Есептеу желісінің топологиясы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 32 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

Кіріспе4

1. Техникалық қамтама5

1. 1 Базалық модель OSI (Open System Interconnection) 5

1. 2 Желілік хаттамалар8

1. 2. 1 NetBEUI8

1. 2. 2 IPX/SPX9

1. 2. 3 TCP/IP9

1. 3 Желілер құрылғылары және коммуникация құралдары10

1. 3. 1 Коаксиалды кабель10

1. 3. 2 Кеңжолақты коаксиалды кабель10

1. 3. 3 Ethernet - кабель11

1. 3. 4 Cheapernet - кабель11

1. 3. 5 Есулі қос өткізгіш11

1. 3. 6 Талшықты - оптикалық тізбек12

1. 3. 7 Типтік ортаның көрсеткіштері13

1. 4. Есептеу желісінің топологиясы13

1. 4. 1 Жұлдызша типті топология13

1. 4. 2 Сақиналық топология15

1. 4. 3 Шиналық топология17

1. 4. 4 Желiлер топологиясының сипаттамалары18

1. 5 Желi сегменттерi19

1. 6 Маршруттаушылар19

1. 7 Көпiрлер20

1. 8 Алшақтатылған қол жеткiзу қызиетiн қолдану жолдары20

1. 8. 1 Х. 25 қосылысын қолдану21

1. 8. 2 Модемдi пайдалана отырып қосылу21

1. 8. 3 ISDN қосылысын қолдану22

2 Программалық қамтама22

2. 1 SMTP хаттамасы23

2. 2 POP (Post office Рrotocol) Хаттамасы24

2. 3 Пошталық хабардың форматы27

2. 4 Электронды поштаның құрылымы29

2. 4. 1 Электронды поштаның мекен-жайы29

2. 4. 2 Домен деген не?29

2. 5 Cookies механизмі31

2. 5. 1 Cookies не үшін қажет?32

2. 5. 2 Cookies-ді Mail. ru электронды қызмет поштасында пайдалану32

3 ҚОРЫТЫНДЫ35

4 ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ36

5 ҚОЛДАНБА37

Кіріспе

Жан-жақты (глобальды) компьютерлік желіні пайдаланушылардың көпшілігінің санасында Internet-тің негізгі информациялық технологиясының үш желісін біріктіреді.

электрондық пошта. (e-mail) ; файлдар архиві FTP; Wprld Wide Web;

Осы технологияның әр қайсысы желіні пайдаланушыларды информациямен қамтудағы көптеген сұрақтарының бірден-бір шешіміне бағытталған.

Электрондық пошта - бұл Internet коммуникациясының негізгі құралы. Internet желісі өзінің алғашқы жылдарында мемлекеттік болып дамыды. Бұл дегеніміз, оны негізінен информацияны еркін алмасуға қолдану болып табылады. Internetке жоғарғы оқу орындарының қол жеткізуі тек осы тенденцияға қол тигізді.

Электрондық пошта көпшілік жағдайда кәдімгі поштаға ұқсас. Оның көмегімен стандартты тақырыппен (конвертпен) жабдықталған хат - мәтіні көрсетілген мекен-жайға жеткізіледі, онда адерсат қолайлы уақытта алып оқу үшін серверде пошта жәшігі болады және адресаттың аты мен сервердің мекен жайы анықталады.

Электрондық пошта «қағаз» поштаға қарағанда әлдеқайда ыңғайлы болып табылады. Сізге хат жолдау немесе алу үшін компьютерге не пошта жәшәгіне барудың қажеті жоқ.

1. Техникалық қамтама

1. 1 Базалық модель OSI (Open System Interconnection)

Адамдар бір-бірімен қарым-қатынас жасау үшін бір тілді қолданады. Егер олар хабарласу үшін қажетті көмекші құралдарды пайдаланады.

Хабарды жіберушіден алушыға бергенде, төмендегі стадиялар қажет болады. Деректі беру процесін қозғалысқа келтіру үшін, бір-бірімен байланысқан және деректері бірдей кодталған машиналар қолданылады. Информация берілгенде байланыс желісіндегі деректердің бірдей болуы үшін халықаралық стандарттау ұйымы құрылған(ISO International Standards Organization) .

