Ипотекалық несиелеу ақпараттық жүйесіне қойылатын талаптар

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 60 бет
Таңдаулыға:

Ипотекалық несиенің ақпарат жүйесін тұрғызу

Мазмұны

Кіріспе3

1 Тарау ИПОТЕКАЛЫҚ НЕСИЕНІҢ АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН8

ТҰРҒЫЗУДЫ НЕГІЗДЕУ8

1. 1. «БТА Ипотека» акционерлік қоғамының сипаттамасы және басқару жүйесінің болуы8

1. 2. Ипотекалық несиелеу ақпараттық жүйесінің тағайындалуы және мақсаты25

1. 3. Ипотекалық несиелеу ақпараттық жүйесіне қойылатын талаптар27

1. 4. Ипотекалық несиелеу ақпараттық жүйесінің құрылымына талаптар27

1. 5. Ипотекалық несиелеу ақпараттық жүйесінің қорларына талаптар28

1. 6 Концептуалды схема35

2 Тарау ИПОТЕКАЛЫҚ НЕСИЕЛЕНІҢ АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН ЖОБАЛАУ43

2. 1. Ипотекалық несиеле ақпараттық жүйесінің есеп орны43

2. 2. Есептің қойылымы45

2. 3. Кіріс ақпараты47

2. 4. Шығыс ақпараты48

2. 5. Ақпараттық қор49

2. 7. Есеп шығару алгоритмін бейнелеу52

2. 8. Есеп кешенін жүзеге асыруда қолданылатын программалар жабдығының сипаттамасы53

2. 9 Программалық қамтамасыз етудің құрылымы55

2. 10. Пайдаланушыға нұсқау58

2. 11. Бақылау мысалы59

3 Тарау Ақпараттық жүйе деңгейін бағалау және оны пайдалану мүмкін болатын сала60

3. 1. «Ипотекалық несие» ақпараттық жүйесін тұрғызуға кететін шығындарды бағалау60

3. 2. Нәтижелерді талдау және ақпараттық өнімді коммерциялық іске асыру бойынша ұсыныстар67

3. 3. Есептер кешенін ақпараттық технологияларының жақсарту бойынша нұсқаулар68

Қорытынды69

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ72

Кіріспе

Қазіргі кезде тоқсаныншы жылдардың ортасында Қазақстанға ипотекалық несиелеу жүйесін ендіру үлкен табыстарға жетті деп толық сеніммен айта аламыз. Алматыны ерекше атап айтуға болады, өйткені жыл сайын алынған несие көлемі осы қалада өсуде. Статистикаға үңілсек, алматылықтар ипотека және жылжымайтын мүлікпен операциялар жасау мүмкін екеніне сене бастады. Егер де 2001 жылы 1485 жылжымайтын кепілдігінің келісім шарты тіркелсе, 2002 жылы ол 6694 дейін өсті, ал өткен жылмен салыстырсақ екі есеге өсті, яғни 1449-ға.

Республикадағы ипотекалық несиелеудің жүйесі банкке жылжымайтын мүлікті кепілдікке қойып, ұзақ мерзімді несие алу болып табылады. Несиелеудің объектісі болып учаскелерді сатып алу және тұрғын үйлерді салу, қайта тұрғызу болып табылады және де жылжитын мүлік негізінде көлік құралдарын, айналымдағы тауарларды, болашақта алынатын өнімдерді ескере отырып, ауыл шаруашылық егістігін және тағы басқаларды алуға болады.

Қазіргі уақытта ипотекалық несиелеу капитал нарығынан ресурстарды тарту және жылжымайтын мүлік нарығындағы ұтымды операциялардың көп салалы механизмдерін құрайтын толық жүйенің бірі болып табылады. Ипотекалық несиелеудің дамуы тек несие алушы мен несие берушінің мүдделерін қарастырады деуге болмайды, өйткені бұл механизмге құрылыс, сақтандыру компаниялары, риэлторлар, инвесторлар және тағы басқалар кіреді. Ипотекалық несиелеу жүйесінің дамуына байланысты әрбір субъект нарықта қосымша инвестиция ала алады. Мысалы, Қазақстанның құрылыс компаниялары халықтың әртүрлі қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін құрылыс салу көлемін өсіру мүмкіндігін алады, ал банктер өзінің ақша массасын тарату және несиелік ресурстарды орналастырудан алынатын табыс мүмкіндігін алады.

