Евро аймағы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

КIРIСПЕ 3
Әлемдік экономикадағы Евроның жағдайы 4
Евро аймағы 4
Евроаймақ елдеріндегі интеграция 8
Қорытынды 10
Пайдаланған әдебиеттер тiзiмi 12

КIРIСПЕ

Талдаушылардың көбіне жалпы Еврпалық валютаны енгізуді Бреттон-Вуддық
жүйеден бас тартқаннан кейінгі халықаралық валюталық қатынастардағы негізгі
жағдайлардың бірі болып табылады.
ХВК (халықаралық валюта қоры) дайындаған баяндамада ЭВЖ құрумен евро
әлемдегі мәнділігі бойынша арнайы қорлардың ішінде екінші болуы тиіс, ал
ЕОБ мемлекет аралық ваплютаны басқару бойынша ұлттвр басшылығындағы құрылым
ретінде болады.
Кейбір ғылыми –экономистер ЭВЖ сияқты әлемдік экономикалық өте шықты
құрылымының құрылуы әлемде экономикалық өзгерістерге алып келеді деген
болжам айтуда.
Экономикалық зерттеулердің Лондондық Орталығының талдаушысы, Элек рей,
былай деген: “Қатардағы европалықтаер, шынымен де жаңа валютаны тәжірбиеде
қолдану мәселесіне аса көп көңіл аударады. Бірақ кейбір европалық
саясаткерлер мен экономистер (әсіресе Францияда) ЭВЖ –ні халықаралық
валюталық жүйеде доллар гегемониясын төмендетудің тиімді мүмкіндігі
мүмкіндігі ретінде көреді”. Бұл амбициялардың қаншалықты ақталғандығы
бірнеше жылдар өткеннен кейін ғана белгілі болады.
Осы және басқа сұрақтардың әзірше шешілмеген бодлса да, жалпы
бағалауда оптимистикалық нолталар айырықша орын алады. ХВК эксперттері,
экономикалық, европалық және халықаралық қаржы нарықтарын қайта құруға және
қызмет етіп жүрген көп жақты валюталық жүйені екі попярлы және үш полялыға
өзгертуге (трансформалауға) евро жеткілікті әлуетке ие. Қазіргі кезде,
олардың ойынша, евро халықаралық саудада, жеке инвестициялар мен арнайы
қорларда айырықша ие болады. Халықаралық валюталық басымдылық мәнді саяси
тиімділік алып келетіні туралы қорытындыға келу үшін экономикалық
теорияныңмынаны бөлу міндетті емес.
Американың соғыстан кейінгі тәжірибесін қарау жеткілікті. Алдыңғы
қатардағы ел қаржы саясатын іске асырғанда және жүргізгенде сыртқы әсерден
көбірек қорғалған. Ол сонымен қатар өзінің сыртқы саясаттағы міндеттерін
аз шығындармен жүұзегег асыра алады және басқа мемлекеттерге де біршама
әсер ете алалды. Оған дәлел ретінде АҚШ-тың соғыстан кейінгі валюталық
жүйеден шығу туралы 1971 жылды президент Никсонның бір жақты шешімі болып
табылыады. Одан басқа экононмикалық та ұтысттар болады. Валютасы
халықаралық бкеделге ие яғни шлет елддіктердің қолында ьбіршама көлемдегі
валюта ақша белгісіндегі номиналдық құн мен оларды дайындаудың нақты
шығындары арасындағы айырырм ретінде эмиссиялық табыс алады. Peutsche Bank-
тың есептеуі бойынша айналымдағы қолма-қол АҚШ долларының 50-60 процент
және неміс маркілерінің 30-40 проценті олардың шыққан елдерінен тыс
орналасқан. Жалпы АҚШ-тың долларға халақаралық сұранысиан алатын табысы ЖІӨ-
нің 0,1 процент құрайды. Peutsche Bank- тің мамандары Европа шығару ЕО
елдеріне жиынтық әлі 0,05 процент көлемінде табыс алып келген. (немесе 4
млрд евро). Бірақ та , тағы бір, көбіне дұрыс бағаланбайтын. табыс табу
көзі бар: қысқа мерзімді мемлекеттік қарыз міндеттмелерінің өтімділігінен
алынаттын пайда. Халықаралық валюта ретінде доллардың орнына және оған
жоғары сұраныс АҚШ-тың мемлекеттік қарызына қызмет көрсететін құрылдарды
орналыстырғанды реалды табиғаттылығын төмендетеді. Американдық үкіметтің
бағалы қағаздарды усттанушылардың арасында резидент еместтердің үлесі басқа
елдердің мемлекеттік қарызы үшін 17 процент салыстырғанда 25 процент
құрайды. Олардың есептеуі бойынша табыстардың бұл екінші көзі АҚШ ЖІӨ 0,1
процент береді. Барлық буы сондар гиганттық емес, бірақ бұларды қарыстыруға
болмайды. Сонымен, халықаралық валюталық жүйедегі балланстың кез-келген
өзгеруі Еуропа үшін экономикалық және саяси табыстарды және АҚШ үшін
қатерлерді білдіреді.

Әлемдік экономикадағы Евроның жағдайы

Евро аймағы

Қазіргі уақытта Еуропа әлемдік экономикада негізгі рольдердің бірін
алады. Еуро аймақпен тауарларды экспорттау (ЭВЖ іәшіндегі сауданы
ескермегенде ) АҚШ-тың сәйкес көрсеткіш жерінен біршама жоғары (1 қосымша,
3,4, кесте)
Бірақ белгілі бір мемлекеттердің арасында еңбек және салық
заңдыдылықтарындағы айырымашылықтарды ескермегенде, шекаралардың, ұлттық
валюталардың болуы Жапония мен АҚШ-тың ірі интеграцияланған ішкі
нарықтарында қызмет ететін компанияларға тән бәсекелестік артықшылықтан осы
кезге дейін еураполық фирмаларды айырып отырды.
Халықаралық қаржы жүйесіндегі жаңа валюта ролі доллар мен иенаға қарсы
евро күші мен тұрақтытылығына негізделетін және сауда ағымдары мен
халықаралық қаржы трансляциясыларында, арнайы және жеке инвестициялық
портфелбдегі евроның үлесі мен анықталаттын болады.
Евроны енгізгеннен кейінгі ЭВЖ 11 елі арасында валютаны алып-сату
операцияларының қажет етпейді. Әр түрлі елдер арасындағы компаниялардың
келісім-шларттары валюталық тәуекел байланысты емес. Барлық 11 мемлекетке
бағалар бір валюта анықталатын болғандықтан, европалық фирмаларға
Европендтің басқа елдерінде жасалған тауарлдарды сатып алу жеңілдетілді.
МСондықтан , ЭВЖ- гі ішкі сауда сыртқы саудамен салыстырғанда жоғары
қарқынмен өсетін болады. Сонымен қатар, Евро аймақ елдері экономикалық
жоспарда бір-бірімен тығыз байланыста түсіретіндіктен, олардың саяси
басшылығы, басқа мемлекеттердің үкіметтері сияқты айырбол бағамдарының
өзгеруіне уайымдамайттын болады.
Басқа жағына қарағанда, евро аймағы алдыңғы жылы 100 млрд. долларға
неткен ағымдағы төмен балансының оң сальдосына не болд, ол кезде АҚШ-та 400
млрд долларға бағаланатын өсіп келе жатқан дефицит бақыланған. Егер басқа
факторларда ескермесек, ол доллардың әлсіреуіне алып келуі тиіс. Көптеген
жылдар бойы әлемдегі барлық елдер валюталық қорларын ұстауға ұмытылатын
басымды қор (резервтік) валюта болып табылған.
1997 жылдың аяғында әлемдегі шетел валютаның барлық арнайы қорларының
57 проценті долларға тиісті болған. Неміс маркалы тек 12,8 процент француз
франкі –1,2 проценті, жапондық цена –4,9 процент болған. Бірақ та бұл кезде
Европиндтің орталық банктері 300 млрд долларда валюталық қорларға ие болды.

Ортақ валютаны еңгізгеннен кейін олар шетелдік валюта өз қорларын
қысқарта бастады. Аймақ ішінде сауда еврода жүзеге асырылатын болғандықтан,
оны шетел валютасындағы қорларды жинақтау көмегімен бір деңгейде ұстап тұру
қажеттілігі болмайды. Әр түрлі есептеулер ЭВЖ елдеріндегі “артық” қорлар
көлемін 50 млрд 230 млрд аралығында анықтайды.
Көбіне сауда ағымдарының ауқымына негізделетін ХВҚ эксперттерінің
нарықтық бағалаулары европалықтармен 50 млрд дейін сатыла алатындығын
көрсетед. Бірақ, ЭВЖ қорлардың болжамды құрылымы мен көлемі сауда
ағымдарына қарағанда көбінесе ЕОБ айырбас бағамы саясаты мен капитал
ағымлдары қозғалысының бағытымен анықталатын болады. Егер бұл сұрақта
негізгі орталық банктердің бұрынғы іс-әрекеттерді бағыт бола алатын болса,
жақын арада ЕОБ долларлық қорларын сатпауы мүмкін. “Артық” қорлар саны АҚШ
міндеттер мен халықаралық активтердің жалпы көлемімен салыстырғанда аз
ғана болғандықтан, кез келген жағдайда доллардағы қорларды сатудан
доллардың айырбас бағамының евроға төмендетілген әсері осап болады.
Евроның қор валютасы ретіндегі маңызы көбіне азиялық мемлекеттердегі
орталық банктер саясатына байланысты болады. Әзірше олар әлемдегі арнайы
валюталық қорлардың 40 процент ие. Көбінесе ол 1997 жылдағы кризисқа дейін
көптеген азиялық валюталар долларға байланғандықтан, сонымен қатар осы
кезге дейін жеткілікті қызығушылық тудыратын альтернатива болмағандықтан
салдары болып келеді. Қазірдің өзінде Азия елдеріндегі айрбас саясатын
алдын-ала білу мүмкін емес болғандығына қарамастан, болашақта долларға нық
байланудың аяқталғанынан кейін, резервтік (қор) валютасы ретінде евроны
қолдануға кең мүмкіндік береді.
Көптеген талдаушылар, азиялық мемлекеттер пайдаларын оптимищациялау,
тәуекелдерін диверсификациялау және айырбас бағамдарын тұрақтандыру үшін
евродағы қорладың біраз көлемін аккумуляциялауды деген болжам айтуда. Бұл
жағдайда евро әлемдегі валюталық қорлардың 25-30 процент құрайды.
Өз қорларын евроға ауыстыруды қаншалықты тез күтуге болады? Тұрақты
бағамды қолданатын мемелкеттерде көбіне өз валюталарын корзинасына
байлайды. Латын Америкасы мен Азия мемлекеттерінің көбі Европадан көрі,
АҚШ- пен тығыз сауда байланысында болады. Олар доллардан бас тартпайды,
бірақ өздерінің резервтік қорларын уақыт өте диверсификациялауы мүмкін.
Егер резервтер (қорлар) құрылымында доллардан евроға қарай өзгеріс
болатын болса, бұл үрдіс бірден болмайтынын нақты айтуға болады.
Егер олардың долларлық активтерінің азаюына алып келетін болса, басқа
мемлекеттерді орталық банктер әрине долларды сатып, көп көлемде евроны
сатып алмайды. Өсіп келе жатқан резервтері бар мемлекеттер үшін евро
қаншалықты қызығушылық тудырады? Белгілі бір валютаның резервтік құрал
ретінде рөлінің өсуі оның эмитентінің төлем балансы жалпы дефицитке ие
болса ғана бола алады. Басқа сөзбен айтқанда, егер резервтік валютаның қоры
өсетін болса, оған тек сұраныс емес ұсыныс та болуы қажет. (АҚШ мысалы осы
заңдылықты дәлелдейді). Соңғы кезде Америкада төлем балансы тұрақты
дефицитке ие.
1950-ші 1960-ші жылдарда елден капиталдың ағылып кетуі сауда
балансының оң сальдасынан көп болған. Қазіргі кезде Евроаймақ сезілетін
сауда балансының оң сальдасына ие. Сондықтан, сұрақ осы блок капиталдың ірі
экспортері болуында болып тұр.
Резервтік валюта мәртебесін алуға басқа талап орталық банктер
өздерінің шетел валюталарындағы резервтерін инвестициялауға дайын болатын,
қаржы нарықтарының болуы болып табылады.
АҚШ банктік депозиттер немесе бағалы қағаздар санында орналасатын
шетелдік ақша биліктерінің долларлық активтері бойынша пайыздарды төлейді.
Долларлың резервтердің арнайы ұстаушыларына қатысты міндеттемелерді өсіру
жолымен дефицитті қаржыландыру бағалы қағаздарды шығару нысандағы әдеттегі
қарыз алудан ерекшеленбейді. Негізгі басымдылығы орта және ұзақ мерзімді
пайыз ставкалары доллар резервтік валюта болғаннан біршама төмен.
Жеке қолдағы халықаралық активтер көлемі арнайы резервтер санынан көп
мөлшерде жоғары. 1998 ж. аяғында мәліметтер бойынша Жапония, Солтүстік
Америка мен ЕО жеке иемденудегі активтер 70 трлн. доллар шамасында
(алтынды қоспағанда) ал барлық әлемдагі арнайы резервтер 1,4 трлн.-ға
долларға тең болған. Сол кезеңдегі халықаралық жеке портфельдік
инвестициялардық жалпы әлемдік көлемі 7,5 трлн.-ға долларға жетті. Олардың
ішінен ЕО барлық 15 елдеріндегі валюталарынан (ЕО ішіндегі операцияларды
есептемегенде) долларда екі есе номинацияналған. Сондықтан жеке портфельдік
инвестициялар портфельдік салымдар құрылымы өзгеруінің оса маңызды көзі
болады.
Шоттарды жүргізу бірліктері, төлем құралы мен активтер құнын өлшеу
эталоны ретінде жеке сектордың халықаралық операцияларында евроның рөлі
қаншалықты болады? Халықаралық есептеу банкінің зерттеуі бойынша барлық
валюта айырбастау операцияларының 80 процент доллор қолданылады. Әлемдік
сауданың жартысы доллар бағасында жүзеге асырылады. Еуропаның көптеген
жерлері үшін ортақ валютаның болуы еврода номинирленген Еуропа және басқа
елдер арасында сауда операцияларының үлесін бірқалыпты өсіруге алып келеді.
Бұл өз кезегінде шетел трейдерлерін еврода баланстық есеп беруді
жүргізуді талап етеді. Бірақ бұл операицялар шетел валютасындағы
халықаралық активтерге аз көлемде қатысы бар. Шетелдік инвестициялар мен
қарыздар аса маңызды болып табылады.
Арнайы резервтермен жағдайындағыдай, Еуропадағы жеке капитал
ағымдарының мөлшері мен бағыты еврода ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.