Байланыс түрлері
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Қаныш Сәтпаев атындағы
Қазақ ұлттық техникалық университеті
Технологиялық үрдістерді және өндірістерді компьютерлендіру
кафедрасы
Бекітемін
ТҰж ӨК каф.меңгерушісі
__________А.Ф. Цеховой
_____________2005ж.
Ақпараттану пәні
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
1 топ Табылдиев Б. Студентіне берілді.
Жұмыс тақырыбы:Internet Explorer
1.MS Word-та берілген тақырып бойынша қысқаша реферат
Тапсырманы берген ТҮжӨК кафедрасының
Оқытушысы Молдақалықова А.Ж.
ЖОСПАР
КІРІСПЕ. Internet желісі 3
INTERNET- ке шығу және оның мүмкіндіктері 5
1 Internet- ке қосылу үшін қажетті жабдықтар 5
2 Internet хаттамалары 7
3.Байланыс түрлері 8
4.Internet – пен қатынас құру 9
Қорытынды 17
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 18
КІРІСПЕ. Internet желісі
INTERNET желісі. Әлеуметтік пенде болғандықтан адам әрқашанда
өзі сияқтылармен араласу тәсілдерін іздестіреді. Соңғы кездегі
Internet желісінің күрт дамып кетуі қазіргі кезде 18 000 әр түрлі
желілерді біріктіріп, күнбе-күн жаңаларымен толықтыруда қашықтық
ұғымын жоққа шығарып, планетамыздың кез-келген нүктесін бір- бірімен
бейнелі түрде байланыстыруда. Информацияның көзді тартар ертеңі таң
қалдырып, өзінің соны падалана алатыны қуантады. Бірақ адам жаңалыққа
тез үйренеді, қазір де INTERNET жалпыға бірдей информациялық қор
тәрізді ертектегі ханшалардан күнделікті күңіңізге айналып
барады. Оның құрамында миллиондаған компьютерлер, компьютер
терминалдары және қарапайым пайдаланушы адамдар бар. Кейбір
есептеулер бойынша екі миллиондай компьютермен 30 миллионға жуық
адам жұмыс істеп жатыр. INTERNET желісіне күніне 1000
компьютер қосылады екен. ISOC Internet Society- Internet
қоғамдастығы президентінің жақында INTERNET ,бізге даналық көзі
болып көрінсе де, оның өзін қалай пайдаланатынымызды білген артық
болмайды. Iternet бас әріппен жазылса - кез келген компьютерді жер
шарында орналасқан басқа жұмыс станциясымен, яғни телефон арнасына
қосылған компьютермен жылдам байланыстыратын Дүниежүзілік Желі. Оны
дүниедегі ең үлкен , ауқымды глобальный желі деп атайды. Осылай
телефон арнасы арқылы байланыса алатын компьютерлер бір- бірімен
ТСРІР хаттама протокол ережелерімен мәлімет алмасады, оларды бір
нұсқада, яғни бір тілде сөйлейді деп айтса болады. Дүниежүзілік
Халықаралық телефон желісі сияқты оны ешкім басқармайды, ол ешкімнің
жеке меншігі емес. Міне, осы Интернет желісі көмегімен электрондық
почта арқылы хабар алып беріп, басқа компьютерлердегі ақпаратты
көріп, қашықтан телеконференцияларға қатынасу жұмыстарын жүргізуге
мүмкіндік бар. Интернет жүйесін пайдалана отырып, үйден шықпай-ақ,
көптеген елдерді, қалаларды аралап, музейлерді, кітапханаларды көріп,
дүниежүзілік мәдени және ғылыми жетістіктермен танысып, оларға
өркениетті елдің азаматы ретінде өз үлесіңізді қосып, өзіңізді
дүниенің бір кішкене бөлігі ретінде сезіну мүмкіндігіне ие боласыз.
Интернет кіші әріппен жазылса -ТСРІР хаттамалары негізінде
желіаралық байланысу технологиясы.
INTERNET желісін алғашқы дүниеге келтіруге себеп болған 70-
жылдар басында АҚШ қорғаныс министрлігінің ARPANET компьютерлік
жүйесі болып саналады, онда соғыс жағдайында байланыс желілерінің
жұмысы зерттелген еді. Желі нүктелерінің үлкен аумақта шашырап
жатқандығына және олардың аздаған бөліктері бұзылғанмен сау желілердің
өзара байланысы жылдам қайта құрылып, қалыпты жағдайына келе алатыны
айқындалды.
Дегенмен, INTERNET тек желі ғана емес, ол - желілердің желісі.
INTERNET көптеген байланыс желілерін бір- бірімен біріктіріп,
дүниедегі ең үлкен компьютерлер торабын құрайды. Оның қарапайым
желілік нүктелері өкімет мекемелерінде, университеттерде, коммерциялық
фирмаларда, жергілікті кітапхана жүйелерінде, тіпті мектептерде де
орналасқан.