Қазақстан Республикасында ипотекалық несиелеудің даму процесіне тұрақтылық және саясаттық режимдер жатады. Сонымен қатар, ипотекалық несиелеу өз қызметіне мемлекет тарапынан қолдау тапты. Тәжірибеде ипотекалық несиені беру үрдісі қиын емес. Қолданылып жүрген процедура Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі, «Жылжымайтын мүлік ипотекасы» заңы, «Банктер және банктік қызметтер» туралы заңдар негізінде жасалады.

Банктің пайыздық мөлшерлеме жөнінде талдауының нәтижесі келесіні көрсетті, яғни қазіргіі кезде пайыздық мөлшерлеме орта есеппен жылдық 15-20 % құрайды. Бұл орта топтағы, яғни бюджеттік мекемеде жұмыс істейтін адамдарға қанағаттанарлықсыз жағдай. Көбіне 2-3 бөлмелі кіші аудандардағы панелді ескі үйлерден алынады. Ипотеканың жалпы көлемінің 1-2 пайызын таңдаулы үйлер құрайды.

«БТА Ипотека» акционерлік қоғамы Қазақстан Республикасының ипотекалық несиелеу нарығындағы ең үлкен оператор болып табылады. Компания Қазақстан Республикасының екінші дәрежелі банктер арасындағы көшбастаушылардың бірі болып табылатын ТұранӘлемБанкінде 2000 жылы қараша айында құрылған. «БТА Ипотека» акционерлік қоғамының негізгі қызметі жеке және заңды тұлғаларға жылжымайтын мүлікті сатып алуға, салуға және жөндеуге ұзақ мерзімді ипотекалық несиені беру болып табылады. Бұл несиелендіру жылжымайтын мүліктің, соның ішінде тұрғын үйдің, сонымен қатар коммерциялық сектордың жобасын қаржыландыру үшін жасалған. Компания Қазақстанның нарығында алғаш рет ипотекалық пакеттер, яғни халықтың әрбір категориялы қажеттілігін және коммерциялық құрылымының өзгеше ерекшелігін ескеретін, несие параметрлерінің белгілі жиынтығын көрсететін түсінікті енгізді. Бұл Акционерлік Қоғам Қазақстанда бірінше рет клиенттердің алғашқы және сырттай квалификация, яғни клиенттерге алдын ала өз үміттерін бағалауға мүмкіндік беретін жүмыстарын жүргізе бастады.

«БТА Ипотека» акционерлік қоғамы Қазақстанның ипотекалық нарығында үлесті компания болып табылады және де осы уақытқа дейін жеткен жетістіктерінде тоқтап қалмай, жаңа ипотекалық өнімдерді жасау және жалпы ипотекалық нарықтық дамуында көптеген жұмыстар атқаруда.

Дипломдық жұмыстың зерттеу объектісі болып «БТА Ипотека» акционерлік қоғамы және «Ипотекалық несиелеу» ақпараттық жүйесі табылады.

Дипломдық жұмыстың мақсаты жеке тұлғаларды ипотекалық несиелеу жағдайларын анықтайтын ақпараттық жүйе жасау болып табылады.

Дипломдық жұмыс кіріспеден, «Ипотекалық несиелеу» ақпараттық жүйесінің жасалу негіздемесінен, ақпараттық жүйенің деңгейін және оның мүмкін болатын пайдалану аймақтарын бағалаудан, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер көздерінің тізімінен, қосымшадан және программа мәтінінен тұрады.