Халықаралық коммуникациялық хаттамалардың моделін құру үшін ISO пайдаланады, бұл салада халықаралық стандартты құру мүмкіндігі бар. Анық түсіндіру үшін төменде оның жеті деңгейі қарастырылады. Халықаралық стандарттау ұйымы (ISO) ашық системалардың базалық моделін (Open System Interconnection (OSI) ) құрды. Бұл деректер берудегі халықаралық стандарт болып табылады.

1-ші Деңгей : физикалық - информация берудегі битті хаттама;

2-ші Деңгей : арналық - кадарларда қалыптастыру, ортаға шығуды басқару.

3-ші Деңгей : желілі - бағыттандыру, мағлұмат ағының басқару.

4-ші Деңгей : транспортты - ара қашықтығы алшақтаған процестердің өзара қатынастарын қамтамасыз ету.

5-ші Деңгей : сеансты - алшақ процестердің арасындағы бәсекені қолдау.

6-шы Деңгей : өкілетті - берілетін мағлұматтардың интерпретациясы.

7-ші Деңгей : қолданбалы - мағлұматты пайцдаланушылардың басқарылуы.

Бұл моделдердің негізгі идеясы болып табылатыны, ол әр деңгейдің өзіне жеке роль бөлінгендігі, оған қатынас ортасында.

Осыған байланысты деректер берудегі жалпы тапсырма жеке-жеке жеңіл орындалатын тапсырмаларға бөлінеді. Жоғары не төмен орналасқан деңгейлердің бір-бірімен қатынасы үшін туындаған келісімді хаттама деп атайды.

Пайдаланушылардың эффекті басқаруды қажет етуіне байланысты, есептеу желісінің системасы комплексті құрылым болып табылып, пайдаланушылардың тапсырысының әрекеттерін жүйелейді.

Жоғарғыдағының негізінде қолданылатын қолтанба деңгейінде орындалантындарға әкімшілік функциялары бар келесі деңгей моделін шығаруға болады.

Базалық модельдің қай бір деңгейі деректер көзінен бір бағытқа қарай өтеді (7 деңгейден 1 деңгейге қарай) және деректер қабылдағаннан жоғары бағытқа (1 деңгейден 7 деңгейге қарай) . Төмен орналасқан деңгейген пайдалану деректері соңғы деңгейге жеткенше өз ерекшеліктерімен қоса сол деңгейдің тақырыбымен беріледі.

Қабылдау жағына түскен деректер алдымен жалданады, ол қажетті жағдайда, пайдаланатын қолтаңба деңгейіне информация толық берілген жағдайда жоғары орналасқан деңгейге беріледі.

1-ші Деңгей . Физикалық

Системадағы физикалық байланыстар үшін фзикалық деңгейде электрлік, механикалық, функционалдың және процедураның параметрлері анықталады. 1-ші деңгейдің негізгі функциячы болып физикалық байланыс және онымен тығыз байланысқан эксплуатациялық дайындығы табылады.

2-ші Деңгей . Арналық

Арналық деңгейді 1-ші деңгейге берілетін, яғни «кадр» деп аталатын, кадрлар реті сақталған деректерден қалыптастырады. Бұл деңгейде бірнеше ЭЕМ-ды қолдану, синхронизациялау, қателерді табу және оларды түзету арқылы тарататын ортаға басқаруды енгізу орындалады.

3-ші Деңгей . Желілік

Желілік деңгей есептеу желісіндегі екі абоненттің арасындағы қатынасты қалыптастырады. Пакетте желілік адрестің болуының әсерінен, фунуциялардың маршрутизациялануы арқасында қсылуы байқалады. Желілік деңгей қателерді өңдеуді, мультиплекссиралауды, деректер ағынын басқаруды қамтамасыз етуі қажет. Осы деңгейге жататын, белгілі стандарт ол Х. 25 МККТТ рекомендациясы (коммуникациялық пакетті жалпы қолданатын желіліер үшін) .

