеңейтілген ұдайы өндірістің қалыпты жұмыс істеуіне қажетті жалпы жағдайды жасайды;

- сөйтіп өндірістік инфрақұрылым бүкіл қоғамдық өндірістің тиімділігін көтеріп, оныңүнемділігін қамтамасыз етеді.

Дамыған экономикадақоғамдық өндірістің үзбей және тиімді жұмыс істеуін қамтамасыздайтын жалпы жағдайлардың ролі мен маңыздылығы үнемі өседі.

Инфрақұрылым халық шаруашылығының құрамындағы қосалқы жүйе бола отырып, осындай жағдайлар тудырады. Сондықтан инфрақұрылымды бірегей кешен ретінде бөліп қарастыру қажет. Сонымен қатар, қоғамдық өнім ағымдары мен қоғамдық өндірістің тиімділігінің, синхронизациялануы көбінесе сауаты басшылық пен білікті басқаруға және ақша-тауарлыққатынсатардың дамуына, тағы да басқа факторларға тәуелді.

Көрсетілген белгі-тұжырымдардан анықталмайтын тағы бір жайт-инфрақұрылым адамзаттың ерекше іс-әрекеті деп санауға болады ма? Ал егер инфрақұрылым негізгі және айналмалы қорлар категориясы ретінде қаралса, ол қорлардың ахуалына баға беріп, бірқатар техникалық-экономикалық көрсеткіштерінің дамуын зерделеу қажет.

Инфрақұрылымдық элементтер іс-әрекетінің пайдалы нәтижесі қызмет-қоғабыс көрсету түрінде белгіленіп, көбінесе өзі өндірілетін процестен бөлінбейді және өзі сол процестің барысында ғана тұтынылады. Инфрақұрылым түсінігі экономикалық мазмұнымен, мәнәмен өндірістің қоғамдастырылуына тікелей қатысуымен сипатталады.

Ғылыми әдебиетте инфрақұрылым түсінігіне әртүрлі мағына беріледі., оның құрамына экономистер шаруашылықтың әртүрлі салаларын кіргізеді, түрі, белгілері сипатына қарап анық топтастыру берілмеген, жүйенің жан-жақты даму жолдары мен бағыттары зерттеліп, әзірленген жоқ.

Бұл проблемаға арналып жарияланған бірқатар жұмычтарда, ресми құжаттарда атлған экономикалық категорияға жеткілікті дәрежеде түсінік берілген. Мәселен, Я. Т. Бронштейн бұл салаға:»белгілі өндірістік жүйедегі инфрақұрылымдық бернелерді атқаратын белгілібуындар жиынтығы. Өндірстік инфрақұрылы-ұлттық шаруашылықтағы экономикалық айналымға жағдай жасайтын салалар, ішкі салалар, сала тармақтары жиынтығы» деп түсінік береді.

Өндірістік инфрақұрылым түсінігіне толық сипат беру үшін ұлтық шаруашылықтың құрылымдық бөлімшелерімен, техникалық құрылғылармен қатар, бөлек элементтерін де ескеру керек. Оған қоса, өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығындағы кәсәпорындарға, құрылыс, көлік ұйымдарына көрсетілген қызмет-қолғабысты да, төндірушіден тұтынушыға жеткізу процесінде және өнімді өндіру мен өткізудің жалпы шарттарын қамтамасыз ететін қызмет-қолғабысты да есптеу жөн. Қорытып айтса, инфрақұрылымға тек ұлттық шаруашылықтың құрылымындағы оқшауланған бөлімшелер ғана емес, оған іс-әрекетің элементері мен түрлері жатады.

Менің пікірім бойынша өндірістік инфрақұрылым -құрылымдық бөлімшелер, элементтер және қондырғылар кешені жүзеге асыратын қоғамдық пайдалы қызметтің еркекше түрі. Олардың (кешеннің) жұмысының соңғы нәтижесі өндірістік және бейөндірісітк тұтынуға арналған өнімді шығару емес, кәсіпорындардың, ұйымдардың және материалдық өндіріс салаларының негізгі қызметін және тауар айналымы бернелерін қамтамасыз ету.

