Хост тораптарын басқару хаттамасы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 80 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ5

1 IP - ХАТТАМАСЫ ЖӘНЕ IP - МЕКЕНДЕТУ6

1. 1 IP-Internet хаттама6

1. 2 IP-датаграмма бастамасының пішімі9

1. 3 IP - мекендету11

1. 4 Тораптық мекен-жайларды аудармалау (NAT) 21

1. 5 ICMP хаттамасы23

1. 6 Бағдарғыланатын және бағдарғыланбайтын хаттамалар24

2 IP - БАҒДАРҒЫЛАУ26

2. 1 Бағдарғылаудың концептуалды негізі26

2. 2 Бағдарғылаудың ішкі және сыртқы хаттамалары29

2. 3 Метрикалар және бағдарғылау құндылығы31

2. 4 Қашықтық векторы бойынша бағдарғылау36

2. 5 Арна күйі бойынша бағдарғылау44

3 КӘСІПОРЫН АУМАҒЫНДА ЖӘНЕ INTERNET ТОРАБЫНА ҚОСЫЛУҒА АРНАЛҒАН БАҒДАРҒЫЛАУ48

3. 1 Бағдарғылау тетіктері48

3. 2 Орташа көлемді торапты бағдарғылау59

4 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ64

4. 1 ІР-тораптарында бағдарғылауды жобалау және жасау64

4. 2 Бағдарғылауды жасау және енгізуге кететін шығындарды есептеу64

5 ЕҢБЕК ҚОРҒАУ68

5. 1 Дербес компьютерде жұмыс істегендегі еңбек қорғау ережелері68

5. 2 Есептеулер79

ҚОРЫТЫНДЫ89

Әдебиеттер тізімі90

АҢДАТПА

Қазіргі тораптық технологиялар ақпарат алмасу үрдісін айтарлықтай жеңілдетуге мүмкіндік берді. Бүгін барлық жүйелер және есептеу машиналар ресурстарын ортақ қолдану үшін біріктіру қажеттілігі айқын көрінеді. Осы үрдістің негізгі рөлін ІР-хаттамасы алады десек асырмашылық емес.

Дипломдық жобада ІР-трафигін бағдарғылау мәселелері, бағдарғылау тетіктері мен негізгі хаттамалары қарастырылады.

Бағдарғылаудың негізгі құралы ретінде Cisco компаниясы өндірген бағдарғылауыштары алынған. Жобада BSDI және FreeBSD орындамалық жүйелері қолданылған.

АННОТАЦИЯ

Современные сетевые технологии позволили значительно облегчить процесс обмена информацией. Сегодня очевидно, что все системы и вычислительные машины необходимо объединять для совместного использования их ресурсов и главенствующую роль в этом процессе занимает протокол ІР.

В дипломном проекте рассматривается проблемы маршрутизации ІР-трафика, основные протоколы и механизмы маршрутизации.

В качестве основного инструмента маршрутизации ІР-трафика рассматриваются маршрутизаторы компании Cisco. Операционные среды, используемые в проекте BSDI и FreeBSD.

ANNOTATE

Modern network technology let more lighting the process of information exchanges. Today its obviously that all systems and computers need to unit for jointly using of they’re resources. And main role in this process take protocol IP.

In the degree project considers problem of routing of IP-traffic, main protocols and mechanisms of routing.

As a main as instrument routing of IP-traffic considering router of Cisco company, operation systems that using in project is BSDI and FreeBSD.

КІРІСПЕ

Бағдарғылау және бағдарғылау хаттамаларсыз бүкіл әлемдік ақпарат алмасу мүмкін емес болар еді.

Бағдарғылау хаттамалары түйіні ретінде біз ІР-хаттамасын қарастырып отырмыз. IP-хаттамасының негізгі міндеті тораптық деңгейде датаграммаларды қисынды мекендету болып табылады. Бұл деңгейде датаграмма ішінде хост-жіберуші мен хост-қабылдаушының мекен-жайларын идентификациялау жүргізіледі. Бағдарғылау хаттамалары, бұл тораптық деңгейдің мекен-жайларын датаграммаларды жеткізу үшін қолданады. Сонымен, тораптық деңгейдің хаттамасы негізінде IP-хаттамасы қисынды мекендету, дестелерді үзінділеу және құрастыру, датаграммаларды байланыс орнатпай тасымалдау міндеттерін атқады.

