Минералдық шикізаттар

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ

Қ.И.СӘТБАЕВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗҰТУ

КАФ: “ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ МИНЕРАЛДЫҚ РЕСУРСТАР”

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: “Қазіргі заман экономикасындағы минералдық

шикізаттардың ролі”.

Тексерген: э.ғ.к. доцент

Кабулбеков.М

Орындаған: Баймұратов.А

Тобы: ГГ- 00- 1к

АЛМАТЫ 2003

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ 3
НЕГІЗГІ БӨЛІМ 4
Экономика туралы түсінік. 4
Минералдық шикізаттар. 5
Минералдық шикізаттардың Қазақстан экономикасындағы орны. 8
Кәсіпорындағы экономикалық ресурстар. 9
Экономикадағы өндірістің орны. 11
ҚОРЫТЫНДЫ. 14
ПАЙДАЛЫНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ. 15

КІРІСПЕ

Елімізде өтіп жатқан нарықтық қатынастар тек
экономиканы дамыту үшін ғана емес, бүкіл қоғамдық өмір
үшін де орасан зор маңызы бар екендігін республикамыздың
тәуелсіздігінің 10 жыл ішінде атқарылған жұмыстар көз
жеткізе дәлелдейді. Реформа қалыптасқан экономикалық
қатынастарға елеулі өзгерістер енгізді және сайып
келгенде әрбір еңбекшінің мүддесін қамтыды. Сондықтан бұған
дейін ынта-ықыластың уақыт өткен сайын әлсіремейтіндігінің қайта арта
түсетіндігін өмір көрсетіп отыр.
Нарықтық экономика жағдайында экономикалық қызметтің барлық
экономикадағы негізгі буыны - бұл кәсіпорындағы минералды шикізат
көзі болып табылады. Міне, сондықтан да, бұл деңгейде қоғамға қажетті
өнім өндіріліп, қызмет көрсетілуі тиіс.
Мұның барлығы терең экономикалық білімді қажет етеді. Келешекте
өндірісті жүргізуге маманданған экономистер, бухгалтерлер кәсіпорында
өндірілетін минералдық шикізаттар түрлерін, қорларын және даму жолдарын
терең білгендері жөн.

НЕГІЗГІ БӨЛІМ

Экономика туралы түсінік.

Экономика – кең мағынада белгілі бір қоғамның экономикалық
құрылысын және базисін сипаттайтын қоғамдық-өндірістік
қатынастардың жиынтығы. Экономиканың мазмұнын анықтайтын элемент -
өндіріс құрал-жабдықтарына меншіктік қатынас. Меншіктің сипаты
қандай болса, қоғамның экономикасы да сондай болмақ. Капитал
және меншік буржуазия қоғам экономикасының негізін құрайды, ал
қоғамдық меншік – социализм экономикасының негізі. Қай құрылыстың
болмасын экономикасы адам қоғамының түрлі даму сатысындағы
материалдық игіліктерді өндіру, бөлу, айырбастау және тұтыну
процесінде қалыптасатын адам қарым- қатынасын қамтиды. Оларды
меңгеретін бұл қатынастар мен заңдар саяси экономия пәні болып
табылады. Экономика ұлттық-мемлекеттік және дүниежүзілік болып
бөлінеді.
Тар мағынада алғанда халық шаруашылығын, сондай-ақ оның салаларының
экономикасында экономика деп түсінеміз. Салалық экономика өндірістің бір
саласының өзіне тән даму заңдылығын зерттейді, шаруашылық жүргізудің
неғұрлым тиімді және ұтымды жолдары мен тәсілдерін ашады,
ұйымдастыру әдісін ғылыми дәлелдейді.

Минералдық шикізаттар.