Инфрақұрылымның құрамына кіретін салаларды, бөлімшелерді, элементтерді "инфрақұрылым" терминин анық түсінугебелгілі бір дәрежеде көмек көрсетип отыр . Классификациялаудағы негізгі критерийлер: бернелік белгілердің жалпылығы, техникалық-экономикалық және өндірістік -технологиялық белгілердің бірегейлігі, салааралық сипат, қорларды қалыптастыру көз-қайнары, кеңістіктік және уақыттық аспекті.

Инфрақұрылымдық буындардың классификациясы мен иерархиясы ең алдымен олардың ұдайы өндіріс процесіндегі бернелік маңыздылығымен белгіленеді . Салааралық жүйе атқаратын берне - қызметінің сипатына қарай кейбір авторлар инфрақұрылымды төрт топқа бөледі: өндірістік, әлеуметтік -тұрмыстық, институциондық экологиялық. Олардың классификациясы бойынша, өндірістік инфрақұрылымның құрамына материалдық өндіріске жалпы жағдайды жасайтын (өнімді тасымалдау сақтау процесін, өнімнің айналымын қамтамасыз ету, т. б) салалармен бірге бүкіл қосалқы -тұрмыстық кешен, жылу, газ, электр қуаты және жөндеу шаруашылықтары, еңбек қорғау, кадрлар дайындау, өндірістік және ғылыми зерттеулер сияқты т. б да қосылып кеткен . Анығырақ айтқанда, әлеуметтік инфрақұрылым мұнда бүкіл бейөндірістік сферасының салаларын қамтиды.

Экономикалықық дамудың қазіргі кезеңінде өндірістік инфрақұрылым сферасының аясы өнім айналымы процесін жеделдетуді қамтамасыз еттетін салалар мен элементтерін қамтиды, олардың қатарында : көлік, байланыс, ндіріс құралдары тауарлық айналымның салалары, оның ішінде материалдық -техникалық қамтамасыздандыру да бар . Аталған инфрақұрылымның дәстүрлі салаларынан басқа, осы құрамға ақпараттық және және экономикалық - математикалық моделдеу жүйелерін, есептеу техникасын қосқан жөн. Ауылшаруашылығының инфрақұрылымдық обьектілеріне, біздің пікірімізше . ауылдық жерлерді суғару және мелиорациялық жүйелерді қосу орынды болады деп санаймыз . Ал инфрақұрылым ұйтқысын құрайтын сала- элементтердің тізімін ұлғайта берудің ұтымсыз болуы мүмкін, себебі ондай ұлғайту басқа ұдайы өндірістік категорияларды сипаттауына араласып, нұқсан келтіреді.

Өндірістік инфрақұрылымға жатқызатын салалар мен өндіріс түрлерінің (еңбектің қоғамдық бөлінісі

1. 2 Ифрақұрылымның әлем нарығындағы орны мен ролі.

Нарық өндіріс, тауар, қызмет көрсету, капитал айналымы мен оларды үлестіру ақша құралының қозғалысы процестерінде қалыптасатын экономикалық, техникалық, технологиялық ұйымдастырушылық, экологиялық ғылыми, т. б. қатынастардың жиынтығына сипаттама береді. Оларға тән ерекшелік-сүбъектілерінің сатушылар мен сатып алушыларды таңдауындағы, бағаны тағайындауындағы, ресурс көз-қайнарларын қалыптастырып, пайдалануындағы еркіндігі. Сондықтан инфрақұрылым нарықтық экономиканың негізгі элементі болып табылады.