4-ші Деңгей . Транспорттық

транспорттық деңгей өзара екеуі біріге істейтін пайдаланатын процестердің бір-біріне үздіксіз деректер берілуін қолдайды. Және де, тасымалдаудың санасын, берілгеннің қатесіздігін, есептеу желісінің дербестігін, тасымалдаудың соңынан соңына дейінгі сервисті, шығынды минимизациялау және байланыс адресациясының үздіксіз және деректерді деректерді қатесіз беруге кепілді.

5-ші Деңгей . Сеанстық

Сеанстық деңгей бір байланыс сеансын қабылдауды, өткізуді және беруді реттейді. Реттеу үшін деректердің құрамын толық беруді қамтамасыз ету, диалогтың тексеріс пен аралық жинақтар деректерінің ағынын басқару, жұмыс параметрлерін тексеру қажет. Бұдан басқа, функциясын, диалогты басқаруды, синхронизацтялауды және төменгі деңгейлерде болған қателіктің әсерінен сеанс байланысының берілуін тоқтатуды қосып алған.

6-шы Деңгей . Өкілеттік

деңгейдің деректерді тағайындауы деректерді интерпретациялау үшін негізделген, және де қолданбалық деңгейді пайдаланушыларға деректер дайындау үшін де қажет. Бұл деңгейде экран форматына және соңғы системаның басу құрылғысының форматына деректерді беру үшін қолданылатын кадарлардан деректердің жаңаруы байқалады.

7-ші Деңгей . Қолданбалық

Қолданбалы деңгейде пайдаланушылардың қолына өңделген информацияны беру қажет. Бұнымен системалық және пайдаланушы қолданбалы программамен жабдықталған жағдайда бәсекелеуге болады. Коммуникациялық тізбекпен информация беру үшін деректер бір-бірінен биттік тізбек болып өзгереді (“0 және 1“ екі жағдайдың көмегімен екілік кодты) .

Берілетін алфавитті-цифрлық жазбалар битті комбинацияның көмегімен тағайындалады. Битті комбинациялар 4-, 5-, 6-, 7- немесе 8 битті кодтан құралады. Кодтағы белгіленген белгінің саны биттердің санына байланысты болады: 4 биттен тұратын барлығы 16 мағынадан тұруы мүмкін, 5-битті код - 32 мағынадан, 6 ьитті код - 64 мағынадан, 7 битті код - 128 мағынадан және 8 битті код - 256 - алфавитті-цифрлы жазбадан.

Бірдей есептеу системалары және әр типті компьютерлер арқылы информация жүргізген жағдайда келесі кодтар қолданылады:

Халықаралық деңгейде символды информацияны жүргізу (өткізу) 7-битті кодтың көмегімен іске асады, ол ағылшын алфавиті бас және жәй әріптерін кодтай алады, тағы басқа арнайы символдарды.
Ұлттық және арнайы таңбаларды 7-битті кодтың көмегімен жеткізуге болмайды. Ұлттық таңбаларды ұсыну үшін өкп қолданылатын 8-битті кодты қолданады.

Деректерді дұрыс түрінде, толығымен және қатесіз өткізу үшін келісілген және тұрақты ережеге жүгіну қажет. Мұның барлығы деректерді өткізу хаттамасында айтылған.

Деректерді өткізу хаттмасы мына информацияларды қажет етеді:

Синхронизациялауды
Инициализациялауды
Бұғаттауды
Адрестеуді
Қателерді табуды
Блоктарды номерлеу
Деркетер ағының басқару
Қалпына келтіру әдісі
Қатынауды рұқсаттандыру

1. 2 Желілік хаттамалар

1. 2. 1 NetBEUI

NetBIOS Extended User Interface кеңейтілген пайдалну интерфейс NetBIOS. NetBEUI хаттамасы жылдам бола тұра, бірқатар шектеулері бар. Атап айтқанда, ол марщруттандыруды қолдамайды, бірақ көпрілерді қолдануға ықпал етеді. Бұдан басқа, ол желіні кеңтаралымды хабарлармен толтырып, оның өткізгіштік қабілеттілігінің көп бөлігіне әсер етеді. Соңынан, оның глобальды желіде қуатының азаюы ерекшелендіреді. Осыған қарамай оны системалар құрамына мына төмендегі себептермен кіргізуге болады.

- Ол қателерді коррекциялаудағы мүмкіншіліктері жеткілікті.

- Ол толығымен өзін-өзі қалыптастыра алады.

- Ол ескі платформалы Lan Manager мен Windows 3. 11 жұмыс тобының алыстан қатынауын қолдауды жүзеге асыруды үйлестіруді қамтамасыз етеді.

- Ол қай-бір тұрақталған хаттама тоқтаған жағдайда қолданған хаттаманы өзгертуге мүмкіндік береді.

1. 2. 2 IPX/SPX

IPX/SPX хаттамасын кіші және орташа желілерге жақсы пайдалануға болады, себебі ол маршруттауды қолдан қамтамасыз етеді. Бұл жағдайда желіні физикалық бөлініске ұшырататын, оны бірнеше сегментке бөлу арқылы бір логикалық сегментпен сақталған күйінде жұмыс атқаруға мүмкіндік туады. IPX/SPX-тің қарсы беті де желінің өткізу қабілетінің бірі есебінде, кеңтаралымды хабарды периодтан жіберуге арналған.

IPX/SPX-тің пайдаланудағы қосымша ерекшелігі болып табылатын факт, ол көптеген ойын желілері осы хаттаманы пайдаланатындығы.

1. 2. 3 TCP/IP

TCP/IP жекелеген емес, ол бірнеше хаттамалардың жинағы болып табылады, оларға мыналар TCP, IP, ARP және тағы басқалар жатады. Оны локальді желіде қолданғанда аса эффект болғанымен, ол глобальды желіде жете жете қолданылуы мүмкін. Осы себептерге байланысты TCP/IP хаттамасын пайдалануға ұсынылады:

- Бұл хаттама көпшілік жағдайда UNIX системасын пайдаланған кезде жинақталады.

- Бұл хаттама жай жинақты және Интернетке шығуға арнайы бөлінген байланыс арнасы арқылы, алысқа қатынау қызметін және модем қолдауын пайдалану арқылы қамтамасыз етеді.

- WindowsNT Socket-тің SQL server деректерінің базасына қатынау үшін хаттаманы қолдануға мүмкіндік бар.

- Хаттама толығымен маршрутталған болып табылады.

- DHCP және WINS TCP/IP-ні ендіргеннен кейін хаттамаға қызмет ету анағұрлым жеңілдеді. DHCP пен WINS IP-адресінің шығуын толығымен автоматтандыруға және NetBIOS компьютерлерінің аттарын ажыратуға мүмкіндігі бар.

TCP/IP хаттамасы Интернет желісіне тікелей қатынауды ұйымдастыру үшін де қажет. Бұған қажеттіліктің жоқтығы тек мына жағдайда, бұның қажеттілігі болмас еді. Прокси-сервер TCP/IP өз арасындағы және Интернетпен байланысын пайдалануға бағытталған болуы мүмкін, бірақ прокси-сервер байланысы үшін IPX/SPX хаттамасы пайдалануы мүмкін.

1. 3 Желілер құрылғылары және коммуникация құралдары

Коммуникация құралы ретінде көпшілік жағдайда есулі қос өткізгіш, коаксалды кабель және оптоталшықты тізбектер пайдаланады. Кабельдің түрін таңдаған жағдайда мына көрсеткіштер есептеледі:

- Жабдықтау мен қызмет көрсетудің бағасы

- Информация берудің жылдамдығы

- Информация таратылатын қашықтыққа шек қою (қосалқысыз күшейткіштер-қайталауыштар(репетитерлер) )

- Таралатын деректердің қауіпсіздігі

Негізгі мәселе болып, осы көрсеткіштерді бірдей уақытта қамтамасыз ету, мысалы таралатын деректердің ең жоғарғы жылдамдығы таралатын деректердің мүмкін болатын қашықтығымен шектеледі, бұл ретте қажетті деңгейде деректерді қорғау қамтамасыз етіледі. Кабельді системаның жеңіл ұлғаюы және жәй ұзаруы оның бағасына әсер етеді.