Минералдық шикізат - жер қыртысында органикалық немесе
анорганикакалық жолдармен жаралған және өнеркәсіп салаларында
қолданылатын табиғи минералдық түзілімдер. Қатты (рудалар, бейруда
шикізаттар, көмір), сұйық (мұнай, су), газ (табиғи жанғыш және
инерттік газдар ) күйлерінде кездеседі.
Минералдық шикізат геологиясы жер қыртысының бүкіл тарихын-
да үздіксіз өтетін экдогендік, экзогендік процестер нәтижесінде
тарала- ды. Магмалық заттар (түрлі құрамды балқымалар, сұйық, газ
тәрізді ерітінділер) түрінде жер қыртысының жоғарғы мантиясында не
жер беті жыныстарының мүжіліп, шайылып бір орынға жиылуынан
қалыптасады. Магма жер қыртысына еніп, суынғанда түрлі құрамды
интрузиялар түзі- леді. Магмалық кендердің жаратылуы осы
интрузияларға байланысты.
Интрузиялардың негіз құрамдылармен Cr, Fe, Ti және
платиниодтар- дың рудалары, сілтілермен Р, Та, Nb, Zr сирек жер
элементтерінің руда- лары, гранит пегматиттері мен слюдалар, дала
шпаттары, асыл тастар, Ве, Li, Cs, Nb байланысты келеді. Минералды
шикізаттардың шөгінді кендері көне теңіздердің, көлдердің, өзендердің
түбінде жиылады, әр түрлі қабаттар, иірімдер түрінде кездеседі.
Қорымды кендер химиялық әрекеттерге берік, бағалы, ауыл металдар мен
минералдардың (алтын, платина, алмас және т.б.) жағалаулық шөгінділерде
жиылуынан қалыптасады. Көне және қазіргі үгілу қыртысымен байланысты
үгілу кендерінің мысалына уранның, мыстың, сап күкірттің
инфильтрациялық, темірдің, никельдің, марганецтің , каолиннің қалдық
кендері жатады.
Метаморфогендік кендер жоғарғы температура мен қысым әсерінен
түрлі тау тау жыныстары қасиеттері өзгеруінен жаралады.

Қазақстан жерінде минералдық шикізаттардың осы аталған типтерінің
бәрі кездеседі. Минералдық шикізаттар кендерінің ашылу ықтималдығын
болжау және олардың орналасу заңдылықтарын анықтап, өндірістік
келешегін бағалау үшін сол өңірдегі белгілі кендердің өзара
байланысы, бұлардың геологиялық құрылысы мен геологиялық тарихының
басты сипаттары, осы ауданның геохимиялық, гидрогеологиялық,
геоморфологиялық ерекшеліктеріндегі байланыстар зерттеледі. Аумағында
кендердің белілі түрлері ғана орналасқан, географиялық және
геологиялық жағынан өзгелерден біршама оқшау жатқан территория
пайдалы өазындылар провинциялары деп аталады.
Пайдалы қазынды провинцияларының қалыптасуы геосинклинальдар мен
платформалаодың типі, бұлардың геологиялық жасы пайдалы қазындылардың
дәуірі, геологиялық дамудың геосинклинальдық, платформалық этаптарындағы
сатылардың толықтығы және мұнда магмалық, метаморфтық, шөгінді жыныстар
формацияларының тарағандығы, эрозияның тереңдігі т.б. бойынша
анықталады. Пайдалы қазындылардың рудалы провинциялары рудалы
облыстарға, бұлар рудалы аудандарға , олар рудалы өндірістерге, руда
өндірістері рудалы кендерге, соңғылары руда денелеріне бөлінеді.
Өзгелерден басым келетін тау жыныстарының формацияларына және
бұлардағы пайдалы қазынды кендерінің түріне байланысты пайдалы қазынды
провинциялары фемикалық, сиалдық типтерге ажыратылады.

Минералдық шикізаттардың Қазақстан экономикасындағы орны.

Қазақстан экономикасында өнеркәсіптік өндірістің басты
салалары энергетика (энергетика, қара және түсті металлургия, химия,
құрылыс) дамуының негізі болып табылатын минералдық шикізаттардың
немесе пайдалы қазындылардың жер қойнауындағы жиынтығы. Өндіріс
салаларында қолданылуына байланысты минералдық шикізаттар отындық-
энергетикалық ( мұнай, табиғи газ, қазба көмірлер, уран рудалары,
жанғыш тақта тас, шымтезек), рудалық ( хромиттер, бокситтер, темір мен
марганец, мыс, қорғасын-мырыш), химиялық шикізаттар ( фосфориттер,
апатиттер, ас тұзы, калий ) , құрылыс материалдары, әшекей және асыл
тастар, техникалық тастар (мәрмәр, гранит, яшма, агат, тау хрусталы,
корунд, алмас т.б.), жер асты сулары болып ажыратылады.
Осындай минералдық шикізаттар қоры біздің елімізде орасан зор
қа-лыптасқан. Мысалы, Сарыарқада, Солтүстік Қазақстанда, Кенді Алтайда,
Торғайда, Қаратауда ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.