INTERNET- тің бір ерекшілігі оның құрамындағы көптеген
компьютерлер нақты BBS тәрізді жұмыс істейді шындығында, INTERNET
компьютерлерінің көпшілігі BBS сияқты жұмыс істемейді, бірақ одан
әркім файлдар алып, мәліметтер базасын пайдаланып, яғни оның ішкі
мәліметтерін пайдалануға мұрсат алады. INTERNET- ке қосылу дегеніміз
- басқа жерлерде тұрған 1000- даған компьютерлік желілермен байланысу
деген сөз. Желідег компьютерлерден өкімет архивіндегі, университеттің
мәлімет базаларындағы, жергілікті қорлардағы көлеміндегі, кітапхана
каталогтарындағы құжаттық мәліметтерді, суреттерді, дыбыс клиптерін,
бейнелерді және т.б. цифрлық түрге айнала алатын барлық
информацияны ала аласыз. INTERNET информация магистралына өте ұқсас,
институт, мектеп терминалы арқылы оған жеңіл кіруге болады. Ол үшін
INTERNET-тегі жүйенің нөмірін теру керек. Мұнан кейін керекті жердегі
қала, мемлекет желі нүктесімен байланысып, өзіңізге қажетті
материалдарға қол жеткізесіз. Керек етсеңіз, NASA құжаттарын да, айта
берсек, соңғы оқиғалар көрсететіндей, ЦРУ құпия архивтерін де
оқуыңызға болады екен. INTERNET желісін сипаттау үшін оны телефон
жүйесімен салыстыру қалыптасқан. Жалғыз телефон компанниясы болмайтыны
сияқты INTERNET компаниясы да тек біреу емес. Дүниежүзілік немесе
мемлекеттік телефон жүйесінің иесі кім? Ешкім де емес. Әрине, оның
бөліктерін біреулер иеленеді, бірақ жүйеге толық ешкім ие емес, бұл
жүйе өзара келісім арқылы ортақ пайдалануға арналған. Дүниежүзіндеі ірі
телефон компаниялары бірігіп, телефон жүйесі қалай пайдаланатыны
жөнінде келісіп отырады, яғни әр елдің кодын, төлейтін ақшасын,
мұхитаралық кабель құнын- кімдер, қалай бөлісіп мәселелерін бірігіп
анықтап отырады. INTERNET желісі де дәл осы телефон жүйесі тәрізді
басқарылады. INTERNET-ті пайдаланудың нақты себептері жердегі
аквалангпен жүзуге ыңғайлы орын туралы білгіңіз келеді делік. Олай
болса, scuba акваланг жаңалықтар тобын қарап шығу керек, мүмкін
сонда демалған біреу мәлімет берген болар, әйтпесе сұрағыңызды сонда
енгізіп, күтіңіз. Біреу сізге жауап беріп қалар. Әлде әртүрлі заттар
жинайтын коллекционермен танысқыңыз келе ме, жоқ әлде торт жасау
рецептерін іздейсіз бе? ІВМ суперкомпьютнрімен шахмат ойнауға қандайсыз?
Периодты әдебиет жөніндегі анықтамалықты қарап, Ресей журналдарын
оқуыңызға болады.
INTERNET-тің бар мүмкіндігін, онда жиналған мәліметтерді де
түгел айтып беру қиын. Оның үстіне күнбе- күн оған жаңа мәліметтер
келіп түсіп жатады. Енді бұд ғажайып желімен жақынырақ танысайық.
INTERNET- ке шығу және оның мүмкіндіктері
1. Internet- ке қосылу үшін қажетті жабдықтар
Әрбір тұтынушы компьютері кәдімгі телефон арнналарымен түйінді
машиналармен байланысады. Ал түйінді немесе негізгі машиналар бір
бірімен қуатты оптикалық талшықты немесе спутникті арналармен
жалғасады. Түйінді машиналар кез келген жай компьютерлер арсында
байланыс орнату үшін қажет олар : тәулік бойынша үзіліссіз жұмыс
істеп, байланыс сеанстарының арасындағы уақытта жолда жүрген
ақпараттарды уақытша сақтайды. Ақпараттық серверлер деп аталатын
мәлімет жинақтаушы компьютерлермен жылдам істейді. Оптикалық түрдегі
байланыстыру ісін қамтамсыз етеді.
Ақпараттық сервер дегеніміз- қалың көпшілікке арналған, әрбір
тұтынушы падалана алатын көптеген ақпаратар түрлері жинақталған
арнаулы компьютер. Мұнда жаңалықтар мерзімді баспасөз газет,
журналдар, жарнамала т.с.с мәліметтер сақталады.
Желіге қосылған әрбір компьютерге қайталанбайтын айрықша өзіндік
адрес ІР адрес беріледі. Адрес компьютердің типі мен ІВМ, Mactoch
операциялық жүйенің түрімен MS DOS, Windows 98, Windows NT
байланыста болмайды, демек жіберілген ақпарат тура адрес көрсетілген
компьютерге келіп түседі. Түйінді машина мәліметтерді тасымалдау
кезінде хабарды жіберген және оны алатын компьютерлер арасындағы ең
қысқа жолды таңдайды, жұмыс барасында ол байланыс арнасының бос
аралықтарын тиімді түрде пайдаланады. Бұл мүмкіндік Интернетті
қазіргі кездегі ең жылдам, әрі арзан, әрі сенімді байланыс жабдығына
айналдырады деуге болады.
Ал, енді түйінді машиналар жұмысы қалай ұйымдастырылған,
Интернетте адресті кім тағайындайды, компьютерлер арасындағы байланыс
қалай қамтамасыз етіледі, компьютер телефонмен қалай қосылады деген
мәселелерге келсек, бұның бәрін істейтін арнайы қоғам- Интернет
провайдері деген ұйым, мекеме бар. Мысалы, Алматыда Интернет
провайдері болып қызмет атқаратын Интернет трейнинг орталығы Nursat,
S&G Communications, Parasang, Қазақтелеком, Астел Арна Спринт т.с.с
мекемелер жұмыс істейді.
Internet- те қызмет көрсету провайдері- ISP Internet Servise
Provider, Internet- пен қарапайым тұтынушылардың тікелей қатынас
құруын жүзеге асыратын заңды тұлға. Интернет желісімен жұмыс істеу
үшін компьютер, модем, телефон арнасы осыларды байланыстыру ісін
атқаратаны программалық жасақ қажет және белгілі бір провайдермен
байланысу керек. Интернетпен жұмыс істеуде мүмкіндік беретін ең кіші
минималды параметрлер мынадай болады: Windows 95 операциялық жүйесі
желі жұмысының Windows 98 ыңғайлырақ.
48666 МГц DX процессоры немесе одан жоғарғы модельдердің бірі
компьютердің жедел жады RAM көлемі 8 Мб немесе одан жоғары қатты
магниттік диск HDD көлемі-500 Мб немесе одан жоғары.
Модельді қосуға арналған COM PORT болуы тиіс.
SVGA мониторы;
Модем модулятор-демодулятор
Тышқан тетігі
Қазіргі кездегі желімен жұмыс істейтін ең кең тараған
компьютер құрамы:
Pentium 2350 Гц немесе АМD К6-2350 Мгц; RAM көлемі-64Мб; HDD көлемі
–5000Мб;
LG немесе Samsung фирмаларының SVGA мониторы; дыбыстық карта
мен акустикалық жүйе; US Robotics модемі, мәлімет алмасу жылдамдығы
33,6 Кбитсек.
Модем дегеніміз - провайдер торабымен дербес компьютердің
байланысын қамтамасыз ететін арнайы құрылғы. Модемнің негізгі
сипаттамсы болып, ол арқылы бір секундтағы тасымалданатын биттер
санымен өлшенетін, оның мәліметтерді қабылдау- жөнелту жылдамдығы
битс немесе кбитс, bs, kbs саналады. Модемнің жылдамдығы жоғры
болған сайын оның бағасы да өсіп отырады. Модемдер орналасуларына
қарай ішкі және сыртқы болып екіге бөлінеді. Ішкі модемдер
арзанырақ болады, оларды сатып алу кезінде 50кбитс -тан жоғары
жоғары жылдамдықты қамтамсыз ете алмайды, оның үстіне біздегі
телефон желілері де әлсіз келеді. Сондықтан жылдамдығы 56кбитс
модем алудың қажеті шамалы. Ақпаратты сақтау желіге қосылған
тұтынушыларға қызмет етуге арналған сервердің ішкі функциясы. Бұл
қызметі үшін сервер провайдер ретінде ақша алады. Ал, сервердің сыртқы
функциясына – ақпаратты тасымалдау жатады. Мысалы, Лос-Анджелестегі
сервермен Алматыдағы компьютер клиентарасында байланыс болу үшін
жіберілген ақпарат жолдары жолдағы оншақты серверлерден өтуі керек.
Алғашында ол Алматыдан Мәскеуге барады, сонан соң Хельсинкиге
барады, әрі қарай Еуропалық желі түйіндері арқылы трансатлантик
кабелімен АҚШ- қа жеткізіледі. Ал егер ол бағыт бос болмай қалса,
онда мәлімет бірден спутникалық арналармен Мәскеуден тура Нью- Йоркке
кетіп қалуы мүмкін. Ақпараттың қай жолмен жүретінін алдын- ала
болжауға болмайды. Ол ешкімді қызықтырмайды да. Желідегі әрбір сервер
бір жерден ақпарат дестесін алғаннан кейін ол жөнелтілуге тиіс
сервердің адресін біледі де, ақпаратты сол бағыттағы жақындау
орналасқан серверге жібереді. Жақындау дегеніміз - тегін емес.
Жақындау орналасқан сервер байланыс мүмкндігіне белгілі бір арнаның
жұмыс өнімділігіне оның қуатына тағы басқа факторларға тәуелді
болады. Екі ауыл арасын дағы ең төте жолмен машина арқылы жетудің
қиындығы тәрізді мысалы жол тегіс емес немесе жауыннан соң тас
төлген алыс жолмен жүру ыңғайлы т.с.сс шаралар сияқты байланыс
арналарында да арасы қашық болса да ең жылдам орындалатын мүмкіндік
таңдалып алынады. Желі бойындағы түйінді серверлерде мәліметтерді
реттеу мақсатында арнайы ақпараттық программалық жабдықтар жұмыс
істейді. Оларды бағыттауыштар маршрутизаторлар деп атайды. Олар келіп
түскен мәліметті қайда жіберу керектігін анықтайды. Мысалы, Мәскеу мен
Хельсинки арасында байланыс болмаса да, алматыдан шыққан мәлімет бәрі
бір бағыттауыш программалар көмегімен Лос- Анджелес жылдам.
2. Internet хаттамалары
TCPIP хаттамалары - бұл тораптық хаттамалардың стандартты жиыны.
TCPIP торабында мәліметтерді жіберуді қолдануды қамтамасыз ету үшін
әр компьютердің өзіндік ерекше мекені ІР- мекен болуы қажет.
ІР хаттамасы. Internet торабында ақпаратты жіберу жүйесінің
негізі ІР хаттамасы болып табылады.
Енді ақпаратты жіберуге қажетті шарт - ол әр компьютердің ІР-
мекенінің болуы. ІР- мекен- бұл компьютердің өзіндік ерекше мекені
болып табылатын, өзі төрт ондық саннан құралған топ. Мысалы:
198.68.191.10, 204.250.144.70. Негізінде ІР мекен –бұл компьютердің
өзіндік ерекше мекені болып табылады. Компьютерде бұл мекендер мынадай
түрде беріледі. 11000110 01000100 1011111100001010 және
1100110011111010 10010000 01000110
ТСР хаттамасы.ІР хаттамасы Internet арқылы мәліметтерді
жеткізуді қамтамасыз етеді. Бірақ осы жеткізу барысындағы барлық
мәселелерді шешпейді. Енді ең басты мәселе барлық пакеттерді өз
мекендеріне жеткізумен және оның қабылдануымен байланысты. Бұл мәселелер
хаттама көмегімен шешіледі.
Бұл хаттаманың жұмыс істеу барысын мысалмен қарастырайық, сізге
кітапты жіберу керек болсын. Сіз оны тек қана әр парағын бөлек-
бөлек жіберу арқылы ғана жібере аласыз. Сонымен қатар кітап
парақтары нөмірленбеген. Қабылдаушылар беттерін түгел мекенін және
қандай ретпен орналасатынын қайдан біледі? Қабылдау бөлімінде
қабылданған пакеттер нөмірі тексеріледі. Егер кей конверттер болмаса,
ақпаратты қабылдаушы компьютер оларды қайталап жіберуді талап етеді.
ТСР ақпарат қандай күйде жіберілсе, сондай өзгертілмеген күйде
қабылдануын қамтамсыз етеді.
НТТР хаттамасы Hyper Text Transfer Protocol . Бұл сервердің
WEB құжаттарына кіруге сұралған клиент пен осы сервердің арасындағы
байланысты қамтамасыз ететін хаттама. НТТР ТСРІР мен салыстырғанда
жоғары дәрежелі хаттама болып табылады.
Мысалы, басқа компьютер клиент сұрап отырған ақпарат одан
басқа компьютерде серверде сақталсын және ол сервердің деректер
қоймасында сақталсын және ол сервердің деректер қоймасында
сақталсын. Алдымен серверде деректер қоймасынан ақпарат алынуы керек,
содан кейін барып ол клиентке жіберіледі.
Клиент пен сервердің өзара байланысу процесі төрт бөліктен
тұрады:
1.ТСРІР хаттамасы бойынша клиент пен сервер арасында байланыс
орнатамыз.
2.НТРР хаттамсы түрінде клиент сұранысын серверге жіберу.
3.Сұранысты серверде өңдеу және клиентке жауапты форматтау
НТТР хабарламасы түрінде
4.Клиент пен сервер арасында байланыс сұранысын анықтау.