Нарықтық инфрақұрылым-басты міндеті өнімді өндірушіден тұтынушыға жеткізу болып табылатын салалар, ішкі салалар, іс-әрекет-сфералары. Басқаша айтар болсақ, тауар мен ақша айналымының және сауда актілерінің сферасының ойдағыдай жұмыс істеу мүмкіндігін қамтамасыз ететін материалдық-шарттар жиынтығын нарықтық инфрақұрылым деп атайды. Дамыған нарықтық инфрақұрылым экономикадағы құралдар айналымын жеделдетудің және жаңадан жасалған құнды өткізу процесінің алғышарттарын әзірлейді.

Жалпы талаптарға сай келтіріп қалыптастырылған көліктік, телекоммуникациялық, энерегтикалық, ғылыми-зерттеу, жобалық-құрастырушылық кешендерсіз, әлеуметтік-мәдени сфераларысыз бірегей ұлттық нарықты қалыптастыру, оның аймақтық және әлемдік нарыққа енуі мүмкін емес.

Нарықтық инфрақұрылым орбитасына адамзат іс-әрекетінің өндірістік, бейөндірістік, қаржылық, рухани, жалпы айтса барлық сферасы тартылады.

Олардың әрқайсысы практикалық іс-әрекетінде біртұтас сиаптқа ие болатын нарықтың элементтенрін қалыптастырады. Мәселен, өндірістік және бейөндірістіксфералар өндіріс құралдары, тұтынушылық, қызмет көрсету және еңбек рыноктарын қалыптастырады. Өндіріс құралдары рыногында негізгі және айналмалы қорлар мен жер өткізіледі. Нарықтық қатынастардың маңызды инфрақұрылымдық элементтері болып капиталдар, құнды қағаздар және т. б. рыноктарының жұмыс істеуін қамтамасыз ететін жүйелер саналады.

Рухани игіліктер рыногы технологияларды, интелектуалдық іс-әрекеттердің нәтижелерін, идеяларды сауда заты ретінде қолданып, олардың материалдық туындауын, кең таруын және пайдалануын ынталандырады. Осындай рыноктардың әсерімен қалыптасатын инфрақұрылымдық буындар мен бөлімшелер жүйелері төмендегі негізгі бернелерді атқаруы қажет:

1. Ақпараттық

2. Делдалдық

3. Бағ қалыптастырушы

4. Реттеуші

5. Емдеуші (қалыпқа келтіруші)

Бұл бернелердің мәні:

1) Ақпарттық берне-пайыздық мөлшерлемесінің тұрақты бағасы арқылы несие нарығындағы өндіріске қатысушылар алдына тауарлар мен қызметтердің қоғамдық-қажеті саны, ассортиментімен саласы туралы объективті ақпарт ұсынылады.

2) Делдалдық берне-еңбектің қоғамдық бөлінісінің тереңдеген жағдайында экономикалық оқшауланған өндірушілер бірі-бірін тауып, өздерінің ісінің нәтижелерімен айырбас жүргізуді ыңғайландыру.

3) Баға қалыптастырушы берне-нарыққа кәдуілгі жағдайда бір тұтынушылық мақсатқа арналған өнімдер мен қызметтер ұсынылады, оларды жасауға жұмсалған материалдық және еңбектік шығындар әртүрлі, бірақ нарық тек қоғамдық қажетті еңбекті ғана мойындайды.

4) Реттеуші берне-ең маңызды, нарықтың экономика сфераларына, әсіресе өндіріске, ықпал етуімен байланысты берне.

5) Емдеуші (қалыпқа келтіруші) берне-экономикалық тұрақсыз, өмірге икемсіз шаруашылық тұлғалардан нарық бәсекенің көмегімен тазаланады.

Халықаралық және мемлекттік маңызы бар инфрақұрылымдық мәселелердің осылай ұлғайтылуы әлемнің нарықтық жүйесі дамуының барысынан шығады, өйткені қоғамдық өндіріс өсуінің қарқыны мен оның экономикалық тиімділігін көтеру бірталай дәрежеде инфрақұрылым дамуына және тұтынушыларына қызмет көрсетуініңдеңгеіне тәуелді.