Бірінші бөлімде- жеке тұлғаларды ипотекалық несиелеу ақпараттық жүйесін жасау негіздемесінде тақырыптық облыс сипатталады, яғни ақпараттық жүйе ұғымы енгізіледі, «БТА Ипотека» акционерлік қоғамының ұйымдық құрылымының сипаттамасы беріледі, ақпараттық жүйенің жасалуының арналуы мен мақсаты анықталады. Талаптар келесілерге қойылады:

жеке тұлғаларды ипотекалық несиелеу шарттарын анықтайтын ақпараттық жүйенің құрылымына: есептердің өзара байланысының схемасы.
ресурстарға: программалық, ұйымдық, техникалық, ақпаратпен қамтамасыз ету. Жеке тұлғаларды ипотекалық несиелеудің шарттарын анықтайтын ақпараттық жүйенің концептуалды схемасы жасап шығарылған.

Екінші бөлімде - ақпараттық жүйені жобалауда жасалып шығарылған ақпараттық жүйенің жобалау шешімдері келтірілген. Бұл бөлімде ақпараттық жүйенің құрамына кіретін есептер кешені сипатталады, басты есептің орны анықталып, оның сипаттамасы беріледі. Ақпараттық жүйенің жұмыс жасауы үшін қажетті кіріс және шығыс ақпараттары сипатталады. Ақпараттық база жіктеу және кодтау жүйелерін, нормативті-анықтама құжаттарын, жедел ақпаратты қамтитын сыртқы машиналық, сондай-ақ ақпараттық жүйеде пайдаланылатын жеке деректер базасының жиынтығы болып табылатын ішкі машиналық ретінде қарастырылады.

Сонымен қатар, бұл бөлімде есептің математикалық қамтамасыз етілуі қарастырылады, яғни есепті шешу алгоритмінің сипаттамасы келтіріледі. Программалық қамтамасыз етуді есепті шешуде пайдаланылуы мүмкін программалық құралдарға сипаттама беріледі: программалық қамтамасыз етудің құрылымы, мұнда есептер кешенін іске асыру үшін таңдалған деректер базасының тілі- МББЖ MS ACCESS және «Жеке тұлғаларды ипотекалық несиелеу» қолданбалы программалар пакеті сипатталады.

Пайдаланушыға нұсқау жасалған және мәселелік есептің жұмысын көрсететін бақылау мысалы келтірілген.

Дипломдық жұмыстың үшінші бөлімінде ақпараттық жүйенің деңгейін және оны пайдаланушының мүмкін облыстарын бағалауда ақпараттық жүйені жасауға шығатын шығындар бағаланады. Жаңа технологияларды пайдалану басқаруды жақсартудың бір тәсілі болып табылады, ол басқа тәсілдермен салыстырғанда негізінен техникалық құралдарды орнату мен пайдалану және есептің автоматты жүйесінің жобасын жасаумен байланысты шығындардың көп шығуын талап етеді. Сондықтан ақпараттық жүйені жасау қажеттілігі туралы сұрақты шешкенде жүйені енгізу кезінде алынатын тиімділікті бағалауға үлкен назар аударылады.

Ақпараттық өнімнің іске асырылуының нәтижесін талдау кезінде жүйенің өз арналуына сәйкестік дәрежесі анықталады, яғни ең жақсы икемділікті қамтамасыз ету мақсатымен таңдалған есептеу процесін және сұраныстарды қалыптастыруды ұйымдастырудың дұрыстығы, оның техникалық-методикалық жақсылығы және экономикалық тиімділігі.

Бұл бөлімде сондай-ақ есептер кешенінің ақпараттық технологиясын жақсарту бойынша нұсқаулар беріледі.

Дипломдық жұмыста жасалған жұмыс бойынша қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер көздерінің тізімі және программа мәтіні келтіріледі.

1 Тарау ИПОТЕКАЛЫҚ НЕСИЕНІҢ АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН

ТҰРҒЫЗУДЫ НЕГІЗДЕУ

1. 1. «БТА Ипотека» акционерлік қоғамының сипаттамасы және басқару жүйесінің болуы

Ақпараттық кеңістігі болып саналатын ақпараттық объектілер жиынтығынан тұратын әр ақпараттық жүйенің пәндік саласы болады. Дипломдық жұмыста ипотекалық несиелеудің ақпараттық жүйесін дамыту қарастырылады.

Дүние жүзінде, соның ішінде кейінгі кездері Қазақстанда да ипотекалық несие банктің қызметін жан-жақты дамытуда. Кейбір дамыған елдерде несиеге берудің бұл түрі 1/3 бөлікті құрайды. Бұл мәселенің көлеміне келсек, мысалы, Америка Құрама Штатында нарықтық несиенің сыйымдылығы триллион доллармен бағаланады, ал бізде (доллармен есептегенде) ең жоғарғы көрсеткіш 10-100 миллион болады.

Тұрғын үй ипотекалық несиенің басқа несиелерден айырмашылығы оның ұзақ мерзімге берілуінде (15 жылға дейінгі мерзімді бағдарламалар жұмыс істейді, ал перспективалары 25 жылға дейін), осындай уақыт ішінде иемделінген пәтерлер банктің бөлген қаржысынан 2 есеге дейін көтерілуі мүмкін. Нарықтық экономиканың негізгі мақсатының бірі- халық қорын инвестициялап, нақты сектор экономикасына айналдыру. Ипотека халықтың жинаған қорын әрі қарай дамытуға үлкен үлес қосады және инвесторлардың қаражаттануына, әсіресе тұрғын үйлердің салынуына, сонымен қатар шаруашылық саласының дамуында да маңызы зор.

Қазақстандағы ипотекалық несиенің тәжірибелік көрсеткіші бойынша, ипотеканың қарызға берілуі кем дегенде төрт мәртебелі мультипликативті әсерді, яғни несиенің әрбір теңгесі халық қаржысының шаруашылық айналымына 4 теңгеге дейін артып отырады. Сондықтан, ипотеканың арқасында үлкен қаржылық мәселелерді шешуге болады, яғни халықтың қолында сақталынған шетел валюталары және республикамыздың мемлекеттік бюджетімен салыстыруын жалғастырады.

Бір уақыттарда, комерциялық банктерге сенімдерін арттырып, яғни банктен несие алушы азаматтар заң бойынша сол жерде өз депозиттерін және есептеу бөлімін аштыруға болады. Халықты ақша қаражатымен қамтамасыз ететін ипотекалық банктер, мекемелер, қаржы мәселесін банктерге және құрылыс индустриялық кәсіпорындарға қайта бөліп беріп отырады.

Қазіргі уақытта тұрғын үй ипотекалық несиесі мемлекеттің негізгі саясатының біріне айналып отыр.

2000 жылдың желтоқсан айының аяғында құрылған қазақтың ипотекалық компаниясы- «ҚИК» жабық акционерлік қоғамы барлық бүгінгі банктерді қаржы жағынан қамтамасыз етіп отыр. Қазіргі уақытта «ҚИК» жабық акционерлік қоғамының жалғыз акционері Қазақстан Ұлттық Банкі болып отыр. Компания екінші дәрежедегі банктер- Казкоммерцбанк, Банк Центркредит, Альянс банк, БТА ипотека, Нұрбанк партнерлері арқылы жұмыс істейді . Қазіргі кезде «ҚИК» жабық акционерлік қоғамы заң шығарушы базаларға және нормативтенген ипотекалық несиені қалыпқа келтіруге ерекше үлес қосып отыр.

Бүгінде банктің ипотекалық несиелерін алу мүмкіндіктерін шектейтін елеулі кедергілердің бірі пайыздық үстемелер болып табылады. Практика көрсеткендей, халыққа несие беруді бұқаралық сипатқа айналдыруға мүмкіндік беретін ставкалар валютамаен есептегенде жылдық 10 пайыздан аспауға тиіс. Алайда банкілерге сырттан тартылған ресурстар әдетте қымбат. Бұл жағдайда Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі елеулі рөл атқаруға тиіс.

Нақ осы Ұлттық Банктің қолынан ғана ипотекалық несиелеу бойынша үстемелерді төмендету үшін жағдайлар жасау келеді. Мұндай жағдайларға несие беруді қамтамасыз етуді бағалау өлшемінің өзгерісі, резервтердің көлемін өзгерту, міндетті резервтер қорына ақша аударудың нормасын кеміту жатады.

Алайда қаржы нарығының құрылымын ұзақ мерзімде ресурстардың үлесін ұлғайтуға қарай түбегейлі өзгерту, шығарылған және орналастырылған ипотекалық бағалы қағаздар нарығын дамыту арқасында болуы мүмкін. «ҚИК» жабық акционерлік қоғамы 2002 жылдың күзінде бірінші ипотекалық облигациялар эмиссиясын ойдағыдай шығарды.

2002 жылдың 18 - қарашасында 3 миллион теңге тұратын облигациялардың бірінші шығарылуын «БанкЦентркредит» консорциумы мен «КИБ Ассет Менеджмент» жауапкершілігі шектелген серіктестіктің активтерін басқару жөніндегі брокерлік- диллерлік компаниясы сатып алды.

Өткен ғасырдың 90-жылдарының бас кезінде Қазақстан Республикасында ипотеканы дамытудың алғашқы қадамдары жасалды. 1991 жылы «Кепілдік туралы», «Инвестициялық қызмет туралы», «Жылжымайтын мүлік ипотекасы туралы», «Қарым-қатынастар туралы» заңдар қабылданды, олар ипотекалық несиелеуді дамыту үшін бастапқы құқықтық база құрды. 1993 жылы «Мемлекеттік жаңа тұрғын үй саясатының бағдарламасы және оны жүзеге асыру механизмдері туралы» заң қабылданды. Бағдарлама мемлекеттің тұрғын үй саясаты саласындағы бірқатар аса маңызды қадамдар жасауын көздеді.

Ипотекалық қаржыландыру төмендегідей механизмге негізделген:

банк өзіне мөлшерлеме, мерзім, қосымша қызмет көрсетулерді қосады;
клиенттің төлем қабілетін бағалау және несиенің ең көп кол жететін сомасы анықталады.

Клиенттің төлем қабілеті бірнеше өлшем бойынша бағаланады:

ай сайынғы төлем сомасы және төлем мөлшеріне байланысты, отбасының ай сайынғы таза жиынтық табысының 35 пайызынан 60 пайызына дейінгі аралықта болуы тиіс.

Отбасының жалпы ең аз шығыны, коммуналдық төлемдерді, басқа да шығындарды қосқанда табыстың 90 пайызына дейін болуы тиіс.

Несие бойынша қамтамасыз етуді бағалау кепілдік сома мен активтердің міндеттемелерге арақатынасымен анықталады. Несие беру түрлері үшін 50 пайызға дейін жол беріледі.

Жер учаскесі бар сатып алынатын немесе жөнделетін тұрғын үй немесе жөнделетін тұрғын үй немесе жылжымайтын мүлік несиені алуда кепілдік бола алады.

Кепілдік өтімділігі бойынша бірқатар талаптар (кепілдің жағдайы, оның нарықтық бағасы) бар. Осы талаптарды және жылжымайтын мүлікті бағалау әдістемесін ескере отырып, объектінің кепілдік құнын анықтауға болады. Несие беру кезіндегі компенсациялық факторлардың ең негізгілерінің бірі несиенің қамтамасыз етілуі болып табылады. Есептеулер кезінде көрнекілік пен қолайлылық үшін екі көрсеткіш- К3 және LTV пайдаланылады. Олар несие беру кезінде несиені қамтамасыз етуді сипаттай алады.

К3 - клиенттің материалдық активтері мен оның міндеттемелері жиынтығының арақатынасын сипаттайтын коэффициент.

Клиенттің активтері мыналар:

жылжымайтын (тұрғын үй және коммерциялық жай) оның ішінде алынған;

заңды тұлғалардың- жұмыс берушілердің кепілдіктері;
коммерциялық (кәсіпкерлік) тәуекелдерді сақтандыру;
автомашина;

ақша, депозиттер, банктердегі алымдар;

бағалы қағаздар;
меншікке жататын өзге де жылжымайтын заттар және мүлік.

Басқа банкілердің алдындағы міндеттемелерде ағымдағы отбасы шығынындағы ай сайынғы төлемі бойынша шығындар ескеріледі. Мұндай қарыз (заем) бойынша негізгі қарыз қалдығы кепілдік коэффициенттерінің арақатынасына әсер етпейді. Өйткені ол әдетте басқа кепілдікпен қамтамасыз етілген. Несиені жабу үшін төлем төлеуде қиындықтар туған жағдайда өндіріп алу үшін бірінші кезекте кепілдікті қамтамасыз етуге үміт артады.

LTV - кепілдікті қамтамасыз ету мен клиенттің міндеттемелері арақатынасын сипаттайтын коэффициент.

Бұл коэффициентті анықтаған кезде тек несие беруші мекеменің пайдасындағы активтер есептелінеді, яғни сатып алынатын тұрғын үй, жылжымайтын мүлік түріндегі қосымша кепілдік, жұмыс берушінің және депозит кепілдігі жатады.

Ипотекалық қаржыландыру кезінде жылжымайтын мүлік негізінен қамтамасыз етіледі. Бұл жағдайда кепілдік құнының көлеміне ықпал ететін факторларға және сатып алынатын нысанға қойылатын талаптарды қарастыру қажет.

Жылжымайтын мүліктің аса маңызды сипаттамасы оның өтімділігі болып табылады. Өтімділік көптеген факторларға:

жылжымайтын мүліктің орналасқан ауданына;
жалпы (тұратын) ауданына;
қаланбаған қабырғасының материалына;
құрылыстың салынған жылына ;
жоспарлау типі;
үйдің және пәтердің қабатына;
үйдегі пәтердің орналасуына (мәселен, ол үйдің бұрыш жағында болуы мүмкін) ;
қосымша жақсартылғанына байланысты.

Үйдің қабырғасы бойынша - каркасты-қамысты, шпалды, кірпіштен салынған үйлер. Осы күнгі кірпішті және панелді үйлермен салыстырғанда, сейсмикалық беріктігі шектелген 1950 жылдан кейін тұрғызылған тозығы жеткен үйлер.

Орналасқан ауданы бойынша - қала аумағынан тыс (Алматы құрылысының бас жоспарына сай болашағы зор, дамыған аудандарды қосқанда) және алыстағы аудандар, атап айтқанда, Тұрар Рысқұлов даңғылының төменгі жағындағы, Дружба жолының батысындағы, Медеу ауданындағы Горький демалыс бағының сыртындағы аудандар. Тау бөктеріндегі аудандарда жеке тұрғын үй құрылысын жүргізу үшін және үй салуға рұқсат қағаз алу үшін таңдау кезінде тау етегі жерінің көшу қаупі, аймақтың сейсмикалығы ескерілуі қажет.

Үйдің құнын елеулі түрде арттыратын факторлар:

қабырғаның кірпіш материалынан болуы;
«Көне орталық», «Самал», «Көктем» және басқа таңдаулы аудандарда орналасуы;
пәтердің орналасқан қабаты;
пәтердің үйдің орталық бөлігінде (бұрышта емес) болуы;
лоджия, балкон, гараждардың болуы.

Барлық факторларды ескере отырып, жылжымайтын мүлікті бағалау әдістемесі бар. Тәуелсіз бағалаушы мүлікті бағалау әдісін пайдаланып, шектеулерді ескере отырып, жылжымайтын мүлікті бағалауды іске асырады. Объект жићазымен, тұрмыстық техникасымен және басқа мүлкімен қоса сатып алынған жағдайда, бұл заттар жылжымайтын мүліктің сыртқы түрі, тұтастығы бұзылмай алынуы мүмкін. Алайда бұл факторлар есепке қабылданбайды. Коммерциялық жылжымайтын мүлік құрал-жабдығымен, жићазымен, тұрмыстық техникасымен, не дайын бизнесімен сатып алынған кезде бұл факторлар да ескерілмейді. Коммерциялық жылжымайтын мүліктің профилін немесе осы нысанда жүзеге асырылатын қызметтің түрі бойынша немесе жеңіл ауыстыру мүмкіндігінің себебі бойынша тікелей сатып алынған аудан бағаланады.

Кепілдеменің кепілдік құнын анықтау үшін бағалаудың үш әдісі бар:

сатылатын заттарды тікелей салыстыру әдісі;
шығындық әдіс;
табыстық әдіс.

Жер учаскесінің құны құрылыстың орналасқан жеріне, жер бедеріне байланысты анықталады. Мүліктің құнын барынша төмендетілген өтімділік бойынша шектеулерге, бастапқы талаптарға баса назар аудару қажет.