Web-сервердегі ақпаратқа кіруді қамтамсыз етуі үшін сұраныстарды
құрастырып, оны серверге жібере ... жалғасы
Қаныш Сәтпаев атындағы
Қазақ ұлттық техникалық университеті
Технологиялық үрдістерді және өндірістерді компьютерлендіру
кафедрасы
Бекітемін
ТҰж ӨК каф.меңгерушісі
__________А.Ф. Цеховой
_____________2005ж.
Ақпараттану пәні
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
1 топ Табылдиев Б. Студентіне берілді.
Жұмыс тақырыбы:Internet Explorer
1.MS Word-та берілген тақырып бойынша қысқаша реферат
Тапсырманы берген ТҮжӨК кафедрасының
Оқытушысы Молдақалықова А.Ж.
ЖОСПАР
КІРІСПЕ. Internet желісі 3
INTERNET- ке шығу және оның мүмкіндіктері 5
1 Internet- ке қосылу үшін қажетті жабдықтар 5
2 Internet хаттамалары 7
3.Байланыс түрлері 8
4.Internet – пен қатынас құру 9
Қорытынды 17
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 18
КІРІСПЕ. Internet желісі
INTERNET желісі. Әлеуметтік пенде болғандықтан адам әрқашанда
өзі сияқтылармен араласу тәсілдерін іздестіреді. Соңғы кездегі
Internet желісінің күрт дамып кетуі қазіргі кезде 18 000 әр түрлі
желілерді біріктіріп, күнбе-күн жаңаларымен толықтыруда қашықтық
ұғымын жоққа шығарып, планетамыздың кез-келген нүктесін бір- бірімен
бейнелі түрде байланыстыруда. Информацияның көзді тартар ертеңі таң
қалдырып, өзінің соны падалана алатыны қуантады. Бірақ адам жаңалыққа
тез үйренеді, қазір де INTERNET жалпыға бірдей информациялық қор
тәрізді ертектегі ханшалардан күнделікті күңіңізге айналып
барады. Оның құрамында миллиондаған компьютерлер, компьютер
терминалдары және қарапайым пайдаланушы адамдар бар. Кейбір
есептеулер бойынша екі миллиондай компьютермен 30 миллионға жуық
адам жұмыс істеп жатыр. INTERNET желісіне күніне 1000
компьютер қосылады екен. ISOC Internet Society- Internet
қоғамдастығы президентінің жақында INTERNET ,бізге даналық көзі
болып көрінсе де, оның өзін қалай пайдаланатынымызды білген артық
болмайды. Iternet бас әріппен жазылса - кез келген компьютерді жер
шарында орналасқан басқа жұмыс станциясымен, яғни телефон арнасына
қосылған компьютермен жылдам байланыстыратын Дүниежүзілік Желі. Оны
дүниедегі ең үлкен , ауқымды глобальный желі деп атайды. Осылай
телефон арнасы арқылы байланыса алатын компьютерлер бір- бірімен
ТСРІР хаттама протокол ережелерімен мәлімет алмасады, оларды бір
нұсқада, яғни бір тілде сөйлейді деп айтса болады. Дүниежүзілік
Халықаралық телефон желісі сияқты оны ешкім басқармайды, ол ешкімнің
жеке меншігі емес. Міне, осы Интернет желісі көмегімен электрондық
почта арқылы хабар алып беріп, басқа компьютерлердегі ақпаратты
көріп, қашықтан телеконференцияларға қатынасу жұмыстарын жүргізуге
мүмкіндік бар. Интернет жүйесін пайдалана отырып, үйден шықпай-ақ,
көптеген елдерді, қалаларды аралап, музейлерді, кітапханаларды көріп,
дүниежүзілік мәдени және ғылыми жетістіктермен танысып, оларға
өркениетті елдің азаматы ретінде өз үлесіңізді қосып, өзіңізді
дүниенің бір кішкене бөлігі ретінде сезіну мүмкіндігіне ие боласыз.
Интернет кіші әріппен жазылса -ТСРІР хаттамалары негізінде
желіаралық байланысу технологиясы.
INTERNET желісін алғашқы дүниеге келтіруге себеп болған 70-
жылдар басында АҚШ қорғаныс министрлігінің ARPANET компьютерлік
жүйесі болып саналады, онда соғыс жағдайында байланыс желілерінің
жұмысы зерттелген еді. Желі нүктелерінің үлкен аумақта шашырап
жатқандығына және олардың аздаған бөліктері бұзылғанмен сау желілердің
өзара байланысы жылдам қайта құрылып, қалыпты жағдайына келе алатыны
айқындалды.
Дегенмен, INTERNET тек желі ғана емес, ол - желілердің желісі.
INTERNET көптеген байланыс желілерін бір- бірімен біріктіріп,
дүниедегі ең үлкен компьютерлер торабын құрайды. Оның қарапайым
желілік нүктелері өкімет мекемелерінде, университеттерде, коммерциялық
фирмаларда, жергілікті кітапхана жүйелерінде, тіпті мектептерде де
орналасқан.
INTERNET- тің бір ерекшілігі оның құрамындағы көптеген
компьютерлер нақты BBS тәрізді жұмыс істейді шындығында, INTERNET
компьютерлерінің көпшілігі BBS сияқты жұмыс істемейді, бірақ одан
әркім файлдар алып, мәліметтер базасын пайдаланып, яғни оның ішкі
мәліметтерін пайдалануға мұрсат алады. INTERNET- ке қосылу дегеніміз
- басқа жерлерде тұрған 1000- даған компьютерлік желілермен байланысу
деген сөз. Желідег компьютерлерден өкімет архивіндегі, университеттің
мәлімет базаларындағы, жергілікті қорлардағы көлеміндегі, кітапхана
каталогтарындағы құжаттық мәліметтерді, суреттерді, дыбыс клиптерін,
бейнелерді және т.б. цифрлық түрге айнала алатын барлық
информацияны ала аласыз. INTERNET информация магистралына өте ұқсас,
институт, мектеп терминалы арқылы оған жеңіл кіруге болады. Ол үшін
INTERNET-тегі жүйенің нөмірін теру керек. Мұнан кейін керекті жердегі
қала, мемлекет желі нүктесімен байланысып, өзіңізге қажетті
материалдарға қол жеткізесіз. Керек етсеңіз, NASA құжаттарын да, айта
берсек, соңғы оқиғалар көрсететіндей, ЦРУ құпия архивтерін де
оқуыңызға болады екен. INTERNET желісін сипаттау үшін оны телефон
жүйесімен салыстыру қалыптасқан. Жалғыз телефон компанниясы болмайтыны
сияқты INTERNET компаниясы да тек біреу емес. Дүниежүзілік немесе
мемлекеттік телефон жүйесінің иесі кім? Ешкім де емес. Әрине, оның
бөліктерін біреулер иеленеді, бірақ жүйеге толық ешкім ие емес, бұл
жүйе өзара келісім арқылы ортақ пайдалануға арналған. Дүниежүзіндеі ірі
телефон компаниялары бірігіп, телефон жүйесі қалай пайдаланатыны
жөнінде келісіп отырады, яғни әр елдің кодын, төлейтін ақшасын,
мұхитаралық кабель құнын- кімдер, қалай бөлісіп мәселелерін бірігіп
анықтап отырады. INTERNET желісі де дәл осы телефон жүйесі тәрізді
басқарылады. INTERNET-ті пайдаланудың нақты себептері жердегі
аквалангпен жүзуге ыңғайлы орын туралы білгіңіз келеді делік. Олай
болса, scuba акваланг жаңалықтар тобын қарап шығу керек, мүмкін
сонда демалған біреу мәлімет берген болар, әйтпесе сұрағыңызды сонда
енгізіп, күтіңіз. Біреу сізге жауап беріп қалар. Әлде әртүрлі заттар
жинайтын коллекционермен танысқыңыз келе ме, жоқ әлде торт жасау
рецептерін іздейсіз бе? ІВМ суперкомпьютнрімен шахмат ойнауға қандайсыз?
Периодты әдебиет жөніндегі анықтамалықты қарап, Ресей журналдарын
оқуыңызға болады.
INTERNET-тің бар мүмкіндігін, онда жиналған мәліметтерді де
түгел айтып беру қиын. Оның үстіне күнбе- күн оған жаңа мәліметтер
келіп түсіп жатады. Енді бұд ғажайып желімен жақынырақ танысайық.
INTERNET- ке шығу және оның мүмкіндіктері
1. Internet- ке қосылу үшін қажетті жабдықтар
Әрбір тұтынушы компьютері кәдімгі телефон арнналарымен түйінді
машиналармен байланысады. Ал түйінді немесе негізгі машиналар бір
бірімен қуатты оптикалық талшықты немесе спутникті арналармен
жалғасады. Түйінді машиналар кез келген жай компьютерлер арсында
байланыс орнату үшін қажет олар : тәулік бойынша үзіліссіз жұмыс
істеп, байланыс сеанстарының арасындағы уақытта жолда жүрген
ақпараттарды уақытша сақтайды. Ақпараттық серверлер деп аталатын
мәлімет жинақтаушы компьютерлермен жылдам істейді. Оптикалық түрдегі
байланыстыру ісін қамтамсыз етеді.
Ақпараттық сервер дегеніміз- қалың көпшілікке арналған, әрбір
тұтынушы падалана алатын көптеген ақпаратар түрлері жинақталған
арнаулы компьютер. Мұнда жаңалықтар мерзімді баспасөз газет,
журналдар, жарнамала т.с.с мәліметтер сақталады.
Желіге қосылған әрбір компьютерге қайталанбайтын айрықша өзіндік
адрес ІР адрес беріледі. Адрес компьютердің типі мен ІВМ, Mactoch
операциялық жүйенің түрімен MS DOS, Windows 98, Windows NT
байланыста болмайды, демек жіберілген ақпарат тура адрес көрсетілген
компьютерге келіп түседі. Түйінді машина мәліметтерді тасымалдау
кезінде хабарды жіберген және оны алатын компьютерлер арасындағы ең
қысқа жолды таңдайды, жұмыс барасында ол байланыс арнасының бос
аралықтарын тиімді түрде пайдаланады. Бұл мүмкіндік Интернетті
қазіргі кездегі ең жылдам, әрі арзан, әрі сенімді байланыс жабдығына
айналдырады деуге болады.
Ал, енді түйінді машиналар жұмысы қалай ұйымдастырылған,
Интернетте адресті кім тағайындайды, компьютерлер арасындағы байланыс
қалай қамтамасыз етіледі, компьютер телефонмен қалай қосылады деген
мәселелерге келсек, бұның бәрін істейтін арнайы қоғам- Интернет
провайдері деген ұйым, мекеме бар. Мысалы, Алматыда Интернет
провайдері болып қызмет атқаратын Интернет трейнинг орталығы Nursat,
S&G Communications, Parasang, Қазақтелеком, Астел Арна Спринт т.с.с
мекемелер жұмыс істейді.
Internet- те қызмет көрсету провайдері- ISP Internet Servise
Provider, Internet- пен қарапайым тұтынушылардың тікелей қатынас
құруын жүзеге асыратын заңды тұлға. Интернет желісімен жұмыс істеу
үшін компьютер, модем, телефон арнасы осыларды байланыстыру ісін
атқаратаны программалық жасақ қажет және белгілі бір провайдермен
байланысу керек. Интернетпен жұмыс істеуде мүмкіндік беретін ең кіші
минималды параметрлер мынадай болады: Windows 95 операциялық жүйесі
желі жұмысының Windows 98 ыңғайлырақ.
48666 МГц DX процессоры немесе одан жоғарғы модельдердің бірі
компьютердің жедел жады RAM көлемі 8 Мб немесе одан жоғары қатты
магниттік диск HDD көлемі-500 Мб немесе одан жоғары.
Модельді қосуға арналған COM PORT болуы тиіс.
SVGA мониторы;
Модем модулятор-демодулятор
Тышқан тетігі
Қазіргі кездегі желімен жұмыс істейтін ең кең тараған
компьютер құрамы:
Pentium 2350 Гц немесе АМD К6-2350 Мгц; RAM көлемі-64Мб; HDD көлемі
–5000Мб;
LG немесе Samsung фирмаларының SVGA мониторы; дыбыстық карта
мен акустикалық жүйе; US Robotics модемі, мәлімет алмасу жылдамдығы
33,6 Кбитсек.
Модем дегеніміз - провайдер торабымен дербес компьютердің
байланысын қамтамасыз ететін арнайы құрылғы. Модемнің негізгі
сипаттамсы болып, ол арқылы бір секундтағы тасымалданатын биттер
санымен өлшенетін, оның мәліметтерді қабылдау- жөнелту жылдамдығы
битс немесе кбитс, bs, kbs саналады. Модемнің жылдамдығы жоғры
болған сайын оның бағасы да өсіп отырады. Модемдер орналасуларына
қарай ішкі және сыртқы болып екіге бөлінеді. Ішкі модемдер
арзанырақ болады, оларды сатып алу кезінде 50кбитс -тан жоғары
жоғары жылдамдықты қамтамсыз ете алмайды, оның үстіне біздегі
телефон желілері де әлсіз келеді. Сондықтан жылдамдығы 56кбитс
модем алудың қажеті шамалы. Ақпаратты сақтау желіге қосылған
тұтынушыларға қызмет етуге арналған сервердің ішкі функциясы. Бұл
қызметі үшін сервер провайдер ретінде ақша алады. Ал, сервердің сыртқы
функциясына – ақпаратты тасымалдау жатады. Мысалы, Лос-Анджелестегі
сервермен Алматыдағы компьютер клиентарасында байланыс болу үшін
жіберілген ақпарат жолдары жолдағы оншақты серверлерден өтуі керек.
Алғашында ол Алматыдан Мәскеуге барады, сонан соң Хельсинкиге
барады, әрі қарай Еуропалық желі түйіндері арқылы трансатлантик
кабелімен АҚШ- қа жеткізіледі. Ал егер ол бағыт бос болмай қалса,
онда мәлімет бірден спутникалық арналармен Мәскеуден тура Нью- Йоркке
кетіп қалуы мүмкін. Ақпараттың қай жолмен жүретінін алдын- ала
болжауға болмайды. Ол ешкімді қызықтырмайды да. Желідегі әрбір сервер
бір жерден ақпарат дестесін алғаннан кейін ол жөнелтілуге тиіс
сервердің адресін біледі де, ақпаратты сол бағыттағы жақындау
орналасқан серверге жібереді. Жақындау дегеніміз - тегін емес.