Бағдарғылау - тораптық технологияның өзекті және қызықты бөліктерінің бірі, ал тораптық технологиялар жаңалықтары, келешегі маған өте қызықты. Әрине, негіздерді білмей жаңа технологияларды меңгеру мүмкін емес. Сол себепті мен дипломдық жобамда осы мәселені жан-жақты қарастыруға талпындым. Жобада келтірілген деректер ТАТ компаниясы торабындағы Cisco компаниясы өндіріп шығарған бағдарғылауыштарында тексерілген.

Дипломдық жоба бес тараудан тұрады: бірінші тарауда IP-хаттамасы, IP-мекендету, ICMP хаттамасы және хабарлары қысқаша түрде қарастырылған; екінші тарау IP-бағдарғылау; үшінші тарау кәсіпорын аумағында және Internet торабына қосылуға арналған бағдарғылау және бағдарғылау тетіктерін қарастыруға арналған; төртінші тарау - экономикалық бөлім; бесінші тарау - еңбек қорғау бөлімі.

1 IP - ХАТТАМАСЫ ЖӘНЕ IP - МЕКЕНДЕТУ

1. 1 IP-Internet хаттама

Internet Protocol немесе IP, TCP/IP хаттамалар жинағының ең танымалы болып есептеледі. Ол хост-жіберушіден хост-қабылдаушыға дестелердің немесе датаграммалардың тез, әрі сенімді тасымалдауын қамтамасыз етеді. IP хаттамасы TCP/IP трафигін толық қамтамассыз етіп, мәліметті жеткізудің мекендетуі мен ішкі құрылысын анықтайды. Өз өзінен бұл хаттама сенімділікті қамтамасыз етпейді; мәлімет тасымалдаудың бұл бөлігін басқаруды жоғары деңгей хаттамаларына жүктейді. Internet Protocol - TCP/IP жүрегі, басқа хаттамалар мекендету, дестелерді үзінділеу және құрастыру, датаграммаларды байланыс орнатпай тасымалдау мәселелерінде IP-ге сүйенеді.

IP хаттамасының негізгі міндеті тораптық деңгейде датаграммаларды қисынды мекендету болып табылады. Бұл деңгейде датаграмма ішінде хост-жіберуші мен хост-қабылдаушының мекен-жайларын идентификациялау жүргізіледі. Бағдарғылау хаттамалары, бұл тораптық деңгейдің мекен-жайларын датаграммаларды жеткізу үшін қолданады. Сонымен, тораптық деңгейдің хаттамасы негізінде IP хаттамасы келесідей міндеттер атқады:

- қисынды мекендету

- дестелерді үзінділеу және құрастыру

- датаграммаларды байланыс орнатпай тасымалдау

Қисынды мекендету

Тораптық деңгейдің хаттамалары, IP секілді, физикалық деңгейдің МАС-мекендетуінен ерекше қисынды мекендетуді жүргізеді. МАС мекен-жайлар бірегей, олар тораптық тақшаны дайындап шығару кезінде жазылады да, ешқашан өзгертілмейді. Ал қисынды мекен-жайлар тұрақты емес, олар торап әкімшісімен қолдан немесе динамикалық режімде өзгертіледі.

Жүйелерге бірегей қисынды мекен-жайлар тағайындалады. Бұл мекен-жайлар торап аумағында және торап аралық ортада құрылғыны идентификациялау және оқшалау үшін қолданылады. Қисынды мекен-жайлар хаттама тәуелді болып табылады және қолданылатын тораптық деңгейдің хаттамасына байланысты ажыратылады. Мысалы, IP мекен-жайлары ұзындығы 32 биттен (4 байт), нүктелермен бөлінген ондық саннан тұратын жазба (мысалға 191. 16. 1. 1) . Ал Novell фирмасының IPX(Internetwork Packet Exchange) хаттамасы, 100. 000с0011 тораптық түйін түріндегі мекен-жай жазбасын қолданады. Қисынды мекен-жайлар қолданылатын хаттаманың типіне қарамастан түрлі операциялық жүйелер арасындағы байланысты қамтамасыз ету үшін қажет. Жалпы жағдайда қисынды мекен-жай екі бөліктен тұрады: бірінші бөлігі құрылғы істеп түрған торапты белгілейді, ал екінші бөлігі құрылғының бірегей мекен-жайын білдіреді.

