Солтүстік Балқаш антиклинорииі

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР
Ордовик дәуірі 2
Стратиграфия 4
1.Жоңғар-Балқаш зонасы Ордовиктік ауданда. 4
Қарағанды синклинорииі және Спасск антиклинорииі. 4
Ақбастау антиклинорииі және Көксеңгір синклинорииі. 7
Жоғарғы ордовик 7
Солтүстік Балқаш антиклинорииі 8
Жоғарғы ордовик 9
Тектоникасы 10
Герциндік Жоңғар-Балқаш зонасының ордовиктік құрылымдары 10
Органикалық тіршілік 13
Қорытынды 14

Кіріспе

Ордовик дәуірі

Алғаш ордовик жүйесі деген атауды 1879 жылы Ч.Лэпворт төменгі
полеозойды жіктеуге арналған еңбегінде пайдаланған. Жүйенің атауы көне
заманда Уэлъсті мекендеген ор-тер тайпасы бойынша алынған. Осыған дейін
ордовик түзілімдері 1835ж. Р.Мурчисон анықтаған силур жүйесінің төменгі
бөлімі саналып келген. Геологтар ұзақ уақыт силурды бөлімге төменгі ордовик
және жоғары готландиет Балтық теңізіндегі Готланд аралық аты, бөлімге
жіктеп келген.
Кеңес ғалымдары А.Ф.Лесникова мен Д.В.Наливкин 1930-шы жылдары
ордовик пен силурды жеке қарауды ұсынған. 1951 ж Ордовик жүйесі геологиялық
карталарда ресми түрде бөлім көрсетіпеді. Бірақ ордовик жүйесінің бөлінуі
туралы мәселе тек 1960 ж ғана Копенганде өткен XXI Халқаралық геологиялық
конгресте түпілікті шешілді.
Стратиграфиялық жіктелуі және стратотиптері ордовик Уэлъстің
солтүстігі Арениг-Бал ауданының типтік қимасы бойынша анықталды. Ордовиктің
жікқабаттық және белдемдік шкаласы граптолиттер бойынша жасалған. Ордовикті
болу алғаш Ч.Лэпворт пен Г.Эллес жұмыстарында келтірілген.
Ордовик дәуірінің ұзақтығы 65 млн жыл. Ең жаңа деректер бойынша
ордовиктің төменгі шекарасы 500-495 млн жыл, жоғарғысы -435-440 млн жыл
деңгейде. Ордовик жүйесі үш бөлімнен, алты жікқабаттан тұрады (4.2 кесте).
4.2 кесте Ордовик жүйесінің жалпы стратиграфиялық бөліктемелері.

Бөлім Жікқабат(ярус)

Жоғарғы Ашгилл О3 as
Кородок O2 k
Ортаңғы Лландейло O2 ld
Лланвирч O2 l
Арениг O1 a
Төменгі Тремадог O1 t

Тремадок жікқабатының стратотипі Карнарвонишиде оның көлемін А.Седжвик
анықтап, оны кембрийге жатқызған. Арениг жікқабатының стратотиптік қимасы
Солтүстік Уэлстегі Арениг тауларында бұл қиманы да А.Седжвик анықтаған.
Стрототип толық емес және фаунамен нашар жыинақталған.
Лланвирн жікқабаты Батыс Уэлъстің Пембрукширінде сипатталған, ол құрамында
көптеген гроптолиттер бар тақтатастардан тұрады. Лландейл жікқабаттарының
стрототипінің ғана әктастары құрайды. Кородок жікқабатының стрототипі-
Батыс Англяның Шропшириндегі кварцты құмтастар мен кварцитер.
Ашгилл жікқабаты Солтүстік Англяның Лонкоширіндегі Ашгилл бұлағы
бойынша аталған, ол тақтатастар қатқабатынан тұрады.
Менің тақырыбым бойынша ордовик түзілімдері Жонғар-Балқаш зонасында
мардымсыз дамыған. Бұл зонасы Орал-Моңғол қатпарлы белдемінің, Қазақстан
қатпарлы облысының герциндік белдемі жүиесіне жатады. Солтүстік шекарасы
Қарағанды көмір алабының оңтүстік жиегінен басталады. Батыс жақ шекарасы
Көкшетау солтүстік Тянъ-Шанъ жүйесі, шығысы Шынғыс-Тарбағатай, оңтүстігі
Тянъ-Шанъ тауларының оңтүстік жиектерімен шектеседі.

Стратиграфия

1.Жоңғар-Балқаш зонасы Ордовиктік ауданда.

Бұл зона Жоңғар-Балқаш герциндік обылысының орталық бөліктеріндегі ордовик
түзілімдері болып табылады. Солтүстігінде және шығысында Қарағанды және
Көксенгір синклинорииі, Ақбастау антиклинорииі, Оңтүстік бөлігі Тарбағатай
және тағысын жоталар. Бұл аймақта жоғарға ордовик түзілімдері ғана
кездеседі, вулканогенді шөгінді жыныстар кеңінен дамыған.
Жонғар-Балқаш зонасының батыс, оңтүстік батыс шекарасы Ерейментау Шу-
Іле, Солтүстік Шығыс және шығыс шегі Шығыс Тарбағатай зонасы болып
табылады.
Жонғар-Балқаш зонасының шығыс бөлгіндегі жоғары ордовик түзілімдері
трангресивті түрде яшма-диабазды шөгінді кешеніне бірігеді, яғни кембрий
және докембрий зертеулерімен сәйкес келеді, соңғы жылдары Ақшатау
антиклинориндегі бұл жыныстар төменгі кембрий ариоцатарының қалдықтары деп
Г.М. Жәутіков көтерілімі яшма-диабазды түзілімдері жоғары ордовик немесе
силур жасты болып Балқаш маңында кездеседі. Итмұрынды Қазақ және төретай
свиталары.
Бұл жатылымдар докембрилік және кембрилік болып та саналады, соңғы
жылдары Ресей ғалымдары М.И. Александров, Н.А. Афоначев, Н.А. Полынов және
басқалар төменгі, ортаңғы, жоғарғы ордовикпен жатқанын айтады.

Қарағанды синклинорииі және Спасск антиклинорииі.

Карағанды синклинориінің солтүстік бөлігінде ордовик түзілімдері
Ащысу өзені Түндік кенті маңындағы ауданда тараған. Олардың жоғарғы
ордовиктік қимасы жасыл сұр түсті, кейде бурыл түсті андезитті және
андезибазалътті родяалиттер мен туфтардан тұрады. Вулканогенді жыныстар
құмтасты, құмайтасты, кремнийлі жынысты будасынан тұрады. Төрткөл көлі және
Түндік кенті, Ащысу өзені аумағында қабат паралелді төменгі силур
түзілімдерімен үйлесімді жатыр. Төменгі шекарасы анықталмаған. Бұл шөгінді-
жанартаулық жыныстар жоғарғы ордовикпен шартты үйлеседі, қалындығы 2000-
2500м.
Құрамы бойынша ұқсас, жасылтасты жанартаулық шөгінділер. Қарағанды
синклиноринің оңтүсттік бөлігінде жеке құрылымдарда кездеседі, яғни Спасск
антиклинорииінде. Қарағанды қаласының оңтүстігі 30-шы жылдары Г.Ц. Медоев,
кейінірек И.Ф. Трусовой және Вагдановтар айтуы бойынша Байдаулет свитасы
деп аталады. Бұл свитаны зертеушілер ордовикпен кейде кембримен, бірде
докембримен сәйкес деп айтқан. Соңғы жылдары Н.П. Четвераков 1965 ж. және
В.В Кепержинскастың деталъды геологиялық түсінігі нәтежесінде Байдаулет
свитасы Қарабұлақ свитасына бөлінді.
Байдаулет свитасы Көгадыр тау Шерубай-Нұра сол жағалауы, Байдаулет
және Семізқан таулары аумағын қамтиды. Чероверков Н.Г. мәліметері бойынша
бұл жасылтасты базалътты порфириттерден, андезит және пирокласты
материалдардан тұрады. Жанартаулық-шөінді жыныстар арасында туфты құмтастар
будалы, туфты котоклозит және туфиттер кездеседі. Свита жапсары басқа
шөгінділермен, жарылыс бұзылыстармен байланысты, сондықтан шекарасы
айқындалмаған. Көрінерлік қалындығы 3700 м астам.
Қарабұлақ свитасы Байдаулет және Семізқыз тауларында дамыған. Олардың
қимасы құмтастар, құмайттастар тағы орта құралады туфтармен көмкерілген.
Андизитті дациті лавалар ал жоғары жағында туфтарға айналған әктастар
минералдары ұшырасады. Қима құрамы Байдәулет свитасының жанартаулық
жыныстарымен түйіршіктерімен сәйкес келеді. Қарабұлақ свитасының жапсары
жарылу бұзылыстарымен байланысты, шекарасы айқын емес. 2500 м. астам
қалыңдықты анықталады.
Спасск антиклинорииінің шекарасындағы ордовик түзілімдерін бірінші
рет Г.А. Щеперин анықтаған. Балатүндік өзеннінің сол жақ жағалауын Н.А.
Севрюгин кув тауының солтүстігіндегі түзілімдерін Р.М. Актоник пен Н.В.
Аксаломентов анықтаған 1964 жылы. Олар жоғарғы ордовик схемасын және
шығыстың жарсор свитасын анықтаған. Ол үш подсвитаға жіктелген. Талдыбай,
Намасс және Ақтөмбек спаска антиклинориинің шығыс бөлігінің аяқталуы шығыс
статиграфиялық схемаларындағы алдағы ойларға жетіспейді, бұл жарылымдар әр
түрлі құрылымдық арнаулы зоналылығымен әр түрлі құрамдылығымен сипатталады.
Спасск антиклинорииінің шығыс бөлігіндегі көне ордовик түзілімдерінің
көпшілігі жасыл тасты жанартаулы жаратылысты көп қат қабатты мығыммен
сипатталады және құрамы жағынан Байдәулет свитасына ұқсас. Бұл қатқабат
Балатүндіктің солтүстік жағы, саумалкөл көлінің солтүстік жағы және Кув
тауының солтүстік батысындағы жолдар мен байланысты олар андезитті және
базальтты порфериктер тағы туфты сондай құрамдары мен сиппатталады.
Албитофир қатқабатты да кездесі төменгі бөлігі яшма будасы, кремнилі
құмайттастар және жанартаутекті құмтастар кездеседі, бұл жыныстардың
қатқабаттарында эффузифтерімен байланыста болып келеді, әктастардың
қабаттары қатқабаттың орта бөлігінде, ал Н.А.Севрюгин бойынша жоғарғы
ордовик қалдықтары Lsotllussp, Iloaenissp т.б тұрды. Қабаттың төмен бөлігі
айқын емес Кув тауының солтүстік батысында Балатүндік өзенінің оңтүстік
жағалауына дейін вулканагенді қатқабатты үйлесімдіктер Кув свитасының
кремнилі шөгінділері көмкереді. Вулканагенді қабат қалыңдығы 4500м кем
емес.
Кув свитасы осы атпен белгілі свита, Кув тауының солтүстігі мен және
Балатүндік өзені аралығын қамтиды, свита қызыл, сары, көк, жасыл яшма
олардан кремнилі радиолярилі сол сиақты құмайт тастардан және жасыл
аргелиттерден, құмайттастар және ұсақ түйірлі құмтастармен көмкерілген. Бұл
жыныстар орогенді туфты және туфогенді конглемараттар, ал жоғарғы жағында
әктас нинзалары ұшырасады. Яшмалар брекчиалы бітіммен сипеатталакды. Әктас
линзалары, яғни Кув тауының солтүстігінде брахипот, трелобит, керонйдегі
маржандар кездеседі балатүндік өзенінің солтүстік бойынша бақыланған ерекше
қималар свитаның жанартаулы қатқабат үйлесімділікпен терегенді
шөгінділермен және пландоверийлік граптомиттермен жанасқан, жоғарғы ордовик
ашил қабатымен сәйкес келеді, қабат қалыңдығы 500-600м шамасында отызбес
тауында осы свитаның қалың қабатты яшма кездесуі мүмкін, отызбес яшмасының
жасы осы уақытта жетік емес.

Ақбастау антиклинорииі және Көксеңгір синклинорииі.

Жоғарғы ордовик

Шөгінді вулканагенді қабат Ақбастау антиклинорииінің солтүстік
батысында Қайнар және Еріндібұлақ обылыстарында кездеседі. Оның құрамына
жасыл-сұр базалътті порфиритер мен андизитті және андизитдоцитті құрамды
және құрамы және оның пирокластары, тағыда құмайттастар кездеседі.
Солтүстік батысында кремнилі жыныстар яшма түрлі құмайттастар мен яшмалар
үлкен роль атқарады. Сұр әктас линзалары кездеседі, құрамы бойынша қатқабат
екіге бөлінеді. Төменгі шөгінді және жоғарғы–вулконогенді. Оргоникалық
қалдықтардан жоғарғы ордовиктік трилобиттер Stcnoparela linnarggoni осы
жатының солтүстігінде Алғабас кентінің гропотолиттер кездеседі. Төменгі
шекарасы бұл жыныстардың белдемі емес, өйткені жарылу бұзылыстары өте көне
қабаттармен байланысты. Бірнеше зерттеулер ауданда жоғарғы кембрий, төменгі
және ортанғы Ордовиктің жарылымдары белгісіз, вулконагенді шөгінді қабат
төменгі кембридің яшма-иабазды көнелігі болуы ықтимал олар Ақтөңбек
свитасымен не ордовик жоғарғысымен сәйкес келеді қабат қалыңдығы 3000-
4000м.
Ақтөңбек свитасы Көксеңгір синклинориінің аумағында анықталған,
Ақбастау антиклинориі, шығыс Тарбағатай зонасы мен шектеседі.Оңтүстік және
шығыс қймаларында жасыл түсті құмтастар мен құмайттастар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.