1. 3. 1 Коаксиалды кабель

Коаксиалды кабель телевизиялық антенна кабелімен бірдей. Оның құрамы пластикалық қапталған орталық мыс жезі екі қабатты экранды антенамен оралған және сырты пластикалық қорғаныш қабатымен қапталған.

Коаксиалды кабель орташа бағасы бар, кедергіден жақсы қозғалады және ұзақ қашықтыққа байланыс ретінде (бірнеше километр) қолданылады. Информацияны тасымалдау жылдамдығы 1-ден 10 Мбит/с-қа дейін, ол кей жағдайларда 50 Мбит/с-қа дейін жетуі мүмкін. Коаксиалды кабель негізгі және кеңжолақты информацияны тасымалдау үшін қолданылады.

1. 3. 2 Кеңжолақты коаксиалды кабель

Кеңжолақты коаксиалды кабель кедергілерге төзімсіз, жеңіл ұлғаяды, бірақ бағаы жоғары. Информация тасымалдау жылдамдығы 500 Мбит/с. егер базистік жолақта информация тасымалдау жиілігі 1, 5 км қашықтықтан асады күшейткіш қажет болады, немесе кәдімгі репитер (қайталағыш) . Сондықтан информация тасымалдау кезінде барлық қашықтықтың қосындысы 10 км ұзарады.

1. 3. 3 Ethernet - кабель

Ethernet - кабельде 50 ОМ толқынды кедергісі бар коаксиалды кабель болып табылады. Оны бірде жуан Ethernet (thick) немесе сары (yelow) кабель деп атайды. Ол 15 контактылы стандартты қосылуды қолданады. Кедергі қарсылығына байланысты кәдімгі коаксиалды кабельдің қымбат түрі деп атайды. Қайталағышсыз ең ұзақ қашықтығы 500 метрден аспайды, ол жалпы Ethernet желісінің қашықтығы - 3000 метрге жуық. Ethernet - кабель, өзінің магистралды тополгиясына байланысты тек соңында бір күшейтілген резистор пайдаланады. Мұндай кабелдерді оларды жоғарғы бағасына байланысты қазіргі желілерде сирек қолданады.

1. 3. 4 Cheapernet - кабель

Бірікккен Cheapernet - кабель Ethernet - кабельге қарағанда арзандау және оны жұқа (thin) Ethernet деп атайды. Бұл да 50 модық коаксиалды кабель, информация тасымалдау жылдамдығы 10 Мбит/с.

Cheapernet - кабель сегменттерін қосқан жағдайда қайталағыш қажет болады. Есептеу желісі Cheapernet - кабель мен бірге бағасы үлкен емес және ұзартқан жағдайда шығын шығады. Желі платаларын қосу көптен пайдаланып жүрген азгабаритті байонетті разъемның (CP-50) көмегімен іске асады. Қосымша экрандаудың қажеті жоқ. Кабель ДК-ға үш жақты қосқыштардың (T - connectors) көмегімен қосылады.

Екі жұмыс станциясының арақашықтығы қайталағышсыз көп болғанда 300 метр болуы мүмкін, ал жалпы Cheapernet - кабельдағы желілер үшін қашықтық - 1000 метрге жуық. Cheapernet - кабельдан, адаптерлер арасындағы гальваникалық ажырату үшін де, және сыртқы сигналды күшейту үшін де.

1. 3. 5 Есулі қос өткізгіш

Есулі қос өткізгішті желі қосындысын көбінде «Есулі қос өткізгіш» UTP (twisted pair) атайды, ол қосылған. Кабелдердің ішіндегі өте арзаны болып табылады. Кабель дегеніміз ол екі (төрт) желі парлары таратылатын сигналдың сапасын резонансты магнит өрісін мақсатынды бір-бірімен оралған.

Есулі қос өткізгіш жеңіл өседі, бірақ кедергіден қорғанбаған. Оның артықшылығы бағасы төмен және қондыру күрделі емес. Кедергіден қорғауды арттыру үшін көбінесе экрандалған есулі қос өткізгіш (STP), бұл дегеніміз, экрандау қабығына орналасқан, коаксиалды кабельдің экранына ұқсас. Есулі қос өткізгіш бұл Есулі қос өткізгішнің бағасын жоғарылатын коаксиалды кабельдің бағасына жақындатады. Осыған тектес кабелдердің сапасы олардың желілерінің оралған дәрежесіне сәйкес анықталады. Қос желі қанша мықты оралса, оның сапасы жоғары.

Есулі қос өткізгіш информация тарату жылдамдығы 100 Мбит/с дейін қамтиды. Кабельдің ұзындығы тарату жылдамдығы 1 Мбит/с болғанда 1000 метрден аспауы тиіс.

Есулі қос өткізгіш бес категориясы бар. 1 және 2 категориялар сапасы аса жоғары емес таратуды қамтамасыз етеді тек информация тілін таратуға пайдаланады. 3 категория тарату жылдамдығы 10 Мбит/с желілер үшін төменгі талаптары болып табылады. 4 категория желідегі жылдамдықты 16 Мбит/с дейін пайдаланады, ал 5 категория 100 Мбит/с дейін. 5 категорияның кабелі ұзаққа шыдайды және сенімді.

1. 3. 6 Талшықты - оптикалық тізбек

Шыныталшықты кабель деп аталатын оптоөткізгіштер қымбаттау блады. Мұндай кабелдермен электрлік емес жарық импульстері таратылады. Коаксиалды кабель сияқты талшықты-оптикалықта орталық діңгегі болады, бірақ ол мыстан емес шыныдан жасалған. Ол өте жіңішке және қалыңдығы жағынан адам шашынан аспайды. Орталық діңгектін айналасына көп қабатты қорғау қатыршығы орналасқан. Бұл жағдайда бір кабелдің орнына жекелеген екі кабелді пайдаланады бірі деректі қабылдау үшін және бірі жарату үшін. Информацияны тарату жылдамдығы мұнда секундына бірнеше гегабитке жетеді. Шектеулі қашықтығы 50 км-ден асады. Сыртқы кедергінің әсері жоқтың қасы. Қазіргі уақытта ЛВС (локальді есептеу желісі) үшін бұл қымбат тұратын қосылыс. Мұны қолданатын жер, біріншіден электромагнитті өріс кедергісі пайда болғанда және информацияны қайталағышсыз өте ұзақ қашықтыққа жаратқанда. Олардың тыңдауға қарсылығы бар, себебі оптоталшықты кабелдегі қарастырылған техника өте күрделі. Оптоөткізгіштер жұлдызша қосылудың көмегімен бірігеді.

1. 3. 7 Типтік ортаның көрсеткіштері

Тарату үшін үш типтік ортаның корсеткіштері келесі таблицада келтірілген:

Көрсеткіштер: Көрсеткіштер

Ортаның деректерді тарату көрсеткіштері: Ортаның деректерді тарату көрсеткіштері

Көрсеткіштер:

Ортаның деректерді тарату көрсеткіштері: Екі діңгекті кабель - есулі қос өткізгіш

Коаксиалды кабель

Оптоталшықты кабель

Көрсеткіштер: Бағасы

Ортаның деректерді тарату көрсеткіштері: Жоғары емес

Салыстырмалы жоғары

Жоғарғы

Көрсеткіштер: Ұлғайтылуы

Ортаның деректерді тарату көрсеткіштері: Ең қарапайым

Проблемалы

Қарапайым

Көрсеткіштер: Тыңдаудан қорғану

Ортаның деректерді тарату көрсеткіштері: Жарамсыздау

Жақсы

Жоғарғы

Көрсеткіштер: Жерлендiрi проблемалары

Ортаның деректерді тарату көрсеткіштері: Жоқ

Мүмкін жоқ

Жоқ

Көрсеткіштер: Кедергіге қабілеттілігі

Ортаның деректерді тарату көрсеткіштері: Орнатылған

Орнатылған

Жоқ

1-кесте. Типтік ортаның деректер тарату көрсеткіштері

Жоғарыда қаралған компоненттердің негізінде ЛВС-і құрудың бірнеше принциптері сақталған. Мұндай принциптерді топология деп атайды.

1. 4. Есептеу желісінің топологиясы

1. 4. 1 Жұлдызша типті топология

Жұлдызша түріндегі топология желісінің концепсиясы үлкен ЭЕМ облысынан келген, өйткені бас машина қабылдайды және барлық деректерді шалғай құрылғыдан деректерді өңдейтін активті торап ретінде өңдейді.

1-сурет. Жұлдызша түріндегі топология желісі

Желінің өткізгіш қабілеті тораптың есептеу қуатымен анықталады және әр жұмыс станциясы үшін кепілдік беріледі. Коллизиясы (соқтығысу) болмайды.

Кабелді қосылыс күрделі емес, себебі әр жұмыс станциясы тораппен жалғанған. Кабелді жүргізу шығыны жоғары әсіресе орталық торап географиялық топологиясының ортасында орналасқан.

Есептеу желісін ұлғайтқанда алғашқы орындалған кабелді байланыстарға пайдалануға болмайды. Жаңа жұмыс орнына орталық желіден арнайы кабель тартылуы қажет.

Жұлдызша түрдегі топология есептеу желісінің топологияларының барлығының ішіндегі ең бір жылдам орындалатыны. Жұмыс станцияларының арасында деректер тарату жеке тізбекпен торап арқылы, (оның күшті өндіріс қуаты болғанда) тек осы жұмыс станцияларын пайдалану арқылы таратылады. Басқа топологияларға жеткенде бір станциядан басқасына информация таратудағы жиілік сұранысымен салыстырғанда жоғары емес.

Есептеу желісінің өндіріс қуаты біріншіден орталық файлды сервердің қуатына байланысты. Ол есептеу желісінде қауіпті орын болып тұруы мүмкін. Орталық тораптың істен шығуы бүкіл желінің жұмысын бұзады. Орталық басқару торабы - файл сервері информацияға рұқсатсыз қатынауға қарсы оптималды механизм қорғанысын атқаруы мүмкін. Бүкіл есептеу желісі оның орталығынан басқарылуы мүмкін.

1. 4. 2 Сақиналық топология

Сақиналық топологияда жұмыс желiлерi станциялары бiр-бiрiмен шеңбер бойымен байланысқан, яғини 1-жұмыс станциясы 2-жұмыс станциясымен, ал 3-жұмыс станциясы 4-жұмыс станциясымен және т. б. байланысқан. Соңғы жұмыс станцияциясы бiрiншiсiмен байланысқан. Коммуникациялық байланыс сақинаға тұйықталады .

Бiр жұмыс станциясынан келiсi станцияға кабельдерді өткiзу қиын, әрi қымбат болуы мүмкiн, әсіресе егер жұмыс станциялар георгафиялық жағынан сақинадан алыс орналасса (мысалы, сызық бойымен) .

Мәлiметтер әрдайым шеңбер бойымен айналып жүреді. Жұмыс станциясы алдын-ала сақинадан сұранып алып, берiлген ақпаратты ақырғы мекенжайымен жібереді. Көптеген хабарламаларды “жолға” кабельдi жүйе бойымен бiрiнен кейiн бiрiн жiберуге болатындықтан, хабарламаны жiберу өте нәтижелі болады. Барлық сақиналы станцияларға сақиналы сұранымды өте оңай жiберуге болады. Ақпаратты беру уақыты есептеу желiсiне енетiн жұмыс станциялар санымен пропорционалды түрде үлкейедi.

Сақиналық топологиясының негiзгi проблемасы - ол барлық жүмыс станция ақпаратты тасымалдауда беделдi түрде қатысу керек және сол станциялардың бiруi iстен шықса, бүкiл желi парализацияланады. Кабелдік жалғаулар жеңіл түрде қалпына келтiрiледi.

Жаңа жұмысшы станция қосу - желi жұмысын қысқа мерзiмге жұмыс iстеуiн тоқтатуды талап етеді, өйткенi орнату кезiнде сақина ажыратылу қажет. Есептеу желiлерiнiң ара қашықтығына шек қойылмайды, өйткенi нәтижесiнде ол екi жұмыс станцияның ара қашықтығымен анықталады.