Тораптық индустрия таңында, IP хаттамасы туралы тек мамандар ғана білген кезде, ал Internet торабында тек бірнеше жүз хост болғанда, IP мекен-жайларды қолмен тағайындау жалғыз тәсіл болатын. Internet-ке қосылған әр жүйе IP мекен-жайды қолдан тағайындау қажет болатын. Егер де хост өз орнын аустырғанда мекен-жайы да өзгертілетін. Мекен-жайларды қолдан тағайындау, екі бөлек құрылғыға бірдей мекен-жай тағайындау мүмкіндігін туғызатын.

Қазіргі таңда TCP/IP орындамаларының көбісі жүйелерге қисынды IP мекен-жайларын тез әрі тиімді тағайындау үшін динамикалық хаттамаларды қолданады. Динамикалық мекендету режімін қолдану, мекен-жайларды қолдан тағайындауды минимумге келтірді. Мекен-жайлардың қосарлануы бірден төмендеді, ал жүйе орын ауыстырған жағдайда, сәйкес мекен-жайы да динамикалық өзгертіледі.

IP мекен-жайларды динамикалық режімде тағайындау RARP(Reverse Address Resolution Protocol - түйіннің МАС мекен-жайы бойынша тораптық мекен-жайын анықтау хаттамасы), BootP(Boot Parameter - қатқыл диск жоқ түйіндермен қатынасты анықтайтын хаттама), DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol - хосттың динамикалық пішінүйлесім хаттамасы) хаттамалары арқылы мүмкін болды.

Дестелерді байланыс орнатпай жеткізу

Тораптық хаттамалардың екі негізгі түрі бар: қисынды байланыс орнатуға негізделген және байланыс орнатпай жұмыс істейтін. IP хаттамасы екіншісіне жатады, сондықтанда ол датаграммалардың тез жеткізілуін қамтамассыз етеді. IP жоғары деңгейлі хаттамалардан келген ақпаратты, десте немесе датаграмма деп аталатын, блоктартарға бөледі. Әр датаграмма жіберуші мен қабылдаушының IP мекен-жайы және де IP бастамасы мен басқарушы ақпараты бар бөлек тәуелсіз блок ретінде қарастырылады. Басқа хаттамалар ақпараттың тұтастығын тексерсе, IP хаттамасы датаграммаларды байланыс орнатпай тасымалдағантықтан олардың тізбектілігі мен тұтастығын тексерумен әуре болмайды. Барлық TCP/IP хаттамалары IP ге қарағанда жоғары деңгейде жұмыс істей отырып, IP хаттамасының мекендету қызметтерін қолданады. Ал дестелерді жеткізу қауіпсіздігін жақсарту үшін көліктік деңгейдің хаттамасын қолдануға болады.

Дестелерді құрастыру және үзінділеу

OSI үлгісінің тораптық деңгейінде ақпарат десте немесе датаграмма түрінде тасымалданады. IP хаттамасы арқылы тасымалданатын әр дестенің көлемі, бұл тасымалдау ортасының рұқсат етілген көлемінен аспау тиіс. Мысалы, Ethernet кадрының максималды ұзындығы 1518 байт. Ал егер дестелер тасымалдау ортасының рұқсат етілген көлемінен асатын болса, олар тасымалдау алдында ұсақтау үзінділерге бөліну керек.

Іс жүзінде автоматты түрде үзінділеуге бұл тасымалдау ортасының шектелген ұзындығынан асатын барлық дестелер жатады. Атынан көрініп тұрғандай үзінділеу деп дестелерді ұзындығы кішірек бөліктерге бөлу үрдісін айтамыз, ал осыған кері үрдісті құрастыру деп атаймыз.

Үзінділеу міндетін не хост жіберуші не аралық құрылғы атқара алады, мысалы бағдарғылауыш. Хост қабылдаушы дестелерді қайта құрастырып, жоғары деңгейлерге әрі қарай өңдеу үшін жібереді. Бағдарғылауыштар үзінділеуді атқара алатындығына қарамастан, бұл шешім оңтайлы бола алмайды. Бағдарғылауыштың негізгі қызметі мәліметті бір тораптан, екінші торапқа неғұрлым тез әрі тиімді бағдарғылау болып табылады. Қосымша есептер, соның ішінде үзінділеуде, бағдарғылауыштан өтетін трафиктің кідірісіне келіп соғуы мүмкін. Сондықтан да бағдарғылауышты үзінділеуден толық босатып, бұл міндетті жіберуші жүйеге жүктеу тиіс. Ең тәуірі десте әртүрлі IP тораптарынан өткен кезде қайтадан үзіділемеу үшін фрагмент ұзындығын дұрыс белгілеу керек. Сонда хост қабылдаушыға тек мәліметті қайта құрастыру қалады.

1. 1-суреті - Дестелер ұзындығы MTU санынан аспайтындықтан бағдарғылауыш оларды тікелей В хостына жібереді

1. 1-суретінің мысалында үзінділеу қалай өтетінін қарастырайық. Ethernet сегментіндегі хост А, Token-Ring сегментіндегі хост В 1Мб мәлімет жіберейін деп тұр. Ethernet сегментінде кадрдың максималды ұзындығы (MTU - Maximum Transmission Unit) 1518 байт, ал Token-Ring сегментінде MTU 4096 байтқа тең. Мәлімет аралық құрылғы бағдарғылауыш арқылы тасымалданады. Барлық хабарлар бір датаграммамен тасымалдана алмайтыны анық көрініп тұр. Сондықтан мәліметті IP хаттамасы арқылы үзіділеп, әрбір үзідіге жіберуші мен қабылдаушы жайында мәліметті қыстырып, торап арқылы тасымалдау үшін кадрларға салу керек. Үзінді ұзындығы хост жіберуші тұрған торап сегментінің MTU ұзындығынан аспау тиіс. Осы жергілікті торапта (Ethernet) бұл ұзындық 1518 байт.

Бағдарғылауыш әр датаграмманы қабылданып, жіберуші мен қабылдаушы мекен-жайларын, қай интерфейс арқылы жіберу керектігін тексереді. Хост жіберуші бағдарғылауышпен тікелей байланыстағы торап сегментінде болғандықтан және де датаграмма ұзындығы Token-Ring торабында рұқсат етілген ұзындықтан аспайтындықтан, бағдарғылауыш мәліметті жәй сол сегментке жібереді. Хост қабылдаушы оларды қабылдап, арашық жадысында сақтап қояды. Одан кейін ол жоғары деңгей хаттамаларына жіберу үшін, датаграммаларды қайта құрастыруды жүзеге асырады.

Бағдарғылауыш MTU ұзындығынан асатын датаграммаларды қабылдаған кезде екі жағдай орын алуы мүмкін. Егер хост жіберушіден мәліметпен бірге «үзінділеуге болады» басқарушы бит келсе, бағдарғылауыш мәліметті керекті ұзындығына дейін үзінділеп, әрі қарай жіберуі мүмкін. Егер жіберуші «үзінділеуге болмайды» басқарушы битін жіберсе, бағдарғылауыш кадрды лақтырып тастап, кадрдың ұзындығы MTU ұзындығынан асатындығы жайында жіберушіге ICMP хабар жібереді. ICMP хабарлары IP хаттамасының ажырамас бөлігі. ICMP хабарлары жүйелерді датаграммалар тасымалдану кезінде пайда болатын мәселелер жайында хабардар ету үшін қолданады.

1. 2 IP-датаграмма бастамасының пішімі

IP-датаграммасы бастама мен ақпараттан тұрады. Датаграмма бастамасы ұзындығы “Options” өрісіне байланысты, 32-разрядты сөздерден тұрады. Бастамадан кейін ақпарат қыстырылады.

1. 2-суреті - Бастама пішімі

1. 2-суретіндегі бастама өрістерінің мәні келесідей:

Ver (4 бит) - IP-хаттамасының версиясы, қазіргі таңда 4-ші версия қолдануда;

IHL (Internet Header Length) (4 бит) - 32-биттті сөздердегі бастама ұзындығы; рұқсат етілген мәндер 5-тен 15-ке дейін (яғни максимум 40 байт опциялар болуы мүмкін) ;

TOS (Type Of Service) (8 бит) - өрістің мәні датаграмма артықшылығымен қалаулы бағдарғылау түрін анықтайды. TOS байтының құрылымы:

1. 3-суреті - TOS өрісі

1. 3-суретіндегі датаграмма артықшылығын үш кіші бит (“Precedence”) анықтайды:

- 111 - торапты басқару;

- 110 - торапаралық басқару;

- 101 - CRITIC-ECP;

- 100 - лезден тез;

- 011 - лездей;

- 010 - тез;

- 001 - өте тез;

- 000 - қалыпты.

D, T, R, C биттері қалаудағы бағдарғылау түрін анықтайды:

- D (Delay) - күту уақыты ең аз бағдарды таңдау;

- T (Throughput) - өткізгіш қабілеті ең жоғары бағдарды таңдау;

- R (Reliability) - беріктілігі жоғары бағдарды таңдау;

- C (Cost) - бағасы ең төмен бағдарды таңдау.

Датагараммада D, T, R, C биттерінің тек біреуі қолдануы мүмкін. Байттың үлкен биті қолданылмайды.

TOS байтына байланысты артықшылықтарды беру, қалаулы бағдарды таңдау мүмкіндігін беру бағдарғылауышпен оның бағдармалық қамтамасына байланысты. Бағдарғылауыш TOS түрлерінің барлығын қолдауы мүмкін немесе тіпті оған назар аудармауы да мүмкін.

Total Length (16 бит) - максималды мәні 65535, ал минималді - 21, бастама мен ақпаратты қосқанда октетпен берілген датаграмманың толық ұзындығы.

ID (Identification) (16 бит), Flags (3 бит), Fragment Offset (13 бит) датаграммаларды үзінділеу мен қайта құрастыру үшін қолданады.

TTL (Time To Live) (8 бит) - датаграмма “өмір сүру уақыты”. Жіберушімен тағайындалады, секундпен өлшенеді. Әр бағдарғылауыш датаграмманы қабылдаған кезде TTL бірлік азайтып отырады, TTL=0 болған жағдайда датаграмма жойылады да, жіберушіге датаграмманың “өмір сүру уақыты” бітті деген ICMP-хабар жіберіледі. TTL бақылауы датаграммалардың торапта бостан-босқа айналып жүруіне жол бермейді.

Protocol (8 бит) - датаграмманы әрі қарай өңдеу үшін жоғары деңгейлі хаттамалардың қайсысына берілуін анықтайды. Кейбір хаттамалардың кодалары 1. 4 кестеде келтірілген.

1. 4-кестесі - IP-хаттамалар кодалары

Кода

Хаттама

Баяндалуы

Кода: 1

Хаттама: ICMP

Баяндалуы: Бақылау хабарлар хаттамасы

Кода: 2

Хаттама: IGMP

Баяндалуы: Хост тораптарын басқару хаттамасы

Кода: 3

Хаттама: IP

Баяндалуы: IP үстінен IP (инкапсуляция)

Кода: 4

Хаттама: TCP

Баяндалуы: TCP

Кода: 5

Хаттама: EGP

Баяндалуы: Сырттай бағдарғылау хаттамасы

Кода: 6

Хаттама: IGP

Баяндалуы: Іштей бағдарғылау хаттамасы

Кода: 7

Хаттама: UDP

Баяндалуы: UDP

Кода: 8

Хаттама: RSVP

Баяндалуы: Мультикастинг кезінде ресурс резервтеу хаттамасы

Кода: 9

Хаттама: IGRP

Баяндалуы: Сisco фирмасының іштей бағдарғылау хаттамасы

Кода: 10

Хаттама: OSPF

Баяндалуы: Іштей бағдарғылау хаттамасы

Header Checksum (16 бит) - бастаманың бақылау қосындысы, 16 биттен тұрады, бастаманың 16-биттік сөздерінің толықтауы. “Header Checksum” өрісінің бақылау қосындысын есептеу алдында нөлденуі тиіс.

Source Address (32 бит) - жіберуші IP мекен-жайы.

Destination Address (32 бит) - қабылдаушы IP мекен-жайы.

Options - опциялар, ауыспалы ұзындығы бар өріс. Опция біреу, бірнеше немесе мүлдем болмауы мүмкін. Опциялар IP модулінің қосымша қызметтерін анықтайды.

Padding - 32-битті сөз шекарасы бойынша түзету. Егер опциялар саны толық сан болмаса “Padding” өрісі нөлдермен толықтырылады.

1. 3 IP - мекендету

Тораптық деңгей жіберуші мен қабылдаушы қисынды мекендетуін, және де датаграмманың бағдарғылауын басқарады. IP-десте бастамасында болатын хост-қабылдаушының 32-биттік (4 октет) IP мекен-жайы бағдарғылау үрдісінде пайдаланады. Бұл 32-бит иерархиялық құрылымға 2-деңгейлі мағына береді, жергілікті торапты анықтайтын бір деңгей, ал келесі - сол торапқа жататын хост.