Жақындау орналасқан сервер байланыс мүмкндігіне белгілі бір арнаның
жұмыс өнімділігіне оның қуатына тағы басқа факторларға тәуелді
болады. Екі ауыл арасын дағы ең төте жолмен машина арқылы жетудің
қиындығы тәрізді мысалы жол тегіс емес немесе жауыннан соң тас
төлген алыс жолмен жүру ыңғайлы т.с.сс шаралар сияқты байланыс
арналарында да арасы қашық болса да ең жылдам орындалатын мүмкіндік
таңдалып алынады. Желі бойындағы түйінді серверлерде мәліметтерді
реттеу мақсатында арнайы ақпараттық программалық жабдықтар жұмыс
істейді. Оларды бағыттауыштар маршрутизаторлар деп атайды. Олар келіп
түскен мәліметті қайда жіберу керектігін анықтайды. Мысалы, Мәскеу мен
Хельсинки арасында байланыс болмаса да, алматыдан шыққан мәлімет бәрі
бір бағыттауыш программалар көмегімен Лос- Анджелес жылдам.
2. Internet хаттамалары
TCPIP хаттамалары - бұл тораптық хаттамалардың стандартты жиыны.
TCPIP торабында мәліметтерді жіберуді қолдануды қамтамасыз ету үшін
әр компьютердің өзіндік ерекше мекені ІР- мекен болуы қажет.
ІР хаттамасы. Internet торабында ақпаратты жіберу жүйесінің
негізі ІР хаттамасы болып табылады.
Енді ақпаратты жіберуге қажетті шарт - ол әр компьютердің ІР-
мекенінің болуы. ІР- мекен- бұл компьютердің өзіндік ерекше мекені
болып табылатын, өзі төрт ондық саннан құралған топ. Мысалы:
198.68.191.10, 204.250.144.70. Негізінде ІР мекен –бұл компьютердің
өзіндік ерекше мекені болып табылады. Компьютерде бұл мекендер мынадай
түрде беріледі. 11000110 01000100 1011111100001010 және
1100110011111010 10010000 01000110
ТСР хаттамасы.ІР хаттамасы Internet арқылы мәліметтерді
жеткізуді қамтамасыз етеді. Бірақ осы жеткізу барысындағы барлық
мәселелерді шешпейді. Енді ең басты мәселе барлық пакеттерді өз
мекендеріне жеткізумен және оның қабылдануымен байланысты. Бұл мәселелер
хаттама көмегімен шешіледі.
Бұл хаттаманың жұмыс істеу барысын мысалмен қарастырайық, сізге
кітапты жіберу керек болсын. Сіз оны тек қана әр парағын бөлек-
бөлек жіберу арқылы ғана жібере аласыз. Сонымен қатар кітап
парақтары нөмірленбеген. Қабылдаушылар беттерін түгел мекенін және
қандай ретпен орналасатынын қайдан біледі? Қабылдау бөлімінде
қабылданған пакеттер нөмірі тексеріледі. Егер кей конверттер болмаса,
ақпаратты қабылдаушы компьютер оларды қайталап жіберуді талап етеді.
ТСР ақпарат қандай күйде жіберілсе, сондай өзгертілмеген күйде
қабылдануын қамтамсыз етеді.
НТТР хаттамасы Hyper Text Transfer Protocol . Бұл сервердің
WEB құжаттарына кіруге сұралған клиент пен осы сервердің арасындағы
байланысты қамтамасыз ететін хаттама. НТТР ТСРІР мен салыстырғанда
жоғары дәрежелі хаттама болып табылады.
Мысалы, басқа компьютер клиент сұрап отырған ақпарат одан
басқа компьютерде серверде сақталсын және ол сервердің деректер
қоймасында сақталсын және ол сервердің деректер қоймасында
сақталсын. Алдымен серверде деректер қоймасынан ақпарат алынуы керек,
содан кейін барып ол клиентке жіберіледі.
Клиент пен сервердің өзара байланысу процесі төрт бөліктен
тұрады:
1.ТСРІР хаттамасы бойынша клиент пен сервер арасында байланыс
орнатамыз.
2.НТРР хаттамсы түрінде клиент сұранысын серверге жіберу.
3.Сұранысты серверде өңдеу және клиентке жауапты форматтау
НТТР хабарламасы түрінде
4.Клиент пен сервер арасында байланыс сұранысын анықтау.
Web-сервердегі ақпаратқа кіруді қамтамсыз етуі үшін сұраныстарды
құрастырып, оны серверге жібере ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz