Тексеру және кәсіпорынды бағалау

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 41 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР
1.4. Сүттің физикалық-химиялық жэне органолептикалық касиеттері 1
1.5. Сүттің химиялық қасиеттері 1
1.6. Дүние жүзіндегі сүт өндірісінің қалпы 2
Қазақстан Республикасында сүт өнімдері өндірісінің даму тарихы 4
2. АРНАЙЫ БӨЛІМ 7
2.1. Нормативтік есіптемелер 7
2.2. Зерттеуді метрологиялық қамтамансыздандыру 8
2.3. Зерттеу методикасы және бағдарламасы 10
2.4. Ж.Ш.С. “АФА” шаруашылығында өндіріс қызметінің қысқаша ақпараты
11
ЖШС АФАң сүт және сүт өнімдерін сертификаттау 16
ЕҢБЕКТ ҚОРҒАУ 20
5. Технологиялық үрдіс 27
Сүт қойыртапсы 32
Араластыру, салқындату мен пісіп жетілуі 32
6. Сақтау мен тасымалдау 35
Қолданылған әдебиеттер тізімі 48

1.4. Сүттің физикалық-химиялық және органолептикалық қасиеттері

Физикалық қасиеті. Жаңа сауған сүт белгілі тығыздық, тұтқырлық, беткі
кергіліктік,қату және қайнату нүктесі, электр откізгіштік, жылу сыимдылығы,
тотығу-тотықсыздану потенциалы рефракциямен санмен сипатталады.
Тоғыздық. Температурасы 200 С қаймағы алынбаған сүт тығыздығы 1.027-
1.032 гсм3 –ге тең,орта есеппен 1.030 гсм 3 немесе 30 0 А Арометр
градусы. Көк сүт тығыздығы құрамындағы майды айырып алғандықтан жоғары-
1.038 гсм 3. Сүтке су араластырса тығыздығы көбейеді.
Беткі кергіштік. Ол сүтте су көрсеткішінен төмен- 50*10-3 Нм. Беткі
кергіштік сүт температурасына, химиялық құрамына, сақтау уақытына, өңдеу
жолына байланысты.

1.5. Сүттің химиялық қасиеттері

Қышқылдық сүттің ең негізі көрсеткіші болып табылады. Сүттің
титірленетін жэне беисенді қышқылдығы болады. Жаңа сауылған сүтте амфотерлі
реакция болады.
Титірленетін қышқылдық. Майда басқа, сүт жэне сүт өнімдерінің
титірленетін қышқылдығын шартты бірлік. Тернер градусымен 0Т белгілейді.
Тернер градусы дегеніміз-100 мл сүтті нейтралдауға қажет 0,1n NаОН
мөлшері.Жаңа сауылған сүттің қышқылдығы шамамен 16-180 Т, оның 9-130Т
тұздар,4-60Т белоктар жэне 1-30Т көмірқышқылы мен басқа қышқылдардан
тұрады.
Бейсенді қышқылдық сүтегі иондарының концентрациясын білдіреді,ауытқуы
өте тар 6.55-6.75 .
Буфер сиымдылық. Сүттің буферлік сиымдылығы дегеніміз 100 мл сүттің РН
бір бірлікке өзгертуге жұмсалған қышқыл неме-се сілтінің мөлшері. Сілті
қосқанда рН деңгейі 6.6 тең болғандағы сүттің буферлік сиымдылығы 1.6 ал
қышқыл қосқанда 2.0 .
Орагнолептикалық қасиеттері - ол сыртқы түрі концистенциясы, түсі,
дәмі, иісі. Сүтті сақтау, тасымалдау ережелерін сақтамаған да майдың
тотығу,липолиз әсерінен сүтте ашыған,қышқыл,сабын иісі болады. Шикі сүттің
дәмі мен иісі көптеген жағдайларға – сиырдың денсаулығына, сауу кезеңіне,
сүтті сақтау ұзақтығы мен жағдайына,өңдеу ерекшелігіне байланысты.
Мал маманына сүт дәмі мен иісінің кемшіліктерін туғызатын себептерді
білу өте маңызды, себебі оларға жол бермеу шараларын іздестіру мүмкіндігі
болады.

1.6. Дүние жүзіндегі сүт өндірісінің қалпы

Көп жылдық анализдің негізінде сүттің тұтыну деңгейі оның өндірілу
деңгейіне тең екендігі байқауға болады. Сондықтан да қаншалықты бағалы
тағам екендігін осыдан көреміз.
Соңғы уақыттың ішінде жалпы сүт тағамдарынынң тұтынуы – бұл жалпы
өндіріс деп санауға болады. Бұл өндірістің деңгейінің өзгеруі сүт өнім
дерінің қорларына байланысты. Ал бұл деңгейі эр мемлекеттерде әр түрлі
болады. Себебі ол елдердің экспорт пен импортының көлемі әр түрлі болады.
Мысалы қалыптық нарықтық жағдайды ұстау үшін мерзімді сүт өнімдерінің
қорларын ұйымдастырады. Бұл қорлардың негізін жекеменшік түрдегі
кәсіпорындардың өнімдері құрайды.
Дамыған шет елдерде сүт деңгейімен мінезделеді. Ал дамып келе жатқан
нарықтарда басқа жағдай.Тұтыну аумағының үлкейуіне байланысты сату
деңгейіне өсті. Мысалы Қытайда сүтті сатуды мемлекет өзі реттейді. Онда
сүт мектеп оқушыларына жеткізу бағдарламасына байланысты сүттің тұтыну
деңгейі соңғы жылдардың ішінде 2 есеге өсті.Соңдықтан сүттің бар екендігі
ғана емес оның тұтыну деңгейі де басты роль атқарады. Ал сүт қышқылды
өнімдердің тұтыну деңгейі әр қашанда өсу қарқынында.
Сүт нарығынын даму тенденциясы
Соңғы 5 жылдық ішінде сүт өндірісі үлкен даму қарқында болмаса да
қазіргі уақытта дүние жүзі бойынша 560 млн.тонна сүт алады. Сүт бағыттағы
сиырлардың саны 230 млн. Басқа жетті. Сүт өндіруден бірінші орынды
124млн.тонна-22% Батыс Европа мемлекеттері алады. Ал екінші орынды АҚШ
алады, бірақ олар Индияны қатты қалып жатқан жоқ. Олардың сүт өндіру көлемі
73 млн.тонна. Одан соң төртінші орынды Ресей Федерациясы алады олардың сүт
өндіретін көлемі – дүние жүзінің көлемінен 5.5 пайызға тең. Ал қалған 50
пайыз дүние жүзіне таратылады. Мысалы бүкіл Африкада өндірілетін бүкіл
сүттің көлемі 3.9, ал Қытайда 2.5 пайыз құрайды. Ал әр мемлекетке шаққанда
өндірілетін сүт өнімнің көлемін келесі кестеден көре аласыз.
Соңғы жылдары сүт өндірісінің дамуы АҚШ-та байқалады. Ал Ресей мен
Украинада байқалды.
Дүние жузінде 2.6 млн.тонна бүтін және 2.5 млн. тонна майсыздандырылған
құрғақ сүт өнімдері өндіріледі.
Оның экспорты 2001 жылы 2.5млн. тонна құрады. Соңғы жылдары сүт
малдарының басы төмендесе де сүт және сүт өнімдерін өндірудің деңгейі өсіп
жатыр. Соңғы жылдары Ресей Федерациясында сүт өндірісінің концнтрациясы
байқалады. Үлкен сүт холдингтері шикізат рыноктарына сияқты да сату
рыноктарына да күрес жүргізуде. Сүт рыноктарына үлкен көлемде шет елдердің
инвестицияларды келтірді.

Қазақстан Республикасында сүт өнімдері өндірісінің даму тарихы

Ол кейінгі ғасырларда бірден санасақ Ресеймен тығыз байланысты, мұнда
ХІХ ғасырдың екінші жартысында бастап тауарлары сүт өндірілетін мал
шаруашылығы дамыды. Бұл кезде негізінен қол күші әдісімен қорытылған
ерітілген май мен ірімшік өңдейтін зауыттар салына бастады ХІХ ғасырдың
соңында Түркісіб темір жолы салынғаннан кейін, май мен ірімшік өңдейтін
зауыттар салына бастады. Сібір-ірі сүт шаруашылығы мен май өңдеу орталығына
айналды 1884 жылы Қорған қаласына жақын жерде бірінші май өңдеу зауыты
салынды және Сібірде өндірілетін барлық сүттің 90% -нен май шайқап, шет
елдерге сату ісі жолға қойылды.
Алғашқы кезде сүт өндірісі кооператив түрінде дамыды. Соңынан, қоғамдық
мал шаруашылығы ұйымдастырылғанан кейін, сүтті дайындау, өңдеу жэне сату
жуйесі қайта құрылды. Халық шаруашылығының үлкен бір саласы болып
есептелген мемлекеттік сүт өндірісі құрылды.
1928-1932 жылдары Казақстанда 100-ге тарта май және ірімшік
өндерілетін зауыттар салынып, бірінші бесжылдықта май өңдіру мөлшері екі
есе артты. Одақ бойынша Қазақстан Ресей мен Украинадан кейін үшінші орынға
ие болды.
Республиканың оңтүстігінде алғашқы өндірістік ірімшік базасы ашылды.
1932 жылы 203 тонна ірімшік өндірілді. Осы уақыттан бастап Қазақстанның
жеке сүт өндірісі өркендеді.
Сүт өндіру мекемелерін мемлекет қарауына топтау нәтижесінде, оларды
тіркеу, техникамен жабдықтау мәселелерімен айналысуға мүмкіндік туды.
С.Г.Құрманғалиев пен М.К.Қожахметовтың 1992 деректері бойынша бірінші
бесжылдықтағы 11.2 мың.тоннаның орнына, 1940 жылы бір май зауыты орта
есеппен 44.5 мың.тонна өнім шығарған.
Соғыстан кейінгі жылдары ірімшік, ашылған сүт өнімдерін,
сүтконсервілерін шығару қарқында дамыды. Жамбыл, Алматы, Шығыс Қазақстан
облыстарында, Шемонайха, Луговой, Мерке, Бүркен т.б. механикаландырылған,
ірімшік зауыттары салынады. Олар қазіргі күнге дейін өз өнімдерінің сапасын
жоғалтқан жоқ.
Алпысыншы жылдары республикадағы барлық сүт өндейтін 304 өндіріс орны
толығымен буға көшіріліп, электриенділді. Жеті жыл аралығында республикада
13 ірі қалалық сүт зауыты, 59 май ірімшік зауыты, 19 қайнатылған ірімшік
дайындау цехтары бойынша көтерді. Осы уақытта 184 үздіксіз май шығару
жүйесі 56 сүт ыдыстарын жуып, сүт құятын автомат жүйесі, 70 пластинкалы
автоматты пастерлеу қондырғысы, сүзбе, балмұздақ, қайнатылған ірімшік,
басқа өнімдерді өлшеп орайтын автоматтар өндіріске кіргізілді. Өндірісте
жоғары жұмыс өнімділігін қамтамасыз ететін сүт, сондай-ақ сүт өнімдерін
құятын қағаз қапшықтар, вафлиге оралған брикеттелген балмұздаққа арналған
үздіксіз механикаландырылған жолдар, қуатты компрессорлы тоңазытқыш
қондырғылар пайда болды. Осының бәрі сүт өнімдерін дайындау өндірісіне із
қалдырды. 1940 жылмен салыстырғанда 1965 жылы сүт өнімдерін өңдеу өңдірісі
251 есе өсіп 502 мың тоннаға, оның ішінде ірімшік өндіру 27 есе өсіп 8.1
мың.тоннаға, май дайындау 3.7 есе өсіп, 34.8 мың.тоннаға жетті.
Сүт өндірісі жоғары қарқынмен даму үстінде болғанмен, техникалық
жабдықталу деңгейі қанағаттанарлықсыз еді. Қалалық сүт зауыттарында
жабдықтардың жеткіліксіздігіне байланысты, қағаз сүт аз өндірілетін болды,
ал ірімшік дайындау зауыттарының механикаландыру деңгейі өте төмен
болғандықтан көп жұмыс қолмен істелінді.
Қазақстанның сүт индустриясы бұрынғы одақтың республикалар арасында
өнімнің негізгі түрлерін өндіруден алдыңғы орындарға ие бола бастады.
Мысалы республика көлемінде қаймағын алмаған сүт өнімдері мен балмұздақ
өндіруден 3-ші, ірімшік өндіруден 4-ші, май өндіруден 5-ші орынға шықты.
Тоғызыншы, оныншы бесжылдықтарда сүт өнімін өндіру қуатын дамытумен
қатар, өнім сапасына, өндіріс тиімділігіне, өнімнің қоректік заттарын толық
пайдалануға басты назар аударылды. Бірақ, бұл мәселелерді шешу үшін
шикізаттың өндіріске жеткізілу тәжірибесін қайта қарап, шаруашылықтардан
келіп түсетін сүтсапасын жақсарту жолдарын іздеу қажет болатын. Себебі,
шикізат сапасы ең алдымен одан шығарылатын өнім сапасы мен өндіріс
тиімділігіне әсер етеді.
Тапсырылған сүт сапасын жақсарту үшін сүтті әр шаруашылықта қабылдап
алу, өңдеу орнына жеткізу арнаулы көліктер пайдаланылды. Бұл жағдай өнімді
тасымалдау шығынын азайту, сүттің сапасын құрамы мен қасиетінің жақсы
сақталуына мүмкіндік туғызады.
Республикадағы сүт комбинаттары ХІІ бесжылдық жылдары ішінде жыл сайын
3 млн.тонна өнім қабылдап өңдеді, ал 1990 жылдың басында сүт өндірісінің
құрамында 186 сүт қабылдау, өңдеу мекемелері болды. Негізгі өндірістік
қуатының қор құны 336.5 млн.сом құрады. Дегенмен, қазіргі кезде де өндіріс
қуатынын жеткіліксіздігіне байқалды. Кейбір ескі құрылыстар жаңа техника
мен азық технологияларды пайдалануға жарамайды. Тоңазытқыштар
жетпегендіктен, қаймағын алмаған сүт пен майсыз өнімдердің маусымдық қорын
дайындау мүмкін емес. Себебі, сақтау ыдысының көлемі 10 мың.тонна, ал
сақтау қажеттілігі 20 мың.тонна. Өндірістік қуаттың қосалқы өнімдерді
өңдеуге мүмкіндігі жоқ. Жалпы алғанда, тәулігінде 16.5 мың.тонна шикізат
өңделеді, ал өңдеуді қажет ететін өнімнің көлемі 29 мың.тенге .
Қазіргі кезде май өңдеу саласының қуаты толық пайдаланылмайды барлығы
66% , ал ірімшік өңдеу өңдірісінің қуатты сұранымның 27-30 %
қанағаттандыр-майды. Сүт өндіру негізінен маусымдық жұмыс болғандықтан
өндіріс қуаты толық пайдаланылмайды.
Сүт өнеркэсібінің өндірістік-техникалық базасын одан әрі нығайту
жұмыстарын аймақтық ерекшеліктерді, техникалық жағдайды ескере отырып
жүргізу керек.

2. АРНАЙЫ БӨЛІМ

2.1. Нормативтік есептемелер

1. СТРК 982-95 Кефир. Техникалық шарт.
2. ГОСТ 9225-84 Сүт және сүт тағамдары.Микробиологиялық зерттеу.
3. ГОСТ 8218-99 Сүт. Тазалығын аңықтау .
4. ГОСТ 5867-90 Сүт және сүт тағамдары. Май мөлшерін аңықтау .
5. ГОСТ 3626-73 Сүт және сүт тағамдарын. Ығалдылық пн құрғақ зат .
6. Техникалық шарт РК. 64019786405-03-99- иогурт .
7. Техникалық шарт 19.00 РК 39342372 – иогурт .
8. ГОСТ 3625-84 Сүт және сүт тағамдары . Тығыздықты анықтау.
9. ГОСТ 3624-92 Сүт және сүт тағамдары . Титірлік әдіспен қышқылдығын
аңықтау .
10. ГОСТ 3622-68 Сүт жэне сүт тағамдары . Үлгі алу және
сынаққа дайындау.
11. ГОСТ 3623-73 Сүт жэне сүт тағамдары. Пастерленгендігін аңықтау
тәсілі .
12. ГОСТ 13264-88 Сиыр сүті . Сатып алғандағы қойылатын талаптар.
13. ГОСТ 13277-79 Пастерленген сиыр сүті . Техникалық шарт.
14. ГОСТ 13928-84 Дайындалған сүт және кілегей .
15. ГОСТ 22760-77 Гравищетриялық әдіспен сүттің майлылығын анықтау .
16. ТУ 1924 РК 39342886 ТОО 01-1999- Сметана .
17. ҚРСТ 3.4-94г Сертификаттау жүйесі . Өнімді сертифи-каттау .
18. СТ 20. ҚРСТ 3.10-97 ҚР Сертификаттау жүйесі ‘ Аппеляцияны қараст-у
тәртібі‘ 3:0-94 ҚР Сертификаттау жүйесі ‘ Негізгі қагидалар
19. ҚРСТ 3.4-94 ҚР сертификаттау жүйесі ‘Өнімді сер-тификаттау’ .
20. ҚРСТ 3.10-97 ҚР Сертификаттау жүйесі ‘Аппеляцияны қарасту
тәртібі‘.
21. ҚРСТ 3.11-97 Сертификаттау жүйесі ‘Мемелекеттік реестр жүйесінің
енгізудің құрылымы және тәртібі‘ .
22. ҚРСТ 3.15-97 ҚР Сертификаттау жүйесі ‘ Сапа жүйесін және өндірісті
сертификаттау . Сапа жуйесін сертификаттау тәртібі‘ .
23. ГОСТ 3.11.09-82 Негізгі түсініктердің терминдері мен анықтамалары .
24. ГОСТ 15467-79 Өнім сапасын басқару. Негізгі түсініктер. Терминдер
мен анықтамалар.
25. ГОСТ 18242-72 СТ СЭВ 548-7, СТ СЭВ 1673-79 Альтернативті
статистикалық белгісі бойынша қабылдау және қадағалау. Қадағалау
жоспары.