Халықаралық көліктің ерекшелігі-шетелдік элементтердің араласуы және тасымалдаудың халықаралық шарттар бойыншаатқарылуы. Осыған орай, халықарлық экономикалық байланыстарды көлкпен қамтамасыз ету мәселесінің зерделеудің қажеттілігі анық көрінеді. Сауда мәмілелерінің шарттарымен байланымтс мәселелерді шешу үшін көлік қызметтері мен тарифтері рыногының конъютурасын білу керек. Экспорттық-импорттық операцияларды орындау кезіндегі тауарды тасымалдаудың маңыздылығы зор келеді.

Әлемдік саудада тауар тасымалдауға көліктің әртүрлері қатысады: су көлігі (теңіз және өзен флоты), темір жол, авиа мен автомобилдік көлік және құбыр желілері.

Жүктерді жеткізіп тұрудың дүркіндігіне (немесе тасымалдау процесі түріне ) байланысты тасымалдауды екі категорияға бөлуге болады:тұрақты және тұрақсыз. Алдымен, ондай бөлу теңіз көлігінде қолданыла басьалған-тұрақты тасымалдауды желілік тасымалдау, ал тұрақсызын трамптық деп атайды.

Теңіз тасымалдау нарығы ( әлемдік фрахт нарығы ) сыртқы саудадағы жүктасымалдау көлемінің маңызды бөлігін атқарады. Оны мұнайқұюшы, құрғақжүкті, желілік фрахттік түрге бөледі.

Жалпы алғанда, халықаралық нарық жүйесінде көліктің бөлек түрлері атқаратын рөлін келесі сипаттама негізінде бағалйды:

-ең жылдам және ең қымбат әуе көлігінде тасымалдау шығндары қашықтық ұлғаюына қарай күрт азая түседі. Әуе көлігімен салыстырғанда, автомобилдік және темір жол көлігіндеқашықтық ұлғаюына байланысты шығындардың азаю дәрежесі төмендеу. Сондықтан ұзақ уақыттарда әуе көлігінің автомобил және темір жол көлігімен бәсекелесуге икемділігі жетеді. Қашықтықтың ұлғаюына қарай авиа көліктің теңіз көлігіне қарағанда жылдамдық жағынан артықшылығы өседі. Бірақ, әуе көлігіндегіденгөрің теңіз көлігіндегі қашықтық ұлғайғанда тасымалдау шығындарының азаю дәрежесі жоғары келеді. Содан әуе көлігіндегі шығындар көбірек болып, ол бәсекеге шыдамайды;

-темір жол көлігімен тасымалдаудың бағыттары алдын ала жолдың өзімен-ақ шектеулі. Көліктің бұл түрінде, басқсларынақарағанда, жалпы пайдалану шығындары көлемінде тұрақты құрылғыларды ұстауға жұмсалатын шығынның үлесі ең жоғары. Сайрақ жолдарды толайым пайдаланып, көлікті жүкке толтыра жіберіп, оған шығынды жоғары деңгейде жұмсағанның өзінеде, теміржолды пайдалануында ең көп проблема туады, олардың салдарынан жүк жеткізу мерзімінен қалып қояды;

-теңіз көлігінде де тұрақтықұрылғыларды ұстауға жұмсалатын шығнның үлесі едәуір жоғары. Бұл жағдай қысқа бағыттарда оның бәсекеге икемділігін азайтады. Бірақ, ұзақ қашықтыққа тасымалдауда теңіз көлігінде, басқа көлік түрлерімен салыстырғанда, шығын ең аз болады:

-автомобилдік көлікте пайдалану шығындары ең жоғары болып саналады, Бірақ, құрылғыларды ұстауға жұмсалатын шығын шамамен алғанда онша көп емес Сондықтан бұл көлік қысқа қашықтыққа тасымалдау нарығында бәсекеге икемді болып тұрады. Тасымалдаудың балама бағытын таңдаудың мүмкіншілігі басқа көліктікінен көп болған соң, тауарды тікелей тұтынушының өзіне «есік алдына» апара алатын мүмкіндігі автомобил көлігіне қысқа қашықтыққа тасымалдау нарығында басты рөл атқаруға мүмкіндік береді;

-құбыр желісімен тасымалдау өте үнемді. Мұнайды құбыр желісі арқылы тасымалдау оны темір жолмен тасығаннан үш есе арзан. Ал газды тек құбыр желісі арқылы тасымалдайды. Мұнайды, мұнай өнімдерін, газды құбыр желісіментек қана үнемді емес, бұл тасымалдау түрі, басқаларына қарағанда, техникалық жағынан да жоғары жетілген. Құбыр желілерінің трассаларын тартқан ізбін темір жолмен автомобил жолдарының бағыттарынан өзгеше жүреді, себебі-оны салғанда жер рельефінің ерекшеліктері құрылыс жұмысына көп әсер етпейді. Бұл жағдай жібері және қабылдау нүктелері арасында құбыр желілік трассасын қысқаша бағытпен тартуғамүмкіндік беріп, тасымалдау жұмысының көлемін едәуір азайтады. Құбыр желісімен тасымалдаудыңтағы бір артықшылығы-еңбек өнімділігінің жоғары дәрежелігіне қол жеткізіледі және отын мен энергия шығыны ахаяды.

Көліктегі бәсеке икемділігін және оны мелекеттік реттеуде талдау кезінде ескеретін маңызды фактор-басқа салаларға қарағанда бұл сферадағы пайда нормасының төмендігі. Қазіргі заманда көліктегі өнім мен осы саладағы капиталдың негізгі бөлігі саны шектеулі ірі көлік компаниялары мен фирмалардың меншігінде.

Тасымалдау мен жүк айналымының көлемі мыналарға тәуелді:өнеркәсіп және ауыл шаруашылығы өнімдерінің көлеміне; өндіріс пен тұтынудың территорияда орналасуына; көліктің түрлері арасында тасымалдау көлемін үлестіруге; өндірістің ммандандырылуына; нарықтық қатынастар жағдайы мен ұйымдастырылуына, т. б. Тасымалдау мен жалпы жүк айналымының көлемі көліктің түрлері арасында және қабылданған номенклатураға сәйкес, жүк топтарына үлестіріледі. Ол топтардың тасымалдау мен жүк айналымының құрылымы деп аталады. Әлем елдеріндегі көлік түрлері бойынша жүк айналымының құрылымытөмендегі кестеде көрсетілген

ҚР-да телекоммуникациялық торпты дамыту модернизациясының 2000 жылға дейінгі Ұлттық бағдарламасында ғаламдық мәселе болып мемлекеттің бірегей ақпараттық технологиялық инфрақұрылымын қалыптастыру көрсетілген.

ҚР коммуникациялық кешені Президенттің «Қазақстан 2030» стратегиясына сәйкес 2001-2005 жылдары дамудың стартегиялық жоспарларын әзірлеуге материалдар дайындауда.

Бұл бағдарламаларды жүзеге асыру негізінде Түркия, Иран және Пәкістанмен халықаралық телекоммуникациялық байланыстың тікелей каналдарын ұйымдастыруға мүммкіндік жасалады және Транс-Азия-Еуроап байланысындағы талшықты-оптикалық желісінің құрылысы жеделдетіледі.

1. 3 Әлемдік рынокта баға қалыптасуының ерекшелігі

және баға деңгейін ббелгілейтін фактолар

И. И. Кретовке жүгінсек, әлемдік баға-тауар құнын обьективті сипаттайтын баға және оның өзіне тән мынадай белгілері болады:

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс