Артықшылықты акция әдетте атаулы бағалы қағаз

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР
КІРІСПЕ 2
1-тарау. Бағалы қағаздар туралы жалпы шолу 4
1.1 Бағалы қағаздардың пайда болу тарихы 4
1.2. Құнды қағаздар рыногының қажеттілігі 4
2-тарау. Құнды қағаздардың экономикадағы қазіргі жағдайы 6
2.1. Құнды қағаздардың түрлері, қызметтері және мәні 6
2.2 Қазақстан Республикасындағы құнды қағаздардың қалыптасуы 15
2.3 Бағалы қағаздардың құқықтық қатынастарда алатын орны 19
ҚОРЫТЫНДЫ 22
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 29

Құнды қағаз – құжаттың бір түрі, меншікке
құқық білдіруші немесе
көңіл білдіруінің қарыз алуын айтамыз.

Іскер адамның сөздігі

КІРІСПЕ

Құнды қағаздар, ең алдымен, мүлікті иеленуге құқық беретін ақшалы
құжат немесе қарыз берушіге қарыз алушының берген қарыз міндеттемесі.
Бағалы қағаздар толтырылуы немесе жазылуы жөнінен екі түрлі болуы
мүмкін:
1. Не заң жүзінде бекітілген жеке құжат түрі;
2. Не есепшотқа енгізілген жазу түрі.
Егер басқа адамға иемденуге берілсе, бағалы қағаздардың екінші түрі
бойынша ерекше куәлік толтырылып келеді. Оны иемдену құқын беретін құжатты
сертификат деп атайды.
Қазақстанның орталықтанған жоспарлы экономикадан нарықтық экономикаға
өту қоғамдық өндіріс сипатын өзгертуде. Олар меншік қатынастары шаруашылық
субъектілерінің құрылымы қаржылық байланыстарының формалы: қоғамның
мүдделігінің дәрежесі.
Нарық күрделі, әрі жан-жақты қызмет атқаратын қоғамдық қатынастар
жиынтығы. Ол, бір жағынан, тауар және көрсетілген қызмет нарығын қамтиды.
Соңғысы, өз кезегінде, қаржы нарығы мен қозғалмайтын мүлік нарығынан
тұрады. Осы аталған нарықтық өзара байланысы ұлттық экономикалық механизмді
құрайды. Ал, бұл механизм несиеге негізделген. Басқаша айтқанда, нарыққа
қатысушылардың басым көпшілігі іскерлік шартқа қол қойып, өздеріне бағалы
қағаз түрінде міндеттеме алады.
Кәсіпкерліктің өзара жасаған әл осы міндеттемелері – экономикалық
механизмнің тұрақтылығының кепілі.
Қазіргі кезінде құнды қағаздар туралы тақырыптар актуальды болып
келеді.
Не үшін мен бұл тақырыпты таңдадым? Қандай факторлар Қазақстандық
құнды қағаздар рыногының төмен дәрежеде қалыптасуына әсер етті?
Оның бірнеше факторын көрсетуге болады:
1. Бұл Қазақстанның нарықтық экономиканың көшуіне тікелей байланысты келуі;

2. Қазақ елінің жоспарлы-орталықтанған экономиканы қолдау; (ескі
технологияны қолдау)
3. Не болмаса халықтың көпшілігі оны ары қарай дамыту үшін адам болған жоқ
па? Не оны жүзеге асыру үшін қаржы болған жоқ па? Сол үшін, Қазақстанның
құнды қағаздар жүйесін көтеру үшін, мен бұл тақырыпты таңдадым.
Мен, осы орайда, жұмысты бастау үшін көп материалды жинадым, соның ішінде,
Б. Көшенова мен М. Мұхаметтің экономикалық кітаптарын және “Егеменді
Қазақстан” газеттерін және т.б. материалды қолданып, оны бір жүйеге
келтірдім. Сонымен бірге, мен, купон, номинал, облигация, облигация
рейтингі, облигация курсы, акция, вексель, аудармалы вексель, акцепт,
сертификат, индоссамент, инвестициялы класты және т.б. терминдерді
қарастырдым.
Сондықтан, Қазақстандық құнды қағаздар рыногының қалыптасуын терең
зерттеп, оны келешекте Батыс Еуропа Елдердегі сияқты немесе басқа моделін
қолданып, БИІК ШЫҢҒА ЖЕТУ КЕРЕК!

1-тарау. Бағалы қағаздар туралы жалпы шолу

1.1 Бағалы қағаздардың пайда болу тарихы

Бағалы қағаздардың пайда болу тарихы меншік айналымының объекті тарихи
кезеңімен тікелей байланысты болып келеді. Өте ерте кезеңде адамдар бір
тарихи формациядан екінші формацияға өткенде, олар тауар мен ақшалардың
басқаша орналастыру қажеттілігін алды, бірақ бұл басқаша орналастыру тәсілі
тиімсіз болды.
Бұл жолды, ең бірінші, юристер б.э.д. 4-5 ғасырда тауып, оны былай
көрсеткен:
Аңғарғандар құжаттар, куәланған нақтылы келісімнің өздері айналдыру,
ерекше руға тауар, құндылықтардың ерекше жүйесін, сөз өзіне меншікті
мәнінде тауарлармен емес, ақшалармен емес сәйкес келмеушілердің. Құжаттар
соған дейін келісімдер туралы орындалып жатқанда сазды және балауыздарды
табличкаларда, папирусте немесе пергаментте, олар кең таратуын алған жоқ.
Кейін, 6 ғасырда Қытайда қағаз ойланып табылды. 9-10 ғасырда бұл
өндіріс рецептін Батыс Еуропа Елдері қолданады. Нақ осы жерде, натуральды
шаруашылық және феодалдық бытыраңқылықтың ету шартын қолдап және олар
нарықтық шаруашылықтан алыс болғанымен, қағаз арқылы құжаттың белгілі нақты
келісімін мойындау және таратуы жалпыға бірдей алынып, экономикалық
айналымының объекті ретінде танылды. Бағалы қағаздар - акциялар,
облигациялар, вексельдің және мүлік құқықтардың басқа куәліктері,
жекеленгендер өз негізінен, ұнағандар сондай сапада заң шығарылады.
Мүліктің әрбір түріне өзіндік бағалы қағаздарым талапқа сай бола
алады, меншік арқау болуын өз кезегінде жасай алады, сатылып алынады және
сатылады, кепілге беріледі.

1.2. Құнды қағаздар рыногының қажеттілігі

Құнды қағаздар нарығы субъектілерінің қатынастары экономикалық-
құқықтық механизмге негізделеді. Бұл құнды қағаздардың материалдық түрі
ретінде оның маңызын дәләлдейді. Бірақ, құнды қағаздардың маңызы онымен
шектеліп қоймайды.
Құнды қағаздар кез-келген мемлекеттің төлем айналымында маңызды орын
алады, себебі олар арқылы мемлекеттің инвестициялық қызметін жүзеге
асырылады. Дәлірек айтқанда, бұл күрделі қаржы тікелей хадық шаруашылығының
ең тиімді саласына жіберіледі, яғни оларды нарық жүйесіндегі ең өміршең
субъектілер ғана ала алады.
Өзінің ұйымдық және құрылымдық ерекшеліктеріне орй құнды қағаздар
қаржы институттары, қаржы нарықтары және оларды реттейтін құқықтық
ережелерін қатар мемлекеттің қаржы жүйесінің тұтас бір бөлігін құрайды.
Мұндай жүйе біздің мемлекетімізде нарық қатынастарын қалпына келтіру
қажеттілігі туындаған кезде, яғни 90-шы жылдардың басында құрыла бастады.
90-шы жылдардың экономикалық тәжірибесі дәлелденгендей шаруашылықты
жетелдірудің нарықтық әдістерін қалпына келтірудің және оны одан әрі
дамытудың ең басты құралы – құнды қағаздар екені талассыз ақиқат. Құнды
қағаздар ақша түріндегі капиталға да меншік құқын бекітіп, тек бағалы
қағаздар арқылы ғана мемлекеттің меншікті акционерлік қоғамдардың, яғни
жеке меншік иелері – халықтың меншігінде айналдыруы мүмкін. Бағалы қағаздар
нарығында өзіне тән қаржы институттары жүйесі қалыптасып, оларда
экономикалық өрістеудің қаржы көздері шоғырланып және инвистициялық
қорларды бөлу қатынастары жүзеге асады.
Қазіргі өндірістің жалпы құлдырап қысқаруы кезінде мемлекеттік жалпы
ұлттық өнімдегі өндіріс инвестициялық үлесін арттыру бағалы қағаздар
нарығының потенциалды қорларын пайдаланбай іске асуы мүмкін емес.