Осының салдарынан Алматы қаласы бойынша оларды қабылдау мүмкіндіктері шектелуі мүмкін.

Банк тарапынан несие бойынша есептеулердің тұрақтылығына келтірілген жағдайда банкке қарыздар адамның міндеттемелеріне қамту ретінде банкке қосымша кепілдік ұсынылады. Қосымша кепілдікті пайдалану кезінде бағалау әдеттегіндей жылжымайтын мүліктің нарықтық құны бойынша жүргізіледі, бірақ нысананың кепілдік құны нарық құнынан 30 пайызға төмен болады. Бұл банк тәуекелділігін елеулі түрге келтіреді, өтімділігін арттырады, өйткені мүліктің өз құнының 2/3-не сату әрі тез, әрі оңай. Несиені талдау және рәсімдеу кезінде қосымша кепілдік құны нарық бағасының 70 пайыз түрінде қабылданады, нақ осы баға кепілдік шартында, бағалау туралы есепте көрсетіледі.

Қосымша кепілдікті тіркеу үшін қажетті құжаттар:

нысананы құқықтық анықтау құжаттары;
үйдің жоспары;
үйдің қарызы жоқ екендігі туралы анықтама;
жұбайының, отбасының кәмелетке толған мүшелерінің кепілдікке қою жөніндегі нотариалдық келісім қағаздары;
қамқорлық етуші органдардың (кәмелетке толмаған балалардың болу жағдайынды) келісімі.

Жеке адамдардың кепілдік беруі кепілдікті қамтамасыз ету болып табылмайды, клиенттің қосымша активі деп есептелінеді. Бұл кепілдік берушінің, қарыз алушының несие бойынша қарызын өтеуге қатысуы міндеттемесі.

Тұрғын үйді сатып алу кезіндегі міндетті шарт оның міндетті төлемдері бойынша қарызының бар-жоғын тексеру болып табылады. Қандай да бір қиғаштар табылған жағдайда оларды түзету үшін шаралар қолданылады. Ипотекалық қаржыландырудың тағы бір шарты- жылжымайтын мүлік құнының 15-тен 70 пайызына дейінгі мөлшерде бастапқы жарнасын төлеу болып табылады.

Біріншіден, бұл сатып алушының шын ниетін растау. Екіншіден, бұл несиенің қайтарымдылығы шотындағы тәуекелділікті азайту. Үшіншіден, бұл қаржыны пайдаланғаны үшін банкінің жалпы сый ақысы мен ай сайынғы төлемінің ең төменгі деңгейі.

Ипотекалық қаржыландырудың қажетті шарты сатып алынған жылжымайтын мүлік пен қарыз алушының өмірін сақтандыру болып табылады. Сақтандыру оқиғасы немесе қарыз алушы еңбек ету қабілетін жоғалтқан жағдайда сақтандыру компаниясы күллі қарызын өтейді, ал мүлік не қалдырған өсиеті бойынша, не тікелей мұрагерлеріне беріледі. Банк несие беруге келісім бергеннен кейін тұрғын үй тексеріліп, сақтандыру жасалып, қарыз алушының бастапқы жарнасы салынғаннан кейін жылжымайтын мүлікті сатып алу-сату мәселесі рәсімделеді. Сол күні банк бастапқы жарнаға несие сомасын қосады және сатып алушыға нысананың толық құнын төлейді. Бұдан әрі жылжымайтын мүлік сатып алушының атына рәсімделеді, ол ай сайын несиені тең үлеспен өтейді. Бұл төлемге банктің алатын сый ақысы және ағымдағы қарыз бойынша төлем кіреді. Біздің құқығымызда кепілдік беру институты біраздан бері тәуелсіздік алып, біртіндеп экономикамыз даму жолына түскен жылдарда бұл институт екінші рет өмірге қайта келді. Кешгі жоспарлы экономикалық жағдайында коммерциялық несие беру болмаған заманда кепілдік беру тиісінше дами алмады. Сондықтан кіші ҚСРО кезеңінде кепілдік болды, алайда шын мәнінде аз болды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.