2.2. Зерттеуді метрологиялық қамтамансыздандыру

Анализ өткізу кезінде қолданылатын аппараттар, материалдар мен
реактивтер.
1. ГОСТ 24104 сәйкес дәлдік деңгейін 2 кластағы зертханалық таразы.
2. ГОСТ 24104 сәйкес дәлдік деңгейі 4 кластағы зертханалық таразы .
3. ГОСТ 28498 сәйкес өлшеу ардылығы 0-1000 С аралығында шыны сұйықтықты
термометрлер.
15-55 градуста температураны ұстап түратын термостат.
4. ГОСТ 19569 сәйкес дәрегерлік булық стерилизатор.
Кептіргіш шкаф 1600С.
5. ГОСТ 19881 сәйкес РН бақылауға арналған потенциометірлік анализатор.
25-550С температураны ұстап тұра алатын Редуктазник.
Су моншасы.
Бактерия коллонияларын өлшейтін прибор.
Биологиялық жарықтықты микроскоп.
6. ГОСТ 14149 сәйкес элктерлік плитка.
7. ГОСТ 23932 сәйкес спиртовка .
8. Бактериологиялық плитка петия.
9. ТШ 381051835 сәйкес резина түтінше.
10. ГОСТ 12026 бойынша фильтірлейтін қағаз.
11. ГОСТ 1341 сәйкес пергамент.
12. ГОСТ 5556 сәйкес гигроскопиялық дәрігерлік мақта.
13. ГОСТ 25326 сәйкес Петри таяқшасы.
14. ГОСТ 9284 сәйкес микропрепараттар үшін шынылар.
15. Бюретка, пипетка, стакан, колба, цилиндр.
16. ГОСТ 4233 сәйкес хлорлы натрий.
17. ГОСТ 24363 сәйкес каллий гидроксиді.
18. ГОСТ 4328 сәйкес натрий гидроксиді.
19. ГОСТ 2156 сәйкес екі қышқылды натрий .
20. ГОСТ 5962 сәйкес этилді спирт.
21. ГОСТ 13739 сәйкес микроскопия кезінде қолданатын май.
22. ГОСТ 3118 сәйкес қышқыл.
23. ГОСТ 6709 сәйкес дистильденген су.
24. ГОСТ 2874 сәйкес ішетін су.
25. ГОСТ 17206 сәйкес микробиологиялық Ангар.
26. ГОСТ 13805 құрғақ пептон.
27. ОСТ 49134 сәйкес бұқа өті.
28. ТШ 49513 сәйкес модификацияланған агар ортасы.
29. ОСТ 4963 сәйкес лактоза.
30. ОСТ 49144 мәйекті ұнтақ.
31. ТШ 6-09-1181 сәйкес қағазды индикаторлар. Универсалды индикаторлар.
Міне зертханада сынауларды өткізген кезде жоғарыда көрсетіліпкеткен
құралдар мен материалдар қолданылады.

2.3. Зерттеу методикасы және бағдарламасы

Ашытылған сүттен жасалған тағамдардың құрамын анықтау.
Орташа үлгі алу - ГОСТ –3622-68
Пакеттегі немесе бөтелкедегі ашытылған сүттен орташа үлгіні былай
алады.
100 жәшікке дейін – 1-2 үлгі.
100-200 жәшіктен – 2-3 үлгі.
200-500 жәшіктен – 3-4 улгі
500-1000 жәшіктен – 4-5 үлгі
Әрбір алынған үлгіден 100-250мл анықтау жұмысы бөлек-бөлек
жүргізіледі. Алынған үлгіні 20,20 С температураға дейін араластырып отырып
жылытамыз. Ряженканы, Простоквашаларды, ацедофильдер, 6% майлығы бар
иогуртты қалаушамен, ал қымыз, ацедофильді сүтті, айран т.б. ашытылған сүт
тағамдарын бөтелкесінде аударыстып, бірыңғай консистенциясы пайда болғанға
дейін араластырамыз. Сонымен қатар айран мен қымызды көмірқышқыл газы
шыққанға дейін 10 минутқа қоямыз.
Айранның майлығын анықтау.
1. Бутериметрге май өлшегіш алғашында 10мл күкірт қышқылын тығыздығы
1.81-1.82 үстіне пипеткамен 5 мл айран құямыз да пипетканың 6 мл сумен
шаямыз, сосын 1 мл изомил спиртін қосамыз. Әрі қарай сүттің майлығын
анықтағандай Бутериметрдегі аңықталған май мөлшерін 2.15 коэффициентіне
көбейтеміз ГОСТ-5864-69.
2. Таза бутериметрге 11г айран, т.б. құйып үстіне 10мл күкірт қышқылын,
сосын 1 мл изомия спиртін қосамыз. Әрі қарай сүттің майлығын анықтығындай.
Ашытылған сүттің қышқылдығын анықтау ГОСТ-3624-67
Стаканға не колбаға 250мл 20мл су мен 10мл ашыған сүтті құйіп
араластырамыз. Пипеткада қалған ашыған сүтті араласқан ерітіндімен бірнеше
рет сорып, шайқап, қайта араластырып стаканға құямыз. Сосын3-4 тамшы
фенофталейн ертіндісін құйып 0,1 н сілтісімен NаОН немесе КОН солғын
қызыл түске болғанға дейін титрлейміз. Алынған титрді 10-ға көбейтіп,
қышқылдығын табамыз.

2.4. Ж.Ш.С. “АФА” шаруашылығында өндіріс қызметінің қысқаша ақпараты

Қазіргі уақытта “АФА” ЖШС-к Жетісу өңдіріндегі аса ірі шаруашылықтардың
бірі. 01.01.2003 жылға жер ауданында ауылшаруашылықта жарамдысы 49354,
жыртылатын 2773, соның ішінде 2100га құрайды. Табиғи жайылым 46369га, ал
табиғи шабындық - 212га жер алып жатыр. Шаруашылық қант қызылшасын өсіру
аумағында орналасқандықтан, негізгі өсіру аумағын қант қызылшасы алып
жатыр.
Сонымен қатар бұл шаруашылық көп жақты болып есептеледі. Соның ішінде
мал шаруашылық, сүтті мал шаруашылғы жақсы дамыған. Қой саны жоғарғы
деңгейге жетіп, 5300 бас дәрежесінде тұрақталады. Ірі қара мал саны
01.01.2003 жылы 257 бас болды, соны 2,0-2,5 мың.бас ірі қараға жеткізу
қажет.
1995 жылы сүт жэне сүт өнімдерін өңдейтін шағын сүт зауыты сатып
алынды.

Алдаберген Агрофирмасының өндірісінін сертификаттау
Өндірісті сертификаттау кезінде А қосымшада көрсетілген сапа жүйесінің
жеке элементтері, сонымен қатар өнімнің белгіленген талаптарға сәйкестігін,
өнеркәсіптің өнім сипаттамаларының тұрақтылығын қамтамасыз ету қабілетін
тексеріп бағалайды.
Өндірісті сертификаттау мына этаптардан тұрады :
- сертификаттау органына өтініш беруі ;
- өтінуші ұсынған бастапқы құжаттарды сараптау ;
- тексеру бағдарламасын құру ;
- өндірісті тексеру және бағалау ;
- тексеру нәтижесін құрастыру және өндіріске сәйкестік сертификатын
беру ;
- Сертификатталған өндіріске инспекциялық бақылау жүргізуі.
Өнеркәсіптің өнім сапасын сапа жөніндегі ақпараттың материалдар
негізінде бағалайды. Өндірісті сертификаттау өнім сапасының көрсеткіштерін
өлшеу немесе талдау, сынауды арнайы жоспарламайды. Егер өндірісті
сертификаттау кезінде өнім сапасына немесе жүргізілген сынақ дұрыстығына
күмән туатын болса, сарапшы-аудиторлар сынақ жүргізілетін орынды бақылауына
болады.
Өндірісті сертификаттау жұмыстарының ақысын төлеу нәтижеге қарамастан
келісім шарт негізінде іске асырылады :
- бастапқы құжаттарды ;
- бағдарлама жасап,өндірісті тексеруді жүргізуі ;
- сертификатталған өндірісті инспекциялық бақылау.
Өндірісті сертификаттау жөніндегі даулы сұрақтар туындайтын болса, өнда
өтініш беруші белгіленген тәртіп бойынша аппеляцияға беруіне болады ҚРСТ
3.10.
Өндірісті сертификаттау жөніндегі жұмыстарды жүргізу тәртібі :
Сертификаттауға өтініш беруші .
Өндірісті сертификаттауға үміттенші өнеркәсіптің арызын аккредетация
аумағына байланысты сертификаттау органы бағыттайды.
Егер өндіріс пен сапа жүйесін сертификаттау органы бірнеше болса, онда
өтініш беруші қалағанына арыз беруіне болады.
Өндірісті алдын-ала бағалау үшін сертификаттау органына өтініш пен
бірге және шығарылатын өнім туралы бастапқы мәліметтер жіберіледі.
Бастапқы құжаттар сараптау.
Бастақы құжаттарды сараптау, анықтау мақсатында жүргізіледі.
Нормативтік құжаттардың талаптарын материал сәйкестігін көрсетеді және
кәсіпорын сертификатын дайын өндіріс анықтауда қолдану және сертификаттау
жұмысын жүргізу.
Сертификаттау органының басшысы басты сарапшы-аудиторды бастапқы
құжаттарға сараптама жүргізу, жиһаз және дайын өнімнің сапасын ақпараттық
жалдау.
Басты сарапшы-аудитор керек жағдайда :
- өтініш берушіден қосымша материалды сұрау;
- сетрификаттау органың өнімін қосымша ақпаратөтініш берушіден
жібереді.
Сарапшы көрсетілген материалдарды есеппен жүргізеді :
- халықаралық стандарт ИСО 9000 сериялы талаптары;
- өнім сапасының куәлігі, тәуелсіз жерден алынған, яғни мұнда өнім
сапасы жөніндегі ақпарат.
Экспертиза мақсатты ойда жүргізілген тексерістің жазбаша қорытындысының
дайындығымен аяқталады. Қорытындысы арызданушы мекемеге бағытталып,
көшірмесі сертификаттау органында қалдырылады.
Оң шешім қабылданған кезде тапсырушыға қортындысымен қоса тапсырушының
өндірістің ақпаратты маңызды болып табылатын тексерістің және
сертификаттауды жүргізудің бағдарламасы қарастырылған жобаның келісімі
бағытталады.
Теріс шешім кезінде қорытындыға кемшілігін, ол мекеме өндірісті
сертификаттау үшін қажетті материалды қайталап бағыттай алады.
Тексеретің бағдарламасын жасау.
Басшы сарапшы-аудитор жұмысшы құжаттарының формасы мен өндірісті
тексерудің бағдарламасын жасайды. Тек бағдарламасы өнімнің дайындау шартын
және МС и СО 1011-1 и МСиСО 1011-3 талабына маңызды аудару келтірілген.
Тексеру бағдарламасы А қосымшасына келісімді тексеру элементінің
жүйесінің сапасын, обьектіні регламенттеу және тексеру процедурасын, шешім
қабылдау ережесін қарастыру керек.
Міндетті обьектіні тексеру сынақ жүйесі барлық өнімнің сипаттамасы
тікелей немесе жанаша бақылауды қамтамасыз етеді, осы өнім міндетті
сертификаттауда бекітуге жатады.
Тексеру бағдарламасы өндірістің басты сарапшы-аудиторы жазады,
кәсіпорын жетекшісі шешеді, және сертификаттау, органнының жетекшісі
бекітеді.
Тексеруді екі аптада өнеркәсіп бағдарламасын бекітеді.
Тексеру және кәсіпорынды бағалау.
Жұмысты жүргізу алдында ІІ этап басты сарапшы-аудитор және білікті
маман комисиясын құрайды. Комиссия құрамына кәсіпорын өтінушісінің өкілі,
сонымен қатар ұйым өкілі кірмейді.
Кәсіпорын жетекшісі комиссия келгенде жиналыс өткізеді, мақсаттары мен
тексеру есебі және комиссия әрекетінің тәртібін және кәсіпорын жұмысшылары
бекітеді.
Тексеру жүргізу келесідей :
- тексеру;
- материалды анализді тексеру;
- жиналыс қортындысының мазмұнын дайындау.
Өнеркәсіпті тексеру үрдісі барлық бағдарлама процедурасы комиссия
мүшесінің өкілдері кәсіпорын құрылымы қатысуымен бөлінеді. Кәсіпорын
талаптарға сәйкес қорытынды акт құрайды өнімнің сапасының тұрақтылығын
қамтиды.
Тексерудің нәтижесінде Д қосымша формасында акт толтырып және кәсіпорын
жетекшілерінің танысуына ұсынылады. Бұл актіде комиссия мүшелері және
кәсіпорын жетекшілері қолдарын қояды міндетті тұлға. Актінің бір данасы
кәсіпорында, ал екінші данасы сертификаттау органында сақталады.
Актіде өнім сапасын бірыңғай қамтамасыздандыру және алдын-ала өндіріс
талаптарына сәйкестік сәйкес емес қорытынды болады.
Тексеріс соңынан комиссия тексерілген өндіріс басшыларымен
тексерілген обьектілердің жауапты адамдарына, өндіріс басшылары мен жеке
тұлғаларына жиналыс өткізіп, тексерістің нәтижесін жеткізеді. Хаттамасы
өндіріс орнында немесе сертификат органында сақталуы тиіс ҚРСТ 3.15.3-98.
Сәйкестік сертификаттау берілуін және тексеретің нәтижесін қарастыру.
Өндірістің тексеріс – жөніндегі актісін және тексерістің соңғы
жиналыстың хаттамасын бас сарапшы-аудитор сертификат жөніндегі кеңес
органының басшысының қарастырылуына ұсынылады.
Тексеріс оң нәтиже бергенде кеңес басшысы шешім қабылдайды, өндіріске Е
қосымшасы формадағы сәйкестік сертификат береді. Сертификаттың жұмыс
мерзімі 3-жылдан аспайды.
“Өнімдер атауы” сертификат жолында нормативтік немесе техникалық
құжатқа сәйкес, өнімнің атауы және белгіленуі, шығаруылы көрсетіледі.
Өнімдер атауы көбейген кезде сертификатталған өндіріс өнімді не берілген
нормативтік құжаттары бар Ж қосымша формасы бойынша жекелей қосымша
толтырылады.
Сертификат мемлекеттік реестірде ҚРГСС-да тіркелуі қажет ҚРСТ 3.11 .
Сертификатты көшіру тек қана сактандырылған бланкіде, бекітілген үлгі
бойынша ғана рұқсат етілуі ҚРСТ 3.4.,Е қосымшасы. Көшірме сертификат
органының басшысының қолымен, бектіледі.
Егер өндіріс толығымен нормативтік сұраныстарға сәйкес келіп, бірақ
тексеріс кезінде бес болымсыз сйкесіздік табылса, сертификаттау органы
тексерілген кәсіпорынмен белгілейді 1 айдан аспауы тиіс. Сәйкессіздік
табылған кезде кәсіпорынның түзету әсері жүргізілуі есебі бойынша
сайланбалы қайталанба тексеріс жүргізіледі.
Егер өндіріс толығымен нормативтік сұраныстарға сәйкес келіп, бірақ
тексеріс кезінде бес немесе оданда көп болымсыз сәйкессіздік немесе бір
болмды сәйкессіздік табылсы, сертификаттау органы тексерілген кәсіпорынмен
бірігіп, түзету әсері жүргізілуінің мерзімін белгіліп және ойластырған
қайталап тексерісінің уақытын анықтайды.
Өндіріс тексеріс сертификаттау органының қарауы бойынша қарапайым
кестеде жүргізілуіне болады сәйкессіздік шыққан элементтерге қана
тексеріледі.
Егер тексерілген элементтер кемшілігі алынған мерзімде сапа жүйесі 6-
айдан асса немесе бір болымды сәйкессіздік табылса онда өндіріс тексерісі
барлық сәйкессіздік алынып тасталынған кезде қайталанба тапсырыс бойынша
нағыз стандартпен, яғни осы стандартпен сәйкестікте болады.
Сертификатталған өндіріске инспекциялық бақылау.
Сертификат берілгенде сертификаттау органы мен кәсіпорын инспекциялық
бақылау жүргізу уақытында келісімөшарт жасасады СТ РК 3.15 А қосымша.
Сертификатталған өндіріске инспекциялық бақылау процедурасы және
жүргізілу тәртібі мына ҚРСТ 3.15.1 бойынша берілген.

ЖШС АФА сүт және сүт өнімдерін сертификаттау

Өнімдерді сертификаттау Қазақстан Республикасының мемлекеттік
сертификаттау импорттық өнімдерге де бекітілген .
Біртекті өнімдрді өзіндік ерекшеліктері бойынша сертификатталады жүйесі
келісімді тәртібін жасайды.
Тәртіп, өнім сипаты таңдап алынған сертификаттау құрылымы бойынша,
сертификатталатын өнім нормалық құжаттың қандай талаптарына сай келуін,
сертификаттау жұмысы қандай кезекпен жүргізілуін және оның маңызын
анықтайды.
Сертификаттау тәртібі ИСОМЭК нұсқаларының жалпы принціптеріне сай
болуы керек.
Сертификатталатын кезінде тексерілетін тауардың сипаты параметірлері
мына нымандарға қарай таңдап алынады :
- өнімнің бірдейлігін анықтау мүмкіндігі белгілі – бір өндіріс
партиясына жатады;
- тапсырылған өнімнің техникалық құжатына сәйкестігі;
- алынған параметірлер қауіпсіздік нормасын, экологиялық өнімге
нормалық құжаттарда бекітілген талаптарға сәйкес толық және шын
анықталуы;
- Заң актілеріне сәйкес, міндетті сертификаттауда, басқа талаптарды
көрсететін қажетті параметірлерді анықтау.
Сертификаттау құрылымын таңдап алғанда өнімді өндірген өндірістің,
сынақтың, тапсырудың нақты өнімнің пайдасының ерекшеліктеріеске алынады.
Сертификаттау құрылымы Мемлекеттік стандартпен немесе өкілетті
сертификаттау органдарымен анықталады.
Өз еркімен сертификаттауда өтініш беруші сертификаттау құрылымын таңдап
алып сертификаттау органына ұсынады.
Алдабергенов агрофирмасы өз өнімдерін Алматы облысы,Талдықорған
филиалының “Ұлттық сараптау және сертификаттау орталықы” ААҚ
сертификаттайды.
Өнімдерін сертификаттау келесі тәртіппен жүреді.
1.Сертификаттауға өтініш беруші. Өтініш беруші өтінішін сертификаттау
органына, ол жоқ болса ҚР Мемстандарт комитетіне береді. Сертификаттау
органы өтінішті қарап, өтініш берушіге сертификаттауды қандай орган
жүргізілетінін хабарлайды. Қажет болған жағдайда қосымша мәліметтер
беріледі.
2.Үлгі алу, бірдейлігін анықтау және сынақ жүргізу. Сынақ үлгісін
атестатталған сынақ зертханасы немесе сертификаттау органдарының өкілетті
мекемелері жүргізіледі. Сынақтан өткен үлгі сертификаттау жүйесінің нақты
өнімге тарайтын ережесі бойынша сақталады.
3.Өндірісті бағалау. Таңдап алынған сертификаттау құрылымы бойынша
өндірістің жағдайы немесе сапа жүйесінің сертификаты талданады. Өндірісті
бағалау тәсілі сәйкестік сертификатында көрсетіледі.
4.Сәйкестік сертификатын беру. Өнімнің сапасы жөніндегі сынақ
хаттамасы, өндірісті бағалау нәтижесі және басқа құжаттардағы сертификаттау
органында талданылып, өнімге қойылған талаптарға сәйкес немесе сәйкес емес
екендігі туралы тұжырым жасалады. Бағалау нәтижесі жөнінде эксперттің
қорытындысы жасалып, оң шешім болғанда сертификаттау органы сәйкестік
сертификатын береді. Өнімге қауіпсіздігі жөніндегі арнаулы талаптар
санитарлық-ветериналық т.б. қойылатын болса, сертификат тек қана арнаулы
сертификаты гигиеналық, ветеринарлық, фитосанитарлық т.б. болса ғана
беріледі.
Сертификаттың пайдалану мерзімін сертификаттау органы бекітеді, бірақ 3
жылдан көп болмауы керек.
5. Сәйкестік белгісін пайдалану. Дайындаушы сертифи-каттау органымен
лицензия алып, сертификатталған өнімді сәйкестік белгісімен белгілеу құқын
алады.
6. Инспекциялық бақылау. Сертификатталған өнімге инспекциялық бақылау
сертификат мерзімінің ішінде жүргізіледі бірақ жылына 1 мәртеден аз болмауы
керек.
ЖШС АФАң сүт және сүт өнімдерін міндетті сртификаттау 2а, 3а, 4а, 5
және 7 схемалары бойынша жүргізіледі. Ұзақ мерзімде сақтатын өнімдер және
қысқа мерзімге сақтайтын өнімдер 30 тәулік үшін 2а, 3а, 4а, 5 схемалары
қолданады.
Сонымен қатар ұзақ және қысқа мерзімге сақталатын өнімдер үшін
арызданушының арыз – декларациясы көмегімен сақтау схемасы қолданылуы
мүмкін.
Сүт және сүт өнімдеріне сәйкестік сертификатын беру үшін мемлекеттік
ветеринарлық орган берген ветеринарлық куәлік болуы керек.
Сертификатталған өнімді инспекциялық бақылау және міндетті
сертификаттау жүргізу кезінде сүт өнімдері оның көрсеткіштеріне сәйкес
болуы керек, яғни арыз берушінің құжатын анализдеу арқылы үлгіден,
маркировкадан, упаковка алынған партияны визуалды қарау баға беру.
Өнімнің идентификаттығы үшін алынған ақпараттар жеткіліксіз болса,
өнімге нормативтік құжаттар мен қарастырылған көрсеткіштері бойынша қосымша
зерттеулер жүргізеді : оргонолептикалық, физико-химиялық, микробио-логиялық
көрсеткіштері бойынша.
Сертификаттау үшін үлгі алу және оларды сынаққа дайындау мына
стандарттар бойынша жүргізіледі.
МемСТ 26809-86 “Сүт және сүт өнімдерін. Қабылдау ережесі, үлгі алу
әдістері және үлгіні анализдеуге дайындау”.
МемСТ 13928-84 “Дайындалатын сүт және кілегей. Қабылдау ережесі,
таңдап алу үлгіні алу тәсілдері және оларды анализдеуге дайындау .
МемСТ 9225-84 “Сүт және сүт өнімдерін. Микробиологиялық анализдеудің
әдістері.
Инспекциялық бақылаудың шарты мен тексеру кезеңі сертификаттауда 2а,
3а, 4а, 5 схемалары бойынша сертификаттау органымен белгілейді.
Токсинді элементтері, пестидцитері жоқ нақты ұйымның өнімдерін сынауда
инспекциялық бақылау келесі тәртіппен жүргізіледі.
Қайнатылған, пастерленген, ішетін сүтті, сүт қышқылды сусындар, қаймақ,
иогурттарды инспекциялық бақылауды ұйымның сүт қоймасынан алынған сүтті
сынау арқылы жүргізіледі .
Зерттеудің нәтижесі аталған өнімдердің барлығына таратылады.

ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ

Бұл Қазақстан Республикасында қолданылатын заңды және басқада
нормативтік актілерге сүйене отырып жұмыс істеу жағдайында, жұмысшылардың
жұмыс істеу қабілтін, денсаулығына және қауіпсіздігін қамтамасыз ету
мақсатында жасалынатын әлеуметтік – экономикалық, ұйымдастырушы-лық ,
гигиеналық және дәрігерлік – профилактикалық жүйе қызметтерін атаңыз.
Қазақстан Республикасының Еңбекті қорғау туралы заңы меншік түріне
қарамай барлық субьектілерге таратылады және жұмысшылардың құқығын қорғау
белгілеп сонымен қатар өндірістерде болатын әр түрлі төтенше және
жағдайларды болдырмауға бағытталған.
Қоршаған ортаға зиянды әр түрлі заттарды шығару бұл мекемеде ГОСТ
12.1.005 және Сан ПиН 4946 бойынша бақыланып отырады. Ал топырақты
өндірістін қалдықтармен ластануын Сан ПиН 42-128-4690 бойынша жүргізеді.
Ақсақ асыл тұқымды зауытында еңбекті қорғау жөніндегі ережесі.
Жеке меншік түріне қарамастан еңбекті қорғау жөніндегі қызмет төтенше
тәуелсіз қызмет болуы керек.
Еңбекті қорғау қызметінің құқықтық негізі Қазақстан Республикасының
Еңбекті қорғау туралы заңында, ҚР Президентінің жарлығы, жоғарғыкңес
бекіткен басқарушылық, методикалық және басқада нормативті-техникалық
құжаттарда белгіленген.
Еңбекті қорғау қызметінің басшысына жоғарғы білімді, практикалық жұмыс
тәжирбесі бар және еңбекті қорғау департаментімен бекітілген мамандық
деңгейін көтеретін программадан өткен білікті адам жағдайындайды. Еңбекті
қорғау қызметінің басшылары бекітілген тәртіпке аймақтық еңбекті қорғау
жөніндегі бақармасында атестациядан өтіп тұрады.
Еңбекті қорғау қызметінің жұмысы тек сол өндірістің жұмысы тоқтатылған
кезде ғана жойылады.
Еңбекті қорғау қызметінің мақсаттары .
Еңбекті қорғау қызметінің мақсаттары келесілер:
-Өндірісте жұмыс жағдайын жақсаратын және соны қамтамасыз ететін
әлеуметтік-экономикалық, техника-ұйымдастырушылық, санитарлы-гигиеналық
және дәрегерлік профилактикалық кешендер мен жүйелерді жобалап жасау;
-ҚР Еңбекті қорғау туралы заңында белгіленген еңбекті қорғау туралы
ережелерді және техникалық қауіпсіздік ережелерін сақтау мақсатында
жұмысшыларға бақылау жүргізу.
Осы қызметтерге сүйене отырып Ақсай асыл тұқымды зауытында келесі
қызметтер іске асырылады:
- өндірісте еңбекті қорғау, қорғау жөніндегі қызметті басқару
жүйелерін өндіріске енгізу және оны жобалау;
- еңбек қауіпсіздігі жөніндегі өндірістің комиссиясының жұмысын әр
қашан бақылау жұмыс істеу қабілетін қамтамасыздандырып отырады;
- еңбекті қорғау жөнінде жұмысшыларды аттестаттауды жүргізеді;
- еңбекті қорғау жөніндегі нормативті техникалық құжаттарды дұрыс
жұргізілуін қамтамасыз етеді;
- қолданып жүрген және жаңа ережелерді жобалау жөніндегі жұмыстарды
қадағалап бақылау қызметін атқарады;
- өндірістің барлық бөлімшерлерін еңбекті қорғаумен байланысты
құжаттармен қамтамасыздандырылуын қадаға-лауды жүргізеді;
- өндірісте болған барлық төтенше жағдайларды зерттеп қарауды
жүргізеді ;
- өндірісте болған барлық төтенше жағдайларды зерттеп қарауды
жүргізеді;
- өндіріс бөлімшелерінде еңбек жағдайын жалпы анализ жүргізеді;
- жобалық-техникалық құжаттарды қарау жұмыстарына қатысады.
Еңбекті қорғау қызметінің құқығы.
Өндіріс бөлімшелерінен сол бөлімшедегі еңбек жағдайлары жөніндегі
материалдарды және төтенше жағдайларды себепшісі болған жұмысшылардан
түсініктеме алуға құқылы.
Адам өмірі, денсаулығы мен қоршаған ортаға әсері тиетін машиналардың
жұмысын тоқтауға құқығы бар. Бірақ ол жөніндегі ол өндіріс басшылығына
хабарлайд.
Өндірістегі барлық бөлмелерді, цехтарды кедергісіз көруге және өндіріс
бөлімшесінде табылған әр түрлі бұзушылықтарды жоюға бағытталған басқадай
ұғымдарды беруге құқылы.
Анализдерді жүргізетін зертханаларға инструктаждан өткен адамдарды
жіберу керек. Жөнді жұмыс істемейтін құралдармен жұмыс істеуге тиым салуға
құқығы бар.
Зертханада темекі шегу, тамақтану және жылытқыштардың ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.