2-тарау. Құнды қағаздардың экономикадағы қазіргі жағдайы

2.1. Құнды қағаздардың түрлері, қызметтері және мәні

Бағалы қағаздар акциялар, облигациялар, векселдер және басқа да
түрлерде көрінетін капитал. Бағалы қағаздарды неліктен жалған капитал деп
атаған.
Оған қандай себеп болған?
Біріншіден, табыс – көзі тауар өндірісі. Ал, бағалы қағаздардың пайда
болуы өндірістік капиталмен тікелей байланысты. Өнім өндірістен айналымға
түсіп, табыс әкеледі. Ал, құнды қағаздар өндірістен тыс тек айналымнан
табыс әкеледі деген бұлдыр қиял пайда болады. Оны мысал ретінде келтірілген
мына екі формуладан аңғару қиын емес.
Тауар айналымы (Т-А-Т) формуласындағы бірінші акт (Т-А) тауарды сату
басқа керекті тауарды сатып алу мақсатында жүрізіледі, яғни қажеттілік
керек тауарды сатып алу арқылы өтеу. Ал, капиталдың айналымы (А-Т-А*)
Формуласындағы мақсат тауарды сатып алу, яғни прцесс пайда табу
мақсатында жүргізіледі. Бұнда А*=А+а, яғни а-қосымша құн, өсім немесе
капитал. Ал, капитал өздігінен өсетін құн, немесе қосымша құн беретін құн.
Екіншіден, бағаны қағаздардың капитал болып есептелетін себебі -
оларды сатуға болады.
Акция – үлесті немесе меншікті құнды қағаз. Ол иемденушісіне
компанияның капиталының, мүлігінің, кірісінің бір бөлігіне заң жүзінде
меншік құқын береді. Компания қанша уақыт жұмыс істеп тұрса, акция да сонша
уақыт қолданылады. Бірақ, осы уақыт ішінде акцияның иесі сан рет өгреруі
мүмкін. Акционердің акцияны шығаратын компанияға қайтаруға құқығы жоқ.
Акционерлік капитал бөлінбейді. Акционер оны тек екінші нарықты сатуына
болады.
Акцияны шығару мына жағдайда болады, Егер:
1. Меншікті акцияландырғанда, яғни акционерлік қоғам құрып, оның жарғылық
капиталын қалыптастырғанда;
2. Бар компанияны акционерлік қоғам ретінде қайта құрғанда;
3. Жарғылық капиталды қосымша молайтқанда.
Атап айтқанда, жарғылық капитал деген шығарылған акциялардың бастапқы
жиынтық құны. Ол, өз кезегінде айналымдағы капитал және компанияның
портфелінде қалған бағалы қағаздар болып бөлінеді. Оларды компания кез-
келген уақытта, өз ойынша пайдалана алады.
Акция белгілі бір жағдайда акционерлік қоғамның капиталын ұлғайтуға
және оны инфляциядан қорғау үшін жұмсауға болатын бағалы қағаздардың бірден-
бір түрі. Акция компанияның акционерлік алдындағы қарыз міндеттемесі.
Компанияның өз акциясын қайтып сатып алатын құқы бар. Бірақ, бірсыпыра
елдердің заңында, егер корпорацияның төлем қабілеті жоқ болса, онда ол
акциясын қайта сатып алатын құқықта айырылады деген де ереже бар. Дәл осы
жағдай, егер қайта сатып алу корпорацияның төлем қабілетін нашарлататын
болса да қаралған. Заң жүзінде акцияны бөлуге де болады. Айналымдағы әрбір
акцияны бірнеше бөлікке бөлуге болады.
Акция бірнеше түрге жүктелінеді. Бір жағынан, бір акционерден басқа
біреуге беру тәсіл бойынша: атаулы және иесі ұсынушы болып екіге бөлінсе,
екінші жағынан, корпорацияны басқаруға қатынасу құқығы бойынша жай және
артықшылықты акция деп екіге бөлінеді. Корпорация тек өзінің жарғысында
бекітілген акцияларды ғана шығара алады.
А) Атаулы акция міндетті түрде акция корпорацияның реестірнде
тіркелуге тиіс. Акционерлер кітабында қанша және қай уақытта алғандағы
туралы жазылған акция иесі ғана акционер деп есептеледі.
Б) Ұсынушыға арналған акция иесінің аты-жөні корпорация кітабында
тіркелмеген акция. Кітапта ұсынушыға жалпы арнап шығарылған ацияның жалпы
саны ғана көрсетіледі.
Ал, басқару жағынан корпорацияларға қолында атаулы акциясы бар
акционерлер қолайлы. Себебі ол акционерлік капиталдың қозғалысын және құнды
қағаздардың жіктелуі.

АКЦИЯЛАРДЫҢ ЖІКТЕЛУІ

Кейбір акционерлердің қолында шоғырланған, олардың бұл мемлекеттен
кеткенін реттеп және бақылап отырыруға мүмкіндік береді. Акцияның екі түрін
жүзеге асыру жолында әр түрлі.
Біріншіден, сату механизімі бойынша атаулы акцияның иесі
оларды компаниядан сатып алғанын куәландыратын барлық акция санына бір
толтырылған сертификат алады. Бұл акцияларды сатқанда сертификаттың сырт
жағында екі жақтық қол қойылған “индоссамент” деген белгі қойылады. Содан
соң, акционерлердің тізіміне өзгеріс енгізу үшін сертификат корпорацияға
жіберіледі.
Екіншіден, акцияның осы екі түрінің жаңа данасы иемденушілер құқын
белгілеу тәртібі де әр түрлі. Бұл түралы атаулы акция иесі корпорациядан
хабарландыру хат алса, ал акцияны ұсынушыға бұндай механизм жүру мүмкін
емес. Ұсынушы акциясында кесіп алатын купоны болады.
Үшіншіден, ұсынушы акциясының номиналы өте жоғары болмайды, бірақ ол
көп тиражбен шығарылады, ал атаулы акциялардың номиналы әр түрлі мөлшерде
бола береді. Корпорацияны басқаруға қатынасу құқығы бойынша жай және
артықшылықты акциялар болып бөлінеді.
Жай акцияларды иемденушілердің корпорацияның тапқан пайдасының
мөлшеріне байланысты дивидендтер алу құқы жиналыстарда дауыс беру арқылы
корпорация басқаруға қатысу құқы және корпорация жабылып қалған жағдайда
несие берушімен есеп айырысқаннан кейін бір бөлігін алу құқы бар.
Артықшылықты акциялар меншік туралы ерекше сертификат. Олар
корпорация пайдасының деңгейіне қарамастан, белгіленген мөлшерде неғұрлым
нақты дивиденд төлеуін қамтамасыз етеді.
Преференционалды акция дауыс құқын бермейді. Ол дауыссыз бағалы
қағаз. Оған байланысты артықшылық дауыс құқын жоқтығының орнына төлеу
ретінде жүреді.
Артықшылықты акция иемденушісін қорғау үшін акцияның осы бойынша
дивидендтер әрқашан жай акциялар бойынша дивидендтер әрқашан жай акциялар
бойынша дивидендтер беруден бұрын бөлінеді. Сондықтан бұл акциялардан гөрі
жай акция иемдену қауіптілеу. Артықшылықты акциялар номинал, бұны
көрсетілген және көрсетілмеген болып екіге бөлінеді. Бірінші жағдайда
дивиденд акцияның номиналына байланысты процент түрінде есептеледі. Бұл
номиналсыз артықшылықты акциялар сирек кездеседі, оларда дивидендтің нақты
ақшалы мөлшері көрсетіледі. Акция номиналының оның нарықтық бағасына әсері
жоқ.
Жай акция бойынша төленетін дивидендтер сияқты артықшылықты акция
бойынша да дивидендтер таза пайдадан төленіледі. Артықшылықты акция әдетте
атаулы бағалы қағаз.
Корпорация бұл акцияның бірнеше сериясын шығаруы мүмкін. Әрбір
сериясын әр түрлі көлемдегі артықшылығы бар. Егер корпорация артықшылықты
акциялардың емес көп сериясын шығаратын болса, онда оны біреуін бірнеше
артықшылықты деп анықтауы керек.
Артықшылықты акциялардың өзі бірнеше тармағына бөлінеді. Оларды былай
топтастыруға болады:
1. қатысушылар
2. қатыспаушылар
Тағы да кумулятивті және кумулятивтік емес, конвертабельді және
конвертабельді емес.
Артықшылықты акциялардың аталған түрлерін шығару мүмкіндігі корпорацияның
жарғысында қаралады.
Акциялардың бұлай бөлінуінің себебі акция иемденушілердің
артықшылықты пайдалуына байланысты. Олар:
1. Үстеме пайданы бөлуге қатысу;
2. Хабарланып, бірақ төлінбеген дивиденд мумкіндігіне келешекте
қатысу;
3. Акцияны басқа түріне айырбастау мүмкіндігі.
Қатысушылар артықшылығы өз икемденушісіне үстеме пайданы бөлуге
қатысуға мүмкіндік береді. Басқаша айтқанда, корпорация жарғысында жай
акция бойынша төленетін дивидендтің мөлшерін жоғарылатады. Олардың
арасындағы ара-қатынасын компания өзі белгілейді.
Қатыспаушылар акциясы, иесі еш уақытта белгілеген деңгейден артық
дивиденд алуға құқы жоқ. Егер артықшылықты акциялар кумулятивтік болса,
онда бұрын хабарлаған, бірақ кейбір себептермен төленбеген дивидендтер
міндетті түрде келесі жылы бөлінеді.
Конвертабельді артықшылықты акциялар өз иемденушілеріне кейбір
жағдайларда осы корпорацияның жай акцияларының белгілі бір мөлшеріне,
айырбастауына мүмкіндік береді.
Конвертабельді емес акциялар өз статусын өзгертуге мүмкіндігі жоқ.
Артықшылықты акциялардың өте сирек кездесетін бір тармағының бірі
дивиденд төлеуі кейін қалдырған акциялар. Олар корпорация құрылтайшыларына
ғана арнап шығарылады. Олар бойынша дивиденд тек жай акциялар бойынша
төленетін дивидендтің ең жоғарғы квотасы төленіп болған соң ғана беріледі.
Содан қалғаны атаулы акция иелеріне бөлінеді.
Облигация деп эмитенттің белгілі бір шартты орындауға, яғни алған
ақша сомасын қайтаруды және белгіленген сыйықты төлеуді міндеттеген жазбаша
қарыз құжатын айтады. Ол корпорацияның активіне қайшы келеді. Облигация
арқылы тартылған капитал акционерлік капитал деп есептелмейді.
Облигация шығару-қосымша капитал тартудың бір нысаны. Эмитенттің
жалпы шығыны облигацияны шығаруға және оларды орналастыруға жұмсаған жылдық
шығынға тең болады.
Облигация мерзімдік қарыз міндеттемесі болғандықтан, оның кепілі
болып эмитенттің жалпы кепілдігі саналады. Ол кепілділік эмитенттің
банкротқа ұшырап, өз міндеттемесін орындай алмаған кезінде корпорация
мүлігінің бір бөлігін иемденуге облигация ұстаушының құқы. Облигация да
акция сияқты корпорацияны инвестициялаудың ең маңызды көзі
Облигация иемденуші корпорацияға несие беруші болып есептелінеді. Ал,
облигация корпорацияны несиелендірушінің куәлігі. Облигация иесінің дауыс
беру құқығы жоқ. Ол акционерлер жиналысында, сонымен қатар корпорация
басқаруға да қатыспайды.
Облигация бойынша мезгіл-мезгіл төленетін сыйақы түріндегі пайда
купонға алмастырылады.
Купон деп облигациядан жыртылып алынатын талонды айтады. Онда сыйақы
мөлшері көрсетілген. Төленген сыйақысының орнына облигациядан купонды
жыртып алады. Облигацияда бірсыпыра элементтер көрсетіледі. Номиналы
купондық мөлшер өтеу туралы нұсқау эмиссия шарт қамтамасыз етілуі рейтингі.
Номинал деп облигацияның бетінде көрсетілген ақша саласын айтады. Оны
облигация иесі өтелу мерзімі келгенде айтады.
Купондық мөлшер жыл сайын эмитентті төлейтін облигацияның номинал
құнына байланысты келісілген сыйақы төлем. Жыл сайынғы купондық мөлшер
бөлініп төленуі мүмкін. Мысылы, жарты немесе тоқсан сайын бір рет өтеу күні
– компанияның сатып алушыға облигацияны номиналына тең шаманы қайтарып және
сыйақы төлеуді тоқтататын күнтізбектегі күн.
Эмиссия шарты ашықтан-ашық облигация шығару мәселесі. Ол қарыз
алушымен траст компаниясының шарты бойынша шығарылады.
Траст компаниясы корпорацияның инвесторлары алдында оның кепілі
болып, облигация ұстаушылардың мүддесін қорғап, эмитенттің өз
міндеттемелерін орындауын қадағалап отырады.
Траст компаниясы эмитенттің қаржы-қаржаттарын және оның инвестициялық
жобасының бизнес-жоспарын тексеріп, содан кейін ғана өз ризалығын береді.
Осыған байланысты эмиссия шартына траст компаниясы бірсыпыра ұсыңыс
енгізілді. Олардың ішінде жиі кездесетіндері мыналар:
1. Ең аз өтімділік;
2. Борыштың ақырғы деңгейі;
3. Активтерді сатуға тыйым салу;
4. Төленетін дивиденд мөлшерін шектеу
Өтеу туралы нұсқау-эмиссия шартындағы тармақ. Ол бойынша эмитент
облигация номиналдық құны және сыйақы төлейтін арнаулы қор құрады. Ол қор
трасткомпаниясының бақылауында болады.
Эмиссия шартында облигацияны уақытынан бұрын сатып алу бабы да болуы
мүмкін, яғни эмитенттің өз облигацияларын қайтарып алу құқы.
Қамтамасыз етілген облигациялар оларды шығарғанда кепілдікке
корпорация активтері немесе мүлігі салынады. Облигация қамтамасыз етілген
болып бөлінеді. Қамтамасыз етілген облигация корпорацияның негізгі
активтерін талап етуге құқық беріп және сонымен бірге оның негізгі
меншігінің облигацияға салынғанын көрсетеді. Қамтамасыз етуге қозғалмалы,
қозғалмайтын мүліктер және басқа бағалы қағаздар салынады.
Қамтамасыз етілмеген облигациялар жалпы кепілділігі бар, басқаша
айтқанда, эмитенттің жақсы атағымен шығарылған қарыз міндеттемесі.
Облигацияның рейтінгі – олардың инвестициялық сапасын арнаулы фирмалардың
бағаланбай, тек екінші нарықта кең көлемде сұраңысқа ие болатындары ғана
бағаланады.
Ең жоғарғы рейтинг облигациялар “инвестициалы класты” деп аталады. Төмен
рейтингі облигациялар алыстаушының деп есептейді.
Облигациялардың да номиналы және нарықтық бағасы болады. Оның номиналы
және нарықтық бағасы болады. Оның номиналына байланысты процентпен
көрсетілген нарықтық баға облигациясының курсы деп есептелінеді. Егер
нарықтық бағасы номиналынан жоғары болса, онда облигация сыйлықпен сатылады
деп айтылады. Егер номиналынан бағасы төмен болса, онда облигацияның жаңа
иесі оны дисконтпен, яғни бағасын төмендетіп сатып алады. Облигацияның
нарықтық бағасы қандай болса, сыйақы оның номиналына байланысты есептеледі.
Жай акциялар тәрізді облигациялар да иесі ұсынушы және атаулы болып екіге
бөлінеді. Иесі ұсынушы облигациялар екі жерде тіркелмейді, ол бойынша
сыйақы ұсынушы субъектіге төленеді. Ондай облигациялардың әрқашан купондық
парағы болады. Сыйақы өсім төлейтін күші облигация иесі купонды қыйып алып,
оны өтеуге тапсырады. Сыйақы төленетін күні корпорация оған процент алу
ушін чек толтырып береді.
Корпорация облигациялары, сонымен қатар купондық кіріс төлеу жөнінен де
бөлінеді. Купондық төлем мөлшері нақты бекітілген облигациялар. Олар
уақытынан бұрын қайтарылып алуы мүмкін.
Облигациялар айырбасталады, конвертуеледі және жай акция болып төленеді.
Айырбасталады облигациялар айырбастыланады – артықшылықты акцияларға өте
ұқсас. Олар келісімге сәйкес осы корпорацияның артықшылықты немесе жай
акцияларына алмастыруына мүмкіндігі бар. Бұл айырбастылымды акцияға
инвестордың қызығушылығын арттырады. Ал, жай облигациялардыңмұндай құқы
жоқ.
Корпорация өз жұмысын акция шығаруы мен де қаржыландырады. Акциядан бәрі
облигация шығару корпорацияға қауіпті. Себебі облигациялардан пайда
түспесе де, жыл сайын корпорация облигация бойынша төлем төлеуге міндетті.
Бірақ қауіпті болғанмен, ол өте арзан. Ұзақ мерзімде төленген сыйақы
сомасынан әлде қайда көп болады деп ұйғарылады. Инвесторлар көзқарасы
бойынша акция шығару қауіптірек, демек облигация тиіледі
Сондықтан тәуекелген қосымша шығын шығарылып алған акциялар жоғары пайда
түсіруіне көзі жетпесе, оларды сатып алмайды.
Вексель - қарызды өтеудегі заңды түрде бекітілген әлем міндеттемесі. Ол
бағалы қағаздың бір түрі. Вексельді борышкер, яғни вексельді беруші тауарды
несиеге алғанда тауар сатушыға, яғни вексель иемденушіге береді. Вексельдің
мәні несиеге алған белгілі бір соманы төлем уақыты жеткенде ткелісіммен
жерде өтеу үшін тауар сатып алушының сатушыға берген қарыз міндеттемесі
вексель шығарып және оны пайдалануды дамыту ертеден несие-қаржы қызметін
көрсету нарығының басты бағыттарының бірі болып келеді. Себебі вексельдің
мәні тек қарызды қайтару кепілі ғана емес. Сонымен бірге саудалық қарым-
қатынас қайтару кепілі ғана емес, саудалық қарым-қатынастардың тиімділігін
арттыру мақсатында осы төмен міндеттемесін белсенді пайдалану арқылы
ресурстардың айналымын жеделдету Вексельді банк сатып алады.
Вексель тауар-ақша қатынастарын және коммерциялық несиені дамытуда
ертеден келе жатқан ең бір басты қаржылық құрал.
Вексель төлем дағдарысын реттеп, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.