Иерархия ұстанымы IP-мекен-жайды минимум екі бөлікке қисынды бөлу үшін қабылданған болатын. Бірінші бөлігі тораптыі, ал екіншісі - құрылғыны, мысалы бағдарғылауышты білдіреді. Ішторапты сипаттау үшін үшінші бөлімнің қосылуы мүмкін.

Иерархиялық ұстаным торап мекен-жайларын, ішторап пен бөлек түйіндер мекен-жайларын ажыратады. Түйіннің мекен-жайы берілген торапта немесе ішторапта жекеше жабдықты бірегейлі теңестіреді; кез келген компаниямен тағайындалатын тораптың мекен-жайы осы торапты Internet-ке теңестіреді.

Қисынды мекен-жайдың пішімі келесілерді өзіне жатқызады: торап мекен-жайы, белгілі торапқа жататын ішторап мекен-жайы және түйін мекен-жайы.

- Торап мекен-жайы - бұл қисынды мекен-жайдың бірінші бөлімі, бас мекен-жай әкімшілік қызметтерге сәйкесті тағайындалады да Internet - те бірегей болып келеді.

- Ішторап мекен-жайы. Әр мекеменің торабы бір немесе одан да көп іштораптан тұрады. Егер мекеме үлкен болмаса, ол тек бір ғана торап сегментін пайдалана алады және осы жағдайда оған іштораптардың мекен-жайлары керек емес. Егерде мекеме торабында бірнеше сегменттер болса, бөлек ішторап жататын біріктірілген бағдарғылар (ретқақпа), әр бөлектенген мекен-жай сегментін мақсаттылы пайдаланады. Осымен қатар әрбір ішторапқа өз жеке қисынды мекен-жайы иеленеді. Бір сегментке жататын барлық хосттар іштораптың бір ғана мекен-жайын ұстайды.

- Түйіннің мекен-жайы. Тораптық деңгейдің қисынды мекен-жайы хосттың бірегейлі теңестіруіне арнап қолданылады. Бағдарғылауыштар және бағдарғылау хаттамалары IP-хаттамасының қызмет көрсетуін пайдаланады. Бағдарғылауыштар датаграммаларды тораптар арасында және тораптар ішінде жіберіп отырады, тораптық деңгейді тағайындайтын қисынды мекен-жайларды санай келе және тағайындалған жерге ең тез жолды есептей келе торабтың ішінде бағдарғылауыштар деректерді жеткізуді хост-қабылдаушылардың мекен-жайлары бойынша іріктеу қамтамасыз етеді, және де жіберушінің мекен-жайына назар аудармайды. Соңғысы тек мына жағдайда керек: егерде деректерді қабылдаушыға жеткізумен байланысты мәселелер пайда болса. IP-хаттамасы поштаны жеткізудің жүз пайыз кепілдікті бере алмайды, себебі ол біріктіруді орнатусыз жұмыс істейді.

Мекендердің сыныптары

Internet қоғамдыстығы IP-мекендердің иерархиялық құрылымын жетілдіріп жатқанда, мекендердің 32 биттік (4-байттық) сұлбасы, олардың болжамдап пайдалануын есепке ала отырып сыныптарға бөлінген болатын. Қисынды мекендердің 5 негізгі сыныптары бар болып келеді. (А, В, С, D және Е), олардан үшеуі А, В, және С - Internet ортақ пайдаланатын тораптарға қолданылады. D сыныбы хост топтарына ақпараттың көп каналды түрде жіберуін қолдап тұрады. Е сыныбы болашаққа сақталып қойылған. Бұқаралық Internet-мекендерді ARIN (American Registry for Internet Numbers) ұйымы арқылы алуға болады. ARIN, тораптық көлемдерін және белгілі бір сыныпқа жататынын нұсқауға ала отырып, мекендерді бөлек бір компаниялардың және Internet-провайдерлердің тораптарына иелендіреді. Мекендердің сыныптары ересек биттердің сонымен және мағыналардың белгілі бір ауқымдарына олардың жататындығынан анықталады. 1. 5-кестесінде А, В және С сыныптардың сипатталуы келтірілген.

1. 5-кесте - Ортақ қоланудағы тораптар мекен-жайларының сыныптары

Атрибуттар

А сыныбы

В сыныбы

С сыныбы

Атрибуттар:

А сыныбы: /8

В сыныбы: /16

С сыныбы: /24

Атрибуттар: Өлшем

А сыныбы: Хост саны үлкен, ал торап саны аз жүйеде қолдануға негізделген

В сыныбы: Торап саны да, хост да көп жүйелер